Meningokok hastalı©ı - bilgi notu

Meningokok hastalı©ı bilgi notu
(Meningococcal disease – the facts)
Turkish
Meningokok hastalı©ı nedir?
Meningokok hastalı©ı ender
görülen, ancak çok ciddi bir
hastalıktır. Hastalık genellikle
menenjit ya da septisemi (kan
zehirlenmesi) olarak ortaya
çıkmaktadır. ‘Menenjit’ beyin ve
omurili©in koruyucu zarlarının
iltihabıdır. ‘Septisemi’ ise, vücuda
daha çok yayılan bir enfeksiyon
olan kan zehirlenmesidir.
Meningokok hastalı©ına
‘meningoki’ olarak adlandırılan bir
bakteri neden olmaktadır. Birkaç
farklı meningoki bakteri grubu
vardır. Victoria’da hastalık
vakalarının ço©u, Serogroup B ve
Serogroup C olarak adlandırılan
iki grup bakteriden
kaynaklanmaktadır.
Meningokok hastalı©ı ne derece
önemlidir?
Meningokok hastalı©ı çok yaygın
olmamasına karßın, çok ciddi bir
hastalıktır. Enfeksiyon çok hızlı
ilerleyebilir ve vakaların yaklaßık
yüzde 10’unda ölümcül olabilir.
Enfeksiyona yeterince erken tanı
konulması ve derhal uygun
antibiyotik tedavisinin
uygulanması durumunda, hastalık
vakalarının ço©unda tamamen
iyileßme görülmektedir.
¥yileßen kißilerin yaklaßık dörtte
birinde iyileßme sonrası yan etkiler
görülmektedir. Bu yan etkilerden
yaygın olan bazıları, baß a©rısı, bir
ya da iki kulakta birden ißitme
kaybı, tinütüs (kulak çınlaması),
bulanık ve çift görme, eklemlerde
a©rı ve sertlik ile ö©renme
güçlüklerini kapsamaktadır. Bu
sa©lık sorunlarının ço©unda zaman
içinde iyileßme görülmektedir.
Department of Human Services
Meningoki bakterisi nerede
bulunmaktadır?
Meningoki yaygın bulunan bir
bakteridir ve yaklaßık her on
kißiden birinde bo©azın arka
kısmında ya da burunda
bulunmaktadır. Taßıyıcıları daha
çok gençler olußturmaktadır.
Bakteri çocuk ve yaßlılarda daha
az bulunmaktadır. Meningoki
bakterisi yalnızca insanlarda
bulunur. Bu ba©lamda, hiçbir
zaman hayvanlarda ya da çevrede
bulunmaz.
Meningokok ‘taßıyıcısı’ nedir?
Hemen hemen tüm yetißkin ve
çocuklar hastalık belirtileri
göstermeden bu mikrobu
taßıyabilirler. Araßtırmalar, taßıyıcı
olmanın, kißiyi genellikle tehlikeli
meningokilerden korudu©unu
göstermektedir. Kißiler mikrobu
aldıklarını bilmeden taßıyıcı
olabilirler ve birkaç hafta ya da
ayda herhangi bir tedavi
görmeden do©al olarak atabilirler.
Meningokok hastalı©ına kimler
yakalanabilir?
Meningokok hastalı©ı her yaßta
kißiyi etkileyebilir, ancak bebekler
ve 5 yaßından küçük çocuklar
daha fazla risk altındadır. Ayrıca,
ergenlik ça©ındaki gençler ile 1524 yaß arası yetißkin gençler de
giderek artan risk grubunu
olußturmaktadır.
Hastalık, kißinin enfekte oldu©u
tarih ile hastalandı©ı tarih arasında
yaklaßık 3-5 günlük bir sürede
ortaya çıkmakta, ancak bu süre 7
günü bulabilmektedir. Hastalık
bazen, birden fazla kißinin
etkilenmesi ile hafif bir salgın
olarak ortaya çıkabilir. Ancak,
genellikle her vaka birbirinden
ba©ımsızdır.
Sigara içen kißilerle yakın temasta
bulunanların hastalı©a yakalanma
olasılı©ı, bulunmayanlara göre üç
kat daha fazladır. Ayrıca, hastalık
öncesi viral bir enfeksiyon
(özellikle grip) geçirme de oldukça
yaygındır. Bundan baßka, sigara
içilen ve tozlu yerlerden uzak
durmanın da enfeksiyondan
korunma da yararı olabilir.
Hastalı©ın belirtileri nelerdir?
Meningokok hastalı©ına yakalanan
kißi çok hasta olacak, genellikle
kendini daha önceden hiç
olmadı©ı kadar hasta hissedecektir.
Özellikle birkaç tanesi önemli
olmasına karßın, hastalı©ın birçok
belirtisi vardır. Birçok vakada bu
belirtilerin yalnızca birkaçı
görülebilir ve hepsinin aynı anda
ortaya çıkması oldukça enderdir.
Meningokok hastalı©ının belirtileri
ßunlardır:
Bebek ve küçük çocularda:
• ateß
• yeme©e karßı ilgisizlik
• huzursuzluk, sinirlilik
• aßırı yorgunluk ya da güçsüzlük
• kuca©a alındı©ında huzursuz
olma
• kusma ve/veya ishal
• ıßıktan rahatsız olma
• uyußukluk
• kas kasılmaları ya da
se©irmeleri
• toplu i©ne baßı büyüklü©ünde
kırmızı-mor renkli döküntüler
ya da daha büyük morluklar.
Daha büyük çocuk ve
yetißkinlerde:
• baß a©rısı
• fotofobi (parlak ıßıktan rahatsız
olma)
• ateß
• kusma ve/veya ishal
• ensede sertlik ya da a©rı
• sırt a©rısı
• eklem ve kas a©rısı
• genel kırıklık, ißtahsızlık
• uyußukluk, bilinç bulanıklı©ı
• toplu i©ne baßı büyüklü©ünde
kırmızı-mor renkli döküntüler
ya da daha büyük morluklar.
Küçük çocuklar belirtilerden
ßikayet etmeyebilirler. Bu nedenle,
ateß, ciltte solgunluk veya lekeler,
kusma, uyußukluk (boß bakma,
hareketsizlik, uyanamama ya da
yetersiz beslenme) ve döküntü
önemli belirtilerdir. Belirti ve
semptomlar bazen çok çabuk
ortaya çıkar ve bu ba©lamda
hastalı©a yakalanan kißi birkaç
saat içinde daha da a©ırlaßabilir.
Septisemide döküntü her zaman
çok önemli bir belirtidir. Döküntü
vücudun her yerinde olabilir.
Ailenizi ve yakın arkadaßlarınızı
siz herkesten daha iyi tanırsınız.
Bir aile bireyi veya arkadaßınızda
bu belirtilerin olması ve kendisinin
size normalden daha hasta
görünmesi durumunda, derhal
tıbbi yardım alınız. Hastalı©a
yakalanan gençlerin yalnız
bırakılmaması gerekir. Erken tanı
ve tedavinin yaßamsal önemi
vardır.
Meningokok hastalı©ı nasıl
bulaßır?
Hastalı©ın bulaßması zordur.
Bakteri insan vücudunun dıßında
birkaç saniyeden daha uzun süre
yaßayamaz. Bu nedenle hastalık,
sudan, yüzme havuzundan, bina
ya da fabrikalardan bulaßamaz.
Bakteri yalnızca, hasta olan kißiyle
aynı evde düzenli olarak uzun
süre kalma ve yakın temas ile
geçmektedir. Ö©renci yurtları ve
askeri kamplar gibi yakın temasın
oldu©u yerlerde meningokok
hastalı©ı riski yüksek olabilir.
Meningokok hastalı©ı nasıl tedavi
edilir?
Meningokok menenjit ya da
septiseminden ßüphelenilmesi
durumunda, derhal antibiyotik
i©nesi yapılmakta ve hasta
hastaneye yatırılmaktadır.
Yalnızca hastayla yakın temasta
bulunan kißilere tedavi
uygulanması gerekir. Tedaviyle
ilgili gerekli düzenlemeler Toplum
Hizmetleri Bakanlı©ı tarafından
yapılacaktır. ¥htiyacı olmayan
kißilere antibiyotik tedavisi
uygulama sorunlara neden olabilir.
Meningokok hastalı©ı önlenebilir
mi?
Serogrup B hastalı©ını önleyen
herhangi bir aßı yoktur. Ancak,
Serogrup C hastalı©ına karßı
koruma sa©layan iki aßı
bulunmaktadır:
Hasta olan kißi iyileßtikten sonra
hastalı©ı bulaßtırmaz ve çocuk
bakım merkezi, okul ya da iße
rahatlıkla geri dönebilir. Hastayla
aynı evde yakın temasta bulunan
kißiler koruyucu antibiyotik
tedavisine baßlanıldıktan sonra
okula veya çocuk bakım
merkezine geri dönebilirler.
1. Karma meningokok C aßısı, altı
haftadan büyük bebekler dahil,
her yaß grubuna yapılabilir. Bu
aßı, Serogrup C hastalı©ına karßı
etkili bir koruma ve uzun süreli
ba©ıßıklık sa©lamaktadır.
2. Polisakrit meningokok aßısı
Avustralya’da çok sık
görülmeyen bazı serogrubu
hastalıklarına karßı koruma
sa©lamakta ve ayrıca, Afrika ve
Asya gibi ülkelerle Hacca giden
kißiler için yararlı olmaktadır.
Bununla beraber, bu aßı iki
yaßından küçük çocuklara
yapılamaz ve yalnızca yaklaßık
üç yılık bir koruma sa©lar.
Meningokok vakası ortaya
çıktı©ında ne yapılır?
Enfeksiyonun daha fazla
yayılmasını önlemek için hastayla
çok yakın temasta olan kißilere
koruyucu antibiyotik
verilmektedir. Bu kißiler, aynı evde
kalanları, kız/erkek arkadaßları ve
hastalık ortaya çıkmadan önce 7
gün içinde o evde kalan kißileri
kapsamaktadır. Arkadaß ve iß
arkadaßları gibi yakın temasta
bulunulan di©er kißilere genellikle
tedavi uygulanması gerekmez. Bir
hastalık vakası ortaya çıktı©ında,
Toplum Hizmetleri Bakanlı©ı
(Department of Human Services)
neler yapılması gerekti©i
konusunda bilgi verecek ve
enfeksiyonun yayılmasını önlemek
amacıyla hasta kißiyle yakın
temasta bulunan herkese uygun
antibiyotik tedavisi uygulanmasını
sa©layacaktır.
Çocu©umun meningokok
hastalı©ına yakalanan bir kißiyle
temas etmesi durumunda ne
yapmam gerekir?
Hastalık normalde okul ya da
ißyerlerinde bulaßmaz. Hastalı©ın
herhangi bir belirtisi olup
olmadı©ını anlamak için
çocu©unuzu dikkatli bir ßekilde
izleyiniz ve herhangi bir
endißenizin olması halinde derhal
tıbbi yardım alınız.
Meningokok hastalı©ına ilißkin
ayrıntılı bilgi
Meningokok hastalı©ına ilißkin
ayrıntılı bilgi edinmek için
Bakanlı©ın aßa©ıdaki Bölümünü
arayınız:
Public Health
Department of Human Services
GPO Box 4057
Melbourne 3001
Telefon: 9637 4000
Ayrıntılı bilgi için ayrıca aßa©ıdaki
web siteleri de ziyaret edilebilir.
Amerika Menenjit Vakfı
(Meningitis Foundation of
America):
http://www.musa.org
Menenjit Vakfı (Meningitis Trust):
http://www.meningitis-trust.org.uk
Menenjit Araßtırma Vakfı
(Meningitis Research Foundation):
http://www.meningitis.org.uk