1 ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER Uluslar arası kavramını açıklayınız
advertisement
ULUSLAR ARASI İLİŞKİLER Uluslar arası kavramını açıklayınız. Bu kavram ilk defa 18. Yüzyılın sonlarına doğru kullanılmaya başlanmıştır. İlk başlarda egemen devletlerin (kişi ya da küçük bir gurup) aralarındaki ilişkileri ifade etmek için kullanılmaktaydı. 20. Yüzyılın başından itibaren, hükümetler veya çeşitli guruplar arasında artarak devam eden ilişkiler (ticaret, tarım, turizm, sağlık, eğitim, spor, bilim, sanat vb.) uluslararası kavramının anlamını genişletmiştir. Uluslar arası ilişkiler kavramını açıklayınız. Uluslararası İlişkilere yüklenen anlam, “Uluslararası” kavramı ile paralellik göstermektedir. Yani devlet ve devlet dışı (uluslararası örgütler, sivil toplum örgütleri, firmalar, terör örgütleri, halk) aktörleri de dahil ederek, bunlar arasındaki tüm ilişkileri kapsayan bir kavram olarak görülebileceği gibi, sadece devletler arasındaki ilişkileri ifade eden bir kavram olarak da görülebilir. Dış Politika nedir? Açıklayınız. Bir devletin diğer devletlere veya devletler gurubuna ya da bölgeye dönük siyasal tutumunun adıdır ve devletin resmi organları tarafından yürütülen bir süreçtir. Dış politika, olaylara bir devletin amaçları, hedefleri ve davranışları açısından bakar ve bir devletin diğer devletlere karşı tutumunu inceler. Örneğin: Türkiye’nin Kıbrıs ve Orta Doğu politikası, ABD’nin Irak politikası vb. Uluslararası Politika ile İç Politika Arasındaki Farkları yazınız. İç politikada mücadele ve işbirliğini düzenleyen belli kurallar bulunur. Uluslararası politikada işbirliği ve çatışmayı düzenleyen kesin ve belirgin kurallar yoktur. Var olan kuralların da etkin bir yaptırım gücü yoktur. İç politikada merkezi bir otorite bulunur. (* Dış politikada işbirliği ve koordineyi sağlayan bir üst otorite bulunmamaktadır.) Diplomasi tarihi neden önemlidir? Uluslararası ilişkiler, sadece günümüzde meydana gelen olayları incelemekle kalmaz, geçmişte yaşanan ilişkileri de ele alır. Diplomasi tarihi olamadan devletlerin politikalarını, anlaşmazlık veya işbirliğini anlamak mümkün olmazdı. Diplomasi Tarihinin Tarih Biliminden farkını yazınız. Diplomasi tarihinin, tarih biliminden farkı; Devletler arasındaki ilişkilerin kronolojik bir anlatımdan ibaret olmaması, İlişkilerin iç ve dış nedenlerini dikkate alması, (*Gerektiğinde karşılaştırmalı analiz yöntemlerini de kullanmasıdır.) Uluslar arası Ekonomi nedir? Açıklayınız. Devletler arasındaki iktisadi, mali ve ticari ilişkileri bütün boyutlarıyla ele alan bilimdir. Uluslararası ekonomi devletlerin yanında uluslararası örgütler, uluslararası şirketler ve finans kurumlarının faaliyetleri ile bu faaliyetleri düzenleyen kurallar bütününü de kapsamına alır. Örnek: OECD, OPEC ve APEC gibi uluslararası örgütlerin faaliyetleri ve bu örgütlerin işleyişini denetleyen Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ). 1 Uluslar arası Hukukun kaynaklarını yazınız. Antlaşmalar ve sözleşmeler Teamül Kuralları Hukukun genel ilkeleri İctihad kararları Doktrin Bir uygulamanın teamül haline gelebilmesi için neler gereklidir? Yazınız. Genel, sürekli ve tutarlı olması ve uzunca bir zaman devam etmesi. Uygulamaların hukukun gereklerine uygun olması gerekir. Hukukun genel ilkelerini yazınız. Hem ulusal hem de uluslararası hukukta uygulanan genel ilkeler. (Ahde vefa, hakkın kötüye kullanılmaması, iyi niyet gibi) Sadece uluslararası hukukta uygulanan kurallar. Uluslar arası ilişkilerde temel yaklaşımlar kaç ana başlık altında incelenir? Yazınız. Realizm Çoğulculuk İdealizm Uluslar arası ilişkilerde temel yaklaşımlardan olan “Realizm” hakkında bilgi veriniz. Bu akımın belirlediği prensiplere göre, temelde insan doğasının özü bencil, güç ve iktidar hırsıyla hareket eden ve kendi çıkarları peşinde koşan varlıklar şeklindedir. Uluslar da bireyler gibi çıkarları peşinde koşar. Ulusal çıkar ile güç (askeri güç) arasında önemli bir ilişki vardır. Devlet adamları, kendi uluslarının çıkarlarını savunurken ülkelerinin güçlerini temel alarak hareket etmelidir. Böylece, uluslar ancak güçleriyle orantılı olarak ulusal çıkarlarını savunabilir sonucu ortaya çıkar. Uluslar, çıkarlarını güçleriyle uyumlu hale getirirlerse, ulusal hedeflerini sahip oldukları kaynaklarıyla en iyi şekilde gerçekleştirme, maksimize etme imkânı elde ederler. Uluslar arası ilişkilerde temel yaklaşımlardan olan “Çoğulculuk” hakkında bilgi veriniz. Bireyler eşit yaratılmıştır, yaşama, özgür olma ve mutlu olma gibi doğuştan dokunulmaz haklara sahiptir. Birey bu haklarını güvence altına alması için devleti oluşturmuştur ve devlet gücünü yönettiği bireyden alır. Sorunların ancak işbirliği ile çözülebileceğine inanılır. Devlet kendi iyiliği için değil, halkın iyiliği için çalışır. Uluslar arası ilişkilerde temel yaklaşımlardan olan “İdealizm” hakkında bilgi veriniz. Barışa dayalı bir dünya düzeni oluşturmayı hedefler. Bireyler temelde rasyonel ve iyidirler. Dolayısıyla, savaşlar devletlerin mutlakıyetçi, otoriter biçimde örgütlenmelerinden meydana gelir. Savaşların önlenmesi etkin katılımcı küresel sistemler kurularak sağlanabilir. Uluslar arası ilişkilerde en önemli aktör kimdir? Neden? Yazınız. Uluslar arası ilişkilerde en önemli aktör devletlerdir. Çünkü bağımsız hareket edebilen ve karar alabilen tek siyasal birim devlettir. 2 Uluslar arası ilişkilerde “Bireyler” faktörü hakkında bilgi veriniz. Birey siyasal ilişkilerde süreci ve ilişkilerin yönünün belirlenmesinde oynadığı rol oldukça önemlidir. Örneğin: Filistin mücadelesine damgasını vuran Yaser ARAFAT’ın ölümüyle el-fetih’in ve FKÖ’nün dağılma sürecine girmesi ve yerine gelen liderlerin onun yerini dolduramaması bireylerin önemine işaret etmektedir. Uluslar arası ilişkilerde “Ulusal baskı ve çıkar grupları” faktörü hakkında bilgi veriniz. Bunlar hükümet mekanizması dışında yer alan sivil toplum örgütleri veya örgütlü çıkar guruplarıdır. Kamuoyunu harekete geçirerek dış politikayı etkilemeye çalışırlar. Çıkar gurubunun bir baskı gurubu sayılabilmesi için siyasal süreci etkileme faaliyetinde bulunması gerekmektedir. Meslek kuruluşları, sendikalar, medya kuruluşları, gönüllü kuruluşlar ve düşünce örgütleri bu guruplara örnek verilebilir. En çok kullandıkları yöntemler: gazete, dergi ya da kitap yayınlama, kitle iletişim araçları ile görüş açıklama, davetler, mitingler, iş yavaşlatma eylemi, grev veya lokavt eylemleri sık sık kullanılan yöntemlerdir. Ulusal baskı ve çıkar guruplarını sınıflandırarak birer örnek veriniz? (BU DÖNEM SORULMAYACAK) Ekonomik amaçlı baskı gurupları: TÜRK – İŞ, DİSK, HAK-İŞ, İSO, İTO, TOBB, Türkiye Genç İşadamları Derneği, Doğan Holding, Enka Holding, Koç Holding, Sabancı Holding vb.Ekonomik amaçlı olmayan baskı gurupları: etnik guruplar ve bunların örgütlenmeleri, Aile Planlaması Derneği, İnsan Hakları Derneği, Türkiye Mühendisler ve Mimarlar Odası vb. “Uluslar arası örgütler” kavramını tanımlayınız.?Hangi nedenlerden doğmuştur? Yazınız. İki veya çok daha fazla devletin bir araya gelerek imzaladıkları bir anlaşmaya dayanarak kurulan ve muhatapları yalnız devletler olan örgütlerdir. Bunlar devletlerin siyasal, ekonomik, askeri, kültürel ve toplumsal konularda işbirliği gereksiniminden doğmuştur. Amaçlarına göre “Uluslar arası örgütler” kaça ayrılır? Yazınız. Sosyal amaçlı örgütler: (WHO, UNICEF, UNESCO, ICAO, ILO, UNDP, UNEP, UNFPA) Askeri amaçlı örgütler: (NATO, BAB, VP, CENTO ve SEATO) Ekonomik amaçlı örgütler: (IMF, GATT, OECD, ECO, OPEC, EFTA, LAFTA, NAFTA, AET, APEC) Çok amaçlı örgütler: (Bazı örgütler birden çok amacı gerçekleştirmek için kurulmuştur. AB, BM, AGİT, Avrupa Konseyi, İslam Konferansı örgütü, Arap Birliği gibi.) Uluslar arası Hükümet Dışı Örgütler hakkında bilgi veriniz. Hükümet dışı örgütler, esas itibariyle devletin düzenlemediği ve denetimi dışında kalan alanlarda benzer çıkarları paylaşan kişi ve gurupların bir takım ekonomik, sosyal ve siyasal amaçlarını kendi imkanlarıyla gerçekleştirmek istemelerinden ortaya çıkmışlardır. Bu durum etnik, dini, kültürel ekonomik, ticari, mali, eğitim, turizm ve spor gibi birçok alanda kendini göstermektedir. Bunlar devletler arasında yapılan antlaşmalar ile kurulmazlar. Örnek: Uluslararası Olimpiyat Komitesi, Dünya Siyonist Teşkilatı, Dünya Kiliseler Birliği, Uluslararası Af örgütü, Uluslararası Lion Kulüpleri bunlardan birkaçıdır. 3 Çok Uluslu Şirketler hakkında bilgi veriniz. Faaliyetleri ülke sınırlarını aşan ve birden fazla ülkede üretim ve yatırım faaliyetlerini sürdüren şirketlerdir. Bunların amaçları görünüşte ekonomik olmakla beraber uluslararası sisteme ve güç mücadelesine yaptıkları etki ile ekonomik amacın ötesinde bir güce sahip oldukları ortaya çıkar. Bu gün çok ululu şirketler, kendi ülkelerinin dış işleri bakanlığı aracılığıyla diğer ülkelerin dış işleri bakanlığı ile doğrudan ilişkiye geçebilmektedirler. General Motors, General Electric, IBM, Exxon-Mobil, Shell, BP, Unilever ve Ford Motor gibi. Çok Uluslu Şirketlerin özeliklerini yazınız. Yabancı ülkelere doğrudan yatırım yaparlar. Merkezi belli bir ülkede olsa da, birçok ülkede şubeleri ve kendisine bağlı yan kuruluşları vardır. Otoriter ve demokratik sistemleri sınıflandırınız. Otoriter sistemler; *Komünist ve sosyalist sistemler *Askeri otoriter rejimler *Monarşiler Demokratik sistemler; *Gelişmiş ve az gelişmiş olarak sınıflandırılabilir. Dış politika ne demektir? Bir devletin diğer devletlere veya devletler gurubuna ya da bölgeye dönük siyasal tutumunun adıdır ve devletin resmi organları tarafından yürütülen bir süreçtir. Dış Politikayı belirleyen “İçsel faktörleri” yazınız. Siyasal sistem ve yönetim şekli Yasama Hükümet Dışişleri Bakanlığı Ulusal kamuoyu Ulusal güç Unsurları Dış politikayı belirleyen “Dışsal faktörleri” yazınız. Uluslararası Siyasal Sistem Dünya kamuoyu Uluslar arası Hukuk Tarihte bilinen ilk yazılı antlaşmanın ismini ve kimler arasında imzalandığını yazınız. Kadeş Antlaşması, Mısırlılarla Hititler arasında imzalanmıştır. İlk diplomatik faaliyetler hakkındaki ilk belgelere hangi uygarlıkta rastlanmıştır?Yazınız Doğu Akdeniz topluluklarında Ülkemizde Cumhurbaşkanı seçilebilme şartlarını yazınız - Türk Vatandaşı olmak - 40 yaşını bitirmiş olmak - Yüksek öğrenim yapmış olmak - Taksirli suçları işlememiş olmak 4 Cumhurbaşkanının görevlerini yazınız. - Kanunları yayınlamak - Kanunları tekrar görüşmek üzere meclise geri göndermek - Seçimlerde en fazla oy alan siyasi parti liderine hükümeti kurma görevi vermek - Oluşturulan kabineyi onaylamak - Yabancı ülkelere büyükelçi atamak - Yabancı büyükelçileri kabul etmek - Antlaşmaları onaylamak ve yayımlamak - TBMM adına silahlı kuvvetlerin Başkomutanlığını temsil etmek - Yasama organını toplantıya çağırmak - Anayasa değişiklikleri ile ilgili kanunları gerekli gördüğünde referanduma sunmak - Bakanlar Kuruluna başkanlık etmek - Milli Güvenlik Kuruluna başkanlık etmek - Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilmesine karar vermek - Kanun hükmünde kararname çıkarmak - YÖK başkanını, Üniversite Rektörlerini seçmek - Anayasa Mahkemesinin boşalan üyeliklerinin yerine yeni üyeleri seçmek - Danıştay üyelerinin dörtte birini, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısını ve Askeri Yargıtay üyelerini seçmek TBMM’nin görevlerini yazınız. - Savaş ilanına karar vermek - Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına izin vermek - Uluslar arası antlaşmaların yürürlüğe konulmasına karar vermek - TBMM, hükümeti güvensizlik (gensoruyla) düşürebilir. Ayrıca kurulan her hükümetin meclisten güvenoyu alması gerekir. Ulusal kamuoyu nedir? Kamuoyu genel olarak bir ülkede yaşayan halkın kanaatlerini ifade eder. Ancak çoğu zaman kamuoyunun halkın görüşü olmaktan ziyade sınırlı sayıda ki kanaat önderlerinin görüşleri olduğunu görmekteyiz. Bunlar sırayla: - Ekonomik seçkinler - Siyasal ve hükümetsel zenginler - Kitle haberleşme seçkinleri - Yerel kanaat önderleri - Halk yığını Ulusal güç Unsurlarını yazınız. *Askeri Güç * Coğrafi güç * Ekonomik güç * Nüfus Uluslar arası siyasal sistem nedir? Uluslararası sitem; devlet ve devletlerin kurduğu örgütler arasında düzenli ve devamlı olan, birinde meydana gelen değişikliğin diğerini de etkilediği bir sitemdir. 5 Tarihsel sürece bakıldığında “Uluslar arası Siyasal Sistem” kaç şekilde ortaya çıkmıştır? Yazınız Tek Kutuplu sistem Güç Dengesi sistemi İki Kutuplu Sistem Çok Kutuplu Sistem “Dünya Kamuoyu” kavramı hakkında bilgi veriniz. Gerek dünya gerekse ulusal anlamda kamuoyu oluşumunu sağlayan kanı önderleri adı verilen kişi veya guruplar vardır. Bunlar politikacılar (Obama, Bush ve bürokratları vb.), yayın kuruluşları (CNN, BBC, Le-Monde, NewsWeek), uluslar arası örgütlerin yöneticileri (IMF, BM, NATO vb.) ve özel finans kurumları ve şirketler (HP, Citibank, Microsoft, Apple vb.) olabilmektedir. Devletlerin dış politika amaçlarını yazınız. * Güvenlik Amacı * Refah Amacı * Saygınlık * Özerklik Devletlerin dış politika araçlarını yazınız. * Diplomasi * Propaganda * Ekonomik yöntemler * Savaş Devletlerin dış politika amaçlarından birisi olan “Güvenlik Amacı” hakkında bilgi veriniz. Devletlerin dış politika amaçlarından en önemli olanıdır. Çünkü bir devletin temel amacı var olmaktır. Güvenliğe yönelik tehditler bazen iç, bazen de dış tehditler olabilir. Devletlerin amacı halkının hak ve hürriyetlerini başka ülkelere karşı korumak ve özgürlüklerini kullanabilecekleri ortamları sağlamaktır. Bunun içinde diğer devletlerin karşısında güçlü olması ve varlığını sürdürmesi gerekmektedir. Devletlerin dış politika amaçlarından birisi olan “Refah Amacı” hakkında bilgi veriniz. Kendi halkına refah sağlayamayan hükümetler ile halkın arasındaki bağ bir süre sonra yok olur ve halkın fedakârlık duygusu azalır. Dışarıya karşı bir ülkenin zayıf, aç ve sefil görünümü, birlik ve beraberlik görüntüsü yaratmayacağından ülke iç ve dış tehditlere açık hale gelecektir. (SSCB bu yüzden dağılmıştır. Günümüzde Hindistan, Pakistan ve İran güvenlik ile ilgili harcamaları abartarak, halkın refahını geri planda tutmaktadır) Devletlerin dış politika amaçlarından birisi olan “Saygınlık Amacı” hakkında bilgi veriniz. Ülkelerin bazen gücü arttırma, bazen gücünü koruma, bazen de gücü gösterme şeklindeki çabaları prestij ve saygınlık kazanmak için kullandıkları yöntemlerdir. Örneğin: Fotoğrafta ön sırada olmak, arabulucu olmak, askeri ve ekonomik alanlarda elde edilen başarılar, uzaya füze ve uydu göndermek vb. Devletlerin dış politika amaçlarından birisi olan “Özerklik” hakkında bilgi veriniz. Bir ülkenin baskı altında kalmadan kendi kendine karar alabilmesi, bağımsız hareket edebilmesi uluslar arası alanda o ülkeye itibar kazandırmaktadır. Tersi ise ülkenin halkı ve dünya kamuoyu nezdinde küçük düşmesine yol açar. Diplomasi nedir? Diplomatlık mesleği olarak tanımlanabileceği gibi yüklendiği en önemli anlam sorunları barışçıl yollardan çözme yöntemidir. Diplomatik Temsilcilerin görevlerini yazınız. * Temsil etmek * Vatandaşların hak ve çıkarlarını korumak * Müzakerelerde bulunmak * Bilgi toplamak 6 Diplomatik Müzakerelerin Amaçlarını yazınız. * Görüş alışverişinde bulunmak *Diğerinin tutum ve davranışını sürdürmesini veya değiştirmesini sağlamak * Herhangi bir konuda anlaşmaya varmak isteği Diplomatik Müzakerelerde başvurulan yöntemleri yazınız. * İkna * Vaatlerde bulunma * Tehdit * Oldu bittiye getirme Propaganda nedir? Tanımlayınız. Kanıları, görüşleri ve değerleri kontrol etmek ve sonuçta davranışları belirlenen doğrultuda değiştirmek amacıyla önceden planlanarak, psikolojik teknikler kullanılarak yürütülen bilinçli bir davranıştır. Diplomasi ve propaganda arasındaki farkı yazınız. * Diplomaside muhataplar doğrudan doğruya diğer hükümetler ve onların resmi temsilcileridir. * Propagandada adres diğer ülkenin halklarıdır Propagandanın temel unsurlarını yazınız. * Propaganda yapıcısı * İletişim araçları * Sözlü ve yazılı semboller * Propagandanın hedefi (düşman ülkelerin halkları, dost ülkelerin halkları, tarafsız ülkelerin halkları, kendi ülkesinin halkları) Ekonomik ve ticari ilişkilerin bir dış politika aracı olarak hangi yöntemlerle kullanılır? * Ödüllendirme ve Cezalandırma * Doğal kaynakları ele geçirmek * Nüfus alanı oluşturmak Dış yardımlar esas olarak kaç grupta toplanabilir? Yazınız. *Askeri yardımlar * Ekonomik yardımlar * Teknik yardımlar (proje ve danışmanlık hizmetleri, personel eğitimi gibi) * İnsani yardımlar (deprem, sel felaketi, açlık, kuraklık ve salgın hastalıklar vb. yapılan yardımlar) Bir devletin başka bir devlete karşı uyguladığı Ekonomik yaptırımlar nelerdir? * Boykot * Ambargo (hükümet, düşman ülke ile her türlü ticari alış-verişi kesmektedir) * Abluka (bir ülkenin dışarıyla bağlantısının kesilmesi) Uluslar arası çatışmalarının çözüm yolları nelerdir? * Diplomatik yöntemler * Hukuki yöntemler * Askeri yöntemler Uluslar arası çatışmalarının çözüm yollarından olan “Diplomatik Yöntemleri” yazınız. * Müzakere ya da görüşme yöntemi * Arabuluculuk * Komisyon oluşturma Uluslar arası çatışmalarının çözüm yollarından olan “Hukuki Yöntemleri” yazınız. * Özel hakem mahkemeleri * Uluslar arası adalet divanı 7 Uluslar arası çatışmalarının çözüm yollarından olan “Askeri Yöntemleri” yazınız. * Askeri güçlerin teyakkuza geçirilmesi * Seferberlik ilanı * Sınıra kuvvet kaydırılması Coğrafi kriter esas alınarak uluslar arası örgütler kaça ayrılır? Yazınız * Global Örgütler *Evrensel Örgütler *Bölgesel Örgütler: Global Örgütler hakkında bilgi veriniz. Üyeleri arasında farklı coğrafyalardan devletlerin bulunabileceği, ancak üyeliğin bütün devletlere açık olmadığı örgütlerdir. OPEC, OECD, DTÖ ve İslam Konferansı gibi örgütler örnek verilebilir. Evrensel Örgütler hakkında bilgi veriniz. Üyeliğin bütün devletlere açık olduğu örgütlerdir. En iyi örnek Birleşmiş Milletler örgütüdür. Bölgesel Örgütler hakkında bilgi veriniz. Bunlar dünyanın yalnızca belli bir bölgesindeki devletlerin üye olabileceği örgütlerdir. Örneğin NATO, Varşova Paktı (VP), Amerikan Devletleri Örgütü (OAS), Afrika Birliği Örgütü (OAU), Avrupa Birliği (AB), Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO),Batı Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi (EFTA),Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) ve Avrupa Konseyi. Amaçlarına göre uluslar arası örgütler kaça ayrılır? Yazınız. *Sosyal Amaçlı Örgütler (WHO, UNICEF, UNESCO, ICAO, ILO, UNEP, UNFPA) *Askeri Amaçlı Örgütler (NATO, BAB, VP, CENTO VE SEATO) *Ekonomik Amaçlı Örgütler (IMF, GATT, OECD, ECO, OPEC, OAPEC, NAFTA, ASEAN, APEC) *Siyasal Amaçlı Örgütler (AGİT, AAOK) *Çok Amaçlı Örgütler (BM, Avrupa Birliği, İslam Konferansı, AGİT, Afrika birliği Örgütü, Avrupa Konseyi) Birleşmiş Milletler Örgütü hakkında bilgi veriniz. 1945 yılında kurulmuştur. BM’nin ana organları Güvenlik Konseyi, Genel Kurul, Sekreterlik, Uluslararası adalet Divanı, Ekonomik ve Sosyal Konsey, Uluslararası Hukuk Komisyonu ve Uluslararası İnsan Hakları Konseyi. En önemli organı Güvenlik Konseyidir. Güvenlik Konseyi 5’i daimi, 10’u geçici olan 15 üyeden oluşur. BM’nin daimi üyeleri, ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa’dır. Birleşmiş Milletler Örgütünün daimi üye ülkelerini yazınız. * ABD * Rusya * İngiltere * Çin * Fransa Birleşmiş Milletler Örgütüne bağlı “Uluslararası Adalet Divanının” görevini yazınız. Devletlerin kendi aralarında müzakereler yoluyla çözemedikleri sorunun çözümü için başvurdukları bir mahkeme niteliğindedir. Birleşmiş Milletler Örgütüne bağlı “Genel Sekreterliğin” görevini yazınız. Uluslararası ve bölgesel sorunların çözümünde arabulucu olarak devreye girmekte veya bir temsilcisini görevlendirerek sürecin barışçıl çözüme katkı sağlamaya çalışmaktadır. Birleşmiş Milletler Örgütüne bağlı “Ekonomik ve Sosyal Konseyin” görevini yazınız. Örgütün ekonomik ve sosyal alanlardaki çalışmalarını yürütmek ve bu konularda raporlar hazırlamakla sorumludur. Üye ülkelerin insan hakları konusundaki uygulamaları bu organ tarafından takip edilir. Avrupa Birliği (EuropanUnion – EU) hakkında bilgi veriniz. 1952 yılında Almanya, Fransa, İtalya, Belçika, Hollanda ve Lüksemburg’un Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğunu kurmaları ile oluşumu başlamıştır. 1967’de Avrupa Toplulukları (AT), 1992’de Avrupa Birliği adını almıştır.1973’te Danimarka, İngiltere ve İrlanda, 1981’de Yunanistan, 1986’da İspanya ve Portekiz, 1995’te 8 Avusturya, İsveç ve Finlandiya, 2004’te Malta, Estonya, Letonya, Litvanya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Slovenya, Hırvatistan, Macaristan ve Polonya, 2007’de Bulgaristan ve Romanya örgüte üye olmuştur. Böylece 27 üyeli bir örgüt haline gelmiştir. Avrupa Birliği örgütünün en önemli organlarının isimlerini yazınız * Liderler Zirvesi * Bakanlar Konseyi * Parlamento * Avrupa Komisyonu *Avrupa Adalet Divanı’dır. Avrupa Konseyi hakkında bilgi veriniz. II. Dünya Savaşı sonrası dönemde Avrupa’daki demokratik sisteme sahip ülkeler arasında siyasi dayanışmayı kuvvetlendirmek amacıyla 1949 yılında Danimarka, İtalya, Lüksemburg, Hollanda, Norveç, İsveç ve İngiltere tarafından kurulmuştur. Zamanla insan hakları konusunda faaliyet gösteren bir örgüt haline gelmiştir. En önemli organı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesidir. Avrupa Konseyine Beyaz Rusya, Kazakistan, Kosova ve Vatikan hariç tüm Avrupa ülkeleri üyedir. Avrupa Konseyi Örgütün başlıca organlarını yazınız. * Bakanlar Komitesi * Parlamenter Meclisi *İnsan Hakları Komitesi ve Genel Sekreter’dir. Arap Birliği Örgütü hakkında bilgi veriniz. Mısır, Irak, Ürdün, Suudi Arabistan, Suriye, Lübnan ve Yemen tarafından 1945 yılında kurulmuştur. Örgüt üye ülkeler arasında dayanışma ve işbirliğini geliştirmeyi amaçlamıştır. Birliğin en yüksek karar organı Konsey’ dir. Körfez İşbirliği Konseyi hakkında bilgi veriniz. 1981 yılında Basra Körfezi bölgesinde ekonomik, sosyal, siyasal ve askeri alanlarda işbirliğini gerçekleştirmeyi amaçlamaktadır. Ancak Irak’ın Kuveyt’i işgali, ABD’nin Irak’ı işgali karşısında etkili olamamıştır. Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü (ASEAN) hakkında bilgi veriniz. Endonezya, Malezya, Singapur, Tayland ve Filipinler tarafından 1967’de kurulmuş. İlk başta ekonomik işbirliği örgütü olarak kurulmuşsa da o günlerde asıl amacı Asya’daki komünist yayılmacılığa karşı bir blok oluşturmaktı. Örgüt bölgede barış ve istikrarın sağlanmasını, bölge ülkeleri arasında sosyal ve kültürel ilişkilerin gelişmesini de önemsemektedir. Uluslararası Para Fonu (IMF) hakkında bilgi veriniz. * 1944 yılında ABD’nin New Hampshire eyaletinde kurulmuştur. *Temel amacı uluslararası alanda dış ticaretin korunması ve sürdürülmesini sağlamak ve bu konuda ülkelerin karşılaşacağı para sorununa yardımcı olmaktır. Bu amaçla Dünya Bankası kurulmuştur. *Fonun en yetkili organı Güvernörler Kurulu’dur. (* IMF’den kotasının üzerinde borç alan ülkelerin mali yapıları borç aldıkları süre boyunca IMF’nin denetimine girer.* IMF politikalarında, genellikle tasarruf temel alındığı için, kamu harcamaları kısılarak vergiler arttırılır. *Vergiler halkın cebinden çıkacağı için IMF politikaları genellikle ülkenin daha da yoksullaşmasından başka bir işe yaramaz.) Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) hakkında bilgi veriniz. *Daha önce GATT olarak bilinen DTÖ 1947 yılında gelişmiş zengin ülkelerin, diğer ülkelerin uygulayacağı dış ticaret politikaları yüzünden zarar görmesini engellemek amacıyla kurulmuştur. *Merkezi Cenevre’de bulunmaktadır. Asya Pasifik Ekonomik İşbirliği (APEC) hakkında bilgi veriniz. * Asya – Pasifik bölgesindeki üye ülkeler arasında ekonomik büyüme, işbirliği, ticaret ve yatırımları kolaylaştırmaya ve geliştirmeye yönelik olarak 1989 yılında oluşturulmuştur. 9 *DTÖ’ nün ve diğer çok taraflı ticaret örgütlerinin tersine, APEC’ in üyelerinin uyması yükümlülük yoktur. Açık diyalogun var olması ve tüm üyelerinin görüşlerine eşit derecede saygı göstermesi gibi özellikleri nedeniyle tektir. Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) hakkında bilgi veriniz. Cezayir, Endonezya, İran, Irak, Kuveyt, Libya, Nijerya, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ve Venezüella tarafından 1960’ta, petrol üreticisi ülkeler arasında üretim ve fiyat belirlenmesi konularında işbirliği sağlamak amacıyla, petrol fiyatlarını belirlerken üreticilerin çıkarlarını dikkate almayan petrol şirketlerine bir tepki olarak kurulmuştur. Petrol İhraç Eden Arap Ülkeleri Örgütü (OAPEC) hakkında bilgi veriniz. *1968 yılında kurulmuştur. Üyeleri arasında özellikle petrol endüstrisi alanında işbirliğinin geliştirilmesini amaçlamaktadır. * Merkezi Kuveyt’tedir. Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) hakkında bilgi veriniz. 1945 yılında, beslenme ve yaşam seviyesinin yükseltilmesi, tarımsal verimliliğin geliştirilmesi ve kırsal kesimin daha iyi koşullara sahip olmasını sağlamak amacıyla kurulmuştur. Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) hakkında bilgi veriniz. 1961 yılında kurulmuştur. Üyeleri arasında Türkiye’de bulunmaktadır. Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi (NAFTA) hakkında bilgi veriniz. ABD, Kanada ve Meksika arasında 1992’de kurulmuştur. 450 milyona yaklaşan nüfus ve 17 trilyon dolarlık ticaret hacmi ile NAFTA dünyanın en büyük serbest ticaret bölgesini oluşturmaktadır. Andean Paktı/Andean Ülkeleri Topluluğu hakkında bilgi veriniz. Örgüt 1969 yılında Cartegana antlaşmasıyla kurulmuştur. Örgütün üyeleri Güney Amerika ülkelerinden Bolivya, Kolombiya, Ekvator ve Peru’dur. Örgütün merkezi Peru’nun başkenti Lima’dır. Ekonomik İşbirliği Örgütü (ECO) hakkında bilgi veriniz. 1985 yılında Türkiye, İran ve Pakistan tarafından kurulmuştur. Afganistan, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan 1992 yılında örgüte dahil olmuşlardır. Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) hakkında bilgi veriniz. İstanbul’da düzenlenen zirve ile 1992 yılında kurulmuştur. Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler arasında ekonomik işbirliğini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Örgütün kurucu üyeleri arasında Türkiye, Arnavutluk, Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Gürcistan, Moldova, Romanya, Rusya, Ukrayna ve Yunanistan bulunmaktadır. Aşağıdaki harfler hangi uluslar arası kuruluşları temsil etmektedir?Yazınız. DTÖ ; Dünya Ticaret Örgütü OPEC ;Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü KEİ;Karadeniz Ekonomik İşbirliği FAO; Gıda ve Tarım Örgütü ASEAN;Güneydoğu Asya Ülkeleri Örgütü Sosyal amaçlı örgütlerin ortak yanını yazınız. * Bunların ortak yanı hepsinin evrensel örgütler olmasıdır. Uluslararası Sivil havacılık Örgütü (ICAO) hakkında bilgi veriniz. *Ulusal ve uluslararası hava sahalarında gerçekleşen sivil havacılığın düzenli işlemesini sağlamak amacıyla kurulmuştur. 10 * ICAO ilkelerine göre ulusal hava sahalarındaki uçuş trafiğinin düzenlenmesi ülkelerin kendilerine bırakılmıştır. Ancak uluslararası hava sahalarındaki uçuş güvenliğinin hangi ülke tarafından sağlanacağı ICAO’nun bölgesel toplantılarında kararlaştırılır. Buna göre Ege uluslararası hava sahasındaki uçuş güvenliğini sağlama görevi Yunanistan’a bırakılmıştır. Zamanla Yunanistan bunu bir egemenlik hakkı gibi algılayarak Türkiye’nin yapacağı her türlü faaliyete karışmaya başlamıştır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) kaç yılında,hangi örgütün bünyesinde kurulmuştur? 1948’de BM bünyesinde kurulmuştur. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILAO) hakkında bilgi veriniz. * BM bünyesinde bulunmaktadır. 1919’da kurulan örgüt * Milletler Cemiyeti döneminden kalan tek örgüttür. *Amaçları arasında sosyal adaletin sağlanması, uluslararası alanda işçilerin haklarının geliştirilmesi bulunmaktadır. BM Nüfus Fonu (UNFPA) hakkında bilgi veriniz. *1967’de BM bünyesinde kurulmuştur. * Gelişmiş veya gelişmekte olan ülkelerde yaşanan nüfus sorunlarına yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur. BM Eğitim ve Bilim Örgütü (UNESCO) kaç yılında ,ne amaçla kurulmuştur? * 1946’da BM bünyesinde kurulmuştur. *Amacı üye ülkeler arasında eğitim, bilim ve kültür alanlarında işbirliği sağlayarak barış ve güvenliğe katkıda bulunmaktır. BM Çocuk Fonu (UNICEF) kaç yılında,ne amaçla kurulmuştur? 1946’da BM bünyesinde kurulmuştur. Çocuk haklarının korunması ve temel ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelik çalışma yapmaktadır. Kuzey Atlantik Antlaşma Örgütü (NATO) hakkında bilgi veriniz. *Soğuk savaş döneminde olası bir Sovyet tehdidine karşı kurulmuştur. *Üye ülkelerin topraklarını ve güvenliğini sağlamak amaçlanmaktadır. Batı Avrupa Birliği (BAB) hakkında bilgi veriniz. * 1948 yılında olası bir Sovyet tehdidine karşı Belçika, Fransa, Lüksemburg, Hollanda ve İngiltere tarafından kurulmuştur. * BAB’ın temel özelliği üyelerinden birinin Avrupa’da saldırıya uğraması durumunda ortak savunma yükümlülüğünün bulunmasıdır. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) hakkında bilgi veriniz. *1975’de kurulmuştur. *Merkezi Çek Cumhuriyetinin başkenti Prag’dır. *Avrupa’da barış, refah ve adaletin gerçekleştirilmesine yardımcı olmak amaçlanmaktadır. Avrupa – Atlantik Ortaklık Konseyi (AAOK) amacını yazınız. Üyeleri arasında siyasi ve güvenlik konularında işbirliğinin geliştirilmesini amaçlamaktadır. Uluslararası Küresel sorunları yazınız. * Silahlanma,Silahların Denetimi ve Silahsızlanma * Uluslar arası Terörizm * İnsan Hakları Sorunları Uluslararası Küresel sorunları yazınız. 11 * Orta Doğu Sorunu * Kafkasya Sorunu * Orta Asya Sorunu * Balkanlar Sorunu Uluslararası Silahların Denetimi ve Silahsızlanma konusunda atılan adımları yazınız. - Antartika Antlaşması: Nükleer denemelerin yasaklanması konusunda bir ilki oluşturmaktadır. - Nükleer Denemeleri Yasaklama Antlaşması - Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması: - SALT – I (Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması – I) - SALT – II (Stratejik Silahların Sınırlandırılması Antlaşması – II) - Kısa ve Orta Menzilli Füzeler Antlaşması - START – I (Stratejik Silahların İndirimi Antlaşması – I) - START – II (Stratejik Silahların İndirimi Antlaşması – II) - SORT ( Stratejik Nükleer Silah Başlıklarının İndirimi Antlaşması) - Biyolojik ve Kimyasal Silahlar Sözleşmesi - AKKA (Avrupa Konvansiyonel Kuvvetler Antlaşması) Uluslararası Terörizmi tanımlayınız. Terörizm, korku ve panik havası oluşturmak amacıyla bir veya birden fazla kişi tarafından zor ve şiddete başvurma eylemidir. Uluslararası Terörizmi kaça ayrılır?Yazınız. *Bireysel *Örgütlü *Devlet destekli olmak üzere üçe ayrılır. Terörizm neyi amaçlar? Yazınız. Terörizm halklar üzerinde korku salmayı amaçlar. Modern Terörizmin özeliklerini yazınız. - Oldukça sık ve sürekli hale gelmesi. - Eylemlerin hazırlık ve planlama aşamasında çok miktarda para, silah ve patlayıcı gerektirmesi. - Medyanın sansasyonel haberleriyle etkisinin artması. - Örgütsel desteğe dayalı olması - Devletlerin desteklemesi (para, silah, diplomatik kolaylıklar sağlama, teknik yardım ve eğitim vb.) İnsan Hakları Sorunları gelişimi için yapılan düzenlemeleri yazınız. *1776 Amerikan Bağımsızlık Bildirgesi * 1789 Fransız Devrimi önemli kilometre taşlarıdır. * 1948’de kabul edilen Soykırım Sözleşmesi *Yine aynı yıl BM İnsan Hakları Evrensel Bildirisi Orta Doğu’daki uluslar arası iki önemli sorunun isimlerini yazınız. * Filistin Sorunu * Irak Sorunu Kafkasya’daki uluslar arası iki önemli sorunun isimlerini yazınız. * Karabağ Sorunu * Abhazya Sorunu Orta Asya’daki Uluslar arası Sorunların isimlerini yazınız. 12 * Sınır Sorunları * Su Sorunu * Etnik Sorunlar Balkanlardaki uluslar arası iki önemli sorunun isimlerini yazınız. * Bosna - Hersek Sorunu * Kosova Sorunudur. Siyonizm nedir? Filistin’de Yahudiler için yeniden bir vatan kurulmasına destek veren uluslar arası Yahudi siyasi hareketidir. İlk Siyonist kongre kaç yılında,nerede toplanmıştır? Bu kongrenin önemini belirtiniz. * 29 Ağustos 1897, *İsviçre’nin Basel şehrinde, * Yahudilerin Filistin’de bir yurt edinmesi kararı alınmıştır. İngiltere’nin Filistin’de resmen bir Yahudi Devleti’nin kurulmasını kabul ettiğini gösteren belgenin ismini yazınız. Balfour Deklarasyonu “Filistin Sorunu” hakkında bilgi veriniz. Osmanlı İmparatorluğunun 1918’de bölgeden çekilmesiyle bölge İngiltere ve Fransa denetimine girmiştir. 1920’de oluşturulan İngiliz manda yönetiminin tamamen Yahudilerden oluşması günümüzdeki Filistin sorununun da temelini atmıştır. 1947’de ABD’nin desteğiyle BM Genel Kurulunda Filistin topraklarının %56’sında bir Yahudi devleti kurma şansını elde eden Yahudi toplumu, 1948’de İsrail devletinin kurulduğunu ilan etmiştir. İsrail, 1948 Arap – İsrail Savaşı ile Yahudiler sahip oldukları toprakların oranını %56’dan %78’e çıkarmış, 1967 Arap – İsrail Savaşı ile de Filistin’in tamamını ve Gazze’yi işgal etmekle kalmamış, Mısır’a ait Sina yarımadasını ve Suriye’ye ait Golan tepelerini de işgal etmiştir. İsrail 1979’da Mısır ile imzalanan Camp David Antlaşmasıyla Sina Yarımadasından çekilmiş fakat BM Genel Kurulunun kararı olmasına rağmen diğer işgal edilen alanlardan çekilmemiştir. 1993’te İsrail, çekilmiş olduğu bir kısım Filistin toprağını (%22) 2000 yılında tekrar işgal etmiştir. “Irak Sorunu” hakkında bilgi veriniz. ABD’nin Irakta kitle imha silahlarının olduğunu, Irak’ın El-Kaide ile bağlantısı olduğunu iddia etmesi ve Irak’ın diktatörlükle yönetildiği burayı işgal etmesine yol açmıştır. İşgalden sonra yapılan incelemede burada kitle imha silahına rastlanmadığı gibi, Irak’ın El-Kaide ile bağlantısının olmadığı da ortaya çıkmıştır. Dünyanın hiçbir ülkesinin bir başka ülke diktatörlükle yönetiliyor diye ona saldırma hakkı bulunmamaktadır. “Karabağ Sorunu” hakkında bilgi veriniz. 1991 yılında SSCB’nin dağılmasıyla Azerbaycan ve Ermenistan bağımsızlıklarını ilan etmiş, ardından halkının çoğunluğunu Ermenilerin oluşturduğu Dağlık Karabağ da bağımsızlık ilan etmişti. Rusya destekli Ermeniler Karabağ bölgesinde yer alan Hocalıya saldırarak tarihteki Hocalı katliamını gerçekleştirdiler. BM ve Batılı devletler Ermenilerin yaptığı katliamlara ve işgal hareketlerine ciddi bir tepki göstermemiştir. Ermenilerin 1992’de Nahcivan’a saldırması üzerine Türkiye 1921 Kars Antlaşması gereği bölgeyi korumak için askeri müdahalede bulunacağını açıklamıştır. Bunun üzerine harekete geçen uluslararası toplum Ermenilerin işgal ettiği yerlerden çekilmesini istediyse de bu sonuç vermedi. AGİT’in arabuluculuğu ile 1994’te ateşkes antlaşması yapılmış ancak halen Karabağ’ın statüsü, işgal edilen Azeri toprakları ve yerlerinden edilen Azeri halkın durumu çözülememiştir. “Abhazya Sorun” hakkında bilgi veriniz. 13 1991 yılında bağımsızlık ilan eden Gürcistan’ı protesto etmek amacıyla Abhazya da bağımsızlık ilanında bulundu. Gürcistan’ın Abhazya’yı işgal etmesi sonucu Rusya Gürcü askerlerin derhal buradan çekilmelerini istemiştir. Şuan bağımsızlık ilan eden Abhazya’yı Rusya, Nikaragua, Venezüella ve Nauru dışında tanıyan olmamıştır. Orta Asya Bölgesinde yaşanan bazı “Sınır Sorunlarını” yazınız. * Özbekistan’ın henüz tartışmalı olan sınırlarına, terörist saldırıları gerekçe göstererek mayın döşemesi. * Özbekistan’ın ihtilaflı bir bölgede Bagıs köyünde tek taraflı sınır belirlemek istemesi. * Bölgenin neredeyse en önemli sınır sorunu Özbekistan, Kırgızistan ve Tacikistan arasında Fergana vadisinden kaynaklanan sorundur. Orta Asya’da yaşanan “Su Sorunu” hakkında bilgi veriniz. Orta Asya’da Amu derya ve Sir Derya nehirlerinin sularının paylaşımından kaynaklanan sorunlar yaşanmaktadır. Sovyetler Birliği döneminde herhangi bir sorun oluşturmamaktaydı. Çünkü bütün Cumhuriyetler Sovyetler Birliğinin ihtiyaçlarına göre düzenlenmişti. Günümüzde özellikle Özbekistan ve Kırgızistan arasında yaşanan su paylaşım sorunu oldukça önemlidir. 1998’de Kazakistan, Kırgızistan ve Özbekistan arasında imzalanan sözleşme ile Kırgızistan su karşılığı Özbekistan’dan doğal gaz, Kazakistan’dan ise kömür alacaktı. Ancak tarafların taahhütlerini bazen ihlal ettikleri görülmektedir. Orta Asya’da yaşanan “Etnik Sorunlar” hakkında bilgi veriniz. Orta Asya ve Kafkasya’da bulunan devletlerin karışık etnik yapılara sahip olmaları bir istikrarsızlık unsuru olarak değerlendirilebilir. Her etnik grup çoğunlukta olduğu ülkede diğerleri üzerinde baskı kurarak kendi ulusal bütünlüğünü sağlamaya çalışmıştır. Bu bağlamda ulusal bütünlüğün Türkmenistan’da önemli ölçüde sağlandığı dikkati çekmektedir. Kazakistan’ın başkentini Kırgız sınırındaki Almatı’dan, Rus nüfusun daha yoğun olduğu Astana’ya taşıması yine ulusal bütünlüğü sağlama çabası olarak değerlendirilebilir. Tüm bu ülkelerde azımsanmayacak miktardaki Rus nüfus söz konusu ülkelerin Rusça ve Rubleyi terk ederek kendi dil ve paralarını yürürlüğe koymalarına tepki göstermektedir. Rusya Orta Asya’da bulunan Rus azınlıkları, bu ülkeler üzerinde bir baskı aracı olarak ta kullanabilmektedir. Atatürk’ün Dış politika ilkeleri nelerdir? * Milli Bağımsızlığımızdan ödün vermemek. * Yurtta sulh,cihanda sulh (Devletler arası anlaşmazlıkları ve iç sorunları barış yoluyla çözmek. * Milli menfaatle insanlık menfaatini bağdaştırmak,hakka olduğu kadar kuvvete de yer vermektir. (* Dünya barışına katkıda bulunmak. *Başkalarının topraklarında gözü olmamak.) Türkiye ve Yunanistan Hükümetleri arasında,Türkiye’deki Rumlar ile Yunanistan’daki Türklerin değiştirilmesi ile ilgili sorunun nasıl ve ne zaman çözümlendiğini anlatınız. Lozan Barış antlaşmasının önemli kararlarından birisi de;Türkiye’deki Rumlarla,Yunanistan’daki Türklerin değiş tokuş edilmesiydi.Bu değişikliklerde Batı Trakya’daki Türkler ile İstanbul’da yaşayan Rumlar hariç tutulmuştu.Yunanistan,İstanbul’da daha fazla Rum bırakabilmek için bir takım hukuki olmayan yollara başvurdu.Amacı;Türkiye’de Rum varlığının kalması uzun sürede Yunan siyaseti için olumlu sonuç verebilirdi.Çok sayıda Rum’un Yunanistan’a yollanması Yunanistan’da önemli iktisadi ve toplumsal sorunlara yol açacaktı.Zira,Türkiye’ye gönderilecek Türklerin sayısı Rumlara göre azdı. Türkiye ile Yunanistan arasında ağır buhranlara neden olan uyuşmazlık 10 Haziran 1930’da imzalanan antlaşma ile yeniden düzenlenmiştir.Bu antlaşma aradaki gergin havayı yumuşattığı gibi,Türk-Yunan dostluğunun başlangıcı oldu. 14 Lozan antlaşmasından sonra yabancı okullar konusunda yaratılmak istenen sorunu,Türkiye’nin bu olaydaki tutumunu açıklayınız. Bu konuda Lozan’da Türkiye’ye en çok sorun çıkaran devlet FRANSA olmuştur.Lozan!da yabancı okulların denetim hakkı Türkiye’ye verilmişti.Bu okullar Türk Milli Eğitimin düzenleyeceği kanun ve yönetmeliklere göre eğitim yapacaktı. Türk Hükümeti yabancı okullarda Türkçe,Türk Tarihi ve coğrafya derslerinin Türk öğretmenler tarafından Türkçe olarak okutulmasına karar verdi.Bazı okulların bu karara uymaması üzerine sorun çıktı.Yabancı Devletlerin olaya müdahale etmesi üzerine,Türkiye bu hareketlerin bağımsızlık anlayışına uymadığı ve iç meselesi olduğunu vurgulayarak görüşmeleri reddetti.Hükümetin kararlarına uymayan okulları kapattı.Kapatılmayan ve bugün sayıları 64’ü bulan okullar ise kararlara uygun bir şekilde eğitim ve öğretimlerine devam etmektedir. Lozan’da bir karar bağlanamayan Irak sınırı ve Musul konusunun nasıl ve ne zaman çözüme kavuşturulduğunu açıklayınız. 1924’te başlayan çözüm görüşmelerinde İng.nin isteklerinde ısrar etmesi üzerine,iki taraf savaş hazırlığına başlamıştır.Bu sırada Doğu Anadolu’da Şeyh Sait Ayaklanması çıkmış,Musul için düşünülen askeri harekat iç güvenlik nedeniyle yapılmamıştır.Sorun Milletler Cemiyetine ve Uluslar arası adalet Divanına götürüldü.Ancak buradan da sonuç alınamadı.Türkiye 5 Haziran 1926 tarihli Ankara Antlaşması ile Musul ve çevresinin Irak’a bırakılmasını kabul etti.Böylece bugünkü Türk-Irak sınırı çizilmiş oldu. Milletler Cemiyeti ne zaman kurulmuştur? Kuruluş amacı nedir? ABD Başkanı Wilson’un önerisi ile 1.Dünya Savaşından sonra,devletlerarası sorunların barış yoluyla çözümlenmesi ve dünya barışının devamlılığını sağlamak amacıyla kurulmuştur. Türkiye Milletler Cemiyetine ne zaman,niçin girmiştir? 20 Nisan 1932.Yeni Türk Devleti’nin kuruluşundan itibaren takip ettiği barışçı politika sayesinde. Balkan Antantının kuruluş sebebini yazınız? Birinci Dünya savaşından sonra İtalya ve Almanya’da,yeni siyasi iktidarın yayılmacı ve saldırgan bir politika izlemesi üzerine,Balkan devletlerinin sınır güvenliklerini güvenceye almak istemeleri. Balkan Antantı ne zaman , hangi amaçla kurulmuştur? 9 Şubat 1934;Üye Devletlerden birine yapılacak saldırıya hep birlikte karşı konulması,sınırların dış saldırılara karşı ortak savunulmasıdır. Balkan Antantı’na hangi Devletler katılmıştır? Türkiye,Yunanistan,Romanya,Yugoslavya. Balkan Antantının Türkiye açısından önemini belirtiniz. Türkiye,bu savunma antlaşmasıyla,batı sınırlarını güvence altına alınmıştır. Montrö Sözleşmesi hakkında bilgi veriniz.(20 Temmuz 1936) * Lozan antlaşması ile kurulan Boğazlar Komisyonu kaldırılıyor,komisyonun yetkileri Türkiye’ye bırakılıyordu. * Savaş durumunda Boğazların statüsü Türkiye’ye bırakılmıştır. *Ticaret gemilerinin Boğazlardan geçişi serbest olacak,ancak askeri gemilerin geçişi sınırlandırılacaktır. (* Karadeniz’de kıyısı bulunan devletlerin savaş gemilerinin geçişi,uluslar arası hukuk kurallarına göre düzenlenmiştir.) Montrö Sözleşmesinin Türkiye açısından önemini belirtiniz. * Türkiye’nin uluslar arası politikada önemini artırmıştır. * Savaş durumunda Boğazların statüsü Türkiye’ye bırakılmıştır. 15 * Boğazlar Misak-ı Milliye uygun hale getirilmiş.bu konuda Türkiye amacına geç de olsa ulaşmıştır. Sadabat Paktının kuruluş sebebini ve ne zaman kurulduğunu yazınız. *Yakındoğuda barış ve güvenliği sağlamak,saldırgan politikalara karşı bir blok oluşturmak. * 9 Temmuz 1937. Sadabat Paktı ne zaman ve hangi devletler tarafından kurulmuştur? 9 Temmuz 1937.Türkiye,Irak,İran,Afganistan. Sadabat Paktının Türkiye açısından önemi nedir? Türkiye Sadabat Paktı ile Doğu ve Güney sınırlarını güvenlik altına almıştır. Hatay sorunun ne zaman ve nasıl çözümlendiğini açıklayınız. 1921’de Fransa ile imzalanan Ankara Ant.da,Hatay ve İskenderun için özel bir yönetimin kurulması kabul edilmişti.Fransa.1936’da Suriye ve Lübnan üzerindeki manda yönetimini kaldırmak zorunda kalınca,Türkiye Hatay’ın durumunun yeniden ele alınmasını istedi.Hatay’ın geleceğinin belirlenmesi için halk oyu yapılmasına karar verildi.Milletler cemiyeti gözetiminde yapılan halk oylamasından sonra 2 Eylül 1938’de bağımsız Hatay Devleti kuruldu.Tayfur Sökmen ilk devlet başkanı oldu.Daha sonra Hatay,Meclisinin aldığı karar ile Türkiye’ye katıldı. Türkiye hangi amaçla II.Dünya Savaşına Müttefik Devletleri grubunda girmiştir? Yazınız. Amaç;Savaş sonunda kazanan tarafta yer alarak uluslar arası platformda çıkarlarını korumak istemesidir. II.Dünya Savaşında Türkiye’nin izlediği politikayı belirtiniz. II. Dünya Savaşı'na fiilen katılmadı. Ancak temelleri atılan Birleşmiş Miletlere üye olmak için1 Mart 1944’e kadar Mihver devletlere savaş ilan etmiş olma zorunluluğu getirilince Türkiye, 23 Şubat 1945 te yenileceği anlaşılan Almanya ve Japonya’ya savaş ilan ederek resmen savaşa girdi. II. Dünya Savaşı yıllarında Müttefik Devletlerin Türkiye’yi kendi yanlarında savaşa sokabilmek için düzenledikleri iki konferansın isimlerini yazınız. * Adana Konferansı (30 Ocak-1 Şubat 1943) * Kahire Konferansı (4-6 Ocak 1943) 16
