Yatırım Analizi Ders 4 Hisse Senetleri ve Piyasalarda Alım Satım İşlemleri Hüseyin İlker Erçen Hisse Senetleri • Hisse senetleri • Hisse Senetlerinin Yasal Çerçevesi – Pay kavramı • Hisse senetlerinin yatırımcılarına sağladığı haklar; – Şirket Karından Pay Alma Hakkı – Yeni Pay Alma Hakkı – Tasfiye Bakiyesine Katılma Hakkı – Şirket Yönetimine Katılma Hakkı – Oy Hakkı – Bilgi Alma Hakkı Hisse Senetlerinin Ekonomik Önemi • Hisse senetleri piyasaları yolu ile şirketlere önemli tutarda özkaynak sağlar. • Özkaynak yolu ile sağlanan sermayeye şirketin ödemesi gereken sabit faiz veya yükümlülük yoktur. Hisse Senetlerinin Ekonomiye Katkıları • Hisse senetleri, geniş halk kitlelerinin küçük tasarruflarını büyük işletmeler içinde bir araya getirerek hızlı bir kalkınma için gerekli semaye birikimi sağlar. • Hisse senetleri, üretim araçlarının ve iktisadi işletmelerin mülkiyetini geniş halk topluluklarına dağıtmak, iktisadi refahı geniş bir tabana yayıp daha dengeli bir gelir dağılması sağlar. Hisse Senedi Fiyatları • Nominal (İtibari) Fiyat • İhraç Fiyatı • Piyasa Fiyatı – Borsa Fiyatı Hisse Senetleri ve Oy Kullanma • Oy kullanma hakkı • Yönetim Kurulu Üyeleri seçilirken; – Çoğunluk Oy Sistemi – Azınlık Oy Sistemi Hisse Senetlerinin Şirket Satın Almalarındaki Rolü • Satın Alma neden ve prosedürü • Satın alınmak istenen firmanın alabileceği önlemler; – Reklam, mektup, vb. – Beyaz şovalye – Greenmail – Geri alma teklifi – Zehir hapları Yönetici Hissedar İlişkileri • Yöneticiler vs Hissedarlar • Hisse Senedi Alım Opsiyonları ENRON Skandalı Hisse Senetleri Piyasının İşleyişi İle İlgili Temel Tanımlar • • • • • • İşlem Miktarı İşlem Hacmi İşlem Birimi Ağırlıklı Ortalama Fiyat Baz Fiyat Refenrans Fiyat Emir Çeşitleri • Normal Emirler – Limit fiyatlı emir – Kalanı iptal et (KIE) emri – Özel limit fiyatlı emir (OLFE) – Özel limit değerli emir (OLDE) • Özel Emir • Küsurat Emirler Emirlerde Geçerlilik Süreleri • Günlük Emir • Anlık Emir • Tarihli Emir Borsada Suç Olan İşlemler • Piyasa Dolandırıcılığı (Yapay Fiyat Oluşturmak veya Manüpülasyon) • Bilgi Süistimali (İçeriden Öğrenenlerin Ticareti veya Insider Trading) Piyasa Dolandırıcılığı (Yapay Fiyat Oluşturmak veya Manüpülasyon) • Gerçeğe uygun olmayan ve görüntüde aktif bir piyasa izlenimi yaratmak. • Aktif bir piyasa izlenimi yaratarak, menkul kıymetin fiyatında yapay artış veya azalışa neden olmak. • Piyasaya yanlış bilgiler yayarak menkul kıymetin alım veya satımına teşvik etmek. • Piyasayı yanıltmak amacıyla bir menkul kıymette fiyatı desteklemek, sabitlemek veya stabilize etmek üzere, dolyalı veya dolaysız olarak, bir veya daha fazla kişi ile anlaşarak bir dizi alım satım yapmak. Bilgi Süistimali (İçeriden Öğrenenlerin Ticareti veya Insider Trading) • Sermaye piyasası araçlarının değerini etkileyebilecek, henüz kamuya açıklanmamış bilgileri kendisine ve üçüncü kişilere menfaat sağlamak amacı ile kullanarak, sermaya piyasasında işlem yapanlar arasında fırsat eşitliğini bozacak şekilde haksız yarar sağlamak veya bir zararı bertaraf etmek olarak tanımlanmaktadır.