Erciyes TIP - TC Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri

advertisement
9. sayı sayfa 1:Layout 3
14.12.2012
16:03
Sayfa 1
Kalp ritim bozukluğuna
dondurarak tedavi
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde kalp ritim bozuklukları cryo ablasyon
(soğutma yöntemi) ile tedavi edilmeye başlandı.
Dünya’da yeni uygulanmaya başlanmış olan, eski
yöntemlere göre komplikasyonları daha düşük bu
yeni yöntemle kalpteki sorunlu bölge eksi 40-50
derece arasında dondurularak, çarpıntı oluşumu
engelleniyor.
(Sayfa 12’de)
Doğuştan kalbi delik olan 11 aylık bebek,
hibrid anjiyo yöntemi ile sağlığına kavuşturuldu
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Çocuk Kardiyoloji bölümünde gerçekleştirilen başarılı bir operasyonla doğuştan kalbi delik olan 11 aylık bebek sağlığına
kavuşturuldu. Dünyada yeni bir tedavi yöntemi olan Türkiye’de ise nadir olarak uygulanan hibrid anjiyo yöntemi
ile kalbindeki deliğe amplatzer denen bir şemsiye yerleştirilen küçük Hira Nur Aslan, tedavisinin ardından hastaneden taburcu edildi. Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Kardiyoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi
Narin, hibrid yöntemi ünitelerinde şu ana kadar 3 hastaya
uyguladıklarını söyledi.
(Sayfa 9’da)
DOKU TİPLENDİRME
LABORATUVARI
‘AKREDİTE’ OLDU
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme Laboratuvarı, EFI (The
European Federation of Immunogenetics) tarafından akredite edildi. EFI
akreditasyonu ile birlikte Avrupa’nın sayılı laboratuvarları arasına giren Erciyes
Üniversitesi Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme Laboratuvarında yapılan tahliller
dünya çapında kabul görecek.
(Sayfa 3’te)
U
lusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu
(UTEAK) tarafından 4 Haziran 2012 tarihinde akredite edilen Erciyes Üniversitesi Tıp
Fakültesi’ne, törenle Tıp Eğitimi Programlarını
Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği Akreditasyon Belgesi verildi.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi De-
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı tarafından “14 Kasım Dünya Diyabet Günü” münasebetiyle diyabet hastası çocuklar ve ailelerine yönelik “Diyabet Eğitim Toplantısı” düzenlendi. Etkinlikte Prof. Dr. Selim
Kurtoğlu ve Prof. Dr. Mustafa
Kendirci, diyabet hastalığı ve bu
hastalıkla mücadele yollarını
anlattı.
(Sayfa 9’da)
E
Prof. Dr.
Kudret DOĞRU
BAŞHEKİM
BAŞYAZI - S3’te
Organ Bağışı Haftası etkinliği
İ
l Sağlık Müdürlüğü ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından 3-9 Kasım
2012 tarihleri arasında Kayseripark Alışveriş Merkezinde düzenlenen Organ Bağışı Haftası etkinliğinde, İl
Sağlık Müdürü Ahmet Öksüzkaya ve basın mensupları
organlarını bağışladı.
(Sayfa 2’de)
kanı Prof. Dr. Muhammet Güven’e akreditasyon belgesini takdim eden Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof.
Dr. İskender Sayek, UTEAK tarafından Türkiye
genelinde akredite edilen tıp fakültesi sayısının
13 olduğunu kaydetti.
(Sayfa 2’de)
Diyabet eğitim toplantısı yapıldı
Kayseri Günlerinde standımız ilgi gördü
rciyes Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi Hastanelerinin birlikte tanıtıldığı stant, Ankara’da düzenlenen “Kadim Kent
Kayseri Günleri”nde büyük ilgi gördü. Çok sayıda siyasetçi, bürokrat ve vatandaşın gezdiği
Erciyes Üniversitesi tanıtım standında, ziyaretçilere Erciyes Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerini tanıtıcı kitap,
dergi, gazete ve broşür dağıtılırken, Erciyes Üniversitesi’nin kuruluşundan bu yana geldiği aşamayı anlatan fotoğraf sergisini ziyaretçiler
çok beğendi.
(Sayfa 10’da)
ERÜ Tıp
Fakültesi’ne
akreditasyon
belgesi
verildi
Prof. Dr. Öztürk ve Prof. Dr. Tekol
için emeklilik töreni düzenlendi
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yaş haddinden emekli olan öğretim üyeleri Prof. Dr. Mustafa Kürşad Öztürk ile Prof. Dr. Yalçın Tekol için tören düzenlendi.
Gevher Nesibe Hastanesi Başhekimlik Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilen emeklilik törenine Rektör
Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, Tıp
Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven ve çok sayıda öğretim
üyesi katıldı.
(Sayfa 5’de)
9. sayı sayfa 2:Layout 3
14.12.2012
14:32
Sayfa 1
TIP FAKÜLTESİ’NE AKREDİTASYON
BELGESİ VERİLDİ
2
Bülten Erciyes TIP
U
lusal Tıp Eğitimi Akreditasyon Kurulu (UTEAK) tarafından 4 Haziran 2012 tarihinde akredite edilen Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne, törenle, Tıp Eğitimi Programlarını
Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği Akreditasyon Belgesi verildi. Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven’e belgeyi takdim eden Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr. İskender Sayek, UTEAK tarafından akredite edilen tıp fakültesi sayısının 13 olduğunu, gelecek hafta
bir tıp fakültesini daha akredite ederek bu sayıyı 14’e çıkartacaklarını kaydetti.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’ne akreditasyon
belgesi takdimiyle ilgili Sabancı Kültür Sitesi’nde tören düzenlendi. Rektör Yardımcıları Prof. Dr. Abdulhakim Coşkun ve
Prof. Dr. Hasan Yetim, Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet Güven, Tıp Fakültesi Hastaneler Başhekimi Prof. Dr.
Kudret Doğru ile çok sayıda öğretim üyesinin katıldığı tören,
saygı duruşu ve İstiklal Marşı ile başladı. Türk Müziği konserinin ardından konuşmalara geçildi.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr.
Muhammet Güven, fakültelerinde akreditasyon süreci hakkında bilgiler verdi. Fakültelerinin akreditasyon için ilk başvurusunu 2009 yılında yaptığını kaydeden Dekan Prof. Dr. Güven, “UTEAK Genel Kurulu’nun 04.06.2012 tarihli toplantısında fakültemizdeki eğitimin Ulusal Tıp Eğitimi Standartları’nın hepsini karşıladığına karar verilerek, 6 yıllığına akredite edildi. Böylece fakültemiz UTEAK tarafından akredite edilen 13 fakülteden biri oldu. UTEAK tarafından akredite edilen fakülteler için üç yıl sonra bir ara değerlendirme yapılacak, altı yıl sonra ise akreditasyon çalışmaları tekrar yapılacaktır. Bu süre içerisinde, temel standartların korunması ve
bunun yanı sıra, gelişim standartlarının karşılanması için
Prof. Dr.
İskender
SAYEK
Prof. Dr.
Muhammet
GÜVEN
DÜNYA DİYABET GÜNÜ ETKİNLİĞİ
Vatandaşlar
ücretsiz
şeker ölçüm
testinden
geçirildi
E
çalışmalar sürdürülecektir. Fakültemizdeki eğitimin bugünkü
düzeyine ulaşmasında emeği geçen öğretim elemanlarına, idari personele, öğrencilerimize ve akreditasyon çalışmalarını
başlatan önceki Dekanımız Prof. Dr. Ruhan Düşünsel’e, katkı
veren tüm iç ve dış paydaşlarımıza ve ülkemizde tıp eğitimini
sürekli iyileştirme konusunda çaba harcayan UTEAK üyelerine, desteklerinden dolayı Rektörümüz Sayın Prof. Dr. H.
Fahrettin Keleştemur’a teşekkür ederim” dedi.
Tıp Eğitimi Programlarını Değerlendirme ve Akreditasyon Derneği (TEPDAD) Yönetim Kurulu Başkanı Prof. Dr.
İskender Sayek ise, tıp eğitiminin, tıp fakültesine girişle başlayan ve emekliliğe kadar süren yaşam boyu bir eğitim, amacının ise, sağlığın gelişmesini sağlayan ve koruyan, iyi hekim
yetiştirmek olduğunu kaydetti.
Tıp eğitiminin sorunları hakkında da bilgiler veren
TEPDAD Yönetim Kurulu Başkanı Sayek, eşyetkilendirmenin (akreditasyon), önceden belirlenmiş ve kabul edilmiş kriterler, standartlar ve yollarla, eğitim kurumları ve programlarının niteliğinin dış değerlendirilmesi süreci olduğunu söyledi.
Prof. Dr. Sayek, Türkiye’de tıp eğitiminde eşyetkilendirme sürecinin standartların belirlenmesi ve izlenmesi, standartların uygulanması için rehberlerin ve eğitim çıktılarının
belirlenmesi, tıp fakültelerinin tanınması, yetkinlendirilmesi
ve kayıt altına alınması için gerekli olduğunu söyleyen Prof.
Dr. Sayek, Türkiye’de tıp eğitiminin akreditasyon süreci ve
UTEAK 2010 -2012 yılı yol haritasının detaylarını verdi.
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerinde “14 Kasım Dünya Diyabet Günü” etkinliği düzenlendi.
TurkMSIC (Türk Tıp Öğrencileri Uluslararası Birliği) öğrenci
grubu tarafından gerçekleştirilen etkinlikte, diyabet hastalığı
hakkında bilgilendirilen vatandaşların ücretsiz şeker ölçümleri de yapıldı.
Gevher Nesibe Hastanesi girişine kurulan stantta
gerçekleştirilen etkinlikle ilgili bilgiler veren TurkMSIC Erciyes Halk Sağlığı Direktörü Eda Altunbağ, TurkMSIC’ın,
Türkiye’deki tıp fakültesi öğrencileri esas alınarak çalışan bir
organizasyon olduğunu belirtti ve TurkMSIC’ın Birleşmiş
Milletler ve Dünya Sağlığı Örgütü (WHO) tarafından da resmi olarak tanındığını kaydetti.
Türkiye’de en önemli ve yaygın halk sağlığı sorunlarından olan diyabetin görülme sıklığının her geçen gün
arttığına dikkat çeken Altunbağ, “Diyabet tedavisinde öncelikle diyabetlinin eğitimi kadar edinilen bilgilerin günlük yaşama uygulanması ve sürekliliği de önemlidir. Diyabet tedavisinin temelini dengeli ve doğru beslenme ile sürekli ve düzenli egzersiz oluşturur. Diyet ve egzersizle kontrol altına alınamayan hastalarda diyabet ilaçları ile hastalık kontrol edilmeye çalışılır, gerektiğinde insülin tedavisine geçilir. Egzersiz, kan şekeri seviyesini düzenlemeye yardımcı olması açısından diyabet hastaları için faydalıdır” dedi.
TurkMSIC Erciyes Yerel Kurulu olarak 14 Kasım
Dünya Diyabet Günü’nde hastanede yaptıkları etkinlikte
çok sayıda kişiye ulaştıklarını söyleyen Altunbağ, “Buradaki
standımızda katılımcıların beden kitle indeksini hesaplayıp
aynı zamanda şekerlerini ölçtük ve broşürlerle bilgilendirmesini yaptık. Amacımız; farkındalık yaratmak, birer hekim
adayı olarak üstümüze düşen görevi az da olsa yapabilmek.
Umarız, bu Dünya Diyabet Günü’nde biraz da olsa, en önemli sağlık sorunlarından olan diyabete dikkat çekebilir ve
farkındalık yaratabiliriz” diye konuştu.
Konuşmaların ardından TEPDAD Yönetim Kurulu
Başkanı Prof. Dr. İskender Sayek tarafından, Prof. Dr. Muhammet Güven'e akreditasyon belgesi verildi. Dekan Prof.
Dr. Güven, belgeyi, Prof. Dr. İskender Sayek’in fakülteden
okul arkadaşı Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa
Öztürk ile birlikte aldı. Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Güven
ise, Prof. Dr. Sayek'e, Gevher Nesibe Sultan'ın heykeli ile
Erciyes Üniversitesinin plaketini takdim etti.
İ
Organ Bağışı Haftası etkinliği
l Sağlık Müdürlüğü ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından 3-9 Kasım 2012 tarihleri arasında düzenlenen Organ
Bağışı Haftası etkinliğinde, İl Sağlık Müdürü Ahmet Öksüzkaya
ve basın mensupları organlarını bağışladı. Kayseri Park Alışveriş
Merkezi’nde düzenlenen basın açıklamasına, İl Sağlık Müdürü
Ahmet Öksüzkaya ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel
Cerrahi Ana Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Zeki Yılmaz katıldı.
İl Sağlık Müdürü Ahmet Öksüzkaya, “Her yıl 3-9 Kasım tarihleri arası Organ Bağışı Haftası olarak kutlanmaktadır.
Tüm illerimizde olduğu gibi Kayseri’de de İl Sağlık Müdürlüğü,
Erciyes Üniversitesi ile birlikte halkımızı bu konu ile ilgili bilgilendirmek amacıyla basın açıklaması düzenledik. Bu etkinlikler
çerçevesinde organ nakli konusunda vatandaşlarımızı bilinçlendirmek ve bağışta bulunmak isteyenlerin başvurularını değerlendirmek amacıyla Kayseri Park’ta bir stant oluşturuldu. Tedavisi
sadece organ ve doku nakli ile mümkün olan hastalıklar tüm
dünyada olduğu gibi ülkemizde de önemli sorunlar arasındadır.
Ancak ülkemizde organ bağışı ve organ nakli sayılarının yetersizliği, son dönem organ yetmezliği nedeniyle tedavi görmekte
olan birçok hastanın organ beklerken hayatını kaybetmesine neden olmaktadır. Milyon nüfus başına düşen kadavra verici sayısı
AB ülkelerinde ortalama 19,6 iken, ülkemizde bu 4,6’dır” diye
konuştu.
Organ bağışının sağlık müdürlükleri, hastaneler ve emniyet müdürlüklerinde ehliyet alımı sonrasında yapılabildiğini
belirten Öksüzkaya, “18 yaşını doldurmuş ve doğru ile yanlışı a-
yırabilme yeteneğine sahip herkes, başta kalp olmak üzere, akciğer, böbrek, karaciğer ve pankreas gibi organlar, kalp kapağı,
göz kornea tabakası, kas ve kemik iliği gibi dokuları bağışlayabilmekte ve bunlar günümüz tıp teknolojisinde nakledilmektedir.
İlimizde yaklaşık bin 40 kişi kronik böbrek yetmezliği nedeniyle
diyaliz cihazlarına bağımlı yaşamaktadır. Kayıtlarımıza göre
569’u böbrek ve 11’i karaciğer olmak üzere toplam 580 hastamız organ nakli için sıra beklemektedir” ifadelerini kullandı.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Ana
Bilim Dalı Öğretim Üyesi ve Organ Nakli Sorumlusu Prof. Dr.
Zeki Yılmaz ise, “Biz istiyoruz ki beyin ölümlü hastaların organları bağışlansın ve beyin ölümlü hastaların organlarından nakil
yapalım, çünkü normalde yurt dışında nakillerin yüzde 80’i beyin ölümlü hastalardan bağışlanan organlardan yapılmaktadır.
Ülkemizde ise tam tersi canlı nakillerin oranı yüzde 80, beyin ölümlü hastalardan yapılan nakiller ise yüzde 20’dir. Yani Avrupa
ve dünya standartlarının tam tersidir. Dolayısıyla bizim insanımız beyin ölümlü hastaların organlarını bağışlamakta pek samimi davranmamaktadır. Bizim çabamız canlı nakillerden çok beyin ölümlü hastalardan elde edilen nakil sayısını artırmak. Ne
yazık ki biz ölümüze dirimizden daha fazla değer veriyoruz. Bunun izahı insanlara bu hayattayken verdiğimiz değerden daha
fazlasını öldüğü zaman veriyoruz” şeklinde konuştu.
Konuşmaların ardından İl Sağlık Müdürü ve basın
mensupları organlarını bağışladı.
9. sayı sayfa 3X:Layout 3
14.12.2012
15:37
Sayfa 1
3
Bülten Erciyes TIP
E
REFERANS HASTANE OLMAK SORUMLULUK İSTER
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri eğitim, bilimsel araştırma ve sağlık hizmeti sunumunda bulunduğu bölgenin referans hastanesidir. Hizmet verdiğimiz hastalar sadece Kayseri ile sınırlı kalmamakta, Nevşehir, Kırşehir,
Yozgat, Niğde, Sivas, Kahramanmaraş, hatta Malatya ve Adana gibi geniş bir yelpazeyi içermektedir. İstanbul, Ankara
gibi Türkiye’nin önde gelen şehirlerinin önde gelen hastanelerinde hastalara ne türlü tıbbi işlem uygulanıyorsa, bu işlemlerin tamamı hastanemizde mevcuttur. Yani, hastanemizden İstanbul ve Ankara’ya hasta sevki sayısı yılda bir elin
parmaklarını geçmez. Hatta bazı hastalıkların tedavisi konusunda ilklere imza atan ve uzak illerden gelen hastaları tedavi eden hocalarımız da mevcut. O yüzden Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi, Kayseri ve çevre iller açısından
oldukça büyük önem taşımakta.
P
eki; neler yapıyoruz hastanelerimizde? Öncelikle hastanelerimizin hizmet kalitesine büyük önem veriyoruz. Bunun için ulusal ve uluslararası kalite çalışmaları neyi gerektiriyorsa, aynısını hastanemizde uygulamaya çalışıyoruz. Personelimizi sürekli hizmet içi eğitim çalışmalarına tabi tutarak, yenilik ve gelişmelerden haberdar olmalarını sağlıyoruz. Bunun yanında hasta bilgilendirme, yönlendirme, şikayet ve önerilerine azami özen göstererek, gerekli birimlerimiz aracılığı ile hasta şikayetlerine anında çözümler bulmaya
çalışıyoruz.
H
astanemizde hizmet kalitesi bununla da sınırlı değil.
Hastaların otel konforunda oda ve yataklarda tedavi
görmeleri için imkânlarımızı seferber ediyoruz. Bunun için özellikle eski binaya sahip ana hastanemiz Gevher Nesibe
Hastanesi’nde bulunan katları teker teker modernize ediyoruz. Hasta odalarını birer, ikişer kişilik odalar şekline çevire-
Prof. Dr.
Kudret DOĞRU
rek, hastanın rahat etmesi için odanın her türlü konforunu
sağlıyoruz. Nitelikli yatak nitelikli hastane projemizin henüz
daha başlarında olmamıza rağmen hasta memnuniyeti oranlarımızın arttığını gözlemliyoruz. Daha kaliteli sağlık hizmeti sunmanın gayreti içerisindeyiz.
Tıp Fakültesi
Hastaneler
Başhekimi
H
astaya hizmet kalitemiz sadece otelcilik hizmetlerini iyileştirmekle bitmiyor, tetkik ve tedavinin en iyi şekilde
yapılması için hastanelerimize yeni tıbbi cihazlar kazandırıyoruz. Bu cihazları da alırken, son teknoloji ve Türkiye’de ilk
olmasına dikkat ediyoruz. Nitekim, son yıllarda hastanelerimize kazandırdığımız yarım saniyede anjiyosuz kalp damarlarını görüntüleyebilen bilgisayarlı tomografi cihazı, iki anjiyo ve bir tomografi cihazının yaptığı işlemleri tek başına yapabilen bi-plan nöroanjiyo cihazı, kilolu hastalar ile kapalı
ortam korkusu olduğu için MR çektiremeyen hastaların rahatlıkla tercih edebildiği 70 cm açıklığa sahip MR cihazı, mamografi ve ultrason cihazı, dünyada son teknoloji cihazlardır.
H
astanemizde yenilikler yeni yatırımlarla bitmiyor. Sağlık
Bakanlığı tarafından ortaya konulan yeni uygulamalara hastanelerimiz ilk geçen üniversite hastaneleri arasındadır. Nitekim 1 Temmuz 2012 tarihinden itibaren tüm Türkiye’deki hastanelerde geçilen e-reçete sistemine, mevcut altyapımızı buna göre ayarlamamızdan dolayı sorunsuz geçen
hastanelerin başında yer aldık. Bunun yanında alt yapı çalışmaları süren e-dosya çalışmalarını da yılsonuna kadar tamamlayarak, 2013 yılında çalışmaları tamamlayarak Türkiye’de kâğıtsız hastane sistemine tamamen geçen ilk üniversite hastanesi olmayı hedefliyoruz. Oldukça gelişmiş erişkin
ve çocuk kemik iliği merkezimiz Türkiye geneline hizmet vermekte olup, uluslar arası akreditasyona sahip ülkemizin tek
BAŞYAZI
üniversite hastanesidir.
G
kdogru@erciyes.edu.tr
erek hastane idaresi, gerekse hekim ve yardımcı sağlık
personeli kadrosu ile tüm bu gayretimizin tek nedeni
var. O da hastalara en iyi sağlık hizmetini vermek; zaten hastanemizin bulunduğu konum da bunu gerektirmekte. Çünkü, sadece Kayseri’nin değil, 4-5 milyon nüfusa hizmet veren bir bölge hastanesiyiz. Hastanemize ilimizdeki mevcut
hastanelerden acil sevkler dışında, çevre illerden günü birlik
poliklinik için çok sayıda hasta gelmektedir. İstanbul, Ankara’daki büyük hastanelere gitmektense bizim hastanemizi
tercih edenlerin sayısı oldukça fazla. O yüzden biz Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri olarak sorumluluğumuzun ve taşıdığımız yükün farkındayız. Eksiklerimiz de olsa,
zaman zaman genel mevzuat uygulamalarından sıkıntı da
çeksek de, hekim, özellikle asistan ve hemşire kadromuz eksik de olsa biz gayretliyiz. Hizmet çitamızı sürekli yüksek tutuyoruz. Amacımız lider hastane konumuyla halka en iyi üçüncü basamak sağlık hizmetini vermek, bunu da başarırsak
ne mutlu bizlere. Sağlıklı günler dileğiyle…
DOKU TİPLENDİRME LABORATUVARI ‘AKREDİTE’ OLDU
için başvuru yapılmakta, daha sonra da bölge komisyoneri
aracılığı ile iki müfettiş atanarak laboratuvarın denetlenmesi
için bir tarih belirlenmektedir. Laboratuvarın yerinde denetlenmesini takiben müfettişlerin raporlarına göre belge almaya
hak kazanılmaktadır” dedi.
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme Laboratuvarı, EFI (The European Federation of Immunogenetics) tarafından akredite edildi. EFI akreditasyonu ile birlikte Avrupa’nın sayılı laboratuarları arasına giren Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme Laboratuarında yapılan tahliller dünya çapında kabul görecek.
Akreditasyonla ilgili bilgiler veren Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi ve Doku Tiplendirme Laboratuvarı Sorumlusu Prof. Dr. Türkan Patıroğlu, Avrupa’daki doku tiplendirme laboratuvarlarının oluşturduğu bir organizasyon olan “The European Federation of Immunogenetics
(EFI)’nın tıbbi bir disiplin olarak araştırma ve uygulama ile
birlikte Avrupa’da immunogenetiği geliştirmek, bu alanda çalışan genç bilim insanlarının, hekimlerin bilgi ve kabiliyetlerini geliştirmek ve bilgilerin paylaşılacağı bir ortam yaratmak, transplantasyon, doku tiplendirme testleri ve immunogenetik
alanında çalışanlar için resmi bir organizasyon oluşturmak,
tekniklerin standardizasyonu, kalitesi, kontrolü ve akreditasyon kriterleri için gerekli tavsiyeleri hazırlamak, immunogenetik bilgi bankasının ortak kullanımı içinorganizasyonları
sağlamak ve benzer organizasyonlarla ilişkileri geliştirmek gibi
amaçlarının bulunduğunu kaydetti.
EFI’nın akreditasyon için laboratuvalarda 100’e yakın kriter aradığını belirten Prof. Dr. Patıroğlu, “Bu süreçte
doku tiplendirme ile ilgili toplantı ve kongrelere katılım, çalışanların eğitimi, yayınlanması gereken uluslararası makaleler
ve hizmet içi toplantılara kadar her şey sorgulanmaktadır. Akreditasyon belgesi için başvurmadan en az 1 yıl önce uluslararası kalite kontrol programlarına girilmesi gerekmektedir.
Tüm test sonuçlarının doğruluğu bu şekilde teyit edildikten
sonra ilgili tüm veriler bir dosya içinde toplanıp akreditasyon
2008 yılından itibaren EFI’ ye akredite olmak için gerekli olan uluslararası kalite kontrol programına katıldıklarını
ve 2011 yılı sonunda akreditasyon başvurusunda bulunduklarını ifade eden Prof. Dr. Patıroğlu, “Takiben bölge komisyoneri olan Yunanistan‘dan Dr. Chryssa Papasteriades’ in başkanlığında, müfettişler Dr. Maria Edvige Fasano ve Dr. Fatma
Oğuz’un 20 Temmuz 2012 tarihinde laboratuvarımıza gelerek gerçekleştirdikleri denetlemeyi takiben düzenledikleri rapor ile akreditasyon kriterlerine sahip bir laboratuvar olduğumuz belgelenmiş ve hazırlanan raporlar Hollanda Leiden EFI
akreditasyon merkezine gönderilerek 3 Aralık 2012 tarihinde
akreditasyon gerçekleşmiştir” diye konuştu.
Prof. Dr. Patıroğlu, 1 direktör, 1 direktör yardımcısı, 1
sorumlu teknik eleman, 4 teknisyen, 1 sekreter ve 1 kalite yöneticisi ile faaliyet gösteren ERÜ Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme laboratuarının akreditasyondan kazançlarını ise şöyle özetledi: “Tıp Fakültesi Doku Tiplendirme laboratuvarından çıkan test sonuçları yurt dışındaki merkezlerin ve doktorların kabul edeceği güvenilir sonuçlar haline gelmiştir. Transplantasyon için EFI Akreditasyonuna sahip olan laboratuvar-
Merkez Laboratuarında görevli Öğretim Üyeleri,
Doku Tiplendirme Laboratuvarının EFI tarafından
akredite edilmesini pasta keserek kutladı.
lar arasında bazen örnek değişimleri olmaktadır. Bundan sonra tüm raporlarımızda EFI Akreditasyon numarası olacağı için
sonuçlarımız dünyanın bütün merkezlerinde kabul edilecek
ve tekrar çalışmaya gerek duyulmayacaktır. Avrupa ülkelerinin İmmünogenetik Laboratuvarları ile eşdeğer kabul edilmesinin belgesi niteliğindeki ‘EFI’ Akreditasyonu ile Laboratuvarımız Avrupa’nın sayılı laboratuvarlarından biri olarak kabul edilecek ve Avrupa’daki laboratuvarların bize olan güvenlerini de artıracaktır. Ayrıca, EFI akreditasyonu ile Türkiye’de
laboratuvar anlamında da çok önemli işler yapıldığı belgelenmiş olmaktadır. Sonuç olarak, EFI akreditasyonu, güvenilir ve
başarılı bir laboratuvar olduğumuzu belgelemiştir.”
9. sayı sayfaa 8-4:Layout 3
14.12.2012
15:44
Sayfa 1
Bülten Erciyes TIP
Prof. Dr.
Fatma Sema OYMAK
Göğüs Hastalıkları
Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi
T
fsoymak@erciyes.edu.tr
ütün mamülleri veya toplumdaki ismiyle sigara 500 yıldır
yaygın olarak kullanılmaktadır. Sigara; dumanındaki bağımlılık yapıcı nikotin maddesi, kanda oksijen taşınmasına engelleyen ve ölümlere yol açabilen zehirli karbonmonoksit gazı, katran ve birçoğu kanserojen, yaklaşık 4000 çeşit zehirli
kimyasal madde ile en ölümcül toplumsal zehirlenme aracı, kitle imha silahı olarak rol oynamaktadır. Sigaradaki, nikotin ciddi bağımlılık yapan bir maddedir, eroinden daha fazla bağımlılık yapar ve insanları yetişme çağında kendisine esir eder. Sigara alışkanlığı, önlenebilir bir hastalıktır ve toplum sağlığını
sarsan temel bir etkendir. Son araştırmalara göre, yaklaşık 14
milyon kişinin sigara tüketicisi olduğu, tüm kanser ölümlerinin
üçte birinin nedeninin sigara olduğu, her yıl yaklaşık 100.000
kişinin sigara nedeniyle öldüğü ülkemizde, sigara tüketimini azaltmak, sigaranın zararlarını anlatmak ve halkı bilinçlendirmek
hekimlerin en önemli görevlerinden biri olmalıdır.
D
ünyada, yaklaşık bir milyardan fazla insan sigara içmekte, dünyadaki çocukların yarısına yakını, sigara dumanlı
havayı teneffüs etmektedir. Dünya Sağlık Örgütü'ne göre; dünyadaki en büyük sağlık sorunu sigaradır. Tütün ve tütün mamulleri nedeniyle yılda 5.4 milyon kişi, yani her 6 saniyede bir
kişi ve her 10 yetişkinden biri ölmektedir.
İ
çenlerin yarısının ölümüne neden olan sigara, vücutta başta
akciğerler, kalp ve dolaşım sistemi olmak üzere hemen her sistem ve organı etkilemektedir. Sigara ile ilişkili hastalıklar, ciddi
organ fonksiyon kayıpları ve yaşam kalitesinde belirgin düşmelere neden olmaktadır. Amfizem, kronik bronşit, akciğer kanseri,
damar sertliği, kalp krizi, gırtlak, yemek borusu, pankreas,
mesane, rahim kanserleri bunlardan sadece bir kaçıdır. Ayrıca,
sigaranın kadınlarda doğurganlığı azalttığı, erkeklerde iktidarsızlığa yol açtığı is-patlanmış olup, sigara içen ailelerin bebeklerinin ise düşük kiloda ve erken doğduğu belirlenmiştir.
A
kciğer kanseri ve kronik bronşit, sigara içme nedeni ile en
sık görülen solunum sistemi hastalıklarıdır. Bu hastalıklar
aynı zamanda, sigara içenler arasındaki başlıca ölüm nedenleridir. Sigara dumanının, akciğerlerin savunma mekanizmaları
üzerine olumsuz etkileri vardır. Akciğerler enfeksiyonlara açık
hale gelir. Bakteriler alt solunum yollarında kolonize olurlar.
Sigara içenlerde solunum yollarının direnci azaldığından, kronik bronşitin balgamda artma, balgamda koyulaşma ve nefes
darlığında artma ile seyreden enfeksiyöz alevlenmeleri ve zatürre gibi akciğerlerin iltihaplı hastalıkları oldukça sık görülür.
Akciğer embolisi, tüberküloz gibi diğer solunum sistemi hastalıkları da sigara içenlerde içmeyenlere göre daha sıktır. Nadir
de görülse % 95 oranında sigara içimi ile ilişkili olan akciğerin
Langerhans hücreli histiositosis-X,%100 sigara ile ilişkili respiratuar bronşiolit gibi hastalıklar da vardır. Diğer diffüz parankimal
akciğer hastalıkları da sigara içenlerde, içmeyenlere göre daha
fazla görülür. Sigara içenler, daha sık hasta olurlar ve daha zor
iyileşirler.
S
igara içermiş olduğu yüzlerce kanserojen madde saye-sinde
başta akciğer kanseri olmak üzere hemen her türlü kan-serin
oluşumuna neden olur. Sigara tüm kanserlerin % 30’unun
nedenidir. Ülkemizde ve dünyada meydana tüm ö-lümlerin
%25-30'undan ve kansere bağlı ölümlerin ise % 50'sinden direk
veya dolaylı olarak sigaranın sorumlu olduğu konusunda görüş
birliği mevcuttur. Sigara içimi ile en sık görülen kanser, akciğer kanseridir. Akciğer kanserlerinin %90’dan fazlasının nedeni sigaradır. Sigara içenlerde akciğer kanseri riski 10-15 kat
daha fazladır. Sigaranın bırakılması ile risk hızla azalmaktadır.
S
igara içmenin yalnız sigara içen yönünden ele alınması yeterli bir yaklaşım değildir. Sigara kullanan kişilerin bulunduğu ortamlarda bulunan kişiler, edilgen pasif içici olarak adlandırılır ve sigaranın zararlarından, içen kişiden daha çok etkilenirler. Pasif sigara dumanı maruziyetinin tüm dünyada her yıl
meydana gelen toplam ölümlerin %1'inden sorumlu olduğu düşünülmektedir. Sigara içip ölen her 9 kişi, dumanları dolayısı
SİGARA VE SAĞLIK
4
ile sigara içmeyen bir kişinin de ölümüne yol açmaktadır.
Pasif sigara dumanı maruziyetinin en çok etkilediği ve ölüme
yol açtığı yaş grubu çocuklar olup, içen bireylerin yakın çevresinde yaşayan çocuklarda ani ölümler, orta kulak ve solunum
yolu infeksiyonları ve astım daha sık görülürken, erişkinlerde
ise kalp hastalıkları ve akciğer kanseri, sigara dumanına maruz
kalmayanlara göre daha sık görülmektedir.
T
ürkiye'de yetişkin nüfusun yaklaşık yarısı sigara içmektedir.
Ülkemizde sigara içen 14 milyon kişi günde 40 milyon doları, yılda ise 15 milyar doları sigaraya vermektedir. Bu 14 milyon kişinin 4 milyonu hayatından 7 yıl, 4 milyonu ise 22 yıl
kaybederek ölecektir. Sigaranın yol açtığı hastalıklar nedeniyle
ülkemize verdiği yıllık ekonomik zarar 2.72 milyar dolardır. Bu
rakama işgücü kaybı, hastalıklar nedeniyle bireylerin ve ailelerinin çektiği acılar dahil değildir. Tütün bireyi, çevreyi ve ülkeyi
yoksullaştırmaktadır.
Z
ararları konusunda kuşkuya yer vermeyen bilimsel araştırma sonuçları, sigara ile mücadeleyi zorunlu kılmaktadır. Sigara ile mücadele bireysel değil toplumsal bir mücadeledir. Sağlıklı toplum, ancak sağlıklı bireylerle oluşturulabilir. Aslında bu
mücadelede en iyi seçenek, tütün ve her türlü tütün mamülünün toplum yaşamından tamamen uzaklaştırılması iken, bu amaca ulaşılması yakın gelecekte çok gerçekçi görünmemektedir.
S
igara ile mücadele iki şekilde yürütülmektedir. Birincisi ve
en önemlisi sigaraya başlamanın önlenmesidir. Batılı toplumlardakine benzer şekilde yoğun olarak yapılacak toplumu
bilgilendirme ve bilinçlendirme çalışmaları sayesinde sigaraya
hiç başlamayan nüfus oranı ciddi şekilde yükseltilebilir. Özellikle 18 yaş altı çocukların sigara içme alışkanlığı kazanmalarına
engel olma, sigara ile mücadelede önemli unsurlardan biri olup,
bu konuda çocuklara örnek olabilecek, toplumda lider konumunda bulunan sanatçılara, öğretme lere, sağlık personeline ve
din görevlilerine önemli görevler düşmektedir.
S
igara ile mücadelede diğer seçenekler ise içenlerin bırakmasına yardım etmek ve sigara içmeyenlerin çevresel tütün
dumanından zarar görmelerini önlemektir. Pasif içiciliği engelleme adına yoğun çabalar, dünya üzerinde Türkiye’nin de dahil olduğu 100’e yakın ülkede sarfedilmektedir. Türkiye, Hükümet politikaları ve 20 yıldır aktif olarak görev yapan, temel
amacı ulusal akciğer sağlığını geliştirmek olan, Göğüs Hastalıkları ulusal uzmanlık derneği Türk Toraks Derneği' nin rehberliğinde yapılan çalışmalar ile sigara tüketimi ile en sert mücadele eden ülkeler arasına girmiştir. Bu çalışmalar sayesinde
Türkiye'de sigara tüketimine ilişkin ilk yasal kısıtlama, 1996 tarihli 4207 sayılı kanun ile tütün ürünlerinin zararlarının anlatılması ve tüketiminin önlenmesine ilişkin uygulamalar gündelik hayatta başlamıştır. Daha sonra ise, 2008 tarihli 5207 sayılı
Kanun'la Türkiye'de 19 Temmuz 2009 tarihinden beri evler hariç her türlü kapalı ortamda sigara tüketimi yasaklanmıştır. Bu
kanun çerçevesinde Erciyes Üniversitesi kampüsü içindeki marketlerde de sigara satışı yasaktır.
T
ürkiye Ulusal Öğrenci Konseyi, 1 Mart-31 Mayıs 2011 tarihleri arasında Sayın Cumhurbaşkanımız Abdullah Gül himayelerinde tüm Türkiye'yi kapsayan "Dumansız Kampüs" projesiyle sigara bıraktırma ve sakındırma seferberliği kampanyası
başlatmıştır. Ancak bu önlemlere rağmen sigara açık havada
bile içmeyenlere zarar vermekte ve rahatsız etmektedir. Geleceğimiz olan çocuklar ve gençlerimizin sigaraya alışmamalarına ve sigara dumanına maruz kalmamalarına özel dikkat sarfetmemiz gerekmektedir.
S
igara ile mücadelenin diğer bir yolu, bırakılmasına yardımcı olmaktır. Sigara bıraktırma çalışmalarında en önemli adım sigara içenleri sigaranın yukarıda bahsedilen olası yakın ve
uzak gelecek riskleri konusunda bilgilendirmek ve bilinçlendirmektir. Sigarayı bırakmak, sigaraya bağlı hastalık riskini önemli ölçüde azaltmaktadır. Sigarayı bıraktıktan 2 saat sonra nikotin
vücudu terk etmekte, 6 saat sonra kalp atış hızı ve kan basıncı
normale dönmekte , 12 saat sonra da sigara dumanından kaynaklanan zehir, kan dolaşımından temizlenmektedir. Sigarayı
bıraktıktan 5 yıl sonra kalp krizi riski, 10 yıl sonra ise akciğer
kanseri riski, yarıya inmektedir.
de, bir tanesi Erciyes Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim
dalı bünyesinde olmak üzere 5 adet sigarayı bıraktırma polikliniği hizmet görmektedir. Kayseri ve tüm Türkiye'deki sigarayı
bıraktırma polikliniklerinin ayrıntılı bilgileri internette mevcuttur. Erciyes Üniversitesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Sigarayı Bıraktırma Polikliniği 2004 yılındaProf Dr. İnci Gülmez’in
yoğun çabalarıyla kurulmuş ve o zamandan beri hizmet vermektedir.
Sigara bıraktırma ünitelerine başvuran kişilerin sigaranın bağımlılık yapan maddesi olan nikotine ne oranda bağımlı oldukları çeşitli testler aracılığı ile değerlendirildikten sonra kişinin durumuna göre bir veya birden fazla yöntem kullanılarak
sigarayı bıraktırma programlarına alınırlar. Kişiden kişiye değişmekle birlikte, bu tedaviler sayesinde %50'ye varan kısa dönem sigara bıraktırma başarı oranları yakalanabilmektedir. Bu
ilaçlar sigara bıraktırma tedavi seçenekleri arasına girmiştir. Sigara bıraktırma tedavilerine mutlaka doktor kontrolünde başlanmalıdır. Her ilacın her hastada kullanılamayacağı ve bazen
önemli doz ayarlamalarının gerekebileceği iyi bilinmelidir. Uygulanan sigara bıraktırma tedavileriyle başarısız olunması durumunda ise gene doktor kontrolünde uygun zaman seçilerek tekrar, tekrar sigara bıraktırma tedavilerine kararlılıkla başlanması
önerilmektedir. Altıncı, yedinci denemeden sonra sigarayı tamamen bırakan hasta sayılarının hiçte azımsanmayacak kadar
yüksek olduğu unutulmamalıdır. Sigarayı bırakmanın hem kendi sağlığımız hem de örnek olmak suretiyle çocuklarımızın gelecekteki sağlıkları açısından ne kadar önemli olduğunu kendimize sürekli olarak hatırlatmalıyız. Çocukların söyleneni değil
anne ve babalarının davranışlarını örnek alarak çoğu zaman
onların yaptıklarını, yaptıkları iyi bilinmelidir.
S
on yıllarda sigara içen kişilere yönelik olarak sigarayı bırakmaları yönünde sürekli çalışmalar yapılması bir ülke politikası olarak ele alınmıştır. Son 10 yıldır, T.C. Sağlık Bakanlığı önderliğinde iki yılda bir ödüllü sigarayı bırakma kampanyaları
düzenlenmekte olup, bu kampanyanlar ile pekçok kişi sigarayı
bırakmıştır. Son yıllarda ülkemizde Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti, Sağlık Bakanlığı ve Türk Toraks Derneği tarafından kararlılıkla yürütülen Tütün Kontrolü Ulusal Programı kapsamında 278 adet Sigara Bırakma Polikliniği açılmıştır. Polikliniklere
sigara bırakmak için müracaat eden kişilerden ilaç tedavisiyle
sigarayı bırakması uygun görülen kişilere Sağlık Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak temin edilen 360 bin kutu sigara bırakma ilacı hekim kontrolünde son iki yılda dağıtılmış ve takipleri
gerçekleştirilmiştir. Ayrıca ALO 171 Sigara Bırakma Danışma
Hattı, 27 Ekim 2010 tarihinde faaliyete geçmiş ve bir yıllık dönemde yaklaşık 2 milyon çağrı almıştır. Sigara bırakma konusundaki yoğun çabalar neticesinde sigara içenlerin sayısında
büyük bir düşüş olmuş ve Sağlık Bakanlığı verilerine göre sigarayı bırakmaya yönelik yapılan kampanyalar sonucu son iki yılda yaklaşık 2.2 milyon kişi sigarayı bırakmıştır.
T
amamen sigarasız bir topluma ulaşana kadar, önümüzdeki
yıllarda sigara ile mücadelenin artarak devam edeceğine,
sabırla yol kat edileceğine ve sağlıklı bir topluma ulaşılacağına,
hekimler başta olmak üzere, tüm sağlık personeli ve toplum olarak hepimizin sonuna kadar inanması gerekmektedir. Bu yüzden hiç sigaraya başlamamak gerekir. Sigara içenlerin bir an
önce, vakit geçirmeden, bu alışkanlıklarından vazgeçmesi ve
sigarayı bırakması gereklidir. Sigarasız bir kampüs, sigarasız bir
toplum için tüm resmi ve sivil kuruluşların yakın işbirliğine gereksinimimiz bulunmaktadır.
S
igarayı içmediyseniz sakın denemeyin. İçiyorsanız, bağımlılık oluşmadan hemen bırakmaya çalışın. Bırakamıyorsanız,
yardım isteyin. Sigarasız bir yaşam dileği ile...
G
ünümüz tıbbı, tütün bağımlılığını tedavi edilebilir, kronik
bir hastalık olarak kabul etmektedir. Son yıllarda geliştirilen tedavi yöntemleri ile sigara içenlerin bırakmasına yardım edilmektedir. Tıbbi tedavi hekimin uygulayacağı destek tedavisi
ile birlikte kullanılırsa bırakma başarısı artmaktadır. Bu amaçla
her hekimin, her türlü hastaya daha kapıdan girdiğinde, ilk sorması gereken soru, sigara içip içmediği olmalıdır. Daha sonra
ise, alınan cevaba göre hastalar sigarayı bırakmaları yönünden
bilgilendirme yoluyla motive edilmelidir. Bu aşamadan sonra sigarayı bırakmaya istekli ve motive olmuş vatandaşların daha iyi
ele alınabilmesi amacına yönelik açılmış olan sigara bıraktırma
ünitelerine, çok iş düşmektedir. Bu amaçla Kayseri il merkezin-
Sigara içenlerin akciğeri
Sigara içmeyenlerin akciğeri
9. sayı sayfa 5:Layout 3
14.12.2012
15:21
Sayfa 1
5
Bülten Erciyes TIP
Prof. Dr.
Abdurrahman
OĞUZHAN
K
Kardiyoloji
Anabilim Dalı
Başkanı
abdurrahmano@erciyes.edu.tr
alp vücudumuz için gerekli oksijen ve besinleri taşıyan kanı
pompalayan yaşamsal öneme sahip bir organımızdır. Kalbin vücudun ihtiyacını karşılayacak düzeyde kanı pompalayamamasına kalp yetmezliği denir. Kalp yetmezliği durumunda
kalp kanı yeterli miktar ve hızda dokulara gönderemez. Sonuç
olarak kalp vücudun ihtiyaçlarını karşılamak için yeterli miktarda oksijen ve besini vücuda pompalayamaz. Bu durumda vücudumuzda bazı mekanizmalar devreye girer. Böbrekler su ve
tuz tutulumu yaparker, kalp atım sayısını artırarak bu durumun
üstesinden gelmeye çalışır. Bir başka düzeltici süreçde kalp boşluklarının genişlemesidir. Böylelikle karıncıklardaki kan miktarı
artar. Bu durumda, güçsüz kalmış olan kalbin, normal miktardaki kanı bile atmakta zorluk çekerken, daha çok kanı vücuda
pompalamakta yetersiz kalacağı
düşünülebilir. Bu koruyucu mekanizmalar belli bir yere kadar
durumu idare edebilirken, bir süre sonra durum daha da kötüye
gider. Bu evrelerin erken dönemde tespit edilip tedaviye başlanması büyük bir öneme sahiptir.
K
Kalp yetmezliği nedenleri?
alp kasında hasara neden olan tüm nedenler kalp yetmezliğine neden olabilir. Kalp yetmezliğine en sık sebep dünyadaki
ölümlerin de başında gelen nedenlerden olan koroner kalp hastalığıdır. Koroner kalp hastalığı
sonucu ortaya çıkan damar tıkanıklığı, o damarın beslediği bölgenin kalp kaslarının ihtiyacı olan
maddelerin ulaştırılmasına engel
olacağından fonksiyonlarında yetersizliğe sebep olabilir. Bunun yanında kalp damarlarındaki ani
tıkanıklık sonucu kalp krizine neden olarak kalp yetmezliğine sebep olur.
Kalbin zorlanarak aşırı çalı ştığı durumlarda bir süre
sonra kalp yetmezliğine neden olabilmektedir. Bu duruma neden olan en sık neden hipertansiyondur. Bunun yanında kapak
hastalıkları ve böbrek hastalıkları da kalbin yükünü artırmak suretiyle kalp yetmezliğine neden olabilmektedir. Diğer nedenler
KALP YETMEZLİĞİ
arasında, kalp kaslarının iltihabi enfeksiyonları, madde bağımlılığı, tiroid hormon bozuklukları, sigara, alkol ve doğuştan gelen
bazı hastalıklar kalp yetmezliğine neden olabilir.
K
Kalp yetmezliği belirtileri nelerdir?
alp yetmezliğinin belirtilerinin bilinmesi hastalığın erken teşhisinde ve tedavisinde büyük kolaylık sağlamaktadır. Belirtiler başlıca kalbin kanı ileriye doğru pompalama yetersizliği ve
geride göllenen kan ile ortaya çıkmaktadır. Başlıca belirtiler;
halsizlik, yorgunluk, nefes darlığı, öksürük, çarpıntı, çabuk yorulma, basit hastalıklara (nezle, soğuk algınlığı gibi) direnç gösterememek, ayak bileklerinde şişme, iştahsızlık, sık idrara
çıkma. Bu belirtiler bir anda ortaya çıkabildiği gibi zamanla
kalp yetmezliğinin gelişmesiyle de ortaya çıkabilir. Hastalar zamanla yokuş ya da merdiven çıkarken zorlanır. Kanın geriye
doğru akciğerlerde birikmesi sonucu nefes darlığı, öksürük ve
sırt üstü yatamama şikayeti ortaya çıkabilir. Özellikle akşama
doğru artan ayak bileği ödemi oluşur ve hastalar akşam saatlerinde ayakkabılarını giymekte zorlanabilirler. Hastalar, yüz, el ve
ayaklarda morarmalar oluşabilir.
Özellikle kanın dokulara pompalanmasında yetersizlik artarsa
morarma daha da şiddetli olabilir. Belirtilerin ortaya çıkmasıyla
hastaların bir kardiyoloji uzmanına başvurmaları ve kalp yetmezliğine yönelik muayene, tetkik ve tedavilerinin yaptırmaları
gerekmektedir.
H
Kalp yetmezliği tanısı nasıl konulur?
astalar bir kardiyoloji uzmanı tarafından değerlendirilmelidir. Alınan ayrıntılı anamnez ile birlikte fizik muayene tanıda çok önemli bir
yere sahiptir. Bunların yanında, kan tetkikleri, elektrokardiyografi yapılmalıdır.
Kalp yetmezliğinin tanısında önemli bir
yere sahip olan ekokardiyografi ile ultrasonografik olarak kalp boşluklarının boyutları, kalp kaslarının kasılma fonksiyonları, kapakların çalışma
dinamikleri, doğumsal kalp hastalıkları kolayca tespit edilebilir.
Kolay uygulanabilir ve yan etkisi olmayan bir yöntem olan ekokardiyografi ile hastaların erken teşhisi mümkündür. İleri tetkik
yapılması gereken durumlarda, hastalığın sebebini ortaya
koymak ve tedavi edilebilir
nedenleri tespit etmek amacıyla hastalara başta koroner
anjiyografi olmak üzere girişimsel tanı ve tedavi yöntemleri, çok kesitli bilgisayarlı tomografi, kalp manyetik rezonans incelemesi ve sintigrafik
tanı yöntemleri yapılabilir.
K
Kalp yetmezliği tedavisi nasıl yapılır?
alp yetmezliğinde temel prensip kalbin iş yükünü azaltmaktır. Bunun başında tuz kısıtlaması
ve sigaranın bırakılması gelmektedir. Bunların yanında yağlı, katı
ve ağır yemeklerden uzak durulup, sindirimi kolay hafif gıdaların
tüketilmesi gerekmektedir. Her öğünde aşırı yemek yerine, az ve
sık yenilmesi önerilmektedir. Hastaların ağır güç ve kondisyon gerektiren işlerden kaçınması gerekmektedir. Bunun yanı sıra doktor kontrolünde bir egzersiz programı oluşturmalı ve uygulamalıdır. Yaşam tarzı değişiklikleri,
hastaların tedavi olmasını kolaylaştıracağı gibi tedaviden alacağı faydayı da artırmaktadır.
Yaşam tarzı değişiklikleri bazı hastalarda tedavi için yeterli olmakla birlikte, bazı hastalarda medikal tedaviye ihtiyaç
duyulmaktadır. Kalp yetmezliği tedavisi için önerilen ilaçlar modern tıbbın
ortaya koyduğu sonuçları kanıtlanmış
ilaç gruplarıdır. Ancak kardiyoloji hekimi tarafından verilmesi gerekmektedir. Bu konuda ilaç benzeri, kanıta
dayanmayan maddelerin kullanılması
kalp yetmezliğini daha da şiddetlendirebilmektedir. Kalp yetmezliği hastanın tedaviye uyumunu gerektiren uzun bir süreçtir. Hastaların
bu süreçte doktoruyla iyi bir ilişki içerisine girip önerilerini büyük bir titizlikle yerine getirmesi gerekmektedir.
Son yıllarda özellikle medikal tedaviye dirençli kalp
yetmezliği olgularında kalp pilleri önem kazanmaya başlamıştır.
Kalp yetmezliği gelişen bazı hastalarda kalp kaslarındaki senkronizasyon bozukluğu nedeniyle kalp kaslarının birlikte aynı anda kasılamaması sonucu ileriye doğru pompa yetersizliği ortaya
çıkar. Böyle durumlarda dışarıdan pil vasıtası ile kalp kaslarındaki senkronizasyonu sağlamak amacıyla uygun hastalarda
kalp pilleri kalp yetmezliğinde iyi bir tedavi alternatifidir.
Kalp yetmezliği olan hastalar
nelere dikkat etmelidirler?
alp yetmezliği bulunan hastalar öncelikle hastalıkları konusunda detaylı bir bilgi edinmelidirler. Yaşam tarzı değişikliklerini hayatlarının bir parçası haline getirip kararlılıkla uygulamalıdırlar. Boyunuza göre ideal kiloya ulaşmak için çaba göstermeli, gerekirse profesyonel destek alınmalıdır. Başta tuz olmak
üzere, sigara ve alkol tüketimini sonlandırmalıdırlar. Eğer mevcut ise diğer hastalıklarının kontrol
altında olması için azami çaba
göstermelidirler. Hastalar, başta
ağrı kesiciler olmak üzere bilinçsiz
ilaç kullanımından kaçınmalı,
doktorlarının önerdiği ilaçları uygun şekilde kullanmalıdırlar.
K
PROF. DR. ÖZTÜRK VE PROF. DR. TEKOL
İÇİN EMEKLİLİK TÖRENİ DÜZENLENDİ
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde yaş haddinden emekli olan
öğretim üyeleri Prof. Dr. Mustafa Kürşad Öztürk ile Prof. Dr. Yalçın Tekol
için tören düzenlendi
Gevher Nesibe Hastanesi
Başhekimlik Toplantı Salonu’nda gerçekleştirilen emeklilik törenine Rektör
Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur, Tıp Fa-
kültesi Dekanı Prof. Dr. Muhammet
Güven ve çok sayıda öğretim üyesi
katıldı
Tıp Fakültesi Dekanı Prof. Dr.
Muhammet Güven ile Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin
Keleştemur, yaptıkları konuşmada, emekli olan öğretim üyelerinin gerek
görev yaptıkları Ana Bilim Dalı, gerek
Tıp Fakültesine, gerekse üniversiteye
büyük katkıları bulunduğunu belirtirken, emekli öğretim üyelerine teşekkür etti.
Konuşmaların ardından emekli öğretim üyelerine plaket ve hediye takdim edildi.
Kokteyl ile tören sona erdi.
9. sayı sayfa 6:Layout 3
14.12.2012
15:22
Sayfa 1
ACİL TIP ANABİLİM DALI
Bülten Erciyes TIP
E
6
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp
Anabilim Dalı 1994 yılında kurulmuştur.
Dr. Sait Molu Acil Servisi olarak 7 gün 24 saat süreyle kesintisiz olarak hizmet vermektedir.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil
Tıp Anabilim Dalı 15 yaş üstü tüm acil hastaları (travma ve travma dışı tüm acil hastaları)
ve 15 yaş altındaki tüm travma ve yanık hastalarını kabul etmektedir. Acil Tıp Anabilim
Dalı sadece Kayseri ilindeki hastalara değil
Kırşehir, Nevşehir, Niğde, Yozgat, Sivas ve
Kahramanmaraş gibi çevre illerden sevk edilen acil hastalara da hizmet vermektedir. Acil
Servise yılda ortalama 70000 hasta başvurusu olmaktadır. Mevsimlere göre farklılıklar
gösterse de başvuru sebeplerinin yaklaşık %
25’i travmadır. Travma hastalarının dışındaki
hastaların önemli bir bölümü de yoğun bakım tedavisi gerektiren, çoklu organ sistemlerini ilgilendiren rahatsızlıklara sahip hastalardır.
Acil Servise gelen hasta öncelikle
ambulans karşılama görevlisi tarafından alınır
ve triyaj biriminin (hasta karşılama ve yönlendirme birimi) yönlendirmesinden sonra Acil Servis içindeki ilgili bölümün hekimlerine
ve ekibine teslim edilir ve müdahele ve tedavi
süreci başlar.
Sekreterlik
Hasta giriş, çıkış ve yatış işlemlerini
yapmak üzere Acil Servis girişinde 24 saat
boyunca 2 tıbbi sekreter görev almaktadır. Acil Tıp Anabilim Dalında diğer işlemler için
ise 08.00-17.00 saatleri arasında Anabilim
Dalı sekreteri bulunmaktadır.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil
Tıp Anabilim Dalı şu bölümlerden oluşmaktadır:
Ambulans Karşılama
Acil Servise ambulansla ya da diğer
araçlarla gelen hastaların karşılandığı bölümdür ve 24 saat boyunca kesintisiz hizmet
verilmektedir. Acil Servis ana girişinde bu iş için 1 hastabakıcı görevlidir.
Danışma
24 saat boyunca hasta yakınları ile
iletişimi sağlayan danışma biriminde, 08.0016.00 saatleri arasında 3; 16.00-23.00 saatlerinde 2 ve 23.00-08.00 saatlerinde ise 1
danışma görevlisi bulunmaktadır. Hasta yakınlarına bilgi verilmesi işleminin koordinasyonu danışma birimince yapılmaktadır.
Hasta yakınlarına bilgi ortalama 2
saatte bir, duruma göre daha sık aralıklarla
bizzat hastanın doktoru tarafından verilmektedir.
Güvenlik
Acil Servisin güvenliği 24 saat boyunca 3 güvenlik görevlisi tarafından sağlanmaktadır.
Triyaj (Hasta Karşılama ve
Yönlendirme Birimi)
Hastaların Acil Servise ilk başvurularında şikayet ve durumlarının ciddiyetine göre ayrım ve yönlendirmenin yapıldığı bölümdür. Triyajda acil tıp teknisyeni (ATT) görev yapmaktadır ve nöbetçi hekimle sürekli
koordinasyonlu çalışmaktadır.
Travma Müdahale Trafik kazaları, ateşli silah yaralanmaları, delici-kesici alet yaralanmaları, düşmeler, yanık gibi hastaların
tanı, tedavi ve gözlemlerinin yapıldığı kısımdır. Travma Bölümünde 24 saat boyunca
2 Acil Tıp hekimi, 1 hemşire 1 Acil Tıp teknikeri (paramedik) veya teknisyeni (ATT) ve
2 hastabakıcı görev yapmaktadır.
Travma Müdahale Bölümünde ayrı
bir kısım halinde mönitörlü kardiyopulmoner
resüsitasyon alanı mevcuttur. Ayrıca, küçük
cerrahi işlemlerin ve girişimlerin yapıldığı ayrı
bir alan vardır.
Dahili Müdahale Bölümü
Travmalı olmayan ağır hastaların alındığı alandır. Göğüs ağrısı, mide-barsak kanamaları, akut serebrovasküler hastalıklar, ze-
hirlenme, diabet koması, hepatik koma gibi
kritik hastalıkları olan hastaların tanı, tedavi,
girişim ve gözlemlerinin yapıldığı bölümdür.
Bu bölümde hastaların sabit monitörlü gözlemleri yapılabilmektedir.
Ayrıca hem Travma hem de Dahili
Müdahale Bölümlerimizde kullanılmak üzere
5 tane seyyar defibrilatör cihazı bulunmaktadır. Dahili Müdahale’de 24 saat boyunca asgari 2 Acil Tıp hekimi, 3 hemşire ve 2 hastabakıcı görev yapmaktadır.
Acil Tıp Anabilim Dalında, solunum
arresti olan hastalar için 3 adet mekanik ventilatör bulunmaktadır. Yoğun bakım ihtiyacı
olan ancak yoğun bakımlarda yer olmadığı
durumlarda hastalar Acil Serviste takip ve tedavi edilmektedir.
Acil Muayene Birimi
Karın ağrısı, üst solunum yolu enfeksiyonları, idrar yolu enfeksiyonları gibi durumu stabil olan hastaların tanı, tedavi ve gözlemlerinin yapıldığı kısımdır. Acil Muayene’de 24 saat boyunca 1 Acil Tıp hekimi, 1
hemşire 1 paramedik veya Acil Tıp teknisyeni
görev yapmaktadır.
İzolasyon Odaları
Acil Serviste, bulaşıcılık riski yüksek
enfeksiyon hastaları ile nötropenik hastaların
tanı, tedavi ve takiplerinin yapıldığı 2 izolasyon odası mevcuttur.
Acil Depo
Hastane ana deposundan ayrı olarak 24 saat boyunca hasta ihtiyaçlarını karşılamak üzere ilaç ve malzemeleri bulundurmaktadır. Acil depoda 08.00-16.00 saatleri arasında 2, 16.00-08.00 saatleri arasında ise 1
depo görevlisi çalışmaktadır.
Ambulans
Hastane ambulansı kampüs içi acil
olgu çağrılarına gitmektedir. Görev tanımı
dahilindeki hasta transferlerini yapmaktadır.
Ambulans ekibi kampus içi spor karşılaşmalarında, açık ve kapalı alan toplantılarında
ve sosyal faaliyetlerinde de görev yapmaktadır. Ambulans ekibinde 1 paramedik, 1 acil
tıp teknisyeni ve 1 şoför bulunmaktadır.
Acil servisimizde hastalardan alınan
kan örnekleri pnömotik sistemle laboratuvara
gönderilmekte ve sonuçlar otomasyonla bilgisayardan alınmaktadır. Hasta bakımının
yapılan her bölümde otomasyon ile hasta
tetkik sonuçları alınabilmektedir.
Her üç bölümümüzde de kurulu
olan PACS sistemi ile hastaların radyolojik
görüntüleme tetkikleri değerlendirilebilmektedir.
9. sayı sayfa 7:Layout 3
14.12.2012
15:23
Sayfa 1
7
Bülten Erciyes TIP
Şu anda Anabilim Dalımız akademik kadrosunda; 1 Profesör, 2 Doçent ve 24 araştırma
görevlisi doktor çalışmaktadır. Anabilim Dalında görev yapan öğretim üyelerimizin isimleri şöyledir: Prof. Dr. Levent Avşaroğulları,
Doç. Dr. Polat Durukan ve Doç. Dr. Seda
Özkan.
Acil Tıp Anabilim Dalında çeşitli öğrenci gruplarına eğitim verilmektedir. İntörn
doktorlar 2 aylık Acil Tıp stajlarını Acil Serviste yapmaktadır. İntörn doktorlara klinik ve
uygulama eğitimlerinin yanı sıra her 3 öğretim üyesi tarafından teorik dersler de ve-rilmektedir. Ayrıca bölümümüz öğretim üyeleri
tarafından Halil Bayraktar Sağlık Hizmetleri
Meslek Yüksekokulu İlk ve Acil Yardım (Acil
Tıp Teknikerliği) Bölümü 2. sınıf ve Diş Hekimliği Fakültesi 5. sınıf öğrencilerine programlı dersler ve Tıp Fakültesi Dönem I ve II
öğrencilerine seçmeli dersler verilmektedir.
Kayseri ve Develi Sağlık Meslek Lisesi Acil
Tıp Teknisyenliği Bölümü öğrencilerinin bir
kısmı da yıl içi ve yaz stajlarını Acil Tıp Anabilim Dalında yapmaktadır. Acil Tıp Anabilim
Dalında biri sorumlu hemşire olmak üzere 25
hemşire, 26 hastabakıcı, 5 Acil Tıp teknisyeni
(ATT), 4 Acil Tıp teknikeri (paramedik), 10
tıbbi sekreter, 7 danışma görevlisi ve 12 temizlik görevlisi çalışmaktadır.
Acil Tıp uzmanlık eğitimi süresi 4 yıldır. Bu 4 yıl süresince Acil Tıp Anabilim Dalımızda pratik ve teorik olarak yetiştirilen araştırma görevlilerimiz uzmanlık tezlerini hazırlayarak Acil Tıp uzmanı olarak mezun edilmektedir. Akademik takvim süresince her
Salı seminer ve makalelerin sunulduğu, interaktif olgu tartışmalarının yapıldığı, laboratuar
ve görüntüleme tetkiklerinin tartışıldığı eğitim
programı mevcuttur.
Acil hasta sevklerinde sorunlar, mevzuat
ve ASKOM uygulamaları masaya yatırıldı
K
Dr. Ahmet
Öksüzkaya
ayseri’de Hasta Sevklerindeki Sorunlar, Mevzuat ve ASKOM (Acil
Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Komisyonu) uygulamaları, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde
düzenlenen panelle masaya yatırıldı.
İl Sağlık Müdürlüğü ve Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri işbirliği ile gerçekleştirilen panelin yöneticiliğini Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekimi Prof. Dr. Kudret
Doğru yaptı.
Başhekim Doğru, böyle bir
etkinliğe ev sahipliği yapmaktan mutlu
olduklarını belirtirken, bu panelde,
hasta sevklerindeki işleyiş ve sorunlar,
mevzuat, koordinasyon hizmetlerinin
enine boyuna ele alınacağını söyledi.
Prof. Dr.
Kudret Doğru
Başhekim Prof. Dr. Doğru’nun açılış konuşmasının ardından İl
Sağlık Müdür Yardımcısı Dr. Ersin Yel
“Kayseri İlindeki Çalışmalar ve Veriler”, İl Sağlık Müdürü Dr. Ahmet Öksüzkaya, “Sevk Sisteminin İşleyişiMevzuat Temeli ve ASKOM Kararları”,
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Başhekim Yardımcısı Doç. Dr.
Tuncay Özgün, “Hastaneler Yönetimi
Açısından Sevkler”, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp Anabilim
Dalı Başkanı Prof. Dr. Levent Avşaroğulları ise “Sevk Türleri, Acil ve Mevzuat, Örnekler” konularında sunum
yaptı.
Çok sayıda öğretim üyesinin
takip ettiği panelin sonunda ise konuşmacılar, kendilerine yöneltilen soruları
cevaplandırdı.
A
an i
c
in rler
s
i
rv nefe
e
S
il ran
c
A rta
ku
ACİL TIP NEDİR ?
cil Tıp; temel görevi, beklenmeyen bir sağlık probleminde veya yaralanma durumunda hastayı değerlendirmek, tanımak, tedavi etmek ve daha ileri sakatlık veya ölümden korumak olan bir uzmanlık dalıdır. Dünyada ilk kez Amerika Birleşik Devletleri’nde 1970 yılında bu uzmanlık eğitimine
başlanmıştır. 42 yıllık bu süre içinde bilimsel anProf. Dr. Levent
lamda, hizmet anlamında çok büyük gelişmelere AV
ŞAROĞULLARI
imza atılmıştır. Dünyada ve ülkemizde çeşitli televizyon dizilerine konu olmuştur. Dünyada Acil
Acil Tıp Anabili
Tıp uzmanlığı hizmetinin sistemli olarak sunulm
duğu başlıca ülkeler ABD, Kanada, İngiltere, ADalı Başkanı
vustralya, Hong Kong ve Singapur’dur. Bir çok
yerde ise başlangıç yapılmış ve ilerlemeye delavsar@erciyes.edu.tr
vam etmektedir.
Acil Tıp hizmeti, akut hastalık veya yaralanması olan bir hastaya tanı koymak, değerlendirmek, stabilizasyonunu sağlamak, tedavi etmek ve
bakımını sonuçlandırmak üzere eğitilmiş hekimler tarafından uygulanır. Bu hizmet gece, hafta sonu ve
bayram tatilleri dahil 7 gün 24 saat aynı kalitede sunulmalıdır. Acil Tıp uzmanları Acil Servislerin yanı
sıra deprem, sel ya da benzeri afetlerde de afet hekimliği uygulamalarında da yer almaktadırlar. Gerek
yurt içinde gerekse yurt dışında bir çok afette yönetim ve tedavi aşamalarında başarıyla görev yapmaktadırlar. Ülkemizde 30 Nisan 1993 yılında Acil Tıp
Uzmanlığı Resmi Gazete’de yeni bir uzmanlık dalı olarak kabul edilmiştir. Uzmanlık eğitimi ilk kez 1994
yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde
başlatıldı. Halen 43 Tıp Fakültesinde ve 27 Eğitim Araştırma Hastanesinde uzmanlık eğitimi sürmektedir.
Ülke genelinde yaklaşık 650 Acil Tıp uzmanı vardır.
1350 Acil Tıp asistanı tıpta uzmanlık eğitimini sürdürmektedir.
Günümüzde Acil Tıp uzmanının görev yaptığı acil servislerde hastaya yönelik klinik yaklaşım
tarzının daha farklı olduğu görülmektedir. Örneğin,
çoklu yaralanması olan bir trafik kazası hastasına
yaklaşımda hasta öncelikle, yaşamı tehdit edebilecek
muhtemel tüm tehlikeli yaralanmalar yönünden değerlendirilir ve gerekiyorsa hayat kurtarıcı girişimler
yapılır. İlk değerlendirme yapılıp hasta stabil hale getirildikten sonra ikincil değerlendirme süreci başlatılır.
Tüm bu süreç esnasında acil ameliyat ya da başka
bir müdahele gerektiren bir durum tespit edildiğinde
hızla ilgili bölüm haberdar edilir ve diğer hazırlıklar
yapılır. Benzeri yaklaşım biçimleri sadece travma
hastalarında değil travma dışı hastalarda da, örneğin
kalp krizleri, astım atakları, epilepsi nöbetleri, sindirim sistemi kanamaları, yani tüm acil hastalıklar için
geçerlidir. Uzmanlık eğitimi yapan bir Acil Tıp asistanı sadece Acil Tıp uzmanlık eğitimi almamakta aynı
zamanda zor durumların yönetimi, problemli durumların çözümü gibi konularda da yetkinliğini artırmaktadır. Sadece hekimler değil acil hemşireleri, hastabakıcıları, paramedikler, ATT’ler ve diğer çalışanlar
da çalışma biçiminin ve alanının farklılığından dolayı
aynı yetkinlikleri geliştirmektedirler.
Acil Tıp ülkemizde hızlı bir gelişim seyri izlemektedir. Sağlık Bakanlığı hem hastane öncesi hem
de hastane içi acil sağlık hizmetlerinde önemli dönüşümler gerçekleştirmiştir. Tüm acil servislerdeki tedavi ve bakımın Acil Tıp uzmanlarınca yapılması planlanmaktadır.
Acil servisler nasıl yerlerdir ?
Acil servisler 24 saat boyunca kesintisiz olarak hizmet verilen yerlerdir. Çalışma şartları bir çok
servise göre farklılık arz etmektedir. Sürekli hasta akışı, hızlı tempolu çalışma, kısa sürede müdahele kararı verme, yoğun iş yükü, kapıda ambulans kuyruğunun oluşması, boş yatak olmadığında hastaların
tedavi ve bakımının Acil’de sürdürülmesi ve yeni gelen hastalar….
Bazen de toplu kazalar, toplu zehirlenmeler!
Acil servisteki hekimler, hemşireler, hastabakıcılar,
paramedikler, ATT’ler, teknisyenler, güvenlik görevlileri, temizlik görevlileri ve diğer çalışanlar kesintisiz
olarak işlerini bu tempoyla sürdürürler. Hızlı ve koordineli çalışmak işin esasıdır. Ancak, tüm bu yoğunluğa ve tempoya rağmen hastalarımıza en iyi hizmeti
sunmak için gayretlerine ve çalışmalarına şevkle devam ederler.
9. sayı sayfaa 10-8:Layout 3
14.12.2012
15:25
Sayfa 1
Bülten Erciyes TIP
Doç. Dr.
Koray GÜMÜŞ
Göz Hastalıkları
Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi
S
kgumus@erciyes.edu.tr
evgili okurlar; bugün sizleri, son yılların popüler konusu keratokonus hakkında bilgilendirmeye ve kafanızdaki soru işaretlerini aydınlatmaya çalışacağım. En etkili biçimde bunu sağlayabilmek için de, bu bilgilendirmeyi düz yazı yerine soru-cevap formatında yazmayı uygun gördüm. Böylelikle konunun siz
değerli okurlar tarafından daha iyi anlaşılacağına inanıyorum.
Çünkü, burada sizinle paylaşacağım sorular klinikte yıllardır
hastalarımızın bizlere yönelttiği soruları kapsamaktadır. Buradaki bilgilendirmeye rağmen kafanıza takılan sorularınızı ve yorumlarınızı mail adresim (drkorayg@hotmail.com) aracılığıyla
tarafıma iletebilirsiniz. Herkese keyif dolu ve sağlıklı bir gün diliyorum.
Keratokonus nedir?
Keratokonus bir kornea hastalığı olduğu için öncelikle
korneayı kısaca tarif ederek bu soruyu yanıtlamaya başlayalım.
Kornea göz küremizin en önde bulunan saydam tabakasıdır. Etraftaki cisimleri görmemizde korneanın rolü oldukça
önemlidir. Bu nedenle korneamızın sağlıklı bir işlev görebilmesi
için, saydam ve düzgün bir şekilde olması gerekmektedir. Dolayısıyla, korneanın gerek saydamlığının bozulması, gerekse yapısında ve şeklinde meydana gelebilecek değişiklikler bizlerin
görme düzeyini ve kalitesini bozacaktır.
Keratokonus ise yukarıda önemini vurguladığımız korneanın, öne doğru bombeliğinin artması (sivrileşmesi) ve aynı
zamanda incelmesi ile karakterize bir hastalıktır.
Keratokonus hangi yaşlarda görülür?
Keratokonus genellikle ergenlik dönemi dediğimiz yaşlarda başlar. Ancak hastalarımız doktora başvurmada geç kaldıklarından dolayı geç tanı konulmaktadır. Ortalama olarak en
sık 20-40 yaşlarında tanı konulmakta iken, son yıllarda teknolojinin ilerlemesi ve keratokonus hastalığına verilen önemin artmasıyla keratokonus tanısı çok daha erken yaşlarda konulabilmektedir.
Keratokonus hastalığının belirtileri nelerdir?
Keratokonus hastalığının en önemli belirtisi düzensiz
astigmatizmaya bağlı sürekli değişim gösteren görme düzeyidir.
Özellikle orta ve ileri evrelerde görme düzeyi ve kalitesi oldukça
düşük olabilmektedir. Hastalar sürekli olarak gözlük numaralarının değişmesinden ve gözlük kullanarak görme düzeylerinin
eskisi kadar artmadığından şikayetçi olurlar. Dolayısıyla, gözlük
numaraları her muayenede değişen hastalarda mutlaka keratokonustan şüphelenilmeli ve ileri tetkikler yapılmalıdır.
Çocukluğundan beri alerjisi olan, bu nedenle sürekli
gözünü ovalayan ve bulanık görme şikayeti olan kişilerin de acilen bir göz doktoruna gitmesi gereklidir. Çünkü, allerjik konjonktivit ve keratokonus hastalıkları sıklıkla bir arada bulunmaktadır.
Keratokonus ömür boyu sürer mi?
İlerleyici bir hastalık mıdır?
Keratokonus ömür boyu süren bir hastalıktır. Keratokonus özellikle bazı durumlarda ve bazı hastalarda ciddi ilerleme gösterebilmektedir. Genel bilgimiz ve tecrübemize göre de,
bu ilerleme ortalama 30-40 yaşından sonra durmakta ve bazı
hastalarda gerileme dahi olabilmektedir.
Keratokonus hastalığının nedenleri nelerdir?
Keratokonus hastalığının nedeni ya da nedenleri günümüzde tam olarak ortaya konabilmiş değildir. Ancak bu zamana kadar yapılmış çalışmalar ve kendi tecrübelerimiz gösteriyor ki, ailesinde daha önceden keratokonus tanısı konmuş olan
kişiler en önemli risk grubunu oluşturmaktadır. Öyle ki, bazı bilimsel çalışmalarda korneanın ana yapısını oluşturan kollajenlerde yapısal bozulmayı tetikleyen bazı genlerin varlığı tespit edilmiştir.
Diğer önemli bir neden ise özellikle çocukluk döneminde gözlerin sıkça ovalandığı allerjik konjonktivit varlığıdır.
Keratokonus hastalarının büyük bir kısmına bakıldığında, çoğunda allerjik konjonktivit ve gözü ovalama hikayesi mevcuttur.
Dolayısıyla gözü ovalama hareketinin bu hastalığın başlamasında tetikleyici rolünün olabileceğini ve / veya hastalığın ilerlemesini arttırabileceğini söylemek mümkündür.
Keratokonus hastalığı ilerleme gösterirse ne olur?
Keratokonus hastalığının ilerlemesi ile hastaların görme düzeyleri ve kalitesi düşmektedir. Kullanılan gözlük ya da
kontak lenslerin numaraları sürekli değişmektedir. Öyle ki, ileri
evre keratokonusta, hastalar kontak lens kullanamaz hale gele-
KERATOKONUS HASTALIĞI
8
bilmektedir.
Daha ileri olgularda ise, korneada hidrops adını verdiğimiz bir durum ortaya çıkabilmektedir. Hidrops durumunda
kornea bütünlüğü bozulmakta ve korneada ödem ve sonucunda skar dokusu gelişmektedir. Bu durum hastalarda görme düzeyinin daha da bozulmasına yol açmaktadır. Klinik olarak hafif
olgularda, doğru tedaviyle düzeltilebilen bu durum, çoğu olguda korneada kalıcı sekel gelişimine sebep olmaktadır. Bu ileri
olgularda ise tek tedavi yöntemi skar dokulu korneanın alınarak
yerine kadavradan sağlam kornea naklinin yapılmasıdır.
Keratokonus hastalığının tedavi seçenekleri nelerdir?
Öncelikle hastalarımızda allerji ve gözü ovalama hikayesi mevcut ise, gerekli tıbbi tedaviye başlıyor ve hastalara gözü
ovalamamalarını salık veriyoruz. Sonra da görme düzeylerini
ve kalitesini kontrol ediyoruz.
Erken evre keratokonus hastalarında sadece gözlük ya
da yumuşak kontak lensler hastalarda yeterli görme düzeyini
sağlayabiliyor. Daha ileri olgularda, gözlük ve yumuşak kontak
lensin yetmediği durumlarda ise daha özellikli kontak lensleri
(sert gaz geçirgen kontak lensleri, yumuşak keratokonus kontakt lensleri, hibrid lensleri, skleral lensler) deniyoruz.
Kontakt lensleri kullanamayan ve kornea kalınlığı belirli bir düzeyin altına inmemiş hastalarda ise kornea içerisine
yerleştirilen halka tedavisi hastalarda görme düzeyini artırabilmektedir.
Bütün bunlara alternatif olarak, son yıllarda göz içine,
doğal lensin önüne ya da iris önüne yerleştirilebilen kişiye özel
lensler de görme düzeyinin arttırılmasında oldukça başarılı olabilmektedir.
Yukarıda bahsedilen tedavi yöntemleri keratokonus
hastalarında görme düzeyini arttırmak için tercih edilen tedavi
seçenekleridir. Burada unutulmaması gereken bir nokta, keratokonus hastalığının bütün bu tedavi yöntemlerine rağmen ilerleyebileceği gerçeğidir.
Keratokonus hastalığının ilerlemesini
durdurmak için ne yapılmalıdır?
Öncelikle söylemek gerekir ki, keratokonus hastalarının takipleri son derece düzenli bir şekilde yapılması gerekmektedir. Özellikle allerjik konjonktiviti ve buna bağlı sürekli kaşıntı
şikayeti olan, ailesinde keratokonus öyküsü olan ve ergenlik yaş
gurubundaki hastaların çok daha sık aralıklarla takip edilmeleri
gerekmektedir.
Yapılan çalışmalar göstermektedir ki, gözü ovalamak
keratokonusun ilerlemesine neden olabilmektedir. Düzenli takip
ve gözün ovalanmasının ortadan kaldırılmasına rağmen, keratokonus hastalığında ilerlemesi (kötüleşmesi) devam eden, buna bağlı görme düzeyi sürekli azalan ve kornea kalınlığı da sürekli olarak incelen hastalarda mutlaka riboflavin ve UV-A ile
korneal çapraz bağlama (Corneal Cross-linking with riboflavin /
UV-A) tedavisi yapılmalıdır.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
nasıl bir tedavi yöntemidir?
Temel olarak korneal çapraz bağlama tedavisi, keratokonusun ilerlemesini durdurmak için yapılan bir tedavi yöntemidir. Bu yöntemde riboflavin göz solüsyonu ve ultraviyole - A
ışını kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalar göstermektedir ki, tedavi sonrasında korneadaki kollajen lifleri arasındaki çapraz
bağların sayısı artmaktadır. Böylelikle, kornea mekanik olarak
çok daha sağlam bir yapıya kavuşarak keratokonus hastalığının
ilerlemesi durdurulabilmektedir.
Bu tedavi yönteminde akıldan çıkartılmaması gereken
önemli iki nokta bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, korneal
çapraz bağlama yöntemi keratokonus hastalığını tamamen ortadan kaldırmaya yönelik yapılan bir işlem değildir. İkincisi ise,
bu yöntemin görme düzeyi üzerine direkt etkisinin olmamasıdır.
İşlem sonrası hastaların, yukarıda bahsedilen yöntemler ile görme düzeylerinin arttırılması gerekmektedir.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisinin sonuçları nasıldır?
Hastanemiz göz kliniğinde, 2008 yılından bu güne
korneal çapraz bağlama tedavisi yapılmaktadır. Birçok hasta grubunda olduğu gibi, keratokonus hastaları için de referans bir
klinik haline gelmiş bulunmaktayız. Yapılan bilimsel çalışmalar
ve dört yıllık klinik deneyimimiz göstermektedir ki, korneal çapraz bağlama yöntemi keratokonusun ilerlemesinin durdurulmasında oldukça başarılıdır. Öyle ki, hastaların büyük bir kısmında
hastalıkta gerileme dahi tespit edilebilmektedir.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisinin basamakları nelerdir?
Korneal çapraz bağlama, topikal anestezi altında yapılabilen, hastalar açısından çok da zor olmayan bir işlemdir. İşlem başlamadan önce, anestetik damla damlatılarak göz hissiz
bir hale getirilir. Dolayısıyla işlemin kendisi ağrılı değildir.
İşlemin basamaklarını tarif edecek olursak:
- İşlem öncesi anestetik damla damlatılarak gözde uyuşma sağlanır.
- İşlemin yapılacağı gözün etrafı steril hale getirilecek şekilde
düzgünce temizlenir.
- Göz etrafına steril bir örtü yapıştırılır.
- Kornea merkezinde (yaklaşık 8-9 mm’lik çapta) en dış tabaka
olan epitel kaldırılır. Kornea kalınlığı ölçülerek not edilir.
- Epitel kaldırılması sonrası, 30 dakika boyunca korneaya her
2-5 dakikada bir izotonik % 0.1 riboflavin solüsyonu damlatılır
ve kornea riboflavin solüsyonu ile doyurulur. Bu sırada gözlerin
hareket ettirilmemesi damlatılan solüsyonun etkinliği açısından
önemlidir.
- 30 dakika sonrasında kornea kalınlığı yeniden kontrol edilir.
Eğer kalınlık 400 mikrometre altındaysa, işleme hipotonik
riboflavin solüsyonuyla devam edilir ve kornea şişirilir. Kornea
kalınlığı 400 mikrometre üzerine çıkarıldıktan sonra, 2. aşama
olan UV-A tedavisine geçilir.
- Daha sonra 30 dakika süreyle korneaya UV-A ışın tedavisi uygulanır, bu sırada korneaya her 2 dakikada bir riboflavin solüsyonu damlatılmaya devam edilir. Kliniğimizde kullandığımız
cihaz ile UV-A süresi 10 dakikaya kadar geriletilmiştir. Bu da
hastaların işleme olan uyumu açısından son derece avantajlıdır.
- Yeniden kornea kalınlığı ölçülüp, göze tedavi amaçlı yumuşak
kontakt lens takıldıktan sonra işlem sonlandırılır.
Kornea yüzey tabakası kapanana kadar hasta enfeksiyonlara duyarlı olacağı için antibiyotikli damlalar verilir, göz kapatılmaz.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisi sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Öncelikle şu nokta bilinmelidir ki, işlemin kendisi ne
kadar ağrısız olurlu olsun, özellikle birinci gün işlem yapılan
gözde farklı derecelerde ağrı, sulanma, kızarıklık, yanma ve batma şikayetleri olacaktır. Bu nedenle de hastalara yapılan uyarıların ciddiye alınması ve reçete edilen ilaçların düzenli kullanılması, başarılı ve komplikasyonsuz bir sonuç açısından oldukça
önemlidir.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisi sonrası takipler ne sıklıkla olmalıdır?
Özellikle ilk 3-4 gün son derece önemlidir. Bu süre zarfında her gün ya da gün aşırı kontrole gitmek komplikasyon gelişme riskini azaltmak açısından çok önemlidir. 3 ya da 4 gün
sonra, takılan kontakt lens çıkartılır ve uygun tedavi ile hastalar
1., 3., 6. ve 12. aylarda kontrole çağırılır.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisinin etkisi ne zaman görülebilir?
Öncelikle şunu ifade etmem gerekir ki, bu tedavi sonrası özellikle ilk 1 ay içerisinde gözünüzde bulanık görme olabilir. Sonraki dönemde ise bulanık görmeniz giderek azalacaktır.
Tam anlamıyla etkinin başlaması için en az 3-6 ay beklemek gerekmektedir.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking) tedavisi
sonrası kontakt lense ne zaman başlanabilir?
Eğer hastalar tedavi öncesi kontakt lens kullanıyorsa,
işlem sonrası mevcut kontakt lensin kullanımına devam edebilirler. Ancak yeni bir lens denenecekse, en az 6 ay geçtikten ve
korneada stabilizasyon sağlandıktan sonra denenmelidir.
Korneal çapraz bağlama (cross-linking)
tedavisinin yan etkileri nelerdir?
Korneal çapraz bağlama işlemi genel olarak güvenli bir
yöntem olmakla beraber, ilk kullanıma başladığı günden bu güne çeşitli komplikasyonlar bildirilmiştir. Bu komplikasyonlar arasında korneada haze (bulanıklık), endotel iltihabı (endotelit)
ve buna bağlı korneada skar gelişimi, kornea enfeksiyonları
(keratit ve korneal abse), korneada steril infiltrat gelişimi sayılabilmektedir.
9 . sayı sayfa 9:Layout 3
14.12.2012
15:26
Sayfa 1
9
Bülten Erciyes TIP
DOĞUŞTAN KALBİ DELİK 11 AYLIK BEBEK, HİBRİD
ANJİYO YÖNTEMİ İLE SAĞLIĞINA KAVUŞTURULDU
Fizyoterapistler
E
Günü kutlandı
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde 8 Eylül Dünya Fizyoterapistler Günü
etkinliği düzenlendi.
7 Eylül 2012 Cuma günü Gevher Nesibe Hastanesi Öğretim Üyeleri Kafeteryasında
gerçekleştirilen etkinliğe Tıp Fakültesi Hastaneler
Başhekimi Prof. Dr. Kudret Doğru, Hastaneler
Başmüdürü Özcan Özyurt, Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Anabilim Dalı Öğretim Üyeleri, Hastane Müdür ve Müdür Yardımcıları ve hastanede
görevli fizyoterapistler katıldı.
Fizyoterapistlerin günlerini kutlayan
Başhekim Prof. Dr. Kudret Doğru, fizyoterapistlerin, fizik tedavi ve rehabilitasyon alanında hastaya verilen hizmette önemli görev üstlendiğini belirterek, fizyoterapistlerin günlerini kutladı.
Konuşmaların ardından kurumda 10. yılını dolduran 7 fizyoterapiste plaket takdim edildi, ikramla etkinlik sona erdi.
Erciyes Üniversitesi Tıp
Fakültesi Hastaneleri
Çocuk Kardiyoloji
Bölümünden başarılı
bir operasyon daha!
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Çocuk Kardiyoloji bölümünde
gerçekleştirilen başarılı bir operasyonla, doğuştan kalbi delik olan 11 aylık
çocuk sağlığına kavuşturuldu.
Dünyada yeni bir tedavi yöntemi olan Türkiye’de ise nadir
olarak uygulanan hibrid anjiyo
yöntemi kalbindeki deliğe amplatzer denen bir şemsiye yerleştirilen küçük Hira Nur Aslan, hastaneden taburcu aşamasına geldi.
11 Eylül 2012 Salı günü Çocuk Hastanesi Anjiyo Ünitesi’nde düzenlenen basın toplantısında
Çocuk Kardiyoloji Bilim Dalı Başkanı Prof.
Dr. Kazım Üzüm ile Çocuk Kardiyoloji Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi Narin, küçük çocuğun kalbine yönelik gerçekleştirilen operasyon ile ilgili bilgiler verdi.
Doğduğunda ventrikül denilen kalbin odacıkları arasında çok geniş bir delik
olan küçük hastalarının bir aylıktan itibaren
kilo alamama, beslenememe, erken yorulma ve sık zatürre geçirme gibi kalbindeki
mevcut deliğe bağlı ağır kalp yetersizliği
bulgularının bulunduğunu belirten Erciyes
Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Kardiyoloji
Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nazmi
Narin, şunları söyledi:
“Ventrikül dediğimiz bu geniş delik
nedeniyle akciğere giden kan akımı çok fazla olduğundan ağır pulmoner hipertansiyon dediğimiz ciddi akciğer tansiyon yüksekliği gelişmişti. Bu durum hastaya 3 ay
önce yapılan anjiyokardiyografiyle doğrulandı ve 3 ay önce hastaya akciğer tansiyonunun daha da yükselerek ölümcül bo-
yutlara ulaşmaması için
pulmoner bandlama dediğimiz ilk kapalı kalp ameliyatı uygulandı. Sonrasında hastanın kalbindeki deliğin kapatılması
ve bu bandın kaldırılmasını içeren ikinci ve nihai
ameliyatın olması gerekiyordu. Ancak hastanın kilosunun düşük olması (6,5 kg), kalp
yetersizliği belirti ve bulgularının devam
etmesi ve kalp defektinin çok büyük olması
nedeniyle açık kalp ameliyatı bir takım
riskler içeriyordu. Bunun yanında bu hasta
için yapılacak açık kalp ameliyatı by-pass
dediğimiz bir pompa aracılığıyla kalbin
tamamen durdurularak yapılacak olmasıyla
da gelişebilecek olası komplikasyonlar
nedeniyle hastanın kalbindeki deliğe hibrid
yöntemle amplatzer denen bir şemsiye yerleştirildi. Bu işlem ameliyat-hanede değil
anjiyokardiyografi salonunda geçekleştirildi. Kalp damar cerrahları tarafından göğüs
ön yüzü açıldıktan sonra pediyatrik kardiyoloji ekibi olarak çeşitli kateterler yardımıyla kalbi kesmeden delik içerisine uygun
şemsiye cihazı yerleştirdik. Bu işlem çalışan
kalpte gerçekleştirildiğinden dolayı açık
kalp ameliyatının olası riskleri bertaraf
edilmiş oldu. Aynı seansta akciğere giden
pulmoner damardaki band da kalp damar
cerrahları tarafından kaldırıldı ve göğüs
kapatıldı.”
Hastaya yapılan tüm bu işlemlerin
yaklaşık 1,5 saat gibi çok kısa bir sürede bittiğine dikkat çeken Prof. Dr. Narin, “Hastanın taburculuk işlemleri açık kalp ameliyatına göre daha erken tamamlandı. İşlem başarıyla gerçekleştirildi ve hastanın kalp ritmi
normal seyretti. Dünyada yeni bir tedavi
yöntemi olan ve Türkiye de nadir olarak
uygulanan hibrid yöntemle kalp girişimleri
ameliyat şansı olmayan ya da ameliyatı çok
riskli olan, transkateter girişim için de çok
küçük olan hastalarda ideal bir yöntem olup, ünitemizde toplam 3 hastaya başarıyla
uygulanmıştır” dedi.
Küçük çocuğun annesi
doktorlara teşekkür etti
Açıklamanın ardından 11 aylık
bebek Hira Nur Aslan ile annesi Arife Aslan
tedavi gördüğü serviste ziyaret edildi.
Ziyarette çocuğunu hayata döndüren doktorlara teşekkür eden anne Arife Aslan,
“Çocuğum durmadan ağlıyordu. Uyuyamıyordu ve bizde hayatını kaybedeceğini
sandık. Erciyes Üniversitesi Hastanesine
getirdiğimiz çocuğumuz yapılan tetkiklerin
ardından ameliyata alındı. Prof. Dr. Nazmi
Narin öncülüğünde yapılan ameliyatla çocuğumuz yaşama döndü. Doktorların hepsine çok teşekkür ediyorum, çocuğumu
sağlığına kavuşturdular” diye konuştu.
DİYABET HASTASI ÇOCUKLAR VE AİLELERİNE DİYABET EĞİTİMİ VERİLDİ
konuşmacı olarak katıldı.
Prof. Dr.
Mustafa Kendirci
E
Prof. Dr.
Selim Kurtoğlu
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk
Endokrinoloji Bilim Dalı tarafından “14
Kasım Dünya Diyabet Günü” münasebetiyle diyabet hastası çocuklar ve ailelerine yönelik “Diyabet Eğitim Toplantısı” düzenledi.
18 Kasım 2012 Pazar günü Tıp Fakültesi Merkezi Dersliklerde gerçekleştirilen
toplantıya Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, Çocuk Endokrinoloji
Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Mustafa
Kendirci, Uzman Dr. Sevgi Özmen, Hemşire
Filiz Arıcan ve Diyetisyen Zehra Avanoğlu
Toplantının açılış konuşmasını yapan Prof. Dr. Selim Kurtoğlu, böyle bir toplantı düzenlemedeki amaçlarının diyabet
hastalığına dikkat çekmek ve diyabet hastası
çocuklar ve ailelerine yönelik eğitim vermek
olduğunu belirterek, katılımlarından dolayı
diyabet hastası çocuklar ve ailelerine
teşekkür etti.
Toplantıda “Diyabetle Yaşamak”
konulu sunum yapan Prof. Dr. Mustafa Kendirci ise, diyabetlilerin hayatını kurtarıcı insülini keşfeden Frederick Banting’in doğum
günü olan 14 Kasım gününün, Dünya Sağlık
Örgütü ve Uluslararası Diyabet Federasyonu
tarafından 1992 yılından beri “Diyabet
Günü” olarak kabul edildiğini ve tüm dünyada 14 Kasım’ın diyabetlilerin buluştuğu,
kan şekerlerinin ölçüldüğü, eğitimlerin verildiği ve birçok sosyal organizasyonların yapıldığı bir gün olduğuna söyledi.
Pankreastan salgılanan insülin hormonunun kan şekeri düzeylerini kontrol
edememesi olarak tarif edilen diyabetin en
sık görüldüğü ülkelerin Finlandiya, Norveç,
Danimarka gibi İskandinav ülkeleri, en az
görülen ülkelerin ise Çin ve Venezüella,
Türkiye’nin de diyabetin az görüldüğü ülkeler arasında olduğunu belirten Prof. Dr. Kendirci, “Diyabet her yaşta görülebilir. Çocuklarda 10-14 yaş arasında daha sık görülüyor.
Her mevsimde gözleniyor. Kışın daha fazla
gözleniyor. Şişmanlık, yaşın 10’un üzerinde
olması, ailede tip 2 diyabet hikayesi olması,
boyun ve koltuk altında esmerlik, c-peptid
dü-zeyinin normal / yüksek olması gibi bulgular tip-2 diyabeti düşündürür. Çok su
içme, çok idrara çıkma, zayıflama gibi bulgular varlığında, açlık kan şekerinin 126
mg/dl’nin üzerinde olması, tokluk kan şekerinin 200 mg/dl’nin üzerinde olması, şeker
yüklemesi testinde 120. dakikada 200
mg/dl’nin üzerinde olması diyabet tanısıdır”
dedi. Diyabet tedavisinin bir ekip işi
olduğunu kaydeden Prof. Dr. Kendirci, “Diyabetle ilgilenenler sadece beslenme ve diyabet bakımı konusunda değil, aynı zamanda iletişim teknikleri, psikoloji ve davranış
düzenlenmesi teknikleri konusunda da eğitimler almalıdır” şeklinde konuştu.
Toplantıda konuşma aralarında sergilenen palyaço ve folklor gösterileri ile diyabet hastası çocuklar doyasıya eğlendi.
9. sayı sayfa 4-10:Layout 3
14.12.2012
15:19
Sayfa 1
Bülten Erciyes TIP
KADİM KENT KAYSERİ GÜNLERİ’NDE
STANDIMIZ İLGİ GÖRDÜ
Tıp Fakültesi Öğretim
Üyelerinin başarıları
10
Prof. Dr. Ali Ünal'a özel ödül verildi
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı
Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ali Ünal, Hematoloji Uzmanlık Derneği
tarafından 17-21 Ekim 2012 tarihlerinde Antalya'da düzenlenen 3.
Uluslararası Avrasya Hematoloji Kongresi'nde; Hematoloji bilimine
yaptığı katkılardan dolayı Özel Ödül'üne layık bulundu.
Doç. Dr. Niyazi Acer'e birincilik ödülü
E
rciyes Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Hastanelerinin birlikte tanıtıldığı stant, Ankara’da düzenlenen “Kadim Kent Kayseri Günleri”nde büyük ilgi gördü. Çok sayıda siyasetçi, bürokrat ve vatandaşın gezdiği
Erciyes Üniversitesi tanıtım standında, ziyaretçilere Erciyes
Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanelerini tanıtıcı kitap, dergi, gazete ve broşür dağıtılırken,
Erciyes Üniversitesi’nin kuruluşundan bu yana geldiği aşamayı anlatan fotoğraf sergisini ziyaretçiler çok beğendi.
Kayseri Büyükşehir Belediyesi öncülüğünde Kayseri Valiliği, üniversiteler, bazı kamu kurumları ve ilçe belediyeleri ile bazı firmaların katılımıyla Ankara Congresiumda düzenlenen ve 4 gün süren “Kadim Kent Kayseri Günleri”nde, Erciyes Üniversitesi ile Erciyes Üniversitesi Tıp
Fakültesi Hastanelerinin birlikte açtığı stant büyük ilgi
gördü.
18 Ekim 2012 Perşembe günü başlayan ve açılışını Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün yaptığı etkinliğe Erci-
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Niyazi Acer, 06 – 08 Kasım 2012 tarihleri arasında Samsun’da düzenlenen “AsianAfrican Stereology Congress”de,
“Estimation of the Brain Surface Area using Invariator with MR imaging: A pilot study” başlıklı bildiri posteri ile birincilik ödülü aldı.
yes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Fahrettin Keleştemur da
katılırken, Erciyes Üniversitesi standında ziyaretçilere üniversiteyi ve hastaneyi tanıtıcı bol miktarda kitap, dergi, gazete, broşür, kalem, naylon çanta dağıtıldı.
Erciyes Üniversitesi’nin kuruluşundan bu yana
geldiği aşamayı anlatan ve büyük beğeni gören fotoğraf
sergisinin de yer aldığı standı, başta Başbakan Yardımcısı
Beşir Atalay, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız,
İçişleri Bakan Yardımcısı ve Kayseri Eski Valilerinden Osman Güneş, İçişleri Bakanlığı Müsteşarı Seyfullah Hacımüftüoğlu, Kayseri Valisi Şerif Yılmaz, Kayseri Büyükşehir
Belediye Başkanı Mehmet Özhaseki’nin yanı sıra, Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı Müsteşarı Metin Kilci, Rekabet
Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nurettin Kaldırımcı, Milli Savunma Eski Bakanlarından Sabahattin Çakmakoğlu, Spor Eski
Bakanlarından Faruk Nafız Özak, Kayseri Eski Valilerinden
Mevlüt Bilici ile çok sayıda emekli bürokrat, öğretim üyesi
ve vatandaş ziyaret etti.
En İyi Pediatrik Girişimsel Kardiyoloji
Bildirisi Birincilik Ödülü” ERÜ'ye verildi
Türk Kardiyoloji Derneği 28. Ulusal Kardiyoloji Kongresinde
“En İyi Pediatrik Girişimsel Kardiyoloji Bildirisi Birincilik Ödülü” Erciyes Üniversitesi'ne verildi.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi Ali Baykan,
Nazmi Narin, Abdullah Özyurt, Mustafa Argün, Özge Pamukçu, Sertaç
H. Onan, Saadettin Sezer, Kazım Üzüm tarafından yürütülen “Arteriyel
yol kullanılmadan transvenöz prosedürle kapatılan PDA olgularının
değerlendirilmesi” isimli çalışma birincilik ödülüne layık bulundu.
Tıp Fakültesi'ne 35. Türk Mikrobiyoloji
Kongresi'nde Poster Birincilik Ödülü
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Duygu Perçin ve Pınar Ekincioğlu tarafında yürütülen "Anaerop enfeksiyonların tanısında multiplex PCR yönteminin değerlendirilmesi" başlıklı çalışma 3-7 Kasım 2012 tarihleri arasında Kuşadası'nda düzenlenen 35. Türk Mikrobiyoloji Kongresi'nde
Poster Birincilik Ödülüne layık bulundu.
Tıp Fakültesi Hastaneleri
Kan Merkezi'ne Ödül
Hastane İlköğretim Okulu’nda “ÖĞRETMENLER GÜNÜ” etkinliği
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri İlköğretim Okulunda görevli öğretmenlerin 24 Kasım
Öğretmenler günü kutlandı.
Mustafa Eraslan-Fevzi Mercan Çocuk Hastanesi Halkla İlişkiler Ünitesi tarafından gerçekleştirilen
etkinlikte Hastaneler Başmüdürü Özcan Özyurt, Hastane Müdür Yardımcısı Şerife Gürcan, Hastane İlköğretim Okulunu ziyaret ederek, burada görevli öğretmenlerin 24 Kasım Öğretmenler Günü’nü kutladılar.
Sohbet havasında geçen ziyarette Başmüdür
Özyurt, öğretmenlik mesleğinin büyük özveri gerektiren önemli meslek olduğunu belirtirken, “Fedakarca
çalıştıklarını bildiğimiz tüm öğretmenlerimizin günlerini
kutluyor ve meslek hayatlarında başarılar diliyorum”
dedi.
18 - 22 Kasım 2012 tarihleri arasında Antalya'da düzenlenen,
"5. Ulusal Kan Merkezleri Ve Transfüzyon Tıbbi Kongresi’nde, Erciyes
Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Kan Merkezi'nde görevli öğretim
üyesi Prof. Dr. Bülent Eser, Uzm. Dr. Muzaffer Keklik ve Biyolog Mehmet Yay, “Erciyes Üniversitesi 2006-2012 Donasyon Verileri ve SeroPozitif Oranlarının İrdelenmesi" başlıklı poster bildirisi ile Dr. Nilgün
Acar Teşvik Ödülleri Poster Bildiri 2.lik Ödülü'ne layık bulundular.
Tıp Fakültesi'ne iki ödül
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Fulya Tahan, Emine Biçici, Berkay Saraymen, Hatice Eke Güngör, Himmet
Haluk Akar, 07-11 Kasım 2012 tarihleri arasında Antalya’da düzenlenen XIX. Ulusal Allerji ve Klinik İmmünoloji Kongresi’de hazırladıklar
“Egzersize Bağlı Bronkokonstriksiyonda Nefes Havası Lipoksin A4
Düzeyleri” başlıklı bildiri ile “Çocuk Solunum Yolu Allerjileri 1-2” kategorisinde sunulan posterler arasında birincilik ödülü almışlardır.
Yine Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Canan
Altunay, Meda Kondolot, Serpil Poyrazoğlu, Ahmet Öztürk, Mustafa
Mümtaz Mazıcıoğlu, Selim Kurtoğlu tarafından yazılan ve Journal of
Clinical Research in Pediatric Endocrinology (JCRPE) dergisinde Eylül
2011-Haziran 2012 döneminde yayınlanan orijinal makaleler arasından, “Weightheight Percentiles For 0-84-Month-Old Children in Kayseri-A Central Anatolian City in Turkey” başlıklı makaleleri ile üçüncülük ödülü’ne layık görülmüşlerdir.
ERÜ Tıp Fakültesi'ne ödül
26 - 29 Nisan 2012 tarihinde Ohrid / Makedonya’da yapılan
“Third congress of General Practice / Family Medicine” kongresinde,
üniversitemiz Tıp Fakültesi Öğretim Üyeleri Doç. Dr. Alper Yurci, Doç.
Dr. M. Mümtaz Mazıcıoğlu, Uzm. Dr. Muharrem Pangal, Öğr. Gör. Dr.
Elif Deniz Şafak, Prof. Dr. Şebnem Gürsoy ve Prof. Dr. Hasan Basri Üstünbaş tarafından yürütülen “The prevalencerelated factors with irritable bowel syndrome in primary care workers” çalışma sözlü sunumu birincilik ödülü almıştır.
9. sayı sayfa 11:Layout 3
14.12.2012
15:27
Sayfa 1
CANLI YAYINDA ‘AMELİYATSIZ
Bülten Erciyes TIP
DELİK KALP’ TEDAVİSİNİ ANLATTI
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Güngör Kaya,
canlı yayında ameliyatsız delik kalp tedavi yöntemini anlattı.
20 Eylül 2012 Perşembe günü sabah saat:
10.35’de TRT Haber kanalında yayınlanan “Gündem”
programına katılan Doç. Dr. Mehmet Güngör Kaya, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kalp Hastanesi anjiyo ünitesinde, canlı yayında, 40 yaşındaki bir hastanın doğuştan
delik olan kalbini ameliyatsız tedavi, anjiyo yöntemi ile kapattı.
Canlı yayında TRT Haber muhabirinin sorularını
cevaplandıran Doç. Dr. Kaya, kalpteki delik nedir, nasıl oluşur, belirtileri ve tedavi yöntemleri hakkında bilgiler verdi.
Doç. Dr. Kaya, hastanelerinde anjiyo yöntemi ile
bugüne kadar 411 erişkinin kalp deliğini kapattıklarını belirtirken, Türkiye’de üniversite hastaneleri içerisinde en
çok bu tedavi yöntemini uygulayan hastane olduklarını
kaydetti.
Doç. Dr. Kaya, “Genelde nefes darlığı ve çarpıntı
belirtileri bulunan ve doğuşta ortaya çıkan kalpteki delik,
hem çocuklukta, hem ileri yaşta, tedavi edilmesi gereken
ciddi bir hastalıktır. Biz bu hastalığı hastanemiz anjiyo ünitesinde kasıktan katater yardımıyla kalbe kadar girerek,
kalpteki deliği kansız ve ameliyatsız şekilde çift taraflı şemsiye ile kapatıyoruz. Eğer hastalık tedavi edilmezse, akci-
E
ğerde tansiyon yükselmesine, kalp yetmezliğine ve kalpte
ritim bozukluğuna, ileri safhada ise ölüme yol açmakta”
dedi.
Ayrıca Rektör Keleştemur, 1617 Kasım, 2012 tarihleri arasında
Belgrad/Sırbistan’da düzenlenen “International Symposium on Advances
in PCOS” isimli toplantıda “HirsutismFrom Diagnosis to the Use of Antiandrogens” başlıklı bir konuşma yapmıştır.
Prof. Dr. Dündar, ABD / San Antonia'da konuşma yaptı
E
rciyes Üniversitesi, Tıp Fakültesi,
Tıbbi Genetik Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Munis Dündar; 19-21
Kasım 2012 tarihleri arasında Amerika
Birleşik Devletleri / San Antonia'da yapılan International Conference on Genetic Syndrome & Gene Therapy
(http://www.omicsonline.org/genetherapy2012/) toplantısında onursal
davetli olarak katıldı.
Prof. Dr. Dündar, toplantının
ilk oturumunda "Current State of
Biotechnology & EBTNA" ko-nuşmasını; sonraki gün de tanımlamış
olduğu Dundar Sendromunu Developmental Genetic & Genetics Disorders oturumunda hem oturum başkanı
hemde konuşmacı olarak "Mutations
of CHST14 geneDundar syndrome"
çalışmasını katılımcılarla paylaştı.
Bülten Erciyes TIP
SAHİBİ
Prof. Dr. Kudret DOĞRU
GENEL YAYIN YÖNETMENİ
Doç. Dr. Murat BORLU
İDARİ KOORDİNATÖR
Özcan ÖZYURT
YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Üstün TUNCER
EDİTÖR
Şevket ATALAY
HUKUK DANIŞMANI
Av. Tuğba TANRIVERDİ
Doç. Dr. Kaya’ya
iki ödül birden
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.
Dr. Mehmet Güngör Kaya,
Türk Kardiyoloji Derneği’nden iki ödül birden aldı.
Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç.
Dr. Mehmet Güngör Kaya’nın
“A comparative study of cardiofix septal occluder versus
amplatzer septal occluder in
percutaneous closure of secundum atrial septal defects”
konulu bildirisine, Türk Kardiyoloji Derneği Bildiri Özetleri
Değerlendirme Kurulu kararıyla “28. Ulusal Kardiyoloji Kongresi
En İyi Erişkin Girişimsel Kardiyoloji Bildirisi İkincilik Ödülü” verildi.
Rektör Keleştemur, İran ve Sırbistan’da konuşma yaptı
rciyes Üniversitesi Rektörü Prof.
Dr. Fahrettin Keleştemur, 10-12
Ekim, 2012 tarihleri arasında Isfahan /
İran’da düzenlenen “2nd International
&4th Ira-nian Congress of Endocrine
& Metabolism Updates” isimli toplantıda “Pituitary Dysfunction after Traumatic Brain Injury” başlıklı bir konuşma yapmıştır.
E
11
YAYIN KURULU
Prof. Dr. Emine Alp MEŞE
Doç. Dr. İbrahim ÖZDOĞRU
Doç. Dr. Tuncay ÖZGÜN
Doç. Dr. Ahmet GÜNEY
Aydemir KAYABAŞI
Mustafa DOĞAN
Aysel UĞUR
İbrahim BARIN
FOTOĞRAFLAR
Hamza AKTAŞ
DİZGİ-TASARIM
Şerife ÜNEL
İLETİŞİM
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri Basın-Yayın ve Halkla İlişkiler
Müdürlüğü - KAYSERİ Tel: (0 352) 437 93 34 Faks: (0 352) 437 52 73
http://hastaneler.erciyes.edu.tr
Önder Ofset Matbaacılık Tesislerinde basılmıştır
Tel: 0 352 331 58 00 Fax: 0 352 331 86 00 info@ondermatbaa.com.tr
Yine, Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Güngör Kaya’nın
“Relation of Left Atrial Spontaneous Echocardiographic Contrast in Patients With Mitral Stenosis to Inflammatory Markers
(Am J Cardiol 2012;109:851-855)” başlıklı çalışmasına Türk
Kardiyoloji Derneği Seçiciler Kurulu tarafından “2012 TKD-Servier Bilimsel Yayın Ödülü İkinciliği” verildi.
Sunay
KÜTÜK
Başdiyetisyen
H
KIŞ AYLARINDA KİLO ALMAMAK
VE HASTALIKLARDAN
KORUNMAK İÇİN
NASIL BESLENMELİYİZ ...
sunaykutuk71@hotmail.com
avaların soğuması ile beraber hem enfeksiyon hastalıkları (soğuk algınlığı,grip vs.) sık
görülmeye başlarken hem de yanlış beslenmeye
bağlı kilo artışımız kaçınılmaz olur. Bu nedenle yeterli ve dengeli beslenerek hem enfensiyon hastalıklarından korunmalı hem de kilo artışımızı engelleyebiliriz.
- A,C,E vitamini ile çinko, magnezyum,
selenyum gibi minerallerden zengin besinleri tercih etmeliyiz. Bu aylarda bolca bulunan turunçgiller, brokoli, kabak gibi sebze ve meyveler sık tüketilmelidir.
- Yeterli protein almalıyız. Bunun için süt,
yoğurt, peynir,yumurta, kırmızı et, tavuk eti, balık
eti gibi özellikle hayvansal kaynaklı proteinleri yeterli ve dengeli tüketilmelidir. Özellikle haftada en
az 2 kez balık tüketmek kandaki kötü huylu kolesterolün düşmesini sağlar, çocuklarda beyin ve zeka gelişimini sağlayan omega 3, selenyum ve iyot
içermesi nedeniyle tüketmeliyiz.
Kış gecelerinin uzaması ve hareketsizlikle
beraber yavaşlayan metabolizmamız nedeniyle
gelecek olan kilo artışlarına dikkat !!!
- Kilo artışını engellemek için; daha uzun
süre tok kalmamızı sağlayan lifli gıdalardan kepek,
yulaf, çavdar, meyve sebze, kuru fasülye, nohut
gibi besinler tercih etmeliyiz.
- Günlük beslenme düzenimizi 3 ana ve 3
ara öğün olacak şekilde ayarlamalıyız.
- Ara öğünlerde tok tutması ve vitamin
mineral içeriğinden dolayı kuru meyveleri tercih
edebiliriz.
- Kışın su kaybımız daha az olduğu için
susama hissimiz azalır.Su tüketimine önem vermeliyiz. Günlük maksimum 2-3 litre kadar sıvı tüketmeliyiz.
Soğuk havalar nedeniyle sıcak içeceklerden kafein tein içeriği yüksek olan çay ve kahve
tercih edilir. Fakat fazla miktarda kafein kalp damar ve kalp basıncı üzerine olumsuz etki eder.
(Günlük maksimum 3 bardak neskafe alınabilir).
Bitki çaylarını tercih etmeliyiz. Kuşburnu çayı C vitamini içeriğinden dolayı, rezene çayı gaz sorunlarına iyi geldiği için, soğuk algınlığı içinde ıhlamur
nane kekik zencefil çayları tercih edilebilir.
Kışın havaların soğuması nedeniyle fiziksel aktivitemiz azalır. Haftanın en az 5 günü 35 dk
orta tempolu yürüyüş yapmalıyız.
Tatlı tercihimizi sütlü ve meyveli tatlılar
yönünde kullanmalıyız. Hamur işi ve şerbetli tatlıları tercih etmemeliyiz.
Alışverişe giderken alışveriş listesi oluşturmak, ihtiyaç dışı gereksiz besinler almamızı engeller.
İyi ve sağlıklı bir kış geçirmeniz dileğiyle...
9. sayı sayfa 12:Layout 3
14.12.2012
15:28
Sayfa 1
KALPTEKİ RİTİM BOZUKLUKLARI
DONDURULARAK TEDAVİ EDİLİYOR
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde kalp ritim bozuklukları cryo ablasyon
(soğutma yöntemi) ile tedavi edilmeye başlandı. Dünya’da yeni uygulanmaya başlanmış olan, eski yöntemlere göre komplikasyonları daha düşük bu yeni yöntemle kalpteki sorunlu
bölge eksi 40-50 derece arasında dondurularak, çarpıntı oluşumu engelleniyor.
Kalp ritim bozukluğundaki bu yeni tedavi yöntemi hakkında bilgiler veren Erciyes
Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Anabilim
Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Namık Kemal Eryol, Türkiye’de İstanbul, Ankara gibi büyükşehirlerde uygulanan cryo ablasyon yönteminin
bölgede ilk olarak Erciyes Üniversitesi Hastaneleri’nde de uygulanmaya başlandığını kaydetti.
Eskiden kalpte çarpıntıya neden olan
alanların ısıtılarak hastalığın tedavi edilmeye
çalışıldığını ve bunun da kalpte bazı komplikasyonların oluşmasına neden olduğunu ifade eden Prof. Dr. Eryol, şu bilgileri verdi:
“Normal bir kalp hızı dakikada 60100’dır. Çarpıntısı olan hastalarda bu 130190’a kadar çıkar. Çarpıntı ile ortaya çıkan ve
halk arasında kalp ritim bozukluğu olarak bilinen atriyal fibrilasyon yapılan klinik uygulamada en sık görülen ve hastaneye yatış nedenleri
arasında da en başta yer alan önemli bir hastalıktır. Kalbin üst bölümünden (kulakçık) kaynaklanan ve erişkin her 100 kişinin 3-4'ünde
hayatının bir bölümünde ortaya çıkan atriyal
fibrilasyon, şiddetli çarpıntı, nefes darlığı, göğüs
ağrısı, baş dönmesi ve nadiren bayılmaya neden olmaktadır. Kalbin dakikada (kulakçık hızı)
300 hatta bazen 600 vuruma çıkmasına neden
olan atriyal fibrilyasyon uzun dönemde uygun
şekilde tedavi edilmezse kalpte büyümeye ve
kalp yetersizliğine yol açabilir. Kalpteki ritim bozukluğunun en korkulan sonucu, beyne pıhtı atması ile felç oluşma ve ölüm riskidir. Hem kısa,
hem de uzun vadede hastalar şikâyetler nedeniyle hastaneye sık başvurmakta, bazen ritim
bozukluğunun tedavisi için şok uygulaması gibi
travmatik müdahalelere gerek duyulmaktadır.
Prof. Dr.
Mustafa ERKAN
erkanm@erciyes.edu.tr
Ü
KBB Anabilim
Dalı Öğretim
Üyesi
st solunum yolu enfeksiyonu (ÜSYE), dünyada en çok görülen ve en çok iş gücü kaybına neden olan hastalıktır. Özellikle kış aylarında kapalı mekanlarda bulunulması, herkesin
birarada olması, enfeksiyonu olan bir kişinin diğerlerine de bulaştırmasına neden olmakta ve ÜSYE sıklığı artmaktadır. Üst
solunum yolu enfeksiyonuna en çok neden olan faktörler virüslerdir. Ayrıca, virüslerin zayıf düşürdüğü bünyelerde, diğer
bakteriyel enfeksiyonlar da görülebilmektedir. En çok bildiğimiz
nezle, grip, daha sonra bunların neden olabileceği sinüzitler,
tonsilit (bademcik iltihabı), orta kulak iltihapları, larenjitler şeklinde üst solunum yolu enfeksiyonları sıralanabilir.
Alerjik bünyeye sahip olma, anatomik sorunlar (burun
kemiği eğriliği, konka büyüklüğü) nedeniyle ağızdan nefes alıp
verme, sigara içme, düzensiz beslenme gibi faktörler ÜSYE’ye
yatkınlığı artırmaktadır.
ÜSYE alt gruplarına göz atacak olursak...
R
RİNİT (NEZLE, SOĞUK ALGINLIĞI)
init; nezle, soğuk algınlığı gibi isimlerle de adlandırılır. Üst
solunum yolunun viral enfeksiyonudur. Rhinovirus (%40
etken), coronavirus, respiratuvar sinsityal virus (RSV), adenovirus, influenza ve parainfluenza virusları en sık etkendir. Çocuklar yılda 4-8, erişkinler 2-5 defa soğuk algınlığı geçirebilir.
Enfeksiyon, genellikle sonbahar ve kış aylarında görülür. Yayılması deri veya infekte madde ile direkt temas veya havada
taşınan partiküller aracılığıyla olur. Enfekte eller en önemli bulaştırma aracıdır. Hastalıkta ortalama inkübasyon süresi 24-72
saattir. Boğaz ağrısı, burun akıntısı, burun tıkanıklığı, hapşırma,
boğazda yanma ve öksürük en sık görülen belirtilerdir. Ateş nadirdir. Küçük çocuklarda ateş görülebilir. Burunda hassasiyet,
kızarma ve kabuklanma olabilir. Hastalık genellikle bir hafta sürer, nadiren iki haftaya kadar uzayabilir. Nezle, en sık influenza
(grip) ile karıştırılmaktadır. İnfluenza genellikle yılda bir defa geçirilir ve nezleye göre ağır seyirlidir. Gripte, nezlede görülen
semptomlara ek olarak kas ağrısı, baş ağrısı, ateş ve belirgin
halsizlik olur. Tanı klinik bulgulara dayanarak konur. Epidemiyolojik çalışmalarda viral antijenler veya antikorlar araştırılabilir ve virus kültürü yapılabilir. Hastalığın spesifik tedavisi yoktur, semptomatik tedavi yapılır. Serum fizyolojikli burun damlaları kullanılabilir. Analjezikler ve topikal veya oral dekonjestanlar kullanılabilir. Antibiyotiklerin kullanılmasına gerek yok-
Kalp ritim bozukluğunun tedavisinde ömür boyu ilaç kullanmak ise kolay değildir. Kalpteki ritim bozuklukları eski uygulamalarda radyo dalgalarıyla sorunlu bölge 65 dereceye kadar yakılarak düzeltiliyordu. Yeni bulunan ve cryoablasyon adı verilen yöntemle sorunlu bölge
eksi 40-50 derece arasında dondurularak çarpıntı oluşumunu engelliyoruz. Dünya’da da yeni olan bu yöntemin eski yöntemlere göre komplikasyonu daha düşüktür.”
Bölgede ilk olarak Erciyes Üniversitesi
Tıp Fakültesi Hastanelerinde uygulamaya başlanan cryo ablasyon yöntemini bir günde iki
hastaya uygulayarak hastaları sağlığına kavuşturduklarını kaydeden Prof. Dr. Namık Kemal
Eryol, bu yeni yöntemle hastaların artık İstanbul, Ankara’ya gitmek zorunda kalmayacağını,
oldukça pahalı olan bu tedavinin SGK tarafından da karşılandığını sözlerine ekledi.
Yeni yöntemle tedavi edilen iki hastadan 50 yaşındaki Sermin Yükeri, doktorlarına
teşekkür etti.
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastaneleri’nde tedavi olmadan önce sık göğüs ağrısının olduğunu ve çok sık acile gittiğini belirten Yükeri, "Doktorlarıma çok teşekkür ediyorum. Beni sağlığıma kavuşturdular” dedi.
E
rciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Gevher
Nesibe Hastanesi girişinde bulunan Gevher Nesibe Sultan heykeli yenilendi. Hastane
yönetimi tarafından 2012 yılı Ekim ayında
ERÜ Güzel Sanatlar Fakültesi Öğretim Görevlisi heykeltıraş Sedat Çamlıklı’ya yaptırılan
heykel, hastanenin önüne yerleştirildi. Selçuklu
Sultanı 2. Kılıçarslan’ın kızı olan ve 1165-1204
tarihleri arasında yaşayan Gevher Nesibe
Sultan, rivayete göre, Selçuklu kumandanlarının birine gönül vermiş fakat ağabeyi
Sultan 1. Gıyasettin Keyhüsrev bu ilişkiye karşı
çıkmıştır. Bu sırada Gevher Nesibe Sultan’ın
gönül verdiği kumandan şehit olmuş, buna çok
üzülen Gevher Nesibe Sultan “İnce Hastalığa”
yakalanarak vefat etmiştir. Son arzusunun kendisi gibi çaresiz hastaları iyileştirebilecek hekimlerin yetişeceği bir şifahane açılması olduğunu
söylemiş ve babası Sultan 2. Kılıçarslan’dan
kalan bütün varlığını şifahane yapılması için
bağışlayarak Dünyanın ilk tıp fakültesi Kayseri’de Gevher Nesibe Şifaiyesi’nin yapılmasına
vesile olmuştur.
ÜST SOLUNUM YOLU ENFEKSİYONLARI
tur. Antibiyotik kullanımı sekonder enfeksiyonların gelişimini
önlemez. Korunmada ellerin yıkanması önemlidir. İnfekte kişiler kapalı ve kalabalık ortamlarda bulunmamalıdır.
T
AKUT TONSİLLOFARENJİT
onsil ve farenksin eritem, eksudasyon, ülserasyon veya
membran ile karakterize akut enfeksiyonudur. Akut tonsillofarenjit çocukluk çağında en sık görülen enfeksiyonlardandır.
Etken sıklıkla virüslerdir ve hastalık kendiliğinden iyileşebilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarının tanısında viral-bakteriyel
enfeksiyon ayrımının yapılmaması gereksiz antibiyotik kullanımını artırmaktadır.
Viruslar (Adenovirus, enterovirus, parainfluenza, epstein-barr (EBV), herpes simplex virus (HSV), RSV, influenza A
ve B, cytomegalovirus, rhinovirus) en sık (%70) etkendir. 3 yaş
altında görülen akut tonsillofarenjitin nedeni viruslardır. Bakteriler arasında ise en önemli patojen A Grubu Beta Hemolitik Streptokok (AGBHS)’dur. Bu bakteri en sık 5-15 yaş arası çocuklarda tonsillofarenjite neden olur ve olguların %10-30’unda etkendir. Erişkin yaşlarda ise sıklığı %5-10’dur AGBHS dışında
nadiren corynebacterium diphteriae ve neisseria gonorrhoeae
etken olabilir.
Akut tonsillofarenjit sıklıkla ani başlar. Ateş, boğaz ağrısı, bulantı, kusma, baş ağrısı başlıca semptomlardır. Tonsil ve
farenkste eritem, eksudasyon ve ön servikal lenfadenopati
(LAP) tesbit edilebilir. Tonsillalar üzerinde kript ve eksudasyon
AGBHS enfeksiyonu dışında, EBV, HSV, adenovirus, candida
ve primer human immunodeficiency virus (HIV) enfeksiyonlarında da görülebilir. Ülseratif lezyonlar HSV, herpangina ve enteroviral enfeksiyonlarda sıktır. Yumuşak damakta peteşi
AGBHS, EBV, kızamık ve kızamıkçıkta görülür.
Klinik yaklaşımda bakteriyel tonsillofarenjit ile viral
tonsillofarenjitlerin ayrımı önemlidir. Bakteriyel enfeksiyonunu
düşündüren klinik semptom ve bulgular; ateş, tonsillada büyüme veya eksudasyon, olmasıdır. Öksürük, ses kısıklığı, burun
akıntısı ve konjuktivit viral enfeksiyonu düşündürmelidir.
P
Gevher Nesibe
Sultan’ın heykeli
yenilendi
AKUT RİNOSİNÜZİT
aranazal sinüslerin enfeksiyonudur. Sinüzit akut, subakut ve
kronik olarak üçe ayrılabilir. Sinüzit bulgularının 4 haftaya
kadar sürdüğü durumlar akut, 4-12 hafta arası subakut ve 12
haftadan uzun süren olgular kronik sinüzit olarak tanımlanır. Sinüzitin sıklıkla rinitle birlikte olması nedeniyle rinosinüzit olarak
da isimlendirilmektedir.
Sinüzite sıklıkla virüsler neden olur. Etyolojide rol oynayan başlıca bakteriyel etkenler ise S.pneumoniae (%25-30),
H.influenzae (%20-30) ve M.catarrhalis (%15-20)’dir. Diğer bir
etken ise S.pyogenes (%2-5)’dir. Viral ÜSY enfeksiyonları genellikle 7-10 gün içerisinde kendiliğinden iyileşir, Bir haftadan
uzun süren ÜSY enfeksiyonu semptomlarının varlığında veya 5
günden sonra semptomların artması halinde akut sinüzit düşünülmelidir.
Fizik muayenede sinüs ağzından akıntı, nazal polip,
burun septum deviasyonu ve sinüs hassasiyeti araştırılmalıdır.
Göz kapağında şişlik olması etmoidal sinüziti düşündürür. Arinosinüzitte antibiyotik tedavisi klinik iyileşmeyi hızlandırır. Bunun yanında dekonjestanlar kullanılarak mukozal ödem azaltılır.
AKUT OTİTİS MEDİA
kut otitis media (AOM) orta kulağın akut inflamasyonudur.
AOM sıklıkla 3 yaş altındaki çocuklarda görülür. İlk üç yaş
içerisinde çocukların 2/3’ü birden fazla AOM atağı geçirir. Erkek
çocuklarda, kardeşinde AOM hikayesi olanlarda daha sık görülür. Biberonla beslenme, pasif sigara içimi, kreşe gitme enfeksiyona yatkınlık oluşturur. Çocuklarda gelişen işitme kaybı öğrenme yeteneğinde azalmaya neden olabilir.Akut otitis mediaya sıklıkla Streptococcus pneumoniae (%30-50), H. İnfluenzae
(%15-30) ve M.catarrhalis (%5-20) neden olur. S.pyogenes
(%3), Saureus (<%2) ise az rastlanan patojenlerdir. Anaeroblar
AOM’ye nadiren neden olur. Viruslar da AOM’ye (%30) neden
olabilir. Kulak ağrısı, ateş, irritabilite sık rastlanan semptomlardır. %30-50 olguda ateş görülür, nadiren 40°C’yi geçer. Ateş
nedeniyle gelen ve odak saptanamayan her çocukta kulak muayenesi yapılmalıdır. Baş dönmesi, kulak çınlaması ve işitme
kaybı olabilir. Çocuğun kulağını yastığa sürtmesi veya kulağı ile
oynaması AOM açısından ipuçlarıdır. Timpanik zar perforasyonu var ise kulak akıntısı olabilir. AOM tanısı için mutlaka otoskopik muayene yapılmalıdır. Tercihen pnömotik otoskop kullanılarak zar hareketleri değerlendirilmelidir. Timpanik zarda eritem, bombeleşme, perforasyon ve orta kulakta effüzyon görülebilir.
A
Ü
KORUNMA
SYE’den korunmada enfeksiyon riski yüksek ortamlarda
göz, burun ve ağıza el ile dokunmaktan kaçınılması, aktif/pasif sigara içiminin önüne geçilmesi, özellikle ÜSYE yatkınlığı olan çocukların kreş ve anaokulu gibi kalabalık ortamlardan
uzak tutulması ve sonbahar mevsimi başlangıcında influenza
(grip aşısı) ve pnömokok aşılarının yapılması önleyici-koruyucu
tedbirler altında sayılabilir. Hastalık durumunda sıvı gıda ve C
vitamini içeren taze sebze ve meyve tüketiminin artırılması halsizlik, iştahsızlık, bulantı gibi genel belirtileri azaltacak, vücut direncini artıracaktır. Bulaşmada temas önemli olduğundan ellerin sık sık yıkanması korunmada alınacak en iyi önlemdir.
Download