Bakteri, Küf, Maya - TextileStudents.Org

İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ
Havadaki Bakteri, Küf ve Maya
Konsantrasyonu Analizi
Hakkında Genel Bilgi
 HAZIRLAYANLAR
 05130000573-AYŞENUR DENİZOĞLU
 05130000497-UMUT ÖZYETKİN
İÇİNDEKİLER
 YÖNETMELİKTE KONU İLE İLGİLİ MADDE
 BAKTERİ NEDİR?
 KÜF NEDİR?
 MAYA NEDİR?
 BAKTERİ-KÜF-MAYA VE HAVA İLİŞKİSİ
 ÖLÇÜM YAPILMASI
 KAYNAKÇA
YÖNETMELİKTE KONU İLE İLGİLİ
MADDE
 İş Hijyeni Ölçüm, Test ve Analizi: Çalışma ortamında
bulunan, çalışanların sağlığını olumsuz yönde
etkileyebilecek her türlü fiziksel (gürültü, titreşim,
aydınlatma, iyonlaştırıcı olmayan radyasyon, vb.),
kimyasal (toz, gaz, buhar vb.) ve biyolojik (virüs,
bakteri, mantar, vb.) etkenlerin nicelik ve nitelik
tayininin yapılması.
Konunun Genel Tanımı
 Mikroorganizmalar gözle görülemedikleri için
varlıkları laboratuar ortamı dışında gıdaya verdikleri
fiziksel, kimyasal ve biyolojik bozulmalar ile
insanlarda neden oldukları hastalıklarla hissedilir.
Mikroorganizmalar yine aynı sebeple halkın çoğu
tarafından soyut bir kavram olarak algılanır.
BAKTERİ NEDİR?
 Tek hücreli
mikroorganizma grubud
ur. Tipik olarak
birkaç mikrometre uzunl
uğunda olan bakterilerin
çeşitli şekilleri vardır,
kimi küresel, kimi spiral
şekilli, kimi çubuksu,
kimi virgül şeklinde
olabilir.
 Yeryüzündeki her ortamda
bakteriler mevcuttur.
Toprakta, deniz suyunda,
okyanusun derinliklerinde,
yer kabuğunda, deride,
hayvanların
bağırsaklarında, asitli sıcak
su
kaynaklarında, radyoaktif
atıklarda büyüyebilen
tipleri vardır.
 Polimerleri ve tekstil
ürünlerini bakteri ve
mantar büyümelerine
karşın korumak amacıyla
biyosidal ürünler
kullanılır. Son dönemde
gelişen teknoloji ile
birlikte daha kapsamlı
ürünler elde edilmiştir.
KÜF NEDİR?
 Mantar türünden çok
küçük canlı varlıklar.
Çok sayıda olunca kadife
gibi manzara arz ederler.
Bozulmaya yüz tutan
organik maddeler
üzerinde nem ve ısı
etkisiyle meydana
gelirler.
 Bakteri ve mayalar tek
hücreli olduğu halde
küfler çok hücrelidir.
Hemen bütün küfler
aerobiktir, atmosfer
oksijenine ihtiyaçları
vardır. Geniş asidik ve
sıcaklık sınırı içinde
gelişebilirler.
 Çoğalma genellikle
sporlar ile olur.
Bunlardan spor,
bakterilerinkinin aksine
olarak gerçek çoğalma
organıdır. Bu sporlar
mikroskobik boydadırlar.
Sporlar, havaya
yayıldıkları zaman
beslenmeye elverişli bir
yer bulduklarında oraya
yerleşerek gelişirler.
MAYA NEDİR?
 Mayalar tek hücreli
canlılardır ve ökaryot
hücre yapısına
sahiptirler. Mantarlar
içinde yer almaktadırlar.
Günümüzde birçok
alanda mayaların
kullanılabilir olduğu
görülmektedir.
 Mayalar ; toprak, su ve
havadan izole
edilebilirler. Bunlar
genellikle gıda bozucu
mayalar olarak bilinirler.
Ayrıca enfeksiyonlara
sebep olan birçok maya
türü de bulunmaktadır.
BAKTERİ-KÜF-MAYA VE HAVA
İLİŞKİSİ
 Hava, içerisinde nefes
alabilmemiz ve hayatta
kalabilmemiz için gerekli
bir takım maddeleri
barındırırken, aynı
zamanda, irili ufaklı
partiküller halinde
yabancı maddeleri ve
mikroorganizmaları da
içermektedir.
 Hava içerisinde serbest
halde veya maddelere bağlı
şekilde bulunan bu
mikroorganizmalar,
Bioaerosol olarak da
adlandırılırlar. Havanın,
her yerde bulunduğu
düşünüldüğünde, havadan
meydana gelebilecek
mikrobiyal kontaminasyon
ürünler, çalışan kişiler için
risk oluşturmaktadır.
 Bu mikroorganizmaların
çeşitlerine ve
yoğunluğuna bağlı
olarak, üretim personeli
veya tüketicilerde çeşitli
enfeksiyonik hastalıklar
oluşabilir. Bu nedenle,
depolama alanlarında
ortam havasının
kontrolü çok önemlidir.
 Üretim yapılan veya
depolama alanlarında
dışarıdan hava girişi çeşitli
yollarla azaltılabilir veya
içeriye temiz hava
girmesini sağlayacak
önlemler alınabilir. Bu
arada içeride var olan
havanın da mikrobiyal
yükünü düşürebilmek için
yapılabilecek çalışmalar
vardır.
 Ortam havasının
mikrobiyel kontrolü
manuel olarak veya cihaz
yardımı ile yapılabilir.
Cihaz yardımı ile yapılan
mikrobiyolojik ölçümler,
cihazdan her seferinde
geçen hava miktarı
standart olacağından,
daha doğru sonuçlar
verecektir.
 Havada bulunan
mikrobiyal kaynaklı
kontaminantlar bakteriler,
mantarlar (küf-maya),
virüsler, bakteriler vb
canlılardır. Hepsinin
içerisinde en büyük
çoğunluğu bakteriler ve
mantarlar oluşturur.
Özellikle fungal etkenler;
yani mayalar ve küf
sporları, hava
kontaminasyonu açısından
çok önemlidir.
 Bu etmenler iç ve dış
ortamlarda, özellikle nemli
ortamlarda rahatlıkla yaşar
ve çoğalırlar. Yaşamaları ve
üremeleri için gereki pH ve
su aktivitesi aralığı da
oldukça geniştir. Genel
yaşam alanlarında oda
sıcaklığı olarak kabul
edilen 18-25°C’lik ısı,
fungal etmenlerin gelişimi
için oldukça uygun
sıcaklıklardır.
 İç ortam havasında bulunan
küf konsantrasyonu için bir
standart olmamakla birlikte,
150-1000 kob/m3 miktarında
koloni tespit edilmesi, insan
sağlığı için zararlı olabilir.
Yine ortamda yoğun olarak
bulunan küflerin sporları,
maddeler üzerinde
salgıladıkları sindirici
enzimler ve mikotoksinler
yoluyla bozulmalara yol
açabilirler.
 Mikotoksin olarak bilinen bu
toksik metabolitler, solunum
veya ağız yoluyla yüksek
dozda alındıklarında, akut
toksik etki sonucunda, kısa
sürede ölümle
sonuçlanabilecek
rahatsızlıklar gelişebilir.
Düşük dozda uzun süre
mikotoksinlere maruz
kalındığında ise, iç
organlarda kronik hastalıklar
görülebilmektedir.
ÖLÇÜM YAPILMASI
 Havanın mikrobiyal
yoğunluğunu ölçmek için
kullanılan çeşitli sistemler
mevcuttur. Test cihazları ile
mikrobiyel yükün ölçülmesi,
açık petri yöntemi ile
mikrobiyel olarak ölçülmesi,
mikroorganizma hücrelerinin
kimyasal bileşenlerini (ATP,
DNA, enzim) m3 hacimde
ölçme ve mikroskop altında
sayım yapmak gibi yöntemler
kullanılmaktadır.
 Havanın yük ölçümleri
yapıldıktan sonra,
kullanılan her yöntemin
gerektirdiği şekilde
sayımlar yapılır ve m3
hacimdeki yoğunluk
belirlenir. Daha sonra bu
yoğunluğu düşürmek ve
havanın kalitesini
yükseltmek için gerekli
uygulamalar yapılmalıdır.
Her uygulama sonrasında
tekrar hava örneklemesi
yapılması önerilmektedir.
 İç ortamlarda tespit edilen
hava yoğunluğu için bir
standart olmamakla birlikte,
genel üretim alanlarında
standart alınan toplam canlı
bakteri ve küf-maya
yoğunluğu en fazla
1000 kob/m3 olarak kabul
edilmektedir. Bu durum genel
üretim ve depolama alanları
için geçerli olup, özel koşullar
ve hava şartları gerektiren
bölüm veya depoların
standardı ayrıca
oluşturulabilir.
 Hava ölçümünü takiben
yapılan inkübasyon
sonucunda sayılan
koloniler ile m3
hacimdeki bakteri sayısı
hesaplanır. Sonraki
aşamada, bakteri
yoğunluğuna göre
havanın dezenfeksiyonu
gerçekleştirilir.
 Uygulanacak
dezenfeksiyon işlemi hem
havanın, hem de temas
ettiği yüzeylerin
mikrobiyolojik yükünü
azaltabilen, kullanımı
kolay, en uzak ve ulaşılması
güç noktalara bile nüfuz
edebilen, insanlarda yan
etkisi olmayan, kalıntı
bırakmayan, etki
spektrumu geniş bir ürün
olmalıdır.
 Gerek kimyasal, gerekse
doğal dezenfeksiyon
ürünleri mevcuttur.
Kimyasal ürünlerin
kanserojen etkileri ve
kalıntı bırakma riski vardır.
Bu sebeple, son yıllarda
ortam ve yüzey
dezenfeksiyonunda doğal
çözümlere yönelme
başlamış ve çeşitli ürünler
piyasaya sürülmüştür.
KAYNAKÇA
 http://www.diatek.com.tr/Makale-Yontem/Mikrobiyolojik-
Analiz/Havanin-Mikrobiyal-Yuku-ve-Ortam-Havasi-DezenfeksiyonuNedir_256.htm
 http://www.nonwoventechnology.com/tr/this-is-a-test/
 http://biyolojikmucadele.dergipark.gov.tr/download/articlefile/208600