İşletim sistemi İşletim sistemi İşletim sistemi, bilgisayarda

İşletim sistemi
İşletim sistemi
İşletim sistemi, bilgisayarda çalışan, bilgisayar donanım kaynaklarını yöneten
ve çeşitli uygulama yazılımları için yaygın servisleri sağlayan bir yazılımlar
bütünüdür. İşletim sistemi, uygulama kodları genellikle direkt donanım
tarafından yürütülmesine rağmen, girdi-çıktı, bellek atama gibi donanım
fonksiyonları için uygulama programları ve bilgisayar donanımı arasında
aracılık görevi yapar.
İşletim sistemleri sadece bilgisayar, video oyun konsolları, cep telefonları ve
web sunucularında değil; arabalarda, beyaz eşyalarda hatta kol saatlerinin içinde
bile yüklü olabilir. İşletim sistemleri işlevsellerinin genişliği ile değil, donanımı
belli bir amaç doğrultusunda programlayabilme nitelikleriyle
değerlendirilmelidir.
En yaygın kullanılan işletim sistemlerine örnek olarak; Microsoft Windows,
Mac OS X, Linux, Android ve iOS örnek verilebilir
Türleri ve terimler
Gerçek Zamanlı
Gerçek zamanlı işletim sistemi, gerçek zamanlı uygulamaları çalıştırmayı
amaçlayan çok görevli bir işletim sistemidir. Gerçek zamanlı işletim
sistemleri genellikle özel zamanlama algoritmalarında kullanılır böylece
doğanın deterministik bir davranışını elde edebilirsiniz. Gerçek zamanlı
işletim sistemlerinin ana teması olaylara hızlı ve tahmin edilebilir bir tepki
vermesidir. Ayrıca gerçek zamanlı işletim sistemlerinde olay güdümlü
veya zaman paylaşımlı bir tasarım vardır. Öncelikli olarak görevleri
arasında bir olaya dayalı sistem anahtarları, zaman paylaşımlı işletim
sistemlerinin saat kesmelerine dayalı görevlere geçiş yapar.
Gerçek Zamanlı işletim sistemlerine örnek olarak, QNX gösterilebilir.
Çok kullanıcılı ve Tek Kullanıcılı
Çok kullanıcılı işletim sistemi birden fazla kullanıcının aynı anda tek bir
bilgisayar sistemine erişmesini sağlar. Bu sistem, zaman paylaşımı
yoluyla bir bilgisayara birden çok kullanıcı erişimi sağladığı için zaman
paylaşım sistemli çok kullanıcılı sistemler olarak sınıflandırılabilir. Çok
kullanıcılı bir işletim sistemine karşı tek kullanıcılı işletim sistemleri, bir
seferde tek bir kullanıcı tarafından kullanılabilir. Bir Windows işletim
sisteminde birden fazla hesap için birden çok gerçek kullanıcı yoktur.
Yerine, sadece ağ yöneticisi gerçek kullanıcıdır. Ama Unix benzeri bir
işletim sistemi için, bu iki kullanıcı bir kerede giriş yaparak OS özelliği
ile birçok kullanıcılı işletim sistemi yapmak mümkün.
Çoklu Görev ve Tek Görev
İşletim sistemi aynı anda birden fazla görevi yerine getirilmesini sağlayan
ise bu sistemde tek bir programın aynı anda çalışmasına izin verildiğinde,
sistem, tek bir görevi sistemin altında gruplandırılır. Bu tür sistemler bir
Çoklu-görev işletim sistemi olarak sınıflandırılır yani çoklu görev, iki tip
ön veya kooperatif davranarak olabilir. Önleyici çoklu-görev, işletim
sistemi işlemcide her program için bir yuva dilim ve zaman ayırıyor.
Unix-Solaris gibi işletim sistemleri ve Linux desteği gibi önleyici çoklugörev.Çoklu-görev, kooperatif tanımlanmış bir şekilde, diğer işlemler için
zaman tanımak amacıyla, her işleme dayanarak elde edilir. Windows 95
kooperatif çoklu görev desteği için örnek gösterilebilir.
Dağıtılmış
Bir dağıtık işletim sistemi bağımsız bir bilgisayar grubunu yönetir ve
onları tek bir bilgisayarda görünmesini sağlar. Bu bağlı olabilir ve
birbirleriyle iletişim ağına bağlı bilgisayarların gelişimine dağıtık
bilgisayar yol açmıştır. Dağıtık hesaplama birden fazla makine üzerinde
yapılmaktadır. İşbirliğiyle bir grup çalışması içinde bilgisayarlar
yaptığınızda, bir dağıtık sistem yaparsınız.
Gömülü
Gömülü işletim sistemlerinde gömülü bilgisayar sistemlerinde
kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Daha az özerkliğe sahip PDA'lar gibi
küçük makinelerde çalışacak şekilde tasarlanmıştır. Bu sistemlerin
kaynakları sınırlı sayıda faaliyet gösterir. Bu sistemlerin tasarımı son
derece verimlidir ve bu sistemlerde çok kompakt vardır. Windows CE ve
Minix 3 gömülü işletim sistemlerinin bazı örneklerdir.
Bir işletim sistemi, kavramsal olarak, üç grupta toplanabilecek bileşenlerden
oluşur: kullanıcı arayüzü (bu bir grafik kullanıcı arayüzü ve/ya da komut satırı
yorumlayıcısı ["kabuk" da denir] olabilir), alt düzey sistem işlevleri, ve bir
çekirdek. Çekirdek, işletim sisteminin kalbidir. Adından da anlaşılabileceği gibi,
"kabuk", çekirdeğin çevresini sararken, donanımla iletişim kurmak da
çekirdeğin işidir.
Kimi işletim sistemlerinde kabuk ve çekirdek tümüyle ayrı bileşenlerken,
kimilerinde bu ayrım yalnızca kavramsaldır.
Çekirdek tasarımları, yekpare (monolithic) çekirdekler, mikro-çekirdekler ve
ekzo-çekirdekler olarak üç ana gruba ayrılabilir. UNIX ve Windows +Ms dos
gibi geleneksel ticari sistemler ve Linux gibi daha yeni yaklaşımlar monolitik
çekirdek kullanırken, QNX, BeOS, Windows NT gibi yeni sistemlerin çoğu
mikroçekirdek yaklaşımını kullanır. Araştırma amacıyla geliştirilen işletim
sistemlerinin çoğu da mikro-çekirdek kullanırlar.
MİCROSOFT WİNDOWS
Microsoft Windows, (Türkçe: pencereler) kullanıcıya grafik arabirimler ve
görsel iletilerle yaklaşarak, yazılımları çalıştırmak, komut vermek gibi
klavyeden yazma zorunluluğunu ortadan kaldıran, Microsoft şirketinin
geliştirdiği dünyada en çok kullanılan bir işletim sistemi ailesidir. İlk Windows
20 Kasım 1985 tarihinde satışa sunulmuştur.
Microsoft'un ilk işletim sistemi olan MS-DOS'tan farklı olarak Windows'ta aynı
anda çok sayıda yazılımla çalışmak mümkündür.
Windows, masaüstü pazarında en yaygın kullanılan işletim sistemidir. 2002
yılında, Windows dünya çapında masaüstü piyasasında yaklaşık %97.46'lık bir
pay sahibiydi.[2] 2006 Nisan ayı istatistiklerinde bu oranın %89, 2007 Aralık
ayında ise %87.8 seviyesinde olduğunu gösteriyor. Ayrıca 2007 Aralık ayındaki
payın %6.5'i Windows Vista işletim sistemidir.[3] Bu alanda en ciddi rakibi şu
anda Mac OS'tur.
Microsoft Windows ailesinin son üyesi 1 Ekim 2014'te piyasaya çıkan Windows
10'dur. Windows Vista'dan sonra Microsoft, Windows 7 ile başarıyı yakalamış
bu başarıyı Windows 8 ile devam ettirmektedir.
Microsoft Windows işletim sistemleri ailesi, daha eski IBM PC için olan MSDOS ortamının üzerine bir grafik katmanı olarak başlamıştır. Modern sürümleri
daha yeni olan Windows NT çekirdeği üzerine kuruludur. Windows 32-bit ve
64-bit Intel ve AMD işlemciler üzerinde çalışır; daha eski sürümleri DEC Alpha,
MIPS R4000, ve PowerPC mimarilerinde de çalışmaktaydı (SPARC
mimarisinde de çalışması için çalışmalar vardı).
Intel Itanium işlemciler tarafından kullanılan IA-64 ve daha sonra AMD64 (x8664 olarak da biliniyor, Microsoft tarafından x64 olarak isimlendiriliyor ve Intel
tarafından adı EM64T olarak ruhsatlanarak kullanılıyor) mimarilerinin
çıkmasıyla Microsoft güncel işletim sistemlerinin bunları destekleyen
sürümlerini sundu. Modern 64-bit Windows ailesi Windows XP 64-bit Edition
for IA-64 systems, Windows XP Professional x64 Edition for AMD64 systems
ve Windows Server 2003'den (hem IA-64, hem de AMD64 sürümlü) oluşur.
Windows'un taşınabilir cihazlar için geliştirilmiş sürümü Windows CE (Pocket
PC, Windows Mobile) ailesi olarak anılır, gerçek 32-bit bir işletim sistemidir;
ARM, StrongARM, Intel XScale ve MIPS işlemcilerinde çalışır.
Windows NT, XP ,CE ve 8'in gömülü çalışan sürümleri de mevcuttur.
Önemli Tarihler Microsoft Windows'un tarihi





1983 Windows'un beta sürümü çıktı ve Windows adı ilk kez kullanıldı.
1985 İlk Windows satışa sunuldu.
1991 Windows 3.1 tabanlı bir işletim sistemi olup taşınabilir aygıtlar için
tasarlanmış ilk Windows olan; fakat 2002'de yerini Windows for Tablet
PC'ye bırakan "Windows for Pen Computing" serisinin satışına başlandı.
1991 Windows 3.0'ün multimedya destekli sürümü çıktı.
1993 Windows 3.1x tabanlı olan Windows NT'nin ilk sürümü olan
Windows NT 3.1 sürüldü.





























1994 Çince konuşan ülkelere özel Windows sürümü Windows 3.2, Çin
Halk Cumhuriyeti ve Tayvan gibi Çince konuşan ülkelerde raflardaki
yerini aldı.
1995 Windows 95 piyasaya sürüldü. Başlat menüsü, Internet Explorer ve
görev çubuğu ilk olarak bu sürümde sunulmuştu.
1998 Taşınabilir aygıtlar için geliştirilmiş Windows'lar olan Windows CE
satışa sunuldu.
1998 Windows 98 satışa sunuldu.
2000 İlk iş interneti olan işletim sistemi Windows 2000 satışa sunuldu.
2000 Windows 9x ailesinin son üyesi olup ilk internet oyunu, sistem geri
alma gibi yazılımlar bulunan;Windows ME satışa sunuldu.
2001 Çoğu yeni özelliğin eklendiği günümüzdeki Windows'ların öncüsü
olan Windows XP satışa sunuldu.
2001 Windows 9x dönemi biterek iş ve ev sürümlerinin ikisi de NT
tabanlı olmaya başladı.
2002 Windows for Tablet PC sürüldü.
2003 24 Nisan'da Windows Server 2003 satışa sunuldu.
2004 Windows'un ilk 64-bitlik versiyonu sayılabilecek Windows XP x64
Edition sürüldü.
2006 Windows Vista'nın beta sürümü satışa sunuldu.
2007 İlk DVD kayıt, RSS ve Phishing süzgeçi gibi özellikleriyle tanınan
Windows Vista satışa sunuldu.
2007 İlk ev sunucusu olan işletim sistemi Windows Home Server satışa
sunuldu.
2008 27 Şubat'ta Windows Server 2008 satışa çıktı.
2009 Windows 7 işletim sistemi piyasaya sürüldü.
2011 Windows 8'in RTM sürümü 1 Temmuz 2011'de çıkması beklendi;
ama çıkmadı.
2011 Windows 8'in deneme sürümü (RTM) 15 Temmuz 2011'de
kullanıma sunulmuştur.
2012 Windows 8'in 2012 ilkbaharında release preview versiyonu
duyuruldu.
2012 4 Eylül'de Windows Server 2012 satışa sunuldu.
2012 25 Ekim'de Windows 8 lansmanı yapıldı ve resmi olarak satışa
sunuldu.
2012 1 Kasım'da Windows 8'in Türkiye lansmanı yapıldı.
2013 Windows 8 için Windows 8.1 güncellemesi duyuruldu.
2013 Windows 8.1 satışa sunuldu.
2014 Windows 8.1'e Uptade 1 güncelleştirmesi sunuldu.
2014 Windows Windows 10'un çıkacağını duyurdu.
2014 Windows 10 duyruldu.
2014 Windows 10 Technical Preview Çıktı.
2015 Windows 10 lansmanı yapıldı.

2015 29 Temmuz tarihinde Windows 10 kullanıcılarla buluştu.
Pencereleme sistemi
Bu pencereler bir bilgisayarın, yazılım ile kullanıcı tarafından kullanımını
sağlayan arayüzlerdir. İlk kullanıcı ara yüzü 1970'li yıllarda Xerox PARC'da
geliştirilen WIMP-Paradigma (Window, Icon, Menu, Pointing-device)
tasarısıdır. Bu tasarı ilk olarak Microsoft Windows tarafından kullanılmıştır. Bu
ara yüz Windows Explorer yazılımıdır.
Windows Sürümleri
16 Bit DOS Tabanlı



Windows 1.0 (20 Kasım 1985)
Windows 2.0 (Kasım 1987)
Windows 3.0 (22 Mayıs 1990)
o Windows 3.1 (1. Mart 1992)
 Windows 3.11 (Aralık 1993)
 Windows 3.2 (1994) (sadece Çin'de)
o Windows for Workgroups 3.1 (Ekim 1992, Kodadı „Sparta“)
 Windows for Workgroups 3.11 (1993)
32 Bit (Windows 9x) DOS Tabanlı



Windows 95
o Windows 95 (15 Ağustos 1995, Kodadı „Chicago“)
o Windows 95a (Şubat 1996, Kodadı „Nashville“)
o Windows 95b (Temmuz 1996)
o Windows 95b (Mart 1996)
o Windows 95c (Kasım 1997)
Windows 98
o Windows 98 (30 Temmuz 1998, Kodadı „Memphis“)
o Windows 98 SE (Mayıs 1999), SE Second Edition (İkinci sürüm)
Windows Me (Ağustos/Eylül 2000, Kodadı „Georgia“), Me (resmi olarak
küçük „e“) Millennium Edition
NT (New Technology) Tabanlı
NT sürümü daha güvenilir iş kullanımı için tasarlanmıştır.İlk tasarlanan NT 3.1
ve devamı aşağıda sıralanmıştır. NT 3.1 , NT 3.5 , NT 3.51 NT 4.0 ve Windows
2000 sürümleri Microsoft Product Activation içermemektedir. İlk defa Windows
95 te 32 bit işlemciye geçilmiştir.


Microsoft Windows NT:
o Microsoft Windows NT 3.1 (Temmuz 1993)
 Microsoft Windows NT Workstation 3.1 (1993)
 Microsoft Windows NT Advanced Server 3.1 (1993)
o Microsoft Windows NT 3.5 (Eylül 1994, Kodadı „Daytona“)
 Microsoft Windows NT Workstation 3.5 (1994)
 Microsoft Windows NT Server 3.5 (1994)
o Microsoft Windows NT 3.51 (Mayıs 1995)
 Microsoft Windows NT Workstation 3.51 (1995)
 Microsoft Windows NT Server 3.51 (1995)
o Microsoft Windows NT 4.0 (29 Ağustos 1996, Kodadı „Shell
Update Release“)
 Microsoft Windows NT Workstation 4.0 (1996)
 Microsoft Windows NT Server 4.0 (1996)
 Microsoft Windows NT Server 4.0 Enterprise Edition (1997)
 Microsoft Windows NT Server 4.0 Terminal Server Edition
(1998)
Microsoft Windows 2000 (NT Version 4.1, Şubat 2000)
o Microsoft Windows 2000 Professional
o Microsoft Windows 2000 Server
o Microsoft Windows 2000 Advanced Server
o Microsoft Windows 2000 Datacenter Server
Hibrit işletim sistemleri

Microsoft Windows XP (NT Version 5.0, 25. Ekim 2001, Kodadı
„Whistler“)
o Microsoft Windows XP Starter Edition (2004)
o Microsoft Windows XP Home Edition
 Microsoft Windows XP Home Edition N (Windows Media
Player önceden yüklü değil, 2005)
o Microsoft Windows XP Professional
 Microsoft Windows XP Professional x64 Edition (2005)
 Microsoft Windows XP Professional N (Windows Media
Player önceden yüklü değil, 2005)
 Windows XP Media Center Edition
 Windows XP Media Center Edition 2002, Kodadı
„eHome“ (Sadece Amerika ve Çin'de)
 Windows XP Media Center Edition 2003, Kodadı
„Freestyle“
 Windows XP Media Center Edition 2004, Kodadı
„Harmony“ (Avrupa'daki ilk sürüm)
Windows XP Media Center Edition 2005, Kodadı
„Symphony“
 Windows XP Tablet PC Edition (2002)
 Windows XP Tablet PC Edition 2004 (2004)
o Microsoft Windows PE (Microsoft Windows Preinstallation
Environment/XP-Kernel)
o Microsoft Windows Fundamentals for Legacy PCs (WinFLP,
Kodadı „Mönch“, „Eiger“, XP'nin Thin-Client-Sürümü, 2006)
o Microsoft Windows XP Embedded (2001)
 Microsoft Windows Embedded for Point of Service (2004)
Microsoft Windows Server 2003 (NT Version 5.2, 2003)
o Microsoft Windows Server 2003 Standard Edition
 Microsoft Windows Server 2003 x64 Standard Edition
(2005)
o Microsoft Windows Server 2003 Enterprise Edition
 Microsoft Windows Server 2003 x64 Enterprise Edition
(2005)
o Microsoft Windows Server 2003 Datacenter Edition
 Microsoft Windows Server 2003 x64 Datacenter Edition
(2005)
o Microsoft Windows Server 2003 Web Edition
Microsoft Windows Vista (NT Version 6.0, Kişisel bilgisayarlar için 30
Ocak 2007; Şirketler için 30 Kasım 2006, Kod adı „Longhorn“)
o Microsoft Windows Vista Starter (Avrupa'da piyasaya sürülmedi)
o Microsoft Windows Vista Home Basic
o Microsoft Windows Vista Home Basic N
o Microsoft Windows Vista Home Basic K (Sadece Kore için Media
Player yüklü değil)
o Microsoft Windows Vista Home Premium
o Microsoft Windows Vista Business
o Microsoft Windows Vista Business N
o Microsoft Windows Vista Business K (Sadece Kore için Media
Player yüklü değil)
o Microsoft Windows Vista Enterprise
o Microsoft Windows Vista Ultimate
Microsoft Windows Home Server
Microsoft Windows Server 2008, önceki adı Longhorn Server (Planlanan
piyasaya çıkış tarihi 27 Şubat 2008)
Microsoft Windows 7, önceki adı „Vienna“, ilk adı „Blackcomb“
(Piyasaya çıkış tarihi 22 Ekim 2009)
Microsoft Windows 8,kod adı Windows 8-Windows 2012(Piyasaya çıkış
tarihi 26 Ekim 2012)







CE (Compact Edition)Tabanlı - Taşınabilir aletler için

Microsoft Pocket PC:
o Microsoft Windows CE 1.0
o Microsoft Windows CE 2.0
o Microsoft Windows CE 2.01
o Microsoft Windows CE 2.02
o Microsoft Windows CE 2.1
o Microsoft Windows CE 2.11
o Microsoft Windows CE 2.12
o Windows CE 3.0
o Microsoft Pocket PC 2001
o Microsoft Pocket PC 2002 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik
olmayan telefonlar için)
o Microsoft Windows Mobile 2003 für Pocket PC (ayrıca Phone
Edition Dokunmatik olmayan telefonlar için)
o Microsoft Windows Mobile 5.0 (ayrıca Phone Edition Dokunmatik
olmayan telefonlar için)
o Microsoft Windows Mobile 6.0 (Standard Edition Smartphone'lar
için, Professional Edition PDA'lar için, Telefon fonksiyonlu veya
Classic Edition PDA'lar için)
o Microsoft Windows Mobile 6.5 (Windows Mobile 6.0
güncelleştirmesi)
o Microsoft Windows Automotive
Kaynaklar :
1. ^ Mark Hachman (23 Ocak 2015). "Windows 10 preview download is
available now" (İngilizce). pcworld.com.
http://www.pcworld.com/article/2874800/microsofts-windows-10-build9926-with-cortana-is-live-now.html. Erişim tarihi: 15 Şubat 2015.
2. ^ "Windows Market Share Rises But PC Sales Flatten" (İngilizce).
windowsitpro.com.
3. http://web.archive.org/web/20070213070236/http://www.windowsitpro.com/
Articles/Index.cfm?ArticleID=26567%26DisplayTab=Article. Erişim tarihi:
15 Şubat 2015.
4. ^ "OS Platform Statistics" (İngilizce). w3schools.com.
http://www.w3schools.com/browsers/browsers_os.asp. Erişim tarihi: 15 Şubat
2015.
5. ^ http://www.chip.com.tr/haber/dogrulandi-windows-10-son-windowsolacak_55671.html