YAKIN DOĞU ÜNİVERSİTESİ İKTİSADİ VE İDARİ BİLİMLER FAKÜLTESİ EKONOMI BÖLÜMÜ 2015/2016 GÜZ DÖNEMI EKON 102 İktisada Giriş II Ekon 102- İktisada Giriş II Behiye Tüzel Çavuşoğlu Tel: 223 64 64 -3109 behiye.cavusoglu@neu.edu.tr Salı 8.30-11.20 D032 Ders kitabı: İktisat,Michael Parkin,9. Baskıdan çeviri,Akademi Yayıncılık. Dersin Tanımı: İktisada giriş II dersinin amacı; arz,talep,enflasyon gibi, iktisat ile ilgili temel kavramları, iktisadi olgular ve bunlar arasındaki sistematik ilişkileri, günümüz ekonomi ve politik ilişkilerine kaynaklık eden ve yön veren temel iktisadi okulların bakış açılarını öğrencilere iletmektir. Konu Başlıkları Makroiktisada giriş Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek İşsizlik, Enflasyon ve Uzun Dönem Büyüme Toplam Harcama ve Denge Çıktı Düzeyi Hükümet ve Maliye Politikası Para Arzı ve Merkez Bankası Para Talebi ve Denge Faiz Oranı Mal ve Para Piyasalarında Toplam Talep Toplam Arz ve Denge Fiyat Seviyesi Makroiktisatta Emek Piyasası Uzun dönem büyüme Makroiktisattaki Tartışmalar Bölüm 1: Makroiktisada Giriş Bu bölümde ilk olarak Mikroiktisat ve Makroiktisat ayrı ayrı tanımlanarak farklılıkları tartşılıyor. Sonrasında makroiktisadın üç temel ilgi alanı; üretim, işsizlik ve enflasyon inceleniyor. Döngüsel akım şeması yardımı ile Makroiktisadi bileşenler açıklanarak makroiktisadın üç piyasa alanındaki rolüne vurgu yapılıyor. Ayrıca Makroiktisatın tarihçesine de kısa bir giriş yapılıyor. Bölüm 2: Ulusal Üretimi ve Milli Geliri Ölçmek Bu bölümde toplam hasılanın ölçümünü tartışmaktayız. Birçok makroiktisadi veri milli gelir ve hasıla hesaplarından elde edilir.bu hesaplar sadece ekonominin perfonmansıyla ilgili very taşımakla kalmamakta, ayrıca makroiktisatçıların ekonominin parçalarının birbirleri ile etkileşimi konusunda düşünce yürütmeleri ile ilgili kavramsal çerçeve de sunmaktadır. Veri setleri kullanılarak GSYİH, GSMH, Nominal ve Reel GSYİH’nın hesaplanması ve karşılaştırılması bu bölümde incelenecek temel konulardır. Bölüm 3: İşsizlik, Enflasyon ve Uzun Dönem Büyüme Bu bölümde en temel makroiktisadi değişkenler olan işsizlik enflasyon ve ekonomik büyüme incelenecektir. Öncelikle teorik tanımlarla kavramlar incelenecek sonrasında ise hesaplama yöntemleri kullanılarak işsizlik, enflasyon ve büyüme oranları bulunacak ve yıllar içindeki gelişimi incelenecektir. Bölüm 4: Toplam Harcama ve Denge Çıktı Düzeyi Bu bölümde, devletin olmadığı bir ekonomide denge çıktı düzeyinin nasıl belirlendiği incelenecektir. Kullanılacak teori, tüketimin gelire bağlı olduğu ve mal piyasasının dengede olduğu varsayımlarına dayanmaktadır. Keynesian tüketim teorisi, toplam tüketim eğrisi marjinal tüketim eğilimi, marjinal tasarruf eğilimi çarpan ve çarpan denklemi incelenecek temel konulardır. Bölüm 5: Hükümet ve Maliye Politikası Makroiktisatta en çok tartışılan konulardan biri, devletin ekonoideki rolüdür. Hükümetler hemen hemen bütün ülkelerde en önemli aktörlerdir. Makroiktisatta sınırlı güçlere sahip bir hükümetin ekonomideki rolünü incelenecek. Özellikle iki temel politika olan para ve maliye politikasıyla devletin maktoekonomik değişkenleri nasıl etkilediği tartışılacaktır. Bölüm 6: Para Arzı ve Merkez Bankası Bu bölümde makroiktisatta para piyasalarının nasıl işlediği incelenecektir. Öncelikle paranın ne olduğu, paranın türevleri tanımlanacak sonrasında ise özel bankacılık sistemine geçilecektir. Burada bankacılık sisteminin nasıl para yarttığına bakılarak modern bankacılık sistemi ve merkez bankasının bu system içindeki fonksiyonu ve tabi ki faiz oranları incelenecektir. Bölüm 7: Para Talebi ve Denge Faiz Oranı Önceki bölümde para arzını ele aldındı, makroekonomik hedef olarak faiz oranlarını incelendi, bu bölünde para talebini ele alınıp faiz oranlarının gerçekte nasıl hesaplandığı açıklanacaktır. Faiz oranının nasıl belirlendiğinin anlaşılmasından sonar ise Merkez Bankasının para oranını değiştirme kabiliyeti ve faiz oranına etkisi incelenecektir. Denge faiz oranına para piyasasındaki arz ve talebin etkisi grafiksel olarak açıklanacaktır. Bölüm8: Mal ve Para Piyasalarında Toplam Talep Mal ve para piyasaları birleştiğinde, toplam çıktı düzeyi ve fiyat seviyesi arasındaki ilişki toplam talep(AD) adı verilen bir eğriyle özetlenebilir. AD eğrisi üzerindeki her nokta belli bir fiyat seviyesi için hem mal hem para piyasasında dengeyi yansıtır. Bu bölümde AD eğirisini mal ve para piyasalarındaki ilişkilerden elde edeceğiz. Planlanan yatırım ve faiz oranı, mal ve para piyasalarında eşanlı denge, mal ve para piyasalarına politika etkileri ve toplam talep incelenecek önemli başlıklardandır. Bölüm 9: Toplam Arz ve Denge Fiyat Seviyesi Fiyatlar genel seviyesindeki artışların nedenlerinin belirlenmesi hususu makroekonominin temel problemlerinden biridir.bu bölümde enflasyonun nasıl ölçüldüğünü ve maliyetini tartışmakla birlikte, enflasyonun nedenlerine değinilecektir. Kısa ve uzun dönem toplam arz eğrisi, denge fiyat seviyesi, potansiyel GSMH, para ve maliye politikalarının etkileri açıklanarak enfleasyonun nedenlerine değinilecektir. Bunlarla birlikte Merkez Bankasının tutumu ve hedefleri de araştırılacaktır. Bölüm 10: Makroiktisatta Emek Piyasası Önceki bölümlerde üç piyasa alanından ikisi mal ve emek piyasaları incendi. Bu bölümde son olark emek piyasası incelenecektir. Emek piyasasının makroiktisattaki rolü, piyasada arz ve talebin nasıl dengeye geldiği ve ücretlerin nasıl belirlediği bu bölümün inceleyeceği temel konulardır.ayrıca etkin ücret teorisi, asgari ücret kanunu Phillips Eğrisi ve doğal işsizlik oranı gibi temel tanımlar açıklanarak konunun daha derin analiz edilecektir. Bölüm 11: Uzun Dönem Büyüme Ekonomik Büyüme bir ekonominin toplam çıktısı artınca gerçekleşir. Bu bölümde öncelikle tarım ekonomilerinden endüstri ekonomilerine geçen ekonomik yapıların tarihsel süreç içindeki dönüşümleri anlatılacak sonar bugünkü modern teknolojik bilgiye dayalı ekonomik sistemlere giriş yapılacaktır. Ekonomik büyümenin kaynakları, üretim imkanları eğrisi, verimlilik, kamu politikaları ele anıcak ve sürdürüebilir bir büyümenin çevre de dikkate alınarak nasıl olabileceği tartışılacaktır. Bölüm12: Makroiktisattaki Tartışmalar Bu ders boyunca makroiktisat bilimi içinde pek çok anlaşmazlıklar ve sorular olduğunu gördük. Bu bölümde tarihsel süreç içinde teori ve politikalar üreten önemli iktisarçılar , içinde bulundukları dönemin özellikleri de dikkate alınarak incelenecektir. Bu anlamda Keynesyen İktisat, Parasalcılık(Monetarizm), Yeni Klasik Makroiktisat, Arz Yanlı İktisat ve Alternatif Makroiktisati Modellerele alınıp karşılaştırılacaktır.