Devamını okumak istiyorum

HAREKETLİ PROTEZLERİN KULLANIMI VE BAKIMI
Tam protez ağzında hiç dişi bulunmayan hastalarda yapılan yapay dişlerdir. Tam diş kaybı
durumunda ağız içindeki yumuşak dokulardan destek alınması esasına dayanan tedavi
şeklidir. Yapılabilmesi içinde yumuşak dokuların sağlıklı olması gerekir. Bölümlü protez kısmi
diş kaybında akrilik (plastik) ve metallerle beraber yapılan kroşe adı verilen metal parçalar ile
dişe tutunmayı sağlayan protez çeşididir. Yapılabilmesi içinde kroşe uygulanacak dişlerin ve
yumuşak dokuların sağlıklı olması gerekir.
Tam veya bölümlü protezler ilk kullanılmaya başlanıldığı andan itibaren dikkat gösterilmesi
gereken bir tedavi şeklidir. Protez mukoza destekli ise, protezlerinden tam bir etkinlik ümit
etmemelidir. Protezi destekleyen dokular ağrılı ve iltihaplı olduğunda protez kullanılmamalı,
bununla beraber rahatsızlığın kolaylıkla teşhis edilmesi ve protezde gerekli düzeltmenin
yapılması için hekime gelmeden 24 saat önce yeniden ağza yerleştirilerek kullanılmalıdır.
Ağız hasar görmüş durumda ise teşhis ve tedavi son derece önemlidir. Bazen, destekleyen
dokuların toleransı protezlerin kullanılamayacağı boyutlarda düşük olabilir.
Hareketli protez kullanan hastalar özellikle başlangıçta yeme alışkanlıklarını değiştirmeleri
gerekeceğini bilmelidirler. Ön dişleri yapay olan bölümlü protezlerle ısırma hareketinden
olabildiğince kaçınılmalı, ufak lokmalarla iki taraflı yemeli ve dudakları kapalı olarak
yemekleri çiğnemelidirler. Yine özellikle bu tür bölümlü protez kullanan hastalarda fonetik
bozukluklar görülebilir. Bu durum genellikle geçicidir ve yüksek sesle okuma yapılırsa birkaç
gün içinde kaybolur. Fonetik bozukluk devam ederse, protezin şekil ve kalınlığında ve ön
dişlerin pozisyonlarında hata olduğu düşünülür.
Bölümlü protezler herhangi bir tür çene eklemi rahatsızlığını tedavi etmek amacı ile
yapılmamışlarsa veya hekim tarafından geceleri dâhil devamlı olarak kullanılmalarına ilişkin
bir direktif verilmemişse geceleri kullanılmamalı ve su içinde muhafaza edilmelidir. Bu amaçla
protez temizleyici solüsyon kullanılabilir. Metal unsurlar bulunan iskelet protezlerde
hipokloritli solüsyonlar uygulanmamalıdır. Bu konuda, özellikle oksijen açığa çıkaran
temizleyiciler tercih edilmelidir. Ancak protezler ağza yerleştirilmeden önce, kimyasal
artıklardan arındırılması için dikkatlice yıkanmalıdır. Bilindiği gibi, geceleri dahil devamlı
olarak kullanılan protezler dokuların sürekli olarak protez altında kalmasına, yumuşak
dokularda bozukluğa ve nefes kokmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra diş hareketi
olabileceği için bölümlü protez, günlerce kullanılmadan da bırakılmamalıdır.
Bilindiği gibi iyi olmayan bir ağız hijyeni plak birikimine, çürük ve dişeti hastalıklarında belirgin
artışlara neden olur. Özellikle dilin temizleme etkisinin ulaşamadığı bölgelere biriken gıda
artıklarının uzaklaştırılması için hasta, her yemekten sonra doğal dişlerini özenle temizlemeli,
gerekirse disclosing tabletlerinden yararlanmalıdır.
Protezleri temizlemek için özel fırçalardan veya sert diş fırçalarından yararlanılabilir. Protez,
temizleme işlemi sırasında su dolu bir küvetin hemen üzerinde tutulmalıdır. Bölümlü protezler
her yemekten sonra ağızdan çıkarılmalı ve gevşek, yapışkan partiküllerin uzaklaştırılması
için nemli diş fırçası ile temizlenmelidir. Kroşelerin iç yüzeylerini temizlemek için spiral fırçalar
kullanılabilir veya musluğa bağlanmış olan bir ip parçası ile ilgili yüzey sıyrılarak
temizlenebilir. Herhangi bir şey yendikten sonra fırçalamanın mümkün olamadığı durumlarda
hiç olmazsa bölümlü protezin çıkarılarak ağzın kuvvetle çalkalanmalı ve protezin akar su
altında tutulmalıdır.
Protezlerin temizlenmesi için deterjanlı sular kullanılması veya sterilize edilmeleri amacıyla
kaynatılmaları doğru değildir. Bunun yerine protezin diş aralarının, metal parçaların iç ve dış
taraflarının ve cilalı yüzeylerin fırça ve sabunlu su ile temizlenebilir.
Diğer taraftan alınan gıdalara ve nikotine bağlı olarak akrilik kaide ve dişler üzerinde biriken
lekeler, protez kullananların estetik olarak en büyük kaygısıdır. Ayrıca kirli protezler ağızda
mevcut gram (-) mikroorganizmaların sülfür içeren amino asitlere etki etmeleri sonucu kötü
kokuya da sebep olmaktadırlar. Protez kullanan hastaların %60-65'inde görüldüğü bildirilen
protez stomatiti'nin önlenmesi, yani sağlıklı bir mukoza için protez yüzeylerinin etkin temizliği
tek çözümdür. Bunun yanı sıra protezler üzerinde oluşan lekeler ve karakteristik ağız kokusu
da iyi bir protez hijyeni ile giderilebilir.
Son yıllarda bu amaçlarla çeşitli protez temizleyici sistemler geliştirilmiştir. Bu sistemler
mekanik ve kimyasal olarak iki ana grup altında incelenebilir. Protez temizleyici sistemler
arasında yer alan alkalik peroksitler günümüzde en yaygın olarak kullanılan protez
temizleyici ürünlerdir. Bu temizleyici tablet sistemleri, oksijeni açığa çıkaran bir mekanizma
ile çalışırlar ve kimyasal etkilerinin yanı sıra meydana gelen oksijen kabarcıkları ile mekanik
olarak da birikintiyi çözüp lekeleri çıkartırlar. Ancak alkalik peroksit solüsyonların rutin protez
temizliği için kullanılmaları durumunda, akrilik ve metal yapılarda olumsuz sonuçların ortaya
çıkabileceği belirtilir. Bu tür maddelerin uygulama süresi 15 dakika olarak belirlenmiştir.
Hekiminizin protezlerin kullanılmasına ilişkin ve sözlü olarak açıklamaların yanı sıra altı aylık
sürelerle periodik kontroller ağız sağlığı açısından oldukça yararlıdır.