Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN - SABİS

Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
BİYOUYUMLULUK (BIO-COMPATIBILITY)
10993-1… Bir materyalin biyo-uyumluluğunun test edilmesi için gerekli testlerin tümünü içerir.
(Toksisite, Hemoliz, sitotoksisite, sistemik toksisite,....vs.) Hammaddelerin biyo uyumluluk testleri
tek başına yeterli değildir, bu testlerin bazılarının (özellikle toksisite, EO kalıntı testi..vs.) bitmiş
ürünlerde de tekrarlanması gerekir. Bu testlerin mutlaka AB organlarınca akredite edilmiş
kuruluşlarda yapılması gerekir.
Diş hekimliğinde uygulamalarında farklı içerik ve özelliklere sahip çok çeşitli materyaller üretilmiş
ve klinik uygulamalara sunulmuştur. Bu materyallerin çoğu sert doku yumuşak doku diş dokusu
sıvılarla (tükürük diş eti oluğu sıvısı) temas halindedir. Böylece diş hekimliği uygulamaların
fiziksel ve mekanik özelliklerle beraber biyolojik özelliklerde ön plana çıkmaktadır. Bu sebepten
ötürü biyouyumluluk önemlidir. Testler genelde in vitro yöntemlerle başlar hayvansal testler ve
doğru sonuçlarla in vivo testlerle devam eder.
IN VİTRO
Biyolojik uyumluluğun değerlendirilmesi için uygulanan in vitro testleri bir test tüpü içinde, hücre
kültürünün bulunduğu bir kap içinde ya da canlı organizmanın dışında yapılır. Bu testler materyalin
bir bileşeninin bir hücre, enzim ya da diğer izole edilmiş biyolojik sistemlerle temas ettirilerek
uygulanmasını gerektirir. Dental materyallerin in vitro olarak sitotoksisitesini belirlemede en
yaygın kullanılan biyolojik sistemler hücre kültürleridir.
Test
Avantaj
Dezavantaj
Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
İn Vitro
Hızlı uygulama
İn vivo ortamla ilişkisi tartışmalıdır
Ucuz
Standardize edilebilir
Deney ortamı kontrolü kolaydır
Geniş bir skalada değerlendirme yapılır
Hayvan
Karmaşık sistemik etkileşimler tespit
Kullanılan
materyalle
testleri
edilebilir
tartışmalıdır
In vitro testlere göre daha geniş kapsamlı
Pahalı
ve daha gerçekçidir.
Etik açıdan tartışmalıdır
ilişkisi
Kontrolü zor
Sonuçların değerlendirilmesi zordur
Kullanım
Kullanılan materyalin dokularla ilişkisi
Çok pahalıdır
testleri
belirlenir
Daha fazla zaman
Etik açıdan daha fazla tartışmalıdır
Kontorlü zor olabilir
Sonuçların değerlendirilmesi zordur.
Hücre Kültürü
Hücre kültürü yönteminin temel ilkesi, canlı dokulardan alınan parçaların in vitro koşullarda
yaşama ve üremelerini sağlamaktır. Tüp, şişe gibi laboratuvar gereçlerinde uygun besleyici
sıvıların içinde üretilerek kullanılan canlı dokulardır. İki tip hücre kullanılır primer ve devamlı
hücre hatlarıdır. Primer hücre kültürleri doku ce organlardan ayrılan hücrelerin 24 saatten daha
uzun süre kültür edilmesiyle elde edilir. Devamlı hücre hatları süresiz çoğalabilme özelliğine sahip
transformasyona uğramış primer hücrelerdir ve daha stabil fenotipleri vardır.
Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
SİTOTOKSİSİTE
Materyalin hücre yaşamına olan etkisi. Moleküler olaylar sonucu çeşitli makromoleküllerin
sentezlenmesinin engellenmesi be buna bağlı olarak hücre fonksiyonlarında ve yapısında belirgin
hasar oluşmasıdır.
 Hücre canlılığı
 Hücre membranı
 Hücre organelleri
 Protein veya DNA sentezi
 Hücre bölünmesi ile ilgili bilgiler verir.
Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
Testler için belirli standartlara uygun olması için ISO bazı kriterler belirlemiştir. ISO 7405 diş
hekimliğinde kullanılan medikal materyallerin klinik öncesi test protokollerinden biridir. Tabi
bunlarla beraber önerilen şu test metotları da vardır.
1) a- Direkt hücre kültürü
i. Direk temas testi
ii. Ekstrakt testi
b- Bariyer test metodu
Agar difüzyon testi
Filtre difüzyon testi
Dentin bariyer testi
Sitotoksisite Değerlendirme Yöntemleri
1. Canlılık (Viability) değerlendiren testler
2. Yaşam (survival) değerlendiren testler
3. Hücre proliferasyonunu (büyümesi, çoğalması) değerlendiren testler
4. Metabolik sitotoksisite değerlendirme testleri
Bu testlerle beraber ayrıca
- Glutatyon tespiti
- Mutajenite testleri
- Östrojenite testleri
Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD
Doç. Dr. Fatih ÇALIŞKAN
Sakarya Üniversitesi, Teknoloji Fak. Metalurji ve Malzeme Mühendisliği EABD