Misdiagnosis of Gifted Students as ADHD: A Case Study

Journal of GiftedEducationResearch, 2016, 4(1), 27- 33
Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2016, 4(1), 27-33
ISSN: 2147-7248, http://uyad.beun.edu.tr/
Misdiagnosis of Gifted Students as ADHD: A Case Study
Aziz ZORLU *, Süleyman KAHRAMAN **&Taşkın TANRIKULU***
Received: .. May 2016
Accepted: … May 2016
Abstract: Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD) is one of the most common problems
among students. Both in normal students and gifted students it influences students’ academic achievement
and social skills. In addition, literature review shows that gifted children frequently misdiagnosed as
ADHD. This case study includes assessment processes of a gifted child’s mother who thinks her child has
ADHD and applied for psychological help to get medical treatment for her child. The profiles of the child
and profiles of individuals with ADHD are disscussed in this study.
Key words: Gifted child, Attention Deficit and Hyperactivity Disorder (ADHD), WISC-4, Cognitive
Assessment Scale (CAS)
* PhD Student, Fatih University, Institute of Social Sciences, Istanbul, Turkey, azizzorlu@hotmail.com
** Phd, Lecturer, Fatih University, Faculty of Education, Istanbul, Turkey, suleymankahraman@outlook.com
***
Asist.Prof. Dr, Fatih University, Faculty of Education, Istanbul, Turkey, ttanrikulu@fatih.edu.tr
© 2015 by BEUN OZELMER,Journal of GiftedEducationResearch/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
Journal of GiftedEducationResearch, 2016, 4(1), 27- 33
Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 2016, 4(1), 27-33
ISSN: 2147-7248, http://uyad.beun.edu.tr/
Üstün Yetenekleri Çocukların Dikkat Eksikliği Hiperaktivite
Bozukluğu Olarak Tanılanması Sorunu: Bir Olgu Sunumu
Aziz ZORLU *, Süleyman KAHRAMAN **& Taşkın TANRIKULU***
Alış Tarihi: .. Mayıs 2016
Kabul Tarihi: .. Mayıs 2016
Özet: Okul dönemi çocukları arasında en sık görülen sorunlardan birisi “Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite
Bozukluğu”dur (DEHB). Üstün zekâlı tanısı alan bireyler arasında da görülen “DEHB” normal gelişen
çocuklarda olduğu gibi üstün yetenekli çocuklarda da akademik becerilerini ve sosyal ilişkilerin
etkilemektedir. Bununla birlikte üstün yetenekli çocukların yanlış bir tanılama ile “DEHB” olarak
değerlendirilebileceği endişesi alan yazında belirtilmektedir. Bu olgu sunumu annesi tarafından “DEHB”
ifadesi ile ilaç kullanmak için yardım talebiyle başvuruda bulunmuş, yapılan değerlendirmelerde öğrencinin
üstün zekâ düzeyinde olduğu testlerle tespit edilmiş bir öğrenci ile takip edilen süreci içermektedir.
Uygulanan testlerde ortaya çıkan çocuk profil ile “DEHB” olan çocukların profili tartışılmıştır.
Anahtar Sözcükler: Üstün yetenekli çocuk, Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), WISC-4 Zekâ
Testi, Cognitive Assessment System (CAS) Bilişsel Değerlendirme Sistemi.
GİRİŞ
Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu
Çocukluk döneminde en sık rastlanan sorunlardan birisi olan “Dikkat Eksikliği –
Hiperaktivite Bozukluğu” dikkat, konsantrasyon, dürtü kontrolü ve hareketlilik sorunları ile
ortaya çıkan, bir dizi bilişsel ve davranışsal anormallikleri içerin bir bozukluktur (Kayaalp,
2008; Parke, 2014).
Çocukluk çağı psikiyatrik bozukluklarından olan “Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite
Bozukluğu”; The National Institutes of Health (Ulusal Sağlık Örgütü) tarafından önemli bir
halk sağlığı sorunu olarak ilan edilmiştir (Neihart, 2003; Kayaalp, 2008).
Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu”nun sıklık ve yaygınlığı konusunda farklı
rakamlar verilmekle birlikte okul çağı çocuklarının % 2 – 12’sini etkilediği kabul edilmektedir.
Erkeklerde kızlara göre daha fazla görülmekle birlikte kızlarda “dikkatsizlik” boyutu daha
sık görülmekte, dürtüsellik ve saldırgan davranış sorunları daha az görülmektedir (Kayaalp,
2008).
DSM-5’e (Köroğlu, 2013) göre dikkat eksikliği – hiperaktivite bozukluğu üç alt tip şeklinde
görülebilmektedir. Bunlar:
• Dikkatsizliğin baskın olduğu görünüm
* Doktora öğrencisi, Fatih Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, azizzorlu@hotmail.com
** Öğr. Gör. Dr., Fatih Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, suleymankahraman@outlook.com
*** Yrd. Doç. Dr., Fatih Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, ttanrikulu@fatih.edu.tr
© 2015 by BEUN OZELMER, Journal of GiftedEducationResearch/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
Zorlu, Kahraman & Tanrıkulu 28
• Aşırı hareketliliğin/dürtüselliğin baskın olduğu görünüm
• Bileşik görünüm
1. Dikkatsizlik: Gelişimsel düzeye uygun değildir, işlevsellik bozulur ve en az 6 ay
sürmektedir.
(a) Çoğu zaman dikkatini ayrıntılara veremez, okul ödevlerinde, işlerinde ya da diğer
etkinliklerinde dikkatsizce hatalar yapar.
(b) Çoğu zaman üzerine aldığı görevlerde ya da oynadığı etkinliklerde dikkati dağılır.
(c) Doğrudan kendisine konuşulduğunda çoğu zaman dinlemiyormuş gibi görünür.
(d) Çoğu zaman yönergeleri izlemek ve okul ödevleri, ufak tefek işleri ya da iş yerindeki
görevleri tamamlayamaz.
(e) Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ve etkinlikleri düzenlemekte zorluk çeker.
(f) Çoğu zaman sürekli mental(zekâ) çabayı gerektiren görevlerden kaçınır, bunları sevmez
ya da bunlarda yer almaya karşı isteksizdir.
(g) Çoğu zaman üzerine aldığı görevleri ya da etkinlikler için gerekli olan şeyleri kaybeder.
(Örneğin oyuncaklar, okul ödevleri, kalemler, kitaplar ya da araç-gereçler)
(h) Çoğu zaman dikkati dış uyaranlarla kolaylıkla dağılır.
(i) Günlük etkinliklerde çoğu zaman unutkandır.
2. Aşırı Hareketlilik ve dürtüsellik: Gelişimsel düzeye uygun olmayan, işlevselliği bozan
hareketklilik/dürtüsellik, en az 6 aydır sürüyor olmalıdır.
(a) Çoğu zaman elleri, ayakları kıpır kıpırdır ya da oturduğu yerde kıpırdanıp durur.
(b) Çoğu zaman sınıfta ya da oturması beklenen diğer durumlarda oturduğu yerden kalkar.
(c) Çoğu zaman uygunsuz olan durumlarda koşuşturup durur ya da tırmanır. (Ergenlerde ya
da erişkinlerde öznel huzursuzluk duyguları ile sınırlı olabilir.)
(d) Çoğu zaman, sakin bir biçimde, boş zamanları geçirme etkinliklerine katılma ya da oyun
oynama zorluğu vardır.
(e) Çoğu zaman hareket halindedir ya da bir motor tarafından sürülüyormuş gibi davranır.
(f) Çoğu zaman çok konuşur.
(g) Çoğu zaman sorulan soruların soru tamamlanmadan önce cevabını yapıştırır.
(h) Çoğu zaman sırasını bekleme güçlüğü vardır.
(i) Çoğu zaman başkalarının sözünü keser ya da yaptıklarının arasına girer.
Üstün Yetenekli Çocuklarda DEHB
Zihinsel gelişimi yaşına göre parlak veya daha iyi olan çocukların “Dikkat Eksikliği –
Hiperaktivite Bozukluğu” şüphesiyle değerlendirilmeleri sıklıkla karşılaşılan bir durumdur.
Çünkü bu çocuklarda sıklıkla “Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu” olan çocukların
davranışlarını göstermektedir (Barkley, 1990; Baum, Olenchak ve Owen, 1998; Hartnett,
Nelson ve Rinn, 2004; Lind, 1996; Webb, 1993)
Üstün yetenekli çocuklar arasında “Dikkat Eksikliği Bozukluğu” veya “Dikkat
Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu” elbette karşılaşılabilen bir durumdur. Bununla birlikte
uygun olmayan bu davranışlar oldukça yüksek bir zihinsel yeteneğin sonucu da ortaya
çıkabilmektedir ve bu durum “Üstün Yetenekli” çocuklarda “Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite
Bozukluğu” olup olmadığını belirlemeyi oldukça güçleştirebilir (Lind; 1996; Webb ve
Latimer, 1993).
Aşağıdaki kontrol listesi ebeveynler ve eğitimciler için tıbbi veya psikolojik bir
değerlendirme öncesinde bir bilgi verebilir (Lind, 1996):
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
29 Üstün Yetenekli Çocuklarda Dikkat Eksikliği …
Üstün Yetenekli Bireyler
Entelektüel bir akran ile temas
kurduğunda olumsuz davranışları azalır.
Uygun akademik yerleştirme olumsuz
davranışlarını azaltır.
Müfredat
düzenleme
olumsuz
davranışlarını azaltır.
Çocuğun olumsuz davranışları için
mantıklı bir açıklaması vardır.
Aktif olduğu zaman çocuk hareketten
hoşlanır ve kontrol edilemez hissetmez.
Uygun sosyal becerileri öğrendiği zaman
impulsif veya olumsuz davranışları
azalır.
Çocuk görev ve aktiviteleri neden
tamamlayamadığına
mantıklı
açıklamaları yapar.
Projeler ve konular ilgisini çektiğinde
çocuk birkaç uygun olmayan davranış
sergiler.
Projeler ve konular çocuk için anlamlı
veya uygun olduğunda çocuk birkaç
uygun olmayan davranış sergiler.
Bilgi paylaşma, sorunun cevabını
bildiğini gösterme veya bir problemi
hemen çözme ihtiyacı duyduğunda aşırı
konuşma veya yorum yapma çocukların
özellikleridir.
Dikkatsiz
göründüğünde
yönergeyi
tekrarlayabilirler.
Çocuk çoklu görevler üzerinde çalışırken
gelişir – daha fazla yapar, daha fazla
öğrenmekten hoşlanır.
Uygun olmayan davranışlar sürekli
değildir – konunun işlevinden dolayı
olabilir.
Uygun olmayan davranışlar sürekli
değildir –öğretim stilinden dolayı olabilir.
Çocuk
öğretmenin
davranışlarıyla çeker.
DEHB Olan Bireyler
Entelektüel bir akran ile temas kurmalarının
davranışları üzerinde olumlu etkisi olmaz.
Uygun
akademik
yerleştirmenin
davranışları üzerinde olumlu etkisi yoktur.
Müfredat
düzenleme
davranışlarını
üzerinde olumlu etki yapmaz.
Çocuk olumsuz davranışlarını açıklayamaz.
Çocuk kontrol edilemez hisseder.
Uygun sosyal becerileri öğrenme impulsif
veya olumsuz davranışları azaltmaz.
Çocuk
görevleri,
aktiviteleri
tamamlayamadığını açıklayamaz.
neden
Çocuğun
davranışları
ilgisini
etkinliklerden etkilenmez.
çeken
Projeler ve konuların çocuk için anlamlı veya
uygun olması çocuğun davranışlarını
azaltmaz. .
Bilgi öğrenme veya paylaşma ihtiyacında
konuşma ve yorum yapma bu çocukların
özelliği değildir.
Dikkatsiz
göründüğünde
yönergeyi
tekrarlayamaz.
Çocuk görünür bir neden olmadan görevden
göreve hareket eder.
Uygun olmayan davranışlar süreklidir –
konuya bağlı olmaksızın.
Uygun olmayan davranışlar süreklidir –
öğretim stiline veya öğretmene bağlı
olmaksızın.
dikkatini Çocuk dikkatsizlikten hareket eder.
Öğrenciler tıbbi bir inceleme yönlendirmeden önce gerekli eğitim ortamı ve müfredat
düzenlemesinin yapılması gerekir; bu yapılmadan öğrencinin yönlendirilmesi eğitim
sisteminin göz ardı edilmesine yol açar (Lind, 1996).
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
Zorlu, Kahraman & Tanrıkulu 30
Üstün yetenekli öğrencilerde DEHB değerlendirilmesinin yapılması disiplinler arası
bir değerlendirmeyi gerektirmektedir. Bu nedenle üstün yetenekli öğrencilerin ayrıntılı bir
incelemeye yönlendirilmesine karar verildiğinde hem DEHB gibi çocukluk dönemi
bozukluklarını hem de üstün yetenekli çocukların gelişimlerini değerlendirmede yetkin bir
uzmandan destek alınmalı ve bu çocukların kapsamlı bir klinik değerlendirilmesinin
yapılması gerekmektedir (Chae, Kim ve Noh, 2003; Flint, 2001; Hartnett, Nelson ve Rinn, 2004;
Kargı ve Akman, 2003; Neilhart, 2003).
OLGU SNUMU
Öğrenci 6 yaş 7 ay, 1.sınıf öğrencisi; velisi çocuğun hareketli olduğu, ilaç kullanmasını
istediği, bu nedenle doktora götürmek istediğini ifade etmiştir.
Öğrencinin Cognitive Assessment System (CAS) Bilişsel Değerlendirme Aracı ile
değerlendirilmesi için randevu verilmiştir. Öğrenci 23.03.2016 tarihinde CAS aracı ile
değerlendirilmiştir.
CAS değerlendirme aracı DEHB’li çocukların inceleme ve değerlendirme sürecinde
kullanılabilecek uygun bir değerlendirme aracıdır. Özellikle “Dikkat Ölçeği” ve “Planlama
Ölçeği” DEHB değerlendirilmesi açısından önemli veriler sunmaktadır (Das ve Neglieri,
1997).
CAS değerlendirmesi sonucunda öğrencinin Dikkat Ölçeği, Planlama Ölçeği,
Eşzamanlı Bilişsel İşlemler Ölçeği ve Ardıl Bilişsel İşlemler Ölçeği puanları ile Toplam Ölçek
Puanı tespit edilmiştir. Toplam Ölçek Puanına göre öğrenci yaşının üstünde performans
göstermiştir.
DEHB’li çocuklar CAS ölçeğinde, Dikkat Ölçeği ve Planlama ölçeğinden düşük
değerler alırken en düşük puanı Planlama Ölçeğinde alırlar (Das ve Neglieri, 1997).
Araştırmamıza konu olan öğrenci ise en yüksek puanı dikkat ölçeğinden alırken planlama
ölçeğinden de yaş ortalamasının üzerinde performans göstermiştir. Her iki testten de aldığı
puan diğer alt testler olan “Ardıl Bilişsel İşlemler” ölçeği ve “Eşzamanlı Bilişsel İşlemler
Ölçeği” puanlarından yüksektir.
Alt ölçekler ve bu alt ölçeklerden aldığı puanlar aşağıdaki gibidir:
Ölçek Türü:
Aldığı Puan:
Yorumu
Dikkat Ölçeği:
132
Dahi
Planlama Ölçeği:
127
Üstün
Ardıl Bilişsel İşlemler Ölçeği:
112
Normal Üstü
Eşzamanlı Bilişsel İşlemler Ölçeği 94
Normal
Toplam Ölçek Puanı:
120
Üstün
Öğrencinin CAS alt testlerinden aldığı puanlar ise aşağıdaki gibidir:
Alt Testler
Standart Puanlar
Yorum
Sayıları Eşleştirme
16
Yaş ortalamasının oldukça üzerinde
Planlanmış Kodlar
13
Yaş ortalamasının üst sınırında
Planlanmış Bağlantılar
14
Yaş ortalamasının üzerinde
Matrisler
9
Yaş ortalamasında
Sözel-uzamsal İlişkiler
5
Yaş ortalamasının altında
Şekil Hafızası
13
Yaş ortalamasının üst sınırında
İfadesel Dikkat
17
Yaş ortalamasının oldukça üzerinde
Sayı Bulma
13
Yaş ortalamasının üst sınırında
Algısal Dikkat
15
Yaş ortalamasının üzerinde
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
31 Üstün Yetenekli Çocuklarda Dikkat Eksikliği …
Kelime Serileri
Cümle Tekrarı
Konuşma Hızı
10
13
13
Yaş ortalamasında
Yaş ortalamasının üst sınırında
Yaş ortalamasının üst sınırında
CAS Değerlendirme Aracı dört ölçeği bulunan bir testtir ve bilişsel becerilerin
üstünlüğünün değerlendirilmesinde kapsamlı bir ölçümü mümkün kılmaktadır (Das ve
Neglieri, 1997). CAS Değerlendirme Aracının bu özelliği nedeniyle ortaya çıkan tablo
öğrencinin “Üstün Zihin” düzeyinde olduğunu düşündürmüş ve öğrencinin zihinsel
performansını değerlendirmek için 03.04.2016 tarihinde Wisc-4 Zekâ Testi ile
değerlendirilmiştir. Test sonucunda öğrencinin “Üstün Zekâ” düzeyinde olduğu tespit
edilmiştir.
DEHB’li çocuklar WISC-4 testinde “Çalışma Belleği Puanı” ile “İşlemleme Hızı Puanı”
daha düşük bir performans göstermektedir (Parke, 2014).
Araştırmamıza konu olan öğrencinin ise hem “Çalışma Belleği Puanı” hem de
“İşlemleme Hızı Puanı” ya ortalamasının üzerindedir. Her iki ölçekten aldığı puanlar “Algısal
Akıl Yürütme” ölçeği puanından yüksektir ve “Sözel Kavram Ölçeği” puanından anlamlı
derecede farklılık göstermemektedir.
Alt ölçekler ve bu alt ölçeklerden aldığı puanlar aşağıdaki gibidir:
Ölçek Türü:
Aldığı Puan:
Yorumu (WHO Sınıflamasına Göre)
Sözel Kavrama
126
Üstün
Algısal Akıl Yürütme
117
Normal Üstü
Çalışma Belleği
121
Üstün
İşlemleme Hızı
129
Üstün
Tüm Ölçek Zekâ Puanı
130
Çok Üstün
Öğrencinin WISC - 4 alt testlerinden aldığı puanlar ise aşağıdaki gibidir:
Alt Test
Aldığı Puan:
Yorumu
Küplerle Desen
13
Normal Üstü
Benzerlikler
15
Üstün
Sayı Dizisi
13
Normal Üstü
Resim Kavramları
12
Normal Üstü
Şifre
14
Üstün
Sözcük Dağarcığı
14
Üstün
Harf / Rakam Dizisi
14
Üstün
Mantık Yürütme Kareleri
13
Normal Üstü
Kavrama
14
Üstün
Simge Arama
16
Çok Üstün
Öğrenci bu verilerle “Çocuk Psikiyatri Kliniği”ne yönlendirilmiştir. Çocuk psikiyatri
kliniğinde yapılan değerlendirme sonucunda çocuk psikiyatristine göre öğrencinin DEHB
tanısı almayacağı düşünülmüştür.
SONUÇ ve TARTIŞMA
Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklar ile Üstün Yetenekli
çocukların bazı davranışları benzerlik gösterebilmektedir (Barkley, 1990; Baum, Olenchak ve
Owen, 1998; Hartnett, Nelson ve Rinn, 2004; Webb, 1993). Bazı uzmanlar ebeveynden ve
öğretmenden aldıkları bilgiyle ve kısa süreli bir gözlemle Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
Zorlu, Kahraman & Tanrıkulu 32
Bozukluğu tanısı koyabilmektedir. Çocuklar zekâ testleri, başarı testleri, duygusal durumu
değerlendirmeleri gibi ayrıntılı bir psikolojik değerlendirmeyi de içeren ayrıntılı bir
incelemeden sonra tanılanmalıdır (Chae, Kim ve Noh, 2003; Flint, 2001; Hartnett, Nelson ve
Rinn, 2004; Kargı ve Akman, 2003; Neilhart, 2003; Webb ve Latimer, 1993).
Bu değerlendirme sürecinin içermeyen bir tanılama sürecinde Dikkat Eksikliği –
Hiperaktivite Bozukluğu olan çocuklar ile Üstün Yetenekliliği ayırt etmek oldukça zordur
(Webb ve Latimer; 1993).
Olgu sunumunda çocuğun velisi, çocuğunun hareketliliği nedeniyle ilaç kullanmak
istediğini belirtmiştir. Öncelikle öğrenci için zihinsel ve bilişsel süreçleri içeren bir
değerlendirme süreci izlenmiştir.
Öğrenci ilk olarak Cognitive Assessment System (CAS) Değerlendirme aracı ile
incelenmiştir. CAS ile yapılan araştırmalar Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu olan
çocukların Dikkat ve Planlama ölçeğinden düşük puanlar aldıkların, en düşük puanı da
Planlama ölçeğinden aldığın belirtmektedir (Das ve Neglieri, 1997).
Olgudaki öğrenci ise her iki ölçekten de yaşının üstünde performans göstermiştir.
Ayrıca öğrencinin bu Planlama ölçeğinden ve Dikkat ölçeğinden aldığı puan diğer iki ölçek
olan Ardıl Bilişsel İşlemler ölçeğinden ve Eşzamanlı Bilişsel İşlemler ölçeği puanından da
daha yüksektir. Öğrenci toplam puanda da yaşının üzerinde bir performans göstermiştir. Bu
durum öğrencinin Üstün Yetenekli birey olduğunu düşündürmüştür.
Bunun üzerine öğrenci WISC-4 Zekâ testi ile incelenmiştir. Test sonucunda öğrenci 130
Toplam Zekâ Bölümü Puanı ile “Üstün Zekâ” düzeyinde performans göstermiştir.
WISC-4 profil de incelendiğinde, Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu olan bireylerin
düşük puan aldığı Çalışma Belleği ve İşlemleme Hızı ölçeklerinden, öğrencinin yaşının
üzerinde performans gösterdiği tespit edilmiştir.
Öğrencinin tıbbi bir tanılama sürecinden de geçirilmesi gerektiği düşünülerek, çocuk
psikiyatrisi kliniğin yönlendirilmiştir. Yapılan tıbbi değerlendirme sonucunda da öğrencinin
DEHB tanısı alamayacağı raporla belirtilmiştir.
Dikkat eksikliği, hareketlilik, davranış problemleri, sosyal ve akademik uyum
problemleri yaşayan öğrencilerin ayrıntılı tıbbi ve psikolojik değerlendirme sonucunda
tanılanması önemlidir. Özellikle Dikkat Eksikliği – Hiperaktivite Bozukluğu ile Üstün
Yetenekliliği ayırt edebilmek için zekâ testlerini de içeren ayrıntılı bir psikolojik
değerlendirme yapılmalıdır.
Cognitive Assessment System (CAS) Değerlendirme aracı ile WISC-4 zekâ testleri hem
Üstün Yetenekliliği tespit etmek hem de Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu
belirtilerinin tespit edilmesi için yardımcı araçlardır. Ayrıca CAS Değerlendirme aracı ile
WISC-4 zekâ testleri Üstün Yeteneklilik ile Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun
karıştırılmaması açısından da alt test profilleri ile ayrıntılı bir değerlendirmeye imkân
vermektedir.
Her ikisi de Türkiye’de yeni kullanılan bu ölçeklerin, çocuk inceleme, değerlendirme
ve tanılama sürecinde bulunan uzmanlar tarafından kullanılması oldukça yararlıdır.
KAYNAKLAR
Barkley, R. A. (1990). "Attention deficit hyperactivity disorder: A handbook for diagnosisand
treatment." Guilford Press: New York.
Baum, S. M., Olenchak, F. R., & Owen, S. V. (1998). Gifted students with attention deficits: Fact and/or
fiction? Or, can we see the forest for the trees?.Gifted Child Quarterly, 42(2), 96-104.
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi
33 Üstün Yetenekli Çocuklarda Dikkat Eksikliği …
Chae, P. K., Kim, J. H., & Noh, K. S. (2003). Diagnosis of ADHD among gifted children in relation to
KEDI-WISC and TOVA performance. Gifted Child Quarterly, 47(3), 192-201.
Flint, L. J. (2001). Challenges of identifying and serving gifted children with ADHD. Teaching
Exceptional Children, 33(4), 62-69.
Hartnett, D. N., Nelson, J. M., & Rinn, A. N. (2004). Gifted or ADHD? The possibilities of
misdiagnosis. Roeper Review, 26(2), 73-76.
Kargı, E., & Akman, B. (2003). Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğuna sahip üstün yetenekli
çocuklar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(24).
Kayaalp, L. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp
Eğitimleri Etkinlikleri. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar. Sempozyum Dizisi
No.62. Mart 2008. S.147 – 152
Köroğlu, E. (2013). DSM-5 Tanı Ölçütleri. Ankara: Boylam Psikiyatri Estitüsü.
Lind, S. (1996). Before Referring a Gifted Child for ADD / ADHD Evaluation. Erişim Tarihi: 05.04.2016,
http://sengifted.org/archives/articles/before-referring-a-gifted-child-for-addadhd-evaluation
Naglieri, J.,A., Das, J.P. (1997). Cognitive Assessment System: CAS – Açıklama El Kitabı. (T.Ergin, Çev.).
İstanbul: Bilnet Matbaa
Neihart, M. (2003). Gifted Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Erişim Tarihi:
03.04.2016, eric.ed.gov.
Parke, E. (2014). WISC-IV Profiles in Children with Attention Deficit Hyperactivity Disorder and
Comorbid Learning Disabilities.
Webb, J. T. (1993). "Nurturing social-emotional development of gifted children." In K. A. Heller, F. J.
Monks, and A. H. Passow (Eds.), "International Handbook for Research on Giftedness and
Talent," pp. 525-538. Oxford: Pergamon Press.
Webb, J.,T. Latimer, D. (1993). ADHD ad Children Who Are Gifted. Erişim Tarihi: 09.03.2016,
http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED358673.pdf
© 2016 by BEUN OZELMER, Journal of Gifted Education Research/ Üstün Yetenekliler Eğitimi Araştırmaları Dergisi