Kongre ve Toplantılardan İzlenimler / Meeting

DO­I:10.4274/tnd.54715
Turk J Neurol 2016;22:37-38
Kongre ve Toplantılardan İzlenimler / Meeting Highlights
Egemen İdiman
Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
Avrupa Multipl Skleroz Tedavi ve Araştırma Komitesi (ECTRIMS) 2015 Kongresi, 7-10 Ekim 2015 tarihinde resmi olmayan
rakamlara göre 9,000 kişinin katılımı ile Barselona’da yapıldı.
Bilimsel programda ana başlıklar; multipl sklerozda (MS) erken tedavi yaklaşımları, uzun süreli tedavi etkinliği, B-hücre deplesyon
tedavileri, immün yanıtların modülasyonu, nöroproteksiyon ve tamir, prognostik belirteçler, görüntüleme yöntemlerindeki yeni gelişmeler,
genetik ve çevresel risk faktörleri ve MS rehabilitasyonuydu.
MS’te erken tedavilerin önemi, gerek fiziksel gerekse kognitif dizabilite üzerine olumlu etkileri, klinik, immünolojik ve radyolojik
çalışmalar temelinde yeniden tartışıldı.
Çevre-genetik ilişkileri, hijyen hipotezi, enfeksiyöz ajanlar (özellikle Ebstein Barr virüsü), aşılar, vitamin D, tuz tüketimi, vücut kitle
indeksi, stres ve son yılların gözde konusu mikrobiyomlar konusundaki çok sayıda çalışma ile modifiye edilebilecek risk faktörlerinin
önemi vurgulandı.
Uzun süreli ilaç kullanımlarında etkinlik ve risk profili konusunda dikkat çeken çalışmalar arasında natalizumab (NTZ), alemtuzumab,
fingolimod ve teriflunamid, dimetil fumarat çalışmaları başta geliyordu. NTZ konusundaki en önemli çalışmalardan biri yaklaşık 1,500
olgunun ortalama 36 ay tedavi edildiği “İsveç Ulusal Kohort Çalışması” idi. Bin üç yüz elli beş hastada JC virüs (John Cunnigham virüs)
antikor pozitivitesi (%41,1) ya da gebelik (%15,2) nedeniyle NTZ kesilmiş, ancak 268 hastada hastalık aktivitesinin artması üzerine
yeniden NTZ tedavisine başlanmıştı. Beş yıldan fazla süre NTZ alan 496 hastada uzun süreli gerek klinik takip gerekse manyetik
rezonans görüntüleme (MRG) ile hastalık aktivitesinin stabilize olduğu ve “Genişletilmiş özürlülük durum ölçeği” skorlarında azalma
gözlendiği bildirildi. Bu seride olası en yüksek hasar progresif multifokal lökoensefalopati (PML) (%0,3) olarak bildirildi. Çalışmada
PML riskine karşın NTZ’nin iyi tolere edildiği, çok etkin ve etkinliğinin sürekli olduğu bildirildi. NTZ konusunda yapılmış diğer on
bildiride de benzer sonuçlar vardı. Ayrıca NTZ’den fingolimod veya dimetil fumarata yapılan geçişlerin relaps riskini artırdığı bildirildi.
Alemtuzumab çok sayıda çalışma ile etkinlik ve güvenlik konusunda yerini belirledi. Teriflunamid, fingolimod, dimetil fumarat etkinlik
ve güvenlik bildirileri yanında klasik immünmodülatörlerin hala yerini koruduğunu kanıtlayan çalışmalar vardı. Rituksimabın da
nöromiyelitis optikadan (NMO) sonra MS tedavisinde yerini almaya başladığı gözlendi.
Patogenezde B lenfositlerin öneminin belirlenmesi ardından birçok ilacın B lenfositler üzerine de etkili olduğu vurgusu yapılmaya
başlandı. Tüm ilaç çalışmalarında etkinlik “no evidence of disease activity” (NEDA) ile değerlendirilmeye başlandı. Ocrelizumabın gerek
ataklı yineleyici ‘relapsing-remitting’ (RR) MS’te gerekse ‘primer progresif’ (PP) MS’te etkin olduğunun gösterilmesi kongredeki tedavi
yeniliklerinin en önemlisiydi. PPMS’te nöroproteksiyon açısından lamotrijin, fenitoin, yüksek doz biotin, amilorid, riluzol, fluoksetin ve
anti-lingo ile yapılan ve henüz kesin sonuçlara ulaşmamış çalışmalar da sunuldu.
NMO spektrum hastalıklar (NMOSD), 2015 kriterleri temelinde geniş katılımlı toplantılarda sunuldu. Serolojik temelde yapılan bu
yeni sınıflamada (NMO-immünoglobulin G (IgG) pozitif ve negatif olgular) klinik kriterler, MRG kriterleri, tanıda kırmızı bayraklar,
patogenezdeki yeni adımlar ve patogenez ile bağıntılı yeni tedavi yaklaşımları ayrıntıları ile tartışıldı.
RRMS ve PPMS’te yeni MRG teknolojilerinin ve yöntemlerinin (7 T MRG ve Na MRG, MRG/pozitron emisyon tomografi, fMRG,
manyetik rezonans spektroskopi, difüzyon tensör görüntüleme, post mortem spinal korda nörit morfolojisini haritalayan ve doku
Ya­z›fl­ma Ad­re­si/Ad­dress for Cor­res­pon­den­ce: Dr. Egemen İdiman, Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi, Nöroloji Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye
Tel.: +90 533 568 53 64 E-posta: egemen.idiman@deu.edu.tr
Ge­lifl Ta­ri­hi/Re­cei­ved: 14.03.2016 Ka­bul Ta­ri­hi/Ac­cep­ted: 14.03.2016
37
Turk J Neurol 2016;22:37-38
mikrostrüktürünü belirleyen NODDI çalışmaları) kullanıldığı
çok sayıda çalışma ile erken kortikal ve derin gri cevher
etkilenmesi, demir depolanması ve bölgesel fokal kortikal atrofi,
talamus ve talamo-kortikal integritenin bozulması, hippokampal
enflamasyon ve hippokampal atrofi ile depresyon ve kognitif
etkilenme, yorgunluk ilişkileri, erken temporal lob etkilenmesi,
beyaz cevherde azalmış perfüzyon, korpus kallozum indeksi ile
kognisyon ilişkileri belirlenmeye çalışıldı. Dikkat çeken bir başka
nokta da, bildiriler arasında yer alan beyin omurilik sıvısında
(BOS) ve parenkimde gadolinyum konsantrasyonu ve temizlenmesi
konusunun ileride daha çok konuşulacak olmasıydı.
Serum ve BOS’ta tanı ve prognostik değere sahip olabilecek
biyobelirteçlerin belirlenmesi konusunda yoğun çalışmalar göze
çarptı. Kitinaz-3 benzeri protein 1, fetuin-A, S 100 protein, glial
fibriler asidik protein, kemokin ligand-13, çözünebilir TREM-
38
Egemen İdiman; Kongre ve Toplantılardan İzlenimler
2, lipokalin-2, adipokin, glial ve nöronal belirteçler (serum
nörofilamentleri), platelet-derive genler, kinürenin, ekstraselüler
mikroveziküller,
galektin-8,
antiglikolipid
antikorlar,
deoksiribonükleik asit, ribonükleik asit (RNA) ve miRNA
(özellikle miRNA150), eksozomal RNA imzası ve intratekal
IgG ve IgM’nin radyolojik bulgular eşliğinde hastalık fenotipini
belirleme konusundaki değeri bu biyobelirteçlerin gerçek
anlamlarını bulmaları konusunda yapılmış değerli çalışmalardı.
Gebelik ve çocuk MS hastaları ayrı ayrı oturumlarda ayrıntılı
bir şekilde tartışıldı ve glatiramer asetatın gebelik planlamasında
gebelik gerçekleşene dek güvenle kullanılabileceği bildirildi.
ECTRIMS 2015’e Türk nörologların çok sayıda ve güncel
gelişmelerin hemen hemen tümünü kapsayan çalışmalarla katılmış
olmaları Türk Nörolojisi açısından gurur vericiydi.