dünya gücü osmanlı devleti

ÖMER DİNÇER
ANADOLU İMAM-HATİP LİSESİ
DÜNYA GÜCÜ
OSMANLI
DEVLETİ
HAZIRLAYAN
HÜSEYİN GÜNDÜZ
TOKİ
ANADOLU LİSESİ
DÜNYA GÜCÜ
OSMANLI
DEVLETİ
HAZIRLAYAN
HÜSEYİN GÜNDÜZ
NECATİ YENİEL
KIZ İMAM-HATİP LİSESİ
DÜNYA GÜCÜ
OSMANLI
DEVLETİ
HAZIRLAYAN
HÜSEYİN GÜNDÜZ
KARAMAN LİSESİ
DÜNYA GÜCÜ
OSMANLI DEVLETİ
HAZIRLAYAN
HÜSEYİN GÜNDÜZ
YÜKSELME DÖNEMİ OSMANLI TARİHİ
II. MEHMET DÖNEMİ (1451-1481)
 İSTANBUL’UN FETHİ
İSTANBUL’UN FETHİNİN NEDENLERİ
 Bizans’ın Osmanlı toprak bütünlüğünü bozması ve Bizans’ın eski gücünde olmaması
 Bizans’ın Osmanlı aleyhine olan faaliyetlerine son verme isteği
 Şehzadeleri kışkırtarak taht kavgalarına yol açması
 Haçlı ittifaklarına neden olması
 Karamanoğulları ile ittifak kurması gibi
 İpekYolu’nun Avrupa’ya açılan koluna hâkim olması
 Kara ve deniz ticareti bakımından İstanbul’un önemli stratejik konuma sahip olması
 Hz. Muhammed(S.A.V)’in hadisi şerifine nail olma isteği
 İstanbul’un köklü bir kültür ve yerleşim yeri olması
HAZIRLIKLAR ve TEDBİRLER
OSMANLI DEVLETİ
BİZANS
 Karadeniz’den gelebilecek yardımları engellemek için
Anadolu Hisarının karşısına Boğazkesen (Rumeli ) Hisarı
yaptırıldı. Hisar’ın komutası Firuz Ağa'ya verildi
 Sur ve kaleler tamir edilerek buralara askerler yerleştirildi.
 400 parçalık büyük bir donanma oluşturularak Baltaoğlu
Süleyman Paşa komutasına verildi.
 Fatih tarafından projesi çizilen Şahi adı verilen büyük
toplar Macar Urban, Muslihiddin ve Saruca Sekban gibi
Türk mühendislerce döktürüldü.
 Surlara tırmanmak için tekerlekli kuleler yaptırıldı.
 Macar, Sırp, Venedik ve Karamanoğulları ile saldırmazlık
antlaşmaları imzalandı.
 Turhan Bey komutasındaki akıncılar Mora’ya akınlar düzenlendi
 Bizans’ın elinde bulunan Silivri ve Vize kaleleri alındı.
 Lağımcı ve Humbaracı Ocağı kuruldu.
 Bizans’a gelebilecek yardımı engellemek için sınırda hazır
bir ordu bırakıldı.
1
 Eski gemiler ve Kastellion ile Eugenios kuleleri arasına zincir çekilerek Haliç kapatıldı.
 Grejuva (Rum Ateşi) denilen silah geliştirilerek
sayısı arttırıldı.
 Katolik ve Ortodoks kiliselerinin birleştirilmeye
çalışıldı.
 Bürokrat Notaras ve halk bu fikre karşı çıktı.
"Konstantinopolis’te Latin serpuşu görmektense Türk sarığı görmeyi tercih ederim!" sözü bu
tepkinin en bariz örneğidir.
 Avrupalı Devletlerden yardım istendi.
 Cenevizli komutan Giovanni Giustiniani komutasındaki 700 askerle yardıma geldi
 Kuşatmada sıkıntı çekilmemesi için erzak, mühimmat depoları takviye edildi
KEHANET
FETHİN SONUÇLARI
TÜRK TARİHİ AÇISINDAN
Halka moral vermek için önünde Meryem Ana resmi
bulunan bir kafile İstanbul sokaklarında dualar eşliğinde
ilerledikleri sırada resmin yere düşmesi ve ardından
yağmurun yağması Bizans halkı endişelenerek şehrin
düşeceği yönünde kehanetlerin türemesine neden olmuştur.
 Osmanlı Devleti toprak bütünlüğünü sağlamıştır.
 II. Mehmet’e Fatih ünvanı verilmiştir.
 İstanbul Osmanlının son başkenti olacaktır.
 İpek yolu ve Karadeniz’i Akdeniz’e bağlayan yollar
Osmanlının kontrolüne geçti.
 Yükselme dönemi başlamıştır.
 Fatih’in yayınladığı Amanname ile Ortodokslar himayeye alınarak Hristiyan birliğinin oluşması engellendi.
KUŞATMA
 Kuşatma 6 Nisan 1453’de başlamıştır.
 Osmanlı ordusunun ilk büyük saldırısı 19 Nisanda
yapıldı.
 21-22 Nisan gecesi 72 parçalık donanma Tarlabaşı-Kasımpaşa’dan Haliç’e indirildi.
 29 Mayıs 1453’de İstanbul fethedilmiştir.
 Ramanos Kapısından içeri giren Fatih ve Osmanlı
şehrin yeni sahipleridir.
DÜNYA TARİHİ AÇISINDAN
 Bizans İmparatorluğu yıkılmıştır.
 Ortaçağ sona erdi Yeniçağ başladı.
 Ticaret yollarının Osmanlının eline geçmesi Coğrafi
Keşiflerin başlamasına neden olacaktır.
 Ioannis Argiropoulos ve Konstantin Laskaris gibi Bizanslı edebiyat, şair ve bilginlerin Avrupa’ya gitmesi ile Rönesans Hareketinin temellerini atmışlardır.
 Surları yıkabilecek toplar sayesinde Avrupa’da feodalite zayıflamaya merkezi krallıklar güçlenmeye
başladı.
 Avrupalı ülkeler ilk defa İstanbul’da sürekli elçilikler
açmaya başlayacaktır.
FATİH DÖNEMİ DİĞER GELİŞMELER
BALKANLAR VE AVRUPADAKİ FETİHLER
SIRBİSTAN SEFERİ(1454)
SEBEPLERİ: Sırbistan’ın Osmanlı aleyhine ittifaklara girmesi ve yıllık vergilerini zamanında ödememesi üzerine
sefer başlamıştır.
SONUÇ: Belgrat hariç bütün Sırbistan fethedildi.(1459)
UYARI: Belgrat Kanuni Sultan Süleyman döneminde fethedilecektir.
2
EFLAK SEFERİ(1462)
SEBEPLERİ: Eflak’ın vergilerini zamanında ödememesi,
Osmanlı elçisini öldürmeleri ve Eflak Beyi Vlad (Kazıklı Voyvad)’ın Macarlarla ittifak kurarak Osmanlı topraklarına
saldırması üzerine sefer yapıldı.
SONUÇ: Yapılan seferle voyvodalığa Radul'u getirilerek
Eflak Osmanlıya bağlı bir eyalet haline getirildi.
MORA’NIN FETHİ (1460)
SEBEPLERİ: Son Bizans İmparatorunun kardeşleri Dimitros ve Thomas tarafından idare edilen Mora’nın ileride
Bizans’ı yeniden canlandırma ihtimallerini yok etmek ve
kendini imparator ilan eden kardeşi Thomas’a karşı Dimitros’un Osmanlıdan yardım istemesi
SONUÇ: Mora’ya iki sefer düzenlenmiştir. Bu seferler
sonucunda Mora ve Atina Osmanlı’ya bağlandı.
BOSNA-HERSEK SEFERİ(1464)
ARNAVUTLUĞUN ALINMASI(1478)
Daha önce Osmanlı hizmetinde olan İskender Bey II. Murat
döneminde Osmanlıya isyan etmişti. Eflak ve Macarların
desteğini alarak Osmanlıyı uzunca bir süre uğraştıran bu
sorunu halletmek için Arnavutluğa üç sefer düzenlenmiştir.
SONUÇ: İskender Bey’in ölümünden sonra Arnavutluk Osmanlıya katılmıştır.
SEBEPLERİ: Bosna’nın haçlı seferlerine katılması, Eflak ve ÖNEMİ: Arnavutluk alınarak Adriyatik kıyılarına ulaşıldı.
Macarlarla Osmanlıya karşı ittifak kurması ve ödemesi
BOĞDAN’IN ALINMASI(1476)
gereken vergiyi vermemesi üzerine Bosna seferi düzenlendi.
SEBEP: Boğdan ’ın Osmanlıya ödemesi gereken vergiyi
SONUÇ:1462,1463 ve 1464’te yapılan seferlerle Bosna
ödememesi
fethedildi. 1465’ de Hersek’te kendi isteği ile Osmanlıya
SONUÇ: Osmanlı kuvvetleri 1475 yılında Racova Savaşında
bağlandı. Bosna’nın alınması ile Venediklilerin karadan
yenilmesine rağmen 1476'da Boğdan'a girdi. Boğdan Oskuşatılma imkânı doğdu.
manlı topraklarına katılmıştır.
YUNAN ADALARININ ALINMASI(1479)
Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Os manlı donanması
Adriyatik Denizinde bulunan Zenta, Kefalonya ve Ayamavra adalarını fethetmiştir.
EGE ADALARININ FETHİ
OSMANLI-VENEDİK SAVAŞLARI (1463-1479)
SEBEPLERİ:
 Osmanlı Devletinin İstanbul, Ege ve Karadeniz’de hâkimiyet kurarak deniz ticaret yollarında Venediğe rakip
olması
SEBEP: Venedik ve Cenevizlilerin kontrolünde olan adalarda korsan saldırılarını engellemek, Batı kıyıları ve bo-  Osmanlı Devleti’nin Mora ve Sırbistan’ı fethetmesi
ğazların güvenliğini sağlamak
 İki devlet arasında Arnavutluğa hâkim olma mücadelesi
SONUÇ: Gökçeada (İmroz), Taşoz, Semadirek, Limni ve
Midilli adaları fethedildi.
ÖNEMİ: İmroz, Bozcaada ve Limni ‘nin alınması ile Çanakkale Boğazında mutlak hâkimiyet kuruldu.
 Venediklilerin Osmanlı aleyhine ittifaklarda yer alması
SAVAŞ:
 Osmanlı Venedik arasında savaşlar 16 yıl sürmüştür.
 Venediğe ait olan Semadirek, Taşoz, Lim ni, Midilli,
Eğriboz ve İşkodra alınmıştır.
 Venediklilerin isteği ile barış antlaşması imzalanmıştır.
 Yapılan Antlaşmaya göre
 Kroya ve İşkodra kaleleri Osmanlılarda kalacak buna
karşılık Osmanlının Mora, Dalmaçya ve Arnavutluk’ta
aldığı yerler geri verilecek
3
 Venedik Osmanlı Devletine yıllık vergi ve savaş tazminatı ödeyecek
OTRANTONUN FETHİ (1480)
SEBEP: Napoli ve Venedik arasında yaşanan savaşları
değerlendirme amacı
 Venedikliler İstanbul’da Balyos adı verilen devamlı elçi
bulundurabilecek.(İlk elçilik )
SONUÇ: Gedik Ahmet Paşa komutasındaki donanma
tarafından Otranto fethedildiyse de Fatih’in ölümü ile
bölge Napoli Krallığı tarafından tekrar alındı.
 Venedik bayrağı çeken gemiler Osmanlı karasularında
serbest dolaşıp ticaret yapabilecek.
 Venedik Cumhuriyeti Fatih Sultan Mehmet’in tablosunu
yapmak üzere İstanbul’a ressam gönderecektir.
RODOS KUŞATMASI(1455)
Rodos kuşatıldıysa da alınamadı. Fatih döneminde denizlerde kuşatılıp ta alınamayan tek yer.
ANADOLU VE KARADENİZDE FETİHLER
AMASRA’NIN FETHİ(1459)
SİNOP’UN FETHİ (1461)
Sebepleri: Cenevizlilerin İstanbul’un fethi ile kaybettikleri Galata’yı istemesi ve Osmanlı Devleti’nin
Karadeniz bölgesinde hâkimiyet kurmak istemesi.
Sebepleri: Osmanlı Devletinin Karadeniz ticaret yoluna ve bölgeye hâkim olmak istemesi
Sonuç: 1461 tarihinde Sinop alınarak İsfendiyaroğulları (CandaroSonuç: Cenevizlilerin elinden Amasra alınarak Kara- ğulları )beyliğine son verildi.
deniz bölgesinde Ceneviz kolonisi kalmamıştır.
TRABZON’UN FETHİ(1461)
Sebepleri:
KIRIM’IN FETHİ (1475)
 Bizans’ın tekrar canlanmasını önlemek,
Sebepleri:
 Trabzon Rum Devletinin Osmanlıya ödemesi
 Osmanlı Devletinin Karadeniz ticaret yolunda tam güvenlik
gereken vergiyi ödememesi ve daha önce ödesağlamak istemesi
nen vergileri geri istemesi
 Kırım Hanı Hacı Giray’ın Cenevizlilere karşı Osmanlıdan yardım
 Osmanlılara karşı Akkoyunlu Devleti ile ittifak
istemesi.
kurması
Gelişme: Gedik Ahmet Paşa komutasındaki Osmanlı donanması
Sonuç: 1461’de Trabzon alınarak Karadeniz’in Ana- Cenevizlilerin elinde bulunan Kefe, Suğdak, Odesa, Azak ve Mendolu sahillerine bakan kısmında güvenlik tam olarak güp kalelerini almıştır. Fatih Sultan Mehmet'in emriyle Mengli
sağlandı. Güney Karadeniz Osmanlı hâkimiyetine
Giray, Kırım Hanı tayin edilerek Kırım Osmanlı Devletinin bir eyagirdi.
leti haline gelmiştir.
KARAMAN SEFERİ (1466)
Sebepleri: Karamanoğullarının Osmanlı Devleti
aleyhine ittifaklar kurması ve beylikte yaşanan taht
mücadelesini Osmanlı Devletinin değerlendirmek
istemesi
Sonuç: Konya ve Karaman alındı.
Sonuçları:
 Kırım’ın fethi ile Karadeniz Türk Gölü haline geldi.
 İpek yolunun Karadeniz’in kuzeyinden geçen kolu Osmanlı kontrolüne geçti.
 Lehistan seferleri için önemli bir üs elde edildi.
 Karadeniz'deki Ceneviz üstünlüğü sona erdi
 Karadeniz ticaret yolu Osmanlı hâkimiyetine geçti.
4
FATİH DÖNEMİ FETİHLERİ
-Sırbistan(Belgrat hariç)
-Bosna – Hersek
gibi yerler alındı.
BALKAN HÂKİMİYETİ İÇİN
-Mora
-Arnavutluk
-Eflak
-Boğdan
*Amasra
ANADOLUDA SİYASİ BİRLİK
*Sinop
*Trabzon
*Amasra
*Konya ve Karaman gibi yerler alındı.
^ Amasra
KARADENİZ HÂKİMİYETİ İÇİN
^ Sinop
^ Trabzon
BİZANS’IN CANLANMASINI ENGELLEMEK İÇİN
--- Mora
--- Trabzon alındı.
EGE VE AKDENİZ HÂKİMİYETİ İÇİN
*Adriyatik’te Zenta, Kefalonya ve Ayamavra
*Otranto
* Semadirek, Taşoz, Limni, Midilli, Eğriboz ve İşkodra gibi yerler
fethedildi.
KUZEY EGE VE BOĞAZLARIN GÜVENLİĞİ İÇİN
Çimenlik, Kilit bahir, Seddülbahir ve Bozcaada kaleleri ile Boğazkesen Hisarı yaptırıldı.
FATİH DÖNEMİNDE KUŞATILIPTA ALINAMAYAN YERLER
KARADA
DENİZDE
BELGRAT
RODOS
FATİH’İN HRİSTİYAN BİRLİĞİNİ PARÇALAMAK İÇİN ALDIĞI TEDBİRLER
5
DİNİ
Ortodokslar himaye altına aldı
EKONOMİK
Venediklilere imtiyaz verdi
OTLUKBELİ SAVAŞI (1473)
SEBEPLERİ
 Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan’ın Fatih’in
Anadolu fetihlerinden rahatsız olması
 Akkoyunluların Osmanlı Devletinden Karamanoğlu ve Trabzon Rum İmparatorluğunun
topraklarının geri verilmesini istemesi
 Akkoyunluların Venedik’le ittifak yapması
 Osmanlı Devletinin Doğu Anadolu’da nüfuz
elde etmek istemesi
 Akkoyunluların Sinop ve Trabzon'u Osmanlıdan geri istemesi
 Uzun Hasan’ın kendini Timur gibi görmesi
 Her iki devletin Anadolu’ya hâkim olmak istemesi
SAVAŞ
1472 yılında Şehzade Mustafa ile Uzun Hasan’ın oğlu Yusuf
Mirza arasında yapılan savaşı Osmanlılar kazandı. Bu küçük
savaş Otlukbeli Savaşı öncesi tarafların güçlerini öğrenme
mahiyetli olması bakımından önemlidir.
1473 yılında Erzincan yakınlarında yapılan Otlukbeli Savaşını
Osmanlı Devleti kazanmıştır.
SONUÇLARI
 Akkoyunlu Devleti yıkılma sürecine girmiştir. Zayıflayan
devlete Şah İsmail son verecektir.
 Osmanlı Devleti Fırat nehrine kadar sınırlarını genişletmiştir.
 Anadolu Türk siyasi birliği için önemli bir adım atılmıştır.
 Doğu Anadolu’da Osmanlı egemenliği güç kazandı.
Osmanlı tarihinde havan toplarının kullanıldığı ilk meydan
savaşı Otlukbeli savaşıdır
FATİH’İN ORTODOKSLARI HİMAYE ETME NEDENLERİ
 Rum-Ortodoks patriğine vezir rütbesi verilerek Hristiyan birliğinin oluşması engellenmiştir.
 Katolik Kilisesi’ne karşı güç oluşturmak,
 Ortodoksların Osmanlının Avrupa seferlerinde desteğini almak
6
FATİH DÖNEMİ İLKLER VE DİĞER GELİŞMELER
Batı kültürüne açılan ilk Osmanlı padişahıdır.
Osmanlı devleti ilk defa tam merkeziyetçi devlet özelliğini kazandı.
Osmanlı tarihinin ilk yazılı kanunları sayılan Kanunname-i Ali
Osman hazırlandı. Müsadere, Sancak, Kardeş Katli ve Cülus
bahşişi yasallaştı. Böylece Osmanlıda örfi kanunlar ilk defa
yazılı hale getirildi.
Uyarı: Osmanlı Kanunnameleriyle ilgili ilk önemli çalışma
Hazerfen Hüseyin Efendi tarafından hazırlanan Telhisü'lBeyan fi Kananin-i Al-i Osman'dır
İlk defa bu dönemde Vezir-i Azamalar divana başkanlık
yapmaya başladı. Diğer görevlilerin görüşlerini objektif
olarak beyan etmesi için
İlk altın para bastırıldı. Bu paralara Hasane, Sultani, Yaldızlı
ve Flori gibi isimler verildi.
İstanbul’da ilk Türk yükseköğretim kurumu olan Sahn-ı
Seman ve orta düzey eğitim için Tetimme Medreseleri
açıldı. (Osmanlının İlk uluslararası üniversitesidir.)
Osmanlı tarihinde resmini çizdiren ilk padişahtır. İtalyan
Bellini, Sinan Bey (Gül koklayan Fatih) ve Şiblizade Ahmet’e
resmini çizdirdi.
Avni mahlası ile şiirler yazmıştır.
Klasik Osmanlı Mimarisi bu dönemde ortaya çıktı. OsCamiye çevrilen Ayasofya’da ilk Cuma Namazı 1 Haziran
manlı Tarihinin ilk köşkü sayılan Çinili Köşk, Topkapı
1453 günü Akşemseddin tarafından kıldırılmıştır.
Sarayı ve Kapalı çarşı gibi yerler bu tarzın önemli örnekKubbealtı vezirleri ilk defa bu dönemde atandı.
leridir.
Kaptan-ı Deryalık makamı oluşturuldu.
Tarihte ilk havan topu projesini çizen mühendis Fatih’tir.
Avrupa’ya denizden sefer yapan ilk Osmanlı padişahıdır. İlk defa bu dönemde Hicaz suyolları meselesinden dolayı
Memluklerle ilişkiler bozulduysa da savaş yapılmadı.
İlk defa bu dönemde Gregoryen Ermeni Patrikhanesi ve Bu dönemde ilk defa sürekli elçi bulundurma hakkı VenedikYahudi Hahambaşılığı kuruldu. Yahudi hahambaşı olalilere verildi.
rak Moşe Kapsali Ermeni patrikhanesine ise Bursa PsiÜnlü matematikçi ve astronomi bilgini Ali Kuşçu bu dönemkoposu Hovakim atandı.
de İstanbul’a davet edilmiştir.
İlk defa İpekyolu’nun denetimi Osmanlılara geçmiştir.
Devşirme kökenli ilk sadrazam Fatih tarafından atanan
Mahmut Paşa’dır. Padişah emriyle öldürülen ilk sadrazam Çandarlı Halil Paşa’dır. Aynı zamanda ilk müsadere
bu dönemde gerçekleştirildi.
13 Haziran 1453’de Zevce-i Taalluk fermanı ile Osmanlı
ve Türk tarihindeki ilk kadın haklarını savunan belgeyi
yayınlamıştır. Numan Efendi'nin eşi Nefise Hatun bu
eve sığınan ilk kadındır.
7
İstanbul'a tayin edilen ilk vali Karıştıran Süleyman Bey'dir.
İlk İstanbul Kadısı ise Hızır Bey Çelebi’dir.
Yorgo Skolaris Fatih tarafından atanan ilk Ortodoks patriğidir.
İlk kez Beşiktaş 'ın Kabataş semtinde İhsaniye adıyla ilk kadın sığınma evi ve Sıhhat-i imaret isimli ilk çocuk sığınma evi
kurulmuştur.
II. BAYEZİT DÖNEMİ(1481-1512)
 II. Bayezid devri yükselme dönemi içindeki duraklama devri olarak kabul edilir.
 BU DÖNEMDE ÇOK FAZLA FETİHLERİN YAPILAMAMASININ BAŞLICA SEBEPLERİ ŞUNLARDIR:
 Cem Sultan Olayı
 II. Bayezid ’in savaştan hoşlanmayan yapısı
 II. Bayezid ‘in ılımlı politikaları
 Oğulları arasında sağlığındayken yaşanan rekabetler
 Devşirme ve Türk kökenli devlet adamları arasında yaşanan devlete hakim olma mücadeleleri
 CEM SULTAN OLAYI
CEM SULTAN SORUNUN ORTAYA ÇIKMASI
CEM SULTAN OLAYININ DEVLETE ETKİLERİ
Fatih’in ölümünden sonra abisi Bayezid’in hükümdarlığını kabul etmeyen Cem Bursa’yı alarak adına para
 Batılı devletlerin Osmanlı Devletinin içişlerine karışmasına
bastırıp hutbe okutmuştur.
neden olacaktır.
GELİŞİM
 II. Bayezid döneminin sönük geçmesine sebep olacaktır.
 Balkanlarda fetih hareketleri durma noktasına gelmiştir.
Cem abisi Bayezid’e ülkeyi paylaşmayı ve Anadolu’nun kendisine bırakılması teklif etti. II. Bayezid
tarafından bu teklif reddedilmiştir. Yenişehir Ovasında
yapılan savaşı kaybeden Cem önce Konya’ya oradan
da Memluklere sığınmıştır. 27 Mayıs 1482'de Anadolu’ya tekrar gelen Cem Akşehir önlerinde yapılan savaşı kaybederek Sen Jan (Rodos) şövalyelerine sığınmıştır. Sen Jan Şövalyeleri tarafından Fransa’ya oradan da Vatikan’a götürülerek Papa 8.İnosan’a teslim
edilmiştir. Osmanlı’nın bir iç sorunu olan Cem sorunu
böylece dış soruna dönüşecektir. Cem’in 1495’de
ölmesi ile devleti uzun süre uğraştıran mesele kapanmıştır.
 Avrupa’ya ödenen bakım masraflarından dolayı devlete
ek yük oluştu.
 Osmanlı-Memluk ilişkileri daha da bozulmuştur.
 İtalya fetihlerinden vazgeçilmiştir.
 Safevi tehlikesine gereken önem verilemedi.
 Endülüs’teki müslümanlara istenilen yardım yapılamadı.
 Türk ve devşirme kökenli devlet adamları arasında devlete hâkim olma mücadelesinin yoğunlaşmasına neden oldu.
 Aksaray’da yaşayan Karaman beyleri İstanbul’a sürüldü.
OSMANLI DEVLETİNDE İÇ SORUNKEN DIŞ SORUNA DÖNÜŞEN OLAYLAR
1- Cem Sultan Olayı
2- Kavalalı Mehmet Ali Paşa olayı
3- Azınlıklar
8
OSMANLI-MEMLÜK SAVAŞLARI (1485-1491)
SEBEPLERİ
 Memluklerin Cem Sultan’ı himaye etmeleri ve
Cem’in ailesini teslim etmemeleri
 Fatih döneminden beri devam eden Hicaz
suyolları meselesi
 Taraflar arasında Dulkadir ve Ramazanoğulları
beyliklerine hâkim olma mücadelesi
 Memluklerin Karaman beylerini himaye etmeleri
 Hindistan hükümdarı Mahmut Şah Behmeni
tarafından II. Bayezid’e gönderilen hediyelere
Memluklerin el koyması
 Memluklerin Hicaz’a giden Osmanlı hacılarından vergi almaları ve Bedevi Araplar tarafından saldırıya uğramaları
SAVAŞLAR ve SONUÇ
 Osmanlı Devleti ile Memlukler arasındaki ilk savaş Osmanlı
himayesinde bulunan Dulkadiroğullarının Malatya’ya saldırması ile başlar. Karşı müdahalede bulunan Memlukler bu
ilk çatışmayı kazanır.
 İlk Osmanlı saldırısı 9 Şubat 1486 tarihinde gerçekleşmiştir.
Adana bölgesinde yapılan savaşı kazanan Memlukler Klikya
bölgesini tekrar himayeleri altına alırlar.
 AĞA ÇAYIRI SAVAŞI: 1488 tarihinde Adana bölgesinde Osmanlı ile Memlukler arasında yapılan savaşı Memlukler kazanmıştır. Adana yedi aylık kuşatma ile Memluklerin eline
geçti.
SONUÇ
 Adana ve Çukurova bölgelerinde altı yıl süren savaşlarda her
iki tarafta birbirine üstünlük kuramamış, Tunus hükümdarının araya girmesi ile barış yapılmıştır. Yapılan antlaşma ile
Çukurova Memluklere bırakılmıştır.
OSMANLI-VENEDİK SAVAŞLARI(1499-1502)
SEBEPLERİ
 Venediklilerin Mora halkını Osmanlıya karşı
kışkırtması
 Venediklilerin Fatih döneminde kaybettikleri
Ege adalarını geri alma gayreti




SAVAŞLAR
 Sapienza Deniz Savaşı (1499): Kaptan-ı Derya Küçük Davut
Paşa komutasındaki Osmanlı donanması ile General Antonio
Grimani komutasındaki Venedik donanması arasında yapılan
savaşı Osmanlı donanması kazanmıştır. Savaştan sonra kuşatma altına alınan İnebahtı fethedildi.
 Önemi: Osmanlı tarihinde kazanılan ilk açık deniz savaşıdır.
Tarihte ilk defa gemilerde top bu savaşta kullanılmıştır.
 Modon Deniz Savaşı: Osmanlı donanması ile Venedik donanması arasında Koron kıyılarında yapılan savaşı Osmanlı
donanması kazandı.
 1502’de Dıraç'ın da Osmanlı'ya geçmesi ile Venedik'in Arnavutluk'la bağlantısı kalmamıştır.
SONUÇLARI
Venediklilerin isteği ile 1502 İstanbul antlaşması imzalandı. Buna göre:
Modon, Koron, İnebahtı ve Navarin Osmanlılarda kalacak.
Kefalonya Venediklilere bırakılacak
Venedik Osmanlıya senelik 10 bin düka altın vergi ödeyecek
II. BAYEZİD DÖNEMİNDE YAPILAN OSMANLI-VENEDİK SAVAŞLARININ GENEL SONUÇLARI
 Venediklilerin Mora ve Arnavutluk’taki hâkimiyetleri sona erdi.
 Girit ve Kıbrıs dışında tüm Venedik adalarının Osmanlıya geçmesi ile Osmanlılar için Ege ve Akdeniz egemenliğinin yolu açılmıştır.
 İnebahtı’nın alınması ile Adriyatik’te önemli bir üs elde edildi.
9
BOĞDAN’IN FETHİNİN TAMAMLANMASI(1484)
SEBEPLERİ
 Boğdan voyvodasının ödemesi gereken vergiyi ödememesi
 Osmanlı Devletinin Buğdan’daki hâkimiyetini güçlendirme isteği
SAVAŞ
Fatih döneminde önemli bir kısmı alınan Boğdan üzerine
yapılan seferle Kili ve Akerman alındı. Kili ve Akerman’ın
alınması ile Boğdan’ın fethi tamamlandı.
SONUÇLARI
 Boğdan’ın fethi ile Karadeniz üzerindeki fetihler tamamlandı.
 Osmanlı Devleti ile Kırım arasında kara bağlantısı kuruldu.
 Osmanlı Devleti Lehistan’la komşu oldu.
OSMANLI- MACAR İLİŞKİLERİ
ADBİNA ZAFERİ: Bosna Beylerbeyi Yakup Paşa’nın Avusturya'nın kapısı konumunda olan Slovenya'nın Celje şehri
bölgesine yaptığı akınlar Macar ve Almanları tedirgin etmiştir. Yakup Paşa komutasındaki Osmanlı akıncıları ile Macar
ordusu arasında Hırvatistan’da yapılan savaşı Osmanlı akıncıları kazanmıştır. Bu zaferle Yakup Paşa Rumeli Beylerbeyliğine getirildi.
KARAMANOĞULLARI BEYLİĞİNE SON VERİLMESİ(1483):
SEBEPLERİ
 Karamanoğullarının Cem olayına karışması
 Karamanoğullarının Memlukleri Osmanlı aleyhine
kışkırtması
SONUÇ
Fatih döneminde Konya ve Karaman’ın kaybedilmesi ile
İçel bölgesine çekilen beylik eski gücünden çok uzaktır.
Kasım Bey’in 1483’de ölümü ile beyliğe KESİN olarak son
verildi.
ŞAH KULU İSYANI (1511)





SEBEPLERİ
Akkoyunlu Devletini yılarak Safevi Devletini kuran Şah
İsmail’in adamları vasıtasıyla Anadolu’da hâkimiyet kurmak
istemesi.
Vergi tahsildarlarının katı tutumu ve Tımarlı Sipahilerin
maruz kaldıkları sıkıntılar
Türkmenlerin dışlanması ve zorla yerleşik hayata geçirilmek istenmesi
Mahalli yöneticilerin yanlış tutum ve baskıları
Şahkulu tarafından Teke yöresinde başlatılan isyan kısa
sürede İzmir, Manisa, Çorum, Tokat, Kırşehir ve Amasya
yöresine yayılmıştır.
GÖKÇAY MEYDAN MUHAREBESİ (1511)
Kayseri-Sivas arasında yapılan savaşı Osmanlı
ordusu asileri yenmiş Şahkulu öldürülmüştür.
ÖNEMİ
ÖNEMİ: Şahkulu İsyanı yükselme dönemindeki İLK dini ve sosyal içerikli isyandır.
UYARI: Şahkulu isyanı ile yönetimde babalarını başarısız bulan şehzadeler arasında taht kavgaları kızıştı.
10
II. BAYEZİD DÖNEMİ İLKLER VE DİĞER GELİŞMELER
Sağlığındayken tahttan indirilen ilk Osmanlı padişahıdır. Devşirmelerin desteği ile tahta çıkan İlk Osmanlı padişahıYeniçerilerin baskısı sonucu tahtı I. Selim’e bıraktı.
dır.
Lehistan’a ilk Türk akınları yapılmıştır.
Uğraş Deresi Savaşında oğlu Şehzade Selim’i mağlup etti.
1509’da İstanbul ve Edirne bölgesinde şiddetli deprem- Kemal Reis komutasındaki donanma İspanyada zulüm gören
ler meydana geldi. Bu depremlere Küçük Kıyamet adı
müslüman ve Yahudileri Kuzey Afrika, İstanbul ve Selanik’e
verilir.
taşımışlardır.
II.Bayezid’in tahta çıkış esnasında öldürülen sadrazam
Karamani Mehmet Paşa Yeniçerilerce öldürülen ilk devlet adamıdır.
Dünya tarihinin ilk standart kanunu sayılan Kanunname-i İhtisab-ı Bursa düzenlenmiştir.
Tarihte ilk defa Yivli-setli top bu dönemde kullanılmıştır.
Osmanlı tarihinde ilk avarız vergisi bu dönemde toplan- Osmanlı tarihinde Ruslarla ilk ilişkiler bu dönemde başladı.
dı.(İmdad-ı Seferiye)
Karadağ bu dönemde himaye altına alındı.(1497)
Karamanoğullarına kesin olarak son verildi.
I.SELMİ (YAVUZ) DÖNEMİ(1512-1520)
 KARIŞTIRAN SAVAŞI: 1511 tarihinde Padişah II. Bayezid ile Şehzade Selim arasında Çorlu yakınlarında yapılan
savaşı Selim kaybetmiştir. Savaştan sonra İstanbul’a davet edilen Şehzade Ahmet padişah ilan edildiyse de 6-24
Nisan 1512’de isyan eden Yeniçeriler nedeniyle taht Şehzade Selim’e verilmiştir.
 Yeniçeri desteği ile tahta çıkan ilk padişah Yavuz Sultan Selimdir.
 Osmanlı tarihinde babasını devirerek tahta çıkan ilk ve tek padişah Yavuz Sultan Selimdir.
 Başa geçen Yavuz Sultan Selim abileri Şehzade Ahmet ve Korkut’u öldürerek iktidarını sağlamlaştırdı. Devlet böylece ikinci bir Cem Sultan Olayından kurtulmuştur.
Kanunname-i Ali Osman’ı fiili olarak ilk uygulayan padişah Yavuz Sultan Selim’dir.
 YAVUZ SULTAN SELİM DÖNEMİ DEVLETİN GENEL POLİTİKALARI;
 Türk-İslam birliğini sağlamak
 Safevileri yıkarak Türkistan ve İpek yolunda tam denetim kurmak.
 Memlukleri yıkarak Baharat yolunu kontrol altında tutmak
 Anadolu Türk siyasi birliğini sağlanmak istenmesi
11
 OSMANLI-SAFEVİ (İRAN) İLİŞKİLERİ
İLK İLİŞKİLER
İLK SAVAŞ
İLK ANTLAŞMA
GÜNÜMÜZE YAKIN SINIRLAR
II.BAYEZİD –
Çaldıran Savaşı –
Amasya Antlaşması-
Kasr-ı Şirin Antlaşması
Şahkulu İsyanı
Yavuz Sultan Selim
Kanuni Sultan Süleyman
ÇALDIRAN SAVAŞI (1514)
SEBEPLERİ
 Şah İsmail’in taraftarları vasıtasıyla Anadolu’ya Şiiliği yayarak bölgeye hâkim olmak istemesi
 Şahkulu isyanı nedeniyle Osmanlı Devletinin bozulmaya
başlayan Anadolu’da hâkimiyetini sağlamlaştırmak istemesi
 Orta Asya’dan gelen Türklerin Osmanlı topraklarına girmelerine Safevilerin engel olması nedeniyle İskân politikasının
olumsuz etkilenmesi
 Safevilerin Memluk ve Dulkadiroğulları ile ittifak kurması
 Safevilerin Şehzade Ahmet ve Korkut’a destek vermesi ve
Yavuz’un yeğenlerini himaye etmesi
 Taraflar arasında İpekyolu’nun Van- Tebriz hattı üzerindeki
rekabetleri
 Safevilerin Yavuz’un hükümdarlığını kutlamamaları
 Şah İsmail’in Akkoyunlu mirasına sahip çıkmak istemesi ve
eski beyleri himaye etmesi
 Her iki hükümdar arasındaki hakaret dolu mektuplar
SAVAŞ
23 Ağustos 1514 İran sınırları içinde yer alan Maku
şehri yakınlarındaki Çaldıran (Çelderan) Ovası'nda
yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı. Savaştan
sonra Tebriz’e giren Yavuz kendi adına hutbe okuttu.
SONUÇLARI
 İlk Osmanlı-Safevi savaşıdır.
 Erzincan ve Bayburt kesin olarak Osmanlı hâkimiyetine girdi.
 Şah İsmail ve Şiilik tehlikesi Osmanlı açısından bir süre engellendi.
 Kars ve Van hariç Doğu Anadolu’nun tamamına yakını Osmanlı hâkimiyetine girdi.
 Bölgede yer alan birçok Kürt aşiretleri Osmanlı himayesine girdi.
 İpek Yolunun Van-Tebriz hattı Osmanlıların kontrolüne geçti.
 Tebriz gibi şehirlerde bulunan birçok ilim adamı ve sanatçılar İstanbul'a getirildi.
İdris-i Bitlisi vasıtasıyla Diyarbakır, Mardin, Urmiye, İmadiye, Siirt, Hasankeyf, Bitlis, Cizre, Eğil ve Hizran’daki aşiret ve
beyler Osmanlı himayesine girmiştir.
 TURNADAĞ SAVAŞI (1515)
SEBEPLERİ
 1511 yılında Dulkadiroğulları ile Safeviler arasında
saldırmazlık antlaşmasının imzalanması
 Yavuz’un İran seferi sırasında Dulkadiroğlu Alaüddevle ‘nin yaşını bahane ederek sefere katılmaması ve
askeri destek vermemesi
 Dulkadiroğullarının Memluklerle ittifak yapması
 Alaüddevle ‘nin Yavuz’un tahta çıkışını tebrik etmemesi
SAVAŞ ve SONUÇLARI
SAVAŞ: İran seferi dönüşü Kahramanmaraş bölgesinde
yapılan Turnadağ Savaşı ile Dulkadiroğullarına son verildi.
SONUÇLARI:
sağlandı.
adiroğullarıdır.
Ramazanoğulları beyliği kendi istekleri ile Osmanlıya katılmışlardır. Ramazanoğulları Osmanlıya katılan son beyliktir.
12
 OSMANLI-MEMLUK İLİŞKİLERİ
YILDIRIM DÖNEMİ
Osmanlı Devleti ile Memlukler
arasında ilk ilişkiler Yıldırım döneminde başladı. Bu dönemde
Malatya meselesi iki devletin
arasını açmıştır.
FATİH DÖNEMİ
II. BAYEZİD DÖNEMİ
YAVUZ DÖNEMİ
Hicaz suyolları meselesi var
olan gerginliği hat safhaya
çıkardıysa da herhangi bir
savaş olmamıştır.
İlk Osmanlı-Memluk savaşları bu dönemde başlamıştır. Altı yıl süren savaşlarda
iki tarafta birbirine üstünlük
kuramadı.
Mercidabık ve Ridaniye Savaşları ile
Memluk Devleti yıkıldı.
MISIR SEFERİ
SEBEPLERİ
 Taraflar arasında İslam dünyasının lideri olma mücadelesi
 Memlukler ile Safevilerin işbirliği yapması
 Safevi devleti üzerine gönderilen Osmanlı ordusunun
Suriye’den geçişine Memlukler ’in izin vermemesi
 Her iki taraf arasında Ramazanoğullarına hâkim olma
mücadelesi
 Dulkadir topraklarının alınmasına Memluklerin karşı
çıkması
 Osmanlı Devletinin Baharat yoluna hâkim olmak istemesi
 Memluklerin Şehzade Kasım’ı himaye etmesi
 Fatih Döneminden beri var olan Hicaz suyolları meselesi
 Mısır’ın Akdeniz’de limanlara ve verimli arazilere sahip
olması
SAVAŞLAR
MERCİDABIK SAVAŞI (1516): Halep’in kuzeyinde Mercidabık mevkiinde yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı.
Memluk Sultanı Kansu Gavri savaş meydanında öldürülmüştür. Yakalananlar arasında Ünlü komutan Hayırbay ve
Halife Mütevekkil de vardı
ÖNEMİ: Suriye ve Filistin toprakları Osmanlı Devletinin
eline geçti.
Yavuz Suriye’deyken Tumanbay'a Osmanlı egemenliğini
tanımasını ve Mısır’ın savaş yapılmadan teslimini istemiştir. Teklif Memlukler tarafından reddedilmiş ve elçi olarak
gönderilen Çerkez Murat Bey öldürülmüştür
RİDANİYE SAVAŞI (1517): Osmanlı ordusunun El Mukattam Dağı'nı dolaşıp, Kölemen Ordusuna yandan saldırması ile tüm düzeni bozulan Memluk ordusu ağır bir yenilgi
almıştır. Kahire sokaklarında devam eden çatışmalar sonunda yakalanan Tumanbay idam edilmiştir.
ÖNEMİ: Hicaz ve Mısır Osmanlı topraklarına katılmıştır.
SONUÇLARI
Memluk Devleti yıkılmıştır.
Suriye, Mısır, Filistin toprakları alınmış ve Hicaz Emirliği Osmanlıya bağlanmıştır.
Kutsal Emanetler İstanbul’a getirilmiştir.
Baharat Yolu Osmanlı kontrolüne geçmiştir.
Doğu Akdeniz Osmanlı egemenliğine girdi.
Venedikliler Kıbrıs Adası için Memluklere ödedikleri vergiyi artık Osmanlıya ödemeye başladılar.
Hadimü’l Haremeyn-i Şerifeyn (Mekke ve Medine’nin Hizmetçisi) ünvanını alan Yavuz Sultan Selim İlk Osmanlı
halifesi olacaktır. Osmanlı teokratik yapıya bürünen bir devlet haline gelecektir.
İslam Dünyasında birlik büyük ölçüde sağlanmıştır.
Elde edilen ganimetlerle hazine altınla doldurulmuştur.
Mısır’ın alınması ile Kuzey Afrika fetihleri başlamıştır.
HAN YUNUS ZAFERİ: 21 Aralık 1516’da Sinan Paşa’nın Canberdi Gazali’ye karşı kazandığı çatışmaya verilen isimdir.
Türk tarihinde saltanatla yönetilip Halifelik anlayışını uygulayan tek devlet Osmanlı Devletidir.
13
OSMANLI DEVLETİNİN KUZEY AFRİKA FETİHLERİ
İLK BAŞLATAN
FETİHLERİ TAMAMLAYAN
Yavuz Sultan Selim— Mısır’ın alınması
III. Murat---Nijerya, Fas ve Çad’ın alınması
 BOZOKLU CELAL AYAKLANMASI: Bozok Türkmenlerinden olan Celal’in isyanı üzerine bölgeye gelen Rumeli Beylerbeyi Ferhat Paşa Tokat'ta isyanı bastırmıştır.
ÖNEMİ: Bu olaydan sonra Anadolu’da çıkan isyanlara Celali adı verilmiştir.
YAVUZ DÖNEMİ İLKLERİ VE DİĞER GELİŞMELER
Yeniçerinin desteği ile tahta çıkan ilk padişah
İlk Osmanlı halifesidir. 29 Ağustos 1516'da Hilafet Abbasi
soyundan Osmanlı soyuna geçmiştir.
Batıya sefer düzenlemeyen ilk padişahtır.
Osmanlı Devletinde hazineyi altınla dolduran tek padişahtır.
Haliç Tersanesi kuruldu.
Piri Reis tarafından Çin ve Hint haritaları Mısır seferindeyken
kendisine sunuldu.
Cüzzam hastaları için hastane yaptırıldı.
I. SÜLEYMAN (KANUNİ )DÖNEMİ(1520-1566)
İÇ İSYANLAR
 Kanuni tahta çıktığı ilk yıllarda Anadolu, Suriye ve Mısır’da meydana gelen isyanlarla uğraşmıştır.
KANUNİ DÖNEMİİÇ İSYANLARI
CANBERDİ
GAZALİ
İSYANI
Şam Beylerbeyi olan Canberdi Gazali, Kanuni’nin tahta çıkmasından kısa bir süre sonra Melik Esref
unvanıyla hükümdarlığını ilan ederek isyan etmiş, adına hutbe okutup para bastırmıştı. Canberdinin
amacı Memluk Devletini yeniden kurmaktır.27 Ocak 1521’de isyan bastırılmış Şam Beylerbeyliğine
Ayas Mehmet Paşa atandı.
UYARI: Canberdi Gazali İsyanından sonra fethedilen yerlerde eski beylere görev verme geleneği
kaldırılmıştır.
AHMET
PAŞA
İSYANI
Devlet geleneğine göre sadrazamlığı beklerken Kanuni tarafından Pargalı İbrahim Paşa’nın sadrazam yapılması üzerine Mısır’a vali olarak atanan Ahmet Paşa 1523’de Memluk Devletini yeniden
kurmak için isyan etmiştir. Kadızade Mehmet Bey tarafından isyan bastırılmıştır.
UYARI: Canberdi Gazali ve Ahmet Paşa isyanlarının en önemli ortak yönü her iki isyanda da Memluk
Devleti tekrar kurulmak istenmiştir.
KALENDEROĞLU 1527’de Hacı Bektaş-ı Veli soyundan geldiğini ileri süren Kalender Çelebi tarafından çıkartılan isyan
kısa sürede Karaman'dan Maraş’a kadar uzanan büyük bir alana yayıldı. Bu isyan Kanuni döneminin
İSYANI
en geniş isyan hareketidir. İsyanın gerekçesi ise Tımarların haksız yere ellerinden alındığı iddiasıdır.
Şiiler tarafından da desteklenen Kalender Çelebi Şah ünvanını alarak saltanat mücadelesine de girişti. 2l Haziran 1527’de Sadrazam Pargalı İbrahim tarafından isyan bastırılarak Kalender Çelebi öldürülmüştür. Yükselme dönemindeki ikinci Şii içerikli isyandır.
BABA
ZÜNNUN
İSYANI
14
Vergi sorunları nedeniyle Yozgat bölgesinde Bab Zünnun ve adamlarınca çıkartılan isyan 1526’da Piri
Bey tarafından bastırıldı.
OSMANLI-MACAR İLİŞKİLERİ
BELGRAT’IN FETHİ (1521)
SEBEPLERİ
 Macarların ödemesi gereken vergiyi ödememesi
 Macaristan Kralı II. Lajos'a gönderdiği Osmanlı elçisi
Behram Çavuş’un öldürülmesi
 Macarların Knin'i ele geçirmesi
 Macarların Kanuni’nin hükümdarlığını tebrik etmemesi
SONUÇ ve ÖNEMİ
SONUÇ: II. Murat ve Fatih tarafından kuşatılıp ta alınamayan Belgrat 29 Ağustos 1521 ’de fethedilmiştir.
ÖNEMİ:
 Orta Avrupa’nın kapıları Osmanlı Devletine açılmıştır.
Osmanlı tarafından önemine binaen Belgrad'a Darü'lcihad adı da verilir.
 Kanuni Sultan Süleyman’ın İLK seferidir.
 Fetihten sonra İstanbul’a gönderilen bazı Belgradlılar
için Belgrat köyü kurulmuş, çevredeki ormanlara da
Belgrat Ormanları adı verilmiştir.
MOHAÇ MEYDAN SAVAŞI (1526)






SEBEPLERİ
Belgrat’ın fethi nedeniyle Osmanlı-Macar ilişkilerinin bozulması
Macar kralının akrabalık ilişkilerinden dolayı Avusturya ve
Kutsal Roma Germen İmparatorluklarına güvenerek vergilerini ödememesi
Macarların Eflak ve Boğdan Voyvodaları ile ittifak kurması
Pavia Savaşı ile Kutsal Roma-Germen İmparatoru Şarlken’e
esir düşen I. François’in(Fransuva) annesi Louise de Savoie’nin Kanuniden yardım istemesi.
Şarlken’in oluşturmaya çalıştığı Hristiyan birliği ittifakını
parçalamak ve Fransa’yı kendi yanına çekmek
Osmanlı Devleti’nin Tuna’nın kuzeyindeki toprakları ele
geçirme isteği
SAVAŞ
Macar kralı II. Lajos komutasındaki Macar ordusu
ile Kanuni komutasındaki Osmanlı ordusunun
Tuna kıyısındaki Mohaç düzlüğünde yapılan savaşı
300 seyyar top ve etkin tüfek kullanımı sayesinde
Osmanlı Devleti kazanmıştır.
SONUÇLARI
 Macaristan alınmıştır.
 Osmanlı himayesinde bir Macar krallığı kurularak Jan Zapolya(Yanoş) Macar kralı ilan edilmiştir
 Orta Avrupa’da Osmanlı hâkimiyeti güçlenmiştir.
 Osmanlı ordularının girmediği Bohemya, Moravya, Slovakya ve Silezya gibi ülke ve bölgeler II. Lajos’un karısı
ve Ferdinand’ın kontrolünde kalmıştır.
 İlk defa Osmanlı Devleti ile Avusturya sınır komşusu olmuşlardır. Macar asillerinin bir kısmının Jan Zapolya’nın krallığını kabul etmeyerek Avusturya arşidükü Ferdinand’ı kral seçmeleri Osmanlı-Avusturya savaşlarına neden olacaktır.
 Fransa kralı Fransuva Madrid Antlaşması ile Şarlken tarafından serbest bırakıldı.
Kanuni tarafından Macaristan’ın Jan Zapolya vasıtasıyla himaye altına alınmasının en önemli nedeni Kutsal
Roma Germen İmparatorluğu ile araya tampon bölge oluşturulmak istenmesidir.
Mohaç Meydan Savaşı dünya tarihinde en kısa süren savaştır.(2 saat)
15
OSMANLI-AVUSTURYA İLİŞKİLERİ
Bu dönemde Osmanlı Devleti ile Avusturya arasındaki savaşların temel sebebi Macaristan meselesi ve Orta Avrupa
hâkimiyet mücadelesidir.
I.VİYANA KUŞATMASI(1529)
SEBEPLERİ
 Avusturya arşidükü Ferdinand’ın Macar asiller tarafından Macaristan ve Bohemya kralı ilan edilmesi ve
Macar topraklarında hak iddia etmesi
 Osmanlı Devleti’nin Macar kralı olarak atadığı Jan
Zapolya’nın Ferdinand’ın Budin’i işgal etmesi üzerine
Kanuni’den yardım isteği
KUŞATMA ve ÖNEMİ
KUŞATMA: 27 Eylül-16 Ekim 1529 tarihleri arasında
kuşatılan Viyana alınamamıştır.
ÖNEMİ: Kanuni döneminde karadan kuşatılıp ta alınamayan tek yer Viyana’dır.
 Budin’e gelerek Jan Zapolya’ yı tekrar Macar kralı ilan
eden Kanuni’nin Avusturya kralını açık meydan savaşına çekmek için Viyana’yı kuşatma planı
KUŞATMANIN BAŞARISIZ OLMA NEDENLERİ
 Kuşatma için büyük topların getirilmeyişi ve var olan toplar için top mühimmatının gecikmesi
 Viyana’nın güçlü surlarla çevrili olması
 Kış mevsiminin yaklaşması
 Kuşatma için gerekli hazırlıkların yapılmaması
 Yiyecek sıkıntısının baş göstermesi
 Viyana’ya 150 km uzaklıktaki Linz’de bir Alman ordusunun toplanması
ALMANYA SEFERİ (1532)
SEBEPLERİ
 Viyana kuşatmasından sonra Şarlken’in desteğini alan Ferdinand’ın Budin’i ikinci defa kuşatması
 Kanuni’nin olayın arkasında gördüğü Şarlken’in Macaristan üzerindeki gücünü kırmak ve elinde bulundurduğu
Macar kalelerini alma isteği
SEFER:
 Kanuni Kutsal Roma Germen İmparatoru Şarlken’i savaşa çekmek için . Kanije ve Güns gibi önemli kaleler Almanlardan alınmıştır.
 Viyana’dan sonra en önemli şehir olarak görülen Graz fethedilmiştir.
 Ferdinand ve Şarlken’in Kanuni’nin karşısına çıkamaması nedeniyle Avusturya’nın isteği ile İstanbul Antlaşması
imzalandı.
16
İSTANBUL ANTLAŞMASI (İBRAHİM PAŞA ANTLAŞMASI) (1533)
Maddeleri
 Avusturya Arşidükü protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk sayılacak.
Yorum: Bu madde ile Osmanlı Devleti Avusturya’ya siyasi üstünlük kurmuştur. Bu üstünlük 1606 Zitvatoruk Antlaşmasına kadar devam edecektir.
 Ferdinand elinde bulundurduğu Macaristan toprakları için Osmanlı’ya her yıl 30 bin düka altın vergi ödeyecek
Yorum: Bu madde ile Osmanlı Devleti Avusturya’ya ekonomik üstünlük kurmuştur.
 Avusturya Jan Zapolya (Yanoş)’nın Macar krallığını tanıyarak veraset iddiasından vazgeçecek.
 Macaristan ve Avusturya arasındaki antlaşmaları Osmanlı padişahı onaylayacak
 Avusturya Macar topraklarına saldırmayacak
 Eski Kraliçe ve Ferdinand’ın kız kardeşi Maria’nın kocasından miras kalan malik hane, geçimi için ihsan edilecektir.
 Avusturya antlaşma kurallarına uyduğu sürece geçerli olacaktır.
ÖNEMİ
 Avusturya Osmanlı Devletinin üstünlüğünü tanımıştır.
 Macaristan ikiye bölündü. Büyük bir kısmı Osmanlı himayesindeki Jan Zapolya ’ya diğer kısmı ise Ferdinand’a bırakıldı.
 Kutsal Roma Germen İmparatorunun Avrupa üzerindeki üstünlüğü sona erdi
 Bu antlaşma Avusturya ile yapılan ilk antlaşmadır.
MACARİSTAN SEFERİ (1541)
SEBEP:
 Macar kralı Jan Zapolya’nın ölümü ile tahta geçen Sigismun’un Ferdinand tarafından kral olarak tanınmaması.
 Ferdinand’ın Macar topraklarına saldırması üzerine ana Kraliçe Isabella'nın Osmanlı’dan yardım isteği
SONUÇ:1541’de sefere çıkan Kanuni Macaristan’da yeniden egemenlik kurmuştur. Ferdinand’ın isteği ile barış antlaşması yapılarak Macaristan üç kısma ayrıldı.
17
KUZEY MACARİSTAN
Vergi vermek şartıyla Ferdinand’a bırakıldı.
ORTA MACARİSTAN
Sigismund idaresinde Erdel beyliği adı altında Osmanlıya bağlandı.
GÜNEY MACARİSTAN
Budin eyaleti adıyla doğrudan Osmanlıya bağlandı
ZİGETVAR SEFERİ (1566)
SEBEPLERİ:
 Ferdinand’ın ölümünden sonra başa geçen oğlu II. Maksimilyan’ın Erdel’e saldırması
 Avusturya’nın ödemesi gereken vergiyi ödememesi
 Zigetvar Kalesinde bulunan düşman askerlerinin ahaliyi taciz etmesi
SONUÇ: Kale 1566’da kuşatılarak alınmıştır.
Zigetvar Seferi Kanuni Sultan Süleyman’ın son seferidir. Kalenin alınmasından bir gün önce Kanuni vefat
etmiştir.
OSMANLI – SAFEVİ İLİŞKİLERİ
 Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında ilk savaş Yavuz döneminde meydana gelen Çaldıran Savaşıdır. Bu savaşta
Osmanlı Devleti galip gelmesine rağmen Şah İsmail ele geçirilemediği için Safevi tehlikesi bir süre engellenmiştir.
 Şah İsmail’in ölümü ile oğlu Şah Tahmasb geçmiştir. Bu dönemde Safevilerle savaşların temel sebepleri şunlardır:
 Şah Tahmasb’ın Anadolu’da Şiilik propagandasına devam etmesi
 Safevilerin Avusturya ve Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu ile ittifak kurmaya çalışması
 Doğu ve Güneydoğu’ya hâkim olma mücadelesi
 Şiiliği İran’da yaymak için sunni müslümanlara yönelik eziyetler
 Kanuni’nin hükümdarlığının tebrik edilmemesi
 Şah Tahmasb’ın Osmanlıya bağlılığını bildiren Bağdat valisi Zülfikar Han’ı öldürmesi
 Osmanlı’nın Bitlis valisi Şeref Han’ın Safevilere, Safevilerin Azerbaycan valisi Ulama Han’ın Osmanlıya sığınması
 IRAKEYN SEFERİ (1534): Kanuni Sultan Süleyman’ın ilk doğu seferidir. Şah Tahmasb’ın İran içlerine kaçmasıyla
Bağdat’a yönelen Kanuni burayı fethetti
SONUÇLARI
 Tebriz, Van, Azerbaycan, Bağdat ve Basra alınmıştır.
 Hint ticaret yolunun Basra kısmı Osmanlı denetimine girdi.
 İpek Yolunda hakimiyet tekrar kuruldu.
 Fuzuli bu seferle beraber Osmanlı hizmetine girdi.
 Bu sefere Irakeyn (İki Irak) Seferi de denilmektedir.
Matrakçı Nasuh’un 128 minyatürden oluşan Beyan-ı Menazil-i Irakeyn adlı eseri Irakeyn seferini anlatan
önemli bir kaynaktır.
 İKİNCİ İRAN SEFERİ(1548): Şah Tahmasb’ın kardeşi Elkas Mirza’nın taht mücadelesine girişip Osmanlıya sığınması.
Safevi ordularının Van ve Tebriz’i alması üzerine sefere çıkıldı.
SONUÇLARI:
 Van ve Tebriz kaleleri geri alındı.
18
 Doğu Anadolu ve Azerbaycan yeniden Osmanlı hâkimiyetine girdi.
 Orta Asya Türk Devletleri ve Osmanlı arasındaki Safevi engelinin kaldırılamayacağı anlaşıldı.
 Şehzade Mustafa bölgedeki gelişmeleri takip etmesi için Konya Sancakbeyliğine atandı.
 NAHÇIVAN SEFERİ(1554): Safevi ordularının Adilcevaz ve Ahlât kalelerini tahrip edip, Erciş Kalesini kuşatması
üzerine Nahçıvan seferi düzenlendi.
SONUÇLARI:
 Nahçıvan, Erivan (Revan ),Karabağ ve Kerkük fethedildi.
 Safevilerin barış teklifi üzerine Amasya Antlaşması imzalandı.
Nahçıvan Seferi sırasında Şehzade Mustafa Konya Ereğli’de boğdurularak öldürülmüştür.
 AMASYA ANTLAŞMASI (1555)
MADDELERİ
 Safeviler Doğu Anadolu, Karabağ, Revan, Nahçıvan ve
Irak-ı Arap (Basra, Bağdat, Musul) Osmanlıya ait olduğunu kabul edecek.
 Gürcistan iki devlet arasında paylaştırıldı. Gürcistan'ın
batısı (İmereti, Megrelya, Guria) Osmanlı Devletine
bırakıldı
 Safeviler üç halifeye, Hz. Aişe ve diğer bazı sahabelere
kötü söz söyleme merasimi olan Teberrailiği yasaklayacak.
 Kâbe ve diğer kutsal yerlere gidecek olan İranlı hacılar
serbestçe Osmanlı topraklarından geçebilecek
ÖNEMİ
 Osmanlı Devleti ile Safeviler arasında imzalanan İLK
resmi antlaşmadır.
 Bağdat’ın alınıp Basra Körfezine ulaşılması ile Hint
Okyanusu ile bağlantı kuruldu.
 Antlaşma Şah II. İsmail’in tahta geçmesine kadar
yaklaşık 25 yıl yürürlükte kalacaktır.
 Fatih Döneminde himaye altına Ermenilerden sonra
Safevilerden alınan topraklardaki Ermenilerde Osmanlı himayesine girerler.
DENİZLERDEKİ GELİŞMELER
 RODOS’UN FETHİ(1521)
SEBEPLERİ
 Sen Jan Şövalyelerinin Mısır, Suriye ve Anadolu deniz
ulaşımını engellemesi
 Şövalyelerin Osmanlı ticaret gemilerine zarar vermeleri
 Mısır Memluklerine ve Canberdi Gazali’ye yardım
etmeleri
FETİH ve ÖNEMİ
FETİH: Rodos alınarak Kurdoğlu Müslihüddin Reis
sancak beyi olarak atandı.
ÖNEMİ:
 Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği sağlandı.
 Rodos’un alınmasından sonra buradan ayrılan Şövalyeler Şarlken tarafından Trablusgarp ve Malta’ya
yerleştirildi.
Rodos Adası Kanuni döneminde alınan ilk adadır.
KANUNİ DÖNEMİNDE İLK ALINAN YER
KARADA
DENİZDE
Belgrat
Rodos
 CEZAYİR’İN ALINMASI (1533) : Yavuz döneminde Osmanlıdan aldıkları destekle Hızır, İshak ve Oruç kardeşler
İspanyol işgalindeki Cezayir’i alarak burada bir yönetim kurmuşlardır. Hızır Reis, Yavuz Sultan Selim adına para bastırıp hutbe okutmuş, Yavuz da Hızır Reis’i Cezayir Beylerbeyliğine atamıştır. Kanuni’nin İran seferi sırasında Andrea
Doria komutasındaki haçlı donanmasının Mora’ya saldırması üzerine Cezayir Bey’i olan Hızır (Barbaros) Reis Osman-
19
lı hizmetine davet edilmiştir. İstanbul’a gelen Hızır Reis Kaptan-ı Deryalık makamına getirildi. Böylece Cezayir Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Hızır Reis’e dinin hayırlısı anlamına gelen Hayrettin ismini bizzat Kanuni vermiştir.
 PREVEZE DENİZ ZAFERİ (1538)
SEBEPLERİ
 Osmanlı Devletinin İtalya ve İspanya kıyılarını vurması ve Venediklilere ait bazı adaları fethetmesi
 Akdeniz’de Osmanlı egemenliğinin artması
 Haçlıların Osmanlının Akdeniz hâkimiyetine son
verme isteği
 Osmanlı Devleti’nin Korfu adasını kuşatması
 Şarlken ve Venedikliler arasında ittifak yapılması
 Papanın teşvikleri
SAVAŞ ve ÖNEMİ
SAVAŞ: Andrea Doria komutasındaki haçlı donanması ile Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı donanması arasında Mora’nın kuzeyinde Preveze Körfezinde yapılan savaşı Osmanlı donanması yenmiştir.
ÖNEMİ:
 Akdeniz Türk gölü haline geldi. Akdenizde Türk
hâkimiyeti kesinleşmiştir.
 Venedikliler Mora ve Dalmaçya kıyılarındaki bazı
kalelerle birlikte savaş tazminatı ödemiştir.
 Bu zafer günümüzde DONANMA GÜNÜ (Türk Denizcilik Günü )olarak kutlanmaktadır. (28 Eylül)
 Müslüman hacıların deniz yolu güzergâhı emniyet
altına alındı.
 TRABLUSGARP’IN FETHİ(1551)
Rodos’un fethinden sonra bölgeden ayrılan bazı Sen Jan Şövalyelerinin Trablusgarp’a yerleşmişlerdir. Sinan Paşa ve
Turgut Reis komutasındaki Osmanlı ordusunun karadan ve denizden yaptığı kuşatma neticesinde 1551’de Trablusgarp fethedildi. Turgut Reis bölgenin beylerbeyliğine getirildi.
 CERBE DENİZ ZAFERİ(1560)
SEBEPLERİ
 Haçlıların Osmanlı Devletini Kuzey Afrika’dan atmak
istemesi
 Osmanlı Devleti’nin İspanyolların elinde bulundurdukları Cerbe Adasını kuşatması
 Osmanlı Devleti’nin Batı Akdeniz ve Kuzey Afrika
hâkimiyetini pekiştirme amacı
 Osmanlı Denizcilerinin Balear Adaları’nı ve İspanya
sahillerini vurması
SAVAŞ ve ÖNEMİ
SAVAŞ: Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı donanması
ile ünlü amiral Andrea Doria'nın yeğeni Giovanni Andrea Doria komutasındaki Haçlı donanması arasında
Tunus’un güneyinde Cerbe Adası önlerinde yapılan savaşı Osmanlı Devleti kazandı.
ÖNEMİ:
 Preveze Deniz Zaferinden sonra elde edilen ikinci
büyük zaferdir.
 Batı Akdeniz ve Kuzey Afrika hâkimiyeti pekiştirildi.
20
 MALTA KUŞATMASI (1565)
SEBEPLERİ
 Malta’da bulunan Sen Jan Şövalyelerinin Türk ticaret
ve hac gemilerine saldırmaları
 Osmanlı Devleti’nin Cezayir ve Trablusgarp’ın güvenliğini sağlamak istemesi
 Osmanlı Devleti’nin Orta Akdeniz güvenliğini sağlamak istemesi
KUŞATMA ve ÖNEMİ
KUŞATMA: Karadan ve denizden yapılan kuşatmalarda
istenilen başarı sağlanamamıştır. Kuşatma esnasında
Avrupalıların Dragut Reis olarak adlandırdıkları Turgut
Reis de şehit düşmüştür.
ÖNEMİ:
Kanuni döneminde denizlerde kuşatılıp ta alınmayan
tek yer Malta’dır.
KANUNİ DÖNEMİNDE KUŞATILIPTA ALINAMAYAN YERLER
KARADA
DENİZDE
Viyana (Bec)
Malta
Francisco Balbi di Correggio’nun ünlü kuşatma günlükleri eseri Malta Kuşatmasını anlatmaktadır. Francisco bu savaşta paralı asker olarak Osmanlıya karşı savaşmıştır.
 NİCE (NİS) SEFERİ: Fransa’ya yardım amacıyla yapılan seferdir. Kutsal Roma Germen İmparatorluğuna bağlı Savoie
Dükalığı tarafından yönetilen Nice Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı ve Fransız donanmaları tarafından şehir
alınmıştır.
 SAKIZ ADASININ FETHİ (1566)
SEBEPLERİ
 Cenevizlilerin Osmanlıya ödemesi gereken vergiyi
ödememeleri
FETİH ve ÖNEMİ
FETİH: Piyale Paşa komutasındaki Osmanlı Donanması tarafından ada fethedildi.
 Osmanlı Devletinin Batı Anadolu kıyıları ve Boğazların
güvenliğini sağlamak istemeleri
ÖNEMİ:
 Batı Anadolu kıyıları ve Boğazların güvenliği sağlandı.
 Cenevizlerin Ege’deki son kolonisi de Osmanlı’nın
eline geçti.
KANUNİ DÖNEMİ DENİZ FETİHLERİ
ALINAN YER veya ZAFER
21
ÖNEMİ
RODOS
Suriye ve Mısır deniz yolu güvenliği sağlandı
PREVEZE ZAFERİ
Akdeniz Türk Gölü oldu. Akdenizde hâkimiyet kesinleşti
CERBE ZAFERİ
Batı Akdeniz ve Kuzey Afrika hâkimiyeti pekişti
SAKIZ
Batı Anadolu kıyıları ve Boğazların güvenliği sağlandı
CEZAYİR
Kendi isteği ile Osmanlı himayesine girdi.
TRABLUSGARP
Kuzey Afrika hâkimiyeti için önemli bir adım atıldı.
HİNT DENİZ SEFERLERİ(1538- 1553)
NEDENLERİ
SEFERLER
 Gücerat İslam Devletine yardım etmek
Hindistan’a yapılan seferler:
 Portekizlerin Müslüman tüccarlara ve hacılara
zarar vermesini engellemek
TARİH
YAPAN KOMUTAN
1538
Hadım Süleyman
Paşa
 Kızıldeniz ticaret yolu üzerinden Hint ticaret
yolunda etkinlik kazanmak
 Baharat Yolunun güvenliğini sağlama düşüncesi
 Portekizlerin bölgeye hâkim olmak istemesi
 Osmanlı Devletinin Hint ticaret yolunu denetim altında tutma isteği
1551
Piri Reis
SEFER
Aden zaptedildi. Yemen’in bir kısmı ele geçirilerek beylerbeylik
kuruldu.
Hürmüz adası kuşatılmıştır. Donanmayı Basra’ya bırakıp geldiği
için idam edildi.
Sefer dönüşü Piri Reis Kitab-ı Bahriye isimli eseri yazmıştır.
BAŞARISIZLIĞIN NEDENLERİ
 Osmanlı gemilerinin Okyanus’a dayanıklı
olmaması
1552
1553
Murat Reis
Seydi Ali Reis
 Bölgede bulunan müslüman devletlerden
yeterli desteğin alınamaması
Basra’da bırakılan donanmayı alması için bölgeye gönderildi. Hürmüz boğazında Portekizlilerle yapılan savaşta verilen zaiyatlardan
dolayı geri döndü.
Portekiz donanmasını bozguna
uğrattıysa da Tufan'ı fil denilen
yerde birçok adamını ve gemisini
kaybetti.
Kara yoluyla üç buçuk yılda İstanbul’a dönen Seydi Ali Reis padişaha Mir'at-ül Memalik (Memleketlerin Aynası ) adlı eserini takdim
etmiştir.
 Osmanlı devlet adamlarınca bölgenin ekonomik değerini yeterince anlaşılamaması
 Avrupa seferlerinin daha karlı olması
 Bölgenin Osmanlı komutanlarınca yeterince
tanınmaması
 Bazı komutanların strateji hataları
 Portekiz donanmasının güçlü olması
SONUÇLARI
 Seferlerden istenilen sonuç alınamadı. Portekizler Hindistan’dan çıkartılamadı.
 Habeşistan’ın kuzeyi, Sudan, Yemen, Aden ve Eritre alınarak Kızıldeniz Türk Gölü haline getirildi.
 Kızıldeniz ve Basra Körfezi Osmanlı kontrolüne girdi.
 Arap Yarımadası tamamen Osmanlı Devleti’nin kontrolüne geçti.
 Baharat Yolu ve Hint ticaret yolu Osmanlının elinden çıktı.
 Asya ticaretinin Ümit Burnuna kayması ile Akdeniz ticareti önemini kaybetti.
22
OSMANLI-FRANSIZ İLİŞKİLERİ
 Osmanlı Devleti ile Fransa arasındaki ilk resmi ilişkiler I.Fransuva’nın Pavia Savaşıyla Kutsal Roma Germen İmparatoru Şarlken’e esir düşmesi üzerine Fransuva’nın annesi Louise de Savoie’nin(Dangolen )Kanuniden yardım istemesi
ile başlamıştır. Fransız elçisi Jean de La Foret'nin girişimleriyle Osmanlıların Uhud-u Atika(İmtiyaz-ı Mahsusa), Fransızların Kapitülasyon adını verdikleri Ahidname imzalanmıştır.
1535 KAPİTÜLASYONLARI(UHUD-U ATİKA)
AMAÇ
MADDELERİ
 Şarlken’in oluşturmaya çalıştığı Avrupa
Hristiyan birliğini parçalamak
 Fransız ticaret gemileri Osmanlı sularında ve limanlarında serbestçe dolaşabilecek.
 Coğrafi Keşiflerle önemini kaybeden Doğu
Akdeniz ticaretini canlandırmak
 Fransız tüccarları arasındaki davalara Fransız mahkemeler bakacak.
 Kutsal Roma Germen İmparatorluğuna
karşı Fransa’nın desteğini almak
 Osmanlı ülkesinde Türk tüccarlarla Fransız tüccarlar arasındaki
anlaşmazlıklara Türk mahkemeleri bakacak; ancak mahkemelerde Fransız tercüman bulunacak.
 Avrupa siyasetinde söz sahibi olmak
 Osmanlı’daki Fransızlar din ve mezhep hürriyetine sahip olacaklar.
 Gümrük gelirlerini arttırmak
 Osmanlı mallarını Fransa üzerinden Avrupa
piyasasına sokmak
 Üretilmeyen malları ucuza temin etmek
 Fransa’da Fransızlarla Müslümanlar arasındaki davalara Fransız
mahkemeler bakacak; fakat Osmanlı devleti tercüman bulunduracak
 Osmanlı ülkesinde ölen Fransız tüccarların malları Fransa’daki
varislerine bırakılacak
 Türk tüccarlar da Fransız liman ve topraklarında aynı haklara
sahip olacak
 Kapitülasyonlar, iki hükümdarın sağlığında geçerli olacaktır.
Kapitülasyonlar, iki hükümdarın sağlığında geçerli olacaktır.’’ maddesi Belgrat Antlaşmasına arabuluculuğu
nedeniyle I.Mahmut ve XV. Louis arasında 28 Mayıs 1740 imzaladıkları sözleşme ile sürekli hale getirildi.
OSMANLI DEVLETİNDE İMTİYAZ VE KAPİTÜLASYONLAR
I.Murat
Ragusa Cumhuriyeti
Fatih Sultan Mehmet
Önce Venedik daha sonra Cenevizlilere
Kanuni Sultan Süleyman
Fransa
III. Murat
İngiltere ve Felemenklere (Hollandalılara)
I.Abdulhamit
Rusya
Lozan Antlaşmasıyla kapitülasyonlar kaldırılmıştır.
23
HRİSTİYAN BİRLİĞİNİ PARÇALAMAK İÇİN
FATİH SULTAN MEHMET
KANUNİ SULTAN SÜLEYMAN
DİNİ
EKONOMİK
Ortodoks Mezhebini serbest bırakarak Fener Rum Patrikhanesini koruma altına aldı.
Önce Venediklilere daha sonra ise Cenevizlilere ticari imtiyaz verdi
Martin Luther’e destek vererek Pro- Fransa’ya Kapitülasyonlar verdi
testanların güçlenmesi için yardımlarda bulundu.
KANUNİ DÖNEMİİLKLER VE DİĞER GELİŞMELER
En uzun süre tahtta kalan Osmanlı padişahıdır.
Osmanlı tarihinde en fazla Gazel yazan padişahtır.(2779
adet gazel yazmıştır)
Osmanlı tarihinde ilk defa Haseki Sultanlar bu dönemden Muhibbi, Meftuni ve Âcizi mahlası ile şiirler yazdı.
sonra devlet işlerine karışmaya başladı.(Hürrem Sultan ve
Coğrafi keşiflerin olumsuz etkisini gidermek için yapılan
Mahi Devran)
ilk faaliyet Hint Deniz Seferleri’dir
Dönemin en ilginç olaylarından biri Hz. İsa’nın Hz. Muhammed(S.A.V)’den üstün olduğunu iddia eden Molla
Kabız olayıdır. Şeyhülislam Kemalpaşazade ve İstanbul
kadısı Sadi Çelebi tarafından görüşleri çürütülen Molla
inadından vazgeçmeyince idam edilmiştir.
Kaptanı-Derya ve Reisülküttap ilk defa Kanuni döneminde
Divan-ı Hümayun üyesi olmuştur
İlk defa arazi tespiti için Kuyud-u Hakaniye (Kadastro Komisyonları) Kanuni döneminde oluşturuldu.
Kanuni’nin ilk defa resmini İtalyan Tiziano (Titian) tarafından Vecellio'nun Pieve di Cadore adı verilen atölyesinde
yapılmıştır.
İlk Kaptan-ı Derya Barbaros Hayrettin Paşa’dır.
Hindistan’a ilk sefer düzenleyen Osmanlı padişahı Kanuni
Sultan Süleyman’dır.
Tıpkı dedesi II. Bayezid gibi sağlığındayken oğulları arasın- Kendisine Kanuni denilmesinin en önemli nedeni mevcut
da taht kavgaları yaşanmıştır.
kanunları yazdırtıp çok sıkı bir şekilde uygulamasıdır.
Osmanlı tarihinde ilk defa heykel bu dönemde Pargalı
tarafından getirtilmiştir. Kanuni’nin onayı ile heykeller
saraya ve at meydanına konuldu. Üç Güzeller Heykeli’’
İlk defa bu dönemde bir sadrazama Serasker Sultan” ünvanı verilmiştir. Bu ünvanı alan ilk kişi Pargalı İbrahim
Paşa’dır.
Dönemin en büyük mimarı Mimar Sinan olarak kabul edilir. Sinan, Sultan Süleyman devri ve sonrasında 92 camii,
52 mescit, 57 medrese, 7 darül-kurra, 22 türbe, 17 imaret, 3 darüşşifa 8 köprü, 20 kervansaray, 36 saray ve 48
de hamam yapılmıştır.
Kanuni 1558’de surların çevresine ev yapılmasını yasaklamış, pencerelere kepenk zorunluluğu koymuştur.
II. SELİM (SARI )DÖNEMİ(1566-1574)
 II. Selim ve III. Murat dönemlerinde devlet işlerinde büyük ölçüde yürüten sadrazam Sokullu Mehmet Paşa’dan
dolayı 1566-1579 yılları arasına Sokullu dönemi de denir.
 II.Selim Ordunun başında sefere çıkmayan ve İstanbul’da ölen ilk Osmanlı padişahıdır.
24
 YEMEN İSYANI (1568): San’a beylerbeyi Murat Paşa’nın Zeydiye ailesinden İmam Muhtar’a Kanuni döneminde
verilen ayrıcalıkları kaldırmak istemesi üzerine isyan çıktıysa da Koca Sinan Paşa ve Özdemiroğlu Osman Paşa tarafından isyan bastırıldı.
ÖNEMİ: Habeşistan ve Yemen bir eyalet haline getirilerek doğrudan Osmanlıya bağlandı. Böylece Arap Yarımadasının tamamı Osmanlı egemenliğine girdi.(1570)
 SUMATRA SEFERİ (ENDONEZYA )(1569): Açe Sultanlığının Portekizlere yardım isteği üzerine Kurdoğlu Hayrettin
Hızır Reis komutasındaki donanma Sumatra’ya gönderildi. Teknik ve askeri yardımda bulunulmuştur.
Sumatra Seferi ile Osmanlı hakimiyeti Uzakdoğu’ya kadar uzanmıştır.
 KIBRIS’IN FETHİ (1571)
SEBEPLERİ
 Kıbrıs’ın Mısır, Suriye ve Doğu Akdeniz ticaret yolunun
güvenliği için önemli bir bölgede yer alması (Jeopolitik
konum)
KUŞATMA ve SONUÇLARI
KUŞATMA: Sokullu Mehmet Paşa’nın karşı çıkmasına
rağmen Lala Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu
dokuz aylık kuşatmadan sonra adayı fethetmiştir.
 Osmanlı Devletinin Doğu Akdeniz’e kesin olarak
hâkim olma düşüncesi
SONUÇLARI:
 Doğu Akdeniz tamamen Osmanlı hâkimiyetine girdi.
 Anadolu kıyılarının güvenliğinin sağlanmak istenmesi
 Mısır ve Suriye deniz yolu güvenliği sağlandı.
 Venediklerin Yavuz döneminden beri ada için ödedik İnebahtı Deniz Savaşına neden oldu.
leri vergiyi kesmeleri
 Venedikliler Doğu Akdeniz’den çıkartılmışlardır.
 Adada bulunan korsanların Osmanlı ticaret ve hac
gemilerine zarar vermeleri
 Kanuni Sultan Süleyman'ın oğlu II. Selim'e Kıbrıs'ı
fethetmek bize nasip olmazsa sen fethet şeklindeki
vasiyetinin yerine getirilme isteği
 İNEBAHTI DENİZ SAVAŞI (1571)
SEBEPLERİ
 Haçlıların Kıbrıs gibi stratejik bir adayı Osmanlıdan geri almak istemeleri
 Papanın teşviki
SAVAŞ ve SONUÇLARI
SAVAŞ: Don Juan komutasındaki Haçlı donanması karşısında
Müezzinzade Ali Paşa kumandasındaki Osmanlı donanması
arasında Korint Körfezi’nde meydana gelen savaşta Osmanlı
donanması büyük bir yenilgi almıştır.
SONUÇLARI:
 İlk kez Osmanlı donanması yakılmıştır.
 Osmanlı tarihinin ilk büyük deniz mağlubiyetidir.
 Altı ay gibi kısa bir sürede donanmanın tekrar yapılıp 1572
yazında Akdeniz’e açılması üzerine Venediklilerin isteği ile
1573 yılında barış antlaşması imzalandı. Buna göre Venedikliler
Kıbrıs’ın Osmanlıya ait olduğunu kabul etmiş ve savaş tazminat
ödemişlerdir.
25
OSMANLI DONANMASI;
 1571 İnebahtı ----------------- Haçlılar
 1770 Çeşme Vakası ---------Ruslar
 1827 Navarin Baskını--------Ruslar
Osmanlı Tarihinin İlk deniz mağlubiyeti Çelebi Mehmet döneminde Venediklilerle yapılan savaşta yaşanmıştır. ( Çalı Bey Savaşı)
 TUNUS’UN FETHİ (1574):Yeni oluşturulan donanma Kaptan-ı Derya Uluç Ali Paşa komutasında ilk seferini Tunus’a
yapmıştır. İspanyolların elinde bulunan Tunus fethedilmiştir.
 Mimar Sinan tarafından Edirne Selimiye Camii yapıldı.
 II.Selim 15 Aralık 1574 ‘de vefat etmiştir.
III. MURAT DÖNEMİ
(SOKULLUNUN ÖLDÜRÜLDÜĞÜ 1579’A KADAR)
 Fütühat-ı Siyam adlı tasavvuf eserinin sahibi olan III. Murat Yükselme döneminin son, duraklama döneminin ilk
padişahı kabul edilir.
 LEHİSTAN’IN HİMAYE ALTINA ALINMASI (1575)
Lehistan Kralı Sigismund Ogüst’ün 1572’de ölmesi ve yerine varis bırakmaması üzerine ülkede taht kavgaları başlamıştır. Ülke Diyet Meclisi tarafından idare edilse de Alman, Fransız, Rus ve İsveç gibi devletler kendi adaylarının hükümdar olması için sıkı bir mücadeleye girmişlerdir. Kendi sınır güvenliği için bölgenin ehemmiyetini bilen Osmanlı
Devleti Fransa’nın desteklediği Erdel Beyi Bathory( Baturi )’yi Leh Krallığına seçtirmiştir.
ÖNEMİ: Lehistan’ın himaye altına alınmasıyla Osmanlı Devleti Rusya’ya karşı kuzeyden set çekmiş ve egemenlik alanını Baltık Denizine kadar genişletmiştir.
 FAS’IN HİMAYE ALTINA ALINMASI (1576):
SEBEPLERİ
 Fas’ın, Cezayir güvenliği için önemli bir konumda olması
 Fas’ın Atlas Okyanusunun kapısı görülen Cebelitarık Boğazını kontrol etmesi
 Kuzey Afrika’da fethedilmeyen tek toprak parçası olması
HİMAYE: Fas’la ilk ilişkiler Kanuni döneminde başlamıştır. Müstakil bir devlet olan Fas’ta son yıllarda yaşanan taht
kavgaları Osmanlı Devleti’nin bölgeye müdahale etmesine sebep olmuştur. Fas Sultanı Mevlây Muhammed, kardeşi
Abdülmelik’e karşı Portekizlilerle işbirliği yapması üzerine Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa komutasındaki Osmanlı
ordusu Fas Sultanlığı ordusunu mağlup ederek Abdülmelik tahta geçirilir.
 VADİ-ÜS SEYL (VADİ-ÜS SEBİL) SAVAŞI (1578):
SEBEP
 Fas Sultanlığından uzaklaştırılan Mevlây Muhammed’in Portekizlerden yardım istemesi
SAVAŞ: Portekiz kralı Sebastian (Sebastião) komutasındaki Portekiz ordusu ile Cezayir Beylerbeyi Ramazan Paşa komutasındaki Osmanlı ordusu arasında Kasru’l-Kebir’de yapılan Vadi’üs Sebil Savaşını Osmanlı ordusu kazanmıştır.
Portekiz kralı savaş meydanında öldürülmüştür.
SONUÇLARI
26
 Fas Osmanlı Devleti’nin himayesine girdi.
 Portekiz Krallığı İspanya tarafından ele geçirildi. Portekizlerin denizlerdeki üstünlüğü sona erdi.
 Osmanlı Devleti Atlas Okyanusuna erişti.
 Fas’ın himaye altına alınmasıyla Yavuz döneminde başlanan Kuzey Afrika fetihleri tamamlanmıştır.
PROJELER
PROJENİN ADI
AMACI
 Kafkasya’ya hâkim olmak
 Orta Asya ile bağlantı kurmak
 Kazan ve Ejder Hanlıklarını himaye
altına almak
 Rusya’nın güneye inmesine engel olmak
DON-VOLGA PROJESİ
27
SONUÇ
 1569’da Şıkk-ı Sani defterdarı Kasım Bey
tarafından başlatılan proje başarısızlıkla
sonuçlandı. Bunda;
 Kırım Hanının desteklememesi
 Astrahan Seferinin başarısız olması
 Rus saldırıları
 Hazar Denizi kıyılarından Rusları çıkarmak
 İşçileri korumakla görevli askerlerin yetersiz oluşu
 Safevi Devleti ile yapılacak savaşlarda
donanmadan faydalanmak
 Mevsimin kış olması başarısızlıkta etkili
oldu.
 İpek Yolunu canlandırmak
 SSCB döneminde Sergey Zhuk tarafından
inşaata başlanan proje II. Dünya Savaşı
nedeniyle durdurulduysa da 1953’de Stalin tarafından proje hayata geçirildi.
SÜVEYŞ KANALI
PROJESİ
 Akdeniz’le Kızıldeniz ve Aden Körfezi
aracılığıyla okyanuslarla bağlantı kurabilmek
 Akdeniz ticaretini canlandırmak
 Portekizlerin Hint Okyanusundaki faaliyetlerini önlemek
 Endonezya’daki Açe sultanlığı ve Baharat Yolundaki güvenliği sağlamak
MARMARAKARADENİZ PROJESİ
 İlk defa Kanuni döneminde ele alınan
projede amaç donanmaya lazım olan
kerestenin temini ve boğazlardaki gemi trafiğini azaltmak
 Fransız mühendis Vicomte Marie Ferdinand de Lessepse’nin hazırlanan Süveyş
Kanalı Projesi 1869’da uluslararası ticarete
açıldı.
 1956 yılında Mısır devlet başkanı Cemal
Abdülnasır tarafından kamulaştırıldı.
 6 Ağustos 2015 ‘de Diktatör Sisi tarafından
kanala paralel olarak ikinci Kanal da açılmıştır.
 İznik ve Sapanca gölleriyle Sakarya nehrinin birleştirilmesi gerçekleşecek olan proje
sadece planlama aşamasında kaldı.
YÜKSELME DÖNEMİ ÇIKMIŞ SORULAR
1. Fatih döneminde İstanbul’un, Ege adalarının ve Kırım’ın
Osmanlı topraklarına katılması, Aşağıdakilerin hangisinde
verilen devletlerin ekonomik çıkarlarını zedelemiştir?
A) Napoli ve Portekiz
B) İngiltere ve Arnavutluk
C) İspanya ve Fransa
D) Venedik ve Ceneviz
E) Sırbistan ve Macaristan
(1988 ÖYS)
28
2. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların Mısır’ı almasının
sonuçlarından biri değildir?
A) Baharat Yolunun Osmanlıların eline geçmesi
B) Doğu Akdeniz’de Osmanlı egemenliğinin güçlenmesi
C) Devlet gelirlerinin artması
D) Dulkadir Beyliği’nin Osmanlı ülkesine katılması
E) Memluk Devleti’nin sona ermesi
(1989 ÖYS)
3. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğu-nun
Yükselme Devrinde gerçekleşen bir durum değildir?
A) Osmanlı Devleti’nin çağının güçlü devletlerinden biri
haline gelmesi
B) Osmanlıların batıdaki en geniş sınırlarına ulaşması
C) Osmanlıların ilk kez Avrupa’ya geçmesi
D) Sadrazamların Divana başkanlık etmesi
E) İslam dünyasında Osmanlı Devleti’nin etkisinin artması
(1989 ÖYS)
4. Osmanlı Devleti’nin Akdeniz’de üstünlüğünü kabul ettirmesinde aşağıdakilerden hangisinin katkısı en büyüktür?
A) Preveze Deniz Savaşı’nın kazanılması
B) Tunus’un fethi
C) Rodos’un fethi
D) Cezayir’in Osmanlı topraklarına katılması
E) Trablusgarp’ın fethi
(1989 ÖYS)
5. Osmanlı Devleti aşağıdaki devletlerden hangisine daha
önce imtiyaz vermiştir?
A) Almanya
B) Venedik
C) İngiltere
D) Fransa
E) Rusya
(1989 ÖYS)
6. Aşağıdakilerden hangisinin Osmanlı topraklarına katılmasından sonra, Haçlı donanması İnebahtı’da Osmanlı
donanmasına saldırmıştır?
A) Kıbrıs
B) Kırım
C) Rodos
D) Girit
E) Mora
(1991 ÖYS)
10. Aşağıdakilerden hangisi Osmanlılarda,
– I. Bayezid (Yıldırım)
– I. Mehmet (Çelebi)
– II. Mehmet (Fatih)
dönemlerinin ortak özelliklerinden biridir?
B) Bir padişahın iki kez tahta çıkması
C) Osmanlı tarihinde yükselme döneminin yaşanması
D) İstanbul’un kuşatılması
E) Anadolu’da siyasi birliği gerçekleştirmeye çalışılması
F) Taht için kardeş kavgalarının yaşanması
(1996 ÖYS)
11. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin Kuruluş
Dönemi’nde yer alan olaylardan biridir?
A) Kırım Hanlığının Osmanlı Devleti’ne bağlanması
B) Mısır’ın Osmanlı topraklarına katılması
C) Bulgar Krallığı topraklarının Osmanlı ülkesine katılması
D) Kıbrıs Adası’nın fethedilmesi
E) Şehzade Cem’in II. Bayezid’e başkaldırması
(1997 ÖYS)
12. Ortaçağ’da Venedikliler ve Cenevizliler Uzakdoğu ile
Avrupa arasında ticari ilişkileri sağlamaları sonucu ekonomik
üstünlük elde etmişlerdir.
7. Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlılarla İranlılar arasında
yapılan Amasya Antlaşması’nın özelliklerinden biridir?
Venediklilerle Cenevizlilerin bu ekonomik üstünlükleri
aşağıdakilerden hangisiyle sona ermiştir?
A) Bugünkü Türkiye – İran sınırını çizmesi
B) Osmanlı – İran savaşlarını sona erdirmesi
C) Osmanlılarla İranlılar arasındaki ilk resmi antlaşma olması
D) Avşarlar döneminde imzalanması
E) Osmanlıları doğuda en geniş sınırlara ulaştırması
(1991 ÖYS)
A) Barutun ateşli silahlarda kullanılmasıyla
B) Avrupa’dan Amerika’ya göçün başlamasıyla
C) Baharat yolunun Müslümanların eline geçmesiyle
D) Atlas Okyanusu’ndaki limanların önem kazanmasıyla
E) Esir ticaretinin yasaklanmasıyla
(1997 ÖYS)
8. II. Bayezid zamanında, Papalık başta olmak üzere Rodos
Şövalyeleri ve Fransa, Osmanlı Devleti’nin gücünü kırmak
için aşağıdakilerden hangisinden yararlanmak istemişlerdir?
13. İkinci Selim döneminde Sokullu Mehmet Paşa Don ile
Volga nehirleri arasında küçük gemilerin geçmesine imkân
verecek bir kanal açma girişiminde bulunmuştur.
A) Hicaz su yolları sorunu
B) Navarin Olayı
C) Çınar Olayı
D) Cem Olayı
E) Mısır Sorunu
(1992 ÖYS)
9. Baharat ve ipeği Uzak Doğu’dan Avrupa’ya taşıma da
kullanılan yolların değişmesi, aşağıdaki devletlerden hangisinin ekonomisini olumsuz yönde etkilemiştir?
A) Osmanlı Devleti
B) İhşitoğulları Devleti
C) Büyük Selçuklu Devleti
29
D) Altın Orda Devleti
E) Tolunoğulları Devleti
(1993 ÖYS)
Aşağıdakilerden hangisi, Sokullu Mehmet Paşa’nın bu
girişimiyle ulaşmak istediği amaçlardan biri değildir?
A) Karadeniz ile Hazar Denizi’ni birleştirmek
B) Baharat yolunu denetim altına almak
C) Orta Asya devletleriyle doğrudan ilişki kurmak
D) Doğuda ele geçirilen yerleri korumak
E) Rusya’nın Karadeniz ve Kafkaslara inmesini engellemek
(1998 ÖYS)
14. Aşağıdakilerden hangisi II. Mehmet (Fatih) döneminde
görülen gelişmelerden biri değildir?
A) Kanunname düzenlenmesi
B) Topkapı Sarayı’nın yapılması
C) Sahn-ı Seman Medresesi’nin kurulması
D) Şehzadelerin “sancağa çıkma usulünün” kaldırılması
E) Divan üyelerinin aldıkları kararları, arz odasında padişaha
sunmaya başlaması
(2008/2)
15. I. Tötö Kanalı
II. Don-Volga Kanalı
III. Korint Kanalı
1) Fatih Sultan Mehmet İstanbul’u fethettiğinde Ortodoks
tebaanın eğitim ve ibadet işlerinde Ortodoks Patriği’ne
yetkiler vermiş olmakla birlikte, seçilen patriğin atama yetkisini kendisi üstlenmiştir.
Fatih Sultan Mehmet’in bu uygulamadaki amacının aşağıdakilerden hangisi olduğu savunulabilir?
A)Bütün Hristiyanlar arasında birliği sağlamak
B)Merkezî otoriteyi korumak
C)Ülke içerisinde hukuk birliği sağlamak
Osmanlı Devleti, Rusya’nın Türk-İslam ülkelerine yayılmasını önlemek ve Türk dünyasıyla doğrudan ilişki kurmak
için yukarıdakilerden hangileriyle ilgili proje yapmıştır?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) I, II ve III
(2009 / LGS)
16. Fatih Sultan Mehmet’in, Osmanlı Devleti’ni, egemenliği Tuna’dan Fırat’a yayılan bir imparatorluğa dönüştürmesinde,
I. Avarların Bizans’ı kuşatması,
II. Anadolu ve Balkanlarda siyasal mücadelelerden
yararlanan bir fetih politikası uygulaması,
III. merkezi otoritesini güçlendiren kul sistemini geliştirmesi
durumlarından hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız l
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) l ve II
E) II ve III
(2010 / YGS)
17. Aşağıdakilerden hangisi, Yavuz Sultan Selim Dö*nemi
gelişmelerinden biridir?
D)Patrik seçiminde baskıyı engellemek
E)Papa ile iyi ilişkiler kurmak
2016 LYS
2) Aşağıdakilerden hangisi XVI. Yüzyılda Osmanlı-Safevi
ilişkilerinin bozulmasının nedenlerinden biri olarak gösterilebilir?
A)Halifelik makamı üzerinde hâkimiyet kurma isteği
B)İslam’ın kutsal merkezlerinin bulunduğu Hicaz'a sahip
olma çabası
C)Trabzon Rum İmparatorluğu toprakları üzerinde hâkimiyet mücadelesi
D)İpek Yolu'nun Karadeniz'in kuzeyinden geçen kısmı üzerinde rekabet
E)Anadolu'nun doğu bölgelerini nüfuzu altına alma politikası
2016 LYS
A) Veraset sisteminin değiştirilmesi
B) Yeniçeri Ocağının kaldırılması
C) İngilizlere kapitülasyonların verilmesi
D) Anadolu Hisarı’nın yapılması
E) Mısır’ın Osmanlı topraklarına katılması
3) Kanuni Dönemi’ndeki olayların ve sonuçlarının yer aldığı
aşağıdaki seçeneklerden hangisi yanlıştır?
Olay
18. Kanuni Sultan Süleyman Döneminde çıkan Canberdi
Gazali ve Ahmet Paşa ayaklanmalarının ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mısır’a egemen olmak
B) Toprak düzenini değiştirmek
C) Devlet rejimini değiştirmek
D) Hanedan değişikliği yapmak
E) Islahat hareketlerine karşı çıkmak
(2010 / YGS)
A)Cerbe Deniz-------Batı Akdeniz kıyılarının güvenliği sağlandı.
B)Mohaç Meydan----Macaristan Osmanlılara bağlandı.
C)İstanbul Ant.---- Protokolde, Avusturya kralı Osmanlı sadrazamına eşit sayıldı.
D)Rodos’un Fethi -- Suriye ve Mısır deniz yolunun güvenliği
sağlandı.
E)Preveze Savaşı--- Mora ve Dalmaçya kıyılarının fethi
2013 LYS
CEVAP ANAHTARI
1. D 2. D 3. C 4. A 5. B
12. D 13. B 14. D 15. B
6. A 7. C 8. D 9. A 10. D
16. E 17. E 18. A
LYS ÇIKMIŞ SORULAR
30
Sonuç
11. C
4) Tokat civarında Bozoklu Celâl adında bir sipahinin çıkardığı isyan daha sonra Anadolu’daki isyanların genel adı
hâline gelerek Celâli İsyanları olarak anılmıştır.
Celâli İsyanlarına başlangıç oluşturan Bozoklu Celâl’in
isyanı aşağıdaki padişahlardan hangisinin zamanında çıkmıştır?
A)II. Osman (Genç)
B)II. Mehmet (Fatih)
C)II. Mahmut
D)IV. Murat
E)I. Selim (Yavuz)
2013 LYS
5)"Benim altınla doldurduğum hazineyi, torunlarımdan her
kim doldurabilirse kendi mührü ile mühürlesin, aksi hâlde
Hazine-i Hümayun benim mührümle mühürlensin." diye
vasiyette bulunan ve hiçbir Osmanlı sultanı hazineyi tam
dolduramadığı için hazinenin kapısında daima onun mührü
kullanılan padişah aşağıdakilerden hangisidir?
A) II. Bayezid
B) II. Selim C) Fatih Sultan Mehmet
D) Kanuni Sultan Süleyman E) Yavuz Sultan Selim
2012 LYS
6) Günümüzde yıl dönümleri Donanma Günü olarak kutlanan, Barbaros Hayrettin Paşa komutasındaki Osmanlı
donanmasının Haçlı donanmasına karşı kazandığı savaş
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Preveze
D) İnebahtı
B) Cerbe
E) Gelibolu
C) Çeşme
2012 LYS
7) Fatih Sultan Mehmet; Fener Ortodoks Kilisesinin varlığını
sürdürmesine izin verirken, Yahudi ve Ermeni cemaatlerinin
örgütlenmelerine olanak sağlamıştır. Bosna Fransisken
Kilisesine verdiği 1463 tarihli fermanda da onlara kendi
dillerinde ibadet ve eğitim özgürlüğü tanımıştır.
Bu durumun, aşağıdakilerden hangisinin bir göstergesi
olduğu savunulabilir?
A) Müslüman olmayanların Müslümanlarla eşit haklara
sahip olduğunun
B) Ticaretin, Müslüman olmayanların elinde olduğunun
C) Müslüman olmayanların devlet yönetimine katıldığının
D) Osmanlı veraset sisteminin değiştiğinin
E) Müslüman olmayanlara kendi benliklerini koruma olanağı
sağlandığının
2012 YGS
8) Aşağıdakilerden hangisi Fatih Sultan Mehmet′in İstanbul′un fethi için yaptığı hazırlıklardan biri değildir?
A) Büyük bir donanma hazırlaması
B) Rumeli Hisarı (Boğazkesen Hisarı)′nı yaptırması
C) Anadolu Hisarı (Güzelcehisar)′nı yaptırması
D) Havan topları döktürmesi ve tekerlekli kule yaptırması
E) Karamanoğulları ile barış anlaşması yapması
2011 LYS
31
9) Fatih Sultan Mehmet’in, Osmanlı Devleti’ni, egemenliği
Tuna’dan Fırat’a yayılan bir imparatorluğa dönüştürmesinde,
I. Avarların Bizans’ı kuşatması,
II. Anadolu ve Balkanlarda siyasal mücadelelerden yararlanan bir fetih politikası uygulaması,
III. merkezî otoritesini güçlendiren kul sistemini geliştirmesi durumlarından hangileri etkili olmuştur?
A) Yalnız I
B) Yalnız II
C) Yalnız III
D) I ve II
E) II ve III
2010 LYS
10) Aşağıdakilerden hangisi, Yavuz Sultan Selim Dönemi
gelişmelerinden biridir?
A) Veraset sisteminin değiştirilmesi
B) Yeniçeri Ocağının kaldırılması
C) İngilizlere kapitülasyonların verilmesi
D) Anadolu Hisarı’nın yapılması
E) Mısır’ın Osmanlı topraklarına katılması
2010 LYS
11) Kanuni Sultan Süleyman Döneminde çıkan Canberdi
Gazali ve Ahmet Paşa ayaklanmalarının ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mısır’a egemen olmak
B) Toprak düzenini değiştirmek
C) Devlet rejimini değiştirmek
D) Hanedan değişikliği yapmak
E) Islahat hareketlerine karşı çıkmak
2010 LYS
CEVAP ANAHTARI
1-B 2-E 3-A 4-E 5-E 6-A 7-E 8-C 9-A 10-E 11-A
KONU TESTİ
1- l. Selim (Yavuz) döneminde:
• Anadolu’daki Şii isyanı dağıtılmış,
• İran seferine çıkılmış,
• Dulkadir Beyliği’ne son verilmiş,
• Mısır seferine çıkılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi bu girişimlerle ulaşılmak istenen
amaçlardan biri değildir?
A) Anadolu’nun siyasal birliğini kurmak
B) Safevilerin Anadolu’daki etkisini kırmak
C) İslam dünyasının liderliğini ele geçirmek
D) Baharat yolunu kontrol altına almak
E) Hristiyan devletlerin Anadolu’daki egemenliğine son
vermek
2- Osmanlı Devleti’nin yükselme döneminde, Fatih’in Ortodoksları himaye etmesi, Kanuni’nin ise Fransa’ya kapitülasyon hakları tanıması ile ulaşılmak istenen ortak amaç
aşağıdakilerden hangisidir?
A) Baharat yolunu kontrol altına almak
B) Avrupa birliğinin kurulmasını önlemek
C) Devşirme sisteminde başarı sağlamak
D) Rusya’nın güneye inmesini önlemek
E) İpek yolunu kontrol altına almak
3- Aşağıdakilerden hangisi, yükselme döneminde Osmanlı
– Fransız yakınlaşmasına etki eden faktörlerden biri değildir?
A) Almanya’nın, Avrupa’da üstünlüğü ele geçirmeye çalışması
B) Osmanlı’nın, Akdeniz ticaretini yeniden canlandırmak
istemesi
C) Fransa’nın, Almanya karşısında Osmanlı’dan yardım istemesi
D) Osmanlı’nın, Hristiyan birliğini bozmaya çalışması
E) Avrupa’da Osmanlı’ya karşı oluşan kamuoyundan Fransa’nın da etkilenmesi
4- Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni Sultan Süleyman’ın
Fransa’yı desteklemesindeki amaçlardan biri olamaz?
Almanya’ya kaşı bir güç oluşturmak
B) Akdeniz ticaretini canlandırmak
C) Doğu seferlerinde Fransız ordusundan yararlanmak
D) Avrupa birliğinin kurulmasını önlemek
E) Avrupa’da üzerinde siyasal üstünlük kazanmak
5- Aşağıdakilerden hangisi, Yavuz Sultan Selim’in Mısır
seferinin sonuçlarından biri değildir?
Sınırların genişlemesi
B) Safevi Devleti’nin yıkılması
C) Halifelik kurumunun alınması
D) Hazine gelirlerinin artması
E) Kızıldeniz’e ulaşılması
6- Halifelik kurumunun Osmanlılara geçmesinin, aşağıdakilerden hangisi üzerinde etkili olduğu savunulamaz?
A) Devletin teokratik bir nitelik kazanması
B) Padişahların nüfuz ve otoritesinin artması
C) Devletin dini sorumluluklarının artması
D) Veraset anlayışının değiştirilerek, Ekber ve Erşed sisteminin uygulanması
E) Devletin İslam dünyasının koruyucusu hali-ne gelmesi
7- Osmanlı Devleti döneminde, Fatih Ortodoks Kilisesi’ni
himaye etmiş, Kanuni ise, Katolik Avusturya’ya karşı Protestan Macarları desteklemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu gelişmelerle ulaşılmak istenen
hedeflerden biri değildir?
A) Avrupa Hristiyan birliğini önlemek
B) Katoliklere karşı bir güç oluşturmak
C) Osmanlı’nın hoşgörüsünü kanıtlamak
D) Avusturya’nın güçlenmesini önlemek
E) Devşirme sistemini uygulamak
8- Kanuni döneminde Avusturya ile imzalanan İstanbul
Antlaşması’nın aşağıdaki maddelerinden hangisi, Osmanlı’nın siyasi üstünlüğü-nün Avusturya tarafından kabul
edildiğinin en açık göstergesidir?
32
Avusturya, Yanoş’un Macar krallığını tanıyacak
B) Avusturya arşidükü, protokol bakımından Osmanlı sadrazamına denk sayılacak
C) Antlaşma, Avusturya uyduğu sürece geçerli olacak
D) Macaristan ile Avusturya arasındaki antlaşmaları Osmanlı
padişahı onaylayacak
E) Avusturya, Macar topraklarına saldırmayacak
9- Kanuni’nin, Fransa’ya kapitülasyon vermekle ulaşmaya
çalıştığı en temel hedef aşağıdakilerden hangisidir?
Fransa’nın askeri gücünden yararlanma
B) Üretimi yapılmayan malları ucuza temin etme
C) Avrupa birliğinin kurulmasını önleme
D) Fransa ile kültürel ilişkileri geliştirme
E) Fransa ile Venedik arasında ekonomik rekabet başlatma
10- Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni Sultan Süleyman’ın,
Fransa’ya kapitülasyon hakları vermekle ulaşmak istediği
hedeflerden biri değildir?
Fransa ile ticari ilişkileri geliştirme
B) Avrupa birliğinin kurulmasını engelleme
C) Üretimi yapılmayan malları ucuza temin etme
D) Cezayir’i imparatorluk topraklarına katma
E) Almanya’nın güçlenmesini önleme
11- Kanuni Sultan Süleyman’ın aşağıdaki hedeflerinden
hangisi, Osmanlı Devleti ile Fransa arasındaki yakınlaşmaya doğrudan etki etmemiştir?
A) Gümrük gelirlerini artırma
B) Akdeniz ticaretini canlandırma
C) Portekiz saldırılarını önleme
D) Almanya’nın gücünü kırma
E) Avrupa birliğini engelleme
12- Mısır Seferi’nden sonra, Osmanlı Devleti’nin gümrük
gelirleri artmış; fakat bu avantaj uzun süre devam etmemiştir.
Bu durumun temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mısır’da imar faaliyetlerinin geç başlatılması
B) Fransa’ya ticari kapitülasyonun geç verilmesi
C) Venedik’e ekonomik ambargo uygulanması
D) Kızıldeniz’deki donanmanın geri çekilmesi
E) Batılıların, ipek ve baharatı Avrupa’ya taşıma yolunu
değiştirmesi
13- Kanuni Sultan Süleyman’ın, Fransa’ya as-keri destek
vermesi ve kapitülasyon hakları tanıması, aşağıdakilerden
hangisiyle ilişkili bir gelişme değildir?
A) Siyasi dengeler
B) Kültürel yakınlaşma
C) Uluslararası çıkarlar
D) Doğu – Batı ticareti
E) Avrupa hâkimiyeti
14- Aşağıdakilerden hangisi, Mohaç Meydan Savaşı’nın
sonuçlarından biri değildir?
A) Osmanlı – Fransız yakınlaşmasının artması
B) Osmanlı’nın Orta Avrupa’da etkinlik kazanması
C) Amasya Antlaşması’nın imzalanması
D) Macaristan’ın Osmanlı himayesine girmesi
E) Macaristan’ın Osmanlı ile Avusturya arasın-da tampon bir
devlet haline gelmesi
20- Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni Sultan Süleyman döneminde, Hint deniz seferlerinin düzenlenmesiyle ulaşılmak istenen hedeflerden biri değildir?
A) Portekiz’in Uzakdoğu’daki baskısını önleme
B) Doğu – Batı ticaretine yeniden egemen olma
C) Müslüman ülkeleri dış baskılardan koruma
D) Baharat Yolu ticaretini yeniden canlandırma
E) Kafkas Türkleriyle doğrudan bağlantı kurma
15- Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı Devleti’nin yükselme
döneminde Rodos, Sakız ve Kıbrıs adalarının alınmasının
yol açtığı sonuçlardan biri değildir?
A) Ticaret gemilerinin güvenliğinin artması
B) Ege ve Akdeniz egemenliğinin pekişmesi
C) Güney sınırlarının güvenliğinin sağlanması
D) Rusya’nın güneye inmesinin önlenmesi
E) Venediklilerin çıkar kaybına uğraması
21- Aşağıdakilerden hangisi, Fatih ve Kanuni dönemlerinin
ortak özelliklerinden biri değil-dir?
Avrupa birliğinin önlenmeye çalışılması
B) Avusturya üzerine sefer düzenlenmesi
C) Devlet teşkilatı alanında hukuki düzenlemelerin yapılması
D) Bazı devletlere ticari imtiyazların verilmesi
E) Deniz gücünün geliştirilmesine önem verilmesi
16- Kanuni döneminde, Osmanlı’nın Akdeniz’deki egemenliği zirveye çıkmasına rağmen, gümrük gelirleri aynı oranda
artmamıştır.
Gelirlerin artmasını önleyen temel faktör aşağıdakilerden
hangisidir?
Osmanlı donanmasının İnebahtı’da yenilgiye uğraması
B) Venedik ve Ceneviz’in Osmanlı’ya ekonomik ambargo
uygulaması
C) Avrupalıların ihracata yönelik ticarete ağırlık vermeleri
D) Coğrafi Keşiflerden dolayı Akdeniz limanlarının ticari
önemini kaybetmesi
E) Osmanlı’nın hammadde kaynaklarını dışarıya satması
17- Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni döneminde düzenlenen Hint Deniz Seferleri’nin başarısızlıkla sonuçlanmasına
etki eden faktörler-den biri değildir?
Seferlerin öneminin yeterince kavranmaması
B) Bölgedeki yerli halktan yeterli destek alın-maması
C) Donanmanın okyanus şartlarına dayanıklı olmaması
D) Batı seferlerinin daha kazançlı olduğunun düşünülmesi
E) Nitelikli denizcilerin yetişmemiş olması
18- Aşağıdakilerden hangisi, Kanuni dönemine ait gelişmelerden biri değildir?
Fransa’ya kapitülasyon hakları verilmesi
B) Rodos Adası ve Belgrat’ın alınması
C) Hindistan Müslümanlarına yardım gönderilmesi
D) Venedik’ten Kıbrıs Adası’nın alınması
E) Anadolu, Suriye ve Mısır’da bazı isyanların çıkması
19- Aşağıdakilerden hangisi, Preveze Deniz Savaşı’nın nedenlerinden biri değildir?
A) Papa’nın Avrupalıları kışkırtması
B) Venediklilerin korsanlık faaliyetleri
C) Kıbrıs Adası’nın Osmanlı tarafından alınması
D) Osmanlıya karşı haçlı birliğinin kurulması
E) Osmanlı’nın denizlerde güç kazanması
33
22- Aşağıdakilerden hangisi, Osmanlı İmparatorluğu’nun
denizlere yönelik politikasının bir sonucu değildir?
A) Ege Adalarının alınması
B) Gelibolu Tersanesi’nin kurulması
C) Loncaların faaliyet alanının genişletilmesi
D) Venedik ve Cenevizlilerle savaşılması
E) Stratejik limanların ele geçirilmesi
23- Osmanlıların fetih politikasının aşağıdakilerden hangisi
üzerinde etkisi en azdır?
A) Siyasi sınırlar
B) Uluslararası ticaret
C) Ordunun savaş gücü
D) Egemenlik anlayışı
E) Hazine gelirleri
24- Osmanlı Devleti’nin yükselme döneminde;
• Fatih, Ortodoks Kilisesi’ni himaye etmiş,
• Yavuz, Mısır seferine çıkmış,
• Kanuni, Fransa’ya kapitülasyon hakları tanımış,
• Sokullu, Don ve Volga nehirlerini birleştirmek istemiştir.
Aşağıdakilerden hangisi, bu girişimlerle ulaşılmak istenen
hedeflerden biri değildir?
Avrupa birliğinin kurulmasını önlemek
B) Baharat yolunu kontrol altına almak
C) Devşirme sistemini yaygınlaştırmak
D) Ortodoks Rumların güvenini kazanmak
E) Rusya’nın güneye inmesini önlemek
25- Aşağıdakilerden hangisi, öncelikle ticaret yollarını
denetim altına alarak devlet gelirlerini artırmaya yönelik
bir gelişme değildir?
Fatih’in Ege Adaları ve Kırım’ı alması
B) Yavuz’un Mısır seferine çıkması
C) Kanuni’nin Hint deniz seferlerini düzenlemesi
D) Sokullu’nun Süveyş Kanalı’nı açmaya çalışması
E) ll. Bayezid’in Boğdan ve Hersek üzerine kuvvet göndermesi
26- Aşağıdakilerden hangisi, Sokullu dönemine ait gelişmelerden biri değildir?
Fas’ın Osmanlı himayesine girmesi
B) İnebahtı’da Osmanlı donanmasının yakılması
C) Trablusgarp’ın Saint Jean Şövalyeleri’nden alınması
D) Tunus’un İspanya’dan geri alınması
E) Arap Yarımadası üzerinde kesin denetim sağlanması
27- Aşağıdakilerden hangisi, Kıbrıs’ın alınması-nın sonuçlarından biridir?
A) Ege’nin bir Türk gölü haline gelmesi
B) İnebahtı’da Osmanlı donanmasının haçlı donanması
tarafından yakılması
C) İpek yolunun kontrol altına alınması
D) İspanya ve Portekiz’in Uzakdoğu’ya açılması
E) Osmanlının ilk önemli deniz zaferini kazanması
28- Osmanlı Devleti’nin yükselme döneminde;
• Yavuz’un Mısır seferine çıkması,
• Kanuni’nin Hint deniz seferleri düzenlemesi,
• Sokullu’nun Süveyş Kanalı’nı açmaya çalışması
Girişimleriyle ulaşılmak istenen ortak amaç aşağıdakilerden hangisidir?
A) Silah sanayisini geliştirmek
B) Avrupa siyasetinde üstünlük sağlamak
C) Uluslararası ticarette etkinlik kazanmak
D) Ordunun savaş gücünün artırmak
E) Müslüman ülkeleri dış baskılara karşı korumak
29- Aşağıdakilerden hangisi, Sokullu Mehmet Paşa’nın,
Don ile Volga nehirleri arasında bir kanal açma girişiminde
bulunmakla ulaşmak istediği amaçlardan biri değildir?
Donanmayı hazar Gölü’ne çıkarmak
B) Kafkaslarla doğrudan bağlantı kurmak
C) Rusya’nın Karadeniz’e inmesini önlemek
D) Makedonya’nın fethine ortam hazırlamak
E) İpek Yolu’nun güvenliğini sağlamak
30- Devletlerin askeri, siyasi ve ekonomik yön-den güçlenerek bir “dünya sistemi” haline gelmeleri, iç ve dış politikalarının gerçekçi olmasına; ayrıca, kararların alınması ve uygulanmasında “zamanlama”ya dikkat etmeleri-ne bağlıdır.
Bu yargıya göre, aşağıdakilerden hangisi, Osmanlıların
uygulamaya çalıştığı bir devlet politikası olamaz?
A) İçeride sorun çıktığı zaman, dış politikada barışı korumaya çalışma
B) Dış politikada, Doğu ve Batı’daki dengelere göre hareket
etme
C) İç sorunlar çözümlendikten sonra dış politikaya ağırlık
verme
D) Doğu’da sorun çıktığı zaman, Batı’da savaşmaktan çekinme
34
E) Balkan devletleri ve Anadolu beylikleri ile aynı anda mücadele etme
CEVAP ANAHTARI
1-
E 2-
B 3-
E 4-
C 5-
B
6-
D 7-
E 8-
B 9-
C 10-
D
11-
C 12-
E 13-
B 14-
C 15-
D
16-
D 17-
E 18-
D 19-
C 20-
E
21-
B 22-
C 23-
D 24-
C 25-
E
26-
C 27-
B 28-
C 29-
D 30-
E
Tarih Sınıfından alıntıdır.
TEST 2
1)Osmanlı Devleti'nin, Kanuni zamanında yapılan Mohaç
Savaşı ile Macar ordusunu imha ederek, Macaristan'ı bağlı
bir devlet haline getirmesi aşağıdakilerden hangisine neden
olmuştur?
A) Osmanlı – Rus Savaşlarının başlamasına
B) Osmanlı – Avusturya Savaşlarının başlamasına
C) Osmanlı – Fransa Savaşlarının başlamasına
D) Osmanlı – İran Savaşlarının başlamasına
E) Osmanlı – Venedik Savaşlarının başlamasına
2. Ümit Burnu'nu dolaşarak Hint okyanusuna yerleşen Portekizlileri bölgeden çıkarmak için Kanuni döneminde Hint
deniz seferleri yapılmıştır.
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Portekizlileri
bölgeden çıkarmak istemesinin amaçlarından biri olamaz?
A) Baharat Yolu'na işlerlik kazandırmak
B) Arap Yarımadası'nda tam denetim kurmak
C) Bölgedeki Müslüman devletlere yardımcı olmak
D) Osmanlı ticarî gelirlerindeki azalmayı durdurmak
E) Portekizlilere karşı İngilizlere yardımcı olmak
3. Fatih döneminde;
I. Amasra'nın alınması,
II. Trabzon'un alınması
III. Kırım'ın alınması
Osmanlı Devletini aşağıdaki alanlardan hangisinde daha
çok geliştirmiştir?
A) Tarım B) Sanat C) Ticaret D) Eğitim E) Hukuk
4. Aşağıdaki padişahlardan hangisi Halife unvanını taşımaz?
A) Fatih Sultan Mehmet
B) Yavuz Sultan Selim
C) Kanuni Sultan Süleyman
D) II. Selim
E) III. Murat
5. Aşağıdaki savaşlardan hangisi Yavuz Sultan Selim döneminde olmamıştır?
A) Çaldıran Savaşı
B) Turnadağ Savaşı
C) Mercidabık Savaşı
D) Ridaniye Savaşı
E) Mohaç Savaşı
6. Haçlı Donanması ile Osmanlı Donanması arasında yapılan,
Osmanlı Donanmasının yenilgisiyle sonuçlanan İnebahtı
Deniz Savaşı'na aşağıdakilerden hangisi neden olmuştur?
A) Rodos'un fethi
B) Belgrat'ın Fethi
C) Kıbrıs'ın Fethi
D) Trablusgarp'ın Fethi
E) Malta kuşatması
Yahya Kemal Beyatlı’nın bu dörtlüğünde anlatılanların,
aşağıdaki hangi padişah döneminde gerçekleştiği söylenebilir?
7. Aşağıdakilerden hangisi Yavuz Sultan Selimin Mısır Seferinin sonuçlarından biri değildir?
A) Müslümanların kutsal şehirlerinin Osmanlı hakimiyetine
alınması
B) Kıbrıs için Venediklilerin Osmanlı Devleti'ne yıllık vergi
ödemesi
C) Osmanlı Devleti'nin İpek Yolu üzerinde denetim kurması
D) Halifeliğin Osmanlı soyuna geçmesi
E) Mısır'ın zenginlikleriyle Osmanlı ekonomisinin güçlenmesi
E)V. Mehmet
8. Aşağıdakilerden hangisi Kanuni Sultan Süleyman'ın batıda
izlediği politikalardan biri olarak söylenemez?
A) Şarlken'in oluşturmaya çalıştığı Avrupa Hristiyan birliğini
bozmak
B) Şarlken'e karşı Fransa'yı korumak
C) Katoliklere karşı Protestanları desteklemek
D) Kapitülasyonları Avrupa devletlerine yaygınlaştırmak
E) Fransa'ya kapitülasyonlar vererek, Osmanlı Devleti yanına çekmek
3) Aşağıdakilerden hangisi II. Mehmet (Fatih) döneminde
görülen gelişmelerden biri değildir?
A) Kanunname düzenlenmesi
B) Topkapı Sarayı’nın yapılması
9. Kanuni Sultan Süleyman zamanında İran ile imzalanan
Amasya antlaşması ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan
hangisi doğrudur?
A) İran ile imzalanan ilk antlaşmadır.
B) Doğuda en geniş sınırlara ulaşılan antlaşmadır.
C) Bugünkü Türkiye – İran sınırını çizen antlaşmadır.
D) Osmanlı Devleti'nin bir başka devletle imzaladığı ilk antlaşmadır.
E) İran ile imzalanan son antlaşmadır.
10. İlk defa Osmanlı – Memlûk savaşları hangi padişah zamanında yapılmıştır?
A) Fatih Sultan Mehmet
B) II. Bayezid
C) Yavuz Sultan Selim
D) Kanuni Sultan Süleyman
E) II. Selim
A)Yıldırım Bayezit
B)Kanuni Sultan Süleyman
C)Yavuz Sultan Selim
D)III. Ahmet
2013 KPSS
2) Osmanlılar zamanında Kitab-ı Bahriye adlı eseriyle ve
haritacılık çalışmalarıyla ünlü bilim adamı aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Piri Reis
B) Ali Kuşçu
C) Seydi Ali Reis
D) Matrakçı Nasuh
E) Sabuncuoğlu Şerafeddin
2010 KPSS
C) Sahn-ı Seman Medresesi’nin kurulması
D) Şehzadelerin “sancağa çıkma usulünün” kaldırılması
E) Divan üyelerinin aldıkları kararları, arz odasında padişaha
sunmaya başlaması
2008 SOS-2
CEVAP ANAHTARI
1-B 2-A 3-D
KONU TESTİ 3
1. Osmanlı Devleti'nin, Kanuni zamanında yapılan Mohaç
Savaşı ile Macar ordusunu imha ederek, Macaristan'ı bağlı
bir devlet haline getirmesi aşağıdakilerden hangisine neden
olmuştur?
A) Osmanlı - Rus Savaşlarının başlamasına
B) Osmanlı - Avusturya Savaşlarının başlamasına
C) Osmanlı - Fransa Savaşlarının başlamasına
D) Osmanlı - İran Savaşlarının başlamasına
CEVAP ANAHTARI
1-B 2-E 3-C 4-A 5-E 6-C 7-C 8-D 9-A 10-B
KPSS Dershanesinden alıntıdır.
ÇIKMIŞ SORULAR
2. Ümit Burnu'nu dolaşarak Hint okyanusuna yerleşen Portekizlileri bölgeden çıkarmak için Kanuni döneminde Hint
deniz seferleri yapılmıştır.
1) Bin atlı akınlarda çocuklar gibi şendik
Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı Devleti'nin Portekizlileri
bölgeden çıkarmak istemesinin amaçlarından biri olamaz?
Bin atlı o gün dev gibi bir orduyu yendik
A) Baharat Yolu'na işlerlik kazandırmak
Ak tolgalı beylerbeyi haykırdı ilerle!
B) Arap Yarımadası'nda tam denetim kurmak
Bir yaz günü geçtik Tuna’dan kafilelerle.
35
E) Osmanlı - Venedik Savaşlarının başlamasına
C) Bölgedeki Müslüman devletlere yardımcı olmak
C) Osmanlı Devleti'nin İpek Yolu üzerinde denetim kurması
D) Osmanlı ticarî gelirlerindeki azalmayı durdurmak
D) Halifeliğin Osmanlı soyuna geçmesi
E) Portekizlilere karşı İngilizlere yardımcı olmak
E) Mısır'ın zenginlikleriyle Osmanlı ekonomisinin güçlenmesi
3. Fatih döneminde;
8. Aşağıdakilerden hangisi Kanuni Sultan Süleyman'ın batıda
izlediği politikalardan biri olarak söylenemez?
I. Amasra'nın alınması,
A) Şarlken'in oluşturmaya çalıştığı Avrupa Hristiyan birliğini
bozmak
II. Trabzon'un alınması
III. Kırım'ın alınması
B) Şarlken'e karşı Fransa'yı korumak
Osmanlı Devletini aşağıdaki alanlardan hangisinde daha
çok geliştirmiştir?
A) Tarım
B) Sanat
D) Eğitim
E) Hukuk
C) Ticaret
B) I. Selim
D) II. Selim
E) III. Murat
D) Kapitülasyonları Avrupa devletlerine yaygınlaştırmak
E) Fransa'ya kapitülasyonlar vererek, Osmanlı Devleti yanına çekmek
4. Aşağıdaki padişahlardan hangisi Halife unvanını taşımaz ?
A) II.Mehmet
C) Katoliklere karşı Protestanları desteklemek
C) I. Süleyman
9. Kanuni Sultan Süleyman zamanında İran ile imzalanan
Amasya antlaşması ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan
hangisi doğrudur?
A) İran ile imzalanan ilk antlaşmadır.
5. Aşağıdaki savaşlardan hangisi Yavuz Sultan Selim döneminde olmamıştır ?
B) Doğuda en geniş sınırlara ulaşılan antlaşmadır.
A) Çaldıran Savaşı
B) Turnadağ Savaşı
C) Bugünkü Türkiye - İran sınırını çizen antlaşmadır.
C) Mercidabık Savaşı
D) Ridaniye Savaşı
D) Osmanlı Devleti'nin bir başka devletle imzaladığı ilk antlaşmadır.
E) Mohaç Savaşı
E) İran ile imzalanan son antlaşmadır.
6. Haçlı Donanması ile Osmanlı Donanması arasında yapılan,
Osmanlı Donanmasının yenilgisiyle sonuçlanan İnebahtı
Deniz Savaşı'na aşağıdakilerden hangisi neden olmuştur?
10. İlk defa Osmanlı - Memlûk savaşları hangi padişah zamanında yapılmıştır?
A) Rodos'un fethi
B) Belgrat'ın Fethi
A) Fatih Sultan Mehmet
C) Kıbrıs'ın Fethi
D) Trablusgarp'ın Fethi
C) Yavuz Sultan Selim D) Kanuni Sultan Süleyman
E) Malta kuşatması
E) II. Selim
7. Aşağıdakilerden hangisi Yavuz Sultan Selimin Mısır Seferinin sonuçlarından biri değildir?
CEVAP ANAHTARI
A) Müslümanların kutsal şehirlerinin Osmanlı hakimiyetine
alınması
B) Kıbrıs için Venediklilerin Osmanlı Devleti'ne yıllık vergi
ödemesi
36
B) II. Bayezit
1-B 2-E 3-C 4-A 5-E 6-C 7-C 8-D 9-A 10-B
Sosyal bilgiler.com’dan alıntıdır.