Embriyonik Gelişim Süreçleri
advertisement
ADIM ADIM YGS LYS 72. Adım ÜREME BÜYÜME GELİŞME Embriyonik gelişim süreçleri Büyüme Ve Gelişme Canlılarda görülen kütle ve hacim artışına BÜYÜME denir. Tek hücrelilerde büyüme hücre hacminin artışı ile olurken çok hücrelilerde hücre hacminin artması ve hücre bölünmesi ile gerçekleşir. Hücrelerin farklılaşması ile sonucu canlıda görülen değişikliklere GELİŞME denir. Gelişmiş eşeyli üreme yapan canlılarda zigot oluşumundan sonra canlıda ölene kadar devam eden süreçtir. Embriyonik Gelişim Aşamaları Yumurta kanalında oluşan zigotta bazı değişiklikler görülür. Zigot hızlı bir şekilde mitoz bölünmeler yaparak büyüyüp gelişmeye başlar ve öncelikle embriyo haline gelir. Embriyo da gelişimine devam ederek fetüs halini alır. Zigot embriyo olana kadar genel olarak 3 aşama görülür. Bunlar; 1) Segmentasyon 2) Gastrulasyon 3) Organogenez 1) Segmentasyon Döllenme sonucunda yumurta kanalında oluşan zigotun oluşumunda sonra hızlı bir şekilde mitoz bölünmeler başlar. Zigotun yaptığı ilk mitoz bölünmelere SEGMENTASYON denir. Zigotun mitoz bölünmelerle oluşturduğu her hücreye BLASTOMER adı verilir. Zigot öncelikle ikiye bölünerek İKİLİ BLASTOMER, dana sonra DÖRTLÜ, SEKİZLİ…. BLASTOMER şeklinde segmentasyon devam eder. Sayılamayacak kadar çok fazla blastomerin bulunduğu evreye ise MORULA adı verilir. Segmentasyonun sonuna doğru morulayı oluşturan hücreler kenarlara doğru hareket ederler ve ortayı boşaltırlar. Oluşan bu yapıya ise BLASTULA denir. Blastulanın ortasında oluşan boşluğu dolduran sıvıya ise BLASTOSÖL denir. Segmentasyon aşamasında hücreler sürekli bölündüğünden hücrelerin boyutları sürekli küçülür. Boyutları hücrenin içerdiği besin miktarı ile alakalıdır. Kütle artışı ise olmaz. 2) Gastrulasyon Blastulanın alt blastomerleri blastosöle doğru göç ederek oluşan embriyoya GASTRULA adı verilir. Blastuladan gastrula oluşumuna ise GASTRULASYON denir. İnsan gastrulasında dışta kalan hücreler EKTODERM içte kalan hücreler ENDODERM ortadaki hücreler ise MEZODERM tabakasını oluşturur. Mezodermin ortasındaki boşluğa ise gerçek vücut boşluğu olan SÖLÖM adı verilir. Gastrulasyon sırasında blastomerlerin göç etmesi ile oluşan girintinin başlangıcına BLASTOPOR (İLKİN AĞIZ) denilir. İçerideki boşluğa ise GASTRULA BOŞLUĞU (İLKİN BAĞIRSAK) denir. 3) Organogenez Gastrula evresindeki embriyoda oluşan embriyonik tabakaların farklılaşarak canlının gerçek doku ve organlarını oluşturmaya başlamasına ORGANOGENEZ denir. Organogenezde ilk oluşan yapı NOTOKORD dur. Notokord daha sonra gelişerek omurga halini alacaktır.
