cicekli-bitki-ureme

Hazırlayan: Dilek BARINMAZ
Dr. Reşit Galip İÖO/ İSTANBUL
Fen ve Teknoloji 6.
www.fenokulu.net
1
Hazırlayan: Dilek BARINMAZ
Dr. Reşit Galip İÖO/ İSTANBUL
Fen ve Teknoloji 6.
www.fenokulu.net
5.ÇİÇEKLİ BİTKİLERDE ÜREME




Dişi Organ: Çiçeğin tam ortasında
bulunan kısımdır. Tepecik, dişicik borusu
ve yumurtalık olmak üzere üç kısımdan
meydana gelir.
Anahtar Kavramlar:
Tohum
Meyve
Tozlaşma
Emilim
Tepecik: Tırtıklı yapısı ve salgıladığı
yapışkan sıvı sayesinde polen tanelerini
tutar.
Bitkiler, çiçekli ve çiçeksiz bitkiler olmak
üzere iki grupta incelenir.
Dişicik Borusu: Polenlerin
yumurtalığa taşındığı kısımdır.
tepecikten
Yumurtalık: Döllenmenin gerçekleştiği
ve yumurtanın oluştuğu kısımdır.
Çiçek, çiçekli bitkinin üreme organıdır.
Erkek Organ: Başçık ve sapçık olmak
üzere iki kısımdan meydana gelir.
ÇİÇEĞİN BÖLÜMLERİ:
Başçık:
Çiçek
bulunduğu kısımdır.
Kazanım:
5.1. Çiçeğin kısımlarını gösterir/çizer.
5.2. Çiçeğin kısımlarını model, levha,
şema üzerinde göstererek görevlerini
açıklar.
Dişi Organ
tozları
(polenlerin)
Sapçık: Başçığın dik durmasını sağlar.
Taç Yaprak: Çiçeğin renkli kısımlarıdır.
Çeşitli renk ve kokusuyla tozlaşmaya
yardımcı olurlar. Taç yaprak çanak yaprağa
göre daha büyüktür.
Erkek Organ
Çanak Yaprak
Çanak Yaprak: Çiçeğin en dıştaki yeşil
renkli yapraklarıdır. Çiçek tomurcuk
halindeyken tomurcuğu dış etkilerden
korur.
Çiçek Sapı: Çiçeği
birleştiren kısımdır.
bitki
gövdesine
Erkek ve dişi organı bulunan çiçeğe
tam çiçek denir.
Erkek ve dişi organdan birinin eksik
olduğu çiçeğe eksik çiçek denir.
Taç Yaprak
Çiçek Sapı
2
Hazırlayan: Dilek BARINMAZ
Dr. Reşit Galip İÖO/ İSTANBUL
Fen ve Teknoloji 6.
www.fenokulu.net
ÇİÇEKTE TOZLAŞMA VE DÖLLENME:
Kazanım:
5.3. Çiçekli bir bitkide tozlaşmayı
sağlayan etkenleri belirtir.
5.4. Çiçekli bir bitkide döllenmeyi
açıklar.
Taç yaprakların göz alıcı renkleri ve
çiçeğin kokusu kuşların ve böceklerin ilgisini
çeker.
Erkek organdaki başçıkta oluşturulan
polenlerin rüzgâr, su, böcek, kuş gibi canlılar
aracılığıyla
dişi
organın
tepeciğine
taşınmasına tozlaşma denir.
Tozlaşarak dişicik tepesine gelen polenler
burada çimlenir. Bu arada polen tüpü adı
verilen boru şeklindeki yapı oluşturulur.
Polenlerin içinde bulunan spermler polen
tüpü aracılığıyla yumurtalığa ulaşır. Burada
yumurta ile spermler birleşerek zigotu
oluşturur. Bu olaya döllenme adı verilir.
Aşağıda
verilen
soruların
cevaplarını kutucuklara yerleştiriniz.
Bitkilerde polen keselerinin bulunduğu
yapı
Çiçeğin renkli olan kısmı
3
Hazırlayan: Dilek BARINMAZ
Dr. Reşit Galip İÖO/ İSTANBUL
Fen ve Teknoloji 6.
www.fenokulu.net
Örnek Soru:
Kazanım:
5.5. Bir çiçek modeli üzerinde tohum
ve meyvenin nerede oluştuğunu
belirtir.
5.6. Bitkilerin çok sayıda tohum
oluşturmasının sebebini tartışır.
5.7. Tohumların
yayılma
yollarına
örnekler verir.
5.8. Birçok
meyve
ve
tohumun
hayvanlar ve insanlar için besin
kaynağı olduğunu örnekleriyle sunar.
Döllenme sonucunda zigot meydana
gelir. Zigot gelişerek embriyoyu meydana
getirir. Embriyoda bitkinin, kök, gövde ve
yaprak gibi organlarının birer küçük
taslağı vardır.
Embriyonun
çevresinde
besin
maddeleri açısından zengin çenek vardır.
Embriyo ve çenek birlikte tohumu
oluşturur.
Döllenme olayından sonra
yumurtalık duvarları etlenir ve sulanır.
Tohum ve çevresindeki kısımların tamamı
meyveyi oluşturur. Meyveler tohumun
korunmasını ve dağıtılmasını sağlar.
4
Hazırlayan: Dilek BARINMAZ
Dr. Reşit Galip İÖO/ İSTANBUL
Fen ve Teknoloji 6.
www.fenokulu.net
Bitkilerde oluşan tohumların sayısı,
şekli
ve
büyüklüğü
farklı
olabilir.
Bunun nedeni; bitkilerin bulundukları
ortama, çevre şartlarına uyum sağlama
şanslarını arttırmak ve nesillerinin devam
etmesini sağlamaktır.
Akçaağaç
tohumları
helikopter
pervanesi
gibi
dönerek
düşer.
At
kestanesi ağacının yeşil renkli dikenli
meyveleri içinde gelişen tohumlar, meyve
olgunlaşınca yere düşer. Karahindiba
bitkisinin tohumları rüzgârla çevreye
dağdır. Böğürtlen, kuşlar tarafından
yenilir ve tohumları kuşların dışkısıyla
toprağa karışır. Tohumlar rüzgârla, suyla,
hayvanlara yapışarak ya da hayvanlar
tarafından yenilerek yayılır.
5