Dünya`nın Hareketleri

DÜNYA’NIN HAREKETLERİ
• Dünya’nın Günlük Hareketi ve Sonuçları
• Dünya’nın Yıllık Hareketi ve Sonuçları
• Dünya’nın Eksen Eğikliği ve Sonuçları
DÜNYA’NIN GÜNLÜK HAREKETİ
• Dünya, kendi ekseni etrafında batıdan doğuya
doğru 24 saatte döner.
• Dünya’nın dönüş yönüne bağlı olarak;
• Ana yönler oluşmuştur.
• Doğuda güneş erken doğar, erken batar.
• Doğruya doğru yerel saat ileri, batıya doğru
geridir.
• Rüzgarlar KYK’de hareket yönünün sağına, GYK’de
ise soluna doğru sapar.
Günlük Hareketin Sonuçları:
1. Gece ve gündüz birbiriniz izler.
Günlük Hareketin Sonuçları:
2. Gün içerisinde güneş ışınlarının geliş açısı,
sıcaklık, gölge boyları, yerel saat ve basınç
değişir.
Günlük Hareketin Sonuçları:
3. Günlük sıcaklık farkına bağlı olarak fiziksel
(mekanik) parçalanma gerçekleşir, meltem
rüzgarları oluşur.
Günlük Hareketin Sonuçları:
4. Sürekli rüzgarlar sapmaya uğrar.
Günlük Hareketin Sonuçları:
5. Okyanus akıntıları sapmaya uğrar, halkalar
oluşturur.
Günlük Hareketin Sonuçları:
6. Her iki yarımkürenin 30° ve 60 ° enlemlerinde
dinamik basınç kuşakları ortaya çıkar.
DÜNYANIN HAREKETLERİYLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR
• Ekvator: Dünya’yı kuzey ve gün olarak iki yarım
küreye ayıran hayali çizgidir.
• Dönenceler: Ekvator’un 23° 27' kuzey ve
güneyindeki enlem daireleridir.
• Kutup Noktaları: Yer ekseninin kuzey ve güney
ucunda bulunan noktalardır.
• Yer Ekseni: Bir kutup noktasından diğer kutup
noktasına uzanan Dünya’nın içinden geçtiği
kaul edilen hayali çizgidir.
DÜNYANIN HAREKETLERİYLE İLGİLİ BAZI KAVRAMLAR
• Aydınlanma Çemberi: Dünya’nın karanlık ve
aydınlık bölümlerini ayıran sınırdır.
• Ekinoks: Güneş ışınlarının Ekvator’a dik geldiği
21 Mart ve 23 Eylül günleri için kullanılır.
• Solstis: Güneş ışınlarının dönenceler üzerine
dik geldiği günler için kullanılır.
• Ekliptik Düzlemi: Güneş’in etrafında dönen
Dünya’nın elips şeklinde çizdiği yörüngedir.
• Kutup Daireleri: Güneş ışınlarının dönenceler
üzerine dik düştüğü tarihlerde güneş
ışınlarının teğet geçtiği yerlerdir.
DÜNYANIN YILLIK HAREKETİ
• Dünya, Güneş çevresinde elips bir yörüngede
365 gün 6 saatte döner. Bu süreye bir yıl denir.
Yörüngenin elips şekli nedeniyle;
• Dünya’nın Güneş’e olan uzaklığı yıl içinde
değişir. Ancak bu durum mevsim sıcaklıkları
üzerinde etkili değildir.
Yörüngenin elips şekli nedeniyle;
• Dünya’nın yörüngedeki hızı değişir.
• Mevsimlerin gün süreleri farklılık gösterir.
• Şubat ayı 28 gün sürer.
• KYK’de sonbahar, GYK’de ise ilkbahar
ekinoksunda 2 gün gecikme yaşanır.
• Kutup noktalarındaki gece ve gündüz süreleri
birbirinden farklıdır.
Yıllık (Yörünge) Hareketin Sonuçları
1. Orta kuşakta dört mevsim belirgin olarak
yaşanır.
Yıllık (Yörünge) Hareketin Sonuçları
2. Yıl içerisinde güneş ışınlarının geliş açısı,
sıcaklık, gölge boyları, basınç, güneşin doğuş
ve batış saatleri, gece ve gündüz süresi
uzunlukları yörünge (yıllık) hareketi nedeniyle
değişir.
Yıllık (Yörünge) Hareketin Sonuçları
3. Matematik iklim kuşakları ortaya çıkar.
Yıllık (Yörünge) Hareketin Sonuçları
4. Aydınlanma çemberi yer değiştirir.
5. Kara ve denizlerin farklı ısınma özelliklerinden
dolayı muson rüzgarları oluşur.
6. Yıllık hareket ve eksen eğikliğine bağlı olarak
mevsimler oluşur.
DÜNYA’NIN EKSEN EĞİKLİĞİ VE SONUÇLARI
• Dünya’nın Güneş etrafında dönerken izlediği
Ekliptik Düzlem ile Ekvator Düzlemi arasındaki
23° 27' lık açı farkı eksen eğikliği olarak ifade
edilir.
21 Mart (Ekinoks)
• Güneş ışınları Ekvator
üzerindeki yerlere öğle vakti
dik düşer. Ekvator’da öğle
vakti gölge sıfırdır.
• 21 Mart KYK’de ilkbahar,
GYK’de sonbahar
başlangıcıdır.
• Aydınlanma çemberi kutup
noktalarından geçer.
• Aynı boylam üzerinde Güneş
aynı anda doğar ve aynı
anda batar.
• Dünyanın her yerinde gece
ve gündüz süreleri eşittir.
23 Eylül (Ekinoks)
• Güneş ışınları Ekvator
üzerindeki yerlere öğle vakti
dik düşer. Ekvator’da öğle
vakti gölge sıfırdır.
• 23 Eylül KYK’de sonbahar,
GYK’de ilkbahar
başlangıcıdır.
• Aydınlanma çemberi kutup
noktalarından geçer.
• Aynı boylam üzerinde Güneş
aynı anda doğar ve aynı
anda batar.
• Dünyanın her yerinde gece
ve gündüz süreleri eşittir.
21 Haziran (Solstis)
• Güneş ışınları Ekvator’un 23° 27'
kuzeyindeki Yengeç Dönencesi
üzerine dik düşer.
• KYK’de yaz,
GYK’de kış başlangıcıdır.
• Aydınlanma çemberi kutup
dairelerine teğet geçtiğinden
KYK’de en uzun gündüz, GYK’de
ise en kısa gündüz yaşanır.
• Aynı boylam üzerindeki
noktalarda Güneş aynı anda
doğup aynı anda batmaz.
21 Aralık (Solstis)
• Güneş ışınları Ekvator’un 23° 27'
kuzeyindeki Oğlak Dönencesi
üzerine dik düşer.
• KYK’de kış, GYK’de yaz
başlangıcıdır.
• Aydınlanma çemberi kutup
dairelerine teğet geçtiğinden
KYK’de en kısa gündüz, GYK’de
ise en uzun gündüz yaşanır.
• Aynı boylam üzerinde Güneş
aynı anda doğup, aynı anda
batmaz.