Akademik Bili*im 2015 - Eski*ehir

Akademik Bilişim 2015 - Eskişehir
Saint-Simon ve “Bilgi Toplumu”:
Güncel Bir Kavramın Tarihsel
Perspektiften Eleştirisi
Hakan Yüksel
hyuksel@ankara.edu.tr
• Kapsamlı Toplumsal Dönüşüm
– Nasıl kavramsallaştırmalı?
• Toplumsal planda süreklilik yerine kopuş vurgusu
• Yeni ekonomiler ve yeni toplumlar
– Dönüşümün gizemlileştirilmesi  Sömürü ve tahakkümün gizlenmesi
• Bilgi Toplumu
–
–
–
–
–
–
–
–
Sanayi üretiminin gözden düşmesi
Zenginliğin kaynağı olarak emek yerine enformasyon
Müreffeh ve çatışmalardan uzak bir toplum
İktidar ve sömürünün aşılması
Uzmanlar ve enformasyonel emek
Ağ teknolojilerinin önemi
Ağlardaki akışların belirleyiciliği (özellikle finansal akışların)
Yeni toplumsal kimlikler ve etik konumlar
• Bilgi Toplumu’nun eleştirisi
– Kavramsal çerçevenin yetersizliği (Bell ve Castells örneği)
SAINT-SIMON ve “BİLGİ TOPLUMU”
• Saint-Simon’un üç dönemi (Musso’nun sınıflandırması):
– Ağların ve toplumun bilgisi  Epistemolojik dönem
– Ağların ve toplumun siyaseti  Siyasi dönem
– Ağların ve toplumun etiği  Etik dönem
• Birinci Dönem:
– Akışlar ve Toplumsal Yapı
•
•
•
•
Bilgi (Aydınlar) - Para (Yönetenler) - Rıza (Yönetilenler)
Sorun  İktidarın akışları saptırması ve haksız zenginleşmesi
Çözüm  Newton Konseyi
Akışların yapısı ve toplumsal yapı örtüşmesi
– Tarihselleştirme ve Akışların Diyalektiği
• “Tüm fenomenler katılar ve akışkanlar arasındaki çatışmanın sonucudur”
• Tarih akışların çatışması  Toplumsal dönüşümü için akışları nasıl yönlendirmeli?
– Organizma
•
•
•
•
Engelsiz dolaşım
Sürekli yapılaşma
Yapay ağların inşası
Mühendislerin önceliği  Demiryolları, kanallar, köprüler, vs… ilgi.
• İkinci Dönem:
– Rasyonel Toplumsal Dönüşüm  Akışların Düzenlenmesi  Organizma
Modeli  Yapay Ağların İnşası
– Ağ İnşası  Sanayi Toplumuna Geçiş (Akışların Saptırılmadığı Yapı)
– Kapasitenin çifte anlamı (Mühendis + Uzman)
– Ağ İnşası  Para akışının düzenlenmesi
• Fizyoloji  Ekonomi-Politik  Dolaşım vurgusu
• Yöneten-yönetilen ayrımı  Üreten-üretmeyen ayrımı
– Çözüm  Parlamento Yapısı
• Bütçe Yetkisi  Sanayici ve bankerlere  Para akışını yönetmesi kapasitesi
– Teknokratik İktidar
• Üç akış için üç kamaralı parlamento
– Ekonomik Akışlar ve Toplumsal Yapı
• Devletin para akışını saptırması  İktidar ve feodal sistem
• Para akışının artırılarak çevrilmesi  Kapasite/yönetim ve sanayi sistemi
• İktidarlar çatışır  Kapasiteler birleşir  Rekabet yerine işbirliği
• Üçüncü Dönem:
– Sembolik Akışların Düzenlenmesi
– Yeni Hıristiyanlık
• İbadet olarak ağ inşası
• Kitlelerin üretime katılması ve yakınlaşması
• Altın Çağ
• Saint-Simoncular:
– Teknik çözüm indirgemeciliği
– Ağın çift yönlülüğü
• Gözetim/denetim (İktidar)  Dolaşım/iletişim (kapasite/yönetim)
• SONUÇ:
–
–
–
–
–
–
Ağlar üstünde yükselen ve akışlarca biçimlenen bir toplum
Maddi bolluk, iktidarın aşılması ve toplumsal uyum
Bilgi toplumu kuramcılarının kavramsal sınırlılığı, derinlik eksikliği
Yeni bir toplum savına dair temkinli olma gereği
Sömürü ve tahakkümün sürekliliği
Ağların çift yönü ve potansiyeli