Burun ve Sinus Hastalıkları Yabancı cisim Kanama Rinitis Viral / Bakteriyal Mikotik Atopik Neoplasi Parazit Sinusitis Yabancı cisim Koklama, burun kaşıma, yem/mama alımı Baş sallama Tıksırma Anormal solunum sesleri Yalama – sürtme Kötü koku ve akıntı Klinik bulgular Rinitis (viral / bakteriyel) CD FHV, FCV,FIV,FLV DV intra-oral X-ray Kültür Anatomik ve immun yet. Komplikasyon ve asıl hastalık bulguları Yer değişikliği Sülfanamid/ tetrasiklin suya/yeme eklenir Mukoprulent akıntıların Lavajı Fizyolojik su, %0.1 rivanol, %0.5 potasyum permanganat Fungal (Mikotik) Rinitis Köpek ve kedilerde yaygın (Rum. Nadir) Dolichocephalic ırk Etken Aspergillus fumigatus, Penisillium spp, Cryptococcus neoformans Semptomlar Sesli solunum Akıntı Uni/Biateral Mukoid, mukopruent, Epistaksis Mukoza görünümü Depigmentasyon Granülom ulserasyon Ağrı Distorsiyon /Nörolojik ? Fungal (Mikotik) Rinitis TANI Kültür ? %40 Seroloji normal Agar jel ELİSA Radyoloji Rinokopi biyopsi TEDAVİ Medikal ± operatif Medikal %50 başarı Ketoconazol 5-10mg/kg 6-8 hafta PO Itraconazol (aynı) Enilconazol %5 sol. BID 7-10 gün intranazal Na iodur %20 sol 66 mg/kg İV 10-14 gün Streptomisin 20mg/kg 10 gün, 2-3 arayla tekrar kesim Atopik ( Allerjik ) Rinitis Tür Kedi ve köpek nadir Etyoloji Polen ve mantar sporu Mevsimsel Sert - Beyaz granülom Pempe düz plak Burun kaşıntısı Hapşırma Seroz burun akıntısı Şişkinlik Dispne / hiperpne Nasal akıntıda eozinofil artışı Tedavi Yer değişikliği Antihistaminik ve kortikosteroid Intranazal Neoplasi Küçük hayvanlarda “Adenokarsinoma” , fibracarsinoma, chondrosarcoma, osteosarcama, squamoz hücre carsinoma, Lymphoma ve diğer Dolichocephalic ırklar Intranazal Neoplasi Klinik bulgular Agızdan solunum Dispne (uyku da) Horlama gibi sesler Kökü nefes kokusu Tıksırık / hapşırık Akıntı (seroz, mukoid, kanlı) Epistaksis Ağrı ve deformasyon Ekzoftalmus -epifora X-ray Rinoskopi BT MR Intranazal Neoplasi Tedavi Prednisolon 2-4 mg/kg BID 3hafta Cisplastine 0.8 mg/kg IV 5 gün 2hatfa ara ile Cyclophosphamide 50mg/m2 PO 3-6 gün (21 gün ara ile) 100-150 mg/m2 İV tek doz (21 gün ara ile) Tonsillitis Yangı / abse Üşütme Kronik kusma Kronik akciğer hast Yab.cisim İrritan Gazlar tümörler E.coli, Staf., Strep. Ateş Durgunluk, halsizlik Baş sallama Hafif öksürük İstahsızlık Yutma güçlüğü Salivasyon Kusma refleksi Hiperemi ve Şişme (tek/çift ) kriptler Tonsillitis TEDAVİ KAB Penisilin 5-7 gün Amoxiciline (7mg/kg), Ampilisin (5-10mg/kg). NSAI Gerekli ise IV, SC sıvı takviyesi Yumuşak, sulu , ılık gıdalar ile besleme Tonsillektomi Larenks Hastalıkları Yangı, apse, obstruksiyon, kollaps,tümör CD, CTB,R, FRT, FCV, GSF sendromu Yaş, ağrılı (akut) Sert, kuru, kısa (kronik) Sonda, irritan gaz, toz yabancı cisim bordetella, strep, staf., Herpes, adeno, paramikso virus Akut-kronik Sonbahar-kış Öksürük Ateş Burun akıntısı Ağrı Yutma güç ve ağrılı Dispne Kötü kokulu nefes Ses kısıklığı Hırıltılı solunum Asfeksi Larenks Hastalıkları TEDAVİ Antimikrobiyal Sulfonamid Penisilin Streptomisin Oxitetracyclin Tylosin 11 mg / kg BID NSAI- analjezik Diprone KH 25mg/kg, BH 50 mg/kg (“Novalgin”- Kediler hariç) Aspirin Köpek: 10-25 mg/kg, IM, IV,SC Rum: 100 mg/kg PO Trakea Hastalıkları Trakeitis,Trakebronşitis, Stenoz ve kollaps, Yabancı cisimler,ödem İnfeksiyöz Parainfluenza, Adeno, reo, herpers virus Bordotella, E.coli, strep, staf, pastörella İnspratorik (ıslık) Expratorik dispne (hırıltı) Non-infeksiyöz İrritan gaz Allerjik nedenler Travma Kronik kapak endokardiozisi Yaş/kuru öksürük Dispne Trake sıkıştılrılması Ağrı ve öksürük Lökösitosiz Trakea Hastalıkları TEDAVİ Antibiotik (KAB) Bronkodilatörler Aminophyline Oxtriphylline 4-10 mg/kg (Q-BID) Theophyline 10-20 mg /kg “ Su buharı 15-20 dk antitüssif, kortikosteroid ??? Zayıflatma Bronş ve Akciğer Hastalıkları Bronşitis Hiperimi ve Ödem Kanama Anfizem Atelektazi / kollaps Asfeksi Pnömoni Bronşitis KRONİK AKUT İnfeksiyöz sebepler Parainfluenza, Adeno, reo, herpers, calici virus Bordotella, E.coli, strep, staf, pastörella Mycoplazma spp. Non-infeksiyöz Toz, duman, İrritan gaz Parazitler Polen Rüzgar ıslanma, üşütme Yanlış yutma Trakeal kollaps Kardiyomegali 2 ay > Çevre ve irritan gaz Allerjik sebepler Parazitler Myoplazma Bronşitis Öksürük Ateş SEMPTOMLAR Viral: kuru , Bakteriyal: produktif AKUT= ağrılı, şiddetli, nöbet tarzı, sonrası kusma KRONİK = Kuru, sonrası öğürme AKUT: yüksek, yok / hafif KRONİK: yok / hafif. Yüksek (Mikoplazma) Solunum sayısı ve tipi Artmış ve Abdominal Tip Egzersiz intoleransı Oskultasyon AKUT: Önemli Değişiklik Yok / SERT VEZİKÜLER SES, (Kaba raller: çatlama-patlama sesi) KRONİK: hırıltılar, ince raller (çıtırtı) Perküsyon Burun akıntısı AKUT: Açık, Açık Üstü Ses (Ağrı) KRONİK: ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİK YOK AKUT: Seröz, sero-muköz, mukoprulent KRONİK: GENELLİKLE YOK Hemogram Non-spesifik Bakteriyal: Radyografi nötrofilik lökositoz) Peribronşial desen (opaklık) Bronşitis Antimikrobiyal prednisolon 0.25-0.5 mg/kg PO G2K Dexametazon 0.1-0.2 mg/kg İV,SC,İM, PO G2K Bronkodilatör Amoxicilin 10mg/kg G2-3K Doksisiklin 5mg/kg G2K Chloramphenicol 25mg/kg G2K Antiinflamatuar (5-7 gün) TEDAVİ Teofilin 20 mg/kg PO G2K Terbutaline kedi: 0.05-0.1 mg/kg PO G2-3K köpek: 1.25-5 mg. PO G3K Antitüssif Butorfanol 0.5-1 mg/kg PO G2-4K Hidrokodon 0.22 mg/kg PO G2-4K Kodein 1-2 mg/kg PO G2-3K Aspirasyon pnömonisi Akut yada kronik Sistemik ve toksik bulgular Kranioventral sert veziküler ve raller Lökositosiz Opasite-konsolide 0ksijen, bronkodilatör, antibiyotik Dispnetik kedi ve köpeklere yaklaşım Asla yan yatırılmadan, dikkati ve nazikçe tutulan dispnetik kedilere sadece dorsoventral radyografi alınır. Yan yatırılarak film çekilmesi güvenli olmayıp, mevcut durumu kötüleştirebilir. Cihaz elverişli ise hasta yan yatırılmadan L-L görüntüler alınabilir. Genellikle zapt edilmesi güç olduğundan çekimler tekrarlanabilir. Her an dispnetik kriz girme ya da ani ölümü yatkın olduklarından dolayı acil müdahaleye hazır olunmalı, çok dikkatli tutulmalı ve strese sokulmamalıdır. Tutarak muayene strese yol açacağı için tutulmadan yapılacak muayenede dispnenin sebebini ortaya çıkarmak için bazı ip uçları sağlar. Diyagnostik testler tedavi edici olmadığı için böyle kritik hastalara röntgen çekilmesi ertelenmeli yada iptal edilmelidir. Vücut sıcaklığını normale döndürmek, oksijen desteğini sağlamak ve kafes içinde sakinleşme/dinlenmeyi içeren non-spesifik tedavi dispnetik kedinin mevcut durumunu belirgin bir şekilde düzeltir. Böylece diyagnostik testler daha güveli yapılabilir. Opoidler ile sakinleştirmek hem stres hem de ağrıyı azaltarak mevcut durumun düzelmesine yardımcı olur. Hızlı ve yüzlek solunum, ortopne (oturma pozisyonu alma), ağız açık solunum ve siyanoz semptomları sergileyen dispnetik hayvanlarda plevral sıvı birikimi şüphesi çok kuvvetli olduğunda, böyle hastanın anemnez ve fizik muayenesinden sonra ilk yapılması gereken girişim torakosentezdir. Allerjik Bronşitis (Astım) Çevresel ajanların solunması Polen parfüm- oda kokuları sigara dumanı veya toz Ev temizleme solüsyonları Bronşların kasılarak küçülmesi Mukoza ödemi Lumenin büyük miktarda eozinofil içeren mukusla dolması Astım Allerjik Bronşitis SİYAM, PERS ANİ VE NÖBET TARZINDA Kilo kaybı, iştahsızlık, depresif Öksürük sonrası öğürme, kusma Hırıltılı solunum sesleri Oskultasyon 5 YAŞ < , hırıltı ve çıtırtılı sesler Perküsyon davul sesi ve alanda büyüme Peribronşial yoğunluk artışı Kan sayımında eozinofil artışı BAL X-ray: Dispne Öksürük Allerjik Bronşitis Oksijen terapisi %100 kafes, maske,kanül Atropin 0.04 mg/kg SC,IM KAB Bronkodilatör Kortikosteroid TEDAVİ Prednisolon 5-10mg/kg İV Dexametazon 0.2-2.2 mg/kg IV, IM KORUMA Metilprednisolon 10-20 mg 2-8 hafta arayla İM,SC *Siklosporin : 10mg/kg PO G2k Flutikason propiyonat 110-220 mg G2K 7-10 nefes Pulmoner Konjesyon ve Ödem Konjesyon (hiperemi) Pasif Aktif Sol kalp yet. Pulmoner venalar üzerine basınç Yan yatma Isı çarpması İrritan gaz Organik fosforlu insektisit zeh. Anaflaksi (aşı/ilaç) Antraks, yanıkara, pastörellosis, enterotoksemi Pulmoner ödem Alveol + interstitisyal doku + bronş-bronşiyal Kapillar basınç artışı Plazma ozmotik basınç azalması Karaciğer ve böbrek yet, kronik kan kaybı, yanıklar, malabsorbsiyon Negatif interstitisyal basınç artışı Pasif hiperemi, aşırı sıvı tedavisi Perikardial ve pleural efüzyonun hızla boşaltılması Alveol-kapillar geçirgenliğin değişmesi Pnömoni, yılan ısırması, üremi, pankreatitis, ısı-elektrik şoku PULMONER ÖDEM İnsp.Dispne hipoksi Öksürük Hızlı Nabız Çıtırtılı sesler Burun Akıntısı seroz, kanlı-köpüklü Pulmoner ve Alveolar Yoğunluk Artışı TEDAVİ İstirahat (kuru, temiz ılık ve havadar) OKSİJEN Sedasyon Diüretikler Furasemid 4-8 mg/kg G2-4 İV,İM,SC Bronkodilatörler Aminofilin , teofilin Pimobendan 0.1-0.3 mg/kg PO Dobutamin 2.5-10 mcg/kg/dak. İV *Morfin 0.1 mg/kg İM, SC İnodilatörler Butorfanol 0.25 mg/kg IM (1/2-1 saat arayla) “DOLOREX (intervet)” *Morfin 0.1 mg/kg İM, SC Asepromazin 0,02 mg/kg SC İM İV Klorpromazin 0.04 mg/kg IV, 0.4 mg/kg PO Kortikosteriod Antihistaminik ve adrenalin (anaflaksi) Flebotomi anaflaksi/ damar permiabilitesi azaltmak %10-20 Ca Destek (asıl hastalık için ) Antimikrobiyal tedavi Pnöymoni Hızlı – yüzlek solunum Kalp sesleri belirgin Dispne Hiperemi-Siyanoz Ateş İNSP / (exp.) 40-41 / 39-40 °C Burun akıntısı Akut: çift / mukoprulent Kronik: yok Öksürük Oksultasyon Kaba raller, ince raller, Sürtünme ± Perk / palp. Akut: produkidif ve ağrılı nöbetli kuru Kronik: kuru Ağrı Yatay matite Depresif,iştahsız, zayıf, karışık kıl örtüsü Pleural efuzyon Karnivorlarda ilaç seçimi E. coli, Klebsiella, Pasteurella spp., Pseudomonas, Bordetella, Streptococcus Enrofloxacin; köpek: 2.5-10 mg/kg BID PO, kedi: 2.5-5 mg/kg PO SID ®) (BAYTRİL, FLOKSİN, ENROLEN,VETRİL Gentamicin; 6 mg/kg IV SID veya 2-4 mg/kg TID, IM, SC, IV ® (FORTİGEN, GENTAVET, GENTA Amikacin; 5-10 mg/kg BID, IV, IM, SC (AMİKAVER, AMİKOZİT Ceftriaxone ; 10-30 mg/kg BID-QID PO, SC, IM, IV ®) (BAKTİSEF, CEFADAY, FORSEF, UNACEFİN,NOVASEF Ceftazidime; ®) 10-30 mg/kg BID-QID PO, SC, IM, IV (FORTUM, İESETUM ®) Karnivorlarda Sol.Sis. Enf. Hast. Köpek gençlik hastalığı Distemper Köpeklerde tracheobronşitis (CBT) Feline Rispratorik hastalık komplesi Kedi gribi, Feline Rhinotrachitis (FHV) Feline Calici Virus (FCV) Feline Chlamydia psittaci (FCh) Feline Bordetella bronchiseptica (FBb) Canine Distemper köpek gençlik hastalığı İLAÇ DOZ mg/kg YOLU UYGULAMA SIKLIĞI SÜRESİ ANTİMİKROBİYAL Ampisilin 20 PO,IV,SC 8 7 gün Amoxicilin 20 PO,IV,SC 8 7 gün Tetrasiklin 22 PO,IV 8 7 gün Chloramphenicol 15-25 PO,SC 8 7 gün Cephapirin 10-30 IM,IV,SC 6-8 3-8 gün ANTİKONVULSİV Fenobarbital 1-2 PO 12 Primidone 15-22 PO 12 Diazepem 2-5 PO,İM 8 1-2 IV, PO 24 ANTİENFLAMATUAR Dexamatazone SIVI TEDAVİSİ VİTAMİN ANTİEMETİK Laktatlı ringer sol, İsotonik/poliiyonik, Glikoz % 5 B Kompleks, Ascorbik Asit 3-5 gün Kennel Cough Köpek tracheobronchitis FHV FCV* FCh FBb Genel halsizlik +++ + + + Hapşırma +++ + + ++ Konjiktivitis ++ ++ +++** - Aşırı salivasyon ++ -^ - - Göz akıntısı +++ ++ +++ (+) Burun akıntısı +++ ++ + ++ Oral ülserasyon + +++ - - Keratitis + - - - Öksürük (+) - - ++ Pnömoni (+) + +/- + Topallık/aksama - ++ - - ** sıklıkla mevcut, (+) nadiren , +/- mevcut olabilir, ^ hafif FCh=Chlamydia psittaci infection, Bb=Bordetella bronchiseptica Kedi gribi, Feline Rhinotrachitis (FHV) Genel halsizlik +++ Hapşırma +++ Konjiktivitis ++ Aşırı salivasyon ++ Göz akıntısı +++ Burun akıntısı +++ Oral ülserasyon + Keratitis + Öksürük (+) Pnömoni (+) Topallık/aksam - FCV Genel halsizlik + Hapşırma + Konjiktiviti s ++ Aşırı salivasyon -^ Göz akıntısı ++ Burun akıntısı ++ Oral ülserasyon +++ Keratitis - Öksürük - Pnömoni + Topallık/ aksama ++ Feline Calici Virus (FCV) Nazal ülserler Feline Chlamydia psittaci (FCh) Genel halsizlik + Hapşırma + Konjiktivitis +++** Aşırı salivasyon - Göz akıntısı +++ Burun akıntısı + Oral ülserasyon - Keratitis - Öksürük - Pnömoni +/- Topallık/aksama - Köpek ve kedilerde “B.bronchiseptica enf.” tedavisinde tavsiye edilen antibiyotikler Doxycycline 5-10mg/kg PO, BID 2-4 hafta Azithromycin 5mg/kg PO, SID 3-5 gün (1-2 kez) Amoxicilin-clavulanate 15-20mg/kg PO, BID-TID, 2-4 hafta Enrofloxacin 5 mg/kg PO, SID, 3-4 hafta (sadece köpeklere). (kedide retinopati ve kanama) Trimethoprim-sulfonamide 30mg/kg PO, SID-BID, 3-4 hafta Normal toraks radyografisi Peribroşiyal desen Ödem sıvısı Kanama Aşırı mukus birikimi Hava bronkogramı Pulmoner ödem gelişimin son safhasında itibaren….. Pamuklaşma neoplasia mikotik pnömoni abse alanları Lob ayrılması Bölgedeki kanama, ödem veya eksudasyondan dolayı alveolar hastalıklarda Radyografilerin değerlendirilmesi Filmleri değerlendirmeye başlamadan önce posisyon, ışınlama, solunum fazı gibi teknik detaylar belirlenmelidir. Artefaktların saptanması yanlış teşhis riskini en aza indirecektir. Gerekirse çekimler tekrarlanmalıdır. Radyografik değerlendirmelerin sistematik yapılması filmlerin doğru yorumlanmasını kolaylaştırır. Extratorasik yapılar (toraks kenarları, omurlar, kaburgalar, diyafram ve kranial abdomen) intratorasik yapılar ( trake, karina, kraninal ve kaudal mediastinum, kalp, kan damarları ve akciğer paranşimi) ile birlikte değerlendirilmelidir. Normal toraks Yanındaki yumuşak dokular ile iyi zıtlık sergileyen omurlar iyi minerarize olmalıdır. Sağlam (el değmemiş) kaburgalar, eşit aralıklı ve 13 tane olmalı. Diyafram parlak olmalı Kraninal abdomende karaciğer, mide ve yağ tabakaları görünebilir olmalı. Trake omurlardan uzaklaşarak karinada sonlanmalı ve karina 5. interkostal aralıkta olmalı. Trake kranial mediastinumda görünen yalnız bir yapı halinde olmadır. Trake etrafındaki tek bir yumuşak doku opaklığı halinden görünen saydam olmayan bölüm kranial mediastinal kan ve lenf damarları ile lenf yumrularının kaynaşmış/ bir bütün halindeki görüntüsüdür Özefagus içindeki hava trakenin dorsal duvarının parlaklaştırabilir. Buna şeritli trake bulgu adı verilir. Anestesiye alınan hastalarda özefagus içinde az bir miktar hava bulunması normaldir. Lateral görüntüde aortik kavis genellikle kalbin kranial tabanında gönünür ve eğik olarak kaudodorsal uzanır. Aortik çıkıntı yaşlı hayvanlarda daha belirgin ve eğri görünür. Vena cava diyaframın sağ tarafından geçerek sağ atriyuma girer. Akciger alanları çoğunlukla havanın hâkimiyetindedir. Kedilerde kaudo-dorsal akciğer uçları omurlardan uzaktadır ve bu durum pleural efüzyon olarak yanlış yorumlanmamalıdır. Akciğerler içinde büyük bronşların duvarları birbirlerine paralel veya çıkış yeriyle bağlantısı olan halka şekline ince opak çizgiler halinde görülür. Pulmoner damarlar akciğerin periferine doğru gittikçe incelir ve dallara ayrılır. Arterler ve venalar çift olarak uzanırlar. Venalar bronşların ventralinde ve medialindedir. Arterler ise bunun tersinde yer alırlar. Damarların çapları LL filmde 4. kaburganın çapından küçük olmalı ve DV filmde ise 9. kaburganın çapını aşmamalıdır. LL filmde kaudal pulmoner damalar köpeklere oranla kedilerde daha iyi görülür. Yaşa bağlı değişiklikler: Genç hayvanlarda timus dokusu görülebilmelidir. LL röntgenlerde kalbin kranial sınırında (bazen birleşmiş olarak) ve DV/VD röntgenlerde orta hattın solunda “üç açılı” yumuşak doku yoğunluğu olarak görünür. Yaşlı hayvanlarda; lateral çekimlerde kalp daha yatay konumdadır, aortun dışarıya dogru şişkinliği (tümsekliği) ve kavisi daha belirgin olamaya başlar. Kaburgalara ait kıkırdak dokular daha fazla kalsifiye olmuş kısımlar halinde görünür. Bu görüntüler kaburga kırıkları ile karıştırılmamalıdır. Bronşiyal Desen: Bu desen bronş duvarlarının görülebilmesinin artışı ile karakterizedir. Bronşiyal kalsifikasyon yaşlı hayvanlarda yayın bir bulgu olup, köpeklere oranla kedilerde daha az belirgindir. Bronşiyal duvarların görünümün artışının sebebi peribronşiyal infiltrasyon ve/veya mukoza yangılanmalardır. Enfeksiyon, yangılanmalar, alerjik veya irritan sebeplerden ileri gelen kronik bronşitiste bronş duvarların kalınlaşması tipiktir. Bronşiyal desenin kedilerde en yaygın nedeni astımdır. Bronşiyal desenin oluşumunda daha az rol oynayan nedenler; sol kalp yetmezliğinde sekunder olarak meydana gelen peribronşiyal ödem ve hava yolu neoplazileridir ( genellikle limfosarkomalar). İntersititisyal Desen: Alveoller, interlobular bağ doku ve kan damarlarının birlikte oluşturduğu dokulara intersititisyum denir. Sıvı, fibröz doku ve metaztatik birikimler gibi yapısal değişikliklerin intersitiyum içine sızmasından (infiltrasyonundan) dolayı interstitisyal opasitede (matite/yoğunluk) artış meydana gelir. İnfiltrasyon sonucunda normal akciğer ayrıntıları (detayları) bulanık bir görünüm sergiler. Bulanıklaşma/pusluluk, petekleşme gibi yapısal olmayan ve nodülleşme görüntüleri intersititisyal desendeki değişiklikler olarak sınıflandırılmaktadır. Artmış matitenin puslu veya bal peteği gibi delikli görüntüsü normal akciğer detaylarının incelenmesine engeller (süperimpoze). Yoğunluğu yüksek olarak görünen nodüler alanlar çevresindeki dokulara göre daha belirgin veya farklı görünür. a. Yapısal olmayan intersititisyal Desen: Yapısal olmayan intersititisyal değişiklikler küçük, önemsiz veya tesadüfî bir bulgu olabilir. Ekspirasyon esnasında çekilen bir film, bu tür değişikliklere neden olabilir. Bu durumda alveolle kıyaslama yapılarak, değişikliğin oldukça geniş bir yüzeyde intersitisyumu işgal ettiği ya da kapsadığı görülebilir. Düşük X ışını şutlanması sonucu karanlık çıkan filmde ya da yağlı kedilerde artmış radyasyon dağılımı nedeniyle intersititisyal opasitede belirgin bir artış olacaktır. Yapısal olmayan intersititisyal desendeki değişikliğin generalize olması (tüm akciğer dokusunda yaygın) durumu; intersititisyal pulmoner ödemden dolayı kalp yetmezliği olan hastalarda sıklıkla meydana gelir. Yapısal olmayan intersititisyal desendeki değişikliğin az sıklıkla görülen sebepleri arasında pnöymoni, akciğer kanaması, FIP, toksoplazmosis, akciğer kurtları gibi hastalıklar sayılabilir. b. Noduler İntersititisal Desen Boyutları 0.5 cm daha az olan küçük nodüller genellikle görülmez. Fakat birkaç tanesi süperimpoze ise birleşmiş siluet olarak görülürler. Meme uçları, küçük deri kitleleri ve kan damarlarının son kısmının süperimpose görüntüleri nodüller ile karışabilme ihtimaline dikkat edilmelidir. Noduler intersititisal desen genellikle akciğer metastazlarında oluşur. Kedilerdeki metastatik pulmoner nodüller köpeklere oranla daha az sıklıkta tanımlanır. Limfosarkom, multiple abseler, granulom, hematom, FIP ve akciğer kurtları gibi hastalıklarda nodüler desen değişikliğine neden olabilir. Alveolar desen Normal alveol hava ile doludur. Alveol sıvı veya hücreler ile istila edilmeye başladığında veya kollaps olduğunda içindeki hava kaybolur ve yumuşak doku opasitesi sergiler. Bu durumda artmış opasiteden dolayı iyi ayırt edilemeyen alanlar halinde görülür. Akciğer damarları artmış yumuşak doku opasitesine bağlı olarak belirsizleşir. Büyük broşların içinde hava kalması sonucunda yumuşak doku opasitesinin zıt renginde alanlar oluşur ki buna “hava bronkogramı” denir. Pulmoner ödem, pnöymoni, kanama primer/sekunder neoplaziler alveolar istlianın yaygın sebepleridir. Pulmoner ödem: Kollaps (atelektazi): Akciğerin kollabe alanları; istila edilmiş veya birleşmiş alanlardan kolaylıkla ayırt edilebilir. Kollabe akciğer bölümü daha küçük yer kaplar ve bunun sonucunda akciğer yüzeyinde meydana gelen yer genişlemesi kalbin lokalizasyonunu değiştirir. Akciğer kollapsınının en yaygın nedeni röntgen çekmek için hayvanların yan tarafına yatırılmasıdır. Yan yatırılanlarda alt tarafta kalan akciğer tarafında daha az hava dolaşımından dolayı meydana gelir. Genellikle astımlı kedilerde sağ orta akciğer lobunda kollaps meydana gelir. Çoğunlukla plevral efüzyon ile birlikte oluşan lob torsiyonuna bağlı kollaps diğer sebeplere oranla daha az sıklıkta görülür. Akciğer kitleri: Onların kaynağına bağlı olarak (alveolar yada intestinal) akciğer kitleridir. Diğer yapılarla ilişki ve posizyonu değerlendirilir. Kitlelerin doğru değerlendirilmesi için her iki görüntü (LL ve DV/VD) planında röntgen çekilir. Toraks radyografileri bölgedeki kitlenin akciğer kökenli mi yoksa mediastinal kökenli mi olduğunun anlaşılmasında yetersiz kalır. Geniş kitleler mineralize alanlar (kemik yoğunluğuna yakın) içerebilir. Neoplazi (primer veya sekunder metastatik), granulom, hematom, abse ve kistler akciğerde görülen kitlelerdir. Ruminatlarda yatkınlık Temel fonksiyonu O2 / CO2 asit-baz dengesi bioaktif maddeleri metabolize ve aktive kortikosteroid, seratonin, prostaglandin ve anjiotensin ısı ve sıvı dengesi O2 azlığı ve patolojik değişikler Anoksi anoksik, stagnant, anemik, histotoksik Solunum hastalıklarının genel semptomları • • • • Burun Akıntısı / kanama Göz akıntısı Kulaklara düşük Dispne bulguları – – – – – • • • Dirseklerin uzaklaştırılması, Baş aşağı-ileri konumda Açık ağız Dil dışarıda, salya akıntısı Abdominal nefes hattı Kötü nefes kokusu Kıllar karışık Duyulabilen anormal solunum sesleri – Hırıltı, horultu, – Aksırık, öksürük • • • • Anormal solunum şekli Göğüs kafesi ağrısı Anormal askultasyon ve perkusyon bulguları Mukazal siyanoz Öksürük Akut Sebepleri Kronik Burun kanaması • Tek taraflı – – – – – Travma (burun/maxilla) Boyuz kırığı Yabancı cisim Tümör Ülseratif fungal granülomatoz • Çift taraf ve ağız boşluğu – – – – – F. / L. /A. Apse – tümor Pul. embolik anevrizma Pul. Tromboembolimz Pul. Hipertansiyon Aspriasyon pnömonisi • BVD, CGB, IBR,antrax, yanı kara, sepsis, basiller hemoglobilüri, efemeral fever, trombositopenik hast. mavi dil* • Arsenik, warfarin, nitrat, civa, bakır* • Eğrelti otu, tatlı yonca, meşe • Yılan sokmaları, faktör eksiklikleri, renal, kardiyak Rinitis • – Sığır • – – – – Koyun-keçi Mavi dil, çiçek, ektima • Östrus ovis Parainfluenza, herpes, distemper, adeno tip1-2 • • Herpes, rinotrahit,calici, clamidia pisittasi • İnfluenza, herpes tip-1-2-4-5, rino tip-12-3, arterit, morbilli, At • – • Tüm türler • Kriptokok, koksidioid, aspergillus, rinosproridium, fikomises, penisilyum Neoplazi- polip, amiloidozis – Köpek, kedi, at Tüm türler (Rum:holştayn ve jersey) Mikotik Bakteriyal Yabancı cisim, Hava kesesi hast*,Tay pnöymonisi, Gurm*, Pluerupnöymoni (At*) Kedi Atopik-alerjik – • • Kuterebra, linguatala, pnöymonissoid, kapillariya, singamus köpek • – Paraziter – Köpek PB, CGB,VDMD,IBR,BAV Tip-1-2-3, RSV, Koyun ve keçi • • • Viral Kist – buzağı • Kötü havalandırma – buzağı Oestrus ovis enfeksiyonu •Nitroxynl 15-20 mg /kg Sinusitis Boynuz kırılması / çıkarılması,Enfeksiyonlar,IBR, CGB, Travma , açık yara, diş hast.,Yabancı cisim, tümör • • • • • • • • • • • Haftalar/aylar sonra Anoreksi,Letarji,ateş Akıntı Hırıltılı solunum Kötü kokan nefes Baş posizyonu Kemik deformasyonu Ekoftalmus Solunum yollarında daralma – Mat ses ve ağrı – Kemik incelmesi ve gaz birikmesi Enfeksiyonda yayılma • • NSAI ilaçlar – Asetil salisilik asit 100mg/kg PO, G2K. – Fenil butazon 17.6 mg/kg PO 2 gün “ “ 4.4 mg/kg PO G1 – Fluniksin Meglumin 0.5-1.1 mg/kg IM 1-3 gün G1K KAB – Penisilin 22.000 IU/kg IM, G1K – Tetrasiklin (10-22 mg/kg), PO, IM, IV G3K – Tylosin (10-17mg/kg) IM, G1K – Trimethoprim+sulfonamıd – • (40 mg/Kg) IM G1-2K Trepenasyon / irrigasyon – Antiseptik sol – Streptokinaz (200.000 İÜ) Farengitis, Larengitis ve Tracheitis • Köpek kedi – ÜSYE, Brahisefalik HYS • Ruminant – IBR, Dana difterisi, H.sommus, fusobakteryum nekroforus, şiping fever, aktinoasilloz, • At – Sol laringiyal hemiplaji – Yumuşak damak dorsale yer değiştirmesi – Faringiyal lenfoid hiperplazi – Faringiyal kistler • Öksürük – Kuru- Yaş ağrılı • Dispne – inspratorik • Hırıltılı solunum • İnsp. Gürültülü sesler • Ateş, depresyon, toksemi Farengiyal ve Larengiyal apseler • Yab. Cisim • Sonda uyg • Actimoyces, actınobasil, pastörella, • corynebacterium pseudotuberculos*. • • • • • • Çigmeme ve yutma zorluğu İnps. Dispne Ağız kokusu Burun akıntısı Ağrı Dehidrasyon • Aspirasyon pn.*** » KUDUZ • • • • KAB Penisilin, tetrasiklin NSAI kesim Larens ve Trache daralması- tıkanması-ödemi • Sporadik • Akut- kronik • • • • • • İnsp. Dispne Öksürük Ateş, taşikardi, Taşipne Siyanoz Asfeksi • Besi danalarında trake ödemi • Akut dipne – Sıcak yaz mevsimi – Besi periyodunun sonuna dogru • Kronik öksürük – Sık, derin, kuru – Gelişme geriliği Bronş ve akciğer hastalıkları • • • • • Hiperemisi ve ödemi, Kanaması Anfizemi Atelektazi ve kollaps Asfeksi Yangısı (Pnöumoni) • Bronkopnöymoni • Metastazik pnöymoni • İnterstitisyal pnöymoni – Akut (İnterstitisyal anfizem ve Respiratorik distres sendromu) – Kronik (atipik İnterstitisyal pnöymoni) – Paraziter ve mikotik • Aspirasyon pnöymonisi Akciğer Konjesyonu ve Ödemi Hiperemi Primer: Pn.başlangıcı, gaz-duman,OFI zeh. , uzun süre yan yatma, soğuk hava soluma Sekunder: Konj. Kalp Yet. (KKY) S e m p t o m l a r • Karışan hast Şiddetli dipne (İnsp) Taşikardi, taşipne Yüksek Ateş (Konj) Mukoza Hiperemi …. Ödem Anaflaksi, KKY, akut pn, gaz-duman, sepsis, zakkum zeh, Doksisiklin (buzağı), akc. yaralanmaları – Pn.ler ve Akc. Kanamaları • Prognoz siyanoz Burun akıntısı Konj: seröz Öd: köpüklü -kanlı Öksürük yumuşak yaş _ Konj: sert veziküler _Öd: Raller ince , insp.hırıltı – Konj: – Ödem • Tedavi – – – – – – Oksijen Furasemid Aminofilin, teofilin Kortikosteroid**** Morfin- acepromazin Na bikabonat Akciğer Anfizemi Akut interstitisyal pnöymoni Bronkopnöymoniler Anaflaksi, toksemi, RPT, Akc.apseleri ve Parazitleri, klorlu gazlar • Exp. Dispne • Karışan hastalıklar • Hareketle şiddetlenme • Exp inleme • Şid. ise ağız açık sol • Öksürük • kuru ve kısık • hırıltı Exp. • genişleme, açık üstü • Deri altı anfizemi – – – – Akc hip-ödemi Akut ve kronik pn Pnömotoraks Verminöz pn • Prognoz • Tedavi – Kendiliğinden – Atropin, kortikosteroid, antihistamikler Pnömotoraks Asfeksi 30 sn sonra Baş aşağı sarkıtma Sıvazlama Temizleme (Aspirasyon) Vagal bradikardi Bacakların ovulması Somatik respiratorik refleks Isıtma AsfeksiliAsfekside neonatallere müdahale Müdahale Solunum uyarıcıları • Doxopram HCL (Dopram )® – 40-100mg / Buzağı – 5-10 mg / Kuzu • Diprophylline • Pozitif basınç ventilasyonu – Endotracheal tüp – Mide tüpü (*Astmadin)® – 700mg /buzağı PO G3K – 140-280mg /kuzu PO G3K • Etamiphylline • Niketamid (Kardiovet enj.) ® – Tay: 2.5-25 mg/kg im,sc (iv) – Köpek,kedi: 20-40 mg/kg im,sc (iv) Asfekside müdahale Kalp durması • Pozitif basınç ventilasyonu • Kalp masajı • Defibrilatör – Kh. max 100jul – Bh.max 200 jul • Damar yolu açılması – Ringer laktat sol 20-40 ml/kg IV Nabız alınamaması, Kapillar dolum az/yok Taşikardi, ext. Soğuma *Dopamine 2-10µg/kg/dk İV • Asistol / P< 60 – İV / İT • Adrenalin 0.02mg/kg – İT • Atropin 0.04mg/kg AsfeksiliAsfekside neonatallere müdahale Müdahale Hipotoni ve Koma hali •DMSO %10-20 sol. •0.5-1 g/kg IV(1-2 saatte) Ventilasyon normal, Kardiyak verim zayıf • Sodyum bikarbonat – 1-2 mEq /kg İV Oliguri (ABY) • Dopamine 2-10µg/kg/dk IV • Furasemid 1 mg/kg IM/IV G2K • Mannitol 0.25-1 g /kg İV (1-2saatte) Asfeksili Neonatallere Müdahale Septik şok’un önlenmesi • • • • Paranteral beslenme: CA %15 KOLOSTRUM Az miktarda süt Geniş spektrumlu antibiyotik antigaz – Metaklorpromid 0.25-0.3 mg/kg İV G4K • Antiülser – Ranitidin – Sucralfate Pnömoni Patolojik yerleşime göre • Bronkopnöymoni – Bronş,bronşiol ve anterior loblar – Enzootik pnöymoni • Fibrinli pnöymoni – Anteriör ventral loplar ve plevra – pastörellosiz / shipping fever • İntertitisyal pnöymoni – Üniform ve alveol çeperi • Viral, allerjik / parazitik pnöymoniler Pnöymoni Etyoljik etkenler • Pasteurella hemolitica ve multicida, H.Sommus, mycobacterium bovis • Mycoplasma spp • Parainfluenza 3, Res.sinsitiyal virus, IBR, BVD • Mantar • Parazitler (Bronkopnöymoni) Hazırlayıcı faktörler • Stres ve dehidrasyon • Pazardan toplama • Ahır durumu • Mevsim • Ani ısı değişimleri • Dispozisyon • Çevre tozları yoğunluğu • Buzağı-kuzu: Enzootik Pn • Besi danası:Pastörella Pn Akciğerlerin Askultasyonu Patolojik sesler – Raller • Kaba (gürültülü, kısa süreli,kesintili,müziksel olmayan çatırdama, patlama sesleri) – Distal servical trake, büyük bronşlar exdutatının titreşimi • İnce (düşük ses yoğunluğu, kısa süreli, kulak arkası saç karıştırma sesi-çıtırtı) – Alveol içindeki yapışkan exudatın insp-exp. hareketi “bronşit, pnöymoni, ödem, kanama, kollaps” – Hırıltılar (ıslık-düdük, gıcıtrı, cırlama, müziksel) (Daralmış kanal-borulardan hava geçişi sırasında oluşan duvar titreşimi) • Expr:intratorasik hava yolu kısmı tıkanma-daralma – At- KOAH, Kedi astım, köpek- CAV tip-II, Sığır- bronşit, RSV • İnps. Extatorasik hava yolu kısmı tıkanma-daralma – Trake kollası, hipoplazi, atelektazi, kitle – Sürtünme (iki kağıtın birbirine sürtülmesi sesi)- İnsp ve Expr • Pleural:Pleurit, Tuberküloz pleurapnöymoni, “efüzyonda üst de” • Perikardiyal: Perikarditis Pnöymoni Semptomlar Başlangıç • • • • • • Hızlı – yüzlek solunum Dispne Ateş (39-40 °C) Depresif, iştahsız Siyanoz Burun akıntısı (çift taraflı) – • • • Seröz……. mukoprulent Kötü kokulu nefes Öksürük • yaş, (virallerde kuru ve sert) • Kaba veya ince raller (öksürüken daha belirgin) (virallerde kaba raller) • • • • • • • Toksemi bulguları Nötrofilik lökositozis • • • 40-41°C ateş, taşikardi, depresyon, iştahsızlık • Seroz- mukoprulent Yatma isteği, Karışık kıl örtüsü Şiddetli Dispne Exp. İnleme Burun ve Göz Akıntısı Öksürük • yaş • • • Veziküler seslerde Sertleşme, Apikal ventralde kaba raller Ses alamama • Ventralde matite (PLEURİTİS) • • Akut bakteriyal Nötrofilik lökositozis pnöymoni Semptomlar Kronik bakteriyal • • • Zayıflama Kaba-karışık kıl örtüsü Ateş • • • • • • Taşikardi Hızlı-derin solunum Exp. İnleme Ağız açık soluma Burun akıntısı • • Kuru (ara sıra) Ventralde • • Mukoprulent • Kaba-ince raller, Exp-hırıltı Nötrofilik lökositozis Toksemi bulguları • • • • • Öksürük • • (39,3-40 °C) Viral • • Fakat ateş ve iştahsızlık yok Antibakteriyal ilaçlara cevap alınamaması Şiddetli dispne Öksürük • Kuru ve sert • Kaba raller Ölüm olabilmesi Lenfopeni ile lökopeni / Normal pnöymoni Tedavi (mg/kg) Sipesifik Antibiyotikler G1K Ceftiofur (1.1 im/sc), Danofloksasin (1.25 iv/im), Enrofloksasin 2.5-5.5 sc), Marbofloksasin (2 iv/sc), Oksitetrasiklin 11 iv/im/sc) G2K Amoksisilin (11 im /sc), Ampisilin (2-5 sc) NSAI •Fl. Meglumin (2.2 iv/im, G1-2K max.2 doz) •Fenilbutazon (2-5 iv, G2K) •Karprofen (1.4-2.2 im/sc, , G1-2K ) •Ketoprofen (2-4 im/iv, G1K, max. 3 gün) •Meloxicam (0.5 iv/sc, TD) Pnöymoni Prognoz Aspirasyon pnöymonisi (gangrenli pnöymoni) Akciğer Apseleri (Kronik Suppuratif pnöymoni) Tb., aktinomikoz Mikotik enfeksiyonlar Pn, Asp. Pn, RPT, CVCT, Metrit, Mastit, Endokardit SEMPTOMLAR • Progresif durguluk ve iştz • İntermitant ateş 40-40.5 • Öksürük – Şidd,kısa,sert, ağrılı • Değişiken sol. sayısı • Kötü kokulu nefes • Nöbetli çift burun kanaması • Göğüs ağrısı ve açık ayaklar • KV insp. hırıltı (ıslık, gıcırtı) • Matite • Nötrofili ve lökositosiz • (Geniş spct antibiyotik) – Az etkili yada etkisiz • Kesim • Korunma – Sekunder sebepler Akut Respiratorik Distres Sendromu (ARDS) Premature, klonlanma, in vitro fertilizasyon Surfaktan eksiklği Güç ve uzun doğumda mekonyum asp. İkiz gebelik • Yeni doğanlarda – Neonatal asfeksi bulguları Gebelik Süresinin aşılması Herpes virus Beyaz kas hastalığı Konjenital kalp hastalığı •Buzağılarda •Güç nefes alma •Progresif pnöymoni • Hırıltı ve çıtırtı • Taşikardi • güçlükle nefes alma, hipoventilasyon • Hipoksemi ve asidosiz • Depresif, hipotoni, koma hali – Sistem Komplikasyonları • Oliguri, KKY, timpani, septik şok, Hipoksik ensefalopati – Premature – Sert veziküler ve hırıltı Taşikardi (defekt varsa üfürüm) / bradikardi • • • • • • İntranazal oksijen Antibiyotik Deksametazon 10mg Vit E / Se Surfaktan Sıvı sağaltımı Akut Respiratorik Distres Sendromu (ARDS) (Bovine Astım, Akut B. Pulmoner Anfizem ve Ödem, B. Pulmoner Anfizem,, Fog Fever) D,L-triptofanın 3 metilindole dönüşmesi Hipersensitive (süt, çiçek, küf) Bitki zeh. (Kolza, patates, nane) İrritan gaz ve duman Endotoksik şok • Şiddetli vakalarda – – – – – – – > 1 yaş, 4-10 gün Ani ve şiddetli insp.Dispne (yürümeyle daha şiddetlene ve expr inlemeli.) Köpüklü ağız- burun akıntısı Şiddetli Toksemi R.atonisi, timpani, hafif ishal Arasıra öksürük • Ventralde sert veziküler • dorsalde afoni • amfizemde çıtırtı • Orta şiddetli vakalarda – Hafif toksemi, öksürük,sert veziküler, kaudal loblarda hırıltı-çıtırtı,deri altı anfizemi Pastörella, CVCT,nitrat-nitrit zeh, OFI zeh, Ekstrisik alerjik alveolitis • Prognoz – Şid. 2 günde ve >2 ölüm – SC amfizem – Akciğer amfizemi, KKY • Tedavi – Dexametazon 0,1-0,2 im /Kg tek doz (TD) – ***Adrenalin 2-8µg/kg im/iv VEYA atropin 0.04 sc/iv + antihistaminikler (1 saat arayla) – Diuretikler – NSAI Kronik Atipik İntersititisyal pnöymoni (Hipersentitivite pn., Extrinsik Alerjik Alveolitis ) •Micropolyspora faeni •Thermoactinomyces vulgaris Küflü yemle besleme, kış mevsimi kapalı ahırlar, erişkin / 6 yaş üstü • Akut • Akut intersititisyal pn • Aspirasyon pn TEDAVİ – – – – Depresif, istah-süt azalması Exp.dispne, taşipne, öksürük Ateş: normal/ geçici KV lob sert veziküler, çıtırtılı • Kronik Sinsi, zayıflama, düşük süt ilerlemiş öksürük, taşipne Ateş: normal KV lob sert veziküler, çıtırtı (ıslık, gıcırtılı, hırıltılı) – Merada düzelme – – – – • Merada düzelme görülür • Küflü ot saman verme • Uzun etkili kortikosteroid • Betametazon *(Celestone chronodese amp -3mg)® 10-30 mg / sığır İM, TD • Deksametazon Devamed, Deksavet, Vetakort) ® 0.05 mg/kg İM/SC, TD ( Paraziter Bronkopnöymoni • Türler • Sığır (S) – • Dictiyocaulus viviparus, Ascaris suum Koyun-keçi (K-K) – Dictiyocaulus filaria, Protostrongylus rufecense, muellerius capillaris • Bulgular • Asemptomatik – • • Öksürük, taşipne,ölüm Semptomatik – – – – – – – Trakeit ve bronşit-Öksürük, Taşipne, Ateş, İnsp.dipne, Anoreksi, zayıflama Sert veziküler, Hırıltı (ıslık-sürtünme) • Sığır – Ventral diyaframatik loblarda hepatizasyon ve sertleşme – Pleurada grı-kırmızı / grı-sarı nodul (3-4 mm) Koyun keçi – • Dorsal l diyaframatik loblarda grı-sarı nodul (2 mm) Tedavi – İvermectin (SC) – Febendazol (PO) • • – – S:5mg/kg, K-K: 25mg/kg Oxfendazol: 4.5mg/kg (PO) Albendezol:10 mg/kg (PO) • – S:0.2mg/kg, K-K:0.3mg/kg 35 gün arayla 2-3 kez Korunma • Meraya çıkışın 3,5,15. haftasında Pleuritis RPT Travma, cerrahi işlem pnöymoni ve apse • P.sikka • P.Eksudativa (efüzyon) – Tam iştahsılık – Ayakta durma, hareketsizlik, – İnleme ve açık ayak – Kısa kuru ağrılı öksürük – Yüksek ateş, taşikardi – Hızlı, yüzlek, abd. solunum – Sürtünme – Ağrı (pastörella, BCPP,CCPP, H.Sommus, Tb – – – – – İştahsız, kilo kaybı, depresif Dispne Taşikardi Normal / Hafif ateş hafif Sürtünme Boğuk afonik ses – hafif Ağrı Tek taraflı yatay matite Pn, Perikardit, ödem ile karışır Rum. Enfeksiyöz hastalıklar • Solunum Sistemi Hastalıkları komplexi (Bronkopnöymoni) – – • Enzootik pnöymoni Shipping fever (Pastörelloz pnöymonisi) Enfeksiyöz Rinotrakeitis (IBR) • Respiratory Snycytial virus enfeksiyonu • Bulaşıcı zatürree – Sığır (CBPP) – Keçi (CCPP) • • • • Maedi-visna Koyunlarda pulmoner adenomatozis Mikotik pneumoni Kış gribi, Q fever, CGB. Res.Sinsitiyal Virus Enf. • Paramyxoviridae • Aşısız ve stresli • Morbidite yüksek • Mortalite % 0-20 • Subklinik • • • • • • • • • • Sol.sis. Hast. Bulguları Ateş (40-42) Depresif, istahsız Taşipne Göz ve burun akıntısı Kuru öksürük Dispne Deri altı anfizemi Çene altı ödem ölüm Enfeksiyöz Pleurapnöymoni • Mycoplazma spp. – Vaskulitis – İmmun reaksiyon • İnkubasbon – Sığır: 3-6 hafta – Keçi: 6-10 gün • • • Depresif, istahsız Köpüklü salya (bazen) Taşipne – • • • • • • • • • • Yüzlek, hızlı ve abdominal Exp. inleme Ağrılı öksürük Kambur duruş – Keçilerde sternal yatış – mukoprulent Burun akıntısı ödem – Boğaz ve gerdanda – Kaba ral ve ağrı-matite Ateş (41-42) Dispne Auskultasyon ve perkusyon Yavrularda poliartritis ölüm CCPP CBPP Tedavi prensipleri • • • • • • • • • • Antimikrobiyal NSAI Bronkodilatörler Kortikosteroidler Expektorantlar Antitussivler Antihistaminikler Diüretik İmmunmodülatörler Vitamin A ve C RUMİNANTLARDA İLAÇ SEÇİMİ • Florfenicol; 20 mg/kg 48 saat arayla. (NUFLOR ®) • Ceftiofur hydrochloride; 1.1-2.2 mg /kg. 5 gün. (EXCENEL ®) • Tilmicosin;10mg/kg SC. TEK enjeksiyon (MICOTIL 300 ®) • Enrofloxacin; 2.5-5 mg/kg 3-5 gün (BAYTRİL ®) • Tylosin; 2-10 mg/kg 5 gün İM (TYLAN ®) AT SOLUNUM SİSTEMİ HASTALIKLARI Üst Sol.Sis. Hastalıkları Burun ve boğaz Hava keseleri* Athroma Kondritis Epiglottis entrapmanı Epistaksis Epmoid hemotomu Empiyemi Mikozisi Timpanisi Larinks, farinks, trake İdio. Sol larigial hemiplaji Farigial lenfoid hiperplazi Yumuşak damağın dorsale dislokasyonu Farigiyal apse kistler Alt Sol.Sis.Hastalıkları Bakteriyal pnömoni* Gurm* Rhodococcus equi enf. Kronik obsruktif akciğer hastalığı (KOAH)* Egzerize bağlı kanaması * Fungal pnömoni Pleuro-pnömoni (plöritis)* Viral sol.sis. hastalıkları At gribi Eq. Herpesvirus 1-4 Eq. Rhinovirus Eq. Viral Arterit (EVA) Eg. Hendavirus ATLARIN ÜST SOL.YOLU HAST. Şişlik Performans düşüklüğü Anormal sol. sesi Dispne öksürük ateş epistaksis Nazal akıntı _ _ _ _ _ _ Athoroma + Kondritis _ + + (İ) hırıltı + _ +,- _ _ Epiglottis entrapmanı _ +,- + (İ,E) hırılıtı _ + _ _ _ Etmoid hematom _ _ _ (Egz. sonra) + _ _ + + Hava keseleri Empiyemi _ + _ _ _ _ _ + Hava keseleri Mikozisi _ _ _ _ _ _ + _ Hava keseleri Timpanisi + + _ _ _ _ Sol larigial hemiplaji _ + + (horultu) + (İ) + _ _ _ Faringial lenfoid hiperplazi _ + _ +,- + _ _ _ Yumuşak damağın dorsale yer değiştirmesi _ + + + (İ) _ _ _ _ Normal larinx Etmoid hematom Kondritis Sol larigial hemiplaji E. entrapmanı Bakteriyal Pnöymoni Anaerop bakteriler Sonrası Performas düşüşü Sert veziküler Kaba raller Akut safhada lökösitoz, nötrofili, serum fibriojen ve globulinde artış Procain Penisilin 20.000 IU/kg IM, BID) 15mg/kg PO, BID 2.2-4.4 mg/kg IM, SID/BID Trimetoprim+sulfonamid Ceftiofur Aminofilin 4-7 mg/kg PO, SID 0.8 µg/kg IV, BID Clenbuterol NSAI Kültür Tay pnomonisi (Rodokokkus enf) Gentamisin + Penisilin (6mg/kg +kristal penisilin 20.000 IU/kg IV, SID) (6mg/kg IV, TID + kristal penisilin 20.000 IU/kg IM,QID) Streptekok, akinobasil, klebsialla, rodokok Viral hast. Nakiller Flunixin meglumin 1.1 mg/kg IM, SID Ketoprofen 1.1 mg/kg IM, SID Phenylbutazone 2.2-4.4 m/kg PO, BID IV, SID Dinlenme Kaliteli beslenme Sıvı elektrolit dengesi sağlama Pleuro-pnömoni (plöritis)* Pleuritis bulguları Tutuk yürüme Terleme Kronik dönemde Zayıfama Ventral ödem TAY PNÖMONİSİ Rhodococcus equi 1-6 aylık taylarda Pnömoni + gastrointetinal bulgular Ateş (aralıklı) Eritromisin +rifampin 25mg/kg + 5 mg/kg PO, G3K 2-3 ay Gurm (STRANGLES- DİSTEMPER) Streptococcus equi 1-5 yaş İnkubasyon 3-10 gün 39.5-40.5 ateş İstahsızlık Lenfadenopati Nazal akıntı Abse Larenjit, farenjit Metaztaz Kaşeksi Ödem Hava kesesi empiyemi purpura hemorajika Lökositoz, hiperfibrinojenemi Kronik anemi 4-6 hafta karantina Penisilin G 15-20000 UI/kg IM, G2K Kristal penisilin 20000UI/kg IV, G4K 4-6 süreyle / klinik iyileşmeyle 7 gün Apse drenajı NSAI Purpura hemorajika Dexametazon 0.04-0.2 mg/kg IM,IV,PO SID 3 swap uygulaması Yılda 2 kez aşı Kronik Obstuktif Akciğer Hast. (KOAH) Yaşlı at - kapalı ahır Saman -kuru ot tozu Egzersiz de intolerans Hırıltılı-gürültülü solunum sesleri dipne Egzersiz sonrası Dispne inspiratoik Öksürük (kronik) (yemleme sonrası) Dinlenme döneminde Exp. Dispne Kan testleri normal BAL Nötrofil COPD Bakım ve besleme Bronkodilatör Clenbuterol Kortikosteroid Prednisolon 1 mg/kg PO, BID Albuterol 1-2µg/kg Fenoterol 2-4 µg/kg İpratroprium 2-3 µg/kg Egzersize Bağlı Akciğer Kanaması Performansa etkisi !? Egzersiz sonrası Yutkunma sayısında artış Düzensiz nefes alıp verme Öksürük (nadiren) Epistaksis %10 Furasemid 0.2-0.3 mg/kg İV yarıştan 3-4 saat önce