eğitim ortamının fiziksel düzenlenmesi ve dönem öncesi

EĞİTİM ORTAMININ FİZİKSEL
DÜZENLENMESİ VE DÖNEM ÖNCESİ
HAZIRLIKLAR
EĞİTİM ORTAMININ ÖZELLİKLERİ






ÇOK BOYUTLULUK
EŞ ZAMANLILIK
ANINDALIK-ÇABUKLUK
KESTİRİLMEZLİK
AÇIKLIK
UZUN SÜRELİLİK
ÇOK BOYUTLULUK
Öğrenciler,okula farklı yaşama biçimleri ile
yani farklı sosyoekonomik çevrelerden
gelirler.
Her öğrenci getirdiği özellikler ile sınıfa farklı
bir boyut katar.Bu farklı boyutlar nedeniyle bir
tek olay çok farklı sonuçlara yol
açabilir.sınıftaki bu çok boyutlu
oluşum,sosyal yapının küçük bir kesitidir.
EŞ ZAMANLILIK

Sınıfta açık ve yüz yüze bir iletişim vardır.Bu
iletişimin doğrudan ve anında kurulduğunu
gösterir.Örneğin;öğretmen ders anlatırken bir
yandan öğrencilerin tepkilerini ölçerken diğer
yandan kural dışı davrananları uyarır ve
kontrol altına alır.
ANINDALIK-ÇABUKLUK

Sınıf ortamında kısa sürede çok sayıda
olayla karşılaşılır.Sınıfta gerçekleşen bu
olaylara en kısa zamanda müdahale
edilmelidir.Bu yüzden sınıf ortamı olaylara
anında müdahale edilebilecek özellikte
olmalıdır.
KESTİRİLMEZLİK

Sınıfta her öğrencinin ayrı dünyaları olması
nedeniyle ne zaman ne olacağını kestirmek
mümkün değildir.Örneğin;bir öğrenci durduk
yere ağlamaya başlayabilir,bir anda
elektrikler kesilebilir,öğrencilerden biri
bayılabilir…vs.
AÇIKLIK

Bütün etkinlikler ve etkileşimler sınıfta
öğrencilerin önünde gerçekleşir.Bu durum
sınıf yaşamının açıklık özelliğini
tanımlar.Açıklık sadece olayların gözle
görülmesi ve hissedilmesine değil,ortak algı
dayanağına bağlı paylaşılmasını da
gerektirir.
UZUN SÜRELİLİK

Sınıftakiler günün,ayın,yılın uzun bir
diliminde sınıf ortamında birlikte
bulunurlar.Sabır ve zaman isteyen bir iş olan
eğitim için bu yaralı bir özelliktir.Bu uzun
birliktelikten yaralanarak öğretmen,”kalıcı izli
davranış değişiklikleri”
oluşturabilir.

Sınıf ortamını düzenleyen öğretmenin eğitim
ortamının bu özelliklerini göz önünde
bulundurarak öğrencilerinin psikolojik ve
fiziksel dinamiklerini öğrenmeye açık hale
getirebilecek bir yol izlemesi gerekir.Bu
yüzden sınıf ortamının özelliklerini bilmek
ortamın düzenlenmesinde öğretmene yol
gösterecektir.
FİZİKSEL ORTAMIN ÖNEMİ


Sınıf ortamı öğrenci ve öğretmenlerin en
yakın çevresidir ve sürekli etkileyici
değişkendir.
Sınıf ortamı öğrenci
güdüsünü,devamını,öğretmen-öğrenci
etkileşimini belirleyen faktörlerden birisidir.

Eğitim yuvası olan okullarda ve sınıflarda
fiziki ortam çok önemlidir.Örneğin;bir öğrenci
ilkokula başladığında okuldan geldiği ilk gün
okulun görüntüsü,temizliği daha sonra sınıfın
görünüşü,eşyaların şekli,temiz olması,onun
ilk dikkatini çeken unsurlardır.


Yapılan araştırmalar,fiziksel çevrenin hem
öğrencilerin davranışlarını hem de öğrencilerle aynı
ortamda çalışan kişilerin davranışlarını doğrudan
etkileyebileceği göstermiştir.
Chen Hang Kong 6.sınıf öğrencisi olan 21.622
öğrenci üzerinde yaptığı araştırmasıyla sınıfın
fiziksel çevresinin öğrenci performansını büyük
ölçüde etkilediğini ortaya koymuştur.
Fiziksel ortamın öğrenme-öğretme sürecine
katkısını Burka;”Arkadaş canlısı
öğrencilerden güzel fiziksel çevre
 Yumuşak renkler
 Temizlik
 Klasik müzik
 Destekleyici öğretmenlerden
oluşur.”şeklinde belirtiyor.

Öğretmenlerin sınıfın fiziksel ortamını
ellerinden geldiğince öğrencilerin öğrenmeyi
gerçekleştirmesinde olumlu yönde
etkileyecek biçimde
oluşturmalılar.Cohen,Manion, Marrison
fiziksel çevrenin düzenlenmesini öğretmen
becerisine bağlarken,bazı araştırmacılar
öğretmenin bu konuda hiçbir olanağa sahip
olmadığını söylemiştir.

Türkiye koşullarına göre ise;sınıftaki düzeni
öğretmen istediği gibi her an
değiştiremez,ancak sınıfta
temizlik,gürültü,estetik gibi unsurlarda bazı
uygulamalar yapabilir.Bunun yanında
öğrencilerin oturma şeklinde bazı
değişiklikler yaparak,öğretme-öğrenme
sürecine katkıda bulunabilir.
EĞİTİM ORTAMININ DÜZENLENMESİ
Sınıf ortamının organizasyonu öğrenci
davranışlarında etkili olan bir
değişkendir.Fiziksel düzen;öğrencinin rahat
etmesini sağlamak,okul ve sınıfın çekiciliğini
arttırarak öğrencinin okula isteyerek
gelmesini temin etmek,öğrenmeyi
kolaylaştırmak amaçlarına yönelik olarak
yapılır.

Eğitimin amacına ulaşabilmesi,fiziksel olarak
iyi bir sınıf ortamının hazırlanması ile
sağlanabilir.Sınıf içerisinde yer alan
masa,sıra,dolap,elektronik
donanım,bilgisayar ve bunların yerleşim
düzeni,ısı,ışık,havalandırma,duvar rengi,vb
faktörler öğrenme-öğretme sürecine etki
etmektedir.

Geleneksel sınıf anlayışında öğretmen
otorite figürü olarak düşünülmekteydi ve
buna bağlı olarak okullar fabrika tipi sınıflar
ise atölye tipiydi.Günümüzde ise bu tip
yapılar yerlerini sibernetik ortamlara,interaktif
iletişime açık teknolojik materyallerle
desteklenmiş sanal mekanlara bırakmak
üzere.Ülkemizde ise bu tarz sınıflar pek
görülmektedir.

İdeal sınıf ortamına ilişkin araştırmalar halen
sürmekte ve güncelliğini
korumaktadır.Hafızanın mekanla
ilişkisi,kalabalık,sıcaklık,gürültü,fiziksel konfor
gibi değişkenler,öğrencilerin fiziksel
yakınlığı,sınıfın fiziki düzenlenmesi
araştırmacıların çalıştığı konular arasındadır.

Günümüzün ideal bir okul ve sınıf ortamı
basılı araç-gereçlerle(kitap,dergi
,haritalar…vb),görsel işitsel araçgereçlerle(video,tepegöz,radyo…vb),özelleş
miş mekan ve sınıf köşeleriyle
donanmış(laboratuar,müzik
odası…vb),bireyler arası etkinlikler için
uygun yerleşme biçimi(“U” şeklinde yerleşim)
göre dizayn edilmiş mekanlardır.
Öğretim ortamlarının planlanması konusunda
sınıf yöneticisinin uymasının yaralı olduğu
ilkeler;
 Ortamın sağladığı yaşantıların etkinlik
derecesi
 Ortamın duyu organlarını etkileme biçimi
 Öğretme-öğrenme süreçlerindeki işlevler




Ortamın yapı niteliği
Ortamın kullanma süreleri
Ortamın sağladığı yaşantı biçimi
İletişim-etkileşim biçimi
SINIFIN DİĞER FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ

AYDINLATMA:Dersliğin aydınlatması
dersliğin tüm bölümlerinde ders ve ders dışı
etkinliklerin rahatlıkla yapılabileceği türde
olmalı, derslikte bulunanların aydınlatmanın
azlığından veya çokluğundan rahatsız
olmalarına fırsat verilmemelidir. Işığın göze
direk gelmesi engellenmelidir. İmkan varsa
derslikte ayarlanabilir elektrik düğmeleri
kullanılmalıdır.

HAVALANDIRMA:Dersliğin
havalandırmasına gereken önem
verilmelidir.Oksijen azlığı öğrencileri dikkatsiz
ve uykulu yapar.Etkinlikler esnasında
bozulan dersliğin havalandırması
teneffüslerde yapılmalı, ders içinde derslik
havalandırmasından, özellikle karşılıklı
pencerelerin açılarak yapılan derslik
havalandırmasından kaçınmalıdır.

ISINMA:Dersliğin ısısı mevsim ve zamana
uygun olarak yapılmalıdır.Çünkü duruma
uygun olmayan ısı fiziksel rahatsızlıklara,
ilginin azalmasına, zihnin gevşemesine,
özellikle düşük ısı çabaları ısınmaya
yöneltmekte, zihnin etkinliklere
odaklaşmasını güçleştirmektedir.Bu nedenle
dersliğin ısısı ortalama yirmi derece civarında
olmalıdır.

TEMİZLİK: Dersliğin ve derslik içinde
bulunan araç,gereçlerin temizliğine önem
verilmelidir.Temiz bir ortamda bulunan
öğrenciler hem etkinliklere rahat ve istekli
olarak katılır, hem de kazanmaları gereken
temel davranışları kazanmalarına fırsat
verilmiş olur, öğrenci sınıfı temiz bulmalı ve
temiz bırakmalıdır.

RENK: Renkler öğrencilerin fiziksel ve
psikolojik davranışlarını etkiler.Bu nedenle
dersliğin ve derslik içinde bulunan araçların
renk seçimlerinde öğrencilerin sınıf düzeyleri
dikkate alınmalı, araç-gereçlerde etkinliğe
uygun renk seçimi yapılmalıdır.

OTURMA DÜZENİ: Öğrencilerin oturma
düzenleri yapılan eğitim-öğretim
çalışmalarını; sınıf yönetimini olumlu yada
olumsuz yönde etkiler.

GÜRÜLTÜ:Öğrencileri rahatsız edici, işitmeyi engelleyici,
dikkati dağıtıcı, fiziksel ve ruhsal sağlığı bozucu bir etkendir.Bu
nedenle okulun dışından gelebilecek gürültüyü azaltmanın en
önemli yolu okul binasının yapımında çözümlenmelidir(ses
yalıtımı vb).Derslik içinde oluşan gürültü derslik içi etkileşimi
olumsuz yönde etkiler. İletişim güçlüğü çeken ve gürültüyü
öğretmene söyleyemeyen öğrenciler çoğu kez söyleneni
anlayamazlar, ayrıca gürültülü bir ortamda öğretmenin
söylediklerini yinelemesi zamanın iyi kullanılmasını engeller
Öğretmenin gürültü olduğunda sesini yükseltmemelidir. Bunun
yerine bir süre sessiz kalması, varlığını hissettirecek bir
davranış göstermesi yararlı olabilir.
DÖNEM ÖNCESİ HAZIRLIK



Ders dönemi öncesinde fiziksel düzenleniş
konusunda şunlar yapılmalıdır:
Lavabo,tuvalet,oyun alanlarının temizlik ve
bakımının sağlanması
Sınıfın ısınma,aydınlanma,havalandırma
düzeneklerinin hazır hale getirilmesi
Sınıf alanına uygun sayıda öğrenci veya
öğrenci sayısına uygun sınıf seçimi




Ders araç ve gereçlerinin belirlenip
sağlanması
Sınıf araçlarının sayı,kalite,kullanıma
uygunluk açısından hazırlanması
Öğrenme ve ilgi merkezlerinin düzenlenmesi
Öğrenci listesinin sağlanması,öğrencilerle
ilgili kişisel bilgilerin edinilmesi