anlatım bozuklukları

ANLATIM BOZUKLUKLARI
• Duygu ve düşüncelerin dil aracılığıyla
anlatılmasına ANLATIM denir.
• Dil ve düşünce arasında iyi bir bağın
kurulamaması, anlatım gücünü zayıflatır.
Bu da anlatım bozukluklarına sebep olur.
1-GEREKSİZ SÖZCÜK
KULLANIMI
• Bir cümlede bulunan gereksiz sözcükler, o
cümlenin gücünü azaltır.Buna karşılık içinde
gereksiz sözcük bulunmayan cümleler, daha etkili
ve inandırıcıdır
• örnek:”Üç saatlik yolu yaya yürüyerek gittik”.
Cümlesinde “yaya” sözcüğü
gereksizdir.Çünkü “yürümek” eylemi zaten
yaya yapılmaktadır.
2-ÇELİŞEN SÖZCÜKLERİN BİR
ARADA KULLANILMASI
• Zıt anlamlı sözcüklerin ya da anlamca
çelişen kavramların bir arada
kullanılmasından doğan anlatım
bozukluğudur.
• Örnek : Derse girmediğimi hiç kuşkusuz
babam öğrenmiş olabilir.
• Kuşkusuz kesinlik anlamı veren bir
sözcük,olabilirse olasılık anlamı veren bir
sözcüktür. Anlam çelişkisi ortaya çıkmıştır.
3-BİRBİRLERİYLE
KARIŞTIRILAN SÖZCÜKLER
• Türkçe’de kimi sözcükler aynı kökten türediği ya da
birbirini çağrıştırdığı için aynı anlama geliyor sanılır.
Buna dikkat etmemek anlam yanlışlıklarına ve anlatım
bozukluklarına yol açar.
• Örnek: Davranışların düzelmesine öğretmenin
sözleri etkin oldu.(etken)
4-SIRALAMA YANLIŞLARI
• Sözcüklerin, cümle içinde, anlama uygun
olabilecek bir yerde bulunmaları gerekir.
• Yanlış yerde bulunmaları anlam
bozukluğuna yol açar.
• Örnek: Bir haftadır çok başım
ağrıyor.(...başım çok ağrıyor)
5-MANTIK
YANLIŞLIKLARI
• Anlatım bozuklarının bir nedeni de sözde
bilgi ve mantık yanlışlıklarının
bulunmasıdır.
• Örnek: Sinemada gazoz ve çekirdek
yedik.(gazoz içtik, çekirdek yedik)
6-DEYİMLERİN VE ATASÖZLERİNİN
YANLIŞ KULLANILMASI
• Bildiğimiz gibi deyimler ve atasözleri kalıplaşmış
sözlerdir.Sözcüklerden herhangi biri
değiştirilemez,çıkarılamaz,başka bir yerde kullanılamaz.
• Aksi durumlar anlatım bozukluğuna yol açar.
• Örnek: Yüzünden dökülen bin parçaydı.(yüzünden düşen
yüz parçaydı)
7-TAMLAMA VE EK
YANLIŞLIKLARI
•
Ad ve sıfat tamlamalarında, tamlayan yada tamlanan sözcüklerin yersiz
kullanılması; ya da yerinde kullanılmaması, bu tür yanlışlıklara yol açar.
• Örnek: Bunlar, büyük ressamın birer güzel tablolarıdır.
• “birer güzel”her biri güzel demektir.Tamlayan”bir”
olduğuna göre tamlanan çoğul olamaz.”Birer güzel
tablosudur.” olmalıdır.
8-ADLARIN EKSİK
KULLANILMASI
• Adılların eksik kullanılması cümlelerde
bir anlam belirsizliği oluşturur.
• Örnek:”Telefonla arayarak görmeyi çok
istediğini söyledi.”
• (Kimi görmeyi?”Onu-beni-seni” belli değil.
9-EYLEMSİLERİN YANLIŞ
KULLANILMASI
• Anlatımda eylemsilerin eksik ya da yanlış kullanılması da anlatım
bozukluğuna yol açan bir durumdur.
•
Örnek:Böyle konular yetişkin ve kültür düzeyi düşük olmayan kişiler tarafından
tartışılmalı.Cümlesinde eylemsi eksikliği nedeniyle yetişkin olmayan ve kültür düzeyi
düşük olmayan gibi ters bir anlam çıkmaktadır.Doğrusu : “Böyle konular yetişkin olan
ve kültür düzeyi düşük olmayan kişiler tarafından tartışılmalıdır.”
10-ÖĞE YANLIŞLIKLARI
• A)Özne Yanlışlıkları
• Cümlelerde özne olmayan bir sözcüğün özne gibi kullanılmasıdır.
• Örnek: “Karlar eridi ve taştı.” cümlesinde özne ortak gibi
kullanılmıştır.Karlar eridi,karlar taştı.Oysa ikinci eylemin öznesi
eksiktir.Doğrusu: “Karlar eridi ve nehirler taştı.” olmalıdır.
B) Tümleç Yanlışlıkları
• Anlatımda tümleç eksikliği ya da tümleç yanlışlığı da
anlatım bozukluğuna yol açar.
• Örnek:”Kedimi seviyor ve iyi bakıyorum .” cümlesinde
dolaylı tümleç eksikliği nedeniyle bir anlatım bozukluğu
vardır.Doğrusu “Kedimi seviyor ve ona iyi
bakıyorum.”olmalıdır.
C)Yüklem Yanlışları
• Yüklem yanlışları çatı, kişi ya da zaman bakımından ortaya
çıkan uyumsuzluklarıdır.
• Örnek: “Dershanede çay ve simit yedik.” cümlesinde
“yedik “eylemi “simit” sözcüğüne uyar ama “ç”ay
yedik”diyemeyiz.O halde doğrusu “Dershanede çay içtik
,simit yedik .” olmalıdır.
KONULARINA GÖRE
ŞİİR TÜRLERİ
•
•
•
•
•
•
1)Didaktik Şiir
2)Lirik Şiir
3)Pastoral Şiir
4)Satirik Şiir
5)Dramatik Şiir
6)Epik Şiir
TIKLA
1)DİDAKTİK ŞİİR
• Bilgi ve öğüt vermek amacıyla yazılan,
duygudan öte düşünce içeren şiir
türüdür.
2)LİRİK ŞİİR
• Duyguları,heyecanları,coşkuları dile
getiren şiir türüdür.Adını, Eski Yunan’da
“lir” adı verilen çalgı eşliğinde söylenen
şiirlerden almıştır.
• Aşk ,ölüm,ayrılık..konularında söylenen
şiirler bu türe girer.
3)PASTORAL ŞİİR
• .Çoban ve kır hayatını anlatan, doğa
tasvirleri yapan ve doğa güzelliklerini öven
bir şiir türüdür.
4)SATİRİK ŞİİR
• Kişinin ve toplumun kötülüklerini,
kusurlarını iğneli ve alaycı bir dille
eleştiren şiirlerdir.Divan edebiyatında
hicviye, Halk edebiyatında taşlama,
günümüz edebiyatında ise yergi denir.Batı
edebiyatındaki adı ise satir’ dir.
5)DRAMATİK ŞİİR
• Tiyatro yapıtlarında kullanılan bir şiir
türüdür.Eski Yunan edebiyatında tiyatro
eserleri manzum olarak yazılırdı.Bir
bakıma dramatik şiir, bugünkü tiyatro
sanatının yerini tutmaktadır.
6)EPİK ŞİİR
• Toplumun yaşadığı büyük olayları,
kahramanlıkları anlatan destansal şiire epik
şiir denir.Kısaca destan anlamına
gelir.Destanlar doğal ve yapma olmak üzere
iki gruba ayrılır.
DESTANLAR
• 1-DOĞAL DESTANLAR
• Doğal destanlar toplumların oluşması
aşamasında o toplumun geçirdiği büyük
savaşları, kahramanlıkları, göçleri anlatan
ve söyleyeni belli olmayan anonim
ürünlerdir.
BAŞLICA DOĞAL
DESTANLAR
• A)TÜRK EDEBİYATINDA:
• 1-Saka Destanları
• a-Alp Er Tunga Destanı
• b-Şu Destanı
2- Hun Destanı
Oğuz Kağan Destanı
3-Göktürk Destanları
• A-Bozkurt Destanı
• B-Ergenekon Destanı
4-Uygur Destanları
• A-Türeyiş Destanı
• B-Göç Destanı
B)DÜNYA EDEBİYATINDA
• 1-Yunan edebiyatında:Homeros’ unİlyada
ve Odesa
• 2-İran edebiyatında, Firdevsi’ nin Şehname’
si
• 3-Fin edebiyaında:Lönnrot’ un Kalevela
2.YAPAY
DESTANLAR
• Herhangi bir önemli olayın destan
kurallarına bağlı olarak sonradan
yazılmasıdır.
• Türk edebiyatında yapay destanlara
şunları örnek verebiliriz:
ÖRNEKLER
• İslamiyet adına yapılan savaşları anlatan
“Manas Destanı” ve “Seyyid Battal Gazi
Destanı, Fazıl Hüsnü Dağlarca’ nın “Üç
Şehitler” destanı ve Ceyhun Atıf’ ın
Sakarya Meydan Savaşı...
Dünya edebiyatının önemli
Yapma Destanlarından:
• 1.Latin Edebiyatı: Aeneis
• 2.İtalyan Edebiyatında:Çılgın Orlando,
Kurtarılmış Kudüs,
• 3.İngiliz Edebiyatında:Kaybolmuş Cennet
AÇIKLAMA
• Bu şiir türlerini yazmaktaki amacım ,
günlük hayatta okuduğumuz şiirlerin hangi
türde olduğunu ve bize mesaj verip
vermediğini anlatmak ve öğretmek içindir.
•
GERİ