DOÇ.DR.ÇİĞDEM ÇAĞLAYAN İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİM GÜNLERİ 24-26 MAYIS 2013 BURSA SUNU PLANI TANIMLAR BOYUT SORUNLAR SOSYAL EKONOMİK SAĞLIK İŞYERİNDE YAŞLI İŞÇİLERİN GÖZETİMİ 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Nüfusun yaşlanması, 21. yüzyılda ön plana çıkan en önemli demografik olgulardan biridir. Bütün dünyada insanlar daha uzun yaşamakta, doğum oranları azalmakta ve dolayısıyla yaşlı nüfus sayısal ve oransal olarak artmaktadır. Nüfus yaşlanması, sağlıktan sosyal güvenliğe, çevre ile ilgili konulardan eğitime, iş olanaklarına, sosyalkültürel faaliyetlere ve aile hayatına kadar toplumun bütün yönlerini etkilemektedir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) yaşlılık dönemi olarak 65 yaş ve üzeri grubu almaktadır. DSÖ’ nün yaşa ilişkin sınıflama sisteminde; 65–74 yaş arası genç yaşlılık, 75–84 yaş arası ileri yaşlılık ve 85 ve üzeri çok ileri yaşlılık olarak sınıflandırılmıştır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS David E. Bloom, David Canning, and Gunther Fink. Implications of population ageing for economic growth. Oxford Review of Economic Policy, Volume 26, Number 4, 2010, pp. 583–612 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 45-50 yaş ve üzerindeki kişiler çalışma yaşamı bakımından yaşlı çalışandır. Çalışma hayatı bakımından yaşlılık 65 yaşından farklı bir tanımlamayı gerektirir. Pekçok ülkede 65 yaş emeklilik yaşıdır ve bu nedenle özellikle emek yoğun işlerde 65 yaş ve üzerinde çalışan yoktur veya çok az sayıdadır. Bu nedenle çalışma hayatında “yaşlı çalışan” tanımlaması için kullanılan yaş sınırı çoğunlukla 45-50 yaş üzeri olarak kabul edilmektedir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS İnsan ömrünün uzamasına paralel olarak özellikle gelişmiş ülkelerde çalışma hayatındaki yaşlıların sayısı zaman içinde artış göstermiştir. Dünyada toplam işgücünün üçte birine yakın bölümü 45 yaş ve üzeri kişilerden oluşmaktadır. İş gücüne katılım oranları 1979-2002 yılları arasında 45-54 yaş grubunda %70’ten %80’lere, 55-64 yaş grubunda ise %43’ten %51’e yükselmiştir. OECD ülkelerinde 2008 yılında yaşlı işçilerin İKO ortalaması 63 iken yedi ülkede bu oranlar %70’in üzerine çıkmıştır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS İKO açısından yaşlı işçiler arasında cinsiyete göre farklılıklar bulunmaktadır. OECD ülkelerinde 2008 yılında yaşlı erkeklerin %75’i ekonomik olarak aktif iken kadınlarda %50 civarındadır. OECD verilerine göre Türkiye’de 50-54 yaş grubunda İKO %60 civarında iken, 60-64 yaş grubunda %35 civarındadır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 45 yaş üzeri çalışanların tüm çalışanlar arasındaki payı (%) 30190001900r1l 25190001900r1l yüzde 20190001900r1l 15190001900r1l 10190001900r1l 5190001900r1l 0190001900r1l Erkek 14190501905r6l 23190001900r1l 24190501905r6l 24190001900r1l 4190501905r7l 28190001900r1l Kadın 22190001900r1l 25190001900r1l 26190001900r1l 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Sosyoekonomik koşullar Çalışma Koşulları Yaşlı İşçi Sağlığı Yaşlanmayla meydana gelen fizyolojik değişimler İşyeri Ortam faktörleri 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS SOSYOEKONOMİK KOŞULLAR Bir ikilem Geç Emeklilik 28.05.2013 Çalışma yaşamında yaşlılara yönelik ayrımcılık İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Geç Emeklilik Tüm dünyada son yirmi yılda sosyal güvenlik alanında neoliberal politikaların etkisiyle bir değişim ve dönüşüm yaşanmaktadır. Gelişmiş ülkeler genellikle sosyal güvenlik alanındaki sorunları ele alırken emeklilik reformu üzerinde durmaktadırlar. Bu ülkelerde en düşük emeklilik yaşı 60-65 olarak belirlenmektedir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Bu yaş bazı ülkelerde 67 olarak uygulanırken Almanya’da emeklilik yaşı erkeklerde 2001 yılından itibaren 65; kadınlarda ise 2004’ten itibaren 65 yaş olarak belirlenmiştir. İngiltere’de 2013’ten itibaren emeklilik yaşı kadınlarda ve erkeklerde 65 olarak öngörülürken, Norveç ise 67 yaşla en yüksek emeklilik yaşına sahip ülkelerden biridir. ABD’de emeklilik yaşı halihazırda 62 yaş olarak öngörülmüştür. Ancak, emeklilik yaşının kademeli olarak 67’ye yükseltilmesi planlanmaktadır (DPT, 2006: 6) 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Çalışma Yaşamında Yaş Ayrımcılığı Çeşitli şekillerde ve birçok yolla ortaya çıkabilen çalışma yaşamında ayrımcılık, bir kişiye kişisel özelliklerine bağlı olarak ve kişinin sahip olduğu özelliklerinin işin gereklerine uyup uymadığından bağımsız olarak farklı muamele yapılması anlamına gelmektedir. Çalışma yaşamında yasadışı ayrımcılık, işverenin işçiye karşı işçinin ırk, renk, dini inanış , yaş, cinsiyet veya özürlülük temelinde farklı davranışta bulunduğunda ortaya çıkmaktadır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Çalışma yaşamında her yaş grubundan olan kişilerin yaş ayrımcılığı ile karşılaşması mümkün olmakla birlikte yaşlı işçilerin yaş ayrımcılığıyla genç işçilere kıyasla daha fazla karşılaştıkları görülmektedir. Bu süreçte, yaş ayrımcılığının günümüzde 40 yaşla birlikte başladığı gözlemlenmektedir . 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Ayrımcılık, kişi iş ararken, çalışırken veya işten ayrılırken ortaya çıkabilir. Aynı şekilde çalışırken kişinin ilerlemesinde, alacağı ücret ve yardımlarda ve işten ayrılırken de herkesin eşit şansa sahip olması gerekir. İstihdamda ayrımcılık, doğrudan ayrımcılık veya dolaylı ayrımcılık şeklinde karşımıza çıkabilir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Doğrudan Ayrımcılık Doğrudan ayrımcılık, kuralların veya uygulamaların bazı bireyleri açık bir şekilde yalnızca belli bir grubun üyeleri olmaları nedeniyle dışlaması veya tercih etmesidir. Örneğin, İş ilanlarında, “35 yaşın üzerinde olanların başvurmasına gerek yok” şeklindeki ifade doğrudan yaş ayrımcılığına açık bir örnektir. Doğrudan ayrımcılığın, dolaylı ayrımcılıktan çok daha kolay belirlenebildiği söylenebilir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Dolaylı Ayrımcılık Dolaylı ayrımcılık, tarafsız görünmekle birlikte uygulamada açık olarak belli bir grubun üyelerini etkileyen kurallar, işlemler veya uygulamalar olarak karşımıza çıkmaktadır. İş saatleri dışında, hafta sonları veya günün ilerleyen saatlerinde örgütsel eğitim kurslarına ilgisi olan işçilerin bu eğitimlerden hariç tutulması şeklinde olabilir. Sosyal yardım veya ödemelerde bazı gruptaki işçilere farklı muamele de dolaylı ayrımcılığın bir parçasıdır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Bir başka örnek, işçiler 50 yaşına ulaştığında, iş önerilerinin yapılması kadar ek eğitimlerin sağlanması ve işte ilerlemesinde fark edilir zorluklarla karşılaştıklarını göstermiştir. 1990’lı yıllarda, “yaşlanan” kişilerin işten çıkarılması sık sık uygulanan bir politika olarak karşımıza çıkmaktadır 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Yaşlı işçiler, işlerde uzun yıllar çalışmalarının sonucunda daha yüksek ücret ve ek yardımlar elde ediyor olmaları nedeniyle işverenler için daha maliyetli hale gelmektedirler. Birçok işveren de zaten yaşlı işçilerin daha deneyimli ve kıdemli olmaları nedeniyle daha yüksek maliyetli olduklarını düşünmektedirler. İşverenler, daha deneyimli olan yaşlı işçileri daha az deneyimli genç işçilerle değiştirdiklerinde maliyetleri azaltabileceklerini fark etmişlerdir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Yaşlı işçiler yeni bir iş bulma konusunda dezavantajlıdır. Çünkü yaşlı işçiler, işler için ya fazla nitelikli bulunmakta ya da işverenlerin yaşlı işçilerin işte yeterli performansı göstermeleri konusunda endişeleri bulunmaktadır. Bu durumun temelinde genellikle yaşlı işçilerin genç işçilerden daha az esnek, daha az motivasyona sahip ve daha az yenilikçi olduğu hakkındaki düşünceler, onların fiziksel kapasiteleri ve yeterlilikleri ile ilgili kanılar ve önyargılar bulunmaktadır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Health Effects of Involuntary Job Loss Among Older Workers: Findings From the Health and Retirement Survey William T. Gallo, Elizabeth H. Bradley, Michele Siegel, and Stanislav V. Kasl Journal of Gerontology: SOCIAL SCIENCES 2000, Vol. 55B, No. 3, S131–S140 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Differential Impact of Involuntary Job Loss on Physical Disability Among Older Workers : Does Predisposition Matter? William T. Gallo, Jennie E. Brand, Hsun-Mei Teng, Linda Leo-Summers, Amy L. Byers Research on Aging 2009 31: 345 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Instability in the Retirement Transition : Effects on Health and Well-Being in a Canadian Study Victor W. Marshall, Philippa J. Clarke and Peri J. Ballantyne Research on Aging 2001 23: 379 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 1. The ILO ’s Discrimination (Employment and Occupation) Convention, 1958 (No. 111), ırk, renk, cinsiyet, din, politik görüş, sosyal orijin. 2. Older Workers Recommendation, 1980 (No. 162), 3. European Union Directive 2000/78/EC. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Türkiye’nin kabul ettiği ILO sözleşmesi AYRIMCILIK (İŞ VE MESLEK) SÖZLEŞMESİ ILO Kabul Tarihi: 4 Haziran 1958 Kanun Tarih ve Sayısı: 13.12.1966 / 811 Resmi Gazete Yayım Tarihi ve Sayısı: 22.12.1966 / 12484 Bakanlar Kurulu Kararı Tarih ve Sayısı: 2.9.1967 / 6- 8730 Resmi Gazete Yayım Tarih ve Sayısı: 21.9.1967 / 12705 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Yaş guplarına göre sosyal güvenceye kaydı olmayanların toplam işgücü içindeki yüzdesi YÜZDE 9190001900r4l 30190001900r3l 20190001900r3l 10190001900r3l 29190001900r2l 19190001900r2l 9190001900r2l 30190001900r1l 20190001900r1l 10190001900r1l 0190001900r1l erkek kadın toplam 15-19 20-24 25-29 30-34 35-39 40-44 45-49 50-54 55-59 60-64 65+ 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Sosyoekonomik koşullar Çalışma Koşulları Yaşlı İşçi Sağlığı Yaşlanmayla meydana gelen fizyolojik değişimler İşyeri Ortam faktörleri 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Yaşlanmayla meydana gelen değişiklikler ve işçi sağlığına etkisi 1. Görme ve işitme fonksiyonlarında gerileme: Yaşlanma ile birlikte fizyolojik sınırlar içinde kalsa bile görme ve işitme fonksiyonlarında gerileme ortaya çıkar. Bu durum iş güvenliği bakımından sakınca yaratır. Kişi çevresindeki tehlikeli durumları algılamakta zorluk çekebilir ve kazalara yatkınlık artar. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 2. Kas gücünde azalma 60 yaşındaki bir kişinin kas gücü, 20 yaşındaki bir kişiye göre %15-20 daha azdır. Bu durum ağırlık kaldırma bakımından etkili olacağı gibi, vücudun dengesinin sağlanması ve postürünü koruması bakımından da önemlidir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Kalp ve solunum kapasitesinde azalma Kalp ve solunum kapasitesi bakımından maksimal oksijen kullanımı önemli bir göstergedir. Yaşla birlikte kişilerin maksimal oksijen kullanımı kapasitelerinde %25’e varan azalmalar saptanmıştır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Termoregülasyonda bozulma Yaşlılarda vazomotor fonksiyonlarda azalma meydana geldiği için vücudun soğuk ve sıcak ortamlara adaptasyon kapasitesi güçleşir ve sıcak intoleransı gelişir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Mental fonksiyonlarda azalma Yaşlılığa bağlı olarak, algılama, düşünme karar verme gibi üst beyin fonksiyonlarında gerileme oluşur. Bu durum bir yanda yaşlının yeni bir bilgi ve beceriyi öğrenmesi bakımından güçlük yaratırken diğer yandan karar verme ve uygulama bakımından da sorun yaratabilir. Yaşlılarda uyku süresinin azalması da yorgunluğa yol açabilir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Kronik hastalıkların gelişmesi İşyerlerindeki çalışma koşulları hem fiziksel kapasite hem de mental yönden yaşlılara göre düzenlenmemiştir. Tüm bunlara karşın literatürde yaşlı işçilerle ilgili çalışmaların sonuçları çelişkilidir. Özellikle verimlilik, işe devamsızlık gibi konularda düşünüldüğünün aksine bulgular vardır. Ayrıca yaşlılıkta görülen değişimlerin başlaması genellikle 65 y ve üzerinde gelişirken 40-64 y arasında sağlıktaki değişimlerle ilgili yapılmış çalışmalar azdır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Yaşlı işçilerde iş kazalarını arttıran risk etmenleri Risk Faktörleri OR Mesleki Pozisyon Bakım ve onarım işleri 2.27 Vasıfsız işçiler 2.18 Operatörler ve montajcılar 1.70 Ağır Kaldırma 2.75 Görmede zayıflık 1.53 İşitmede zayıflık 1.43 Risk Factors for Occupational Injuries among Older Workers: An Analysis of the Health and Retirement Study 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Risk faktörleri OR Depresyon 1.47 İş yaparken yapılan bazı hareketler Ağır cisimler kaldırma 1.73 Ağır cisimleri itme 1.50 Kötü sağlık durumu 1.31 Kötü emosyonel durum 1.45 Memnuniyetsizlik (Yaşam-sağlıkekonomik) 1.53-1.77-1.37) Risk Factors for Occupational Injuries among Older Workers: An Analysis of the Health and Retirement Study 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS 45+ yaş grubunda iş kazası ve meslek hastalıkları 4190001900r2l 30190001900r1l 25190001900r1l yüzde 20190001900r1l 2010 2011 15190001900r1l 10190001900r1l 5190001900r1l 0190001900r1l İş Kazası 28.05.2013 Meslek Hastalığı İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Toplam Sigortalılardaki Payı iş kazası ve meslek hastalığı nedeniyle görülen iş göremezlik ve ölümlerin 45+ üzeri yaş grubundaki payı 2011 2190001900r2l 1190001900r2l 1190001900r2l 31190001900r1l 30190001900r1l 29190001900r1l 2011 28190001900r1l 27190001900r1l 27190001900r1l 26190001900r1l 25190001900r1l 24190001900r1l Sürekli İşGöremezlik 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Ölüm İşyerinde yaşlı işçilere yönelik hizmetler Sağlığı geliştirme • iş ve kullanılan malzemelere ilişkin sağlık tehlikelerinden korunma yolları • kaza ve yaralanmaların önlenmesi, • tütün, alkol ve madde kullanımının önlenmesi, • fiziksel egzersiz, • sağlıklı beslenme, kilo kontrolü, • stresle baş etme yolları, • şiddetin önlenmesi, • kanser taraması vb İş kazaları ve meslek • İşçi Sağlığı hastalıklarından • İş Güvenliği korunma 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Sağlığı Geliştirme Programları Bu programlar sağlık eğitimi, sağlık taramaları, danışmanlık hizmeti, gürültünün azaltılması, havalandırma, ışıklandırma, bireysel çalışma mekanlarının sağlanması ve koruyucu önlemler alınması gibi güvenli ve sağlıklı fiziksel ortamın sağlanması, işyerinde tütün kullanımın yasaklanması gibi sağlıklı yaşam davranışları için idari önlemler alınması ve spor salonu, yemekhane gibi destekleyici ortamların oluşturulması vb. çalışanlara ve çalışma ortamına yönelik pek çok farklı yaklaşımı içerebilir. İşyerinde sağlığı geliştirme programları. A.N.Yıldız, Ö. Karadağ Çaman, N.Esin. Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu, 2012. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Sonuç Kapitalist üretim ilişkileri içinde, yaşlı işçiler, kadın ve çocuk işçilerde olduğu gibi emek sömürüsünün yoğun yaşandığı grubu oluşturmaktadır. Sosyal Güvenlik sistemlerinin özelleştirilmesi amacıyla toplumların yaşlanması gerekçe gösterilerek ve emeklilik süreleri uzatılarak bir yandan çalışma yaşamı içinde tutulmaya çalışılan yaşlanan işçiler, diğer yandan ucuz emek, işsizlik ve sosyal güvence kaybı, yoksulluk gibi sorunlarla karşılaşmakta ve bu sistem içerisinde çözüm“ayrımcılığın önlenmesi”mevzuatında aranmaktadır. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Öte yandan gençlerdeki işsizlik boyutlarının artışı, esnek ve güvencesiz çalışma gelecekte yaşlılık dönemlerinin daha sorunlu geçeceğini düşündürtmektedir. SGK istatistiklerinde ortaya konduğu gibi her ne kadar iş kazaları 45 yaş ve üzerinde orantısal olarak daha az görülse de ölümlü iş kazalarının ve meslek hastalıklarının önemli bir kısmı bu yaş grubunda görülmektedir. Bu da işçi sağlığı hizmetlerinin yetersizliği ve çalışanları korumaktan uzak olduğunun bir göstergesi olarak yorumlanabilir. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS Türkiye önümüzdeki süreçte Nüfusun yaşlanması, Sosyal güvenlik sisteminin giderek özelleştirilmesi yönündeki değişimler ve emeklilik yaşının arttırılması özellikle gençlerde işsizlik, esnek ve güvencesiz çalışmanın yaygınlığı İşçi sağlığına gereken önemin verilmeyişi ve bu hizmetlerin (kapsam-içerik) yetersizliği Sendikaların güçsüzlüğü ve hak kayıpları Koruyucu mevzuatın yokluğu gibi nedenlerle sorunların daha ağır yaşanacağını öngörmek mümkündür. 28.05.2013 İŞYERİ HEKİMLİĞİ EĞİTİMİ GÜNLERİ 24-26 MAYIS