ülkemizde faaliyet gösteren finansal kiralama işletmeleri aracılığı ile

ÜLKEMİZDE FAALİYET GÖSTEREN FİNANSAL KİRALAMA İŞLETMELERİ
ARACILIĞI İLE TEMİN EDİLECEK KATİ İTHALİ GERÇEKLEŞTİRİLEN HAVA
ARAÇLARININ TESCİLİNDE VE KULLANIMINDA (İŞLETİLMESİ)
UYGULANACAK ESASLARA İLİŞKİN GENELGE
Bilindiği üzere “Finansal Kiralama Sözleşmeleri” ülkemizde 28.06.1985 tarih ve
3226 sayılı Finansal Kiralama Kanunu çerçevesinde uygulanmaya başlanmıştır. Bu yasa
çerçevesinde hem Finansal kiralama şirketine hem de kiracıya sağlanan çeşitli avantajlar
Ülkemizde de Finansman şirketlerinin yaygınlaşmasına neden olmuştur. Uygulama şekli
incelendiğinde; Finansal kiralamada, kredi kuruluşu müşterisine fon tesis etmekte, bu fon ile
müşterinin istediği ve seçtiği taşınır veya taşınmazı satın almakta, finansal kiralama konusu
malın hukuki açıdan mülkiyeti kredi kuruluşunda, zilyetliği (kullanımı) ise müşteriye
devredilmektedir. Müşteri malın kullanımı karşılığında kredi kuruluşuna bir bedel (kira)
ödemekte; süre sonunda mal ya kredi kuruluşuna iade edilmekte veya müşteri tarafından satın
alınmaktadır.
Finansal kiralama sözleşmelerinin istisna ve avantajları, özellikle maliyetleri yüksek
ve temini zor olan hava araçlarının işletmeler tarafından finansal kiralama sözleşmeleri ile
temin etmelerine etken olmaktadır. Bilindiği üzere Finansal Kiralama Kanununun (FKK) 8
inci maddesinin (c) bendi sınır ötesi finansal kiralama işlemlerini düzenlemiş ve kiralayan
şirketin Türkiye’de şubesi yoksa, sözleşmelerin Hazine Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı
bulunduğu Bakanlıkça tescil edileceği hükme bağlanmıştır. Şu anda 01.11.2005 tarihinde
yürürlüğe giren 5411 sayılı Bankacılık Kanununun 168 inci maddesinin (c) fıkrasının (b)
bendi uyarınca; FKK’ da yer alan “Hazine Dış Ticaret Müsteşarlığının bağlı bulunduğu
Bakanlık” ibaresi “Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu” olarak değiştirilmiştir.
Ülkemizde faaliyet gösteren finansal kiralama işletmeleri aracılığı ile temin edilecek kati
ithali gerçekleştirilen hava araçlarının tescilinde ve kullanımında (işletilmesi) uygulanacak
esasların; 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve 5431 sayılı Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun çerçevesinde, sivil hava sahası kurallarını
belirleyen, faaliyetlerini takip eden ve denetleme yetkisine sahip Genel Müdürlüğümüz
tarafından belirlenmesine ihtiyaç doğmuştur.
Bu genelgede, yurt dışından satın alma yoluyla temin edilen veya Türk Sivil Hava
Aracı Siciline kayıtlı Finansal Kiralama konusu hava aracının, 3226 sayılı Finansal Kiralama
Kanunu, 5582 sayılı Konut Finansmanı Sistemine İlişkin Çeşitli Kanunlarda Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanun ve ilgili Yönetmelikleri çerçevesinde sicil kayıtlarında esas
alınacak genel hükümleri ile 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu ve 5431 sayılı Sivil
Havacılık Genel Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun çerçevesinde belirlenen
işletme sözleşmelerinde aranacak şartlar yer almaktadır:
Genel Hükümler:
1- Bu genelgede geçen;
Bakanlık; Ulaştırma Bakanlığını,
Genel Müdürlük; Sivil Havacılık Genel Müdürlüğünü (SHGM)
Kiralayan ; finansal kiralama şirketini,
Kiracı ; finansal kiralamayı kabul edeni,
İşletici; finansal kiralama konusu malın zilyetliğinin (kullanım hakkı) devredildiği
“İşletme Ruhsatına” sahip firmayı,
İfade eder.
2- Kiracının “işletme ruhsatına” sahip olmaması halinde; Finansal Kiralama konusu
hava aracının zilyetliği, Genel Müdürlüğümüzden onaylı ruhsata sahip bir işletmeye
işletilmek üzere devredilebilir. Söz konusu durum kiracının da, hava aracının kullanım
hakkının devredildiği işletmenin de “işletme ruhsatına” sahip olmaları halinde aşağıda yer
alan koşulların karşılanması şartıyla geçerlidir.
3- Kiralayan şirket, hava aracının mülkiyetini kazanmasının sebebini oluşturan satış
veya istisna sözleşmesini ve kiracı ile yapmış olduğu finansal kiralama sözleşmesini
noterlikçe düzenlenmiş orijinal imzalı olarak Genel Müdürlüğe göndermek zorundadır.
4-Finansal Kiralama Sözleşmesi’nde, hava aracının zilyetliğinin (kullanım hakkı) bir
başkasına devredilebilmesinin istenmesi halinde işletmenin ismi de belirtilmek suretiyle
kiralayanın onayının alınması gerekmektedir.
5- Finansal Kiralama Sözleşmesi düzenleme şeklinde noter vasıtasıyla düzenlenir.
Ancak üçüncü kişilerin ayni hak iktisaplarına karşı ileri sürülmesi için Türk Sivil Hava Aracı
Siciline şerh edilmesi gerekir.
6-Finansal Kiralama konusu olan hava aracının temel bilgilerinin Sicile aktarılması
için Finansal Kiralama Sözleşmesinde aşağıdaki hususların açıkça yer alması gerekir.
—Seri No:
—Tipi:
—İmal Yılı:
—Motor İmalatçısı:
—Motor Seri No:
—Sözleşme Süresi:
—Satın Alma Opsiyonu:
—Kira Bedeli:
—Fatura Değeri:
7-Finansal kiralama konusu olacak hava araçlarının yurt dışından satın alınma
işlemlerine başlamadan önce Genel Müdürlüğümüzden onay alınması gerekmektetir.
8- Kiracı hava aracının her türlü bakımından ve korunmasından sorumludur. Ancak
hava aracının kullanım hakkının devri halinde bakım koşulları aşağıda yer alan kuralları
kapsayan bir sözleşme ile gerçekleştirilir.
9-Finansal kirama sözleşmesinde değişiklik yapılması amacıyla taraflar arasında tadil
anlaşması düzenlenmesi halinde ise resen noterlikçe düzenlenmiş orijinal imzalı finansal
kiralama tadil sözleşmesi sicile kaydedilmek üzere Genel Müdürlüğe gönderilir.
10-Sözleşme süresine ilişkin süre uzatımı veya diğer değişikliklerin en az 15 gün
önceden Genel Müdürlüğe bildirilmesi gerekmektedir.
Kiracı tarafından kullanım hakkı devredilen hava aracı için düzenlenmesi
gereken “İşletme Sözleşmesinde” aranan şartlar aşağıda yer almaktadır:
1-Hava aracının işletim sorumluluğu işleticiye aittir.
2-Hava aracında görev yapacak olan; pilot, kabin memuru ve diğer lisanslı personelin
istihdamı ve SSK primlerinin işletici mi yoksa kiracı tarafındanmı ödeneceğinin sözleşmede
belirtilmesi gerekmektedir.
3- Hava aracında görev yapacak olan; pilot, kabin memuru ve diğer lisanslı personelin
tip, tazeleme, şirket prosedürleri, RVSM, BRNAV v.b. özel yetki eğitimleri yeterlilik
kontrolleri, Line kontrolleri, Simülator Eğitimleri, JAA ve ICAO ve Milli Mevzuat
kapsamında işletici tarafından yaptırılacaktır.
4- Hava aracında görev yapacak olan; pilot, kabin memuru ve diğer lisanslı personelin
uçuş ve uçuş görev süreleri işletici tarafından takip edilecek ve kayıtlar tutulacaktır.
5- Hava aracında görev yapacak olan; pilot, kabin memuru ve diğer lisanslı personelin
şirket ID ve meydan kartları işletici adına düzenlenecektir.
6-Hava aracının operasyonlarında tamamıyla işletici ve işletici adına görev yapan
personel sorumludur.
7-Hava aracının uçuş programlarının hazırlamasında ve doldurulmasında, hava
aracının dispeç edilmesinde, gerekli uçuş izinlerinin alınmasında, Notamların takip
edilmesinde, meydan takibinde işletici sorumludur.
8-Hava aracına yönelik olarak MEL, OM, GOM, Güvenlik Planı v.b. el kitaplarının
hazırlanması, sürekli olarak güncel tutulması ve operasyonlar sırasında kullanılmasından
işletici sorumludur.
9-İşletici hava aracının uçuşa elverişliliğini ulusal kurallara ve ulusal otoriteden
alınmış onaylara göre sağlamaktan sorumludur.
10-Bakım planlaması, dokümantasyon ve mühendislik hizmeti işletici tarafından
sağlanır. İşletici, işlettiği hava aracı tipinde bakım yetkisine sahip değilse, kendi bakım
dokümanları gereği bakım ihtiyacı halinde bakım kuruluşuyla temas eder. Hava aracına
yapılacak bakımlara ilişkin olarak işletici ve bakım kuruluşu arasında bir bakım sözleşmesi
yapılır.
11-Saptanan tarihte işletici hava aracını gerekli teknik dokümanları, Parça Katalogları,
AD, SB vs.) hava aracının log-book ve kayıtları, gerekebilecek parçaları, varsa bakım
organizasyonunda bulunmayan özel aletler ve bakım organizasyonuna açılmış bir iş emri
(work order) ile getirecektir. Bakım organizasyonu bakım ve kontrollerden yetkisi dâhilinde
olanları fiyat listesi üzerinden ücretlendirerek yapacaktır. İşletici bakımı istediği zaman
bitirme ve o zamana kadar bitirilmiş işler için (uçuşa elverişliliği etkilemiyorsa) bir bakım
çıkış sertifikası alma hakkına sahiptir.
12-Hava aracının teknik dokümanlarının (bakım manualleri, servis bültenleri, servis
letterları, parça katalogları vs.) güncelliği, bakım periyotları ve AD, SB’ leri işletici tarafından
takip edilecektir. İşletici bakım kuruluşunu uçuşa elverişliliği etkileyen hava aracıyla ilgili
bütün uygunsuzluklardan haberdar eder. (Onaylı MEL kapsamında olanlar hariç)
13-İşletici hava aracının operasyonuyla ilgili bütün teknik bilgileri tutmak ve
istendiğinde bakım kuruluşuna sunmak zorundadır. (Günlük bakım ve uçuş kayıtları, iniş ve
kalkışlar, motor saat ve iniş sayıları vs.)
14-İşletici kendi ulusal otoritesinden, bakımı yaptıracağı kuruluşun (eğer yabancı bir
kuruluşsa) hava aracına bakım yapabileceğinin ve bakım işini sertifikalandırabileceğinin
onayını almaktan sorumludur. JAA üyesi ülkelerle mevcut bulunan karşılıklı tanıma (mutual
recognition) gereğince, JAR-145/Part-145 kapsamında yetkilendirilmiş olan bakım kuruluşları
için ulusal otoriteden onay almaya gerek yoktur.
15-İşletici hava aracı operasyonu sırasında ICAO, JAA, SHGM mevzuatlarına birebir
uymakla yükümlüdür.
Finansal kiralama konusu olacak hava araçlarının Türk Sivil Hava Aracı Siciline
tescili, kayıtlarındaki değişiklikleri ve işletilmesi için aranan şartları düzenleyen bu genelgede
belirtilen hususlara hassasiyetle uyulması ve gereğini rica ederim.