Tedavi - SABİS

SOLUNUM SİSTEMİ
HASTALIKLARI VE HEMŞİRELİK
BAKIMI
ANATOMİ FİZYOLOJİ
• ÜST SOLUNUM YOLLARI
*Burun,
*Farenks,
*Larenks
*Trakea
ANATOMİ FİZYOLOJİ
• ALT SOLUNUM
YOLLARI
Bronşlar
Akciğerler
SOLUNUM FONKSİYONU-1
• VENTİLASYON: Havanın alveol keselerine
kadar girip çıkması,
*İNSPİRASYON
*EKSPİRASYON
SOLUNUM FONKSİYONU-2
• DİFÜZYON
PO2: 40mmHg
PCO2 :46mmHg
PO2: 104mmHg
PCO2 :40mmHg
SOLUNUM FONKSİYONU-3
• PERFÜZYON:
Alveoler havadan pulmoner
kana difüzyonla geçen
oksijenin hücrelerin
kullanımı için doku
kapillerine taşınması
Oksijenin taşınması
O2 +hemoglobin =oksihemoglobin
SATÜRASYON
CO2‘in Taşınması
SOLUNUM FONKSİYONU-4
• Solunumun Düzenlenmesi
Solunum merkezi tarafından
düzenlenmektedir.
*Merkezi Reseptörler
*Periferik Kemoreseptörler
*Pulmoner Mekanik Reseptörler
Solunum Sisteminin
Değerlendirilmesi-1
1. ANAMNEZ ALMA: Yaş, mesleği, var olan
hastalıkları, alışkanlıkları, Var olan
şikayetleri
* DİSPNE
*ÖKSÜRÜK
*BALGAM ÇIKARMA
*HEMOPTİZİ
*GÖĞÜS AĞRISI
Solunum Sisteminin
Değerlendirilmesi-2
2. FİZİK MUAYENE
*İNSPEKSİYON: Gözle muayene
*PALPASYON: Dokunarak yapılan muayene
*PERKÜSYON: Hasta göğsüne yerleştirilen
parmaklara diğer el parmağı ile vurularak çıkan
sesin değerlendirilmesi
*OSKÜLTASYON: Steteskopla yapılan
muayene
Akciğer Sesleri Ne Zaman Dinlenir?
• Hasta servise yattığı zaman,
• Ciddi solunum sistemi
hastalıklarında en az dört saatte bir,
• Solunum tedavisinde önemli uygulamalar öncesi
ve sonrası,
• Entübasyon, svangaz kateteri veya pacemaker uygulamalarından önce ve sonra
dinlenmelidir.
Anormal Solunum Sesleri
• Raller: Daralmış hava yollarından geçerken
çıkan ses. Kulak önündeki saç hışırtısı sesi,
Pnömoni, bronşit, bronşektazi, pulmoner ödem,
konjestif kalp yetmezliğinde görülür.
• Ronküs: Daha çok ekspirasyonda duyulan uzun
ve kesintisiz bir sestir.
Anormal Solunum Sesleri
• Wheezing: Ötme veya ıslık sesine benzer
Astım, bronşit, amfizemde görülür.
• Plevral Sürtünme(Frotman): Plevranın
inflamasyonu sonucu plevra yapraklarının
birbiri üzerinde sürtünmesiyle oluşur.
• Stridor: Larenks ve trakea daralmalarında
hem inspirasyon hemde ekspirasyonda duyulan
sestir
Solunum Tipleri
•
•
•
•
Apne: Solunumun durması
Dispne: Güç ve sıkıntılı soluk alıp vermedir.
Bradipne: Solunum sayısının 10’ un inmesi
Taşipne: Solunum sayısının dakikada 24’ ün
çıkması,
• Hiperpne: Solunum derinliğinin artmasıdır.
• Hipopne: Solunum derinliğinin azalmasıdır.
• Hiperventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin
artmasıdır.
• Hipoventilasyon: Solunum hızı ve derinliğinin
azalmasıdır.
Kussmaul Solunum
• Aralıklı dispne ve hiperventilasyonla seyreden
gürültülü solunumdur.
Cheyne Stokes Solunumu
• Düzenli olarak belirgin hipoventilasyon ya da
apne aralıkları ardındanda hiperpne görülür.
Biot Solunumu
• Taşipne, apne periyodik olarak birbirini
izler.
Solunumla İlgili Diğer Kavramlar
• Hipoksi: Dokuların oksijensiz
kalmasıdır.
• Hipoksemi: Kandaki PO2
düşmesidir.
• Siyanoz: Cildin morumsu renk
almasıdır.
Solunum Sisteminin
Değerlendirilmesi-3
3. TANI YÖNTEMLERİ
• Solunum fonksiyon testi
• Arteryel Kan Gazı
Değerlendirilmesi
• Pulse Oksimetre
• Kültür Alma
• Balgam İncelemesi
• Akciğer Grafisi
• Bilgisayarlı Tomografi
• Manyetik Rezonans
Görüntüleme
• Pulmoner Anjiografi
• Bronkoskopi-Bronkografi
• Torasentez
ÜST SOLUNUM SİSTEMİ
HASTALIKLARI
Rinit
Burun mukoz membranlarının inflamasyonu,
• Alerjik Rinit
• Viral Rinit
ALERJİK RİNİT
• Mevsimsel alerjik rinit (MAR)
• Yıl boyu süren alerjik rinit (PAR)
NEDENLERİ
BELİRTİLER
• Burun akıntısı, aksırık burun tıkanıklığı,
burun kaşıntısı eğer sinüslerde
etkilenmişse baş ağrısı
Ev ortamını
düzenle(yünlü
battaniye, halıları
kaldır, özel
vakumlu süpürge
kullan, temizliğe
dikkat)
İlaçları(nazal spreyler, anti
allerjikler) düzenli kullan
TEDAVİ
Alerjenlerde
n uzak Dur
VİRAL RİNİT(soğuk algınlığı)
• Rinovirüs, parainfluenza virüs, influenza
virüsü, adenovirüs viral rinite neden olan
virüsler,
• Klinik Bulgular: Burun mukozasında şişme,
sekresyonda artma, farenks mukozasında
ödem, baş ağrısı, halsizlik, gözlerde sulanma,
hafif ateş görülür.
• Tedavi: Hasta istirahate alınır. Bol sıvı verilir,
Analjezikler, antihistaminikler,
ekspektoranlar, boğaz ağrısı için gargaralar
SİNÜZİT
• Sinüslerin infeksiyonudur
• Yüzde ağrı ya da etkilenen
sinüs bölgelerine bastırmakla ağrı,
yorgunluk, pürulan burun akıntısı,
ateş, baş ağrısı, kulak ağrısı,
diş ağrısı, koku almada azalma
boğaz ağrısı
TEDAVİ: Antibiyotik tedavisi 10-14 gün
Mukozal ödemi azaltmak için dekonjestanlar,
koyu sekresyon için de
serum fizyolojik kullanılabilir
FARENJİT
Farenksin infeksiyonudur.
Akut Farenjit: Adenovirüsler, influenza, parainfluenza,
gibi virüsler ve A grubu beta hemolitik streptokoklar
• Belirtiler: Tonsillerde ve farenjiyal membranda
kırmızılık , Ateş, boğaz ağrısı
• Tedavi: Bakteri kaynaklı ise penisilin tedavisi Boğaz
ağrısı için analjezik
• Bakım: Hasta ateşli olduğu dönemde yatak istirahati,
Ağrı için Sıcak salinle gargara sıvı ve yumuşak bir
diyet
• Ağız bakımı yapılmalıdır
Kronik Farenjit
Tozlu ortamda çalışanlarda veya yaşayanlarda sesini aşırı
kullananlarda, sigara içenlerde sık,
• Klinik Belirtiler: Sürekli boğaz kuruluğu hissi
iritasyon belirtileri, İnatçı, kuru öksürük, yutma
zorluğu Tedavi:. İritanlardan uzak durulur. Eğer alerji
öyküsü varsa antihistaminik ve dekonjestanlar,Uygun
antibiyotik tedavisi
• Bakım: çevresel ve iş yerindeki iritanlardan uzak
durması, soğuğa maruz kalmaması ve sigara
kullanmaması gerektiği açıklanmalı
Tonsilit ve Adenoidit
• Tonsillerin ve adenoitlerin inflamasyonu
Klinik Belirtiler :Tonsilitte şiddetli boğaz ağrısı,
yutma güçlüğü, ateş, tonsillerde kızarıklık, şişlik
veya plaklar
Adenoiditte; ağızdan solunum, kulak akıntısı/ağrısı,
kötü kokulu solunum, ses bozuklukları, gürültülü
solunum akut otitis media, uyku apnesi,
Tedavi: antibiyotik, penisilin,
analjezik/antipiretikler, gargara, bol sıvı
,yumuşak diyet, kronikleşirse cerrahi
Larenjit
• Larenksin inflamasyonu,
• Etyoloji: Bakteriler veya yüksek sesle yoğun
konuşma, toz, kimyasal ajanlar, sigara
• Klinik Belirtiler: ses kısıklığı, konuşma zorluğu,
boğaz iritasyonu, öksürük
• Tedavi: Ses telleri dinlendirilir(daha az
konuşma ve konuşurken ses tellerini
zorlamama), uygun antibiyotik Oda
nemlendirilir, ılık içecekler verilir. Bol sıvı
alması için hasta cesaretlendirilir.
Uykuda Tıkanma (Uyku Apne
Sendromu)
• Uyku boyunca aralıklı olarak solunumun
durması Obstrüktif Uyku Apnesi sendromu
uyku boyunca üst solunum yolunun tekrarlayıcı
tıkanmaları ile karakterizedir. Buna genellikle
kan oksijen düzeyindeki düşmeler eşlik
edebilir.
Uykuda Tıkanma (Uyku Apne
Sendromu)
• Etyoloji :Üst solunum yolunu çevreleyen
dokulardaki şişkinlikler, büyük bademcikler, büyük dil
ve uykuda gevşeyen üst solunum yolu kasları,
• Klinik Belirtiler :Gün içinde aşırı uyku hali ve uykuda
kişinin farkında olmadan saatte beş defadan daha
fazla ve 10 saniyeden uzun süren solunum
durması,gürültülü horlama, sabah baş ağrısı,aşırı ve
hızlı kilo alma, sabah ağız kuruluğu,konsantrasyon
güçlüğü, tedavi edilmezse kalp krizi, felç,aritmi,
obezite, davranış bozuklukları görülür
Uykuda Tıkanma (Uyku Apne
Sendromu)
• Tedavi
• Uyku Apnesi
genellikle CPAP
cihazı ile tedavi
edilir. CPAP bir
maske vasıtasıyla
buruna hava vererek
üst solunum yolunun
uyku boyunca açık
kalmasını sağlar.
ALT SOLUNUM SİSTEMİ
HASTALIKLARI
AKUT TRAKEABRONŞİT
Bronşların ve trakeanın akut
inflamasyonu,
• Etyoloji Virüsler etkili, Fiziksel
ve kimyasal iritanların inhale
edilmesi
• Klinik Belirtiler:Ateş, öksürük,
balgam(sarı/yeşil), gece
terlemesi, genel yorgunluk,
başağrısı, ilerleyen dönemde
dispne ve gürültülü solunum
AKUT TRAKEABRONŞİT
Tedavi: Balgam kültürüne göre uygun
antibiyotik,
Sekresyonlar için ekspektoranlar, ateş için
antipiretikler,
Bakım:İstirahat, Derin solunum ve öksürük
egzersizleri, ateş takibi, Sekresyonları
yumuşatmak için buhar uygulaması,kontrendike
değilse bol sıvı, Sigara içmemesi, iritan gazlar,
kirli hava gibi etkenlerden uzak durması
BRONŞEKTAZİ
• Bronşların ve bronşiyollerin tekrar daralmamak üzere
genişlemesi
BELİRTİLER:kronik öksürük,bol miktarda, kötü kokulu
pürülan veya bazen kan bulaşmış balgam, ateş,
hemoptizi, dispne ilerleyen dönemlerde çomak parmak
TEDAVİ VE BAKIM: Uygun antibiyotik,O2 tedavisi,
derin solunum ve öksürük egzersizleri, Postüral
drenaj, hasta enfeksiyonlardan, kuru hava, sigara
dumanı ve tozlardan korunur. influenza ve pnömoklara
karşı aşı
ASTIM
• Belirli antijenlere karşı
aşırı duyarlılık sonucu
gelişen; öksürük, balgam
çıkarma, nefes darlığı,
wheezing ile karakterize
bir hastalıktır.
• Ard arda astım
krizlerinin gelmesine
status asmatikus denir.
ASTIM
ETKEN;
• Hayvan Kökenli allerjenler:
• Ev Tozu Akar Duyarlılığı:
• Hamam Böceği Allerjenleri
• Ev İçi Küf Mantarları
• Ev Dışı Allerjenler: Ağaç, ot ve çiçek polenleri
• Mesleksel Etkenler
ASTIM
TEDAVİ VE BAKIM: Akut dönemde parenteral
veya inhaler epinefrin, bronkodilatatörler ve
kortikosteroidler hastada var olan
semptomlar, solunum sesleri yaşam bulguları
ve oksijen saturasyonunu değerlendirilmeli
• Anksiyeteli hastada kriz gelişmişse yalnız
bırakılmamalı,sakin ve güven verici
yaklaşılmalıdır. Hasta ve ailesine astım krizini
hazırlayan faktörler, İnhaler ilaçları nasıl
kullanması gerektiği anlatılmalıdır.
ATELEKTAZİ
• Akciğer dokusunun belli bir
kısmının kollabe olması,
büzülmesidir.
ETYOLOJİ: Mukus birikimi
tümör gibi havayolu
obstrüksiyonuna neden olan
etkenler ,sürfaktan eksikliği,
toraks ve batın ameliyatları,
hareketsizlik, etkisiz soluk
alıp verme
ATELEKTAZİ
BELİRTİLER: Hipoksemi, dispne, halsizlik, geniş
bir alan etkilendiyse ve hızlı ise ani ve ileri
derecede dispne, siyanoz, TA’ da düşme,
taşikardi, şok, anksiyete ve ateş
TEDAVİ VE BAKIM: Etken ortadan kaldırılır.
Enf. Tedavi edilir. Pnömotoraks-hemotoraks
varsa torosentez uygulanır.
ATELEKTAZİ
Obstrüksiyonu kaldırmak için ;
• Derin sol.- öksürük egzersizleri yaptırılır.
• Sekresyonlar sakşınla temizlenir.
• Pozisyone edilir. O2 uygulanır.
• Hava yollarına devamlı (+) basınç uygulanır.
(CIBAP)
• Hasta bol bol hareket ettirilir. Kronikse
cerrahi tedavi uygulanır.
ATELEKTAZİDE KORUNMA
Devamlı yatan hasta ve postoperatif devrede
önemli
1-Hava yolları temizliği, sık pozisyon değişimi,
sekresyon aspirasyonu
2-Aralıklı (+) basınçlı ventilasyon
3- Sedatif ve narkotik verilmemesi
4- Abdominal distansiyon önlenir.
5- Hasta hareket etmesi için cesaretlendirilir.
6- Derin solunum ve öksürük egzersizleri
yaptırılır.
7- Buhar uygulaması yaptırılır.
8- Kontrendike değilse bol sıvı verilir.
PNÖMONİ
Akciğer parankimasının akut inflamatuar
hastalığıdır
PNÖMONİ
• Toplum kökenli pnömoniler: İmmün
yetersizliği bulunmayan kişilerin hastane
dışında oluşan s.pnömokokların etken
olduğu pnömonilerdir.
• Hastane Kökenli Pnömoni: Hastanın
hastaneye yatışından 48 saat sonra
gelişir Yoğun bakım ünitelerinde en sık
görülür.
PNÖMONİ
• ETYOLOJİ: Bakteriler, virüsler, mantarlar,
radyasyon, travma, zehirli gazlar etkendir.
• BELİRTİLER: titremeyle yükselen ateş,
terleme, uçuklar, göğüs ağrısı, öksürük, kanlı
pas renginde balgam, siyanoz, dispne,
başağrısı, miyalji
• TEDAVİ: antibiyotik, analjezik,O2 tedavisi
Kalorisi yüksek, sulu, bol proteinli ve vitaminli
diyet, nebülizasyon, hidrasyon ve göğüs
fizyoterapisi
PNÖMONİDE KORUNMA
•
•
•
•
Aşılama: Pnömokok ve H. influenza için aşılama
Beslenme: Sağlıklı beslenme ve anne sütü
Ana Sağlığı ve Gebe Bakımı
Ev İçi Hava Kirliliğinin önlenmesi Özellikle çocukların
bulunduğu ortamda sigara içilmemesi
• Çocukların Büyüme ve gelişmelerinin İzlenmesi:
• Temizlik: Hastanede tüm cihazların temizliği düzenli
yapılmalı. Hastalar aspire edilirken steril teknik
kullanılmalıdır.
• Hastaların ve Temaslıların Kontrolü: Hastalık ile ilgili
kayıtlar hastanın kişisel sağlık fişine işlenmelidir.
Hastanın burun, ağız ve solunum yollarına ait atıkları
yok edilmelidir.
Pnömonili Hasta ve Ailesinin Eğitimi
• Hasta ve aileye anlayacağı bir dille hastalık
nedeni ve süreci anlatılmalı
• Bulaşmayı önlemek için öksürürken veya
aksırırken ağzını kapaması,kağıt mendil
kullanması önerilmeli,
• Derin solunum ve öksürük egzersizleri
öğretilmeli, 6-8 hafta devam etmeli,.
• Günlük 2-3lt sıvı almalı,
Pnömonili Hasta ve Ailesinin Eğitimi
• İnfekte kişilerle temastan, soğuktan ve
üşütmekten kaçınmalı,.
• Grip ve pnömokok aşılarını yaptırmaları
sağlanmalı,
• Ateşte yükselme, titreme, gece terlemeleri,
solunumda zorlanma dirençli öksürük, nezle
veya grip belirtileri olursa hekime
başvurmaları
• İlaçlarını nasıl kullanacağı ve yan etkileri
açıklanmalı,
TÜBERKÜLOZ
• Mycobacterium
tuberculosis basili
etken,
• Genelde akciğerleri
tutan,
• Geçmişi eski mısıra
kadar uzanan,
• İnsanlık tarafından
bilinen en eski
hastalıklardan biridir.
DÜNYADA TÜBERKÜLOZ-2
• Tüberküloz tarih
boyunca, dünyanın en
öldürücü hastalıkları
arasında yer almıştır.
• Tüberküloz; AIDS,
sıtma ve tropikal
hastalıkların
toplamından daha fazla
sayıda kişinin ölümüne
neden olmuştur.
TÜBERKÜLOZDAN ÖLEN ÜNLÜLER
•
•
•
•
•
•
•
Padişah Abdülmecit,
Padişah Abdülhamit,
Padişah 2.Mahmut,
Cahit Sıtkı Tarancı,
Peyami Safa,
Maksim Gorki,
Dostoyevsky
DÜNYADA TÜBERKÜLOZ-2
• Zengin-fakir ve gençyaşlı demeden dünyanın
tüm toplumlarını
etkilemektedir.
• Her yıl yaklaşık 8
milyon insan tüberküloz
hastalığına
yakalanmakta ve
yaklaşık 2 milyonu
ölmektedir.
Dünyada saniyede bir kişi TBC
basili ile karşılaşmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü dünya
çapında ilk kez acil durum ilan
etmiştir.
• Tüberkülozlu hasta
sayısındaki artış
nedeniyle Dünya
Sağlık Örgütü 1993
yılında Tüberküloz
için acil durum ilan
etmiştir.
BULAŞMA-1
• Basil hasta kişiden
havaya yayılan
damlacıkların sağlam
kişinin akciğerlerine
ulaşması ile yayılır.
DAMLACIK YOLU
BULAŞMA-2
Tüberkülozlu kişiler;
• Öksürdüğünde,
• Hapşırdığında,
• Konuştuğunda
ağızdan çıkan
damlacıklarla birlikte
binlerce tüberküloz
mikrobunu havaya
dağıtırlar.
BULAŞMA-3
• Solunum yoluyla alınan tüberküloz
mikrobu akciğerlere yerleşir ve oyuklar
şeklinde yaralar açarak hastalık yapar.
• Vücut dirençli olduğunda bir süre gizli
kalıp yıllar sonra zayıf bir anı yakalayıp
tekrar çoğalarak hastalık yapabilir.
KİMLER RİSK ALTINDA?
• Hasta ile yakın ve uzun süreli teması
olanlar,
• Aile bireyleri,
• Aynı ortamı paylaştığı arkadaşları,
Tüberküloza Kimler Yakalanabilir?
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Sağlık görevlileri,
Alkol bağımlıları,
Yaşlılar
Kalabalık yerlerde kalan ve çalışan
kişiler.
AIDS olan kişiler.
Bağışıklık sistemi zayıf olanlar,
Şeker hastaları.
Ağır böbrek, karaciğer hastalığı
olanlar
Genel yaşam standartlarının altında,
kalabalık ortamlarda yaşayan kişiler
HASTALIK BELİRTİLERİ
NELERDİR?
AKCİĞERE AİT BELİRTİLER
• 3 haftadan uzun süren ÖKSÜRÜK
• Öksürük ile birlikte BALGAM- KANLI
BALGAM
• GÖĞÜS AĞRISI
• SIRT AĞRISI
• YAN AĞRISI
• SES KISIKLIĞI
GENEL BELİRTİLER
–
–
–
–
–
–
HALSİZLİK
ÇABUK YORULMA
İŞTAHSIZLIK
KİLO KAYBI
Çocuklarda KİLO ALMADA DURAKLAMA
ATEŞ genelde aralıklıdır. Sabahları yoktur.
Öğleden sonra başlar gece terleme ile
düşer.
– İç çamaşırları değiştirecek kadar GECE
TERLEMESİ
HASTALIK NASIL TEŞHİS
EDİLİR?
• Hastanın
şikayetleri
• Muayene bulguları
• Akciğer filmi
• Balgam incelemesi
• Cilt testi (PPD)
AKCİĞER FİLMİ
• Akciğer filminde tüberküloz mikrobunun
yerleştiği alanlar görülür.
BALGAM İNCELEMESİ
• Kesin tanı
balgamda
tüberküloz
mikrobunun
gösterilmesi İle
konulur.
TÜBERKÜLİN CİLT TESTİ
(PPD)
• Vücudun
mikropla karşılaşıp
karşılaşmadığını
gösterir.
• İki ya da üç gün
geçtikten sonra
deride şişme olup
olmadığı kontrol
edilir.
TEDAVİ-1
Tbc’ de kullanılan ilaçlar
• İzoniazid hidrazid(INH)
• Streptomisin (SM)
• Paraaminosalisilik asit
(PAS)
• Ethambutol (EMB)
• Pirazinamid (PZA) ve
• Rifampisin (RİF) ‘dir.
TEDAVİ-2
Tedavi en az altı aylık süreyi
kapsar.
• Başlangıç ve idame tedavisi
• Başlangıç tedavisinde 4 ilaç
günlük olarak,
• İdame tedavisi daha az
sayıda ilaç günlük veya
haftada 2–3 gün şeklinde
kullanılır
Tüberküloz tedavisinde en
önemli faktör ilaçlardır
•
•
İlaç tedavisinde en
önemli nokta
ilaçların belirtilen
miktarda ve
belirtilen sürede
kullanılmasıdır.
Önerildiği gibi
bütün ilaçlar
düzenli bir şekilde
kullanılırsa %
95’ten fazla tedavi
olma şansı vardır.
TEDAVİ-3
• Tedavi edilmeyen
veya ilacını düzenli
kullanmayan hastalar
5 yıl içinde ölür.
• Aynı zamanda ilaca
dirençli tüberküloz
basilini ailesine ve
çevresine
bulaştırabilir.
Direk Gözetim Tedavisi
• Eğitimli ve denetimi
yapılan bir kişinin
hastanın ilaçlarını
yuttuğunu
gözlemlemesidir.
• Her hastaya uygun
bir yerde
Dispanserde , Sağlık
Ocağında , Çalıştığı iş
yerinde, evinde ilaç
içirilerek uygulanır.
Tüberkülozdan Korunma
Dört başlık altında toplana bilir.
• 1)Bulaştırıcı hastaların tedavisi
• 2) Koruyucu tedavi: Temaslılara verilir.
• 3) BCG Aşışı
• 4) Bulaşmanın Önlenmesi
Koruyucu Tedavi
•
Tbc basili ile
infekte olmuş ve
infeksiyon hastalığı
gelişme olasılığı
yüksek olan kişilere,
6–12 ay arasında
günlük INH
300mg/gün, INH
kullanamayanlara
RİF verilir
BCG AŞISI
BCG aşısı ülkemizde;
• Doğumdan sonraki 2.
ayda tüm bebeklere,
• ilköğretim 1. sınıf
öğrencilerine rutin
olarak
önerilmektedir.
BULAŞMANIN ÖNLENMESİ
•
•
•
•
•
•
Hastaların özel maske kullanması,
alkol, sigara kullanılmaması
yeterli ve dengeli beslenme
Temizlik
Sütlerin kaynatılarak ya da pastörize
sütlerin kullanılması
yeterli uyuma, spor yapma, uzun süreli kapalı
havasız yerlerde bulunmama
Tüberkülozlu hastalarda ortaya çıkan
en önemli sorunlar:
–
–
–
–
Tedaviye uyumda yetersizlik- uyumsuzluk,
İlaç yan etkileri
İlaçlara direnç gelişmesi
Tbc infeksiyonun yayılımıdır.
AKCİĞER ABSESİ
İnfeksiyonlara bağlı olarak akciğer parankimde infekte
nekrotik lezyonlar ve kavite oluşumuna neden olan
sınırları düzgün bir iltihabı oluşumdur.
ETKEN.: anearob ve aerob mo. (Staphylococcus aureus,
Streptococcus millieri, Streptococcus viridens,
Klebsiella pneumoniae ve Pseudomonas aeruginosa)
BELİRTİLER: öksürük, ateş, göğüs ağrısı, halsizlik, kilo
kaybı, pürülan balgam, İştahsızlık, kilo kaybı, zayıflama
TEDAVİ: antibiyotik, göğüs fizyoterapisi, ağız bakımı,
Yüksek proteinli ve kalorili diyet Gerekirse cerrahi
drenaj
AKCİĞER TÜMÖRLERİ
En sık karşılaşılan akciğer Ca squamous hücreli
kanserler, adeno karsinoma, bronş karsinoması ve
aplastik karsinomadır.
ETYOLOJİ: Sigara, irritan maddelerin solunması,
beslenme, genetik, çevre ve meslek
BELİRTİLER: Asemptomatiktir. Öksürük, balgam,
hemoptizi, plevreya yakın tm’ lerde ağrı, dispne,
ilerleyen vakalarda kilo kaybı, halsizlik, iştahsızlık,
anemi, tm bronşu tıkamışsa o bronşun altında
kalan alanda atelektazi
• TEDAVİ: Erken dönemde ise cerrahi tedavi
uygulanır. RT ve KT .
PLEVRA HASTALIKLARI
Plörezi: Plörezi visseral ve parietal plevranın
inflamasyonu
• Etyoloji: pnömoni, tüberküloz, göğüs duvarı
yaralanmaları, pulmoner infarktüs ve tümörler
• Belirtiler:Ani ve şiddetli göğüs ağrısı, (Ağrı
batıcı tipte ve öksürmekle artar). Dispne,
yüksek ateş, sıvının bulunduğu tarafta solunum
hareketlerinde azalma,
• Tedavi: Tedavide temel amaç nedeni bulmak ve
ağrıyı gidermek,
PLEVRA HASTALIKLARI
Plevral Efüzyon :Plevra sıvısı miktarının
artmasıdır.
• Etyoloji: Pnömoni, akciğer Ca, tbc, pulmoner
emboli ve konjestif kalp yetmezliği
• Belirtiler: Solunum sesleri azalmıştır ve
derinden gelir. Batıcı tipte ve öksürmekle
artan ağrı
• Tedavi: Efüzyon torosentezle ve göğüs tüpü
ile uzaklaştırılır. İnfeksiyon kaynaklı ise uygun
antibiyotik tedavisi yapılmalıdır.
Ampiyem
Pulmoner kavitede cerahat toplanmasıdır.
Etyoloji:Göğüs travması, silahla yaralanma sonrası
gelişen enfeksiyon yada pnömoni, plörezi ve akciğer
absesi komplikasyonu
Klinik Belirtiler: Ateş, göğüs ağrısı, dispne, anoreksia ve
kırgınlık
Tedavi: Antibiyotikler Gerekirse torasentez, göğüs
tüpü takılarak drenaj sağlanır.
Bakım: Derin solunum ve öksürük egzersizleri, göğüs
tüpü takılmışsa drenaj yönünden izlenir.
PULMONER ÖDEM
• Akciğer dokusu veya
alveoller alanda
anormal sıvı
toplanması,
• Etyoloji: çok sık olan
kalp krizleri, mitral
ve aort kapağı
hastalıkları
PULMONER ÖDEM
Belirtiler : Dispne, taşikardi, terleme, merkezi siyanoz,
huzursuzluk ve endişe, pembe ve köpüklü balgam,
akciğerde raller, ronküsler, ekspiryumda wheezing,
tele grafide kalp büyüklüğü olan veya olmayan,
interstisyel veya alveoler ödem bulguları ve arteriyel
hipoksemi
Tedavi: fawler pozisyonu verilir,Oksijen tedavisi ile
Gerektiğinde PaO2 60mmHg’nın altında, PaCO2 50
mmHg’nın üstünde ise hasta mekanik ventilatöre
bağlanır. IV morfin başlangıçta 4-8 mg IV furosemid,
40-80 mg, inotropik ilaçlar uygulanır.
PULMONER ÖDEM
• Bakım: IV yol açılır. Foley kateter takılır.
AÇTdikkatli yapılır, yaşam bulguları izlenir,
kan gazı kontrolü yapılır.
• Entübasyon için malzemeler hazırlanır.
Hastanın anksiyetesini azaltmak için çevresel
uyaranlar azaltılır her uygulama öncesi hasta
bilgilendirilir.
• Hasta entübe edilip mekanik ventilatöre
bağlandıysa ventilatöre bağlı hasta bakımı
uygulanır.
AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ
• Akciğerlerin, difüzyon ve perfüzyon fonksiyonların
birinde veya ikisinde ani azalma,
Etyoloji: Ventilasyon perfüzyon uygunsuzluğu, alveolar
hipoventilasyon,. Genel anestezide aşırı sedasyon, kafa
yaralanmaları, göğüs travması, multipl skleroz, spinal
kord yaralanması, myestania gravis, plevral efüzyon,
hemotoraks, pnömotoraks, pulmoner emboli
Klinik Belirtiler: Dispne, siyanoz, weezing, yardımcı
solunum kaslarının solunuma katılması, aritmi,
hipotansiyon, konjestif kalp yetmezliği, solunum
asidozu ve kardiyak arrest
AKUT SOLUNUM YETMEZLİĞİ
Tedavi: Solunum fonksiyonu yeterli hale getirilir.
Oksijen tedavisi, mekanik ventilasyon veya
intermittant pozitif basınç uygulaması
Bakım: Yaşam bulguları, oksijen saturasyonu izle,
solunum hızı, ritmi ve derinliği değerlendir,
Ventilatördeki hasta bakımı ilkelerini uygula
Arter kan gazını değerlendir, Hastayı yatak istirahatine
al, başı 30–45 derece yükselt, rahatladıktan sonra
derin solunum ve öksürük egzersizleri yaptır,
spirometre kullanımı için cesaretlendirilir.
Sekresyonları için buhar uygula, Gerekirse aspire et
AKUT RESPİRATUAR DİSTRES
SENDROMU (ARDS)
• Akc.de oluşan yaygın inflamatuar hasar sonucu,
akciğer kapillerinin sıvı plazma proteinlerine
geçirgenliğinde artış ile karakterizedir. Kapillerden
sızan sıvı intertisyumda ve alveollerde toplanarak gaz
değişimini bozar
Etyolojisi: Ağır sepsis, akciğer kontüzyonu, multpl
travma, gastrik içeriğin aspirasyonu, suda boğulma,
yoğun duman ve iritan gaz inhalasyonu, aşırı
uyuşturucu kullanımı
Klinik Belirtiler: Dispne, taşipne, hırıltılı solunum,
interkostal ve suprasternal çekilme, hiperventilasyon,
terleme, huzursuzluk, anksiyete ve siyanoz
AKUT RESPİRATUAR DİSTRES
SENDROMU (ARDS)
Tedavi:O2 tedavisi, Gerekirse mekanik ventilasyon,
Diüretik, steroid, antibiyotik ve heparin tedavisi,
ARDS’de normal sürfaktan fonksiyonu bozulduğu için
kişilere sürfaktan verilebilir.
Bakım
• Hastaya fawler-semifawler pozisyonu verilir,
• Sekresyonları varsa çıkartılmasına yardım edilir,
gerekirse aspire edilir,
• Solunum sesleri saat başı değerlendirilir,
• Kan gazı ve aldığı çıkardığı izlemi yapılır,
• Ventilatördeki hasta bakımı uygulanır.
PULMONER HİPERTANSİYON
• Akciğer dolaşımında intravasküler basınç artışıdır ve
deniz seviyesinde, istirahat halinde ortalama pulmoner
arter basıncının 20 mmHg’dan yüksek olması şeklinde
tanımlanır.
• Etyoloji
• Çeşitli ilaçlar, kollejen vasküler hastalıklar, portal
hipertansiyon, kalp hastalıkları ve pulmoner arter
dallarını direkt etkileyen akciğer parankim
hastalıklarıdır.
• Klinik Belirtiler
• Hastalarda efor dispnesi, anjina benzeri göğüs ağrısı,
egzersizle çabuk yorulma, senkop ve hafif baş
dönmesi görülebilir.
PULMONER HİPERTANSİYON
Tedavi: nitroprusside, hidrazaline, isuprel gibi ilaçlar kullanılır. Sağ
ventrikül yetmezliği varsa diüretik tedavisi
Bakım
• Yeterli dolaşım sağlanıp sağlanmadığı deri rengi ve ısısı kontrol
edilerek değerlendirilir,
• Solunum seslerinde azalma, artma ya da ronkus çıtırtı sesi olup
olmadığı değerlendirilip kaydedilir,
• Hastaya semi-fawler pozisyonu verilir,
• Order edilen O2 tedavisi uygulanır,
• Aktivite intoleransı olduğu için hasta yatak istirahatine alınır.
Aktivite ve dinlenme periyotları düzenlenir,
• Hastanın aldığı-çıkardığı izlemi çok dikkatli uygulanır.
KORPULMONALE
• Akciğer ve akciğer damarlarının hastalığı yada
kronik ventilasyon bozukluğu sonucu sekonder
olarak ortaya çıkan sağ ventrikül yetmezliği
BELİRTİ: hiperventilasyon, senkop, şok, angina,
ağrı, öksürük, dispne, wheezing, siyonoz,
halsizlik, kuvvetsizlik, ödem.
TEDAVİ VE BAKIM: Konjestif kalp
yetmezliklerinde uygulanan tedavi ve bakım
uygulanır, oksijen verilir.
AKCİĞER EMBOLİSİ
Akciğer damar yatağının pıhtı,
hava, neoplazm, yağ gibi
maddelerle geniş ölçüde
tıkanması ve akc. Hasarının
oluştuğu ciddi bir tablodur.
ETYOLOJİ: En sık kalp kapak
hastalıkları, gebelik, oral
kontraseptif kullanımı,
yanıklar, kırıklar, uzun süre
aynı pozisyonda yatma,
AKCİĞER EMBOLİSİ
BELİRTİLER: Dispne, göğüs ağrısı, taşikardi,
hemoptizi, öksürük, serebral iskemi
belirtileri:Halsizlik, anksiyete, senkop,
konvülsiyonlar, Şok, Sağ kalp yetmezliği, ateş,
lökositoz, Hemoptizi
TEDAVİ: antikoagülan uygulanır. Yeni trombüs
gelişimi önlenir, şok düzeltilir. Dispne, Ağrı ve
anksiyete giderilir. Analjezik-sedatifler
Cerrahi olarak embolektomi yapılabilir.
SARKOİDOZ
Nedeni bilinmeyen, sıklıkla hiler lenfadenomegali,
pulmoner infiltrasyon, göz ve deri lezyonları
karakterize multisistemik bir hastalık
• Etyoloji
• Nedeni kesin olarak bilinmemekte ancak
mycobakterium tüberkülozis, funguslar, spiroketler ve
viral ajanların etkili olabileceği bildirilmekte
• Klinik Belirtiler: ateş, yorgunluk, iştahsızlık, kilo kaybı
ve nadirende titreme ve gece terlemeleri
• Tedavi: hastaların %80’ni kendiliğinden iyileşir ve
tedavi gerektirmez. Tedavi gerektiren vakalarda
kortikosteroid kullanılır. Kortikosteroidlerin
kullanılamayanlarda metotreksat, klorokin, azthioprine
kullanılabilir
KOAH
• Tam olarak geri dönüşlü olmayan, hava akımı
kısıtlaması ile karakterize bir hastalık
durumudur.
• Hava akımı kısıtlaması genellikle ilerleyicidir
ve akciğerlerin zararlı partikül ve gazlara
karşı anormal inflamatuvar yanıtıyla ilişkilidir
(GOLD).
Epidemiyoloji
• DSÖ verilerine göre dünyada 600 milyon
KOAH’lı hasta bulunmaktadır.
• DSÖ KOAH’ın dünya genelinde ölüme neden
olan hastalıklar arasında 4.-5. sırada yer
aldığını ve HIV/AIDS ile aynı oranda
görüldüğünü bildirmektedir.
• KOAH’ın 2005 yılında 3 milyondan fazla ölüme
neden olduğu ve bütün ölümler içinde %5’lik
payı olduğu bildirilmektedir.
Risk Faktörleri
•
•
•
•
•
Tütün kullanımı
Yaş
Cinsiyet
α1 antitripsin eksikliği
Çevresel ve mesleksel olarak maruz
kalınan tozlar ve gazlar
• Biyomas yakıtların neden olduğu iç ortam
hava kirliliği
Risk Faktörleri-2
• Düşük doğum ağırlığı ve çocuklukta geçirilen
akciğer enfeksiyonları
• Tekrarlayan bronkopulmoner enfeksiyonlar
• Rutubetli evde yaşamak
• Balık, meyve ve A, C, E gibi antioksidan
vitaminlerden fakir diyet
• Allerji ve havayolu aşırı duyarlılığı
Fizyopatoloji
• Risk faktörleri olan bireylerde zaman
içerisinde KOAH gelişmektedir.
• Kronik bronşitte kronik inflamatuvar
değişikliklere bağlı olarak havayollarında
(bronşlarda) yapısal daralma,
• Amfizemde alveol duvarlarındaki enzimatik
hasar sonucu parankim hasarı ve yapısal
değişiklikler ortaya çıkar.
Fizyopatoloji-2
Amfizem
Kronik Bronşit
•
•
•
•
KOAH’ta Sık Rastlanan
Semptomlar
Dispne
Öksürük
Balgam
Wheezing
• Kardiyovasküler semptomlar (Sağ kalp yetmezliği ve
korpulmonale nedeniyle periferik ödem)
• Sistemik semptomlar (yorgunluk, egzersiz
kapasitesinde düşme, iştah kaybı, kilo kaybı, kas kaybı,
anksiyete, depresyon, uyku problemleri, vs)
Tanı
• Semptomlar (dispne, öksürük, balgam)
• Risk faktörleri ile karşılaşma öyküsü
• Havayolu obstrüksiyonunun spirometre
ile gösterilmesi
• FEV1 (Forced Expiratory Volume in One Second
[Birinci Saniyedeki Zorlu Ekspirasyon Hacmi])
• FVC (Forced Vital Capacity [Zorlu Vital Kapasite])
• FEV1 / FVC
Tedavi
•
•
•
•
Sigarayı bırakma
Farmakolojik tedavi
Cerrahi tedavi
Rehabilitasyon
Tedavi ve Bakımın Amacı
• Hastalığın ilerlemesini önlemek
• Semptomları azaltmak
• Tekrarlayan akut atakları önlemek ve/veya tedavi etmek
• Solunum fonksiyonlarını korumak ve fonksiyonlardaki düşüşü
engellemek
• Egzersiz kapasitesini arttırmak
• Komplikasyonları azaltmak
• Sağlık durumlarını ve yaşam kalitesini koruyup yükseltmek
• Mortaliteyi azaltmaktır.
Farmakolojik Tedavi
•
•
•
•
•
Bronkodilatörler
Kortikosteroidler
Mukolitikler
Oksijen tedavisi
Aşılar
REHABİLİTASYON
Pulmoner Rehabilitasyonun Yararları
• Sağ kalımı arttırır
• Dispneyi azaltır
• Öksürük, balgam ve wheezing gibi solunum
semptomlarını azaltır
• Günlük yaşam aktivitelerini yapma düzeyini
arttırır
• Yaşam kalitesini ve fonksiyonel egzersiz
kapasitesini arttırır.
Pulmoner Rehabilitasyonun Yararları-2
• Anksiyete ve depresyon gibi psikolojik değişkenleri
düzeltir
• Hastaneye yatış sıklığını ve süresini, alevlenme hızını,
hekim ziyaretlerini ve bronkodilatör kullanımını azaltır
• Pulmoner hastalık ve yönetimi konusunda bilgi düzeyini
artırır
• İşe dönmeyi artırır
• Maliyeti azaltır.
Rehabilitasyonun Kontrendike Olduğu
Durumlar
• Unstabil angina, geçirilmiş MI, şiddetli
pulmoner hipertansiyon, tıbbi tedaviye
dirençli şiddetli konjestif kalp
yetmezliği, yetersizliğe neden olan
artrit, aritmi
Rehabilitasyon neleri içerir?
1. Sigarayı Bırakma
2. Eğitim/Bireysel Yönetim
3. Fizyoterapi
• Solunum Egzersizleri: Büzük dudak solunumu,
diyafragmatik solunum
• Balgamın Mobilizasyonu: Vibrasyon, perküsyon,
postüral drenaj, öksürme veya zorlu ekspirasyon
teknikleri
• Günlük Yaşam Aktivitelerine Yönelik Girişimler/
Eğitim
• Enerji Koruma Teknikleri
• Solunum Kontrolü
• Gevşeme Teknikleri
Rehabilitasyon neleri içerir?-2
4. Egzersiz
• Alt Ekstremite Egzersizleri
• Üst Ekstremite Egzersizleri
• Solunum Kasları Egzersizi (İnspirasyon kasları
egzersizi)
5. Beslenme
6. Uyku
7. Psikolojik, sosyal ve davranışsal
girişimler
Sigarayı Bırakma
– Sigarayı bırakma ile birlikte pulmoner
fonksiyonlardaki düşmeler azalır, prognoz düzelir
ve yaşam kalitesi artar.
– KOAH’ın olması sigarayı bırakma sürecini
kolaylaştırmamaktadır.
– Sigara hastalar tarafından depresyon, anksiyete
ve yalnızlıkla başa çıkma yolu olarak
algılandığından, öncelikle psikolojik sorunları
çözmek, daha sonra sigarayı bırakmaya yönelik
aktivitelerde bulunmak daha yararlı olur.
Eğitimde Neler Anlatılır?
• Akciğerlerin anatomisi, fizyolojisi ve
KOAH’ın fizyopatolojisi
• Sigarayı bırakma
• İlaçlar (etkileri, yan etkileri, inhaler
teknikle ilaç uygulaması)
• Oksijen kullanımı
• Alevlenmeler ve yapılacaklar
Eğitimde Neler Anlatılır?-2
Ne zaman tıbbi tedavi aranacağı
Bronşiyal temizliği sağlamada kullanılan
teknikler
Solunum egzersizleri
Egzersiz ve egzersiz çeşitleri
• üst ekstremite
• alt ekstremite
Günlük yaşam aktiviteleri sırasında
kullanılan enerji koruma teknikleri
Eğitimde Neler Anlatılır?-3
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Kişisel değerlendirme ve semptom yönetimi
Enfeksiyon kontrolü, erken tanı ve aşılama
Çevresel kontrol
Diyet ve beslenme
Uyku
Cinsellik
Anksiyete ve Gevşeme Teknikleri
Tatil
Eğlence, boş zaman aktiviteleri
Solunum Egzersizleri
Büzük Dudak Solunumu
Diyafragmatik Solunum
Balgamın Mobilizasyonu
Günlük İşlerde Değişiklik Yapma
• Günlük işlerde değişiklik yapıldığında, günlük aktiviteler daha
az enerji ile ve daha az yorularak yapılır.
• Çevreyi Düzenleme
• İletişim
• Hareket
• Kişisel Temizlik ve Giyinme
• Yeme-İçme
• Yemek Hazırlama ve Pişirme
• Boşaltım
• Vücut Isısının Kontrolü
• Uyku
• Cinsellik
• Ev İşleri
• Sosyal Aktiviteler
Enerji Koruma Teknikleri
• Günlük aktiviteleri yaparken acele etmemek
• Belirli bir zamanda tek bir işi yapmak ve işleri
tamamlamak için için yeterince zaman ayırmak
• İşleri günlük ve haftalık olarak planlamak
• Zor işleri solunumun iyi olduğu zamanlarda yapmak
• Kolay ve zor işleri gün içinde düzenli bir şekilde
dağıtmak
• Nefes darlığını arttıran eğilme, uzanma ve ağırlık
kaldırma gibi işler yerine itme, çekme ve kaydırma gibi
teknikleri kullanmak
Enerji Koruma Teknikleri-2
• Eşyalara ulaşmak için eğilmeyi ya da uzanmayı önlemek amacıyla,
eşyaları bel ile omuz hizası arasında olan çekmecelere ve raflara
yerleştirmek
• Tabakları silerek kurutma yerine kendiliğinden kurumasını
beklemek
• Sırtta gerilmeye neden olduğundan ve solunum sıkıntısını
artırdığından yatak ve masa yüksekliğini iyi ayarlamak
• Merdiven çıkma ya da ev süpürme gibi çok fazla güç gerektiren
işler sırasında yavaşlamak, belli bir ritimde büzük dudak
solunumu yapmak ve işin güç gerektiren kısımlarında nefes
vermek
• Çok şiddetli nefes darlığı olduğunda destekleme pozisyonlarını
kullanmak
Solunum Kontrolü
• Günlük işler sırasında nefes tutmak yerine
hareketlere uygun olarak soluk alıp vermek yani
hareketler sırasında solunum kontrolünü uygulamak
dispneyi azaltır.
• Sandalyeden Kalkarken
• Yürürken
• Merdiven Çıkarken
• Eğilirken
• Kolları Kaldırırken
• Kolları İndirirken
Gevşeme Teknikleri
Gevşeme sayesinde yorgunluk ve nefes darlığı şikayetleri azalır.
• Gün içinde düzenli olarak dinlenmek için ara vermek
• Gözler kapalı olacak şekilde oturmak
• Büzük dudak solunumu yaparak baş ve boynun gevşemesini
sağlamak
Solunum kontrolü
Hayal kurma
Müzik dinleme
Masaj gevşemeye yardımcı olabilir.
Destekleme Pozisyonları
Gevşemedeki en önemli şey rahat bir pozisyon almaktır.
Destekleme pozisyonları omuzların ve göğüsün üst
kısmının gevşemesi için destek sağlar, diyaframın ve
karnın genişlemesine olanak sağlar.
• Bu pozisyonları özellikle nefes darlığı olduğunda kullanmak
yararlı olur.
Destekleme pozisyonları sırasında büzük dudak
solunumu ya da diyafram solunum yapmak ve bu
sırada güzel şeyler düşünüp rahatlamak gerekir.
Destekleme Pozisyonları-2
•
•
•
•
•
•
Öne Dayanarak Oturma
Yüksekte Yatma
Ayakta Öne Dayanma
Ayakta Arkaya Dayanma
Masadan Destek Alma
Sabit Bir Eşya veya Sandalyeden
Destek Alma
Destekleme Pozisyonları-3
Egzersiz
• Egzersiz yapıldığında solunum rahatlar ve
günlük aktiviteleri yapma düzeyi artar.
• Aerobik Egzersizler
• Kuvvet Egzersizleri
Egzersiz-2
• Alt ekstremite egzersizleri:
Treadmillde yürüme, bisiklet çevirme,
merdiven çıkma, yürüme ve bunların
kombinasyonu şeklinde olabilir.
• Üst ekstremite egzersizleri: Kol
ergometrisi ve kol kaldırma şeklinde
yapılabilir.
Yürüme
• Yürümeye düz zeminde başlamak, yürüme hızını ve
miktarını kademeli olarak arttırmak
• Yürüme öncesinde kısa etkili bronkodilatörleri
kullanmak
• Yürüme sırasında büzük dudak solunumu ya da
diyafram solunumu yapmak
• Dispne ya da yorgunluk oluştuğunda yürümeye ara
vermek, destekleme pozisyonu almak ve büzük dudak
solunumu yaparak dinlenmek.
• Her gün en az 30 dakika yürümeyi alışkanlık haline
getirmek
Beslenme
• Yemek sonrası solunum sıkıntısı şikayeti
artıyorsa sık aralarla ve azar azar beslenmek
ya da sıvı besinler tüketmek
• Beden kitle indeksi düşük olan hastalarda
beslenme desteği kullanmak
• Şişman hastaların kilo kaybetmesini ve günlük
egzersiz miktarını artırmasını sağlamak
• Fazla miktarda karbonhidratla beslenmek CO2
üretimini arttırdığından ve solunumu kötü
yönde etkilediğinden karbonhidrat yerine
yağlarla beslenmek
• Potasyum, magnezyum, fosfat ve kalsiyum gibi
elektrolit düzensizliklerini önlemek /
düzeltmek
Uyku
• Hastalar uyku hapları ve uyarıcı almamaları konusunda
uyarılır. Akşamları çay, kahve ve alkol almamak
• Yatmadan önce gevşeme ve solunum egzersizlerini
yapmak
• Yatmadan önce bronkodilatör ilaçları kullanmak
• Yatmadan önce balgamı çıkarmak
• Öksürük ve ağız kuruluğunu gidermek için gece
kullanmak üzere yatağın yanına bir bardak su koymak
• Nefes darlığı ataklarında kullanmak üzere,
bronkodilatör ilaçlarını yatağın yanında bulundurmak
• Gece nefes darlığı oluştuğunda yatak içinde sırtı
destekleyerek dik bir şekilde oturmak
Psikolojik ve Davranışsal Girişimler-2
•
•
•
•
Progresif gevşeme teknikleri,
Stres azaltma
Stres yönetimi
Panik kontrolü
MESLEKİ AKCİĞER
HASTALIKLARI
(PNÖMOKONYOZLAR)
SİLİKOZİS
• Silikozis etkeni serbest silis mineralidir.
Etyolojisi: En çok maden ocaklarında, karayolu,
demiryolu yapımında, baraj inşaatlarında, tünel
yapımında çalışanlar silikaya maruz kalırmaktadırlar.
• Klinik Belirtiler: eforla dispne, Nonprodüktif öksürük
sAteş, zayıflama ve hemoptizi
• Slikozisten Korunma: İşyerlerinde tozlanmanın ve toza
maruziyetin minimale indirilmesi gerekir. Islak çalışma
yöntemi, uygun havalandırma
Asbestozis
• Asbest lifsel yapıda bir mineraldir.
• Etyolojisi: İnşaat, gemi,uçak, otomobil yapımında ve
tekstilde çalışanlarda sık,
• Kilinik Belirtiler: öksürük ve dispne, parmaklarda
çomaklaşma
KÖMÜR İŞÇİLERİ PNÖMOKONYOZUSU(KİP)
• Kömür işçilerinin toz hastalığıdır. Kömür tozuna bağlı
olarak toz partikülleri ve makrofajlardan ibaret olan
bir lezyon oluşur.
• Klinik Belirtiler
• Komplike KİP’ te öksürük, balgam çıkarma, dispne
görülür.