Anne Çocuk Sa*l*** ve Aile Planlamas
advertisement
Anne Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması • Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. • Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilâtı kurar. T.C. Anayasası 41. Madde • Çekirdek (Küçük) Aile: Anne, baba ve evlenmemiş çocuklardan oluşur. • Geniş (Büyük) Aile: Anne, baba ile onların anne babaları, çocuklar, çocukların eş ve çocuklarıyla bazen de kardeş çocuklarını bulundurabilen ailedir. Ailenin başlıca işlev ve görevleri • Üyelerinin ekonomik, psikolojik ve fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak • Biyolojik gereksinimin karşılanması ve nesiller arasında toplumsal bütünleşmeyi sağlamak • Bireylerine görevlerini ve sorumluluklarını zamanında yerine getirme bilinci kazandırmak • İlişkilerinde dayanışma, sevgi, saygı ve hoşgörünün esas alınmasını sağlamak Ailenin başlıca işlev ve görevleri • Çocuklara güven ortamı sağlayarak onları toplumsal çevreye hazırlamak • Çocukları, sağlıklı bir yaşam felsefesine yöneltmek, bilgi ve becerilerini geliştirmek • Çocukların olumlu değerler ve amaçlar edinmelerini, kaynaklarını bilinçli kullanmalarını, zorlukları birlikte aşmalarını sağlayıp sağlam, güvenli, bilinçli bir toplum oluşturmak. Aile ve Nüfus Planlaması • Ülkemizde nüfus artış hızı 2011 yılında binde 13,5 2012 yılında binde 12 olmuştur. • Aşırı nüfus artışı, ekonomik zorluklar içinde yaşayan çok çocuklu ailelerde çocukların eğitimi, beslenmesi, giydirilmesi gibi sorunları artırır. • Nüfus artışının getirdiği sorunlar bireylerin, ailelerin, toplumun ve ülkenin sağlığını olumsuz yönde etkilemektedir. Sayım Tarihleri Nüfus Yıllık Nüfus Artış Hızı %0 28.10.1927 13.648.270 – 16.158.018 21,10 20.10.1940 17.820.950 19,59 21.10.1945 18.790.174 10,59 22.10.1950 20.947.188 21,73 23.10.1955 24.064.763 27,75 23.10.1960 27.754.820 28,53 24.10.1965 31.391.421 24,63 25.10.1970 35.605.176 25,19 26.10.1975 40.347.719 25,01 12.10.1980 44.736.957 20,65 20.10.1985 50.664.458 24,88 21.10.1990 56.473.035 21,71 22.10.2000 67.853.315 18,35 31.12.2010* 73.722.988 15,88 20.10.1935 7 • Ailelerin istedikleri zamanda ve istedikleri sayıda çocuk sahibi olabilmeleridir veya çiftlerin ekonomik olanaklarına, kişisel isteklerine göre çocuk sayısını tayin etmeleri ve iki doğum arasında istedikleri aralığı sağlamalarıdır. • Her aile istediği kadar çocuk sahibi olmakta serbesttir. Bu onların doğal hakkıdır. Aile planlamasındaki amaç; ailelerin kendi iradeleri ile istedikleri sayıda çocuk sahibi olmalarını sağlamak, annenin doğum için en uygun yaşta olmasını sağlamak, iki gebelik arasında yeterli zaman aralığı olmasını sağlamak bireyleri ve aileleri üreme sağlığı konusunda eğitmek, anne ve bebek ölümlerini önlemek ve sağlığını korumak, yüksek riskli gebelik ve istenmeyen gebelikleri önlemek, çocuk sahibi olmak isteyenlere tıbbî yardım sağlamak ve bireyleri aile planlaması yöntemleri konusunda eğitmektir. Aile planlamasının temel amaçları • Toplumu Aile Planlaması Hakkında Bilgilendirmek: Temel sağlık hizmetlerinden birisi olan aile planlaması hizmetleri, ailelerin kendi koşulları ve tercihleri için en uygun aile planlaması yöntemini seçebilmelerini sağlayacak bilgiye sahip olmalarını sağlamayı amaçlar. • İstenmeyen Gebelikleri Önlemek : İstenmeyen gebelikler çoğu kez, isteyerek yapılan düşükle sonlanarak kadın sağlığını olumsuz yönde etkileyen sonuçlara yol açabilir. Aile planlamasının temel amaçları • Aşırı Doğurganlığı Önlemek : Çok sayıda doğum yapmak anne sağlığını bozar. Üçüncü doğumdan sonra gebelik ve doğumla ilgili tehlikeler artmaktadır. Özellikle beşinci doğumdan sonra anne ve bebeğin ölüm riski belirgin olarak artar. • Gebelik Aralığını Ayarlamak : Sık doğum yapmak annenin sağlığını bozar. sağlıklı anne için iki doğum arasında en az 2-3 yıllık bir süre olmalıdır. Bu süre annenin geçirdiği gebeliğin sağlığını olumsuz olarak etkileyen etkilerinden kurtulması için gereken süredir. Aile planlamasının temel amaçları • Doğum Yaşını Ayarlamak : 20 yaşından önce ve 35 yaşından sonra yapılan doğumlar, anne ve çocuk ölümlerini önemli ölçüde artırmaktadır. • Sağlıklı Çocuklardan Oluşan Sağlıklı Bir Toplum Meydana Getirmek : Ailedeki çocuk sayısı çok fazla olmaz ise aile bu çocuklara yeterince zaman ayırıp maddi manevi gereksinimlerini daha iyi bir biçimde karşılayabilir. Böylece daha sağlıklı çocuklardan oluşan bir toplum meydana gelir. • Çocuk Sahibi Olmayan Ailelere Yardımcı Olmak : Aile Planlamasının diğer bir amacı da çocuk sahibi olamayan ailelere yardım etmek, yol göstermektir. • Aile Planlamasının Anne Açısından Yararları • Gebelik, doğum ve düşük nedeniyle anne ölümleri azalır. • Annenin üreme organlarına ait sağlık sorunları azalır. • Doğuma yönelik komplikasyonlar azalır. • Çiftler arasında gebe kalma korkusu ortadan kalktığı için sağlıklı bir cinsel yaşantı oluşur. • Çiftlerin istenilmeyen gebelik, düşük ve kürtaj sorunları ortadan kalkar. • Çocuk Sağlığı Açısından Yararları • • • • Bebek ölüm oranları düşer. Prematüre doğumlar azalır. Bebeklere bulaşabilecek hastalıklar önlenir. Çiftler, bakabilecekleri sayıda çocuğa sahip olduklarında, onların yeterli ve dengeli beslenmelerini sağlayarak sağlıklı çocukların, nesillerin ve toplumun oluşmasını sağlar. • Çocuklarda oluşabilecek problemler en aza indirgenerek mutlu ve kişilikli büyümeleri sağlanır. Toplum Sağlığı Açısından Yararları: • Toplumdaki sağlıklı annelerin sayısı artar. • Sağlıklı çocuklardan oluşan gençlik oluşur. • Toplumun beslenme, konut, eğitim, sağlık ve çevre koşullarının iyileştirilmesi ile birlikte refah düzeyi artar. • Sağlık harcamalarında düşüş olur. • ANNE ve ÇOCUK SAĞLIĞINI OLUMSUZ ETKİLEYEN RİSKLİ GEBELİK DURUMLARI • • • • 18 yaşından önce, 35 yaşından sonra, 2 yıldan kısa aralıklarla, 4 ve daha fazla sayıda olursa gebelik risklidir. • RİSKLİ GEBELİKLERDE BEBEKTE : • Rahim içinde iyi beslenememe ve gelişememe, • Düşük doğum ağırlıklı zayıf ve cılız bebek, erken doğum, • Zor doğuma bağlı beyin ve organ zedelenmesi, sakatlıklar • Ölü doğum • Doğumdan sonra bebeğin ölmesi, ya da zeka ve beden gelişmesinin bozuk olması mümkündür. • RİSKLİ GEBELİKLERDE ANNEDE : • • • • • • • • • • • • Kansızlık Gebelik zehirlenmesi Doğumun zor olması Bebeğin ters gelmesi Doğumdan sonra uzayan kanamalar Rahimde parça kalması İltihaplanmalar Rahim ağzında yırtıklar Gebeliğin düşükle sonuçlanması görülebilir. İleri yıllarda idrar tutma güçlüğü Bütün bunların sonunda anne kaybedilebilir, Sonuçta ailenin mutluluğu ve sağlığı tehlikeye düşebilir. Doğum Kontrol Yöntemleri Modern Erkek •kondom •kanalların bağlanması Geleneksel Kadın •doğum kontrol hapı •Rahim İçi Araç •geri çekme •takvim yöntemi •iğneler •haznenin içinin yıkanması •deri altı kapsülleri •diyafram •erkek tohum hücrelerini öldüren tablet ve fitiller •kadın kondomu •tüplerinbağlanması ●laktasyon amenoresi Ağızdan Alınan Kombine Haplar (Oral Kontraseptifler) • Ağızdan alınan gebeliği önleyici haplar östrojen ve progestronu birlikte içeren kombine haplar ve sadece progesteron içeren mini haplar olmak üzere iki şekilde hazırlanmıştır. Gebeliği önleyici haplar gebelikten korumadaki başarı oranı yüksek olan yöntemlerdir. • Ağızdan alınan haplar içerdikleri hormonların etkisi ile kadındaki tüplerin hareketini arttırarak yumurtanın taşınmasını hızlandırır. Utera içinde ödem oluşturarak zigotun rahime yerleşmesini engeller, ovulasyonu durdurur. • Doğum kontrol haplarına, komple bir jinekolojik değerlendirme sonrasında, doktor önerisine göre başlanır. Ağızdan Alınan Kombine Haplar (Oral Kontraseptifler) • Mini haplar ise daha çok sürekli alınan progesteron ovulasyonu engeller servikal müküsün spermlerin geçemeyeceği hâle gelmesini sağlar, böylece spermler uterusa geçemez ve yumurta ile karşılaşamaz. Geçebilen spermlerin ise hareketi yavaşladığından yumurtaya ulaşması gecikmektedir. Eğer yumurta döllenmiş ise bu sefer döllenmiş yumurtanın endometrium tabakasına yerleşmesini engeller. • Her hangi bir zamanda ilacın üç gün veya daha fazla dozu unutulmuşsa doktordan yardım istenmelidir. Ek bir yöntem kullanmadan cinsel ilişkiye girilmemelidir. Doğum kontrol haplarının yararları • • • • Adet döngüsünün düzenli olmasını sağlar. Adet kanamasının miktarını azaltarak kansızlığı önler. Adet öncesi gerginlik belirtilerini azaltır. Adet sancısı, doğum kontrol hapı kullananlarda daha az sıklıkla görülür. • Hap kullanan kadınlarda akne (sivilce) ve tüylenme daha az sıklıkla görülür. • Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda rahim kanseri ve yumurtalık kanseri çok daha az sıklıkla görülür. Doğum kontrol haplarının yararları • Gebelik oluşma riskinin azalması, dış gebeliğin ortaya çıkma riskinin de azalmasını sağlar. • Meme kanseri olan kadınlar doğum kontrol hapı kullanmamalıdır. • Yumurtlama süreci baskılandığından hap kullanan kadınlarda işlevsel yumurtalık kistleri de daha az görülür. • Hap kullanan kadınlarda fibrokistik meme sorunu daha az görülür. • Doğum kontrol hapları pelvik enfeksiyon gelişme riskini azaltır. • Hap kullanan kadınlarda kemik yoğunluğu daha yavaş azalır. OKS kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Cinsel ilişki olsa da, olmasa da her gün aynı zamanda unutulmadan alınmalıdır. Kadın hapı almayı unutursa, gebe kalma tehlikesi vardır. • Hapların kullanılmaya başlamadan önce, danışmanlık alınarak kullanmak isteyen kişiye uygun bir yöntem olup olmadığına karar verilmesi, kan basıncının ve vücut ağırlığının ölçülmesi gibi bazı işlemlerin yapılması gerekmektedir. Bu nedenle hap kullanmadan önce ve kullanırken belirli aralıklarla bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. • Bulantı yapabilir (Gece yatmadan veya akşam yemeğinden sonra içilirse bu şikayet azalır,) 1-2 kilo kadar kilo artışı görülebilir. OKS kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Özellikle, sigara içen kadınlarda dolaşım bozukluklarına neden olabileceği için öncelikle tercih edilmez. • Bazı ilaçlarla etkileşimi vardır. • Adetleri düzensiz olanlar (düzensizliğin nedeni belirleyinceye kadar), şeker hastaları, karaciğer bozukluğu olanlar, tansiyonu yüksek olanlar, damar tıkanıklığı, bacaklarında belirti veren damar hastalığı olanlar, şiddetli baş ağrıları olanlar kullanmamalıdır. İğneler • Hormon içerir. Her ay ve 3 ayda bir yapılan iki türü vardır. Yapıldıktan sonra kana yavaş yavaş hormon salınır. • Hapa benzer şekilde yumurtanın oluşumunu engeller. Ayrıca rahim ağzındaki salgıları kalınlaştırarak spermin geçip rahme ulaşmasını önler. • Daha önce hiç gebe kalmamış kadınlar da rahatlıkla kullanabilir. • İğneler, eczanelerden ve sağlık kuruluşlarından alınabilir. • Adet kanaması sırasında olan ağrı ve sancılar ile adet öncesi gerginliği azaltır. Adet kanaması miktarını azaltarak, kansızlığın önlenmesine yardımcı olur. Kadını yumurtalık ve rahim kanserine karşı korur. İğneler nasıl kullanılır? • Adet kanamasının takip eden ilk 5 gün içinde enjeksiyon koldan veya kalçadan yapılır. Gebe kalmak istenilen döneme kadar hiç ara vermeden (hatta yıllar boyunca) iğneleri kullanılabilir. • Diğer enjeksiyon için verilen randevu tarihinden önceki 7 gün içinde başvurabilir ve enjeksiyon yapılabilir. Ancak, enjeksiyonun yapılması için verilen tarihten 1 gün bile gecikilmemelidir. İğne kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • İğneleri kullanmaya başlamadan önce danışmanlık alınarak kullanmak isteyen kişiye uygun bir yöntem olup olmadığına karar verilmesi kan basıncının ve vücut ağırlığının ölçülmesi gibi bazı işlemlerin yapılması gerekmektedir. Bu nedenli, iğneleri kullanmaya başlamadan önce ve kullanırken belirli aralıklarla bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. • Enjeksiyonlar için sağlık kuruluşuna gitmek gerekir. • Bırakıldığında doğurganlığın dönüşü 6-9 ay gecikebilir. İğne kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Bazı kadınlarda özellikle kullanımın ilk 3 ayında bulantı, ara kanaması, lekelenme, memelerde dolgunluk ve 1-2 kilo artışı yapabilir. Bu belirtiler 3 ayın sonunda tamamen geçer. • Bazı ilaçlarla etkileşimi vardır. Eğer düzenli ilaç kullanılıyorsa mutlaka hekime danışılarak kullanılan ilaçların iğnelerle birlikte kullanılıp kullanılmayacağı öğrenilmelidir. • İlk kullanımda 1-2 kilo artışı yapabilir. Kadınların bazılarında kan basıncı (tansiyon) yükselebilir. Aylık yapılan iğneler, sigara içen kadınlarda dolaşım bozukluklarına neden olabilir İğne kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Özellikle 3 ayda bir yapılan iğneler adet düzensizliklerine neden olabilir. Bu adet miktarının azalması hatta kesilmesi, ara kanamalar, lekelenmeler, nadiren de aşırı kanama şeklinde olabilir. Bu düzensizlikler 9-12 ay içinde büyük ölçüde düzelir. • Adetleri düzensiz olanlar (düzensizliğin nedeni belirleyinceye kadar), şeker hastaları, karaciğer bozukluğu olanlar, tansiyonu yüksek olanlar, damar tıkanıklığı, bacaklarında belirti veren damar hastalığı olanlar, şiddetli baş ağrıları olanlar kullanmamalıdır. Deri altı kapsülleri (Norplantlar) • Kolun iç kısmına yerleştirilen ve kibrit çöpü büyüklüğünde silikon çubuklardır. • İçindeki hormonlar vücuda yavaş yavaş verilir. Hap gibi etki göstererek yumurtanın olgunlaşıp yumurtalıktan bırakılmasını engeller. Aynı zamanda rahim ağzındaki salgıları koyulaştırarak erkek tohum hücrelerinin rahme geçmesini engeller. • Çok etkilidir. • Türüne göre üç ya da beş yıl boyunca gebelikten korur. • Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. Norplantlar nasıl kullanılır? • Küçük bir işlemle bir sağlık görevlisi tarafından kadın kolunun iç kısmında derisinin altına yerleştirilir. • İstenildiği zaman çıkarılabilir. • Gebelik şüphesi olmayan herhangi bir günde, tercihen adetin ilk yedi günü içinde uygulanır. Norplant kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Karaciğer bozukluğu olan kadınlar, • Kalp krizi ya da beyin damarlarında tıkanıklık geçirmiş kadınlar, • Şiddetli baş ağrısı ve migreni olan kadınlar, • Daha önceden damar rahatsızlığı geçirmiş olan kadınlar, • Adet kanaması dışında düzensiz kanamaları olan düzensiz adet kanamaları olan kadınlar kullanamaz. • Adet kanaması miktarında azalma, ara kanamalar ve lekelenmeye neden olabilir. • Cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlardan (HIV/AIDS, hepatit-B, frengi, bel soğukluğu, klamidya gibi) korumaz. Rahim içi araç (RİA) • Rahim içi araç, esnek materyalden yapılmıştır, rahmin içine sağlık personeli tarafından yerleştirilir. RİA, spermlerin kadının tüplerine ulaşmasını engeller. • Yerleştirildikten hemen sonra etkisi başlar ve 10 yıl boyunca etkilidir. Çıkarıldıktan hemen sonra gebelik geri döner. • RİA, yerleştirilmeden önce, danışmanlık alınarak, kullanmak isteyen kişiye uygun bir yöntem olup olmadığına karar verilmesi, RİA uygulanmasına engel olan rahim ağzında, rahimde veya tüplerinde iltihap/yara veya doğuştan gelen bir bozukluk olup olmadığının anlaşılması için muayene edilmesi gerekmektedir. • Cinsel ilişki sırasında ne RİA ne de RİA’nın iplikçikleri hissedilmez. RİA kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • RİA, sağlık kuruluşlarında yerleştirilir. RİA uygulandıktan sonra bir ay sonra ve her yıl bir kere sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır. • Özellikle, ilk 3 ayda adet günü sayısını ve kanama miktarını iki katına kadar arttırabilir. Bu durum, daha sonra normale döner. • Son 3 ay içinde veya halen rahim ağzında, rahimde veya tüplerinde iltihap/yara olan kişilere uygulanamaz. • Düzensiz adet kanamaları olanlar veya Adet kanamaları 7 gün ve daha uzun sürenler için uygun değildir. Diyafram • İnce plastikten yapılmış, rahmin hazneye açılan kısmına yani rahim ağzına yerleştirilen bir kapaktır. Spermlerin rahme geçişini engelleyerek gebelikten korur. • Kadın, her cinsel ilişki öncesinde diyaframı kendi yerleştirir, cinsel ilişki sonrasında ise çıkarır. Diyafram nasıl kullanılır. • Bu yöntemi kullanmaya başlamadan önce danışmanlık alınarak daha etkili yöntemler hakkında bilgi sahibi olunması kullanmak isteyen kişiye uygun bir yöntem olup olmadığına karar verilmesi için bir sağlık kuruluşuna başvurulması daha uygun olur. • Diyafram, hekimin muayenesi ve rahim ağzının ölçüsünün alınmasından sonra sipariş verilir ve her kadın için rahim ağzına uygun boyutta özel yapılır. • Diyafram, cinsel ilişki sonrasında 6 saat hazneden çıkarılmamalıdır. • Diyafram çıkarıldıktan sonra yıkanır, kurulanır ve özel saklama kabına yerleştirilir. Diyafram kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Diğer gebeliği önleyici modern yöntemler kadar etkili değildir. • Cinsel ilişkiyi kesintiye uğratır. • Cinsel ilişki sonrasında etkili olması için 6 saat daha rahim ağzında kalması gerekmektedir. • Kolay bulunmayabilir, pahalıdır. • Rahmi geriye dönük olan kadınlara, mesanesi ve rahmi aşağı sarkmış kadınlara, sık sık idrar yolu enfeksiyonu geçiren kadınlara uygun değildir. • Erkekte veya kadında nadiren alerji görülebilir. Spermisitler • Erkek döl hücrelerini öldüren tablet ve fitiller, gebeliği önlemek için cinsel ilişkiden önce kadın tarafından haznenin içine yerleştirilir. Bu maddeler, sperm hücrelerini rahme ulaşmadan öldürür ve yumurtayı dölleyemez hale getirirler. • Spermisitler eczanelerden alınabilir. • Kondomla (prezervatif) veya diyaframla birlikte kullanıldığında hem gebeliği önleme hem de cinsel yolla bulaşan enfeksiyonların bulaşmasını engelleme etkisi artar. • Kayganlaştırıcı etkisi vardır. Spermisit kullanımında dikkat edilmesi gereken noktalar • Diğer gebeliği önleyici modern yöntemler kadar etkili değildir (%80). • Cinsel ilişkiyi kesintiye uğratır. • Hazneye yerleştirildikten sonra etkisinin başlaması için 10 dakika beklemek gerekmektedir. • Kolay bulunmayabilir, pahalı olabilir. • Erkekte veya kadında nadiren alerji görülebilir. KONDOM (PREZERVATİF, KILIF, KAPUT) • Kondom, erkeklerin kullandığı gebeliği önleyici yöntemlerden biridir. Penis ile hazne arasında bir engel oluşturarak erkek tohum hücrelerinin geçişini önler. • Kondomu eczanelerden, büyük marketlerden ve sağlık kuruluşlarından alınabilir. • Gebeliği önlemede etkili bir yöntemdir. Doğru kullanıldığında, gebeliği %90-95 önler. • Erken boşalmayı önler. • AIDS, bel soğukluğu, frengi gibi cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara karşı her iki cinsel eşi de korur. Kondom kullanımında dikkat edilecek noktalar • Çıkarıldıktan sonra, mutlaka delik veya sızıntı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer böyle bir durum söz konusu ise, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. İlk 72 saatte başvurulursa, gebelik oluşmadan engellenebilir. • Üzerindeki tarih, üretim tarihidir. Son kullanma tarihi, üretim tarihinden 5 yıl sonradır. • Her kondom sadece bir kere kullanılır. Her cinsel ilişkide, yeni bir kondom kullanılmalıdır. • Kondomlar sıcak ve nemli yerlerde saklanmamalıdır. Güneş ışığında bırakılmamalıdır. Bu durumlarda, yırtılma olasılığı artar. Bazen gözle görülemeyecek kadar küçük delikler oluşur. Bu da gebeliğe neden olur. • Çok nadir görülen bir durum olmakla birlikte eğer kadın ya da erkeğin kauçuk alerjisi varsa kullanılmamalıdır. Kadın kondomu • İnce, şeffaf, yumuşak plastikten yapılmış, uçları halka ile gerilmiş kılıf şeklinde bir araçtır. • Cinsel ilişkiden önce hazneye yerleştirilir. • Cinsel ilişki sırasında, meni içindeki erkek tohum hücrelerinin kadının haznesine dökülmesini engeller. • Anne sütünü etkilemediği için emziren kadınlar da kullanabilir. Tüpligasyon • Kadının gebelikten korunmak için kullanabileceği kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir yöntemdir. • En etkili gebeliği önleyici yöntemlerden biridir. • Artık daha fazla çocuk sahibi olmak istemeyen çiftler için uygundur. • Eşin rızası gereklidir. • Tüpler, sadece yumurtalık ve rahim arasında köprü görevi yaptığı için tüplerin bağlanmasının gebeliğin engellenmesinden başka hiçbir etkisi yoktur. • Kadının adet düzenini, kanama miktarını, cinsel isteklerini ve cinsel tatmini etkilemez. Vazektomi • Çiftlerin gebelikten korunmak için kullanabileceği kalıcı ve geri dönüşü olmayan bir yöntemdir. • En etkili gebeliği önleyici yöntemlerden biridir. • Artık daha fazla çocuk sahibi olmak istemeyen çiftler için uygundur. • Eşin rızası gereklidir. • Kanallar, sadece testisler (hayalar) ve meni kesesi arasında köprü görevi yaptığı için kanalların bağlanmasının boşalan sıvıda erkek tohum hücrelerinin olmamasından ve gebeliği engellenmesinden başka hiçbir etkisi yoktur. • Erkeğin sertleşmesini, boşalmasını, meninin miktarını, rengini, cinsel istekleri ve cinsel tatmini etkilemez. Ertesi gün hapı • Korunmasız cinsel ilişkide bulunma, kondomun yırtılması, doğum kontrol hapının alınmasının unutulması gibi beklenmedik durumlarla karşı karşıya kalındığında kullanılabilir. • Cinsel ilişkiden sonraki ilk üç gün (72 saat) içinde aile planlaması hizmeti sunan bir sağlık kuruluşuna başvurularak ertesi gün hapı ve kullanımı hakkında bilgi edinilebilir. • On iki saat arayla, iki kez olmak üzere, içindeki hormon miktarına göre belirlenen adette ertesi gün hapı içilir. • Ne kadar erken başvurulursa o kadar etkili koruma sağlanır. • İlişki sonrası hapla korunma, kadının adet düzeninin doğal seyrini etkilediğinden sık sık başvurulacak bir yöntem değildir; yalnızca mecbur kalındığı durumlara uygulanmalıdır. Modern Yöntemler Modern yöntemlerin etkinlik dereceleri Geleneksel yöntemler Kombine haplar %99 Geri çekme Mini haplar %98,5 Takvim yöntemi Spiral %99 Vajina yıkama Diyafram %94 laktasyon amenoresi norplantlar %99 İğneler %99 Prezervatif %80 Cerrahi sterilizasyon %99,9
