BULAŞICI OLMAYAN HASTALIKLAR, KANSER VE PROGRAMLAR BAŞKAN YARDIMCILIĞI ÇOCUK VE ERGEN SAĞLIĞI DAİRE BAŞKANLIĞI ÇOCUKLARDA GÖRME TARAMA PROGRAMI Tarama Nedir • Sağlıkta taramanın amacı “kendini sağlıklı zanneden veya kabul eden kişilerde fark edilmeyen bir hastalık ya da kusur için, hızlı uygulanabilen test, muayene veya diğer işlemlerle muhtemel tanının konması hastalık veya hastalık öncesi durumların saptanması” Görme Taraması Amaç; görmenin normal gelişimini engelleyecek risk etmenlerini saptamak ve yetersiz görmesi olan olguları erken dönemde tanımaktır. Bebekler; şaşılık, ambliyopi, kırma kusuru, katarakt, glokom, retinoblastom ve prematür retinopatisi açısından değerlendirilmelidir. 3 Görme Taraması • Erken teşhis ile etkili tedavi (örn:konjenital katarakt) • İzole göz problemi diğer sistem gelişimlerini olumsuz etkileyebilir • Gelecek nesillerde ortaya çıkması engellenebilir Erişkinle kıyaslandığında çocuktaki görme kaybının yol açtığı kayıp ve engel oranı çok daha fazla uzun bir hayatın görme hissi olmadan yaşanması Ülkemizdeki çocukluk çağı görme kayıplarının %69.6 sı önlenebilir nedenlere bağlıdır. Görme Taraması Kimlere uygulanır? •0-3 aylık bebeklere göz muayenesi, •Okul öncesi dönemde ise 36-42 aylık çocuklara göz taraması yapılmaktadır. 6 Kimler tarafından uygulanır? • ilk tarama testleri aile hekimi ve aile sağlığı elemanı tarafından yapılır. • Bir üst merkeze sevk edilen bebek ve çocuklara ise göz hastalıkları uzmanları tarafından uygulanır. 7 Tarama metodları •Göz Muayenesi •Kırmızı Refle Testi •Lea sembol testi 8 Nerelere sevk edilecek? Göz hastalıkları uzmanlarına sevk edilecekler. 9 Duyu Sistem Gelişimi Normal işitme Konuşma ve lisan gelişimi Sosyal, duygusal ve zihinsel gelişim Normal görme Mental gelişim Psikolojik gelişim Fiziksel gelişim Görme Gelişimi • 30-32 haftada bebek anne karnında ışığa tepki verir gözlerini kırpar • Yenidoğan bebek ışık değişikliklerine tepki verir, parlak renkli objelere fiksasyon yapabilir/görmesi (yaklaşık 0.05-0.1) Görme Gelişimi • Görsel sistem diğer duyulardan daha fazla önemli çünkü görme bebeklikte en önemli uyaran ve bilgi kaynağı • Çocuk taklit ederek öğrenir, elinin ayağının etrafının farkına varır, göz kontağı ile onay alır • Görme azlığı/körlük, motor gelişimi ve diğer gelişimsel faktörleri olumsuz etkiler • Sadece göz değil santral sinir sisteminin büyüme ve olgunlaşması da göz önünde bulundurulmalıdır Risk Grupları • • • • • • • • • Prematürite (gözlük ve kayma riski fazla) Spastik Palsi Down Sendromu Ailede gözde kayma, göz tembelliği, 5 numaranın (5D) üzerinde gözlük numarası kullanma öyküsü Metabolik Hastalıklar Sensorinöral İşitme Kaybı, özellikle Refsum Hastalığı varlığı Ailede (anne, baba veya kardeşlerde) bebeklik ve çocukluk döneminde glokom ve katarakt bulunma öyküsü Bebek veya çocukta kranofasial anomali, kapak düşüklüğü, pitozis, hemanjiom, nazolakrimal kanal patolojisi öyküsü Ailenin bebek ya da çocukta göz patolojisi olmasını düşünmesi Kırma Kusurları, Şaşılık, Göz Tembelliği - Ambliyopi •Görme keskinliğinin en kolay artırılabildiği •Tedavileri bulunan •Yaygın görülen görme kaybı nedenleri Tarama Testleri Nasıl Uygulanır?(2) Teste uyum göstermeyen çocuklar, aileleri tarafından evde “Lea Sembol Testi” çalıştırılarak tekrar test için 1 hafta içinde ASM’ye çağrılacaklar LEA eşeli ile görme keskinliği ölçümü tekrarlanacak Tek gözle 0.5’in altında görme keskinliği olduğunda veya iki göz arasında 2 sıra fark olduğunda göz hekimine sevk edilecek Teşekkürler. 16