Tipta Orselenebilir Gruplar -

Tıpta Örselenebilir Gruplar
Hekim Tutumu
Doç.Dr. Aysun Balseven Odabaşı
Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Adli Tıp AD
Sunum Planı
• Olgu örnekleri
• Örselenebilirlik , incinebilirlik,
savunmasızlık
• Tartışma
• Öneriler
Devlet Hastanesinde Ayrımcılık;
“Durumunuzu tasvip etmiyorum, sizi
muayene etmem!”
31 Mart günü sabah 11.30 dolaylarında Kadın Doğum Servisine muayene
olmak için giden bir Trans kadın, cinsel kimliğinden dolayı ayrımcılığa uğradı
ve sağlık hakkına erişimi doktor tarafından engellendi.
Bir buçuk ay önce özel bir hastanede cinsiyet geçiş
ameliyatı olan H.Ç, ilaçlarını yazdırmak için hastanenin
Genel Cerrahi Servisine gittiğini; Genel Cerrahi
Uzmanı'nın tavsiyesi üzerine diğer ilaçlarını yazdırmak
için Kadın Doğum Servisi'ne de başvurduğunu ifade etti.
Görüştüğü Kadın Doğum Uzmanı'na özel bir hastanede
cinsiyet geçiş ameliyatı olduğunu, sigortalı olduğu için
devlet hastanesinde muayene olup ilaçlarını yazdırmak
istediğini belirten H.Ç; cinsiyet geçiş ameliyatı olurken
faydalanamadığı sağlık sigortasından, hiç olmazsa ilaçlar
için faydalanmak istediğini söyledi. H.Ç. bunun
üzerine yaşadıklarını özetle şöyle anlattı:
“Genel Cerrahi Uzmanı ilaçların bazılarını Kadın Doğum
Uzmanı'nın yazabileceğini, bu nedenle kadın doğum
servisine kayıt yaptırmam gerektiğini söyledi. Ben de
Hastanenin Kadın Doğum Uzmanına muayene olmak için
kayıt oldum ve odasına gittim.
Bir buçuk ay önce cinsiyet geçiş ameliyatı olduğumu ve 6
aylık ilaç tedavim için gerekli ilaçları yazdırmak istediğimi
söyledim. Kendisine SSK’lı olduğumu belirtip bundan
faydalanmak istediğimi ilettim. Siz erkeksiniz, ben sizin
durumunuzu tasvip etmiyorum, sizi muayene etmem
dedi.
İyileşmesi amacıyla hastaneye kaldırılan
yaşlı adamı nöbetçi doktor ve hemşireler
'kokuyor' diye kan alma odasına alıp
orada unuttu. 77 yaşındaki ……….'i,
başhekim tesadüfen bulduğunda
ölmüştü.
DHA - KAYSERİ
Savunmasızlık
Türk Dil Kurumu Sözlüğünde savunma
gücü olmayan olarak tanımlanmıştır.
Savunmasızlık
Kimler kendini savunamaz?
Savunamayabilir?
Savunmasız kişi
Kendini korumaya gücü yetmeyen kişi.
Kimler kolay örselenebilir?
Yaşlılar,
Kadınlar
Çocuklar
Gebeler,
Fiziksel yetersizlikleri olanlar,
Mental yetersizlikleri olanlar,
Kimler kolay örselenebilir?
Madde kullanan bireyler,
Sex işçisi, LGBTİ bireyler
Azınlıklar
Mahkum ve gözaltındaki bireyler,
Eğitimsiz kişiler
Çok düşük ekonomik düzeyde olan kişiler
Olgu
Dahiliye kliniğine diabet kontrolü nedeniyle
yatırılan alzheimer başlangıcı olan 85
yaşında kadın hastanın muayenesinde
vücudunun çeşitli yerlerinde ekimozlar
görülür.
Bunların ne şekilde olduğu sorulduğunda
ağlayan hasta kızına bakar ve düştüğünü
söyler.
Hastayla yalnız yapılan görüşmede ayrıntılı
öykü alınmaya çalışılır ancak hasta
anlatamayacağını çünkü kızının yanında
kaldığını, kendisine kızının baktığını, hayatta
başka kimsesi olmadığını söyler.
İnsan Hakları
• Bütün insanlar özgür, onur ve hakları yönünden
eşit doğarlar.
• Herkes bir ayrım gözetilmeksizin bütün
haklardan ve bütün özgürlüklerden yararlanabilir.
Devletin sorumluluğu
Bireysel hak ve özgürlük hareketleri
çerçevesinde ülkelerin örselenebilir grupları
korumakla ilgili uymak zorunda oldukları
yükümlülükleri vardır.
Yasal düzenlemeler ...
Etik Bildirgeler…
UNESCO ULUSLARARASI BİYOETİK KOMİTESİ RAPORU
İnsanın Savunmasızlığı ve Kişisel Bütünlüğe Saygı İlkesi
Savunmasızlığın belirleyici unsurlarını etkili
biçimde hedefleyebilecek stratejilerin ve işbirliği
araçlarının ulusal ve uluslararası düzeyde
desteklenmesi gerektiği,
İnsanlığın savunmasızlık kavramı üzerine
derinlemesine düşünmesi, insanlar arasındaki
politik ekonomik ve kültürel ayrımcılığın suç
addedilmesinin önemli olduğu vurgulanmış.
Hekim Sorumluluğu
Devlet örselenebilir gruplar dahil tüm
vatandaşlarının haklarını korumakla
yükümlü.
Hekim de tüm hastalarının fiziksel,
psikolojik, cinsel, duygusal, hatta ekonomik
açıdan suiistimal edilmesini önlemelidir.
İnsanın değeri
“İnsanın değerinin korunması”,
Sağlık hizmetinden faydalanma sürecinde
eşit hakların kullanılmasının sağlanması
hatta haklarının savunulması önemli.
Etik duyarlılık ...
Duyarlılık
Sağlık çalışanları örselenebilir kişilerin yararının
korunması, zarar görmesinin engellenmesi
konusunda duyarlı olmalıdırlar.
Örselenebilir kişilerin kendilerine yapılacak
işlemler hakkında anlayabilecekleri ölçüde her
aşamada bilgilendirilmesinin sağlanması, karar
süreçlerine dahil edilmesi, mahremiyetlerinin
korunması ve ayrımcılığa uğramamaları
sağlanmalıdır.