Sinir Sistemi Ders Kurulu (204)
advertisement
Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Beyin Zarları ve Sinüsleri Özet: Beyin dıştan içe doğru dura mater cranialis (encephali), arachnoidea mater cranialis ve pia mater cranialis denilen zarlar tarafından sarılıdır. Bu zarların hepsine birden meninges denir. Dura mater cranialis’in lamina externa (periosteal-endosteal tabaka) ve lamina interna (meningeal tabaka) olmak üzere iki tabakası vardır. Bu iki tabaka birbirine sıkıca yapışıktır. Ancak bu tabakalar belli yerlerde birbirlerinden ayrılarak içerisinde beyinvenöz kanının bulunduğu, beyin venöz sinüslerini (sinus durae matris)’i oluşturur. Dura mater cranialis’in lamina interna’sı cavum cranii’ye uzantılar gönderir. Bunlar falx cerebri, tentorium cerebelli, fax cerebelli ve diaphragma sella olarak isimlendirilir. Bu uzantılar beynin cavum cranii içinde daha stabil bir pozisyonda kalmasını sağlar. Arachnoidea mater cranialis dura mater ile pia mater arasında bulunan ince damardan yoksun bir membrandır. Gyrus’ların üzerinde seyreder, sulcuslara girmez. Dura mater ile arachnoidea mater arasında subdural aralık (spatium subdurale) denilen bir boşluk bulunur. Bu boşluk içinde seröz bir sıvı bulunur. Arachnoidea mater ile pia mater arasında ise içinde beyinomurilik sıvısının dolaştığı subarachnod aralık (spatium subarachnoidea) vardır. Beynin alt yüzünde ve beyin sakı çevresinde arachnodea mater ile pia mater arasında cisternae subarachnoideae denilen geniş bir boşluk yer alır. Pia mater cranialis, beynin hemen dışında yer alan bir zardır. Beynin venöz sinüsleri: Cerebral venler aracılığıyla beyinden gelen venöz kan ve granulationes arachnoidae aracılığıyla subarachnoid aralıktan gelen beyin omurilik sıvısı, bu venöz sinüsler aracılığıyla drene olur. Beyin venöz sinüsleri, sinus sagittalis superior ve inferior, sinus rectus, sinus transversus, sinus sigmoideus, sinus occipitalis, sinus cavernosus, sinus sphenoparietalis, sinus petrosus superior ve inferior’dur. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Merkez Sinir Sistemi: Efferent Yollar Özet: Tractus corticospinalis kortex’in 4, 6 ve 8 numaralı motor sahaları ile 3, 2, 1, 5 ve 7 numaralı duyu sahalarından başlar. Bu lifler motor homongolos denilen bir yapı şeklinde başlar. Motor lifler capsula interna’nın crus posterior’unun genu’ya yakın kısımlarından geçerler. Sonra mesencephalon’da crus cerebri’den pons’ta eminentia pyramidalis’ten, bulbus’ta pyramis’ten geçerler. Pyramis’in alt kısmında bu liflerin %90’nı çapraz yaparlar. Karşıya geçen bu liflerin çapraz yaptıkları yere decussatio pyramidorum denir. Çapraz yapan liflerin oluşturdukları yola tractus corticospinalis lateralis, çapraz yapmayan liflerin oluşturdukları yola da tractus corticospinalis anterior denir. Tractus corticospinalis anterior’u oluşturan lifler medulla spinalis’te hangi segmenten çıkacaklarsa, o segment’te comissura alba anterior’dan karşıya geçerler, yani çapraz yaparlar. Medulla spinalis’e gelen motor lifler Lamina 4, 5, 6 ve 7 de sinaps yaparlar. Bir grup lifte Lamina 9’da sonlanırlar. Lamina 9 motor Lamina’dır ve refleks merkezi olarak çalışır. Bu Laminalardaki hücrelere II. Motor nöron veya alt motor nöron denir. Bu laminalardan başlayan lifler kaslara giderler Cortex’ten başlayan liflerin bi grubu da beyin sakındaki cranial sinirlerin motor nukleuslarında sonlanırlar. Bu liflerin oluşturduğu yola tractus corticonuclearis denir. Tractus vestibulospinalis beyin sakındaki vestibuler nukleus’lar dan başlar (Genellikle nucleus vestibularis lateralis’den) bu yol ekstansor kasların kasılması ile ilgili bir yoldur. Tractus rubrospinalis mesencephalondaki tegmental saha dan başlar. Görme ve işitmeye bağlı baş boyun hareketleri ile ilgili bir yoldur. Bu yol Fasciculus longitudinalis medialis’in içinde yer alan bir yoldur. Fasciculus longitudinalis medialis beyin sakındaki cranial sinir nukleusları ile extrapyramidal sistem nukleuslarından başlayan ve bu nukleuslar arasında bağlantı sağlayan bir yoldur. Tractus reticulospinalis pons ve bulbus’taki retiküler nukleuslardan başlayan bir yoldur. Solunum ve dolaşım sistemi ile ilgilidir Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi: Afferent Yollar Özet: Çıkan yollar genel olarak, ganglion spinale’deki nöron’ların uzantıları aracılığı ile, periferik reseptörlerden medulla spinalis’e gelen afferent impulsların santral sinir sisteminin üst kısımlarına taşınması ile ilgilidir. Bu yollar fasciculus gracilis ve fasciculus cuneatus, tractus spinothalamicus lateralis, tractus spinothalamicus anterior, tractus spinocerebellaris posterior, tractus spinocerebellaris anterior, tractus cuneocerebellaris, tractus spinocerebellaris rostralis, tractus spinotectalis, tractus spinoreticularis, tractus spinoolivaris anterior ve posterior’dan oluşur. Bu yollara ilave olarak spinal seviyelerden üst merkezlere impuls taşıyan ve insanlarda fonksiyonel önemi tam olarak bilinmeyen, çıkan yolların varlığı da gösterilmiştir. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: İşitme Yolları Özet: Auricula’ya gelen ses dalgasının izlediği yol; meatus acusticus externus, membrana tympani, ossicula auditoria, basis stapedis, fenestra vestibuli, scala vestibuli, scala tympani, membrana basilaris ve tüylü hücreler(stereocilia’ları)’dir. Ganglion spirale cochlea’da bulunan (1. nöron) bipolar hücrelerin periferik uzantıları, tüylü hücrelerin bazal kısımlarından salgılanan transmitter sayesinde iletiyi alır. Bu hücrelerin santral uzantıları n. cochlearis’i oluştururlar. N. cochlearis meatus acusticus internus tan geçer, sulcus bulbopontinus’tan beyin sakına girer ve nuclei cochleares’te (nucleus cochlearis ventralis& dorsalis) sonlanır. Buradaki nöronlar işitme ile ilgili 2. nöronları oluştururlar. Bu hücrelerin uzantıları doğrudan veya sinaps sonrası yükselirken lemniscus lateralis’i yaparlar (colliculus inferior’a kadar). Bu lemniscus içindeki liflerin çoğu karşı taraftan gelir. Karşıya geçen lifler üç akustik stria’yı oluştururlar. Stria cochlearis anterior’u oluşturan liflere corpus trapezoideum denir. Nuclei cochleares ile colliculus inferior arasındaki ara nucleus’lar; nucleus olivarius superior, nuclei corporis trapezoidei ve nuclei lemnisci laterales’tir. Colliculus inferior’dan sonra brachium colliculi inferiorus’tan geçen lifler corpus geniculatum mediale’ye ulaşır ve mutlaka sinaps yaparlar. Burada aynı tarafta, pars sublentiformis capsulae interna’dan geçerek korteks’teki işitme merkezine gelen sinir demetine tractus geniculotemporalis (tractus geniculocorticalis-radiatio acustica) denir. İşitme merkezi lobus temporalis’te, Brodmann 41 ve 42 numaralı sahsındadır (Heschl’s transverse convolutions), yardımcı merkez de 22 numaralı sahadır. İşitme ile ilgili efferent yollar m. stapedius ve m. tensor tympani’nin refleks kasılmaları, reflex baş ve göz hareketleri (colliculus inferior ve superior) ve Rasmussen yoludur. İşitme kayıplarında lezyon n. cochlearis-nuclei cochleares’te ise aynı tarafta tam işitme kaybı, lemniscus lateralis’te ise kısmi ve karşı tarafta fazla işitme kaybı, corpus trapezoideum’un ortasında ise kısmi ve her iki tarafta eşit işitme kaybı ortaya çıkar. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Vestibular Sistem Özet: İç kulakta bulunan semisirküler kanallar, utriculus ve sacculus denge ile ilgili oluşumlardır. Üç tane semisirküler kanal vardır. Bu üç kanal birbirine dik olarak bulunurlar. Kanalların birer ucu şişkincedir ve bu şişkin kısımlara ampulla semicircularis denir. Ampullaların kemik duvara komşu olan kısımlarında crista ampullaris denilen bir çıkıntı vardır. Bu çıkıntının üstünde duyu ve destek hücrelerinden yapılmış bir tabaka bulunur. Duyu hücrelerinin serbest yüzünden çıkan tüycükler cupula ampullaris denilen jelatinöz bir yapı içinde uzanırlar. Bu yapıda endolenfa içinde bulunur. Başın hareketi sırasında kemik yapının bu harekete hemen katılmasına rağmen sıvı bu harekete biraz daha geç katılır. Böylelikle tüycükler hareketin tersine bir eğilim gösterirler. Bu hareketi, duyu hücresi ile bağlantılı olan periferik sinir uzantısı ganglion vestibularedeki hücresine iletir. Bu hücrelerin merkezi uzantıları nervus vestibularisi oluşturarak bu uyarıyı nucleus vestibularis’lere ulaştırırlar. Utriculus ve sacculus iç kulaktaki vestibulum’da bulunurlar. Utriculus recessus elipticus’ta, sacculus recessus sphericus’ta bulunur. Bu recessus’ların kemiğe komşu olan duvarlarında macula utriculi ve macula sacculi denilen duyu ve destek hücrelerinden yapılmış birer saha bulunur. Bu sahadaki duyu hücrelerinin serbest yüzlerinden tüycükler çıkar ve bu tüycükler jelatinöz bir sıvı içindedirler. Bu jelatinöz yapının üst yüzeyinde statoconia veya otoconia’ya denilen kalsiyum kristalleri bulunur. Utriculus ve sacculus bulunduğumuz ortamın transvers veya vertikal hareketlerini algılarlar. Bu hareketler sırasında kalsiyum kristalleri tüycükler üzerine basınç ve çekme etkisi yaparlar. Bu uyarıyı duyu hücresi ile bağlantılı olan periferik sinir uzantısı alır ve vestibuler nukleus’taki hücresine iletir. Bu ganglion’daki hücrelerin merkezi uzantıları nervus vestibularis içerisinde nucleus vestibularis’lere giderler. Nucleus vestibularis’lere gelen bu uyarı tractus vestibulocerebellaris ile cerebellum’a iletilir. Böylelilikle başın pozisyonu cerebelluma iletilmiş olur. Gerekirse başın veya bulunduğumuz ortamın pozisyonuna göre vestibulospinal yol ile vücut kasları hareket ettirilerek denge sağlanır. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Basal Ganglionlar Özet: Substantia alba içinde yer alan 5 çift nucleus grubu’dur. Fonksiyonları motor hareketlerin koordinasyonudur, mental ve emosyonel fonksiyonlar üzerine de etkileri vardır. Bu nucleus’lar cerebellum’dan farklı olarak yalnızca cerebral cortex aracılığı ile fonksiyon görürler ve daha komplike hareketlerin koordinasyonu ile ilgilidirler. Nuclei basales; nucleus caudatus, putamen, globus pallidus, substantia nigra ve nucleus subthalamicus’tan oluşur. Bunlardan nucleus caudatus, putamen ve globus pallidus’a corpus striatum adı verilir. Nucleus caudatus ve putamen neostriatum; globus pallidus ise paleostriatum olarak kabul edilir. Nucleus caudatus caput, corpus ve cauda kısımlarından oluşur. Putamen ve globus pallidus birlikte nucleus lentiformis olarak adlandırılır. Substantia nigra mesencephalon’da crus cerebri ile tegmentum arasındadır. Pars compacta (dopaminerjik) ve pars reticulata (GABA-erjik)’dan oluşur. Nucleus subthalamicus hypothalamus’un üst kısmının lateralinde yer alır. Nuclei basales’in afferent merkezi neostriatum efferent merkezi de globus pallidus’tur. Afferentlerin çoğu cerebral cortex’ten gelir. Efferentlerin büyük kısmı ise globus pallidus’un medial segmentinden thalamus’un VA,VL,MD,CM nucleus’larına gider. Ayrıca nuclei basales’i oluşturan nucleuslar arasında çok sayıda bağlantı vardır. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Medulla Spinalis: İnen Yollar Özet: Tractus corticospinalis kortex’in 4, 6 ve 8 numaralı motor sahaları ile 3, 2, 1, 5 ve 7 numaralı duyu sahalarından başlar. Bu lifler motor homongolos denilen bir yapı şeklinde başlar. Motor lifler capsula interna’nın crus posterior’unun genu’ya yakın kısımlarından geçerler. Sonra mesencephalon’da crus cerebri’den pons’ta eminentia pyramidalis’ten, bulbus’ta pyramis’ten geçerler. Pyramis’in alt kısmında bu liflerin %90’nı çapraz yaparlar. Karşıya geçen bu liflerin çapraz yaptıkları yere decussatio pyramidorum denir. Çapraz yapan liflerin oluşturdukları yola tractus corticospinalis lateralis, çapraz yapmayan liflerin oluşturdukları yola da tractus corticospinalis anterior denir. Tractus corticospinalis anterior’u oluşturan lifler medulla spinalis’te hangi segmenten çıkacaklarsa, o segment’te comissura alba anterior’dan karşıya geçerler, yani çapraz yaparlar. Medulla spinalis’e gelen motor lifler Lamina 4, 5, 6 ve 7 de sinaps yaparlar. Bir grup lifte Lamina 9’da sonlanırlar. Lamina 9 motor Lamina’dır ve refleks merkezi olarak çalışır. Bu Laminalardaki hücrelere II. Motor nöron veya alt motor nöron denir. Bu laminalardan başlayan lifler kaslara giderler Cortex’ten başlayan liflerin bi grubu da beyin sakındaki cranial sinirlerin motor nukleuslarında sonlanırlar. Bu liflerin oluşturduğu yola tractus corticonuclearis denir. Tractus vestibulospinalis beyin sakındaki vestibuler nukleus’lar dan başlar (Genellikle nucleus vestibularis lateralis’den) bu yol ekstansor kasların kasılması ile ilgili bir yoldur. Tractus rubrospinalis mesencephalondaki tegmental saha dan başlar. Görme ve işitmeye bağlı baş boyun hareketleri ile ilgili bir yoldur. Bu yol Fasciculus longitudinalis medialis’in içinde yer alan bir yoldur. Fasciculus longitudinalis medialis beyin sakındaki cranial sinir nukleusları ile extrapyramidal sistem nukleuslarından başlayan ve bu nukleuslar arasında bağlantı sağlayan bir yoldur. Tractus reticulospinalis pons ve bulbus’taki retiküler nukleuslardan başlayan bir yoldur. Solunum ve dolaşım sistemi ile ilgilidir Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Medulla Spinalis: Çıkan Yollar Özet: Çıkan yollar genel olarak, ganglion spinale’deki nöron’ların uzantıları aracılığı ile, periferik reseptörlerden medulla spinalis’e gelen afferent impulsların santral sinir sisteminin üst kısımlarına taşınması ile ilgilidir. Bu yollar fasciculus gracilis ve fasciculus cuneatus, tractus spinothalamicus lateralis, tractus spinothalamicus anterior, tractus spinocerebellaris posterior, tractus spinocerebellaris anterior, tractus cuneocerebellaris, tractus spinocerebellaris rostralis, tractus spinotectalis, tractus spinoreticularis, tractus spinoolivaris anterior ve posterior’dan oluşur. Bu yollara ilave olarak spinal seviyelerden üst merkezlere impuls taşıyan ve insanlarda fonksiyonel önemi tam olarak bilinmeyen, çıkan yolların varlığı da gösterilmiştir. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Medulla Spinalis Morfolojisi Özet: Medulla spinalis canalis vertebralis içerisinde yer alır. Beyni saran zarlar medulla spinalis’ide sarmıştır. Medulla spinalis foromen occibitale magnumdan 1. lumbal vertebra alt kenarına kadar uzanır. Pia mater spinalis lumbal 1 seviyesinde kapanır. İkinci sacral vertebraya kadar uzanan filum terminale’yi oluştur.Medulla spinalis ‘in sonlandığı yere conus medullaris denir. Medulla spinalis’den 31 çift spinal sinir çıkar. Medulla spinaliste fissura mediana anterior , sulcus medianus posterior , sulcus anterolateralis ve sulcus posterolateralis adı verilen oluklar bulunur.Beyaz cevher funiculus gri cevher columna veya cornu ismini alır. Medulla spinaliste radixlerin oluşturduğu yapıya cauda equina denir. Medulla spinalis’in arterleri a. vertebralisler ile medulla spinalisin uzunluğu boyunca komşuluk yaptığı arterlerden gelir.Venleri epidural venöz plexuslarına ve dış vertebral venöz plexuslarına dökülürler. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi Genel Morfoloji Özet: Sinir sistemi; morfolojik olarak santral sinir sistemi ve periferik sinir sistemi olmak üzere iki bölümde incelenir. Santral sinir sistemi cerebrum ve medulla spinalis’ten meydana gelir. Cerebrum’u oluşturan yapılar cavitas crani içerisinde yer alır, kranialden kaudale doğru şu şekilde sıralanır: 1) Prosencephalon -Telencephalon (beyin hemisferleri, basal ganglionlar, lateral ventriculus’ler) -Diencephalon (thalamus, hypothalamus, epithalamus, subthalamus, metathalamus) 2) Mesencephalon 3) Rhombencephalon -Metencephalon (pons ve cerebellum) -Myelencephalon (medulla oblongata) Periferik sinir sistemi; santral sinir sistemi dışında yer alan ganglion, sinir ve plexusler’inden oluşur. Periferik sinir sisteminin somatik parçasını; 12 çift cranial sinir, medulla spinalis’ten çıkan otuz bir çift spinal sinir ile bu sinirlere ait ganglionlar, plexus’ler oluşturur. Periferik sinir sisteminin otonomik parçasını ise; sempatik ve parasempatik sistemlere ait ganglion ve plexus’ler oluşturur. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Sinir Sistemine Giriş Özet: Merkezi Sinir Sistemini oluşturan yapılar kranial’den kaudal’e doğru prosencephalon (telencephalon ve diencephalon), mesencephalon, rhombencephalon (pons, cerebellum, medulla oblongata) ve medulla spinalis şeklinde sıralanır. Medulla oblongata, pons ve mesencephalon birlikte beyin sakı adını alır. Prosencephalon, cerebellum ve beyin sakı cranium içerisinde; medulla spinalis ise canalis vertebralis içerisindedir. Merkezi Sinir Sisteminde belirli fonksiyonları yerine getirmek üzere bir arada bulunan nöron gruplarına nucleus, benzer şekilde belirli fonksiyonlarla ilgili olan akson gruplarına ise tractus veya daha nadir olarak fasciculus adı verilir. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Kulak Özet: İşitme ve denge organı olan kulak;dış,orta ve iç olmak üzere üç kısımda incelenir.Dış kulak; kulak kepçesi (auricula) ve dış kulak yolu(meatus acusticus externus)’dan meydana gelir.Auricula dışında tüm kulak kısımları temporal kemiğin pyramis parçası içersinde bulunur.Dış kulak ses dalgalarını toplar ve orta kulağa iletir.Orta kulak 0,5 cm3 hacminde altı duvarlı bir boşluktur.Dış duvarında kulak zarı(membrana tympani) yer alır.Ön duvarında östaki borusu(tuba auditiva) ile nasopharynx’le irtibattadır.Orta kulak boşluğunda malleus,incus,stapes kemikçikleri ile m.tensor tympani ve m.stapedius kasları bulunur.Orta kulakta ses dalgaları ayarı yapılır ve fenestra vestibuli’yi kapatan stapes kemikçiğinin tabanı ile iç kulakta scala vestibuli’de yer alan perilenfa’ya aktarılır.İç kulak kemik ve zar labirent olmak üzere iki kısımda incelenir.Zar labirent,kemik labirentin içersinde yer alır ,fakat onu tamamen doldurmaz arada perilenfa denilen sıvı bulunur.Zar labirentin içersi ise endolenfa denilen sıvı ile doludur.Kemik labirent;vestibulum,canalis semicircularis’ler ve cochlea olmak üzere üç kısımdır.Zar labirent;ductus cochlearis,utriculus,sacculus ve ductus semicircularis’lerden meydana gelir.Ductus cochlearis işitme,utriculus,sacculus ve ductus semicircularis’ler ise denge duyusu ile ilgili zar labirent parçalarıdır. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Mesencephalon Özet: Truncus encephali’nin en rostral ve kısa parcası olan mesencephalon, diencephalon’dan önde corpus mamillare ve arkada comissura posterior’dan geçen bir çizgi ile ayrılır. Caudalinde yeralan pons’la sınırı ise önde sulcus pontocruralis ve arkada da n. trochlearis’in nevrax’ı terkettiği noktadır. Mesencephalon’un önden arkaya doğru üç bölümü vardır. Bunlar crus cerebri, tegmentum ve tectum’dur. Crus cerebri ve tegmentum’un ikisi beraberce pedinculus cerebri olarak isimlendirilir. Crus cerebri’den inen yollar geçer. Bu yollar medialden laterale frontopontin, corticobulbar, corticospinal ve temporoparietooccipitopontin yollardır. Tegmentum da ise büyük kısmı çıkan olmak üzere yollar ve nucleus’lar yeralır. Lemniscus medialis, lemniscus spinalis, lemniscus trigemini ve lemniscus lateralis tegmentum’da yükselen yollardır. Fasiculus longitudinalis dorsalis ve medialis de tegmentumda bulunur. Tegmentum’da III, IV ve V. kranial sinirlere ait nucleuslar ile formatio reticularis nucleus’ları da bulunur. Tegmentum cerebellum’a pedinculus cerebellaris superior (brachium conjunctivum) ile bağlıdır. Tectum mesencephalon’un aquaductus cerebri isimli kanalın arkasında kalan ve corpora quadrigemina denen dört kabarıntısının olduğu kısımdır. Üstteki iki kabarıntı colliculus superior olarak bilinir ve görsel reflekslerle ilgilidir. Alttaki iki kabarıntı (colliculus inferior) ise işitsel reflekslerle ilgilidir. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. M. Mustafa Aldur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Görme Yolları Özet: Göz, özel somatik afferent (SSA) duyulardan biri olan görme duyusunun reseptör organıdır. Görme duyusu retina’daki fotoreseptör hücreler tarafından algılanır ve n. opticus aracılığı ile görme yollarının diğer kısımlarına iletilir. Sağ ve sol n. opticus, hipofiz bezinin ön ve üst tarafında birbirleri ile birleşerek chiasma opticum’u oluşturur. Her iki retina’nın nazal yarımından gelen lifler chiasma opticum’da çapraz yaparak karşıya geçer; temporal yarımından gelen lifler ise çapraz yapmadan chiasma opticum’un lateral kısımlarından geçer. Tractus opticus, corpus geniculatum laterale ve tractus geniculocalcarinus ise görme yollarının bundan sonra gelen kısımlarıdır. Corpus geniculatum laterale’de bulunan nöron’ların uzantıları radiatio optica’yı oluşturur. Bu yol capsula interna’nın pars retrolentiformis’inden geçerek occipital cortex’te sulcus calcarinus’un üstünde ve altında kalan primer görme merkezine (Brodmann’ın 17 numaralı sahası) gider. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. C. Cem Denk Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Bulbus Oculi Özet: Bulbus oculi orbita da yer alan görme ile ilgili organdır. Bulbus oculi için axis bulbi, axis opticus ve equator bulbi oculi olmak üzere üç eksenden bahsedilir. Bulbus Oculi dıştan içe doğru tunica fibrosa bulbi, tunica vasculosa bulbi ve tunica interna bulbi olmak üzere üç tabakadan oluşmuştur. Tunica fibrosa’yı sclera, cornea, tunica vasculosa’yı choroidea, corpus ciliare ve iris oluşturur. Tunica interna bulbi (tunica nervosa, retina) Bulbus oculinin görme ile ilgili kısmıdır. Cornea, humor aquosus, lens, corpus vitreum ışığı kıran oluşumlardır. N. opticus retinayı dıscus nervi optici denilen bölgede deler. Bu bölgenin 3 mm lateralinndeki halka şeklindeki bölgeye makula lutea adı verilir. Makula lutea ortasındaki çukur fovea centralistir. Bulbus oculi’nin damarları arteria ophtalmica ve vena ophtalmica‘nın dallarıdır. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Orbita ve İçindekiler Özet: Orbita, göz kapakları (palpeprae), kirpikler (cilia), kaşlar (supercilium), konjunktiva, gözyaşı bezi (glandula lacrimalis), göz kasları, fascia’lar, corpus adiposum orbita gözün koruyucu ve yardımcı oluşumlarıdır.Orbita,tabanı önde, tepesi arkada içte pramit biçiminde bir çukurluktur.Üst,alt,dış,iç olmak üzere dört duvarı vardır.Göz(bulbus oculi) orbita’nın ön kısmında yer alır,gözün arka kısmındaki boşluğu ve orbita’daki oluşumların arasını dolduran yağ dokusuna corpus adiposum orbita denir.Bu yağ dokusu enerji ihtiyacı için harcanmayan tek yağ dokusu olup,vücudun su kaybetmesi durumunda hacmi küçülerek gözlerin içe doğru çökmesine neden olur.Göz kapakları,gözü kurumaktan,yabancı cisimlerden ve fazla ışıktan korur.Kirpikler göz kapaklarının künt ön kenarında bulunurlar.Kaş ve kirpiklerde kıldibi kası(m.erector pili)bulunmaz.Gözyaşı bezi,orbita’nın üst duvarının dış kısmındaki fossa glandula lacrimalis’te yer alır.Göz yaşıbezi,kanalları, ile göz yaşını burun boşluğuna taşıyan kanalların tümüne apparatus lacrimalis denir.Gözün hareketleri ile ilgili dört düz(m.rectus superior,inferior,lateralis,medialis) ve iki oblik(m.obliquus superior,m.obliquus inferior) olmak üzere altı kas bulunur.Orbita’da bulunan oluşumlar arteria ophtalmica dalları tarafından beslenir. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Beyin Hemisferleri: Beyaz Cevher Özet: Beyaz cevher içerisinde yer alan lifler fonksiyonlarına göre üç kısımda incelenirler; assosiasyon lifleri, Kommissural lifler ve projeksiyon lifleri olmak üzere. Assosiasyon lifleri: Aynı hemisfer içerisindeki kortikal sahaları birbirine bağlar. Fasciculus arcuatus, Fasciculus uncinatus, Fasciculus longitudinalis superior, Fasciculus longitudinalis inferior, Fasciculus frontooccipitalis bu gruptadır. Komissural Lifler: Her iki beyin hemisferindeki kortikal sahaları birbirine bağlayan liflerdir. Corpus callosum, Comussura anterior, Comussura posterior, Comussura hypocampi bu gruptadır. Projeksiyon Lifleri: Vertical olarak seyreden liflerdir. Işınsal tarzda Corona radiata’yı oluştururlar. Daha caudalde Corona radiatatum lifleri sıklaşarak Capsula interna’yı oluştururlar. Capsula interna’nın Crus anterior, Crus posterior ve Genu’su vardır.Değişik kısımlardan değişik önemli lifler geçer. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Merkezi Sinir Sistemi Damarları Özet: Medulla spinalis’i besleyen arterler; a. vertebralis’in dalları olan a. spinalis anterior ve a. spinales posteriores ile rr. spinales’in dalları olan rr. radiculares’tir. Bu arterler medulla spinalis etrafında arterial vasocorona’yı oluştururlar. Venleri v. spinalis anterior ve posterior’a, venöz vasocorona’yı oluşturarak da rr. radicularis’lere dökülürler.Vertebralar etrafında internal (epidural) ve external venöz plexuslar vardır. External epidural venöz plexus’lar ile bağlantı olan epidural venöz pleksuslar v. vertebralis, sinus sigmoideus ve sinus occipitalis’e drene olurlar. Cerebrum’u besleyen arterler a. carotis interna , a. vertebralis ve a. basilaris’in dallarıdır. A. cerebri anterior, a. cerebri media, a. communicans posterior a. carotis interna’nın; a. cerebri posterior da a. basilaris’in dallarıdır. Bu arterler iki a. cerebri anterior’u birleştiren a. communicans anterior ile birlikte circulus arteriosus cerebri’yi (Willis poligonu) oluştururlar. A. cerebri anterior’un kortikal dalları beyin hemisferlerinin medial yüzünü ve lateral yüzün üst kısımlarını; a. cerebri media lateral yüzün diğer kısımlarını; a. cerebri posterior ise lobus occipitalis’in arka ve alt kısımlarını besler. Ayrıca beynin iç kısımlarını besleyen santral dallar vardır. Mesencephalon’u a. basilaris ve dalları a. cerebri posterior ve a. superior cerebelli; pons’u a. basilaris ve dalları a. anterior inferior cerebelli, a. superior cerebelli besler. Medulla oblongata’nın arterleri a. basilaris ile a. vertebralis ve dalları olan a. spinalis’ler, a posterior inferior cerebelli besler. Cerebellum’un arterleri a. vertebralis ve a. basilaris’in serebellar dalarıdır. Cerebrum’un yüzeyel venleri sinus sagittalis superior ve sinus transversus’a dökülür. Derin venler v. magna cerebri ve sinus sagittalis inferior aracılığı ile sinus rectus’a açılırlar. Beyin sakı’nın venleri v. spinalis’ler, v. basalis, v. magna cerebri’ye; ceebellum’un venleri de v. magna cerebri ile sinus rectus’a dökülürler. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Koku Yolları Rhinencephalon ve Limbic Sistem Özet: Koku duyusu burunun lateral duvarının üst kısmındaki area olfactoria’daki periferik sinir uzantıları tarafından alınır. Area olfactoria’daki olfactor hücrelerin merkezi uzantıları ethmoid kemiğin Lamina cribrosa’sındaki deliklerden geçerek bulbus olfactoriustaki mitral hücrelerin periferik uzantıları ile glomerulus tarzında birleşirler. Bulbus olfactorius’taki hücrelerin merkezi uzantıları tractus olfactoriusu oluştururlar. Tractus olfactorius trigonum olfactoria’ya gelince üç dala ayrılır. Stria olfactoria mediale, laterale ve intermedia. Stria olfactoria mediale hemisferin iç yüzüne döner ve area septalis’te sonlanır. Stria olfactoria intermedia trigonum olfactoria’da sonlanır. Stria olfactoria laterale dışa doğru döner ve koku merkezi 34 numaralı sahada sonlanır. Stria olfactoria laterale, uncus ve gyrus parahipocampus’un ön kısımları lobus pyriformis’i oluştururlar. Lobus pyriformis üç kısma ayrılır. Prepyriform, entorhinal ve periamygdaloid sahalar prepyriform ve entorhinal sahalar primer koku merkezini oluşturur. Septal saha nucleusları beyinin diğer parçaları ile bağlantı sağlarlar. Stria medialis ile habenular nucleuslarla, stria terminalis ve Broaca’nın diagonal bandı ile amygdaloid complex’le stria longitudinalis ile hypocampus ve gyrus dentatus ile bağlantı sağlarlar. Hypocampus’un dış yüzündeki uzantıları Fimbria hypocampi’yi oluştururlar. Fimbria hypocampi fornix’i oluşturur, fornix’de corpus mamillare’de sonlanır. Limbic sistem; Gyrus paraterminalis, gyrus cinguli, gyrus dentatus, gyrus fasciolaris ve hipocampus limbic lobu oluştururlar. Limbic lob visceral beynimizdir. Sevgi, nefret, şiddet, öfke, annelik vb. gibi duyularla ilgilidir. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Beyin Ventriculusları ve Serebrospinal Sıvı Dolaşımı Özet: Beyin ve beyin sakı içerisinde yer alan, birbirleriyle ilişkili ve içleri beyin omur ilik sıvısı (BOS) ile dolu boşluklara beyin ventrikülleri adı verilir. Beyin hemisferleri içerisinde sağ ve sol olmak üzere ventriculus lateralis’ler, her iki thalamus ve hypothalamus’un ortasında yer alan ventriculus tertius ve beyin sakının arka tarafında bulunan ventriculus quartus olmak üzere dört adet ventrikül bulunur. Ventriculus lateralis’ler foramen interventriculare (foramen of Monro) ile ventriculus tertius’a, ventriculus tertius ise aqueductus mesencephali (aqueductus cerebri, aqueduct of sylvius) adı verilen bir kanal aracılığı ile ventriculus quartus ile bağlanır. Medulla spinalis içerisinde uzanan canalis centralis ile ventriculus quartus devamlılık gösterir. Ventriculus quartus aynı zamanda apertura mediana (foramen of Magendie) ve her iki yanda bulunan apertura lateralis (foramen of Luschka) adı verilen delikler aracılığı ile subaraknoid aralığa açılır. Liquor cerebrospinalis ventrikül boşluğuna uzanan plexus choroideus adı verilen damardan zengin tela choroidea ve ependim hücrelerinin birlikteliğinden oluşan yapı tarafından salınır. Toplam hacmi 125 ml olan bu sıvının 1/5’I ventriküller içerisinde olup 60-150mm H20 basınçtadır. Günde ortalama 500-750 ml civarında üretilen bu sıvının absorbsiyonu sinus sagittalis superior’un içerisine doğru çıkıntı yapan granulationes arachnoidea aracılığı ile olur. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Medulla Oblongata Özet: Medulla oblanga, beyin sapının en caudal’inde yer alan m. spinalis’in yukarıya doğru genişlemiş şeklidir. Birinci servical spinal sinirin çıkış yerinden horizontal bir çizgi çizildiğinde üstte kalan kısım m. oblonga’ya, altta kalan kısım ise m. spinalis’e aittir. M. oblongata’nın ön yüzünde fissura mediana anterior, decussatio pyramidum, oliva, sulcus anterolateralis (n. hypoglossus çıkar), sulcus retroolivaris (n. glossopharyngeus, n. vagus ve n. accessorius’un cranial kısmı çıkar) bulunur. M. oblongata’nın arka yüzü üst ve alt olmak üzere iki kısımdan oluşur. Bu yüzde sulcus mediana posterior, tuberculum gracilis ve tuberculum cuneatus, fossa romboidea’nın alt üçgeni, trigonum nervi hypoglossi, trigonum nervi vagi bulunur. İç yapısında, nucleus gracilis, nucleus cuneatus, nucleus cuneatus accessorius, nucleus salivatorius inferior, nucleus solitarius, nucleus spinalis nervi trigemini, nucleus vestibularis medialis, nucleus vestibularis inferior ve formatio reticularis’e ait nucleuslar yer alır. Medulla spinalis ve medulla oblongata’dan başlayıp cerebellum’a giden aksonlar oluşturduğu pedunculus cerebellaris inferior de medulla oblangata’nın üst seviyelerinden geçen kesitlerde görülür. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Beyin Hemisferleri Morfolojisi Özet: Beyin hemisferleri, fissura longitudinalis cerebri ile birbirinden kısmen ayrılır. Cerebellum ile arasında fissura transversa cerebri yer alır. Beyin hemisferlerinin dış yüzünde gyrus cerebri adı verilen kabarıntılar ile bunların arasında sulcus cerebri denilen yarıklar bulunur. Her bir beyin hemisferi lobus frontalis, lobus parietalis, lobus temporalis, lobus occipitalis, lobus insularis (insula) ve lobus limbicus olmak üzere altı loba ayrılır. Beyin hemisferlerinin facies superolateralis, facies medialis ve facies inferior olmak üzere üç yüzü vardır. Beynin dış yüzünde sulcus centralis ve sulcus lateralis yer alır. Dış yüzde gyrus precentralis, gyrus frontalis superior, medius, inferior, gyrus postcentralis, lobulus parietalis superior, inferior, gyrus temporalis superior, medius, inferior ve gyri temporales transversi bulunur. Lobus occipitalis’te küçük gyrus ve sulcus’lar bulunur. Sulcus lateralis’in derininde lobus insularis yer alır. Medial yüzde corpus callosum, gyrus cinguli, lobulus paracentralis, precuneus, cuneus görülür. Lobus limbicus frontal, parietal, occipital ve temporal lopların medial yüzünde birbirleriyle devam eden ve corpus callosum ile diencephalon’u çevreleyen kortikal kısımları oluşturur. Alt yüzde sulcus olfactorius, sulci orbitales, gyrus rectus ve gyri orbitales görülür. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Pons Özet: Beyin sakının medulla oblongata ile mesencephalon arasında kalan kısmıdır. Medulla oblongata ile pons’u birbirinden ayıran sulcus bulbopontinus’dan n. abducens, n. facialis ile n. intermedius ve n. vestibulocochlearis çıkar. Pons’un ön yüzünde fibrae pontis transversae, lateralde pedunculus cerebellaris medius’u oluşturur. Ön yüzün ortasında sulcus basilaris ve içinde a. basilaris bulunur. Anterolateral yüzünden n. trigeminus çıkar. Arka yüzü fossa rhomboidea’nın üst yarımını oluşturur. Arka yüzde eminentia medialis, sulcus limitans, colliculus facialis bulunur. Pons’un tegmentum pontis ve pars basilaris olmak üzere iki kısmı vardır. Pons’ta n. trigeminus ve n. facialis’in’in duyu ve motor, n. abducens’in motor, n. facialis’in parasempatik nukleusu bulunur. Ayrıca pons’ta n. vestibulocochlearis’e ait nucleus vestibularis superior ve lateralis, nucleus cochlearis anterior ve posterior bulunur. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Subthalamus ve Epithalamus Özet: Epithalamus diencephalon’un üst kısmının arka tarafında, thalamus’un dorsomedialinde bulunur. Epithalamus’ta yer alan oluşumların başlıcaları habenula, glandula pinealis, stria medullaris thalami ve commissura posterior’dur. Nucleus habenularis medialis ve lateralis limbik sistemden gelen impulsları mesencehalon’a taşırlar. Habenula’nın afferentleri stria medullaris thalami’yi, efferentleri fasciculus retroflexus’u oluştururlar. Glandula pinealis her iki colliculus superior arasında ve orta hatta yer alır. Melatonin, seratonin ve norepinefrin salgılar. Efferent bağlantısı yoktur. Stria medullaris thalami thalamus’un üst medialinden trigonum habenulare’ye uzanır. Bu yolu oluşturan liflerin çoğu nuclei septales’ten başlar. Commissura posterior substantia grisea centralis’in dorsalinde, orta hatta yer alır. Pupilla ışık refleksi ile ilgilidir. Subthalamus, thalamus’un ventralinde, capsula interna’nın medialinde, hypothalamus’un caudal kısmının lateralinde yer alır. Subthalamus’ta nucleus subthalamicus, nuclei campi perizonalis, zona incerta, ansa reticularis ve fasciculus subthalamicus bulunur. Nuclei campi perizonalis, Forel’in H sahası (prerubral saha), Forel’in H1 sahası (fasciculus thalamicus) ve Forel’in Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Mürvet Tuncel Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Hypophysis Özet: Hypophysis, os sphenoidale’de sella turcica’nın fossa hypophysialis adı verilen kısmı içerisinde bulunan 500 mg ağırlığında bir bezdir. Yukarıda diaphragma sellae ve spatium subarachnoideum aracılığı ile chiasma opticum, yanlarda ise sinus cavernosus’lar ile komşudur. Hypophysis’in adenohypophysis ve neurohypophysis olmak üzere embriyolojik olarak farklı yerlerden gelişen iki kısmı vardır. Oral ektodermden gelişen adenohypophysis’in pars tuberalis, pars intermedia ve pars distalis; neural ektoderm’den gelişen neurohypophysis’in ise eminentia mediana, infundibular kısmı ve lobus nervosus kısımlarıbulunmaktadır. Hipofiz bezi, a. hypophysialis superior ve a. hypophysialis inferior‘lar tarafından beslenir. Adenohypophysis’in kanlanması, bu iki arter tarafından olmayıp infundibulum’da bulunan sinuzoid’lerin vv. portales hypophysiales aracılığı ile adenohypophysis’teki sinuzoidlere açılmaları ile gerçekleştirilir. Bu beslenme sistemine hypophysis’in portal sistemi adı verilir. Adenohypophysis’ten salgılanan hormonlar somototropin (STH), prolaktin, tirotropin (TSH), adrenocorticotropin (ACTH), follikül stimüle edici hormon (FSH), Luteinize edici hormon (LH), melanosit edici hormon (MSH) olup hypothalamus’tan salınan ve hypophysis’in portal sistemi aracılığı ile beze taşınan releasing faktörlerin kontrolünde oldukları bilinmektedir. Neurohypophysis’ten salınan hormonlar aslında paraventricularis’te hypothalamus’da sentezlenen, bulunan tractus nucleus supraopticus supraopticohypophysialis nucleus (tractus hypothalamohypophysialis)’i oluşturan aksonlar içerisinde taşınarak gelen vasopressin (ADH) ve oxytocin’dir. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Hypothalamus Özet: Hypothalamus diencephalon’un bir parçası olup thalamus’un ön ve alt kısmında bulunur. Aynı zamanda üçşüncü ventriculus’un iki yanındadır.Visceral beyin de denir çünkü hypothalamusun santral sinir sisteminin birçok yeri ile olan bağlantıları aracılığıyla susama, açlık-tokluk,uyku gibi birçok önemli olayda etkisi vardır.Hypothalamus 3 kısımda incelenir; bunlardan her biri çok sayıda nucleus ihtiva eder. Hypothalamus’un ön kısmı parasepatik, arka kısmı sempatik sinir sisteminin merkezi kabul edilir.Hypothalamus’taki belli nucleuslar oksitosin, antidiüretik hormon ve releasing faktörleri sentezler ve hypophisis’e iletir.Hypothalamus’un çok sayıda önemli afferent ve efferent tractusu mevcuttur. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Thalamus Özet: Thalamus diencephalon’un kısımlarından biridir. Cerebral cortex’in derininde substantia alba içerisine yerleşmiş yumurta şeklinde bir gri cevher kitlesidir. Sağ ve sol thalamus, ortada üçüncü ventikül aracılığı ile birbirinden ayrılır. Thalamus’un üst kısmı stratum zonale, lateral kısmı lamina medullaris lateralis adı verilen substantia alba tabakaları ile örtülüdür. Medial yüzü üçüncü ventrikülün lateral duvarının üst kısmını oluşturur. Alt yüzü ön tarafta hypothalamus, arka tarafta mesencephalon’un tegmentum kısmı ile komşudur. Thalamus’un ortasından geçen ve miyelinli liflerden oluşan lamina medullaris interna thalamus’u nukleus gruplarına ayırır. Koku duyusu dışındaki tüm duyu impulsları cerebral cortex’e ulaşmadan önce thalamus’daki nöronlar ile sinaps yapar. Thalamus, sadece duyuların cortex’e iletilmesinde rol oynayan bir ara nukleus olmayıp, duyu impulslarının integrasyonunda rol oynayan önemli bir merkezdir. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Meserret Cumhur Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Otonom Sinir Sistemi: Parasempatikler Özet: Parasempatik sinir sistem, otonom sinir sisteminin sempatik kısmına karşı antagonist çalışan, onu kompanse eden kısmını içerir. Bu sistemle ilgili hücre toplulukları bazı cranial sinir nucleus’larında ve medulla spinalis’in S2-4 segmentlerinde bulunduğu için bu sistem cranio-sacral sistem olarak ta isimlendirilir. 3,7,9,ve 10 nolu cranial sinirler içerisinde genel visceral efferent (GVE) parasempatik preganglionik komponent bulunmaktadır. N. oculomotorius’un preganglionik parasempatik liflerini barındıran nucleus’u nuclei accessorii nervi oculomotorii (Edinger-Westpal) olup, gg. ciliare’de sinaps yapan postganglionik lifleri m. ciliaris ve m. sphincter pupillae’de sonlanırlar. N. facialis’in nucleus’u nucleus salivatorius superior olup, gg. pterygopalatinum ve gg. submandibulare’de sinaps yapan postganglionik lifleri g. lacrimalis, g. nasales, g. palatina g. submandibularis, g. sublinguales ve cavum oris’de bulunan diğer küçük tükrük bezlerini inerve ederler. N. glossopharyngeus’un nucleus’u nucleus salivatorius inferior olup, gg. oticum’da sinaps yapan postganglionik lifleri g. parotis’de sonlanırlar. N. vagus’un nucleus’u nucleus dorsalis nervi vagi olup, hedef organların duvarlarında veya bu organları çevreleyen bağ dokusunda yer alan küçük ganglionlarda hedef organları inerve ederler. Sacral parasempatikler (nn. Splanchnci pelvici) S2-4 segmentler arası bulunan columna intermediomedialis’de yer alan parasempatik nöron’ların oluşturduğu bir sistemdir. Flexura colica sinistra distalindeki tüm abdominal ve pelvic organların parasempatik inervasyonlarını sağlarlar. Enterik sinir sistemi safra kesesi , pancreas ve GI sistemin duvarlarında yer alan reflex olarak fonksiyon görebilme özelliğine sahip bir sistem olarak tanımlanır. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Otonom Sinir Sistemi: Sempatikler Özet: Sempatik sinir sistemine ait presinaptik nöronlar, medulla spinalis’in T1-L3(L2) segmentlerindeki nucleus intermediolateralis’te bulunur. Bu nöronlardan başlayan aksonlar, radix anterior’lar içerisinde seyrederk medulla spinalis’i terk eder ve spinal sinirlere katılır. Bu aksonlar daha sonra spinal sinirlerden ayrılarak ramus communicans albus’ları oluşturur ve columna vertebralis’in iki tarafında uzanan truncus sympatheticus’a ait olan ganglionlara (paravertebral ganglionlar) giderler. Presinaptik sempatik aksonların bir kısmı truncus sympatheticus içerisindeki ganglionlarda sinaps yapar; bir kısmı ise burada sinaps yapmadan geçerek n. splanchnicus’ları oluşturur. N. splanchnicus’lar içerisindeki presinaptik sempatik aksonlar, abdomende yer alan prevertebral ganglionlarda (ganglia coeliaca, ganglion mesentericum superius, ganglion mesentericum inferius, ganglia aorticorenalia) veya sekonder pleksusların içerisinde yer alan ganglionlarda sinaps yapar. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. H. Hamdi Çelik Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Cranial Sinirler VII-XII Özet: Duyu, Motor ve parasempatik lifler içerir. Canalis facialiste n. petrosus major, n. stapeideus ve chorda tympani dallarını verir. Foramen stylomasteideum’dan geçerek cavum cranii’ yi terk eder . Yüzün mimik kaslarına giden dallar verir. N. Facialisin glandula submandibularis, Glandula sublingualis ve glandula lacrimalis’in parasempatik inervasyonu ile ilgilidir. Ayrica dilin üçte iki ön kısmının tat duyusunu alır. Santral facial paralizinde yüzün göz seviyesi altında lezyonun karşı tarafında paralizi veya parazi görülür. N. Facialis’in zedelenmesi sonucu ise (Bell’s palsy) Bell paralizisi denilen tablo ortaya çikar. N. Statoacusticus (n. vestibulocochlearis): İşitme ve denge siniridir. n. vestibularis iç kulakta vestibulumdan denge ile ilgili afferent impulsları taşır. N. Cochlearis ise Cochlea’dan işitme ile ilgili impulslar taşır. N. Glassopharyngeus : Duyu, motor, parasempatik lifler taşır. Dilin üçte bir arka kısmının tad duyularını ve concha auricula’nın duyusunu alır. M. Stylopharyngeus’un motor siniridir. Parotis bezinin parasempatik inervasyonunu yapar. N. Tympanicus rr. Phryngei, ramus tonsillaris, r. lingualis gibi dalları vardır. N. Vagus : Duyu motor parasempatik lifler içerir. Pharynx, larynx ve yumuşak damak kaslarını inerve eder. Thorax, abdomende tüm organlara (colon descendes, colon sigmoideum, rectum ve anüs dışında) parasempatik impulslar taşır. R. meningeus, r. auricularis, r. pharyngealis, r. cardiaci cervicalis suprior, r. cardiaci cervicalis inferior önemli dallarıdır. Ayrica epyglot çevresinden alınan tad duyusu ile de ilgilidir. N. Accessorius : Yalnız motor lif içerir. M. sternocloidomastoideus ve m. trapezous’un motor siniridir. N. Hypoglossus : Yalnız motor lif içerir. Dil Kaslarının Motor siniridir. Ayrıca Anca cervicalis’in oluşumuna katılır. Bu sinir Hyoid altı kaslarını inerve eder. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Ruhgün Başar Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Cranial Sinirler I-VI Özet On iki çift cranial sinir vardır. Bu sinirler motor, duyu, özel duyu ve parasempatik sistemle ilgili lifler taşırlar. Bir grubu sadece motor veya sadece duyu lifleri taşırlar, bir grubu ise mix sinirler dediğimiz birkaç grup lif birden taşıyabilirler. Cranial sinirlerin ilki nervus olfactorius yani koku siniridir. Burunun lateral duvarındaki area olfactoria’da periferik sinir uzantıları bu duyuyu alırlar ve olfactor hücrelere iletirler. Olfactor hücrelerin merkezi uzantıları Lamina cribrosa’dan geçerek bulbus olfactorius’taki mitral hücrelerin periferik uzantıları ile glomerulus tarzında sinaps yaparlar. Mitral hücrelerin merkezi uzantılarıda tractus olfactorius’u oluştururlar ve koku yolları olarak devam ederler. Cranial sinirlerin ikincisi nervus opticus’tur. Retina’daki koni ve basil hücreleri bu duyuyu alırlar, bipolar ve multipolar ganglion hücrelerine iletirler. Multipolar ganglion hücrelerinin merkezi uzantıları bulbus oculi’nin arka tarafında nervus opticus’u oluştururlar. Nervus opticus’ta görme yolları olarak devam eder. Koni hücreleri renkli görmeyi, basil hücreleri siyah beyaz görmeyi sağlar. Fovea centralis’te koni hücreleri bulunur. Nervus oculomotorius hem motor, hem de parasempatik lifler taşır. Nucleus’ları mesencephalon’da bulunur. Parasempatik nucleus’u Edinger-westphal nucleusudur. Bu nukleuslardan çıkan lifler fossa interpedincularisten beyin sakını terkeder. Sinus cavernosus’dan geçer, fissura orbitalis inferior’dan orbita’ya girer. Orbita’da levator palpebra superior, M. rectus superior, m. rectus medialis, m. rectus inferior, m. obliquus inferior’u inerve ederler. Parasempatik lifleri ise m. constrictor pupilla ve m. ciliaris’i inerve ederler. Nervus trochlearis sadece motor lifler taşır. Nucleus’u mesencephalon’da bulunur. Orbita’da m. rectus lateralis’i inerve eder. Nervus trigeminus duyu ve motor lifler içeren bir sinirdir. Üç tane duyu nucleus’u vardır. 1Nucleus sensorius principalis nervi trigemini, Bu nucleus şuurlu proprioception duyusu alır. 2- Nucleus tractus mesencephalicus nervi trigemini, bu nucleus dokunma duyusu alır. 3Nucleus tractus spinalis nervi trigemini, bu nucleus ağrı, ısı duyusu alır. Nervus trigeminus’un impressio trigemini’de ganglion trigemini veya gasseri denilen duyu ganglion’u bulunur. Sonra üç dala ayrılır. Nervus ophthalmicus, nervus mandibularis ve nervus maxillaris. Öğretim Üyesi: Prof.Dr. Sezgin İlgi Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Cerebellum Özet: Rhombencephalon’un en büyük parçasıdır. Pons ile birlikte metencephalon’dan gelişir. Fossa crani posterior’da yer alır. Occipital lob, 4. ventriculus aracılığı ile bulbus, pons’un arka yüzleri ile komşudur. İki yan hemisfer ve bu hemisferleri ortada birleştiren vermis parçalarından meydana gelmiştir. Dışta cortex cerebelli (gri cevher), içte corpus medullare cerebelli’den (beyaz cevher) oluşur. Beyaz cevherine gömülü 4 çift nucleusu vardır. Bunlar medialden laterale doğru nucleus fastigii, globosus, emboliformis ve dentatus olarak sıralanır. Vermis parçaları ve ona tekabül eden hemisfer parçaları birlikte, lobus cerebelli anterior, lobus cerebelli posterior (medius) ve lobus floculonodularis olmak üzere üç loba ayrılır. Hareketlerin planlı, düzgün, amaca uygun nitelikte koordine ve dengeli bir şekilde yapılmasını, karmaşık motor hareketlerin öğrenilmesini ve düzenlenmesini organize eden cerebellum fonksiyon ve filogenetik gelişim açısından; denge ile ilgili vestibulocerebellum (archicerebellum), kas tonusu ile ilgili spinocerebellum (paleocerebellum) ve hareketin planlanması ve zamanlanması ile ilgili cerebrocerebellum (neocerebellum) olmak üzere üç bölgeye ayrılır. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Nuran Yener Ders Kurulu: 204 Dersin Adı: Beyin Hemisferleri: Motor ve Duyu Bölgeleri Özet: Primer duyu bölgeleri Cortex cerebriye gelen duyuların ilk olarak şuura ulaştığı ve değerlendirilği kortikal merkezlerdir. Primer somatik duyu merkezi Brodmanın 3,1,2 nolu sahasıdır. Primer görme merkezi Brodmanın 17 nolu sahası, işitme merkezi 41, tat merkezi 43 nolu sahadır. Motor fonksiyonlar ile ilgili bölgeler ise primer motor bölge, premotor bölge ve yardımcı motor bölge olmak üzere ayrılır. Bazı üst düzey fonksiyonların meydana getirilmesinde de sağ veya sol hemisferlerden biri daha ön plandadır. Bu hemisfere dominant hemisfer denir. Gerek primer somatik duyu merkezinde, gerek primer motor bölgede farklı vücut kısımları ile ilgili bölgeler somatotopik bir organizasyon gösterir. Elde edilen temsili vücut şekli duyu homonculusu, motor homonculusu adını alır. Öğretim Üyesi: Doç.Dr. C. Cem Denk
