Karbonhidrat,yağlar ve proteinlerin metabolizasyonu burada yapılır

KARACİĞER HASTALIKLARI
Hazırlayan
Öğr.Gör.Filiz KABU HERGÜL
KARACİĞER
• Karaciğer organizmanın
metabolizması için gerekli
pek çok madde üreten ,
depolayan ve salgılayan en
büyük bezdir.
•
Sağ üst kadranda yer alan
karaciğer 1200-1500 gr.
ağırlığındadır
• Karaciğer sağ ve sol lob
olmak üzere 2 ana lobdan
oluşmaktadır.
KARACİĞERİN
FONKSİYONLARI
• Safranın yapımı ve
GIS’e ulaştırılması
• Metabolik
fonksiyon:
Karbonhidrat,yağlar
ve proteinlerin
metabolizasyonu
burada yapılır.
• Kanın depolanması
ve filtrasyonu
KARACİĞERİN
FONKSİYONLARI
• Vitamin ve minerallerin depo
edilmesi:
ADEK, B12, Fe ve Bakır
burada depo edilir.
• İlaçların,hormonların
atılması:
• İlaçları detoksifikiye eder.
• Aldesteron,glikokortikoidler,
östrojenprogesteron ve
testesteron gibi hormonların
etkilerini ortadan kaldırır.
KARACİĞER HASTALIKLARI
Karaciğer
hastalarında bazı
tanı testleri
uygulanmasının
öncesi ve sonrasında
hemşirelik bakımı en
az ameliyat olduğu
zaman kadar önem
taşımaktadır
KARACİĞER HASTALIKLARINDA
TANI TESTLERİ
 Radyolojik tetkikler
 Laboratuar
tetkikleri
 USG
 BT
 Peritonoskopi,
Biyopsidir
ÖZELLİKLİ HEMŞİRELİK BAKIMI
GEREKTİREN TANI
TESTLERİ
Karaciğer Biyopsi: Açık ve
kapalı olarak yapılır.
Açık Biyopsi: Ameliyatla
aynı anda yapılır.
Kapalı yada perkütanöz
Biyopsi : İğne ve
enjektörle karaciğerden
doku örneği aspire edilir.
KAPALI YADA PERKÜTANÖZ
BİYOSİNİN UYGULANMADIGI
DURUMLAR
.
 Protrombin zamanı uzamış
 Trombositopesi olan
 Peritoniti
 Asiti
 Ekstrahepatik obstrüktif
sarılığı olan hastalara
uygulanmaz.
PERKÜTANÖZ BİYOSİ ÖNCESİ
HASTA HAZIRLIK
• İşlem lokal anestezi ile
yapılmasına rağmen hasta 6
saat öncesinden aç bırakılır.
• Hasta sırt üstü ya da yan
yatırılır.
• İğne batırılırken dyafragmanın
parçalmaması için hastanın 510 saniye nefesini tutması
istenir.
PERKÜTANÖZ BİYOPSİ SONRASI
BAKIM-I
• Hasta 24 saat yatak istirahatine
alınır.
• Kanama riskini azaltmak için 1-2 saat
sağ yan tarafına yatırılır.
• İşlem sonrası 8-12 saat yaşam
bulguları takibi yapılır
PERKÜTANÖZ BİYOPSİ
SONRASI BAKIM-II
• Kanama ve hipovolemi
bulguları açısından dikkatli
olunmalıdır.
• Gerekirse Dr.istemine göre
K.vit verilir.
• Ağrı takibi yapılır
(Özellikle karaciğerin kapsülü
altında, diyafrağmanın altında
kan ya da safra birikimi
nedeniyle ağrı olabilir).
BİYOPSİ SONRASINDA GÖRÜLEN
KOMPLİKASYONLAR
• Kanama (ilk 24 saat içinde görülür).
• Komşu organlarda.yaralanma yırtılma
(özellikle akciğer yırtılması sonucu
Pnömotraks
• Safra kanallarının delinmesi nedeni ile
peritonit gelişebilir.
HEMŞİRELİK TANILARI
• Biyopsi esnasında akciğerin travmatize
edilmesine sekonder pnömotoraksa baglı
solunum örüntüsünde bozulma,
• Biyopsiye sekonder akciğerin
travmatize edilmesine bağlı solunum
örüntüsünde bozulma,
• Biyopsi esnasında safra kanallarınının
perfore edilmesine sekonder safra
tuzlarının batına sızmasına bağlı
enfeksiyon (peritonit)
PERİTONOSKOPİ
• Karın duvarına yapılan
küçük bir insizyon
açılarak, peritonoskop
ile, karaciğer ve
peritonun doğrudan
gözlenmesidir.
• Bu yöntem metastatik
tümörlerin tanınmasında
tanı koydurucudur.
PERİTONOSKOPİ YAPILMAMASI
GEREKEN DURUMLAR
Pıhtılaşma sorunu
Karın içi enfeksiyonu
İntestinal obtrüksiyonu olan hastalara
kesinlikle yapılmamalıdır.
PERİTONOSKOPİ YAPILACAK
HASTANIN HAZIRLIĞI-I
• Hastadan mutlaka yazılı izin alınmalıdır
• Pıhtılaşma sorunu olup olmadığı
• Hastanın herhangi bir ilaca, özellikle
lokal anestetiklere alerjisinin olup
olmadığı sorgulanmalı,
• İşlem öncesi; hastanın aç bırakılması,
barsak ve mesanenin boşaltılması,
PERİTONOSKOPİ YAPILACAK
HASTANIN HAZIRLIĞI-II
• İşlem hakkında bilgi verilmesi ( işlem
sırasında karın içine hava verileceği bu
nedenle nefes alıp vermede
zorlanabileceği, ara ara nefesini tutması
gerekeceği anlatılmalıdır).
• İşlem Sonrası; İlaçların etkisi geçene
kadar istirahat etmesi gerektiği
anlatılmalıdır.
KARACİĞERİN CERRAHİ GİRİŞİM
GEREKTİREN HASTALIKLARI
• Karaciğerin cerrahi girişimi gerektiren
başlıca hastalıkları; kistler, abseler ve
tümörlerdir.
KİST HİDATİK
• Etkeni: Taenia echinococus’dur.
•
Enfekte Parazitik Kistin
Tomografik Görüntüsü
Kist hidatik tomografide Kc
içinde 3 adet kist
TAENİA ECHİNOCOCUS
Kurt, çakal, tilki, kedi, köpek ve
kemirici hayvanların bağırsağında
yaşar.
Bu hayvanların dışkılarıyla kirlenen
otları yiyen “koyun, keçi, sığır, fare,
gibi hayvanlar ve paraziti oral yolla
alan insanlar” ara konaktır.
TAENİA ECHİNOCOCUS
İnsan bağırsağında yumurta sindirilir.
Hegzakant ( 6 çengelli ) embriyon açığa çıkar.
Embriyon kancalarıyla mukozayı delerek
VENA PORTA YOLUYLA KARACİĞERE GELİR.
KİST HİDATİK
• Belirti ve Bulgular
Hepatomegali
Ateşsiz sarılık en
sık görülen
bulgudur.
Karın ağrısı,
Asit ,
Anemi,
Bazen ateş de
görülebilir.
KARACİĞER KİST HİDATİĞİ
karşımıza daha çok
komplikasyonlarla çıkmaktadır.
KİST HİDATİK KOMPLİKASYONLARI
Sarılık,
Karaciğer yetmezliği,
Portal hipertansiyon,
Karaciğer apsesi
Çevre organlara yayılımdır
TEDAVİ
 Bu hastalıktan korunma çok önemlidir.
 Korunmada köpek ve kemirici dışkılarıyla
el ve besinlerin kirlenmesini önlemek,
 Enfekde koyun ve sığırları uygun şekilde
imha etmek
TIBBİ TEDAVİ
 Mebendazol ve Metrifonad kullanılır.
CERRAHİ TEDAVİ,
Lezyonun yerine göre yapılır.
Segmentektomi
Lobektami
Marsupyalizasyon uygulanabilir.
• ‘’Marsupyalizasyon’’ kistin cerrahi
rezeksiyonla boşaltılıp, kesi kıyılarına
dikiş konulup deriye ağızlaştırılmasıdır.
KARACİĞER ABSELERİ
1. Piyojenik Abseler
2. Amebik Karaciğer Apsesi
PİYOJENİK ABSELER
Nedeni, sıklıkta safra kesesi ve safra yolları
hastalıklarıdır.
 Koledokolitiazis,
 Safra yolları darlıkları,
 Akut kolesistit,
En başta gelen
nedenlerdir
 Tek (solite) ya da çok sayıda (multip) olabilir.
AMEBİK KARACİĞER APSESİ
Amebiasis, entamoeba histolytica
enfeksiyonu sonucu gelişir.
Bu parazit bağırsak mukozasından,
portal kan akımıyla karaciğere ulaşır.
KARACİĞER ABSELERİNİN BELİRTİLERİ
HER İKİ APSEDE DE KLİNİK BULGULAR
AYNIDIR.
Ateş,
Karın ağrısı,
Halsizlik,
İştahsızlık ve kusmadır.
*** HEPATOMEGALİ VE SARILIKTIR.***
Karaciğer Absesi
KC-Tomografide FNH
(Fokal Nodüler Hiperplazi)
PİYOJENİK
KARACİĞER ABSE
TEDAVİ
Antibiyotik,
Cerrahi ya da
perküdan drenaj
ve nedene göre
tedaviyi kapsar.
CERRAHİ TED.
AMEBİK KARACİĞER
APSE TEDAVİ
İlaç tedavisi
(metronidazol) ile
apse 7 – 10 günde
küçülür.
Cerrahi drenaj
daha az
uygulanmaktadır.
TIBBI TED.
KARACİĞERİN TÜMÖRLERİ
1. Primer tümörler
a) Adenomlar
b) Primer hepatosellüler karsinom
2. Karaciğerin metastatik tümörleri
ADENOMLAR
• Karaciğerin bening
tümörleridir.
Nedenleri
. Uzun süreli hormon
(östrojen/androjen)
kullanılması
Damarsal yapı çok fazla
olduğu için kanamalara
neden olurlar.
Karaciğer Hemonjiyomu
Sağ Karaciğer Lobunda
Yerleşmiş Dev Hemanjiyom
TANI
• Hepatik anjiyografi
• Kc biyopsisi (kanama riski açısından)
tercih edilmez.
TEDAVİ
• Cerahi işlemle tümörün seğmenti
çıkarılır.
PRİMER HEPATOSELÜLER KARSİNOM (MALİNG HEPATOMA)
Erkeklerde daha fazla görülür
NEDEN OLAN FAKTÖRLER
Hepatit B
Kronik KC hastalığı
Hemokromotozis
Aflotoksin
Anabolik steroidlerin
kullanımı
Nitrosaminler
Uzun süreli androjen
tedavisi
MALİNG HEPATOMA BELİRTİBULGULARI
En sık görülen bulgu kilo kaybı (%86)
Halsizlik
Ağrı
Bazı hastalarda intraabdominal
kanamaya bağlı AKUT KARIN tablosu
gelişebilir.
TEDAVİ
• Karaciğerin dejenere olan tüm
alanların rezeke edilmesi (yaklaşık
%70-80’i çıkarılabilir).
KARACİĞERİN METASTATİK TÜMÖRLERİ
Metastatik tümörler, Kc en sık görülen
tümörleridir.
Mide CA % 45
Kolon CA % 65
Böbrek CA % 27 oranında KC’e metastaz
yapmaktadır.
METASTATİK TÜMÖRLERİN
KARACİĞERE ULAŞMA YOLLARI
Portal venöz sistem
Lenfatik kanal
Hepatik arteriyel sistem
Çevre organlardan doğrudan yayılım
METASTATİK KARACİĞER TÜMÖRLERİNİN BELİRTİ
VE BULGULARI
• Ağrı
• Asit
• Sarılık
• Hepatomegali
• İştahsızlık
• İleri derecede kilo kaybı
KC TÜMÖRLERİNDE TEDAVİ
• Cerrahidir
• Kemoterapi
• Radyoterapi KC Tüm. Etkin değildir
• (Tümörlerde; tümör hücrelerinin
sayısını ve aktivitesini azaltmak için
• Dearteriyelizasyon ( Hepatik arterin
bağlanması) uygulanması yapılabilir.
KARACİĞER AMELİYATI OLACAK
HASTANIN PREOP HAZIRLIĞI
• Genel ameliyat öncesi hazırlık yapılır.
• Özellikle karaciğe yönelik tetkiklerin
daha yakından takip edilmesi
• Hastaya tanısı, yapılacak işlemler,
• Karaciğerin normal fonksiyonu, ameliyat
sonrasında ne gibi değişikliklerin olacağı
vb. işlemler hakkında bilgi verilmesi
KARACİĞER AMELİYATI OLAN HASTANIN
POST-OP BAKIMI
• Solunum dolaşıma yönelik erken post op
bakım ve takiplerin yapılması
• Konulan drenlerin konuluş amacı ve işlevleri
hastaya anlatılmalı
• Solunum dolaşım problemlerine yönelik
eğzersizlerin yaptırılması
• Karaciğer fonksiyon bozukluklarına yönelik
takipler yapılmalıdır
•
•
•
•
•
•
•
KARACİĞER FONKSİYON
BOZUKLUKLARINA YÖNELİK ORTAYA
ÇIKAN DURUMLAR
Kanama
Asit
Ödem
Hipoproteinemi
Sarılık
Toksik maddelerin bedende birikimi
Karbonhidrat, protein, yağ metabolizması
bozuklukları
• Sıvı elektrolit dengesizlikleri yönünden takip
edilmelidir
AKUT KARIN
AKUT KARIN
• Akut Karın
Ağrısı:
Bir haftadan kısa
süreli ve daha
önce tanı
konulmamış karın
ağrısıdır.
Akut karın tablosuna neden
olan başlıca hastalıklar
• İnflamatuar
hastalıklar
• Obstrüktif
hastalıklar
• Ürolojik hastalıklar
• Perferasyonlar
• Vasküler hastalıklar
• Jinekolojik
hastalıklar
• Karın travmaları
Akut Karında Tanı
• Ağrı hikayesinin alınması
• Fizik muayene
• Laboratuvar yöntemleri
Abdominal Ağrı Tipleri
• Viseral ağrı (Kolosistit, intestinal
obstrüksiyonlar)
• Pariyetal Ağrı (Akut apandisit geç
dönem)
• Yansıyan Ağrı (Duodenum ve
pankreastaki ağrının sırta yansıması)
Akut Karında Fizik Muayene
Bulguları
• Ağrı(yaygın yada lokalize)
• Rebound tenderness(duyarlılık)
• Karın adalelerinde defans
• Bağırsak seslerinin olmaması
• Bulantı-Kusma
• Ateş
• Yüzeyel Solunum
Akut Karın Tablosundaki
Hastanın Tedavi ve Bakımı
• Oral yolla bir şey • Aldığı-çıkardığı izlenmeli
verilmemeli
• İV sıvı uygulanmalı
• NG tüp uygulanmalı
• Üretral katater
uygulanmalı
• Yaşam bulguları izlenmeli
• Analjezik verilmemeli
• Laboratuvar testlerinden
yararlanılmalı
Tanı aşamasında hastaya;
• Semi-Fowler pozisyonu verilir
• Ağız yoluyla bir şey verilmez
• Sıcak yada soğuk uygulama yapılmaz
• Analjezik verilmez
• Lavman yapılmaz