ORGUTLENME MESELESi

BİRİNCİ ENTERNASYONALDE
••
••
ORGUTLENME
MESELESi
•
MARX
-
ENGELS
o
BİRİNCİENTERNASYONALDE
/
ÖRGÜTLENME �ELESİ
- �
·
.
' EKİM,YA.YINLARI: -l.O'·
.
.
B!ffiNCİENTERNASYONALDE
ÖRGÜTLENME MESELESi
ŞUBAT-199Q
, ·
2. BASKI
BİRİNCİ BASRI: Ekim
SER YAYINEVİ
EKIM
1975
SANAT
YAPIM
tm.EriM
Yöneten: Abdullah NEFES
.
Yazışma: PK 328 Yenişehir-ANKARA
Tel: (9:4) 117 97 47 Ankara
•
·90.06.Y.0072.01 10
•
•
Dağıtını� VERSO A.Ş
Konur Sk. 13/7 Ankara
Genel
• .
•
MacDizgi: ATÖLYE SEVEN
Baslo.: RENK OFSET Matbaacılık
K. MARX
-
F. ENGELS
Birinci
Enternasyonalde ·
ÖRGÜTLENME
MES.ELESI
•
ENTERl'fASYONAL işçi BİRLİGİ BELGELERİ
1864-1872
Türkçesi:
, CENAP .ÖKTEN.ER
ekiın yayınları
Bu_ kitaptaki yazılar iki kaynaktan derlendi: Da­
vid Fembach'ın hazırladığı Marx, -The Ffrst Interna­
tional and After, Peng uin _Books, 1974 ve Marx­
Engels, Selected Worksf Volume H, Progress Publis­
hers,1969.
I, II, N, · v. VII, IX, XI, XII, XVI ve XVIII. -bölümler
The First International and After'dan; m, VI, VIII, X,
XIII, XV ve XVII. bölümler Selected Works'ten alındı.
-- "Enternasyonal İşçi Birliği Genel Konsey i nde n
'
Cenevre'deki Rusya Şubesi Komitesi-Üyelerine" Rusça­
dan; "Genel Konseyden Fransız İsviçresi Federal Koh­
seyi'ne", "İşçi Sınifının Politik Eylemi Üzerine",
.
"En"'
temasyonalde_ Oldüğu iddia Edilen Bölünmeler" ve
"Lahey_ Genel Kongresi'nde Allfl:an Kararlardan" Fran­
sızca'diın; !'Lahey Kongresi Üzerine Konuşma" Alman­
ca'dan
İngiliz ceye
yapılan çevirilerinden,
öteki bö.,.
lümletin hepsi İngilizce asıllanndan Türkçeye çevril­
miştir.
Dipnotlar, David Fembach'ın ve Selected Works'
ün d ipn o t ıa n birleştirilerek hazırlanmıştır.
"Örgütlenme·
Meselesi"fıin
·
ilk basımı Ekim 1975'
te_ SER YAYINEVİ tarafından yapılmıştır.
İÇİNDEKİLER
Bölüm I
Bölüm ll
Bölüm III
Bölüm IV
·
Bölüm V
Bölüm VI
Bölüm VII
Bölüm VIII
Giriş . . ...... .. ..-....................-..................................... g_
Enternasyonal İşçi' Birllğinin Kuruluş
. ..... ..
...- ....................................�............. ll
Entemas;Yonalin Geçici 'Tüzüğü..................... 24
ABD BaşkaruAbraham Lincoln'e . .. .. . . . .. 29
Cenevre Kongresi Delegelerine Talimat... 32
Brüksel Kongresine Sunulan Rapor........... 45
Birleşik Devletlerin Milli Emek
Birfiğine
52
Basel Kongresine Siınulan Rapor................. 55
Enternasyonal İşçi Birliği Genel -:.
Konseyinden Cenevre'deki Rusya Şubesi
l\oılıitesı 'Üyelerine. . �........................................... 14
Genel Konseyden Fransız İsviçresi
- Fecleraİ l\onSe;yin.e .... . . . . . .... . ... . . . .. ... -76
İşçi Sınıfinın Politik Eylemi Üzerine.......... 87 Londra Konferansının İşçi Sınıfinın
Politik Eylemi Üzerine KararL
. .
.. 90
'<Enternasyonalin Yedinci KuruluŞ
Yıldönümü üzerine Konuşma ....
. . . . 93
... ....
Mesajı. .
.
....
.
.... .. ..
.
. ..
.
·
Mescg.........................................................
.
Bölüm
IX
Bölüm X
Bölüm XI
Bölüm xrr·
.
.
.
.
.. .
.
.
..
.
.
..
.
......
.. ...
...
...
...... ... .
.........
... .. ..
Bölüm XIII
Bölüm XIV
.
Entern.asyonalin Genel Tüzüğü.
� . �...... 96
· Enternasyonalde Olduğu !ddia Edilen
.. . . . . .
B5lünı:neler
.
. .. .
�
.................................................... ...........
Böl(unXY.
Bölüm Xvi
.Bölüm XVII
Bölüm XVIII
ıoi
Paris Komününan YıldönümüriO.
Kutlama Toplantısında Alınan Karar �.�- 158
Lahey Kongresine Sunulaiı Rapor................ 160
Lahey Genel Kongresinde Alınan
.. . .
1\ara:rlar'dan..
. ...
.................. .
..........
;;................·..........
Lahey �ngresi üzeline Konuşma.
..............
172
174
GİRİŞ
28 Eylül1864-28 Eylül1975 Enternasyonal
İşçi Birliğinin Kuruluşunun 112. Yıldönümü
Dolayısıyla.,
1848 devrimlerinin. yenilgisiİlden sonra belli bir
durgunluk d öqemi yaşayan Avrupa işç i sınıfı hareke­
ti, 1860'lara doğru yeniden canlanmaya başladı. Ama,
bu canlanmanın geliştiği' koşullar eskisinden fark­
lıydı. Marx. Engels'e yazdığı bir mektupta. bu durumu
şöyle tahlil ediyordu: ltYep.iden uyanan hareketin, es­
kisi gibi atılgan bir şekilde konuşmaya !Zin vermesi
için· epey zaman geçecek. Şimdieylemdedaha güçlü,
üslupta daha yumuşak olmak gereklidir.11
l848'lerin Komünist Birliğinden sorira ikinci
uluslararası işçi örgütü denemesi olan Enternasyonal
İşçı Birliği,. b�taktiğin ışığında gerçekleşti.
Marx, Ingiliz sendikacılannı Fransız Proudhon­
·
•.
culanrn ve Alman Lasallecilertni bir çatı altında top­
layahilrnek için, Enternasyonalin Kuruluş Mesajın­
da ve Tüzüğünde titiz bir dil kullandı.·- Kapitalizmin
ekonomik mücadeleyle yenilemeyeceğini iŞçi sınıfı­
nın politik iktidan ele geçirmesi gerektiğini belirt­
mekle beraber, esas olarak işÇi sır;ı.ıfının kısmi istekleri üzerinde durd u
..
·
·
·
.
9
örgütlenmeyi gerçekleştirdikten ve örgütü müca­
deleye soktuktan sönra, Marx ve Engels, işçi sınıfı ha­
reketini buıjuva ve küçük buıjuva etkilerinden ann­
dırmak ve bilimsel sosyalizmin ilkelerini egemen,
kılmak için kararlı hir mücadele verdiler. ·
1864'te kabul edilen Geçici Tüzük, "Emekçi sınıf­
larm ekonomik kurtuluşunun, her türlü politik ara-/
cm tabi olması gereken yüce amaç" oldı.ı.ğunu belirtir- ,.
·
ken, 187 ı· Londra ·Konferansında, ekonomik mücade-.·
lenin politik· mücadeleye hizmet etmesi ve işçi sını-fının iktidan almak üzere bağımsız bir politik parti '
kunp.ası gerektiği kabul ediliyordu.
·
Bu ilkenin kabul edilmesiyle başanya ulaşan
ye­
di yıllık mücadelede, Marx ve Engels, ingiliz sendika­
cılığına _Proudhonculann karşı-devrimci ütopyactlı­
ğına,. Blanquicilerin maceracılığına, Bakunin'in­.
anarşizmine ve Lasallecilerin reformeuluğuna karşı
·
sav:aştılar.
Birinci Enternasyonal. Manifesto'nun "Bütün ül-··
- kelerin işçileri, birleşin!" sloganını gerçekleştirmede,
yüz yıl sonra· dahi örnek olarak gösterilen önemli başarılar sağladı.
_
İşçi sınıfının politik iktidan ele geçirme&ini yal­
nız lafta savunmadı, Paris Komününü, düny anın ilk
_proleter devrirnini yaratarak, bu ilkeyi pratiğe uygu:
ladı. ·
· :
· Marx ve Engels'in 1864 ile 1872 yıllan arasında
_ Enterna�yonalde verdikleri mücadelenin belgelerini
bir araya getiren bu derleme. onlann işçi sınıfına sa­
deçç teorik silahlanın vermekle kalmayıp, aynı za­
manda bu teorinin· uygulanması için verilen müca.
- deleye, bizzat ÖJ.1derlik ettiklerini, işçi sınıfının ör- .
gütsel ve politik çalışmasının �emellertni atan mü·..
kernmel örgütçüler. ve uzak görüşlü politikacılar ol�\.
·
duklanru ortaya. koymaktadır.·
'
· 10
BÖLÜM I
ENTERNASYONAL İŞÇİ B�İGİNİN
.
KURULUŞ �AJIUl ·
.
İşçi arkadaşlar.
Emekçi kitlelerin çektiği sefaletin, İ848'den 1864'
e kadar geçen dönem içinde azalmamış olduğu büyük
bir gerçektir. Oysa bu dönem, sanayi ve ticaretin geliş­
mesi bakımından rakipsiz bir dönemdir. 1850'de, İn­
giliz orta sınıfının vasatın üstünde ıstihbarata sahip
ılımlı bir yayın organı. ingiltere'nin ithalat ve .ihra­
catı. yüzde elli arttığı takdirde ülkedeki fakirliğin sıfı..:
(1)
28 Eylül 1864'te Londra'da St. Martin Salonunda büyük bir uluslararası
işçi toplantısı yapıldı . Bu toplanbda. daha sonra Birlnct Enternasyonal
diye anılan E:nteınasyonal İşçi Birliği kuruldu ve Geçici Komitesi seçildi.
Karl Marx, bu komitenin üyesi oldu ve komitenin 5 Ekim'de yapılan ilk
toplan bsında, Birliğin program · belgelerini hazırlayacak bir kornisyona
atandı. 20 Ekim'de, komisyon, Marx'a, kendisi hastaolduğu sırada ha­
zırlanmış bir belgeyi düzeltme görevini verdi. Maz2ini'nin ve
lert doğrultusı.inda kaleme alımİnş olan bu belge. Marx tarafındap redde­
dildi. Marx. bunun yerine iki _yeni belge yazdı: Enternasyonal Işçi Bir­
Owen'in fflO.r­
liğinin Kuruluş Mesajı ve Birllğin Geçici Tttzüğii. Bunlar, Komisyonun 27
Ekim'de yapılan· toplantısında onaylandı. ı Kasım 1864'te, Mesaj ve
·
1üzük, Geçici Komite tarafından oybirliğiyle kabul edildi.
ll
ra ineceği kehanetinde. bulunmuştu.
Heyhat! 7 Nisan
1864'te(2J, Maliye Baıulnı, İngiltere·nin ithalat ve ih­
racat ticareti. toplamıinn 1863'te "443 955 000 sterli­
ne, yani nispeten yakın bir dönem olan 1843 döne;..
mindeki ticaretin hemen hemen üç katı olan bu müt-: ..
hiş
yeküne
yükseldiğinin söyleyerek parlamentodaki
sevindirirk en bir yandan da dokunak­
dinleyicilerini
_lı bir şekilde "yoksulluk" üzeriride durdu. "Bu bölgenin
. _ücretleri". "on ki­
canlı kalma- mücadelesinden başka
bir şey olmayan ... insan hayatını" .''düşünün" diye fer­
yat etti: Üstelik Bakan, yeri_ni yavaş yavaş Kuzey'de
mak.inalara, Güney'de koyun otlaklarına bırakan İr-.
landa halkında n söz etm edi -ki bu mutsuz i11kede ko--:­
yunlann azalma oramnın bile insaniannkinden da-.
ha düşük olduğu bir gerçektir. Bakan, üst suufa men­
sup on -bin kişinin en yüksek temsilcilerinin ani bir
ko rku krizine kapılarak kısa bii süre önce ortaya
koydukları şeyi de tekrarlarhadı: Ga.sp olaylannın
yarattığı panik(3l
yüksek bir noktaya ulaşınca, Lord­
.
lar Kaınarası şürgün ve'kür.ek cezaları üzerine soruş­
turma yapılmasına ve bir rapor yayınlanmas:ıpa ka-_
eşiğinde_ olanlan", '*arttınlmayan
. .
şid endokuzunda
rar vermişti. 1863'te yayınlanan kalın raporla cina­
yet ortaya çıktı; en berbat hüküİnlülerin, İngiltere ve
buralardaki·tanm işçi-·
lerinden çok daha az çalıştildan ve çok daha iyi yaşa
dıkları resmi .olgular ve rakamlarla kaliıtıandı. Da­
hası var. Amerika'daki iç savaşın(4) sonucu olarak
Lancashire ve Chesire'daki işçiler soka ğ a atılınca.
İskoçya nın cezalı serflerinin,
'
­
.
(2)
(3)
(4)
Gladstone'un 1864 bütçe konuşması. 1960'larda Londra.'da, birbirini izleyen· ve kurbanların çoğunlukla
boğUlarak öldürilirlüğü sokak soygunlan büyük bir korku yaratmış ve bu
konuda bir parlamento sOruşturması açılmıştı.
·
Amerikaıdç Savaşı {1861-65), Kuzey'in sanayi eyaJetleriyle Güney'in a­
.yaklanan köle sahibi eyaJetleri arasında oldu. İngiltere işçi sımfı, kendi
burjuvazisinin köle sahiplerini des:tekleyen politikasına karşı
çıktı
-
- İngiltere'nin İç Savaşa müdahale etmesini engelledi.
12
ve
yine
ayın Lordlar·- Kamarası, en ucuz ve bast
i bir
şekilde uygulanacak ve ortala111a olarak "açl ığın yol
açtı ğı hastalıkları önlemeye'_' ancak yetecek asgarı
·karbon ve nitr oj en miktannt' araştınnakla görevli
bir doktoru imalat yapan bölgelere gönderd.
i Tıbbi gö­
revli Dr. Smith, yaptığı araştırma sonu nda , ortalama
yetişkininsam açlığ ınyol açtığ ı hastalıklar düzeyi­
nin ancak üze rinde tutacak haftalık ödeneğin 28 000
·gren karbon ve 1 330 gren nitrojen olduğunutesbit et-:- ti. Üs telik, bu miktann. pamuk işçilerinin aşın sefa ­
let yüzünden- itelendikleri yetersiz beslenmedeki mik�
taratamamen uygun.olduğunu da buldu(SJ. Şimdi söz­
lerime dikkat edinf Aynı bilgili doktor daha sonra
yine, Özel Meclisin<6l Tıbbi Memuru tarafından .. yok.;.
sul emekçi sınıflann be sle nmesini araştırınakla gö­
revlendirildi. Araştırmalarının son
u çları , aynı yıl
içinde Parlamentonun k a rarıyla yayınlanan Kamu
Sağlığı Üzerine Altıncı Rapor'da bulunmaktadır . .
Doktor ne bulmuştu? İpek dokumacılannın,
örücü.
kadınların, eldivenci çocukların, çorap dokumacıla- .
.�nnın vs., ortalama olarak, pamuk işçilerinin aldığı
felaket derecedeki az miktan, yani "ş_çlığın yol açtığı_
hastalıklardan kaçınmak için- ancak yetecek" dere­
cede karbon ve nitroj en miktarını bile alam9,.dık­
lanİıı! "Ayrıca". rapordan aktanyoruz,
. . . ta� nüfusunda incelenen aileıerden_ beşte bi­
rinden çoğunun hesaplanan yeterli karbonlu besin­
·den daha azını.
çte birinden çoğunun hesaplanan
/ı
(5)
Okuyucuya hatırlatm;;ıya gerek yok ki, insanın yediği şeyleıin hammad­
desi. su elementıertnin ve belirli U:ıorganik maddeletin yanı sıra, karbon
ve nitrojendir. Ancak, insan sistemini beslemek için, bu basit k:iinyas:al
unsurlann bitkisel ve hayvansal maddeler şeklinde verilmesi gerekir. Me­
sela, patates esas olarak karbon 'ihtiva ederken, buğday ekmeği uygun
oranlarda karbonlu ve nitrojenli madde 'ihtiva eder. !Marx'ın notu!.
(6) İngiltere'de krala hükümet meselelen üze:tine tavsi
elerde bulunan gele- y
. ·neksel meclis.
ıs-
- -yeterli nitrojenli besinden daha azını aldığı- ve üç ilde
(Berkshire. Oxfordshire ve Somersets71iieJ nitrojenli
besin eksikliğinin ortalama yerel beslenme düzeni
o�duğu görülmüştür...
"Hatırlanmahdır ki" diye ekliyor resmi r ap o r . ..
b�sinden mahrum kalmaya çok zor .dayanılır ve ku­
ral olarak, çok kötü bir beslenme düzeni .ancak başka
mahrumiyetlet çekildikten sonra gelmektedir ... Te­
mizlik bile pahalı ya da zor olmakta ve -temizliği sağ- lamak onur meselesi yaparak özel çabalarla gerçek­
leştiri.Zse bile ·bunlar daha fazla açlık Çekilmesi an­
lamına gelmektedir.... Bunlar, özellikle, çekilen yok­
sulluğun� tembellikten gelen hakedilmiş bir yoksulluk'"·
olmadığı hatırlandığı ·zaman, acı tesbitlerdir. Çoğu
durumlarda, bu yoksulluk, emekçi nüfusun çektiği
yoksulluktur. Gerçekten de, · en -az besin- elde eden
çalışma, çoğunlukla aşırı derecede uzun çalışma -ol­
maktadır."
_
"
.
Rapor. şu garip :ve hatta
bei<!ehmedik olguyu
taya ·koyuyor: "Birleşik Krall ığın
Ülkesi, İskoçya ·ve İrlanda gibi
"
or­
ingiltere, Galler
','İngiltere'nin tanm
nüfusunu oluşturan" en zengin/ bölgelen "görüldüğü
kadanyla ert kötü beslenen" bölgeler_ olduğu halde,
Oxfordshire ve Somersetshire'deki _tanm
B e rkshire
,
işçileri bile Londra'nın doğusundaki i:ıitelikli fabrika
işçileıinden
çok
daha iyi
bir dunuhdadırlar.
-1864'te. serbest ticaret çağında, M aliye Bakam. mnt7l Avam Kamarasında, "İngiliz işçisinin ortalama
durumu. hiçbir ulkenin tarihin:de, hiçbir devirde eşi
görQ.lmedik
bir
şekilde, olağanüstü· derecede düzel­
miştir" dediği bir sırada,· Parlamento
yınlanan resmi belgeler işte böyle.
{7)
Gladstone'un 1864 bütçe konuşması.
kar a- nyla
ya-
Maliye Bakanının bu resmi tebrikler! üzerine.
Raporu'nun , şu tatsız sözleri ku­
laklan tırmalıyor: "Bir ülkenin kamu sağlığı kitlele­
ri.ı.1 sağlığı demektir ve· kitleler, en azıridan bir parça
varlıklı olmadığı takdirde sağlıklı olmalan mümkün
değildir." ·
resmi -Kamu Sağlığı
•
Gözleri önünde uçuşan-"Ülkenin Gelişmesi" ista­
tistikleriyle başı dönen Maliye Bakanı kendinden
·geçmlş haykınyor: "1842'den 18 52 'ye kadar ülkenin
vergiye tabi geliri yüzde altı arttı,1853'te:iı ıs�ı·e ka­
dar olan sekiz yıl içinde ise, 1853 taban alınarak, yüz-'
de yirmi arttı. Bu, inanılınayacak kadar şaşırtıcı bir
olgudur.... Kuvvet ve servetin bu başdöndürücü artışı" ._
diye ekliyor Bay- Gladstone, "tamamen mülk sahibi
sınıfıann tekelindedir. "(81
"Kuvvet ve servetin, tamamen mülk sahibi sı­
nıflann tekelinde b ul u nan başdöndürücü artışı11nın
_emekçi sınıflar tarafından -hangi kötü sağlık , bozul:r.
ahlak ve manevi yıkım koşullannda üretildiğini ve
üretilmekte o ldu ğunu bilmek istiyorsanız; terzilerin,
matbaacıiann ve- kadın _elbisesi yapanların iş yerleri­
nil?- son Kamu Sağlığı Raporu'nda ç izil en tablosuna .
bakınız! Örnek olarak 1863'ün Çocuklatın Çalış­
tırılması Komisyonu R aporu'nd a , şu sözlerin söylen­
diği bölümle karşılaştınnız:
Kadın-erkek, bir sınıf olarak çömlekçiler, gerek
. bedenen gerek manen çok yozlaşmış bir topluluğu
ternsa ediyorlar. . . . Sağlıksız çocuk, büyüyünce sağ,.
(8)
Bu alıntı, Gladstone'un 16 Nisan 1863'te yaptığı bütçe konuşmasın­
dandır. Marx. bir ara, Kapital'de de zikrettiği son cümleyi uydurmalcl.a
suçlanmıştı. Söz konusu cümle, her ne kadar parlament,o tutanaklannda
geçmiyorsa da, burada.ıi Gladstone tarafindan çıkartılınıştı ve hem The
Times hem de Morning �tar gazetelerinin haberlerinde mevcuttu. En·
gels'in Kapital'in 4. Al_manca baskısına önsözüne bakunz.
15
lıksiZ bir ana baba
devam edecektir
..
.
.
·
oluyor. Soyun bozulması artarak
...
Stajfordshire nüfusunun bozul­
ması. komşu ilden sürekli alınan kişiler ve daha
sağlıklı soylarla evlenmeıer olmasaydı daha da fazla
olurdu.
Bay Tremenheere'in Fırıncı. Ustalarının Şikayet­
atınız! Ve nihayet, fabrika
müfettişlerinin, nüfus kayıtlarıyla da kanıtlanan şu
çelişkili sözleri kar�ısında tüyleri ürpermeyen kimse
olabilir mi? Lancashire iŞçtJeri, pamuk kıtlığı yüzün­
den geçici -olarak pamuk fabrikasından uzaklaştınl­
malan dolayısıyla. felaket ·ölçüde az bir besinle per­
lıize sokulmakla birlikte·, aslında sağlık bakımından
düzeliyorlardı ve çocuk ölürnlerinde düşme vardı,
çünkü analan. sonunda onlara, G.odfrey'in ferahla­
tıcısı yerine, kendi memelerini verme fırsatını bulmu Ş lardı <101
.Madalyanın yüzünü bir kere daha çevirelim! 20
Temmuz 1864'te Avam Karnarasma · sunulan·Gelir ve .
Gayrimenkul Vergilerine ait Resmi Raporlardan öğre­
niyoruz. ki, tahsildar tarafından yıllık gelirleri qO
000 sterlin ve daha yukarı olarak değerlendirilen ki­
şilere, 5 Nisan 1862'den 5 Nisan 1863'e kadar on üç ki�
şi daha eklenmiş ve bu kişilerin toplamı bu yıl içinde
67'den 80'e çılrmıştır. Aynı raporlar şu olguyu da or­
taya koyuyor: Yaklaşık olarak 3 000 kişi. yaklaşık
olarak 25 milyon sterlinlik yıllık geliri aralannda
paylaşmaktadırlar. Bu rakam, ingiltere ve Wales'deki
tanm işçileri kitleriflin tümüne bir yılda sadaka ka­
bilinden dağıtılan gelirden biraz daha fazlç_dır. 1861
nüfus sayımını açın. Göreceksiniz ki, İngiltere ve
leri adlı raporuna!9l bir göz
-
.
(9)
(1 O)
16
Londra. 1862.
Fabrika
Müfettişlerinin
Londra, 1864.
-
•••
31 Ekim 1863 itibarlylç Altı eylık Raporu,
,
·
Wales'deki. erkek toprak sahiplerinin sayısı 1851'de
16 9·43 ."J,�en; 186l'de 15 066 ya düşmüştür. Demek ki,
. on yılda yüzcie on
toprağifı
belli·ellercie yoğunlaşması
'
.
.
.
\
'
bir artmıştır. Bir ülkede toprağın bir kaç eTde toplan-,
.
ması' bu' hızla ilerleyecek olursa toprak mese lesi fevkalade b_asitıeŞmiş olacaktır. Aynen, Afrika eyaleti�
· n.ip. yansliJln altı beyefe ndiy e ait olduğun n anlaşıl�
..
ması üzerine sırıtan Neton'un Roma Imparator·
luğu'nda olduğu gibi. ·
·Bu "inanılmayacak· kadar Şaşırtıcı olgular" üze­
rinde çok uzun boylu durduk, çünkü. ingiltere Avrupa
ticaret ve- sanayiinin paŞ�ı·çekınektedtr.(ll). Bir kaç
ay önce, Louis Philippe in mülteci oğullanndan biri­
nin, �ingiliZ tahm. iş çisinin Manş'ın öteki yakasın­
daki daha az z4"ıde yoldaşma oranla daha üstün olan
du11..!munu açıkça kutladığı hatı.ı:-lanacaktır. Gerçek-_
ten de İngiliz olgulan, biraz daha küçü!r çapta ve yerel ·
renkler değişmiş olarak. kendilerini -Avnipa'nın bü, tün endüstriyel ve ilerleyen ülkelerinde' tekrarlamak­
tadırlar. Bu-ülkelerin-hepsinde, 1848'den bu yana işi­
tilmedilc sanayi ·gelişmesi ve hayal edilmedik ithalat
ihracat büyümesi olınuştur. Hepsindeki "tamamen
mülk ·sahibi sİnıflatın tekelinde bulunan servet ve
ku�et_ artışıu gerçekten '�başdöndürücüdÜr." Hepsin. de, ingUtere'de olduğu gibi, emekçi sınıfl3.rın azınlığı
· ·gerçek· ücretlerini biraz arthnlniış olarak alırken,
çoğu durumda, ücretierin -para. olarak artışı refah
araçlanna. hayati ihtiyaçlannın 1852'dek.i 7 sterlin
7 şilin 6 p e İıiye mukabil, 186l'de 9 sterlin 15 şilin 8.
· peni tt1:tmasıyla ·en az zaıiınu alan bir şehir yoksullar .
ya da yetim evi sakininden daha fazla ulaşma imkanı
sağlamamaktadır. Her yerde, emekçi sıruflann büyük
kitlesi; kendilerinden üstünde olan!� sosyal mer
-
,
.
,
'
,
o
..
�
(ll)
Marx• kendfyaptığl A1manca çevirlde, bu cümleye şu parçayı eklemiştir:
''ve aslında, onu dünya pazannda temsil etmektedir."
.
derin bir yoksul­
luğa ·.. batıyorlar: Artık ne makinaların g eli ştirilm e si ,
ne bilimin üretime uygulanması, ne haberleşmede ye­
ni bu luşlar , ne yeni söniürgeler. n e · gqç, ne p'azarlann
açılması. ne- serbest ticaret ne de büt ün bunların tü-,
mü. emekçi kitlelerin .sefaletini gideremez. Aksine,
varolaı\ yanlış temel üzerinde,_üretici güçlerin her ye­
nL g eliş mesi sosyal zıtlıklan derinleştirmeye ve sos­
yal uzlaşmazlıkları keskinleştirmeye . yönelmek zo. rundadır. Bu , Avrupa,nın bütÜn ülkelerinde, önyargılı
olmayan herkese anlatılabilen b_ir gerçek haline gel·
·miştir. Bu gerçeği i nkar edenler yalnızca. çıkarlan
başka insanlan bir ahmaklar cennetine hapsetmekte
olan kişilerdir. Açlıktan ölmek, bu b aşdöndürücü
ilerleme çağında, ·ingiliZ imparatorluğunun en büyük
şehrinde neredeyse kurumlaşma duru mu na gelmiştir.
Bu çağ, dünya tarihinde, ticaret ve sanayi bunalımı
denilen sosyal · h aşerenin daha yaygın bir şekilde,
daha qldürücü etkil�rle ve daha sık olarak ortaya çık·
ması ile belirlenmektedir.
·
1848 devrimlerinin yenilgisinden sonra, -Avru­
pa,da, emekçi sınıflann bü t ün parti örgütleri. ve parti
.. gazetel,�ri Şidqetin demir eliyle . ezilmiş. emeğin en ile­
ri ·evlatlan um utsuzluk içinde Atlantikıin ötesindeki·
cumhuriyete kaçmış, kısa süren kurtuluş hülyalarf
sanayi humması,_ ahlak düşüklüğü vv polltik gericilik.
çağı·karşısında·yok olup gitınişti. Avrupa emekçi sı�
tiıflarının , . o zaman da şiı:l:ıdiki · gi"Q_i St. Petersburg ba­
kanlar kuruluyla kardeşçe dayanışma içinde hareket
eden _inglliz hükümetinin· kısmen sebep olduğu 'yenil,.,
· gisi,' bulaşıcı kötü etkilerinf �a iamanda Manş' ın bu
kıyısında da yaydı. -Avrupa,daki kardeşlerinin uğra­
dığı bozgun İngiliz e mek çi sınıflannı da hadım- eder
ve .kendi davalarına olan . inançların,ı kırarken, top­
rak ağasıyla para ağasının biraz sarsılmış -buluJ?-an
güvenini de düzeltti. Bunlar daha- önce ilan·ett
eri.
divende -tınnandıkları oranda, daha
·
_
·
�
18
.
Yeni ·_altın ülkelerinin
_ bufunmasi olağ a nüstü bir. göçe yol açtı ve İngiliz pro�
-. letaıyasının safl�nnda o nulmaz bir boşluk bıraktı.
Daha ö n ce faal olan çalışanlannın bir kısmı da·9 daha
çok Çalışma _ve· daha_ çok ücret gibi geç�c� bir rüşvete
kendilerini kaptırarak "Sty�si sarılar (12l ha line gel�
dih!r. Charttst hareketi sürdürme- ya da yenid en şe�
tavizleı;i kÜstahça geri
�lc;lılar
.
..
killendirme çabalan başansız kaldı. İşçi sınıfının·
bası�_ organlan kitlelerin ilgisizliği -karŞısında birbi� ­
ri .arqına ·hattı. Gerçekten9 İngiliz- işçi sınıfının böy­
lesin� kapsamlı bir.- şekii de politika dışı kalmaya- raiı
edildiği görülmemişti. ingiliz ve Avt4pa emekçi sınıf­
.lan-�asında o·_güne kadar bir eylem dayanışması ol�·
madı is e artık, he r d tinimda bir ye nilgi dayanışması
· ·
·
· ·
- vardı.
Fakat ıs48 devrimlerinden bu. yana geçen dö�e�·
min_olurhlu yaniarı da yok değildir. Burada sa dece iki
·
·
önemli olg uya işaret edeceğiz.
K-i..ıtlana�ak bir_ kararlılıkla verilen o t u z yıllık
mücadeleden
sonra� ing iliz �rriekçi sınıflan, toprak
·
ağalan ile para ağalan arasındaki anlık bir anlaş­
,
_
.
,
,
mazlıktanyararlanarak On Saat KanlınunuU3l kabul
- ettirrneyi başardılar. Bunun fabrika işçilerine sağla�
dığı bedeni,. manevi ve zihni yararlar fabrika riıüfet­
. tişlerinin altı aylık r�porlarına geçmiştir ve hem
işçiler hem_ patronlar 'tarafından kabul edilrp.ektedir�
Bii çok Avrupa. .hükümeti,_ İngiliz Fabrika Kanununu
·
az ç:ok de ğişik şekillerde kabul etmek zorund9- ·kaldı;
- İngiliz Parlamentosu da, h_er yıl bu kanunun hareket
·(12} ­
(13)
Deyimin İ.ngıllzce.aslı "politicai blacks"tir. (Siyasi karalar). "Bl�" (kara),
greve kablmayanlar için kullanılır. ·
_
.
·
İşçi sınıfının. Iş güniinü
resmen
on.saat olarak sınırlama mücadelesi�
İngiltere'de, 18. yüzyılın sonlannda başladı ve 1830'lardan itibaren
geniş proleter kitlelerinin desteğini kazandı. Lord Shaftesbuıy'nin
tekstil, fabrikalannda gençler ve kadınlar için on saatlik sınırlamayı ge:..
tıren kanunu, B Haziran l847'de parlamentoda kabul edildi. Ne var ki,
·
bir çok fabrlka�r. bu J:tanunu pratiktt? uygulanıadılar,
19
alanını genişletmek zorunda· kalmaktadır. Pratik
bu tedbirin ·.
muhteşeii1-başansııu yücelten bir şey daha var; Orta
sınıf, Dr. ·ure, Prof. SeriiorC14l ve bu, türderi diğer.bllgi­
ler gibi··önde gelen bilim· araçlan yoluyla, .tş_·saatleri
üzerinde he rhangi. bir yasal kısıtlamanin ingiliz sa�
nayiinin _ölü m çanlanm çalacağı kehanetlnde bulq.n- '
muş ve bun� istediği.kadar da ispat etmiştL Bir vam·· .
pire benzeyen· ingiliz s�ayii- kan içn:ıeı:ten -Iı�m -de ·
çocuk�ann · kamnı iÇmede.n:- yaşayamazdı. Eski za­
manlarda, çocukların katle dilm e si ..Molok dinin:in es­
rarengiz ayinlerindendi; ama' ancak çok ·önemli 'ne'
denletıe· belki'yılda bir defa yapılırdı. -üstelik- Mo�ok�
ların yoksul çocuklaİma karşı özel bir garazı: da yok­
tu. İş .saatlerinin yasal olarak kısıtıanma$ı için veri;.
len bu mücadeleyi şiddetlendi.ren yalnızca korkuya
kapılan hırs değildi. Bu mücadele, ort.a sınıfın ekono­
mi politiğini . oluşturan arz ve talep kaİlununun bi­
linçsız··egemenliği Üe işçi sınıfının ekonomi ·po�i­
'tiğini oluşturan sosyal üretimin sosyal uzak_ görüş­
lülükle kontrol edilmesi ilkesi .araşındaki büyük re.;
kab et üzerinde · de gerçekten büyük bir etki yaptığın ·
dan çok daha büyük. bir şiddetle cer�yan etti .Dol�yı-­
sıyla, On Saat Kanunu sadece pratik bir-başan değil,
bir ilkenın· zaferi oldu.-·Orta sınıfın ekonqml politiği .
ilk. o larak . işçi. · sınıfırun ekon omi politiğine · açıkça.:,
-öneminin yanısıra. işçilerin koydurduğu
-
.
·
. boyun eğiyordu.
.
.
Ama, e meğin ekonomi politiğinin, miÜkiyetin
ekonomi politiğine karşı kazanacağı daha da b üyü k .
-Z?ferler var. Kooperatif hare�etini, özellikle, · b :tr · kaç
(14)
Dr. Andrew Ure ve Profesör Nassau Senior, Marx'ın "kaba ekonomi" diye
adlandırdığı· şeyin karakteristik temsilcileriydt. Bu· deyim. buıjuva
ekonomi politlğinin, sennaye ile emek arasındaki sınıf mücadelesinin
sonra. bilimsel açıklamayı bıra- ·
·kıp sadece savunma Jıalini alan yoz şeklini ifade ediyordu. (Bak. Kapital.
· gelişmesinin sariucu olarak 1830'daıi
Cilt:
20 -
1)
·
;
·
cesur ııkul'_'un b.aşka hiç b tr- ye rde n y�dım g örmede n
.. kendi çaba1anyla .kurdukları kooperatif fabrikaları
kastediyoruz.· Bu .�büYük sosyal deneyimlerin -değe rt
·küçümsenemez;. Koop_eratif fabrikalar� Iafla. değil işle
ş unları ortaya .koymuşlardır: Modem .bilimin gerek­
lerine uygun ·büyük _çapta _üretim, ııkul"lar sınıfım­
.çalıştp-an bir p a.tron1a r sınıfı olma da n da yü rütü ­
le bilir; meyve vermeleri iÇin iŞ araçları üzerinde , on­
·
lan bizzat ç alışan insana karşı hükmetme ve zor-.
balık araçları: yapan tekeller kui-mak.. gerekmez; köle
· emeği gibi, se� emeği gibi kiralık e rrie k de, işini istek­
ii bir el, uy·anık- bir kafa v�rieşeli ·bır yür ekle· işleye- .
cek birleşmiş emeğin k arŞı-s ind a _ yo kolmaya mah­
kum geç ici ve d8.ııa geİ'i'·bır.-biÇimdir. ' ingilte re ' de -koo­
peratif sistemin tohumları -Robert öwen tarafınd an
atılmıŞtı. İşçilerin Avrupa'da giriştikle-ri derieyinller
de, gerçekten uydtıima- değil, 1848'de yüksek sesle ilan
edilen teoril�rin pratik sonuç1anydı.
.
·
Öte yandan, 1848-18 64 döneminin deneyimi , koo­
peratıf eme ğin, - ilke olarak ne kadar mükemmel, prc;ı.­
tikte ne k ad ar yararlı olursa olsun, tek tek ışçilerin
rastgele ç abalan gibi dar bir çerçeve içinde kaldİğı takdirde, tekelciliğin geometrik dizide büyümesini durdurmayı, kitleleri kurtannayı. hatta sefaletleri­
n
· ın yükünü elle tutuh.lr bir: şekilde azaltınayı baŞa­
ramayacağllll: kuşkuya ye r - b ırakmayacak şe kild e is­
patlamıştırUS)-. Belki de doğrudan doğruya bu nedenle,
sağduyulu a sille r . ınsansever orta sınıf gevezeleri ve
hatta zeki ekonomi politlkçUer, hayalperestın ütop­
yası diye. alay. e d e rek ya da sosyalistlıı kutsal şeylere
·kilfrü diye Iekeleyerek. daha tomurcuk·. hruindeyke;n _
· büyümesini boşuna �ngellemeye çalış4kl� kocpera·
·
·
_ ( 15) Maıx'ın. kendi yapbğı Al�ca çevtrtde bu cümle şöYledir: ·'' azaltmayı
başaramayacağını yani. İngiliz tşçt sunfuıın en akıllı _önderlerinin, koo­
-peratlf hareketiyle ilgiU olarak daha ıssı ...s2 yıllannda ortaya koyduk­
lan şeyt, �üpheye yer �tn:lkmaya_ca]t şekilde ıspatlaınışbr."
•••
•·
.
21
tif ç�lışma ·sisteınini9 bir anda mide bulandıracak .de­
-recede' pohponiamaya başlamışlardır." Ç alışan kitleM
leri kurtarmak için, kooperatlf.çalışma ulusal -boyut­
de ulusal kaynak.lar­
.lara ulaştınlmalı ve bu nedenle
_ la beslenmelidii. Ne var -ki. toprağın--ve sermayenin
ağalan,· politik-_ imtiyazhirnu ·daima - kendi ekonomik
t€kellerinin _devanu ve savunması- için kullana,cakla- .·
· nndan, emeğin kurtu1uşu:au desteklemek-şöyle dur­
suri, onun yoluna mümkün· olan her ·türlü engeli dik­
roeye devam edecekie;rdir � Parlamentonun geçen otu­
rumunda, _Lord Palmerstonelun. iriandalı Toprak Ki- racılannın H akia nna İlişkin Kanunun savunucula- nnı nasıl hakaret -ederek susturduğunu hatırlayıri.
Şöyle bağınnıştı: -"Avam �maiası -�oprak sahiplert­
İı.in meclisidir."
, ·Dolayısıyla siyasi iktidann ele geçirilmesi emek:.
çi suııflann yüce.görevi haline gelmiştir. Onlar da bu-_
nu anlaınış gözüküyorlar, Zira İn giltere'de, Almanya'·
. ·da, İtalya'da ve Fransa'da, ·bir işçi partisinin siyasi :
bir şekilde yeniden -örgütlenmesi için a� anda can-.
larunalar ve ·ç
_ abalar başlamıştır.
Bunlann· sahip. olduğu bir başan unsuru .vardır:
Sayılar.· Fakat sayılar ancak_birleştikleri ve bilgi ta-·
rafından· yönetildikleri .ölçüde · a ğırlık kazanırlar.
- Geçmiş_tecrübe, çeşitli ülkelerin-işçileri arasında bu­
lunması ve ·kurtuluş ·uğruna bütün mücadeleleıinde
birbirlerine omuz vermelerini teşvik etmesi gereken'
kardeşlik bağıiun. 'ön�mseninemesinin, birbirinden.
kopuk çabalarm. nasıl qrtak bir · hezimetle cezalandı­
nlacağını göstermişttr. Bu düşünce 28 Eylül 1864'te.
St ..Martin Salonundaki kamuya açık toplantıda bir
araya ge len çeşitli ülkelerin tşçUerini- Enternasyonal
Birliği k�nnaya yöneltti.·
Bu toplantıya bir kaç inanç daha yöh verdi.
. Emekçi sınıfıann kurtuluşu, onlann kardeşçe
birliğini .ger�ktirdiğine göre, bu yüce ·görevin. cani,
yane tertipler peşinde olan. ulusal ön yargılarla oy­
nayan ve korsanca savaşlarda halkın kanmı ve ser­
vetiı:ii boş yere harcayan
bir dış
p oliti kayla yeri..ne
ge-.
tirilm e si mümkün ol ab ilir miydi? Batı Avru:()a'yı. At­
lantik'in öte yakasınd a kölecili ğin d ev amı ve
yayıl-
_
ması için ş e r efs iz bir cihada atılmakt an kurtaran h a­
kim sınıfların hikmeti değil, onları n
c aniyan e hata­
sına karş ı . ingiliz emekçi sınıflannın ·gösterdiği kah.,.
ramanca d ireniş olmuştur. Kafkasların
Rusya'y a
yem
oluş una ve - P ol anya 'nın Rusya tara fınd an katledilme-·
sine� ı sı -karşı, Avrupa üst sınıflannın gösterdiği utan­
maz onay, sahte yakınlık
ya
da ahmakça kayıtsızlık;
b aş ı St. Petersburg'da, kollan Avrupa'nın her bakan­
lar kuru lu nda _ bul u nan bu - b arb ar devletin muazzam
ve karşı korunayan saldırılan -bunlar, emekçi sınıf­
lara, uluslararası p olitikanın sırlarını bizzat öğ ­
renmenin gerekliliğini öğretmiştir; yani - kendi hü kü ­
metlerinin diplomatik hareketlerini g ö zle me k, gere...:
kirse bunlara karşı ellerindeki bütün imkanlada
karşı koymak;
engelleyemedikleri zaman, bunlara
karşı aynı anda yapılan çeşitli suçlamalan birleştir­
mek ve tek te k kişiler arasındaki ilişkileri- yönetmesi
gere�en ahlak ve adalet gibi b asit kanunları uluslara­
rası ilişkilerden üstün kurallar sayarak
onların ya-
- ·
·
almak.
Emekçi sınıfıann kurtuluşu için vetilen genel
rııllda
·
yer
mücadelemn bir parçasını da böyle bir dış politika
için mücad ele oluşturmaktadır.
Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
_
.:il -27 Ekim 1 864 tarihleri arasında yazıldL
Lond.ra'da. 1 864 Kasım'ında basılan
Enternasyonal İşçi · Birliğinin Mesajı ve
GeçiCi' Tüzüğü adlı broşürde yayınlandı.
( 1 6)
1863 Ocak ayında, Polanya'da yeni bir ulusal ayaklanina patlamıştı. Bu
ayaklanma Prusya
ile ittifak yapan Rus kuwctlcri . tarafmdan iki . ayda
-
bastınldı.
23 .
' BÖLÜM Il
ENTERNASYONALİN GEÇİCİ TÜZÜG'ÜU7J
Emekçi sımflar.ın kurtuluşunun emekçi sınıfla­
nn kendileri tarafından e ld e _ edilmesi gerektiğini;
emekçi sınıfların kurtuluş mücadelesinin sınıf im­
tiyazlan ve tekelleri için değU, eşit haklar ve ödevler
ve her çeşlt sınıf egemenliğinin kaldınlması için mü­
cadele olduğunu;
�Her çeşit _ köleliğin, t"O.m sosyal sefaletin, manevi
düşi$klüğün ve politik · bağımlılığın temelinde . emek­
çinip. _üretim araçlanın yani geçim kiynaklannı te­
kel�de tutan kimseye olan ekonomik bağımlılığının
�
'
-,
,
yatft�l.nı:
.
.
·
·
-
:J:? f?Iayısıyla emekçi sınıfla:pn ekonomik kurtu­
luşu4ün, her politik hareketin araç olarak
bağımlı
olması gereken yüce amaç olduğunu;
Bu_ yüce amacı hedef alan bütün �balann bugüne
{ 1 7)
,Enternasyonal İşçi Btrliğl Geçici K�itest tarafından ı Kasım 1 864'te
kabul edilen -Geçici Tüzük, 1 866'da yapılan Cenevre Kongreslııd� Onay�
.
landı. Daha sonraki Kongrelerde. 'Iüzüğe bazı ekler yapıldı._
.
.
24
.
.-
kadar. her· ülkedeki sayısız iş kollan arasında
daya- .
.
. nişma yoksunluğundan ve farklı ülkelerin >emekçi sı­
nıfları arasında kardeşçe birlik b�ğı bulunmamasın.
_,dan başanya ulaşamadığını;
<"· ��Emeğiri kurtuluşunun, ·ne yerel ne cte A'ıp&al. fakat .
moderJ?. topluı:nun varolduğu�bü�fiiı ülkeler{ kapsayan
ve çözümü, en ileri ülkelerin .pralik ve teorik işbirliği�
ne dayanan sosyal bir mesele olduğunu;
.
Emekçi sınıflann! Avrupa'nın en ileri sanayi ül- ·
kelerinde _ bugün görülen can1aruşının. yeni bir umut ·
dağurmakla birlikte, eski hatalara tekrar düşülme.;. ·
· mesi yolunda ciddi bir ikazda bulunduğunu ve hala
birbirinden kopuk olan hareketlerin - acilen birleş­
mesini gerektirdiğini
G öz önüne alarak;
Bu nedenlerle, ·
Yetkisini, 28 Eylül 1 8 64'te Londra'da St. Martin
S alonunda yapılan kamuya aÇık toplantının kara­
rından alan komitenin, aşağıda imzalan bulunan :
üyele_ri,U8l İşçilerth Enteniasyonaf Birliğinin kurul­
ması - için gerekli girişimleri yaptnışlardır.
Onlar, bu Enternasyonal Birliğin ve. ona bağlı bü-:
tün demek ve bireylerin, birbilerine ve - renk, inanç ve
ulus farkı gözetmeksizin bütün insanlara karşı tavır�
lannın temeli - olarak _doğruluk, adalet ve ahlakı ka;.
·
bul edeceklerini - ilan ederler.
Onlar.- bir insanın, insanlık ve yiırttaşlık hakla­
·
nnı; yalnız k�ndisi içip. değil, ödevini yapan herkes .
·
için istemesini_, o insanın Ödevi. sayarlar. , Ödev olma.·
dan hak, h_ak olmadan ödev olmaz.
.
-Ve · orilar, _bu anlayışla. Enternasyonal Birlik içiİI
aşağıdaki geçici tüzüğü hazıtlainışlardır:
l) Bu birlik. çeşitli ülkelerd e varolan ve aynı
·
·
.
.-
( 1 8}
Başkan: Odger.'G.enel Sekreter. ciemer, Muhastp: Wheeleı;-.
. 25
amacı. yani emekçi sinıflann korunması. ilerlemesi
ve tam kurt�luşunu amaçlayan işçi demeJ..9,eri ara..
· smda merkezi haberleşme ve işbirl iği ortamı sağla·
mak için kuruln:ıu ştur
.
2) -
D emeğin adı: "İşçilerin Enternasyonal Birliği'' olacaktır.
.
3)
·
1
865'te
Belçika'da,
Enternasyonal
Birliğe o :Za­
_
mana kadar katılacak -ışçi dernekleri terrisilciİerin- '
, den oluşacak bir genel emekçiler �ongresiU9l toplana­
caktı;r. Kongre, emekçi sınıflann') ortak -özlemlerini'
Avrupa'ya ilan edecek. Enternasyonal Birliğin kesin
tüzüğünü kararlaştıracak. Birliğin başanyla · çaliş­
ması için gerekli araçlan düşünecek ve Birliğin Mer­
kez Konseyini(20l tayin edecektir. Genel K.ongre yılda
bir kere toplanacaktır. .
4) · Merkez Konsey, Londra'da oturacak ve Enter­
nasyonal Birlikte temsil - �dilen - .çeşitli ülkelere men­
_sup işçilerden oluşacaktır. İşierin yürütülmesi için,
- Başkan, M uhasip, Genel Sekreter ve çeşitli ülkeler
için · Yazışma Sekreterleri vs� - gibi gtırevlilert kendi
üyeleri _ arasından seçecektir.
. 5) Genel Kongre, yıllık toplantılannda, Merkez · .
Konseyin yıllık çalışmalan hakkında- açıkça okuna·
· cak bir rapor alacaktır. Kongre tarafından bir yıl içtiı
tayin edil�n Merkez Konseyin. kendi üye sayısım art�
. tırma yetkisi bulunacaktır. Aci l durumlarda, Merkez·
Konsey, G ene l{ongreyi olağan yıllık dönemden önce
·
, .
·
,
_
·
t'oplayabilir.
·
6) ·
.:
.
işçilerln. sirunarının diğer bütün
hareketlerinden- sü rekli haberdar ediıe�·
Ent�onaliıı birlnci .kongresi ancak 1866'da Cenevre'de toplanabil­
di. l 865'te, Genel Konsey, Marx'ın tavsiyesf üzerine, Kongre topla­
manın erken olduğu kararına vardı ve bunun yerine Londra'da özd. bir
.·Konferans topladı.
{20)
26 .
·
-Bir :ülkedeki
ülkelerdeki
(1�)
l
·
"Merkez
Konsey"e. Cenevre l{ongrı:stnden itibaren resmen "Genel Kon-
sey'' denmeye başlaJ:\dı.
·
· b ilmeleri ; Avrupa'daki çeşitli ülkelerin sosyal dıi­
rumlan_ hakkında ayın anda, ortak bir yönetim al�
tında bir anket yap ıl abilme si ; - bir demekte ele alınan
·
- genel meselelerlıı , bü.tün· dernekler tarafından tartışı­
labilmesi; derhal pratik adımlar atılmasını gerektiren. mesele- uluslatlll"ası çatışmalar gibi durumlar ol­
duğu zaman, Birliğe bağlı derneklerin aynı · anda or- tak eyleme geçebilmeleii için Merkez Konsey, Birlikle
işbirliği yapan Çeşitli dernekler arasında uJuslara� .
rası aracı görevi yapacaktır. Uygun görüldükçe. Mer­
kez Konsey çeşitli �lusal - ve yerel derneklere öneriler
götürme insiyatifine sahip olacaktır.
. 7) Her ülkedeki işçi _ hareketini başanlı kılacak
tek kuvvet birlik ve ortak çalışmadır. Entemasydnal
Merkez Konseyinin yararlı olması da büyük çapta. az
sayıda ulusal işçi birliği merkezleriyle mi yoksa sa-.
yısız küçük ve birbirinden kopuk yerel demeklerle ·mi
çaiışacağına .bağlıdır. Bu nedenle, Enternasyonal Bir­
liğin üyelert kendi ülkelerinin birbirinden kopuk işçi -
.
de_mekleıini merkezi ulusal organlar tarafından tem­
sil edilen ulusal kurulu şl ar: halinde birleştirmek için
. bütün gayretlerini gösterecekl�rdir. Bu kuralın uygu­
lanmasının her - ülkenin kendi kanunianna bağlı ola­
cağı ve huk�ki engeller dışında, hiÇbir �ımsız yerel
derneğin Londra Merkez Konseyi ile doğrudan doğruya yazışmasının - engellenmeyeceği açıktır.
·
8) _ İlk kongre toplanıncay·a kadar 28. Eylül 1864'
te seçilen komite Geçici MerkeZ 'Konsey olarak görev
yapacak, . çeşitU ulusal işçi birliklerini birleştirmeye
çalışacak. İngiltere'de üyeler kaydedecek, Genel Kong
renin toplanması için hazırlık çalışmalan yapacak
ve uhi s al .ve yerel demeklerle . bu Kongreye getirilmesi
gereken başlıca mes·elelert tartışac?ktır.
·
9) Enternasyonal Birliğin her üye si ikametga- \
hmı · btr ülkeden başka bir ülkeye naklederken, Birli,
w
-
�
,
,
27
-ğe bağlı iŞçllerin kardeşçe desteğini- görecektir.
.
10) Enternasyonal Birliğe katılan işçi demekle­
ri, kardeşçe işbirliğ�in kdpmaz bağlanyla birleşir:.. .
' ken, mevcut . - örgütlerinin bağımsızlığuıı . da koroya- _ - · ..
·
caklardır.
.
-
-
2 1 -27 . Ektm 1864 tarihleri
· · arasuıdiı · yazıldı. ·
Londra'da. · 1 864 Kasun'mda
_
-
basılan EtitemcisyonC:ıı ·İşçi.
Birliğinin _ Mesajı _ ve Geçici
�ğü
adlt broşürde yayuı.
. - landı.
28
....
�.- .
_
- BÖLtiM m
AMERiKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ BAŞKAN!ABRAHAM LINCOLN'E(2ı)
- ·�
Efend im ,
Büyük bir çoğunlukla yeitlçlen seçllmenizden do­
layı Amerikan halkım kutlanz. İlk seçilmerı.izin ih­
tiyatlı parola_sı Köleci İktidara direnme olduysa, ye� ·­
ni den seçilmenizin- muzaffer -savaş narasi Köleciliğe
_.....- ,
Ölümdür.
Muazzam Amerikan mücadelesinin başlamasıyla ·
birlikt� ; Avrupa işçileri içgüdüsel olarak. yıldızlı
bayrağın kendi sınıflannın kade rini taşıdığını his-_
settiler. Topraklar uğruna gf!işilen ve ·korkunç desta7
nı başlatan yanşma. olağanüstü bakir toprakların
gôçmenin emeğille karılık mı yoksa kölecinin serse,..
risine fahişelik mi edeceğini belirlemek tçiıı cieğil
- miydi?
{2 1 )
EııtepaS-"
ABD Başkaro Lincahı'e yeniden başkan seçilmesi dolayısıyla
mesaj, Ge11el �onseyin
· yonal İşçi Birliği tarafından gönderilen
. ran:yla Marx tarafindan kaleme_ alınmıştı.
ka�
·
29
. Üç
yüz
bin kişilik köle sahipleri oligarŞisi, Si­
bayragının
lahlı Ayaklanma
üzerine dünya tarihip.�
de ilk ol�rak "Kölecilik.. diye yazmak cüretini göste:... ·.
•.
·
rince; dah a yüz yıl kadar önc e büyük bir Demokratik ·
Cumhuriye t fıkrinin ilk ç iktiğı. ilk insan Haklan Be- .
yanname s ininf2 2 ) yayınladığı. onsekizinci .yüeyılın
·
Avrupa devrin1ine . ilk iş,5ıretin . Çakı�dığı aylıı t o p nik�
lar üzerinde , karşı� devrim. · sistemli bir bütühlükle, ,
.
"eski aiıay·asanın yapılıŞı sırasmda b enimsenen dü�
şüncelertnin feshedilmesi :ile öyünmeye, "köleciliğin
·: · yararlı bir kurum" olduğunu, gerçekte ''sermaye-emek
iliŞkisi" de nen büyük meseleDin tek çözümü olduğunu · .
ileri sürmeye· ve alay edercesine insan üzerinde rtıül­
kiyetin "yenı binanın· . temel taşı" o l du ğunu ilan et­
meye başlayınca - işte O zaman, Avrupa'nın emekçi SI-:
ruflan, bir anda, hatta yü'ksek sırufl.ann Güneyli orta ·
s ınıfa gö'sterdiği faQ.atik p'artizan;lık kara,�ık ihta­
nnı yapmadan önce . köl e sahiplerinin· isyaninın
müBtiyetin emeğe karşı açacağı . genel cihadın tehlike
· çanlan ça:ldığıru ve Atıantik'in öte yakasındaki bu
. olağanüstü. çatışmanın, umudu gelecekte yatan emek- .
çilerin geçmişte elde ettikl�Iini bile tehlikeye düşür�
. düğünü anladılar.
nedenle, . pamuk
getirdiği s ıkıntıl an her yerde · sabı:rla karşıladılar;
Bu
{2 2)
· .·
buhranınınf2�l
. K� �erıka'daki · 13 İngiliz sömürgesinin temsildleiinin 4 Haziran
1 776•da yaptıklan Kongred.e-kabl.,l.l edilen Bağımsızlık Bildirisi'ne atıf
yapılıyor. Bilçl.irt, bu. Sömürgelerin İngiltere'den aynldığı.nı ve bağımsız
bir cumhUriyetin, Amerika. Birleşik Devletlerinin kurulduğuriu ilan etti.
Aynı .zamand:i. kişi · özgürlüğünü, · kanun önünde yurttaşların eşitliğini,
halkm egemen,liğinl ve diğer buıjuva demokratik ilkelert ilan etti. Fakat
·i . Am� buijtivaZisi ve büyük toprak sahipleri, başından itibaren, Bil­
; · dirl(je il� edilen demokratik haklan ıhlal ettiler, kitleleıin ülk� poli-
·
tik hayatına �tilmasını engelJediler·ve ülke nüfusunun önemli bir bölü­
münü oluşp.ıran: zencileri en temel insan haklanndan yoksun bırakan
.
köleliği muhafaza ettiler.
·
· (23) . Pamuk buhranı, İç Savaş sırasında bir Kuzey filosunun köle sahibi Gü�
···. · , ney eyaletlerine· ambargo uygulamasıyla Avurpa'ya pamuk gelm_eme­
. .�c·· sinden doğdu. Avrupa'nın pamuk sanayiinin çoğu felce uğradı ve işçi- ·
lerin durumunu. Çok kötüleştirdi . -F�t bütün sıkıntılara rağmen, işçiler �y eyaJetlerini aktifbir şekilde d�teklediler.
30 ·
..
.
'
kendilerinden daha iyi durumda - olanların ısrarla is.­
tedikleri köleciHkten yana mücadeleye coşkunlukla
karşı durdular v:e Avrupa'nın bir ç ok yerinde bu bü­
yük · dava için · kanlannı· döktül�r. -Kuzeyin · gerçek si­
yasal güçleri olan işçiler. köleciliğin cumhuriyetleri­
ni
kirlefinesıne· iz� vennekle; ke n di nzası olmadan
kullanılan ve satılan zenci karşıs-ında · beyaz . emekçi­
niiı ken di kendinl satmasını ve kendi ·erendisini seç­
mesini en büyük bir imtiyaz olarak görüp, bunüp.la
övünmekle ne. gerçek emek özgürlüğüne ulaşabildiler
_ , ne de Avrupalı kardeşlerinin ku rtulu ş mücadeles�
destekleyebildiıer. Ama ilerlemenin önündeki bu en­
- geli? iÇ s avaşt a(24l akan kanlar sürükleyip gö tü rdü .
Avn..ı,p a işçileri, Amerikan Bağimsıilık S avaşı(25l
nasıl ·()rta sınıf için yeni bir egemenlik dönemi açt ıy­
·
sa, Ameİikan Kölelik Aleyhtarı savaşinın da bunu
e'rriekçt sınıflar için gerçekleştireceğ'ind(fn emindir­
ler. Zincirli bir ırkın kurtanlmas ı ve sosyal bir dün.;. _
· .
yanın· yeniden inşası için verilen eşsiz mücadelede ,
ülkesine önderlik - etr;ne görevinin, işçi sınıfının dü ­
rüst eviadı Abraham Lincoln'e düşmesini yaklaşan
çağ� }?ir t eminatı olarak gönnektedirler. . ·
·
; : 22-29 JCiz:şun 1 864 tariJıİeri arasmda yazddL
· 1tı.e Bee-Hive Newspaper'in 7 Kasım
a
" 1 {36t:Ftaıihli 1 69.·
. sayısında y
.' yuılandı.
·_ . \
�
- 1 :..�
(24)
(25)
Bak. dipnot 4.
.
.
_
.
Ari:tertkan Bağımsızlık Savaşı (1 775-83}: Kuzey Amerika sömül-gele­
rlnin, doğmakta olan Arnertkan bwjuya ulusunurt bağımsızlığı ve kapi­
talist gelişmenin önündeki engeUerln kaldıolması için lngiliz egemen­
liğine karşı verdiği savaş. · İngilizlerin Y�lınesiyl� bağımsız bU: buıjuva
devlet_i: Amerika- Birleşik Devletleri doğdu. .
31
. · BÖLÜM IV
CENEVRE KONGRESİ · DELEGELERİNE
'
TALİMAT(26l
\-
(1) _Entema�yonaı Şirliğtn Örgütlenmesi
_ Geçici Merkez Konsey, genel olarak Geçici ·Tüzükte çizilen ·örgütlenme- plaiunı. tavsiye eder.: Bu. planın
sağliuıılığı ve eylem ·birliğini etkilernede n değişpc ül­
kelere uyma. kolaylığı · iki · yıllık deneyim ile kanıtlammş bulunuyor. Avrupa daki durum değişiklik için
elverişsiz_ göründüğünden, gelecek_ yıl için de Merkez ·
Konseyin · ikametgahı · olarak · L:ondra'yı tavsiye_ ed_iyo-
.
'
ruz.
(26)
·
·
Geçici Merkez Ko�eyin· .{Genel KonSey) Entemasyoiıal İşçi Birliğiilin
3�8 Ey1ül l 866'da Cenevre'de toplanan Biriİlci Kongresine katılan elele�
•.
gelert için · hazırlanan bu talimat Marx tarafindan kaleme
alındı. Kong�
rede, Merkez Konseyin raporu olarak okunan bu -metnin uluslararası .
' ortak eylem, iş gününün kısaltılıruiaı, çocuklann ve gençlerliı çalışması,
kooperatıf çalışma. sendikalar ve süi"eklı .ordularla ilgili bölümlert, Ko�
ie kararlan olarak kabul edildi. Metnin tam başlığı şöyledir:
nel tconsey Delegeleıine Talimat. Çeşitli Meseleler. '1 -
32
"Geçici Ge-
-
Merkez · Konseyin üyeleri, elbette, l�ann sayı­
sını arttınnaya yetkili bulunan Kongre. tarafından se­
çilecektir - (Geçici Tüzüğün 5. maddesi) .
Genel Sekreter, Kongre tarafından bir_ yıl için se­
çilecek ve Birliğin p ara ödenen tek görevlisi olacak­
tır. Haftalık ücretinin 2 sterlin olmasını öneriyoniz.
Birliğin her
üyesi için ayn ı olacak yıllık öden-tt..
yarım peni (belki bir peni) ·olacaktİr. Üyelik kartla­
rının (camets) maliyet bedeli ayrıca alınacaktir.
Birlik üyelerini yardım dernekleri kurmaya ve
bunlan uluslararası bir bağ ile birleştirmeye çağır­
makla beraber, bu meselenin (etablissement des:: soct-'·
·etes de secours mutuels. Appaui moral et matenel ac­
corde aux orphelins de l'association)!2 7l başlatılma­
sını geçen eylüldeki konferansta(28l ilk defa bu öneri­
•.
yi yapan İsviçrelilere bırakıyoruz.
(2) Emek_ ile Sermaye Arasındaki Mücadelede
Çabaların; · B.irlik Aracılığıyla Uluslararası Çap ta
B irleş tirilmes i:
(a) Genel açıdan baloldığında bu nıesele çeşitli
ülkelerdeki emekçi sınıflarm ,kurtuluş iÇin bugüne
kadar - bir birinden kopuk olarak gösterdikleri gayret­
leri birleştirmeyi ve genelleştinneyi amaçlayan En·.- te:r;nasyonal Birliğin tüm çalışmalarını kapsar.
(b) Grev ve lokavtlar olduğu zaman yabancı işçileri yerli işçilere karşı alet olarak kull anmaya dai­
- ma hazır bulunan kapitalistlerin entrikalarıiJ.a karşı
· - koymak derneğiriıizin bugüne kadar başarıyla yürüt­
tüğü özel görevlerinden bir_idir. Çeşitli ülkelerin işçilerinin kurtuluş ordu.sunda birbirlerini yalnızca kar(2 7)
(28)�
''Yardım demeklerinin kurulmasi... Birllğl.n yetimleq için
maddi ve ma- · ­
··
Entemasyonalin ı865 Eylülünde toplanan Londra Konferansı.
nevi de5tek."
�
ı
- 33
deş ve yoldaş olarak hissetmelerini değil. bu ş ekilde
· - hareket etmelerini s ağlamak birliğin yüce _ amaçla-:­
nndan biridir.
(c) BiZtin
uluslararası-
teklif ettiğimiz önemli b ir
"çabal�n ­
ç apt a birleştirme" h areketi butün ülke­
lerdeki emekçi sınıflannın - durumu - hakkuıda bizzat
emekçi sıniflar tarafından başlatılacak istatistiki
bir ankettir. Başarı · sağlayabilmek için h angi mal­
zerneye göre hareket · edileceğini b ilm ek gereklidir.
· İşçiler böylesine büyük bir işi başlatarak kendi ka­
derlerini kendi ellerine alabilme yeteneklerini kanıtlamış olacaklardır. Dolayısıyla.
.
BirliğiiniZin şubeler:inin bulunduğu her yerde ça­
lışmanın derhal başlamasıiu . ve ekli anket şemasın- ··
da gösterilmiş olan çeşitli noktalardan hareketle ve;. rtlerin toplalliİlasını.
Kongrenin Avrupa'nın ve A;BD'nin bütün· işçile­
rini -. işçi sırufımn istatistikleri için unsurlar toplan­
masında . işbirliği- yapmaya çağırmasıru; rap orl arın
ve verilerin Merkez Konseye iletilmesini, Merkeı;
Konseyin b u nl an. genel bir rapor haline getirerek;
verileri de bu rapora ek- olarak koymasını.
· Bu · raporun, ekiyle birlikte · gelecek yıllık Kong­
reye sunulmasını ve Kongrenin onayını aldıktan son­
:ra Birlik tarafından hastınlmasını öneriyoruz. ·
·
Doğal olarak, her yöre tarafından. d e ğiştirilebi;.
lecek olan Genel Anket Şeması :
ı - Sanayi dalının adı.
2- işçilertn..yaş ve cinsiyeti.
3.. İşçilerin sayısı.
4- Maaş ve ücretler: (a) çıraklar; (b) günlük ya da
götürü Ç alışma ücretleri; aracının ödediği oran. Haf­
talıh:. yıllık ortaıariıa.
5:.. (a) Fabrikalarda çalışma saatleri. (b) Küçük
işverenlerde ve evde çalışma saatleri -- eğer -iş bu farklı ·
�
·
34
biçimlerde yürütülüyorsa.-_ (c) G e: ce ve gündüz
.
çalış::
ması.
saatleri ve bakım.
Çalışma yerinin ve işin durumu - nasıl: · Kala­
balı� kötü havalandırrİıa , gün · ışığı ihtiyacı. gaz ışığı
_ kullanılması. Temizlik vs .
S.. Yemek
7-
8- İşin - niteliği.
.
.9- İşin fiziki durum üzerine etkisi.
ı O- Manevi durum. Eğitim.
·
Mesleğin durumu: Mevsimlik ya da yıla aşağı.
eşit olarak dağılmış meslek mi. çok dalgala­
myor mu, yabancı rekabete maruz mu, esas olarak iç .
ya da dış rekabeti mi hedef alıyor vs?
ı ı-
yuK.an
·
'
(3) İş
,:.. ,
Gününün Sınırlandinlması:
İlk şart iŞ gününün sınırıandınlmasıdır. Bu ol­
adan duzeltme ve kurtuluş için diğer bütün çabalar
m
.
·
boşuna olacaktır.
{
işçi sınıfına. yani her ulusun l:;lüyük kesimine en­
telektüel gelişme . . sosyal ilişki. sosyal ve politik- ey­
_
lem fırsatı sağlamak gerekli olduğu - kadar, bu . sınıfın
sağlığııu ve bedeni eneıjisini de düzeltmek gereklidir.
İş gününün yasal sının olatak sekiZ saatlik 'ça­
lışmçıyı _öneriyoruz. _ Genellikle ABD işçilerin.iİl isteği..
olan .bu sınırlama(29l· �ongrenin oylanyla bütün, dün�
yadaki emekçi sınıfıarın ortak isteği halirle gelecek­
tir.- Fabrika yasası tecrübeleri oldukÇa kısa bir geç- · ·
mişe dayanan Avrupalı üyelerin bilgi. edinmeleri için
ekleyelim ki, g_üiıün, içind en sekiz saat· alınacak sü�
. (29)
Sekiz saatlik işgününün yasallaşması meselesi. 2d�25 Ağustos 1866'da
Baltlmore'da toplanan Amerikan emek kongresinde tartışıldı. Balti� .
more Kongresi. ayrıca, işçilerin politik çalışması, kooperatif dernekler,
örgütlenmesi ve grevler mciıelderini de ele
· bütün işçileriıı sendikalarda
.
aldı.
.
.
35
-
resi tesbit edilmediği takdirde bütün yasal · kısıt­
lamalar başansız kalacak ve sennaye tarafından ya-_
. nlıp geçilecektir. Bu sürenin u�nluğıı. sekiz çalışma
saati _ ye yemekler için konulacak ek aralada belir­
lenecektir. - Örnek olarak yemekler için çeşitli ara­
lann toplamı 'bir saat' olursa, günün yasal süresinin
dokuz saati kapsaması gerekir. DiyCiim ki, sabah 7'
den akşam 4'e ya da sabah B'den akşam 5'e kadar vs.
Gece çalışmasına ancak istisnai olarak, yasanın gös- ·
terdiği meslek ya:· da · meslek kollarında izin verilecek.
tl�
·
Bu paragraf yalnız erkek ya da kadm yetişkinleri
ilgilenditir. Ancak kadınlar, her türlü gece çalış
masından ve cinsiyetlerinden doğan nazikliğe zarar
verecek ya da bedenlerini zehirli ve diğer zararlı
maddelere maruz bırakacak her türlü işten tamamen
muaf tutulacaklardır. Yetişkin �se ile, on sekiz ya­
şına gelmiş ya da on sekiz_ .yaşını geçmiş herkesi lriıs­
tediyoruz.
..
(4) Gençlerin - ve Çocukların Çalışması {Her ikt
·
Cinsten).
Çağdaş sanayinin her iki cinsten çocuklan ve
gençleri, yüce·· sasyal �retim çalışmasına katİna eğili­
Inini . -her ne . kadar sermayenin h ükınü altında. çarpı­
tılarak· iğrenç bir hale geldiyse de- il�rici,_ sağlıklı ve
meşru bir eğilim olarak görüyoruz. Toplum akla uy­
gun bir du ruma . geldiğinde nasıl ki hiçbir sağlam ye­
tişkin doğanın genel yasasından yani yiyebilmek için
çalışmak ve · yalnızca kafasıyla değil koluyla da çalış­
mak yasasından _muaf tutu].q;rnazsa� aynı şekilde. - do-_
kuz yaşından . itibaren bütün çocuklar üretici emekçi
hal�ne gelmelidir.
�cak
36 .
.
şimdilik� yalnızca işçilere ait olan her iki
ci.nsten çocuk ve gençleri ele almak durumundayız.
�unların. farklı şekillerde ele alınacak üç sınıfa ay� ' nlmal� gereklidir. Birinci · sınıf · dokuz� oniki; ikin..: .
ci, onüç�onbeş - ve üçüncü, onaltı�onyedi. yaşlan kap�
sayacaktır. Birinci. sınıfın herhangi bir Jş yeri ya da .
ev işinde çalıştınlmasının yasal olarak iki saatle ,
ikinci sınıfın dört. üçüncü sınıfın altı' saatle sinır�
lp.ndırılmasuıı öneriyoruz. Üçüncü sınıfa en az . bir
saat yemek ve �inlenme arası verilmelidir.
İlkokul eğitimine dokuz yaşından önce başlamak
arzu .edilen bir . şey olabilir·, ancak biz burada yalnız�
ca, işçiyi seimaye birikimi için basit bir alet durumu�
na indiren ve muhtaç ana�babalan köle sahipleri, - .
kendi çocuklannın satıcısı haline getiren bir sosyal _
sistemdeki eğilimiere karşı' en gerekli p aiızehirleri
ele alıyoruz. Çocukların ve gençlerin _ haklan fiilen
korunınalıdır. Onlar. kendi acilanna hareket etmeye
muktedir değildir. ·Dolayısıyla onlar açlına hareket
etmek toplumun görevidir.
· Orta . ve yüksek sınıflar, çocuklauna karşı görev­
lerini ihmal ediyorlarsa, bu kendi suçlandır. Bu sı�
rufl ann sahip olduğu imtiyazlardan nasibini alan ço­
cuk, ana-babasının etkilerini çekmeye mahkuındur.
İşçi · sınıfının durumu ise çok başkadır. İşçi hür
bir
unsur
değildir. Bir çok durumda, kendi çocuğunun
·
gerçek çıkarlannı · ya da insanın gelişmesinin normal koşullannı dahi anlayamayacak derecede cahildir.
Ne . var ki� işçi sınıfının daha aydınlanmış kesimi, sı- .
riıfının ve dolayısıyla insanlığın geleceğiniri - tama­
men geİıç emekçi kuşağın yetişt:ıriımesine bağlı - oldu' ğunu çok iyi �or. Onlar, her şeyden önce, çocuk ve
genç işçilerin varolan sistemin ezici · etkilerinden
kurtanlması gerektiğini billyorlar. Bu . da, · ancak sos·�
yal mantığı sosyal giıce . dönü· ştürerek gerçeıqeşu� ·
.
·
ıiıebiUr · ve belirli koşullar _
_
'
-­
altında . bullu� :.devle� . tkti;
danyla uygulahla n genel yasalar yoluyla yapmaktan -
başka yöntem yoktur. Böyle yasalan uygulatmakla
işçi sınıfı h ükümet ik:tidannı kuvvetlendirmiş ol- .
maz. Tam · tersine bugün kendisine - karşı kullanılan
-
,
·.
bu iktidan, kendi aracı haline dönü ştürmüş olur.
Bu- açıdan hareketle diyoruz ki. hiçbir anababa ya
da işverenin, e ğitiml e birleştirilme diği takdirde ,
gençlerin emeğini . kullaninasına
·
,
Eğitim deyince üç
"
iZin
şey anlıyoruz.
verilmemelidir
.
Birincisi: Zihinsel Eğltitn.
- İkincisi: Jimnastik okullannd a ve . askeri eğitim­
le verildiği gibi, bedeni eğitim.
Üçüncüsü: .BütQ.n üretim süreçlerinin genel ilkele­
rini veren ve aynı zamanda çocuğu ve ·genci, b ütün
·
mesleklerin teme l · aletlerinin pratik kullanım ve ba­
kırnına alışuran teknolojik eğitim. .
Derece derece gelişen ve yükselen bir zUıinsel
jimnastik ve teknolojik eğitim kursu , genç emek­
çilerin sınrll andırilmalanna . uygun bir b içimd e ha­
zırlanmalıdır. Teknik okullarm - bedelleri, kısme n
ürettikleri mailann satımından karşılanınalıdır.
Karşılığı -ödenen üretici emeğin, zihinsel eğiti­
min, bed en eğitiminin ve politeknik ·eğitimin birleş­
mesi, işçi sınıfırn yüksek ve orta sınıflarm düzeyinin
çok üzerine çıkartacaktır.
Söylemeye gerek yok ki. dokuz yaşından on yedi
yaş dahil olmak üzere bütiin çocuk ve gençlerin gece
çalışmasında ve sağlığı bozuc-u bütün niesle'klerde._ ça­
lışması yasal ve kesin olarak yasaklanmalıdır.
,
,
(5)_ Kooperatif Çalışma
.
F;mekçi sınıflann kendiliğinden- hareketlerini·
birleştirmek ve genelle ştirmek Enternasyonal İ_şçt
B�liğinin görevidir, ama herhangi bir doktriner sis,
\
38
\
temi zorla kabul ettirmek değil. Dolayısıyla Kongre
özel bir kooperatlf sistemi il�ri sünnemeli, kendisini .
bir kaç genel il�enin açıklanmasıyla sınırlamalıdır.
(a) Kooperatif hareket�. - sınıf uzlaşmazlığına
dayanan yaşadığrmız toplumu değiştirecek kuvvetler­
den biri olduğunu açıklanz. Bu h areketin en büyük
.meziyeti,' emeği sermayeye bağımlı kılan mevc�t yok­
sullaştıiı.cı ve despot sistemin hür ve eşit üreticilerin
birliği ş eklinde cumhuriyetçi . ve yararlı bir sistemle '
·
aşılabileceğini göstennesidir.
(b) Ne var ki, tek tek ücret kölelerinin kişisel ça­
balarıyla geliştirebilecekleri cüce :biçimlerle kısıtlan
mış olan l}o o p eratif sıstem, - kapitalist toplumu �sla
değişttremeyecektlr. Sosyal üretimi, hür ve ko opera
tif çalışmanın tek bir büyük ve ahenkli sistemi ha­
line sokabilmek için genel ·sosyal değişiklikler; toplu- :
mun genel koŞuUarmda değişikliJcler, toplumun ör­
gütlü güçleri . yani devlet iktidari kapitalistlerden ve
toprak ağalanndan bizzat ü.reticllere geçmedikçe asla
·gerçekleşmeyecek olan değişiklikler gereklidir.
.
(cl işçilere. kooperatif dükkanlar kurmak yerine
kooperatlf üretüne girişmelerin.i tavsiye e deriz Dük­
kanlar varolan ekonomik sisten$1 sadece yüzeyine ·
dokunu r oysa kooperatıf üretim, temellerine sal- ·
,
,
....
m
.
p
dırır.
·
.
'
-
(d) Bütün kooperatıf derneklere, ortak gelirleri.:.
nin bir kısniını bir fonda topltimalanıu ve bunu kul­
lanarak · ilkelerinin propagandasıru. yalnız öğüt ver�- ­
rek değH ö�ekler. de vererek, yani öğretmeriin ve ·akıl
vermenin yanı sıra yeni ko op eratif fabrikaların ku­
rulriıasını da özendirerek yapı:;nal aruu .tasviye ederlz.
·
(e) Kooperatıf demeklerinin basit orta sınıf ano­
nim şirketleri (societes par actions) ş eklind e yoz-_
laşmalannı önlemek için; çalışan bütün işçilerin or­
tak _ olsun - olmasın · <7şit pay almalan gerekir. Sadece
39
geçici bir önlem ol arak · ortaklara düşük bir faiz öde- . ·
meye
hazınz.
(61
Sendikalar: Geçmişlert, Bugünlerı
Gelecekleri:
(a) Geçmişleri:
Sermaye yoğunlaşmış sosyal kuvvettir, oysa iş­
çinin tasarrufunda kendi iş gücünden başka bir şey
yoktur. Bu nedenl e sermaye ile emek �sınd aki söz­
leşme hiçbir zaman adil k'oşullarla yapılamaz; mad­
di geçim ve iş araÇiannın mülkiyetini bir tarafa, ha­
yati üretici eneıjiyi karşı. tarafa koyarak ayıran bii
toplumun anl ad ığı .· anlamda bile adil ol amaz İŞçi­
lerin tek - sosyal kuvveti sayılarıdır. Ne var ki, sayı­
lann kuvvetini de dağınıklık bozrnaktadır. İşçilerin
·
dağınıklığını doğuran ve sürdüren, kendi aralann­
daki · _ kaçınılmaz rekabetttr.
- · S e ndikalar esasında, işçilerin kendilertni en
azından kölelik du rumundan kurtaracak sözleşme
koşullan . elde edebilme k aralarındaki. rekabeti kal..
dırmak ya da en azından denetlernek için giriştikleri
kendiliğinden mücadel e d e n filizlendi . . Bu nedenle ,
sendikalann yakın hedefi günlük ihtiyaçlarla, se r
mayenin ardı arkası kesilmeyen tecavüzlerini engel­
leyecek önlemlerle. tek . kelimeyle em eğin ücreti ve za­
martı meselelertyle sınırl a nmıştı Sendikalann bu
. faaliyet sistemi sürdükçe, bu çalışmadan vazge. çilemez. Aksine, bu çalışma. bütün ülkelerde sendika�
ların kurulması ve birleşmesi suretiyle genelleştı�
rilmeliçlir� _ Öte �yandan sendikalar. yaptıklan işin biliİıcinde · o lmadan ,_ ayiu orta çağ belediyelerinin orta
sınıf için yaptığı gibi� Işçi sınıfı için örgütlenn;ıe. mer- ·
kezleri oluşturuyorlardL Seridikalar. sermaye ile
emek arasındaki - gerilla çarpışmalan için gerekli
,
.
,
.
·
­
.
'
.
görülüyorsa.
onlann
bizz a.t ücretli emek ve sermaye
egemenliği sistemini aşmak için örgütlü araçlar ol a
rak . önemleri
.
­
çok daha da fazladır.
(b) Bugünleri.:
Sermaye ile yerel ve acil mücadelelere aşın bir şe_­
kilde dalmış olan. sendikalar. bizzat · ücret köleliği sis­
temine · karşı hareket edebilmek gücünde olduklannı
henüz tam anlamıyla kavramış değillerdir. Bu neden­
le. genel sosyal ve politik hareketlerden oldukça uzak
kaldılar. Ne var ki, son zamanlarda. İngiltere'deki .
son politik harekete(30l katılmalanndan. ABD'de gö­
revlerinİn kapsamını ,genişleten görüşler geliştinne ­
lertndent3 ıl ve Sheffield'de, sendika delegelerinirf son
b üyük konferansındat32l alınan aşağıdaki karardan
anlaşılacağı gibi yüce tarihi görevlerinin az ç·ok far­
kına vannaya başlamışlardır.
Enternasyonal .Birliğin,
Ç
bütün ülkelerin iş ile­
rini ortak bir kardeşlik bağıyla b�rleşttnne çaba­
larını tam bir · takdirle
karşılayan bu konferans.
onun bütün işçi camiasuıuı Uerlemest ve refahı için
(30)
Burada, Ingiliz sendikalannın 1865-67 yıllanndaki genel demokratik
reform hareketine geniş bir şekilde katılmalarina atıf yapılıyor. Se­
çimlerde reform yapılmasını isteyenlerin
Şubat ı s65'te yaptıklan
toplantıda, Enternasyonal Genel Konseyinin inisyatifiyle, İngiliz işçi�
lerinin reform için kitle hareketine yön veren politik bir merkez olacak
Reform Birliği'nin kurulması kararla_ştınldı. Reform Birliği, Marx'ın ls-­
ranyla. bütün ülkede genel oy hakkı ıstemini ileri sürdü. Ne var kı. :Bır­
liğin önderleri aı::asuıdakt burjuva radikalleriilin yalpala.malan ve
oportünist sendika yöneticilerinin uzlaşmacı politikası dolayısıyla, Bir­
lik. Genel Konseyin saptadığı çt.zgiyi tzleyemedt. İngiliz bwjuvazlst, ha.:.
rekett bölmeyi başardı ve 1867'de sadece küçük buıjuvaziye \"C .ışçi
· sınıfının üst kesimlerine oy hakkı tanıyan . smırlı. bir reform yapıldı.: . .
.Amerikan İç Savaşı sırasında. Amerikan sendikalan, kuzey eyaletleı1nin köle sahiplerine kaışı mücadelesini faal bir şekilde desteklediler�>.
Sheffield Konferansı 17-2lTemmuz 1866'da toplandı . Loka�arla nasıl
23·
_
(3 1 )
(32)
·
edileceğini tartışan·.
mücadele
Konferans, ilk defa · ı 869'da,
Trade Union Çongrcss (Sendika Meclisi)'nin tem� attı. :
topla:ı:ıan
·
'·
.41
inanarak b urada_ temsil edilen
çeşitli derneklere, bu bünyeye katılmanm uygun .ola-
gerekli olduğuna
cağını canı gönülden tavsiye eder.
·
{c) Gelecekleri:·
SendHa�.lar.· başlangıçtaki amaçl anndan başka, ·.
işçi sınıfıru.n tam kurtuluşu uğruna işçi sım� _
fının örgütlenme merkezleri ol arak hareket ,etmeyi
artık
-
öğrenmelidirler. Bu yöne eğilim gösteren her sosyal ve ·
politik harekete yardım etmelidirler. Kendilerini- tüm
işçi sırufırun taraft� ve temsilcisi olarak gördükleri
ve böyle davrandıklan takdirde, örgütsüz işçiyi saf­
Ianna kazanmakt� mutlaka başan sağlayacaklardır.
İçinde yaşadığı özel koşullar yüzünden eli ayağı bağlı­
işçil�ri gibi en az p ara ödenen mesleklerde ça­
lışanlann da çıkarbirını dikkatle korumalıdırlar.
Çabalanriin dar· ve bencil - olmadığına,_ ezilen milyon­
Iaı:ın kurtuluşunu hedef al dığına bütün dünyayı 1nandırmalıdırlar .:
tanın
_
(7) Vasıtalt ve Vasıtasız Vergileme
ile
(a) Vergileme biçiminde hiçbir düzeltme. emek ­
arasındaki· ilişkilerde önemli bir değişme
sermaye
'
yaratanaaz.
(b) Yine de, iki v:ergi1enae sıstemip.den birini seç­
olduğumuzdan , · vasıtalı vergilerin tama­
men kaldınlmasını ve bunlcirın yerini genel olarak
vasıÇq.sız vergilerin abitasını tavsiye ederiz.
Çünkü� vasıtalı ·vergil er m�llann fiyatını arttır­
mek zorunda
maktadır. Tüccarlar, fiyatlara sadece vasıtalı vergiler
değil, · bu verg�erin bede li olarak önceden
ödedikleri sermayenin faiz · ve · kannı da eklemekte-
tutannı
dirle r
·
.
.
Çünküt �asıta�ı vergiler,
42
bireyd en devlete ne öde
..
diğini gizlerler. Haib,uki vasıtasız vergi gizlenmeyen,
. . inceliği olmayan� en cahi l birisiİı.irl bile _ anlayabi­
leceği bir şeydir. Dolayısİyla, vasıtasız vergileme, her
bireyi yönetici güçleri denetlerneye t eş vik ederken,
vasıtalı vergileme, her türlü kendi kendini yönetme
·. ·
·
eğilimini tahrip eder.
(8) Uluslararası Kredi:
İnisyatif Fransızlara
bırak.ılacak{33) .
{9) Polanya Meselesf-34)
(a) Avrupa işçileri niçin bu me sel eyi ele alıyor?
Herşeyden önce , o rta sınıf yazarlan ve kışkırtıcılan,
Avrupa'da ve hatta İrlanda'da her türlü ulusu himaye
ettikleri halde, Polanya meselesini bastırmak ama­
cıyla sustuklan için. Bu sessizlik ned�n? Çünkü hem
aristokratlar hem de buıj uvalar, geri planda duran
kar'anlık Asya devletine ,- işçi sınıfı egemenliğinin
yükselen dalgasına karşı son dayanak · cıarak bakı­
yorlar. Bu devlet, ancak Polanyanın demokratik bir
temel üzerinde yeriiden canlandınlmasıyla etkili bir
biçimde durdurulabilir.
(b) Orta Avrupa'nın ve özellikle Almanya'nın bu­
günkü - değişmiş durumunda, demokratik bir Palon­
ya'nın varlığı her· zan;ıankinden daha gereklidir. Po­
"
lonya demokratik olmazsa. Almanya'da Kutsal İtti­
fakınl35f ileri karakolu haline gelecek olursa cumhu. riyet.çi Fransa'yla işbirliği yapacaktır. Avrupa'nın bu
önemli meselesi çözüliinceye kadar, işçi sınıfı hare·
(33).
Bu kontmun tarbşılmasuu isteyen, Fransız Proudhonculanydı.
Marx'ın izniyle Paul l.afargue tarafından yapılan Fransızca
çevtrıslııde bu bölümün başliğı şöyledir: "Halklann Kendi Kaderlerini
(34) Bu metnin.
Taytp Etme Hakkını Uygulamak ve Polonya'yı, Demokratik ve Sosyal
Bir Temel üzerınde Yeniden inşa Etmek Için Avrupa'daki-Rus Etkisinin
(35)
-'
Kınlması Gerekliliği Üzerine."
,
Temmuz�Hazlran 1 866'daki Avusturya-?rusya savaşında Avustur­
ya'nın yentimesi ve Prusya'nm begem�myası altında Kuzey Almanya
.
.
43
·
ketl sürekli müdahaleye · uğrayac ak. · kontrol altında
tutulacak ve geriletilecektir1•
.
_ (c) Almanya Polonya'yt p aylaŞanlardan biri' oh
duğundan, bu meselede inisyatifi almak özellikle Al·
man işçi sınfının görevidir.
.
·
·
(10) Ordular<-361
(a) Büyük sürekli o rd u la nn üretim üzerindeki
zararlı etkileri her mezhepten orta sın.ı.f kongrele-_
rinde� b an ş kongrelerinde. ekonomi kongrelerinde,
insanseverlik kongrelerinde. sosyoloji ko ngrelerind e
yeterince teşhir edilmiş . bulunuyor. Dolayısiyla. QU
nokta üzer-inde uzun . uzun durmayı gereksiz buluyo�
ruz.
(b) Halkın genel silahlandırılmasını ve si lah
kullanmanın öğretilmesini teklif ediyoruz.
(c) Mllis subaylan için okul gorevi yap�ak üzere
küçük sürekli ordulan ve her erkek yuttaşın bu ordu­
larda çok . s:ın.ıTh bir süre hizmet görmesini geçiCi bir
gereksinim · olarak kabul . ediyol:uz.
.
.
(l l)
Din Meseles�37)
Fra n sızl(U'ın . i.nisyatifine . bırakılacak.
. 1 866 Ağustos'unun sonunda yazıldı.
-
·
T�
1 867
International Courter gazetesinin
20 Şubat
1867 tarihli 6-7.
ve
13 Mart ·
tarihli 8- 1 0. sayılannda yayınlandı.
�----�-�
-.
-. ----
-
'
Konfederasyonunun kurulmasıyla Orta Avriıpanın çehresf değtşmlştl.
ı a ı s•te Avnıpa monarşilerinin Ruşya, AVusturya ve Prusya tarafından
kurulan gerici birliği olan Kutsal İttifak burada mecazi anlamda kul­
lanılmaktadır. · Marx; Polonya'nm paylaşılmasıyla. Prusya-Almanya
olduğuna işaret cdtyor.
. (36) Fransızca çcviride bu • bölümün·_ başlığı- · şöyledir: "Sürekli Ordular:
·
·
:
.
Üretimle Ol� İlişkilerr'.
.
(37} f'ran.sızca çcvlı1de lni bôhlmiin başlığı şöyledir: "D1ııt düşiinecler: Bun­
� lann'.Sosyal, Politik ve Entelektüel Hareket Üzer:lrideki Etkileri", Bu ko·
nunun da tarbşılmaşım Çne11:n din �eyhtan .Proudhonculardı
.
'
'nın haia Avustwya ve Rusya'ya bağlı
-
,ı
•
.
1
'
·
BÖLÜM V
BRÜKSEL KONGRESİNE SUNULAN RAPOR(38)
1 867-68
yılı,
Birliğin tartbiride yeni bir devir aça­
caktır. Birlik b anşçı bir gelişme döneminden sonra .
hakim sınıflarm şiddetli su çlamalannl. ve hükümet­
lerin düşmanca uygulamalamu tahrik edecek
boyut- ·
lara ulaşmıŞtır. Birlik,. mücadel� aşarnalanna gir-
�iştir.
,
. Emekçi sınıflara karşı girişilen gertel uygulama­
larda Fransız hükümeti doğal - olarak başı çelrtL Fraıı­
-
sızlann daha geçen yıl bazı - sinsi d_olaplar çevirmekte
old uğuna dikkati çekinemiz gerekmiştL Yazışmaian­
ınıza
kanşmış, Tüzüklerimize ve .Kongre belgelerimi.;
, ze el koymuş, geri alınmalan için yapılan bir çok so­
nuçsuz çabadan sonra, bunlan, ancak İngiliz Dışiş­
leri Bakanı Lord Stanley'in resmi b askısı ile teslim
etmişti(39l .
(38)
(39)
Genel Konseyin, 1868 Eylülünde toplanan Brüksel Kongresine - sun­
duğu bu raporu, Marx, İngilizce olarak hazırladı. Rapor, Genel Konsey _
tarafından ı Eylül ıa68'de onaylandı. ·
Cenevre Kongresinden sonra, 1866 Eylülfuıde Jules Gottraux tarafın­
dan Cenevre'den Londra'ya gôtürülmekte olan matbu evraka ve mek-
tuplar.i, Fransız hükümet ajanlan el koymuştu.
·
45
Ama imparatorluk, bu yıl maskesini attı ve En�
temasyanal Birliği polis ba skılan ve adli takibatla .
doğru dan doğruya yok etme çabalanna girişti En yü H
.
1 848 HaZinin günlerinde bulan sınıf ml\ H
cadelesinin doğurduğu bu hükümetin, kah burjuvazi­
nin resmi ku rtanc ıs ı kah - proletaryanın perd�rşahi
ce ifadesini.
koruyucusu tavirlannı t akınmaktan başka çaresi
yoktu. Ama,_ Eriternasyonaltiı gittikçe artan ve RouH
baix, Paps, Amiens, Cenevre vs. grevietinde ortaya çı- ­
kan gücü, sözde harninlizi ya Birliğimizi kendi çıkarH
lanna · uygun bir bale getinnek ya da yıkmak zorunlu­
luğunda bıraktı. Hükümet başlangıçta çok yumuşak
yapmaya ·hazırdı.
koşullarla p azarlık
Parisiiierin Ce­
nevre · Kongresinde okunan bildirisine(40l Fransız sı­
nınnd a el konolması üzerine, PariS sorumlumuz içiş;.. _
O zaman,
birini görü şmeye çaH
leri Bakanınd:ın -bunun gerekçesini sordu.
d
Bay Rouher, �omite üyelerin en
ğırdı ve bu gerüşme sırasında? metinde bazı değişik.H
likler yapılması koşuluyla bildirinin Fransa'ya gir
H
mesine izin vermeye hazır olduğunu açıkladı. Paris
sonırnlusu temsUcisinin bunu reddetmesi üzerine de
şunlan ekledi: - 11Yine de. işçi sırufı için o kadar çok şey
yapmış olan imparatora ş ü kramnızı b elirten · bazı
sözler ekierseniz bir_ şeyler yapılabilir."
Küçük. imparator sayıl�, Bay Rouher'in üstü ka­
palı önerisi kesin red cevabı aldı.
O
andan itibaren de,
imp aratorluk hükümeti. Birliği ezmek iÇin ,bahane ·
aramaya başladı. Fransız ü elerin, Alman savaşın­
y
dan (41) sonra gii1ştikle_ri şoveniZm aleyhtan ajitas­
yon. hükümetin kızgınlığını bir kat daha artırdı. . Fe- -
nianf42J paniği en üst
( 4 0)
{4 1 )
{42)
46 _· .
'
noktasına vardıktan kısa bir sü�
ı
Fransız Proudhonculannın Cenevre Kongresinde tarb.şılan ineseleler
iizerindeki görüşleÇni dile getiren bu belge 1 866'da Brüksel'de Congres
de Geneve. �emoire des delegues fran� başlığı altında yayınlandı.
1 866'daki Avusturya-Prusya savaşı.
Fenian Derneği (ya da- İrlanda Cumhuriyetçi Birliği) , İrlanda'da İngiliz
Konsey İngiliz hükümetin,e. Manches­
üç kurbc:�.nına verilen cezaların haİlfletilmesini
isteye n bir dilekçe vermiş ve idam . cezalanru politik
bir lııtikam olarak nitelemişti. Aynı - zamanda da. tr­
re sonra. Genel
,
ter'in
lancta•nın
haklannın
savunulması
İngiliz
toplantılar düzenlenmişti.
için
Londra d a
'
hükümetinin gözü;.
ne girmeye ditlnı.a h eve sli olan imparatorluk. b unun
,
·
Entemasyortale el atmak için elverişli bir an olaca­
ğını düşündü. Geceleri aramalar yaptırdı. özel yazış-
. malan büyük bir istekle didik didik etti ve büyük bir
şarnatayla ' Fenian gizli örgütünün me rke zini buldu­
ğunu açıkladı; Entenıasyonali de bu örgütün başta ge-
Ien
vl anndan
·
bir' olmakla suçladı. Ne var ki. bü­
tün bu zahmetli araştırmalann sonunda hiçbir şey
elde · edemedi. Bizzaf savcı, dava özetini ·bıkkınlık
içinde· fırlatıp attı. Ent e rna syo nal Birliği, gizli bir
komplocular örgütü haline . solona çabasi sefil bir şe­
kilde bozulduktan sonra .yapılacak en iyi iş, Paris şu­
b emiz hakkında . yirmiden fazla üyeye sahip izinsiz
bir demek olarak dava açmaktı. EmperyalistC43l di­
sip l inle yetişmiş . Fransız yargıçl an doğal ol arak
Birliğin kapatılmasına v:e Paris sorumlusunun tutuk­
lanmasına karar vermek için . sünitle · hareket ett iler
Yargıçlar heyeti, karann'-n giriş kısmında. Fransız
imparatorluğunun - varlığımn. doğruluk. adalet ve ah­
lakı t em el ilkeleri olarak açıklamaya cüret e d e n bir
işçi birliği ile bağdaşamayacağım ilan edecek kadar
basi�leşebildi. C44l Bu davaların sonuçlan kendini,· iluzu
.
,
,
.
(43)
{44)
'
egemenliğine son verilmesi amacıyla 1 858'de İrlanda ve Amerika'da ku- ­
rulan gizli bir örgüttür. Feniancılar 1866·70 yıllan arasında: Kanada ve
'·
İngiltere'de haskinlar dÜZenlediler.
·
· Marx. "emperyalist" deyimini burada çağdaş anlamıyla değil, Bona­
partçı İmparatorluğun sıfatı olarak kullanıyor.
Entemasyonalin Paris Komitesinin ilk duruşması 1 868 Mart'ında
yapıldı. Komitenin on beş üyesi para cezalanna çarptınldılar ve Paris
şub_elerinin feshedildiği Uan edildi. Bu arada, yeni bir Komite seçildi. Bu
Komitenin dokuz üyesi Mayıs ayuıda yargıland1lar; üç ay hapse ve para
·
cezasına mahkwn oldular.
·
47
lerde de hi s sett irdi; 'Paris mahkumiyetlerini9 mülki
amirierin bayağı kızgınlıkları izl edi. · Ne var ki, hü­
kümetin bu tertipleri, İmparatorh�ğu emekçi sıruflara
karşı takındığı himayeci p"ozdan vazgeçmek zorunda
bıraktığından, Birliği yok etmek . ş_Qyle dursun , ona
yeni bir güç- katmıştır.
·
Ent erna syonal Birlik, Belçika'da olağ anü st ü a�
dımlar . atmıştır. Charleroi havzasının· kömür ağala-·
n, madencileri . bitmez tükenmez angaryalarla ayak:­
lanmaya ittikten sonra. bu silahsız insanların üzeri­
ne silahli adamlar saldılar _ve çoğu :nu katlettirdiler. _
(45� . Böylece yaratılan panik sırasında, Belç ika şube- ·
miz madencilerin . davasını ele aldi, aniann perişan
ekonomik durumlarını · ortaya koydu, ölü ve yaralı ai­
lelerinin yardnnııia ko ştu :ve bütün tutuklulara avu­
kctt sağladı ki, bunl(UUl h ep si sonunda heraat ettiler.
Charleroi o layırıdan sonra, Enternasyonalin Belçika'
daki başansı kesinleşti. Belçika Adalet · Bakanı Jul es .
Bara,. Bakaplar -�urulu.· •. toplantısında Ent ernasyonal
Birliği suçladi. ye o n un varlığım , . yabancılara karşı
kanunun değiştirilmesi için . e sas bahane olarak lleri
sürdü. I:Iatta, B rüksel Kongresinin t op lanm asım _eiı­
gelleyeceği �ehdidinf savurmaya cüret etti.
İtalya'da · B irliğin gelişmesi. Mentana pususunuf46l
h eme n izleyen . gericilik t arafır;ıd an engellenmi_ştır.
Bunun ilk . sonuçlanndan biri, d ernek kurriıa ve tap­
lanma haklarına.·. konulan kıs ıtlamadır . Fakat eli­
mize geçen· s ayıs ız mektuplar: . İtalyan _ tşçi�l'rufirun
kişiliğini. eski partilerden butünüyle bağımSız olarak
gitgide daha Ç()k ispat etmekte olduğunu göştertypr. . - - .
Prusya ' da, yab(lncı . demeklerle he:r ·
·
·
t5���kiyi
(45)
(4;6}
1868 Mart'ında.
,
G'arlbaldi'nin Roma'yı ve Papalık Devletini ltalya Krallığı tçt:İı almak ·
üzere giıiştiği harekat, 3 Kasım l867.'de Mentana'da, Frans1Z kuvvetleri
- ;tarafından desteklenen Papalık muhıı.fızlannca yeni1giye uğratıldı�
48 ' -
yasaklayan · bir kanı.in dolayısıyla, Enternasyonal
meşru olarak var alamıyor. Üstelik, Prusya hüküme­
ti, Alman İşçileri Genel Birliğine karşı. daha küçük.
çapta olmakla beraber .Bonapartizmin yaptıklannın
aynısını yapmıştır. Daima birbirlerini yemeye hazır
olan askeri hükümetler. ortak düşmanları emekçi sı­
nıflara karşı cilıad açarken can ciğer kuzu sarması
oluyorlar. Bununla birlikte. bütün bu ufak tefek sı­
kıntılara rağmen, bütün Almanya'ya yayilmış olan
küçük gruplar, uzun zamandan beri Cenevre'deki mer­
kezimiz etrafında saf tutmuşlardır. Şubeleri çoğun­
lukla Kuzey Almanya ile sınırlı bulunan Alınan İşçi­
leri Genel Birliği, Hamburg'da yapılan son kongresin­
de(47l Entemasyonale resmen katılması yasaklandığı
halde onun1a uyum halinde hareket etmeye karar ver- ·
di. Daha çok Orta ve Gütıey Almanya'da bulunan yüz-- ·
den fazla işçi demeğini temsil eden Nurt?mberg kong­
resinin programında, Entemasyonale doğrudan doğ­
ruya katılmak gündeme alınmıştır. Yönetici komite­
lerinin ricası üzerine Nuremberg'e bir delege - göndermiş bulunuyoruz(4 8l.
Avusturya'da işçi sırufı hareketi gitgide daha dev­
rimci -bir yönde gelişmektedir. Eylülün başlannda
Viyana'da, imparatorluğun çeşitli ırklanndan işçile­
rin .kardeşleştirilmesini amaçlayan bir kongre top­
lanacaktı. Bunlar. İngiliz ve Fransız işçilerine de En­
temasyonalin ilkelertnden yana olduklannı b elirten
bir yazı göndermişlerdi. Genel - Koriseyirıiz de Viya- ·'
na'ya bir delege atamıştı. Tam bu sırada, feodal gerici­
likten gelen darbeler karşısında boyun eğmek üzere
olan liberal Avusturya hükümeti kongreyi yasakla""
yarak işçileri kızdırmak kumazlığım gösterdi.
(4 7)
(48)
Bu Kongre, 1868 Ağustos'unda toplandı.
Nuremberg Kongresi ıas8 Eylül'ünde yapıldı. Genel Konseytn delegesi
J.G. Eccarius'çu.
-
·
49
Cenevre'deki inşaat işçilerinin yürüttüğü mücade­
lede. Entemasyonalin İsviÇre'de v�r olup- olmaması
sınandı. İşv-erenler işçilerle anlaşmaya v.amıanın ilk
koşulu olarak, onı'ann Enternasyonal! terk etmeleri- ·
ni ileri sürdüler. İşçiler _ kızgL.-,I ıkl a b� emre u:yınayı
red dettiler. Enternasyonal aracılığıyla -Fransa'dan,
İngiltere 'den ve Almanya'dan aldıklan yardım saye­
sinde . nihayet iş
s a atinin
bir saat kısalmasını ve üc­
elde etmiş bulunuyor­
kökler sŞ.lmış olan Enter­
retlerin yüzde on arttınlmasını
lar. İsviçre'de zaten derin
nasyonalin - üye sayısında. bu · olaydan sonra: hızlı bir ·
artış oldu. Geçen Ağustos ayu;ıda. İsviçre'de oturan Al-
man işçileri (hemen hemen - elli dernek} Neuchatel'de�
ki kongrelerinde oybirliğiyle Enternasyonale katıl·
ma karan aldılar.
.İngiltere'de, politikanın çözüme ulaşmamış duru­
mu . eski partilerin dağılması ve yaklaşan seÇim. kam­
panyası için
hazırlı_klar
en çalışk_aiı üyelerimizin ço­
ğunu meşgul etti ve propagandamızı bir dereceye ka­
dar sekteye uğ ratt ı� Bununla birlikte. sayısız yerel
sendikalarla yazıŞ:maya başlamış bulunuyoruz. Bun­
ların bir çoğu b ünyemize katıldtklannı bildirdiler.
. Lo ndraıdaki sari katılmalar içinde sayı bakımından .
en kayda değer olanlar D eb bağlar Derneği ile Şehir
Ayakkabıcı�arıı dır .
G enel - Konseyiniz, Birleşik · n evletleiin Milli E ­
mek
Birliği
ile s�rekli haberleşme halindedir. 1 867
Bİüksel
ko ngr esi ne delege göndermeyi kararlaş-
Ağu stosunda yapılan . son kongresinde Amerikan Bir­
. liği.
tırdıysa da. zaman darlığı yüzünden ka rarı · uygula- .
mak için gereldi özel önlemleri alamadı.
Birleşik Devletlerde , emekçi sınıflannın gizli gü­
cü, son zamanlarda federal hükümetin bütü n iş yerle­
rinde s e kiz saatlik iş gününü · ya sal olarak
gerçekleştirerek ve bir çok eya.Jet meclisinde aynı
50
-
amaca yönelik kanunlar çıkartarak kendini gösterdi.
Ne var ki. tam şu dakikada, ö rneğin New York işçile­
ri, isyancı · sermayenin direnmesine karşı. sekiz saat
.
yasasını uygulayabilmek için şiddetli bir mücadele
veriyorlar. Bu olgu da kanıtlıyor
tik koşullar ·altında
ki,
en elverişli poli-: ·
p roletaryanın
bile
ciddi bir
· baş an- sağHiması,- qnun gü çlerini birleştiren ve yoğun ­
laştıran bir örgütün bulunmasına bağlıdır. Proletar­
yanın ulusal örgütleıi b il e
,
birbiriyle dünya p aza­
nnda rekabet eden. birbirleri üzerinde etki ve tepki
yapan öbü r ülkeJerdeki e m ekçi sınıfların örgütsüz­
lüğü var oldukça, yine bölümneye açıktır. Emekçi sı­
ruilann kesin zaferini, · uluslararası bir bağdan başka
hiç bir şey sağlayamaz. Enternasyonal
İ şç i Birliği bu
ihtiyaçtan doğmuştur. Bu Birlik, bir tarikatın ya da
bir t e o riı nn eseri değildir;
_
proletarya hareketinin
kendiliğinde·n serpilmesinin. sonucuduL - Proletarya
hareketiniri kendisi de , modern toplumun doğal ve
engellenmez eğiliı:11lerinden doğmuştur. Yüce görevine
derin bir inanç b esl eye n Enternasyonal İşçi Birliği.
ne korkutulmasına ne de. y anlı ş yola saptırılmasır;ıa
izin vermeyecektir. Bundan b öyle o nu n kaderi. in�
sanlığın ye�niden d oğ u ş u nu ellerinde tutan sınıfın ta­
rihi gelişmesine b ağlıdır.
1 868 Ağustos'unda yazıldL
·
The Times gazetesinin 9 Eylül .
·
1 868 tarihli sayısında
yayınlandı�
BÖLÜM VI
BİRLEŞİK DEVLETLER'İN
' MİLLİ E:MEK BİRLİGİNE :MESAJ(�9)
İşçi arkadaşlar,
Birliğim.izin
.
başlangıç programında şunu belirt�
miştik: "Batı Avrupa,yı Atıantik'in öte yakasında kö- .
leeiliğin devamı ve yayılınası için şerefsiz bir cihada
atılmaktan kurtaran egemen sınıfların bilgeliği de­
ğil. onlann caniyane hatasına karşı ingiliz emekçi
sınıflannın gösterdiği kahramarica direniş olmuştu. :'
(49)
52
Bu Mesaj, Marx tarafından yazı.lmış ve Genel Konseyin l l Mayıs'taki
toplantısında onun tarafından okunmuştu. Genel Konsey tarafından
oybirliğiyle kabul edilen Mesaj , bem broşür balinde yayınlanmış , hem
de çeşitli gazete ve dergilerde çıkmıştı.
Milli Emek Birliği, 1 8 66 Ağustos'unda Baltimore'da yapılan bir Kon­
gre sonunda kuruldu. Bu birliğin ku'rtılmasında, Amerikan işçi hareke­
tinin ünlü kişiletinden olan William Slyvis'in büyük katiası olmuştu.
Birlik, kuruluşundan ıtıbaren Entemasyonali destekledi ve 1 870'de
Entemasyonale katılmaya karar verdi. Ne var ki. bu karar gerçekleştiri.,
lemedi. Birliğin önderleri kısa bir zaman içinde, amacı banka sistemini
kaldırinak ve devlet eliyle ucuz kredi sağlamak gibi ütopik hayallere
battılar. _ 1870-71 'de sendikalar Birlikten · çekildiler ve Birlik, 1872'de fii­
len ortadan kalktı. Yetersizliklerine rağmen, Birlik, tşçt örgütlerinin
bağımsız politika izlemeleri, zenci ve beyaz işçilerin kardeşliği, sekiz
saatlik iş_günü ve kadın işçilerin haklan gibi konularda önemli bir rol
oynadı.
,_
•
Şimdi de, en açık soncu, emekçi sınıfların Atlantik'in .
h er iki ya kasın da yükselen h a reketini belirsiz bir
_ süre
için
geriye
atmak olacak bir
sava şı
durdurmak
sırası size gelmiştir.
B irle şik D evletleri İngiltere ile bir an önce savaşa
Avrupa devletlerinin var
old uğu nu size söylemeyi gereksiz buluyoruz. Ticari is�
tatis tiklere bir göz atmak, Rusya'nın hammadde ili­
ra cının -ki ih raç edeceği ba şka şey yoktur- Anıeti­
kan � rekabeti karşısında süratle gerilediğini, fakat iç_
so!rmaya h evesle uğraşan
savaşın dengeyi bir anda değiştirdiğini gösterecektir.
sahanlarını - kılıç h aline dönüştürmek, - po­
Amerikan
'
litikacılannızın o büyük akıllanyla - sırdaş d anış - _
m an olarak s eç tikl eri despot devleti yaklaşan iflas�
tan tam zamanında kurtaracaktır. Fakat bırakalım
şu ya da bu hükümetin özel çıkarlannı, bizim hızla
gelişen uluslararası işbirliğimizi birbirimizi kıraca�
savaşa dönüş türmek hepimize zulmedenle­
rin genel çıkarianna hizmet etm eyec ek midir?
ğırnız bir
Bay Lincoln'e yeniden başkan seçilmesi dolayı­
sıyla gönderdiğimiz kutlama mesaj ında , - Arnerikan
bağımsızlık s avaş ı orta s ınıfın il erl em e sine nasıl
olduysa , Amerikan iç savaşının da işçi sı­
nıfının fle rlem esiıie yardımcı ol ac ağına duyduğumuz
.kesin inancı ifa d e etnıiştik. Gerçekten de. kölecilik
aleyhtan savaşın zaferle sona · ermesi, işçi sınıfının
tarihinde yeni bir çağ açmıştır. Bizzat Birleşik Dev�
letlerde, o t arihten itibaren, eski partilerinizin ve on­
larm profesyonel politikacılannın kötü gözle baktığı
bağımsız bir işçi sınıfı h areketi hayat bulmuŞtur. Onu
etkili -bir hale getirmek için uzun banş yıllan gerekli�
dir. Ezmek için de, Birleşik Devletler ile İngiltere ara �
sında bir savaş arzu edilmektedir.
_
yardımcı
İç
savaşın
ikinci elle · tutulur etkisi. doğal olara,k,
Anıerikan işçilerinin durumunu kötüleştirmek oldu.
.
Avrupa'da olduğu gibi, Birleşik Devletlerde de kabus
gibi bir ulu s al borç eldetı ele. geçirilerek işçi sınıfının
sırtına yüklendi. Devlet adamJannız dan b iri, 1860' .
dan beri vasıfsız işlerin ücretleri yüzde elli, vasıflı­
lannki yüzde altmış artarken, ihtiyaç · maddeleri fi�
yatla rının yüzde yetmiş� sekiz arttığını söylüyor.
"Yoksulluk" , diye yakınıyar bu kişi, "Şimdi Ame�
rika'da nüfustan daha hızlı artıyor."
Zaten emekçi sınıfların çektikleri, mali artstok­
ratlann, sonradan görmelerin ve savaşıann doğur­
duğu benzer başaratın şatafatlı lüksünü ayna gibi gös­
teriyor. Bütün bunlara rağmen ·iç savaş. yaptığı kö­
tülükleri, köleyi serbest b ırakarak ve dolayısıyla - si­
zin kendi sınıf hareketinize manevi bir kuvvet vere�
rek, biraz hafifletmiştir. Yüce bir amacın ve büyük bir
sosyal ihtiyacın takdis etmediği Eski Dünya tipinde
ikinci bir savaş_, kölenin zincirlerini koparmak şöyle
dursun, hür emekçiyi . de zinc:l!e vuracaktır. Açtiğı ya- ralarda birikecek sefalet , kapitalistlerinize derhal,
iŞçi · sın�ını cesur ve haklı emellerinden sürekli bir
ordunun duygusuz kılıcıyıa· ayıracak nedeni ve aracı
verecektir. ·
O zaman. emekçi sınıflarm tarih . sahnesinde ar­
tık köle perakendeeller olarak değil, sorumlulukla�
nnın bilmeinde olan bağımsız aktörler olarak _dolaş­
tıklannı ; ve sözüm ona efendileri savaş naralan atar�
ken banşı emretıneye mulq:edir oldularını bütün dün­
yaya' ispatlamale
gibi muhteşem bir gö rev size ka�
,
lıyor.
Londra, 1 2 Mayıs· 1 869
Aynı adla. 1 869'da Londra�da
broş�r .halinde . yaymlandL
' 54 '
BÖLÜM
BASEL
'\TI
l_iONGRESİNE SUNULAN RAPOR(50)
Yurttaşlar.
Çeşitli şubelerin delegeleri Birliğin ülkelerindeki
gelişmesi hakkında - aynntılı rapor verecekler. Genel
Konseyinizin raporu. esas olarak emek ile sermaye
arasındaki gerilla çc\ırpışmalarııu ·aktaracak. Burada,
geçen yıl Avrupa kıtasını alt üst eden ve işçinin sefaM
· !etinden ya . da kapitalistin" despotluğundan değil de,
Birliğimizin gizli tertiplerinden doğduğu söylenen
grevierden söz e diyo ruz
·
.
Geçen kongremizden bir kaç hafta sonra. yerel geM
lenekleri. dar görüşlü önyargılan. kesesiyle övünen
vatandaşlan ve işverenin işçi üzerindeki hakimiyeM
tiyle btr orta çağ. şehriiıiri bir çok özelliklerini günü­
müze kadar koruyan Basel'de kurdela dokuyuculany- .
la ipek boyacılarının unutulmaz grevi meydana gel di
Daha "bir kaç yıl önce Basell� bir fabrikatör ingiliz
.
, -
(50)
Koıkeyın
Basel.Kongresine. sunduğu
Genel
1869 Eylül ayında toplanan
rapor, Genel Konseyin talimabyla � tarafından kaleme alındı.
55
elçiliğinden bir sekretere "patron ile işçi arasındaki
ilişkinin burada İngiltere'dekinden daha iyi olduğuM
nu". "İsviçre'd e d aJ:ıa yüksek bir ücret için patranunu
terkeden işçiye kendi arkadaşlan tarafından bile iyi
gözle b akılmadığını" .v e "üstünlüklerinin en başta iş
s aatinin uzunluğunda ve ücretlelin alçakgönüllülü­
ğünde yattığını" övünerek anlatıyordu. Görüyorsunuz.
modern etkilerle değişikliğe uğramış olan pederşa­
hilik şuna geliyor: Patran iyidir, verdiği ücret kötü- ­
dür. işçi kendisini bir orta çağ kölesi _gibi hisseder ·
ama modern bir ücret kölesi gibi. sömürülür.
Bu pederşahilik çocuklann fabrikada çalıştırıl­
,
malan. ve devlet ilkokullannın durumuyla · llgili res­
mi bir İsviçre ank�tine b akıldığında daha iyi anlaşı­
labilir. Bu ankette . "Basel okullarındaki havanın
dünyadaki eri ·kötü hava ol duğu açık havada karbo­
,
nik asit oranı on _biilde dört iken ve kapalı yerlerde
bu
oranın on binde onu geçmemesi gerekirken bu mik­
tann, Basel devlet okullannda
20 ila
öğleden
önce onbinqe _
81 'e. öğleden sonra ise on binde 53 ila 94'e yük­
seldiği"- ileri sürülı1yordu. Bunun üzerine . Basel Yük­
sek Meclisinden bit üye , Bay Thumeysen. sakin sakin
şu cevabı veriyor: "Endişelenmeye gerek yok.
Ana-ba­
balar bugünküler kidar kötü okul o dalarından geçmiş
yine de sağ salim kurtulmuşlardır. "
.
Basel işçilerinin ekonomik ayaklanmasının İs­
•.
viçre'nin sosyal tarihinde yeni bir çağ açtığı şimdi
anlaşılacak.tır. Hareketin başlangıcı çok karakteris­
tiktir .
K'l:lrdela dokuyucul annın. St. Mişel
yortusunda.
kaç saat tatil yapmak gibi eski bir adetleri ·vardı.
Dubary_ ve oğulları fab rika sınd a bu küçük imtiyaz.; ­
bir
,
laruu her zanianki gib i kullamnak. isteyen dokuyucu­
lara, pa tranlardan · biri �çrt bir tonla ve emreden ta­
vrrlarda şöyle söyledi: "Kim fabrikadan aynlırsa,
derhal ve
56
ebediyen kovulaccıktır . -" , İtirazlannın boş
olduğu nu gören 1 72 dokuyucudan 1 04'ü fabrikayı ter�
kettiler
.
Fakat, yazılı sözleşmeyle hem patron. h em­
de işçi, işt en çıkarma ya da işi bırakınayı iki hafta
öncederi ihbar etmek zorunda olduğundan işten atıw
.
lacaklanna kesinliklı. inarimıyorlardı. E rte s i sabah
döndüklerinde. fabrikanın Jandarma tarafından sa­
nlmış olduğ unu gördü l e r
.
Fabrikadaki
ortak davada onlarla birleştiler
yold a şlan da·
ama jandarmalar
bir .
gün önceki asileri içeri sokmuyordu. Böylelikle bir
anda işten atılan dokumacılar. aynı zam anda işve­
rende n kiraladıklan ve ailelertyl e oturduklan· kulü­
belerden de kovuld ular. Üstelik işveren. dükkan sa­
hiplerine bir yazı g ön de rere k evsiz kalanlara ihtiyaç
madd ele ri için kredi açınamalarmı da bildirdi. Böy-
, ·
lece başlay an mücadele . 9 Kasım 1 868'den 1 8 69'un
ilkbabanna kadar sürdÜ. Raporumuzun sm.ırlan, ay­
rıntılara girmemize izin vermiyor. Şunu b elirtmek
yeter ki, bu mücadele . kapitalist despotluğun keyfi ve
kindar b :lı- hareketi olan lokavt d olayısıyla
-
çılanış,
zaman zaman tızlaşmalarla kesil en ve p atr a nlar ta­
rafından tekrar tekrar kınlan greviere yol açm�ş ve
Basel'in "Yüksek ve Onurlu Eyalet Meclisi"rıin, işçi­
leri, · askeıi tedbirler ve yan s ıkıyöne tim h aliyle yıl­
dırmak için .giriştiği boş çabalarla doruk noktasına
ulaşmıştır.
Çıkartılan karga şalık sırasında. işçiler Ent er­
nasyonal İşçi Birliği tarafından desteklenmişlerdi.
Dahası da vardı. nBu dernek" . diyorlard ı patrenlar, ·
"güzelim Basel şehrille modern isyan ruhunu sokmuş­
tur." D olayısıyla . bu zararlı davetsiz misaiiri kovmak
en ö nd e g elen işleri haline geldi. Kullannı, banş ko­
şulu olarak bu dernekten ayrılmaya çok zorladılar
ama boşuna. Entemasyonale karşı
. meleri üzerine ,
savaşta yenik düş-
öfkelerini garip oyU.nlarla boşalt­
maya girtştiler Lörrach'daki Baden şehrinde bazı sa.
57
nayi
cumhuriyetçiler, ·
res.mi görevlisini, oradaki Ent erna s .
yonal şubesini kapatmaya ikna ettiler, ama bu ön­
l em kısa bir süre · sonra Baden hükümeti tarafından
kaldırıldı. · D ünya çapında tiraj a sahip Augsburg All­
gememe Zeitung gazete·si, B asel ol�ylannı t arafsız bir
ş ekil de yayınlamale cüretini gösterince , hiddete kapı­
l_an zatı muhte:remler� gazeteye saçma eapan mektup­
lar ·yazıp abonelerini gert almakla tehdit ettiler
Londra'ya özel olarak bir görevli gönderip Enternas­
yonalin genel "hazine11sinin boyutlannı öğrenmek
gibi mantıks ız· işlere giriştiler; Dini bütün Hıristi- .
yanlar alınalanna rağmen, eğer Hıristiyanlığın doğ­
duğu çağda yaşamış olsalardı. herşeyden önce , St.
Paul'ün Roma bankalanndaki hesabını öğrenmeye
çalışırlardı.
Bunların beceri.l:cşiz ve vah şi hareketleri, Cenev­
reli kapitalistleri. onl ara maddiyat bilimi konusun- .
da b azı de rsler . vermek zorurida bıraktı. Ancak, bir
kciç ay sonra öyle olaylar oldu ki. B ase l deki kaba pa­
pazlar. aynı dersleri, C e n evre d e · eli ayağı dolaşan
kurtlara hem de yüksek bir faizle iad e edebilirlerdi. ·
Mart ayında Cenevre'de, her ikisi de Enternasyo­
kuruluşlarına sahip olan bu
grandükalığın
-
,
•
·
'
'
,
nale b ağlı olan inşaat işçilerinin ve mürettiplerin
grevl eri patlak verdi. İnşaat işçileri! patronlann bir
yıl önce imZalanan · .sözleşmeyi bir . kenara atmasıyla
greve gitmişlerdi; Mürettiplerin grevi is e on yıldır sü­
ren ve işçilerin, bu süre içinde ardard a beş komisyon
,
g
kurarak halletmeye çalışmış o ldU: kl an bir kav anın
sonucu du. B;ı�el'de olduğu gibi, burada da patranlar
y
işçileriyle
. yonal İşçi
diler·.
olan . kişisel kavgalannı hemen Entem as
Birliğine karşı devlet cihadı ·haline getir­
.
-
Eyalet Meclisi, p atronların dışarıdan a­
yartıp · getirebilecekleri yabaricı · işçileri karşılamak
C�ne\Tre
.
ve grevcilerle b ağlantı kurmalarını önlemek üzere
tren istasydnlanna p o lisl er gönderdi. ııAltın gençlik"
in, "Genç İsviçre"nin umudu serserilerin, s okakl arda
ve genel yerlerde kadın ve erkek işçilere silahla sal�
dırmalanna göz yumdu Kendi serseri polislerini de
çeşitli vesilelerle işçilerin üzerine saldı ve özellikle,
24 Mayıs'ta Cenevre'de Raspail'ın "les orgies infer­
nales des casse-tetes'15 1l diye nitelediği Paris olayla�
nni daha küçük çapta olmak üzere· bir kere daha sah­
neye koydu. Cenevre işçileri. bir toplantıda �ldıklari
' ·kararla Eyalet Meclisini . bu cehennemi polis cüm�
b ü şleri hakkında s oruş turnl a açmaya çağırdıkla­
rında. Eyalet meclisinin cevabı işçileri dudak bü�
kerek azarlamak oldu. Besbelli ki, kapitalist a.ırıiİle�
rinin buyruğuyla, Cenevre halkını · · deliye döndürerek
isyan ettirmek ve bu isyanı silahla bastırmak, Enter-'
nasyonali İ$viçre toprağından sürü :P atmak ve işçilere
Aralık(52l rej imini uygulam�k istiyorlardı. Bu tertip,
Cenevre Federal Komitemizin gayretli hareketi ve ya:-­
t ıştıncı etkisiyle boşa çıktı. Patranlar sonunda baş�
eğmek zorunda kal dılar.
Şimdi de. Cenevre kapitalistlerinin ve b asındaki
çetelerinin Entemasyonale yaptığı hakaretlere kulak
verin. Bir toplantıda, Eyalet Meclisine gönderdikleri
mesajda şu cümle geç iyor : " C enevre Entema'Syonal
Komitesi, Cenevre kantonunu Londra ve Paris'ten ge­
len emirlerle yıkıyor Bu komite , buradaki her .türiÜ
sanayii ve çalışmayı ortadan kaldırmak istiyor. "
Gazetelerinden biri 'şöyle ya.Zıyordu : "Enternasyo�
nalin lide�leri imparatorun aj anlandır ve fırsat bul:.
.
(5 1) "Copların eehennemi etımbtiştl." Mayıs-Hazirari 1869 __seçimlerinde
Bonapartçı polisin giriştiği şiddet hareketlerini, bir zamanlar Blanqui­
nin yoldaşı olan halkçı milletvekili François Raspail böyle tasvir ediyor�
(52)
.
du. '
Yani Bonapartçı rejim. Louis Napoleon'\.ın' hükümet
darbest 2 Aralık
185ı 'de yapılmış b.
59
duklan zaman . bizim küçük İsviçre'ınizi açıktan açığa
suçlayan kimseler olarak ortaya
çıkabilirler.
n
Ve bunu söyleyenler, İsviçre toprağı üzerinde Ara­
lık rej imini yerleştirmeye ne kadar hevesli oldukla­
nnı ortaya koyan kimselerdir; Cenevre'nin ve diğer.
İsviçre ş eh i rlerinin gerçek hakimleri olan ve İsviçre
vatandaşlığını ço ktan terkederek Fransız Credit Mo�
bilier'in(53) ve diğe r uluslararası d ol an dınc ılık şir­
ketlerinin kullan haline gelen mali kodamanlardır.
Belçika hükümetinin, geçen Nisan'da Seraing'de
demir tasfiye işçilerinin ve B orinage 'da kömür ma­
dencilerinin grevierine karşılık olarak yaptığı katli­
amlar. Genel Konseyin Avrupa ve Birleşik D evletler
- işçilerine mesajında etraflı olarak te şhir edilmiştir.
Böyle
bir mesajın çok gerekli olduğunu d üşü ndük,
bu tip bir model anayasal hükümette, . böyle işçi
katliamları rasıantı değil,_ bir kurumdur KorkunÇ
asken faciayı adli bir kome di izledi. ikametgah ı p olis
tarafından vahşice darmadağın edilen ve bir çok üye­
si gizli olarak tutuhlanan Belçika Genel Komitem iz
aleyhinde Brüksel'de yürütq.Ien soruşturmada, sorgu
çünkü
.
yargıcı. bir işçinin beş yüz Enternasyonal isteyen
mektubunu
bulunca aerhal
bunun olay yerine gön..
sonucuna vardı. Oysa
derilecek beş yüz savaşçı olduğu
istenen beş yüz Enternasyonal. Brüksel Komitemizin
haftalık orgam olan Intemationale'irı beş yüz nüsha­
sıydı.
Bir Enternasyonal üyesinin
der,
bir
miktar toz
[pow­
hem "barut" hem "toz" anlamına gelir-çevJ ıs­
marlam ak için Paris'e çektiği telgraf, p olis tarafın­
dan okunur. Uzun bir araştırmadan
sonra, . tehlikeli
öldü rüc ü bir
"toz"dur. Son olarak, Belçika polisi, evlere yaptığı zimadde Brüksel'de
- {53)
60
yakalanır: Haşarat
1852'de kurulan ve hükümet tarafindan himaye edilen bir banka.
:
yaretlerden birinde, Avrupa · kapitalistlerinin büyük
dünyalannı rahatsız eden hayalet hazineyi, yani En­
t e m asyo nalin hazinesini yakaladım sanır. Bu hazi�
nenin esas deposu Londra'da emin bir şekilde saklan­
makta ama p arç·aıan süre kli olarak Birl iğ in Avru­
pa'daki bütün yerlerine gitmektedir. Belçikalı polis
dedektifine .göre, bunlar karanlık köşelerde saklı sağ­
lam sandıklarda tutulmaktadır.. Böyle bir sandık bu­
lur zorlayarak açar ve sandığın içinden
,
ça kömür
-
bir kaç par­
çıkar. · Belki . de saf Enternasyonal altını, po­
lisin eli değer değmez kömür haline gelmektedir?
1868 Aralığ ında
istila
ba.Zı
eden grevierden
Frans ız p amuk bölgelerini
en
ö nem lis i
S otteville-les
Rouen'deki grevdL Sorome ilinin fabrikatörleri bu
grevden kıs'a bir süre önce Amiens'de toplanarak. bir- ·
birlerine ,
bizzat
İngiliZ
p azarında
İngiliz
fabri­
katöründen daha düşük bir fiyatı nasıl verebilecekle­
rini damşmı şl ardı Bugüne kadar kendilerine Fran­
.
SIZ pamuğunu İngiliz pamuğundan koruma olanağım
veren şeyin, gümrük korumalanrtın yanı sıra, Fran- ·
sız ücretlerinin nisbi düşüklüğü olduğundan emin
olunca, doğal olarak
şu s onuc a vardılar:
Fransız üc�
retleri biraz daha düşürülüise , bu, onlara İngiltere'yi
Fransız
pamuğuyla istila,
etmek
olanağını verir.
Fransız pamuk işçilerinin, yurtsever patronlarının
Manş•ın öte yakasında vermeyi kararlaştırdıkları fe­
tih savaşının masraflarını ödemekten gurur duya­
caklanndan kuşku duymuyorlardı. B und an kısa bir
süre sonra, Rouen ve çevresindeki pamuk fabrika­
törlerinin de ·gizli b ir öze l t oplantıda . ayın harekat
hattı üzerinde anlaştıklan söylentisi yayıldı. Sonra
aniden, Sotteville-les-Rouen'de ücretlerde ö n emli in­
dirimle r yapıldığı açıklandı ve bunun üzerine , Nar­
mandiyalı
dokuyucular
karşı -ilk kez. olarak
sermayenin
ay�ğa
saldırılarına
. kalktılar. Aslında an1ık
61
bir
hey ec anın
etkisi altında h areket ediyorlardı; ne
dah a önce bir sendika kurmuşlar ne de direnmek
gerekli- ol ana kl a rı - sağlamışlardı.
Çaresiz
iÇin
kalınc a
Rouen'deki Enternasyonal Komitesine başvurdular.
Komit e · onlara
hemen
Rouen'·iri
komşu
bölgelerin ve ·
Paris'in işçilerinden yardrm sağladı. 1 868 Aralığının
sonuna doğru , Rouen Komitesi Genel Ko ns eye
başvur-·
du. O sırada, İngiliz pamuk bölgelerinde büyük bir sı­
kıntı. Londra'da eşi görülmedik bir sefalet ve ingiliz
sanayiinin bütun kollannda büyük bir bulıran vardı.
Bu durum, İngiltere 'de bugüne kadar süre gelmiştir.
Koşullar çok elverişsiz olmasına rağmen, Genel Kon'­
sey, Rouen'deki çatışmanın özel niteliğinin İngiliZ iş­
çilerini eyle m� geçirebileceğini düşündü. Bu , kapita­
listlere, bugün b u. ülkede yann ötekinde ücretierin
dpşürülmesiyle yürütülen uluslararası sanayi savaşı- ­
sınıflann u lu sl arar ası birliği ile sonun­
denetim altına alınabileceğiili göstermek için bü­
yük bir fırsattı. İngiliz işçile ri , çağnm.ıza. önce Rou e n
e yardıni göndererek derhal karşılık verdiler. Londra
nın, emekçi
da
'
Meslek Konseyi, Genel Konseyle birlikte hareket ede­
rek. N onn andiyalı kardeşleri adına Londra' da büyük
bir miting yapılmasına karar verdi.' Bu gelişmeler.
Sotteville g r evin in aniden bittiği hab eriyle durdu.
Anc ak bu ekonomik isyanın başansızlığı, sağladığı
manevr sonuçlarla tel�i edilmiş oldu . Bu olay, Nar­
mandiy alı pamuk işçilerini de�ci emek ordusuna
- yazdı; Ro u en Elb oue uf, Dametal ve çevresiilde sen­
.
,
dikalann d a ğınasına yol açtı, İngiliz ve
Fransız .işçi
sınıflan .arasındaki karde ş lik b ağını y enid e n
·
hürledi.
mü-
1 8 69 kışında . ve baharında Birliği-miZin Fransa
'
daki propagandası. Paris şubeiDizin 1 868'de zorbalık­
.
la . kapatılması, p olisin- illerde giriştiği tertipler ve
�ransız gen �l seçinllerinin
yarattığı
yoğun ilg_ı dola-
- yısıyla felee uğram ıştı
Seçimler biter b itmez Loire ma den bölgelerinde
.
_
Lyons'da ve b aşka bir çok yerde sayısız grevler patla
. dı. - İkinci imparatorluğun koruması altinda işçi sını­
­
fının sahip olduğu refaha ilişkin parlak renkli hayali
tablolar gibi. artık yokolup g itme kt e olcin b ir çok
görüş bir zamanlar kamuyu nasıl - etkilediyse şimdi de
p atronlarla i şçil e r arasındaki mücadelelerin - ortaya
çıkardığı ekonomik gerçekler aynı etkiyi yaptı.
İşçilerin talep ettiği haklar o kadar mütevazi ve o
kadar acildi ki p atranlarm biraz göstermelik kızgın-.
lık ve direncinden sonra hepsi kabul edildi. Bu grevie­
rin tek garip özelliği gözle görülür bir durgunluktan
sonra aniden patlamalan ve hızla b irbirlerini izle­
meleriydi. Ama b ütün bunlarin nedeni sabit' ve açık­
tır. Seçimler sırasınd a gerie-ı despota karşı güçlerini ·
b aşarıyla kullanan işçiler. seçimlerden sonra doğal
olarak bunu kendi özel despatıanna karşı kullanma-·
ya · yönelecekl erdi.
Tek kelimeyle ,
seçimler onları
canlandırmıştı. TatsJZ gerçekleri başka türlü göster­
_
mek ve başka türlü yorumlamak için para alan hükü­
met yanlısı b asın, bu olaylarıi-ı ardında Londra'daki
Genel Konseyin gizli bir emtini buldu. Dediklerine
göre, Genel Konsey. gizli görevlilerini oradan oraya
gö nderiyo r ve diğer bütün bakımlardan gayet iyi tat­
min olan Fransız işçileqne fazla çalıştınlmanın, az
ücret almanın ve kaba muamele gö rm enin kötü bir
şey olduğunu söylüyordu. Fransız polisinin Londra'da
. yayınlanan "International" adlı organı
-3 Ağustos sa ­
yısına . bakın- bizim zararlı faaliyetimizin - gizli ne­
denlerini dünyaya. açıklamak lütfunu göstermiştir:
Meselenin en acaip yanı. grevlerin, sejaletin ken-.
dini hiç hissettirmediği i.Hkelerde başlatılmasının
emredilmes �dir. Eskiden savaştan çekinen belli kom-
63
şulanmız için tam zamanında devreye giren bu bek­
lenmedik patla11J.alar, bir çok kimseye şu soruyu sor­
duruyor: Acaba bu grevler, çok güçlü olan bu Birliğin
gözüne g irmeyi başaran yabancı bir Makyavellinin
isteği üzerine mi başlamıştır?
Bu Fransız polis gazetesi tarafından, Kont Bis­
marck'ın savaş açabilmesi için Fransız hükümetini
grevlerle güç durumda bıralrmakla suçlandığınıız tam
bu sırada, bir Prnsya gazetesi de bizi, yabancı fabrika­
törlerin çıkan için Alman sanayiini yıkmak amacıy­
la grevler çıkartarak Kuzey Alman Federasyonunu
güç d urumda bıralanakla suçluyordu .
Enternasyonalin
Fransız
grevleriyle
ilişkisini
iki tipik olayla göstereceğiz. Saint-Etienne .grevinin
ve onu izleyen Ricamarie . katliamınin oluşturduğu bi­
rinci olayla Entemasyonalin bir ilişkisi bulundu ğu
­
nu artık bizz at Fransız · hükümeti bile ileri sürmeye
cesaret edemez. Lyons olayında ise Enternasyonal iŞ­
çileri greve itmedi,_ grev işçileri Enlemasyonale itti.
Saint-Etierine, Rive-de-Giers ve Finniny maden
işçileri, maden şirketlerinin yöneticilerinden, yeral­
tında yapılan ağır işte oniki saati bulan işgününün
kısaltılmaş,ım ve ücretierin yeniden düzenlenmesini
sükunetle, fakat kararlı bir ş ekilde ist emişl er<ii. Uz­
laşn.ta çabaları sonuç vemieyince. l l Haziran'da greve
gitt il er Elbette , henüz onlarla birlik olmaya karar
vermemiş o l an işçilerin de katılmasını sağlamak
greveHer 'için hayati bir meseleydi. Bunu önlemek
için, maden şirketlerinin yöneticileri Loire mülki
amirinden bol miktarda asker istediler ve aldılar. 1 2
Haziran'da, işç il e r maden ocaklannı sıkı bir askeri
koruma altında bulundular. Maden şirketleri, hükü­
met tarafından ö dünç verilen askerlerin gayret gös­
termelerini sağlama almak için her askere günde bir
.
64
frank ödüyorlardı� _ Askerler, şirketlerden aldıklan- .
nırı karşılığını,
1 6 - Haziran' da · ocaklardaki _ kardeşle- .
riyle konuşmaya çalışan altmış kadar madenctyi ya­
kalayarak Ödediler: Bu tutuklular aynı gün. 4. Alay­
dan bir bölük ( 1 50 kişi) refakattnde Saint�Etienrie'e
götürüldüler. Yola çıkılınadan öne�-. Darian madenle:..
rinderi bir mühendis. bölüğün yiğit savaşçılanna alt­
mış şişe ·kanyak dağıttı ve tutukluianna çok dikkat
etmelerini. zira bu maden _ işçilerinin vahşi, b arbat,
cezaevinden çılanış· adamlar - olduğunu söyledi. Böy�
lece bir yandan kanyak, bir yandan doldunişla kanlı
bir çatışrria hazırlanmıştı. Karılan ve _ çocuklanyla
birlikte · bir grup maden işçisi askerlerin peşinden yü ·
rüdü ve Ricamane _ bölgesindeki Maneel tepelerindeki
dar bir geçıtte onlan kuşattılar. Tutuklulanİl kendi�
lerine teslim- edilmesini istediler. Askerleriİı bunu
..
reddetmesi üzerine onlan taşa tuttular. Bunun üze­
rine askerler,. hiçbir ihtarda bulunmadan kalabalığa
doğru rastgele ateş_ edere� aralannda iki -kadınla · bir ·
çocuğun da bulunduğu on . beş kişiyi öldürdüler, bir ço- _
ğunu da ağır şekilde yaraladılar. Yaralılarm çektiği
eziyet korkunçtu. Ölenlerden biri, işçi sınıfının şehit. leri tarihinde eb ediyen yaşayacak olan Jenny Petit
adında on iki yaşında bir_ . kızcağızdı. İki lrurşunla ar­
kadan vurulmÜş; bunlardan biri bacağına saplanmış,
diğeri sırtını delip geçerek kolunu kınınş ve sağ omu­
zu.ndan çıkmıştı. -
- m�rveille '1 54l .
"Les chassepots avaie:nt encore ]ait
.
Ancak bu defa hükümet sadece suç işlemekle kal� .
mayıp büyük bir gaf yaptığını çok çabuk anladı. Orta
sınıf, hükümeti toplumun kurtarıcısı olarak selan:lıa­
madı. Saint-Etienne · Belediye Meclisinin tümü, asker­
lerin alçaklığıp.ı mah
m e den ve şehir4en çı��
k�.ı
(54)
"Chasscpots (Fransız mavzerleri) yine harikalar yaratmıştı." ·
65-
malarında ısrar . eden bir belgeyle istifasını · verdi.
.
Fransız basım dehşet çığlı.J4anyla çınladıt . Moniteur
Univers el gibi tutucu gazeteler bile olay : kurbanla n·
için yarclun kampanyalan açtı. Hükümet,
yı St. Etienne'den çekmek zorunda kaldı.
iğrenç
ala;.
Bu güç durumda suçu, . daima ef altmda hazır bulu­
nan Entemaşyonal İşçi Birliğine yüklemek ve gazaba
gelen kam�- oyunun �rban taşında onu kurban
et-:
.
rnek parlak bir . fıkirdi. Sözüm · ona isyan_cılarm mah­
kemesinde , iddianame onlan on kategoriye · ayınyar
ve · suçlaiının derecesiiii maharetle ortaya koyuyordu.
En çok bulaşmış olan birinet sınıf, Entemasyonalin
dışandan gönderdiği gizli bir emre uyduklanndan
öz.�llikle şüphe edilen işçilerden oluşuyordu. Deliller,'
elbette p, bir -Fransız gazetet:;inden aşağıdaki- aktaı:--­
dığımız
parçadan görüleceği gibi olağanüstüydü;
. Tanıklann · sorgusu, Enternasyonal 'Birliğin ola� . ­
ya katıldığını "tam olarak" tespit edilmes_ine olanak
- vennedL Tanıklar, grupların başında beyaz gömlekli ·
ve ka.sketli bir takun meçhul kiniselerin sadece var
olduğwıu tddia. ediyorlar. Bu meçhul kişilerden ne tu­
tuklanan var,- ne de sanık sandalyesine oturtulan. En�
temasyanal BiTliğin bu olay da parmağı olduğuna . ina­
nıyor musunuz sorusuna. bir tanık inanmıyorum di­
ye cevap veriyor ama ortcıda hiçbir delil yok! .·
Ricamane katliamından kısa bir süre sonra eko- ·
nom:ik ayaklanmalar zinciri Lyons'da çoğu kadın
olan ipek eğiricileıi tarafından başlatıldı. Bunlar, · ça­
resiz kalınca
Entemasyonale başvurdular. Enternas­
yonal, esas olarak Fransa ve jsviçre'deki üyeleri vası­
tasıyla başan sağlamalanna yardımcı oldu .. İşçiler,·
polisin yıldırma çabalanna rağmen d�rneğimize bağlılıklarını . açıkladılar ve Genel Konseye tüzükte belir-
66
.
tilen ödentileri ödeyerek Birliğe resmen katıldılar.
Daha · önce Rouen'de olduğu gibi. Lyons'daki harekette
de kadın işçÜer önde gelen ve asil bir rol oynadılar.
Daha sonra. Lyons dak.i diğer meslekler de· ipek eğiri­
cUerintn yolunu izlediler. Böylece bir kaç h afta için­
de, otuz Yıl öp.ce bayraklanna · modem proletaryanın ·
"Vivre en travaUlant o u, mourir en cornbattant/'155) pa­
rolasım işleyen bu yiğit halkın için den on bin .kadar
yeni üye kazanıldı.
_
'
Bu arada Fransız . hükumeti Enternasyonale ö­
vermeye devam ediyor Marsilya'
da, üyelerimizin Basel'e delege seçmek için yapacak­
lan toplantı yasaklandı. Ayıu bayağı oyuna başka şe­
hirlerde de başvuruldu . .Ama · her yerde olduğu gibi Av­
rupa d a _ da işçiler, doğal haklannı elde etmenin en
emin yolunun bireysel tehlikeleri göze almak oldu­
ğunu sonunda anlamaya başlıyorlar. ·
Avusturyalı, özellikle Viyanalı işçiler sınıf hareketine ancak 1 866(561 olaylarından sonra girmekle
beraber. bir anda ü stün bir duruma ulaşWar. Derhal
sosyalizm ·ve enternasyonalin bayrağı altına yürüdü�
ler ve son Eisenach kongresind� delegeleri vasıtasıyla
kitle halinde. Enternasyonal e katıldılar.
nemsiz sıkıntılar
.
,
'
Liberal orta sıruf, bericil içgüdülerini� manevi dü­
--
şüklüğünü ve işçi sınıfııla karşı duyduğu aşağılık kini ­
Avustuıya'da çok iyi ortaya koydu. İmparatorluğun
ırklar ve · uluslar arasındaki kardeş kavgasıyla şaŞ­
kına döndüğünü ve tehdit altında olduğunu gören orta
sınıf bakanlıklan, yine de, _ bütün ırk ve - uluslann
kardeşliğinin tek savunucusu olan işçilere saldınyor.
Yeni durumunu kendi yiğitliğiyle değil. sadece Avus­
turya ordusunun uğradığı felaket sayesinde kazanan
(55)
"Çalışara� yaşayalım ya da savaşarak ölelim!" .Bu sloganı, ı 83l'de ayaklanan Lyons ipek işçileri abnışb.
(56) Avustwya-Prusya savaşı.
·
67
·
orta sıruf, elde ettiklerini hanedanın , artstokrasinin
ve ruhhaniann . saldırılanna karşı · koruyacak güçte
değildir ve bunu biliyor. Buna rağmen btitüİı gayreti- .
ni, işçi .sınfını örgütlenrnes toplanma. basın ve düşünce özgürlüğü haklanndan mahrum etmek gibi
kötü bir çabaya harcıyor. Avrupa'mn bütün diğer dev­
letlerinde olduğu gibi, Avustuıya'da da ci-devant spec­
tre rouge'un(57l yerini Enternasyonal almıştır. 13
Temmuz'da MoraVy"a'nın pamuk şehri Brünn'de(Bmo)
küçük çapta bir işçi katliamı -sahnelendQ:cten sonra,
olayın ardında Ente rnasyo nal in gizli tahrikleri ol:"
·
duğu keşfedildi. Ancak, ne yazık ki, Enternasyonal
ajanlannınc,keridilerini görünmez yapabilmek gibi az
bulunur bir yetenekleri vardı. Viyana işçilerlnin bazı
liderleri mahkeme önüne getirildiğinde, savcı. onlara
yabancılarm aletleri , diyerek kara çaldı. Ancak orta
sınıfın Banş ve Özgürlük Derneği ile . işçilerin Enter-·
nasyonal Birliğin.i · . birbirine kanştırmak gibi küçü�
bir hata işledi - ve meseleyi nasıl bir doğrulukla incele­
miş olduğunu gösterdi.
İşçi hareketi, · Leitha inn ağının berisindeki Avus­
turya'da nasıl rahat bırakılmadıysa, Macaristan'da
da pervasızca takibe uğradı. Genel Konseye, Peşte'den
ve Pressburg'.dan (Bratislava) bu konuyla ilgili çok . güw
venilir raporlar gelmiŞtir. Macar işçilerine yetkililer
tarafından nasıl_ davranıldığına bif örnek verrnek
yeter. Toplantılan ve hatta hastal&r klübü için yar­
dım toplamak üzere düz_enledikleri eğlenceler! · aylar
boyu engelleyen Brastlslava işÇileti en sonunda dertw
lerini Ünlü Bay .von: Wenekheim'a dÖkmek üzere Viya-·
na'ya delege gönderdiler. Ünlü şahsiyet. işçileri, puro­
sunu tüttüre tüttüre şu tehditkar sözlerle karşıladı:
"Siz işçi misiniz? · Çok çalışıyor musunıiz? Başka şeye
·
-
-
'
( 5 7)
68
"Eski kızıl hayalet".
.
·
.
kanşmayın. Klübe•mulübe
bumunuz�
ihtiyacınız yok. Politika­
önlemleri. bili;..
riz. Sizin _ için hiçbir şey yapamam. İstediğiniz kadar
ya
sokarsanız alacağımız
şikayet ·edin.". Polisin keyfi en yüksek yasa olmaya
devam e decek m l sorusuna, liberal bakan şöyle cevap
verdi: "Evet, benim so rum�u luğum altında". Biraz . u­
zun fakat s onuçs uz açıklamalardan s onra işçiler şöy..
le diyerek bakanın yanından aynldılar: "Devlet me­
seleleri işçilerin durumunu · etkilerliğine göre, işçiler
de politikayla uğraşmak zorundadır ve mutlaka da
·
·
uğraŞacaklardır. "
Prusya'da ve Almanya'nın geri kalan kısmında ,
geçen yıl, bütün ülkede sendikalann kurulmasıyla
göze çarptı. Son Eisep.ach kongresinde asıl Almanya'
dan. Avusturya'dan ve İsviçre'den 150 000 Alman işçi­
sinin delegeleıi, programı, kelimesi kelimesine Tü­
züğümüzün başta gelen -ilkelerini içeren .yeni bir sos�
ya l demokrat parti . kurdular. B irliğiinizin şubelerini
kurmalan yasal olarak engellenmekle birlikte, Genel
Konseyden tek tek üye kartları almaya _karar - vererek ·
· resmen Birliğe girdiler.
Alman İşçUeri Genel Birliği . de , B armen'deki kon­
gr e sind e Birliğimizin ilkelerine bağlılığını tekrar
· doğruladı. Ancak, Prnsya yasalannın bize katılma - ·
·
lannı engellediğini de belirtti. ·
·
_ Napoli'de. ispanya 'd a ve Hollanda• da Birliğiinizin ·
·
şubeleri açılmıştır. Artık, Birliğimizin, Barselo�
İspanyqlca ve Amsterdam'da Hollandaca çıkan
·· · ·
yayın organlan vardır ; tsaı
Belçika · hükümetinin Seraing ve Frameries gibi
. muhte şe m savaş . alınılannda _ topladığı zafer taçları
büyük devletlerin·_ kıs�nçlığlni gerçekten tahrik et­
miş görünüyor. Bu nedenl e , · İngiltere'nin de bu yıl ken- ,
d!Sine ait bi! işçi katliamı ile övünmesine . şaşmamak
yeni
· na'da
(58)
La Fecleracıion ve De Werkman.
gerek. .Denbıgshite'de Mold - yakınlarında Leeswood
ocağındaki - Galli işçilere . Işletmenin. epeydir haklı
olarak - en iflah olmaz zalim olarak gördükleri yöne­
ticisi tarafından aniden ücretlerin1n azaltıldığı bildi­
rildi. Bunun üzerine, iŞçiler, komşu kömür
ocaklaİm­
dan da yardım alarak yönetleiyi dövdükten başka
evine de saldırdılar ve bütün eşyalannı - tren istasyo­
nuna götürdüler Zavallı : ışçiler çoeukça cahillikleri
içinde bu adamdan ebediyen kurtulduklannı sanıyor­
.
,
lardı Doğal olarak isyaneliara karşı adli işlemlere
girişildi. Fakat bunlardan biri bin kişilik bir kala­
balık tarafından kurtarıldı ve şehir dışına kaçınldı.
.
28 Mayıs'ta önderlerden ikisi, "Kralın Hassa Alayı"
ol� 4. Alaydan bir bölük eşliğinde, _ polisler tarafın�
dan · Mold yargıcına götürüleceklerdi. Tutukluları
kurtarmaya çalışan bir grup işçl, polisin ve askerle;.
·rtn direnınesi üzerine onlan taş yağmuruna tuttular.
Askerler de buna. hiçbir. · ihtarda bulunmaksJ,Zm si­
lahlarını ateşleyerek kurşun yağmuroyla karşılık
İkisi -kadın beş kişi öldü, bir çok kimse yara­
landı. Buraya kadar M
. ve Rlcamarle . katlia.İnlan
arasında 'çok benzerlik var, ancak bu benzerlik bura­
da b itiyor. Fransa'da askerler yalnız . komutanlanna
verdiler.
old
karşı sorumluydular. İngiltere•de ise kuşkulu ölüm­
leri soruşturmalda görevli memurun(59l jüri soruştur-­
masından geçmek zorundaydılar. Ne var ki, bu me­
mur sağır ve kaçık bir ihtiyardı. Tanıklan kulağına
taktığı boru ile · dinleyebiliyordu. Onu destekleyen
- Galli Jürı iSe önya:rgılı bir suııf Jüristydı. Katliamuı
"haklı öldürme" olduğunu açıkladılar.
Fransa'da ısyancılar. üç na on sekiz ay arasında
hapse mahkum olmuş, kısa bir süre sonra da affedil­
mişlerdi� ingiltere'de ise on yıl kürek cezasına çarp..
{59}
Ingiltere'de şiipheU ölümleri ya da kaza ölümlerini soruştunnakla
.
görevli resmi memur {coroner) .
·
. ·
·- tınldılar! Fransa'da bütün basın askerlere ateş püs­
künnüştü.- . ingiltere'de ise basın askerlerin sırtını sı­
vazlarken� işçilere dişlertni gıcırdattı! Yine de, ingiliz
işçilert çok şey kazandılar çünkü böylelikle büyük ve
tehlikeli bir hayali kaybetmiş oldular. Şimdiye ka­
dar isyan Yasasındaki<60l fonnalitelerle hayatlannın
korunduğunu ve . askerlerin sivil yetkililere ·bağrmh
olduklarını _ - sanıyorl ard ı. Artık, liberç.tl İç İşleri Ba­
kam _Bay Bruce'un Avam _ Kamarasındaki resmi beya­
nından biliyorlar ki, bir: Herhangi bir mülki veya
adli amir, bir tilki avcısf ya da bir rahip, i syan Ya-.
sasını okuyarak yapılan ihtar sürecine gerek gör­
meden, isyancı bir kalabalık olarak değerlendirdiği
herkese ateş açmalan için askerlere eniir verme hak­
kına sahiptir; iki: Asker, meşru müdafaada bulun­
duğunu ileri sürerek aklma estiğı' zaman ateş _ edebilir.
Ancak liberal bakan şunu eklerneyi unuttu: Bu ko-­
şullar altında, he�kesin� askere karşı meşru mü­
dafaada bulunabilmek için, masrafı devlete ait olmak
üzere · _silahlandırılması gerekir.
Aşağıdaki karar, İngiliz işÇi sendikalannın Bir­
_mingham' da yapılan s on genel kongresİnde {G ll alın
mıştır:
·
Yerel emek örgütleri, ulusal nitelikteki örgütler
karşısında hemen hemen ortadan stltnmtşttr. ö.te
yandan · serbest tiCaret ilkesinin yaygınlaşması. ulus­
lar arasında, işçinin çıkannuı unutulabUeceği ve ka­
pitaliStler arasındaki şiddetli uluslararası yarışa
feda edüebileceğt bir rekabeti teşvik etmektedir. Bu
durumda s�zü edilen ulusal emek örgütlerinin de
(60)
(6 1 )
Isyan Yasası (Rlot Act): İngiltere parlamentosunun. l . George'un tahta
çıkışını tzleyen tsyan ,:izerine çıkardığı yasa. Bu yasaya göre, yargıcın
ya da başka bir yasa adamının yapbğı uyandan btr saat sonra dağıl­
, · mayan on iki kişiden fazla gruplar suç tşlemtş sayılıyordu.
nıc (frade Umon Co.ngress)'tn ilk toplantısı.
71
yaygınlaştırtlması ve · uluslararası hale getiıilmsi ge�
tek_tiğine · inanıyoruz. Enternasyonal İşçi Birliği,
emekçi kitlelerin her y erde aynı olan çıkarlaruıı e­
kiştirmeye ve genişletmeye çalışmq.kta.dır. · B u nedenle ·
bu .kongre, B irleş ik Krallık işçilerine. özellikle bütün
.
örgütlü bünyelere bu -Birliği desteklemelerini '·hararet�
le tavsiye _ eder; Birliğin . ükelerinin gerçekleştirü.
mesintn . . dünya uluslanniL · sürekli bir barış getirece� _
ğine inanarak. bu Birliğe katılmasını kuvvetle teşvik -
p
.-
eder.
G eçen Mayıs'ta, Birleşik Devletler .ile İngiltere
arasuid� _bir savaş çok yakın görünüyordu. Bu neden ..
le ,- Genel · Konseyiniz, Amerika _Milli Emek . _Birliği
Başkanı Bay- Slyvis'e bir mesaj gönd ererek Birleşik
Devletler ' işçi sınıfını� · sözde efendilert savaş naralan
1
- - atarketi banş emretmeye· çağırnnştı. ·
Bay şıYvıs ani olarak ölmüştür. Dava�ızın bu
yiğit savunuc:usun� · bir kere daha saygıyla anmak üZe-·
re rapqrumuiu· m.ektubumuza_ verdiği cevapla - bitiri� _,
yoruz:
-
.
-
Adrestntzt de< yazdlğıntZ 1 2 ·. tarihli - lütfunuz-u · dün
aldun. Den iz in ötesindeki işçi kardeşlerimtzderi_ böy�
(e .nazik sözler duymak beni çok mutlu ettt · Davamız
ortaktır: Yoksullukla zeng in l iğin· savaşıdır. Dünya�
·
aynı ezüen eme� sermaye aynı
Bu nedenle . davamız · ortaktır dtyo�
rum. Birleşüc· . Devletler
işçilert .·adma, size ve sizin ,
vas ıtanızıa · emeğin Avrupa'da çiğnenen . ve. zulüm gö�
-' ren bütün evlatlarota sağ elimi. dos tluk elimi uza- tıyotuni. Üstlendiğiniz hayırlı işi. çabalannız en _
muhteşem başanyla taçlanıncaya kadar s (Lrdürün-. ­
nıiı her' yanında
emek
zalim sennayedir.
Biz · buTtda kararlıyız. Ülkemizdeki son savaŞ. yer·
_ yüzünün en şerefsiz : . pa.ralı . ,aristokrastsintn -kurul-
72 '
masıyla · sonuçlandL �u paralı kuvvet 'halkın etini
kemiğini _ yiyip bitiriyor. Ona karşı· savaş aÇtık ve bu ·
. savaşı kazanmaya _ niyeUtyiz. Becerebilirsek oy san-·
dığıyla kazanacağız; olırtazsa. o zaman d�ha sert yol­
lara - başvuracağız. Çaresiz_ kalınca biraz . kan- dönmek
.
-
bazen · gere�l_idir.
- 1 869 Eylül'ü. b(ışmda yazıldı.
1 869'da Londra'da basılan
Enternasyonal İşçi Birliğinin
, Dördüncü Yıllık Kongresine
Rapor . adlı. broşürde _ _ yayınlandL
_ . 73 -
BÖLÜM vm
ENTERNASYONAL işçi BİRLİGi '
GENEL KONSEYİNDEN CENEVRE'DEKi
RUSYA. ŞUBESİ KO�TESİ ÜYELERİNE{62)
Yurttaşlar,
Genel - Konsey, 22 Mart'taki topl antısında , prog­
ramınızın _ ve tüzüğünüzün · EntemasyoQ.al İşçi Bir­
liğinin Genel Tüzüğüne uygup. olduğuna oybirliğiyle
karar verdi ve şubeniZi derhal Enternasyonale kabul
etti. Genel -Konsey -· temsilciliğiniz giBi şerefli bir görev
için bana yaptığınız öneriyi memnunlukla kabul ediyorum. ·
Programınızda şöyle diyorsunuz:
_
"·
�
d
Polanya'ya ulmeden -imparatorluk boy� ıi­
ruğu. her tki ulusun -Polo'nyalılarm olduğu kadar ·­
Ruslann da- politik vee sosyal kurtuluşunu aynı şekilde engeUeyen - biT frendir."
". • .
�62) :iurtnd Entemasyonalin Rusya Şubesi. 1870
Rus siyasi mültecileri tarafuıdan kuruldu.
_
74
tıkbabannda
İsviçre'de
Buna,· Rusya'nın Polanya'ya saldınnasımn. Al­
manya d� ve dolayısıyla b ütün Avrupa'da askeri bir
rej imin varlığı için tehlikeli bir d es�ek ve gerçek bir
neden sağlamakta olduğunu ekleyebilirsiniz. Bu ne­
denle Rus sosyalistleri, Polanya'yı b a layan zincirle�
ri kırmak için .çalışırken. askeri rej imi de yıkmak
gibi yüce . bir görevi de - üstlenmektedirler. Askeri _ reji­
min yıkılması, Avrupa proletaryasının toptan kurtu­
luşu içiı} gerekli bir ön koşuldur.
Bir kaç ay önce St.. Petersburg'dan Flerovski'nin
Rusya'da İşçi Suıifının Durumu _ adlı eserini - aldım. Bu
kitap, Avrupa'run gözlerini açacak bir kitaptır. Avru­
pa'da sözüm ona deVrimciler tarafından bile yayılan·
'
ğ
.
Rus iyimserllği. bu eserde acımasızca gözler önüne se­
rilmiştir. Eserin bir iki yerinin tamamtyle teorik
açıdan eleştirilebileceğini söylesem de, bu, esere değe­
rtnden bir şey kaybettirmez. Bu eser. ciddi _ bir göz­
lemcinin, orulmak bilmez bir işçinin. önyargısız bir
eleştirrnenin. büyük bir sanatk.ann ve h ep sinin üze­
rinde. hiçbir zulme ve ulu sal marşa tahammülü ol­
mayan ve üretici sınıfın bütün sıkıntı ve özlemlerini
istekle pay'laşan bir . kimsenin kitabıdır.
Flerovski'nin ve öğretmeniniz Çernişevski'nin
eserleri gibi' e serler Rusya'ya gerçekten şeref getirmek­
te ve ülke nizin de . çağunızm hareketinde yer almaya
y
·
başladığını kanıtlamaktadır.
·
Kardeşçe selamlar.
Karl Mçırx
Londra. 24 Mart 1870. - Cenevre'de
yayınlanan Narodnoye Dyelo
gazetesinin ıs NiSan 1870 taiihlt
ı. sayısında yayuılandL
75
BÖLÜM IX
GENEL KONSEYDEN
FRANSIZ . İSVİÇRE5İ FEDERAL KONSE�(63J
_
_
i Ocak 1870'te yapılan olağanüstü
Ge:nel Konsey şu karan aldı:
ı.
toplantısında, ­
ll Atalık 1 9�9 - tarthli Egalite'det64l şunu oku-.
duk:
Genel Konseyin çok_ önemli meseleleri ihmal et­
tiği kesindir. < Yönetmeliğin(ssl ıı maddesiniıt 2. jlkra• .
(63)
"GizU Mektup" olarak da bilinen bu genelge, Genel Konseyin 1 Ocak
1 870'te - yaptığı toplantıdan soma Marx tarafından Mart sonunda'
Fransızca olarak yazıldı. Bu dönem, Bakuninctlerin Enternasyonal
içinde Genel Konseye karşı mücadelelerini şiddetlendirdtklerl bir dö'
nemdf.
(64) L'EgaUte (Etltlik), Enternruıyonalin Fransız isvtçres1 Konseyinin resmi
yayın orgamydı. Bu haftalık gazete, Cenevre'de Fransızca olarak 1868
Aralığından 1872 Aralığına kadar yayınlandı., 1869 sonb!lhannda
Bakiminci htzlp tarafından ele geçirllmfşti. Ama Federal Konsey, 1870
' Ocak'ında bu yazı kurulunu uzaklaştıınıayı başardı. Gazete bundan
sonra Genel Konseyin çtzgisini destekledi.
(65) Entemasyonalin İdari Yönebneliğt, 1866 Cenevre Kongresinde Tüzilğe .
ek olarak kabul edildi. Sonraki Kongreler tarafından geliştirildı.
-
76_
sında belirtilen · yukürri.lülükleıini . hatirlatalım: "Ge­
nel Konsey, Kongre kararlarını uygulamak zor:un­
dadır, vs . . . . " Genel Konseye, cevapları oldukça uzun
bir
belge tutiıcak sorular sorabiltriz. Bunlan sonraya
·
. • . Şimdilik, vs� vs
bırakryoruz�
·
-
.
...
Ne · Tüzükte ne · de Yönetmelikte . Genel Konseyi ·
Egalite ile yazışmaya ya da tartışmaya girmeye ya da
gazetelerden gelen "sorulara cevap vermeye" zorunlu
tutan bir · madde yoktur. Genel Konseye karşı� Frçınsız
İsviçresinin şubelerini sadece Cenevre'de� Federal
Komite temsil eder. Federal komite , ricalannı ya da .
itirazlannı bize meşru olan tek yoldan, yani sekreteri
aracılığıyla bildirdiği zaman, G enel Konsey cevap
vermeye daima hazır olacakbr. Ama Federal Komite­
nin, görevlerini ne Egaiite nin ve Progres'nin(66l edi­
törlerine devretıneye ne · de bu gazetelerin kullanma�
sına izin vermeye hakkı yoktur. Genel olara� Genel
Konsey ile ulusal ve yerel komiteler arasındaki idari
yazışmaların kamuya açıklanması, · Birliğin genel
çıkarlan bakınundan çok zararlı - bir ş eydir. Dola­
yısıyla, Enternasyonalin diğer yayın organlan, Pro­
gres ve EgalU.e'yi tak.lid edecek olsalardı, Genel Kon­
sey ya sessiz kalarak kamu oyunda itibanın zedele··mek ya da açık bir Çevap vererek yükümlülüklerini
ihlal - etmek zorunda kalacaktı. Egalite, Progres ile
birleşmiş ve her ikisi Le Travail'ı dat 67l Genel Konseye
saldırmaya teşVik etmişlerdir. Bu gerçekten de bir
'
ligue du
2.
bien public'tjr{6Bl .
·
.
,
Egalite tarafından- yöneltilen sorularm ger-
(66) Le Progres, lsvıçre'ıiin I.e Locle şehrinde James G'uillaiıme tarafindan
yönetilen Bakuninct bir gazeteydt.
· (67) Le Travail, EntezTıasyonalin Paris şubeterinin gazetestydt.
' (68) ''Kamunun İyillği için Birlik''. Bunun astı, Fraıisız Baranlannın X[; '
·
Louis'nin merkeziyetçi politikasına karşı çıkmak için ı 464'tc kımluk-
lan birlikti.
.
.
'
.-
77
çekte Fraıisız İsviçresi Federal Konseyinden geldiğini .
kabul ederek, gelecekte böyle sorularm bize ayın yol- ·
· dan ulaşm aması koştiluyla� bunlan cevaplıyoruz.
3. Bülten Meselesi
Cenevre Kongresinin İdari Yönetmeliğe dahil edi•
len kararianna göre, ulusal komitelertn Genel Kon­
seye proletarya hareketine ilişkin · belgeler, gönder­
meleri gerelanektedir ve liGenel Konsey, olanakları­
nın elverdiği kadar . sık bir şekilde" ' çeşitli ' dillerde '
"rapor yayınlayacaktır."
_ Böylelikle , Genel Konseyin yükümlülüğü asla ye- rine getirilmemiş olan koşullara bağlı olmaktadır.
Tüzükte. Şart koşulan h er genel kongrede. karara bağ­
lanan ve Genel Konsey tarafından her yıl talep edilen
· ist atis tiki anket bile hiçbir zaman gerçekleştiril­
memiştir. G e nel Konseye hiçbir belge gönderilme-:
miştiı.". Olanaklara gelince, İngilizlerin "b ölgesel'! kat­
kılan ve -Genel Konsey üyelerinin kişisel fedakar­
lıklan olmasaydı, .Genel Konsey çoktan yok olup git­
�iştı.-
· Bu nedenle. Cenevre Kongresinde kabul edilen söz
konusu karar hükümsüz kalmıştır.
_
Brüksel Ko ngresi ise . kendi payına, bu karann
uygulanmasını hiç t artışm adı . Uygıın bir zaman içir,t­
de _ bir bülten yayınl anması ihtimalini ele aldı ama
bir karar almadı. (B as el' de kongrenin gözü önünde
basılan Alman Raporu'na bakınız) .
Bütün bunlar bir yana. Genel Konsey. Enternasyo­
nalin çeşitli dillerde b asılari ve karşılıklı değiş tokuş
edilen çeşitli org?-nlannın şu an için bültenin esas
amacını pekala yerine getirdiği inancındadır. Masraf
etmeden zaten yapılan bir şeyi yapmak için ma sraflı
bültenler çıkarmak saçma olurdü. Öte yandan, Enter­
nasyonalin organlannda söyleilmeyen şeyleri yayın­
layan bir bülten · de, gizliliğinlizi düşmanlanmıza - aç- ·
7
maktan b aşka bır· işe yaramayacaktır.
4.
Genel _ Kons eyin ve İngiltere Bölge Konseyinin
Bu
t�klif,
Ayrılması Meselesi(69l
_,
Egalite'nin kuru lmas ın dan çok önce
bir iki İngiliZ
Genel Konseyin kendi içinden yapılmış,
üye tarafından ileri sürülm�ştü. Heİnen ..heriıen oybir:­
liğiyle, sürekli reddedildi.
Her ne kadar devrimci iniSyatif muhtemele�
Fransa'dan gelecekse de, ciddi bir ekonomik devrimin
manivelası sadec·e İngiltere o�abilir. İngiltere. artık
köylülerin bulunmadığı ve toprak mülkiyetinin bir
kaç ·elde yoğunlaştığı tek ülkedir. İngiltere, heme!l- he­
n:ıen bütün _ üretimin kapitalist biçim tarafınd an dev­
.
ralındığı. ba şka bir deyişle. _ işin, kapitalist pçıtron­
lann eli altında geniş çapta birleştiği tek ülkedir. _ in�
giltere. nüfusun büyük çoğunluğunu ücretli emekçi­
lerin oluşturduğu tek ülkedir. İngiltere, sınıf müca­
delesinin ve işçi _ sınıfının sendikalar içinde örgütlen­
mesinin elle tutulur bir olgunluk ve genellik derece­
sine gerçekten ulaştığı tek ülkedir. Dünya pazann­
daki egemenliğinden ötürü ingiltere, ekonomik siste­
mindeki bir devrimle bütün dünyayı etkileyecek tek
ülkedir. Her ne kadar, toprak ağalığı ve kapitalizm bu .
ülkede en gelenekSel biçimde kurulu ise de, bunlardan
kurtulmak için gerekli maddi koşullar da . burada· en
olgun durumdadır. Proletarya_ devriminin bu muaz­
zam manivelası doğrudan doğruya Genel Konseyin
elindeyken, bu nu sadece İngilizlerin eline bırakmak
nasıl bır çılgınlık ve hatta nasıl bir cinayettir!
.
· İngilizler, sosyal devrim için maddi olarak gerek­
li her şeye sah.iptirler. Yoks un oldukları. genelleş- (69)
�ntemasyonalin kuruluşundan Itibaren, Genel Konsey aynı zamanda
Ingilt� Bölge Konseyi görevini de üstlenmişti. Bu. 1871 Londra Konfe­
ransında ayn bir İngiliz Federal Konseyi kuruluncaya kadar sürdü.
_
tinne duygusu ve devrimci tutkudur . Bunlar da ancak
.
Genel Konseyin verebUeceği şeylerdir. Böylelikle Ge­
nel Konsey; bu ülkedeki ve dolayısıyla her yerdeki
gerçek devrimci hareketı hızlandırabilir� B1-ı · yönde
şimdiden · alrtuş
olduğumuz
·
olağanüstü sonuçlar, ege­
men smıflaiın ei1 akıllı · ve yetkili gazeteleri · -me sela
Pall Mall Gazette, Saturday Review ve Fortnightly Re­
view- tarafın dan
·
' bir süre öncesine
doğrulanmaktadır. Bu arada, kısa
.
kadar İngiliZ işçi liderleri · üzerinde
büyük bir etkiye sahip olan, parlamentonun her iki
kamarasının sözüm - . ona Radikal üyelerini hiç · say-
mıyoru�
hunu
.
.
Onlar, bizi, açıkça işçi sınıfİnın ingütz
zehirlemek ve
_,
ru­
neredeyse söndürmekle ve böy­
lece işçileri devrimci sosyalizmin kucağına atmakla
suçluyo rl ar
·
.
Bu değişikliği ancak Enternasyonal İşçi Birli­
ğinin Genel Konseyi olarak hareket etmekle yarata _
bildik. Genel Konsey . olarak. Töprak ve Emek Bili­
-
ğininf70l kuruluŞu gibi hareketler başıatabiliriz ve
.
bunlar geliştikçe. kamuya İngiliz işçi sınıfının kendi·
liğinden hareketleri şeklinde gözükür.
Genel Konseyden ayn bir Bölge Konseyi kurulmuş
olsaydı. · bunun doğuracağı - s-onuçlar-ne olurdu?
Genel Konsey ile TUG [Trade Union Congress
Sendika Meclisi
-
=
çev J arasında sıkışıp kalan Bölge
- Konseyi otorite . sahibi olamazdı. Öte
yand an
Enter­
nasyonalin G enel Konseyi anlatn:iış olduğum büyük ­
manivela üzerindeki deneyimini kaybederdi. Ciddi
yeraltı faaliyeti yerine herkese açık bir gösteri yap
·
-
mak isteseydik, belki o zaman · Egdlite'nirı "Genel . Kon.,.
sey niye bu kadar çok görev üstleniyor?
(70}
80
..
sorusunu'
Toprak
ve Emek Birliği 1869 Ekimtx:ıde Londra'da, Genel Konseyin de
·
Jtatılmasıyla kurulmuştu. Programı şu istekleri içerlyordlJ: Toprağın
ulusatlaştınlması, daha kısa iş günü. genel oy hakkı. Ne var ki, 1870
sonb�annda burjuva uruiurlar örgüte egemen oldular ve örgüt,
ı 872'de Enternasyonalle 9lan tum ilişkisini kaybetti.
.
açık olarak .c evaplamak hatasına düşebilirdik!
··
İngiltere herhangi bir ülke olarak görüiemez. Ona
sermayenin metropolü muamelesi yapılmalıdır.
5. Genel Konseyin İrlanda'da Genel Affa İlişkin
Kararlan Meselesi(71J ·
İngiltere . Avrupa toprak ağalığının ve kapitaliz�
min kalesi ise. ona ' köklü bir darbe. vurulabilecek tek
yer de İrlanda'dır.
.
Her şeyden önce . - İrlanda. İngiliz toprak ağalı­
ğın'ın kalesidir. Toprak ağalığı. İrlanda'da ç ökerse �
İngiltere'de de çöker. Bu harekat, İrlanda'd.a )rüz kat
daha kolaylıkla yürütülebilir, çünkü . orada ekono­
mik mücadele bütünüyle toprak mülkiyeti üzerinde
yoğunlaşmıştır; çünkü orada toprak mücadelesi aynı
zamanda ulusal mücadeledir ve çünkü orada halk,
ingiltere'dekinde:n daha devrimci ve kızgın bir nok­
· taya ulaşmıştır. İrlanda'da toprak ağalığını ayakta
tutan sade�e İngiliz Ordusudiır. Bu iki ülke arasındaki
(7 ı ) Fenian örgütü {bak. ntpnot 42) üyelerinin setbest bırakılınası için İngiliz
hüküme'tini zorlayan af hareketi, İrlanda'da halkın !J1Ücadelesin1 yük­
seltmişti. Genel Konseyin ı s Kasım 1869'da yapılan toplantısında
. Marx İngiliz hükümetinin İrlanda'da genel af meselesine ilişkin tavnnın .
mahkum ed il mesi için tartışma açtı ve aşağıdaki karar tasansını
önerdi:
. irlandahlann İrlandalı yurtseverlerin serbest bırakılması tstemlerin�
verdiği · cevapta -O'Shea vs. ye mektubundaki cevap-, Bay Gladstone
kasıtlı olarak İrlanda ulusuna hakaret etmektedir.
..
Hem kötü yönetimin kurbanlannı hem de mensup olduklan halkı
aynı derecede aşağılayan koşullarla siyasi affı engellemektedir.
· · Sorumlu konumuna rağmen, Amerikalı köle · �alıiplerinin isyanım
açıkça ve coşkuyla kutladıktan sonra,, şimdi de ırlanda- halkına pasif
itaat öğretisini anlatmaya girişmektedir.
İrlanda'da Genel Af meselesine ilişkin bütün hareketleri, bizzat ken­
disinin "fetih politikası" kullanınakla suçlayarak iktidardan tndirdiği
muhaliflerinin davranışının ayrusıdır.
Enternasyonal İşçi Birliğinin -Genel Konseyi, İrlanda halkının Genel
Af hareketini yürütmede
göstenliği kararlı, gayretli ve
canlı tavn tak-
·
·
·
- dirle karşılar.
,
Bu kara,r, ·· Enternasyonal İşçi Birliğinin Avrupa ve Amerika'daki
bütün şubelerine ve ona bağlı işçi örgütlerine bildirilecektir; (Marx'ın En­
_gels'e ya.zd� 18 Kasım ı869 tazihli m<=k,tuptan.).
-
zorlama birlik(72l sona erdiği takdirde, İrlanda'da
derhal, biraz geri bir türd en- olsa da bir sosyal devrim
patlak verecektir. İngiliz toprak ağalığı sadece zen­
ginliğinin temel kaynağını kayb etmekle kalmaya­
cak, aynı zamanda en - büyük manevi iktidfrU1111 : İngil­
tere'nin İrlanda üzerindeki egemenliğinin temsilcisi
olmayı kaybedecektir. öte yand an İngiltere proJetar­
yası kendi toprak ağalannın - _İrlanda'daki Jktidannı
,
muhafaza etmekle, bunlan İngiltere'de de yeriilmez
hale - getirmektedir.
İkinci olarak ingiliz buıj uvazisi� _ingiltere'deki
işçi smıfım daha da geriletmek için fakir İrlanda
halkım zorlc;ı ingiltere'ye göç ettirirken sadece İr­
· Ianda'nın yoksulluğunu sömürmekle kalmıyor ayın
,
,
zamanda, proletaıyayı - da iki düşman kampa bölmüş
oluyor. Kelt işçisinin ateşli isyancılığı. Angio -sak­
sonun aynı kararda kalan yavaş doğasıyla bağdaşa­
maz. Gerçekten İngiltere 'nin bütün büy ük sanay i .
merkezlerinde iriandalı ve ingiliz proleteder arasın­
da derin bir d üşrnanlık vardır. _ S�adan ingiliz işçisi,
ücretini ve yaşama standardını düşüren bir rakip ola­
rak gördüğü iriandali işçiye nefret besler. Aynı za­
manda ona kaİ"şı ulusal ve dini bir soğukluk duyar.
Bu, . Kuzey Amerika'nın yoksul beya.Zlannın zenci kö- ·
. lelere g öst erd ikle ri davramşın :tıemen hemen , aynı­
sıdır. ingiltere'deki -iki grup proletarya arasındaki
düşmanlık, bu bölünmenin kendi iktidannı koru­
manın gerçek sırri olduğunu .ç ok . iyi b ilen buıjuvazi
tarafından ayakta tutulmakt a ve kışkırtılmaktadır.
Bu düşmanlık. Atıantik in öbür yakasınd a bir
,
,
'
.
- kere
daha
.
_
tezgahlanmak.tadır. - Kendi topraklanndan,
(72} · 1 Ocak 1 80 l 'de zorla yüı:ür1üğe giren İngiliz-İrlanda Birliğine atıf ya­
pılmaktadır. Bu "Birlik", Irianda'daki son özerklik kalmb.larını da yok
etti. İrlanda parlamentosunu feshetti ve İrlanda'nın tamamen İngiltere'
nin kölesi hhline gelm(!Sine yol açtı.
2
.
sığırla nn ve koyunlann gelmesiyle sürülen İrlan- dalılar Kuzey Amerika'ya geçmekte ve orada nüfusun
oldukça· büyük ve artan bir bölümünü oluşturmak­
tadırlar. Tek düşünceleri, tek tutkulan İngiİtere'ye
karş� duyduW.art kindir. İngiliz ve Amerikan hükü�
metlert (başka bir deyişle temsil ettikleri sınıflar) �
Birleşik Devletler ile İ ngilter e ara s ında ki ye raltı
mücadelesini sürekli carilı tutmak için bu · tutkuyu
b eslemektedirler Atlantiğin h er iki yakasındaki. işç i
sı.nıfiannı kurtuluşa götürecek içten ve değerli birliği
bu şekilde önleyebi.lmektedirler.
Ayrıca. İrlanda . İngiliz hükümetinin büyük b ir
sürekli ordu beslemek için tek bahanesidir. Bu ordu
gö rmü ş olduğumuz gibi İrlanda'da temel eğitimini
­
görd ükt eri sonra · ihtiyaç durumunda ingiliz işçileri
üzerine s alınmakt ad ır.
Sonuç · olarak şunu söyleyelim ki, eski Roma'nın
çok büyük çapta uyguladığı şey bu günün ingilte­
re s ind e görülmektedir. Başka b ir h alkı kendine tabi
kılan - bir halk aslında kendini - bağlayan zllıcirleri
·
.
sıkılaştırmış ol ur.
.
. Bu nedenle Enternasyo nal Birliğin İrlanda mese­
lesindeki tavn tamamen açıktır . Birliğin ihtiyaç duy­
duğu ilk şey. İng-iltere'deki sosyal d-evrimi hızlan­
dırmaktır ve bu amaç için_ ilk darbe� İrlanda'da vurulması gerekir.
\..
.
.
Genel Konseyin Irianda'da Genel Af üzerine ka­
rarlanİun tek amac ı şudur: Uluslararasi adaletin
işlemlerinden çok ayn olarak. varolan zorlama bir­
liği (yani İrlanda'nın esaretini) olabilirse. hür ve eşit
bir konfederasyona ve gerekirse tamamen ayrılmaya
dönüştürmenin İngiliz işçi sınıfının ku rtulu Şu için
gerekli bir ön koşul olduğunu ilan edecek yeni karar­
..
'
·
-
lara yol açmak.
Her
ket
ile
durumda Egalite ve Progres'ni.n sosyal hare·
arasında bağa, daha doğrusu
,
politik hareket
83
kopukluğa ilişkin aşın sar iddialan� bild�ğimiZ ka­
'
danyla Ent e rna syo na l kongrelerimiZin hiç birin d e­
onaylanmamıştır. Aslında bunlar, "Emekçi sınıf­
'
larm ekonomik- - kurtuluşu, her politik hareketin araç
olarak bağunlı olması gereken yüce amaçtır" diyen
'
Tüzüğümüze aykırıdır ·
"Araç olarak��- ibaresi, 1 864'te Pa ris _ Komitesi ta.;.
.
·
rafıpdan yapılan Fransızca çevirid� çıkanlmıştı. Ge·
ne! Kons eyin bu ko nu d aki suçlaması üzerine . Paris
Komitesi mazeret olarak siyasi geriliğini ileri sürdü.
Metihde - başka tahrifler de vardır. - Tüzüğün girt- ·
· şinin ilk parağrafı şöyledir: "Emekçi sımf1ann kur·
tuluşu - için: mlicadele eşit haklar ve Ödevler ve her çeşit . ­
sınıf egemenliğinin �aldırılması için mücadele
an·
lapJına gelir" · ·
.
· - Paris çevirisi, "eşit hak ve ödevleri", �yani geçen
'
· yüzyılın hemen hemen bütün demokratik bildirile:-­
- rinde yer al�n ve farklı sınıflar için çok farklı an-' larnlar taşıyan -bu - ibarenin sözünü etmekte, fakat şu
som�f ibareyi, "her türlü s� egemenliğip.in kaldı�
·
· nlması"tıı çıkartmaktadır;
( Yine, Tüzüğün girişinin 2. p aragrafında şunu o ku
yoruz: - nEmekÇinin. üretim araçlarını yani geçim kay�
naklarını · tek:elinde ·. tutan kf.rrtseye · olan ekonomik
bağımlılığı, vs. "
.
Pari's çevirisinde, başka üretim araçlaruu olduğu
gibi toprağı eta içeren · bir ifade olan "üretim araçlari.
yani geçirn kaynaklan". yerine ''sermaye" geçmek­
tedir. Mamafih� Brüksd'de La Rtve Gauche tarafından
1 866'da yayınlanalı ve b� broşür halinde de bas ıl�n
Fran�ızca ç eviride(73l doğ:ru ve gerçek ı;netne dönul­
·
müştür.
...
­
.
,
-
· .
(73}
daha sonra Marx'ın kızlanndan Jenny ile evlenen Charles
Longuet tarafindan yapılmıştı. (Manifesti de L'ASsociation Intemationale des Travailleurs suivi du
Proviso
·
Bı.ı çevirt.
R��t
84
�).
6; - Liebknecht -Schweitzer Meselesi
Egalite -diyor ki: 11Bu iki grup�
Enternasyonal için-·
Prog es ve
Egalite'nhr nyurttaş
dedir.11
- Bu doğru değfiqir.
Liebknecht'in grubu" dedikleri Eisenach grubu(74l En­
ternasyonal içindedir. Schweitz-er'in grubuf75l Enter-:
,
, nasyonale l:)ağlı değildir.
·
Hatta Schweitzer, gazetesinde (Social-Demokrat)
,
Lasalleci örgütün kendi kendini yılanadan Entemas­
yonalle birleşemeyeceğini uzun uzu n yazmıştı{7Sl ve
farkında- olmadan gerçeği söylüyordu. Schweitzer'in
yapay ve sekter örgütü işçi sınıfının tarihsel ve kendi­
liğinden örgütünün tamamen karşıtıdır.
Progres- ve Egalite, Genel Konseyin Liebknecht ile
Schweitzer arasındaki · kişisel farklılıklara ilişkin
bir açık "fikirn açıklamasında -bulunmasını istiyor..; _
l ar. Schweitzer'in gazetesinde Liebknecht'le birlikte
iftira edilen yurttaş Juhonn Philpp · Becker Egalite'nin
yazı kUrulu üyelerinden biıi old uğuna göre, yazı kuru­
lu üy�lerinin ge_rç e klerden d�ha iyi haberdar olma­
malan biraz - acaip görünüyor Liebknecht'in Demok­
-
ratisehes Wochenblatt'taf77l , Schweitzer'-e Genel Kon­
seyi aralanndaki ayniıkiara h akemlik yapmasını:
kabule davet ettiğini ve Şchweitzer'in aynı şeklide '
açıkça Genel Konseyin otoritesini · reddet�ğini bUme·
leri gerekir.
'·
·
(7 4)
{75)
(16)
(77)
Sosyal Demokrat İşçi Partisi.
·
Lasalle'in kurduğu Alman İşçileıi Genel Birliği:
1 6 Temmuz 1 869'da. l868'de Entemasyonale Yaklaşan Schweitzer, Al­
man İşçileri ·Genel Birliğini 1869- Haztranınd a çok sekter bir çizgiye
s�ldedi v,e Kontes Hatzfeld'in bölücü gnıbuyla uzlaştı. Bunun Uzerine
AI·GB'nin büyük bir bölüıriü örgUtten koptu ve Bebel ile Ltebknecht'in · .
gruplanyla birleşerek 1869 Eylülünde Sosyal Demokrat İşçi Partisini
.
kurdu. . '
20_ Şubat 1 869'da Demokratisehes Woehenblatt. Liebknecht'in Alınan
İşçi Demekiert -Birliğinin yayın organıydı.
_
Genel Konsey, kendi hesabına, bu rezaleti sona erw
dirmek için 'gücünün · yettiği her şeyi yapmıştır. Al­
manya sekreterinden(*) Schweitzer'le· yazışmasını is­
temiş ve · bu yazışma iki yu sürmüştür · ama . Schweit­
zer'in · ot.okratik iktidannı ve kendi sekter ö:r;-gütünü
ne pahasına olursa olsun korumada kesin kararlı ol­
ması sayesinde, Konseyin bütün çabalafı başansız
�ştır. Genel Konsey, tartışmaya hangi ancia açık­
ça müdahale etmenin zarardan çok yarar getireceğine
·
kendisi karar verecektir.
7. Egalite'nin suçlamalan kamuya duyuruldu�
ğundan ve · Cenevre (Fransız İsviçresil Komitesinden
geldikleri düşünülebfieceğinden, . Genel Konsey, bu ce­
vabı · Ya.zışmakt a olduğu ·. bütün komite!ere lletecektir.
.
.
.
GENEL KONSEYİN EMRİYLE
. · İlk
28 Mart 1870 dalaylannda
. . ya.Zıldı.
olarak Die Neu Zeit · dergismin
· 1 902'de çıkan 1 5. sayısa:ıda
·
86
yayınlandı.
.
BÖLÜM X
İŞÇİ SINIFININ POLİTİK EYLEMİ ÜZERİNEf78)
·
(Frledrich Engels)- ·
Politik eylemden tümüyle 11Zak durm� mümkün
değildir. Uzak durmaktan yana olan basımn kendisi
her gün politika yapıyor. Burada mesele sadece politi­
kanın nasıl yapıldığı ve hangi politikayla meşgul
olunduğudur. Yoksa bizim için politikadan uzak dur�
mak mümkün değildir. İşçi sınıfı partisi artık bir çok
ülkeele politik bir parti olarak görev yapm tadır ve
�
(78)
Birinci Entemasyonalin Londra- Konferansı 1 7-23 Eylül 1 87 l 'de top­
landı. Paris KomününUn yentlgls1nden sonra Entemasyonal üyeleri
llzerinde ağır haskılann bulunduğu koşullarda toplanan Konferansa.
çok sayıda üye katılamadı. Oy hakkı bulunan 22 delege ile söz hakkı bu..
lunan fakat oy hakkı bulunmayan lO delege vardı. Delege göndere­
meyei.ı. ülkeler Genel Konseydeki Yazışma Sekreterleri aracılığıyla tem-
stl edUdller. Maıx AlmarıYa'yı Engels İtalya'yı temsil ediyordu.
Londra Konferansı, Marx -ve Engels'in proletaıya partisinin kurul..
ması tçtn verdtkle:rt mücadelede önemli bii aşamayı belirledi. Prolet.aıya
parlistnın bir çok taktik ve örgQtlenme. ilkelert Konferans kararlannda
fonn\Ue _ edildi; Konferans, sektarfim ve refonnizınc ağlr bir da::rbe indir­
di ve proletaıya partisi ilkelerinin �e ve oportüniznie karşı sa­
v:unulmasmda önemli bir rol oynadı.
87
politikadan uzak durmayı öne sürerek onu yıkmak
·bızim işimiz olamaz. Caiılı deneyimler, yani şimdiki
·
hükümetleriİı _ uyguladığı · politik . baskı, işçileri, ister
beğensinler · ıster . beğenmesinler •. ist er politik ister
sosyal aqıaçlarla olsun politikayla uğraşmaya zorla­
maktadır. Onlara politikadan uz ak d�nnayı söyle­
mek, onla n buıj uva politikasının kucağına atmak
·
demektir. Proletaryanın p olitik eylemini gündeme
alan Paris Komününün ert esinde politikadan uzak ..
durmak kesinlikle söz konusu ol amaz .
Biz · sınıflarm kalkmasını _ istiyoruz. :Sunu elde et­
menin yolu nedir? Tek yol, proletaıyaıurı p olitik ege, nienliğidir. Burıa rağmen. arb.k herkes tarafından bi­
liniyor ki, b iz e politikaya burnunıuzu sokmamamız
söyleniyor. Politikadan uzak durmayı · savunanlar
devrimci olduklannı, hatta . dört dörtlük devrimci ol- duk.lannı "Söylüyorlar. Ne var ki, devrim en yükse k
bir p ol itik harekettir ve devıim 'isteyenler onu elde et-­
.
.
-
menin yolunu da istemelidirler. Bu yol, devrim için
'ortarriı. hazırlayan ve işçilere devriinci eğitim _ veren
politik eylemdiİ. ·B u eğitim olmaksızın işçiler sa. vaşın · ertesı · sabahı Favreslarm ve · Pyatlann aletleri
haline. gelmeye riıahkun:ıdurlar. Öte yandan bizim po-·
litikamız işÇi- sınıfı politikası . olıriak zorundadır. İşçi .
partisi asla · h erhangi bir . burj uva partisinin kuyiu­
ğuna takılmamalıdır. Bu pcuti bağımsız olmalı, kendi
ari:ıacuıa ve kendi p olitikasına sahip olmalıdır.
-Politik özgürlükler. toplaıım.a ve- demek kurma .
• .
.
. özgürlüğü ve basın özgürlüğü -bunlar bizim sllahla�
rıiruzdır. Bir takıni kimseler · b unlan bizinf elimlzden
· almaya çalışırken. biz eli kolu bağlı .oturup. politika­
dan uzak mı duracağız? Deniyor ki. tarafımızdan ya­
pılacak bir politik hareket şimdiki durumu kabul et­
tiğimiz anlamına geı.IE Tersine·. bu varolan . durum bi­
ze, ona karşı çıkma ol�ğıru verdiğt st;ırece� bizirn ·J;>u
_
88 .
olanakları- kullanmam:ı,z egemen düzeni lıbul et­
tiğimiz �nlamına gelmez·._
21 Eylül 1871 'de Londra
Kongeransuıda yapılan
konuşmanın bir - muhabir
tarafından tutulan metni.
Tam olarak ilk defa The
Communist International
dergisinin 1 934'te çıkan
29. sayısında yayuılandL
89
' BÖL'ÜM xı;
LONDRA KONFERANSININ
işçi SINIFININ POLİTİk EYLEMİ ÜZERİNE
- KARı\RI(79J
_
.
(Karl Marx Frledrich Engels)
...
Tüzüğün önsözüridekl . C;1,şağıdak1 pasajı göz önüne
alarale ''Emekçi · sınıflann ekonomik kurtuluşu her
politik hareketin aı:-aç olarak pağunlı olması gereken
·
yüce amaçtır. ";
· ·.
· Enternasyonal İşçi Birliğinin Kuruluş Mesajında
(1 864): ''Toprak ağalan ve sermaye ağalan kendi
ekonomik tekellerinin korunması ve devam etmesi
_ için daima kendi politik _ imtiyazlannı kullanacak­
- lardır.- Emeğin kurtuluşunu teşvik etmek şöyle dur--.
sun, bu yola her türlü engeli dikıneye devam edecek--
(79}
Bu metin Londra Konferansının (bak. dipnot 78) ''İşçi Sııufuun Politik
Eylemi" başlıklı IX numaralı karandır. Bu mesele üzerine karar taslağı,
Ma,rx'ın tarafı adına Blanqufd Edouard Vaillant tarafından kaleme
alınmış ve ilke olarak kabul edilmişti. Son taslağın_ yazılınası Genel
Konseyc bU:akıldı. Bu işi de Marx
yaptJlar.
ve �e1s
90
lerdir . . . Politik iktidan ele geçirmek emekçi sınıf­
larm
yüce
Lozan
göreVi haline gelmiştir'' denildiğinden,
Kongresi (1867) .
politik kurtuluşl�ından
. ğından,
·
s}r
"İşçilerin so al kurtuluşu
ayrılamaz" karannı aldı·
Genel Konseyin, Fransız Enternasyonalistlertnin
halk oylaması arifesinde
( 1 8 70)
hazırladıklan iddia
edilen komploya ilişkin - bildiıisinde: '.'Elbette Tüzü­
·
ğümüz doğrultusunda, İngiltere' deki, Almanya'daki ve
Amerika'daki bütün şubelerimiz. sadece işçi sımfirun .
militan örgütlelmıesi için mer:Jrezle r olarak hizmet
etmekle kalmayacak aynı zamanda kendi ülkele­
rinde nihai hedefimizin · �ışçi sınıfının e,konomik
kurtul;uşunun- gerçekle şmesine yönelen her politik
hareketi destekleyeceklerdir." denild iğinden _
Orijinal tüzüğün yanlış çevirileri Enternasyo nal
İşçi Birliğinin gelişmesine ve eylemine zararlı çeşitli
,
·
yorumlara yol açtığından,
.İşçilerin kurtuluşu. iç� her çabayı şiddetle ezen ve
olan mülk sahibi
sınıflar:ın politik egemenliğini kaba kuvvetle koruya­
sınıf ayrunını ye bunun sonucu
·cağını iddia eden gemi azıya almış gericiliğiıı varlığı
karşısında,
.
Mülk sahibi sınıflarin bu kollektif iktidanna
karşı işçi sınıfının kendisini� mülk sahibi sıruflar
tarafından kurulmu Ş bütün eski partilerden farklı ve .
- onların karşıtı bir politik parti halin e getirmediği
mümkün oı�
takdirde smü olarak hareket etmesinin
·
,
,
madığuu göz önüne alarak.
. İşçi sınıfının kendisini
·
politik bir parti
h aline
getirmesi, sosyal devrimin ve nihai sonucunun ·-sı­
nıfların kaldınlmasının- zaferini sağlamak için ge�
·
rekli olduğundan,
İşçi sınıfının ekonomik mücadeleleriyle şimdi­
den gerçekleştirdiği güç birliği, ayın · zamanda işçi
. 9
1
sınıfının. toprak ağalarınıli ve kapit8.llstlerin politik
ikt
id arına karşı mücadelelerinde bir manivela göre­
·
. . vini üstlenmesi gerektiğinden.
Konferans, Ent �masronalin üyelerine hatırlatır
ki :
İşçi sırufı, militan bir duruma · geldiğuide,� . ekono- .
mik hareketiyle politik eylemi birbirlerine _ aynlmaz .
·
bir şekilde bağlıdır.
1 871 Eylül'ünde yazıldı.
1871 'de Londra'da basılan
Enternasyonal işçi Birliği
Delegeleri _Konferansının
- Kararlan adlı broşÜrde · yayuılandı.
·
ENTERNASYONALİN YEDİNCİ KURULUŞ
nLDÖNÜMÜ ÜZERİNE KONUŞMA(BO)
Enternasyonal ile
ilgili olarak, {Marx] . Enternas­
yonalin bugüne kadar gösterdiği
çabalan taÇlandrran
hiçbir şekilde üyelerin deneti­
minde bulunmayan koşullardan doğduğunu söyledi.
büyük başarıların,
Bizz at Entemasyonalin kuruluşu, kesin)ikle, bu işle
uğraşan kimselerin- gösterdiği ç�balann değil, bu ko- ·
şullann bir sonucuydu. Enternasyonal. bir grup akıllı
politikacınıiı eseri değildi. Dünyanın bütün politi-­
kacılan bir araya gelse , Enternasyonalin başatısı
için gerekli durumu ve koşullan yaratamazlardı. En­
te �asyon al , özel bir inanç ileri süınıemiş�i. Görevi,
(80}
Bu kutlama merasimi 26 Eylül günü Londra'da verilen bir yemekle
yapıldı. Yemek Londra Konferansının kapanışından iki gün sonra vertl­
di ve Konferansa kanlan delegeterin çoğu yemekte buludular. Buradaki
metin New York World gazetesinde. "Kızılların Toplantısı. Enternasyo­
.nalin Yedinet K'liruluş- Yıldönümünün Londra'da Kutlanışının G�ek
Hikayesi" başlığıyla yayınlanan bir haberden alınmıştır. Yemekte büyük
bir olasılıkla bu tarihten üç ay önce Maneta bir konuşma yapan World
· _ muhabiri
R. Landor bulunmuştur;
'
93
·
emek ku�etlert arasında bağlar kurarak onlan bir�
leştirmekti. Birliği böylesine geliştiren koşullan! bü-�
tün dünya iŞçilerine gitgide- daha fazla zulmeden ko­
şullardı ve başarinın sırrı buradaydı. Son haftalarda­
ki olaylar, işçi sınıfıpın kurtuluşu içlıi savaşması ge­
rektiğini yanılmaya yer bırakinayacak şekilde gös- '
. terniişti. Hükümetlerin_ Entemasyonale karşı uygu­
ladığı baskılar. eski
Roma'nın ilk Hıristiyanlara
yap­
tığı haskılara benziyordu. İlk Hıristiyanlar da önce­
leri sayıca azdılar, ama Roma'nın patriçileri, Hıris­
tiyanlar b aşanya ulaştığı takdirde . Roma İmpara­
torluğunun yok olup gideceğini içgüdüsel olarak his­
settiler. Roma'nın uyguladığı baskılar, İmparatorluğu
kurtaramamıştı; Enternasyonale _ karşı bütün uygula­
nan baskılar da yaşanan durumu kurtaramayacaktı.
- Enternasyonalde yeni olan şey. işçiler tarafından­
ve kendileri için kurulmuş olmasıydı. Entemasyo­
nalin kuruluşundan önceki çeşitli örgütlerin hepsi,
işçi sınıfı adına·, egemen sınıflar içindeki bazı radi­
kaller tarafından kurulmuş derneklerciL Ama Enter­
nasyonal. işçiler tarafından. kendileri için kurul­
-muştu . Bu ülked.eki Chartist hareket orta 'sınıf radi­
kallerinin .onayı ve yardnnıyla b aşlatılmıştı. Ama
başan sağlasaydı. bu elbette kl işçi sınıfının sadece
yaranna olurdu�·. _ İngiltere , işçi sınıfının. genel oya
gerçek değerini buldurac'ak derecede gelişmiş
gfttlü
olduğu tek ülkeydi. [Marx]
ve
ör�
Daha sonra, Şubat
devrimine , burj uvazinin e·gemen partiye karşı olan
bir kesimin desteklediği bir hareket olarak imada b u �
!undu. Şubat devrimi, işçi sınuına. sadece . sözler ver­
miş ve egemen sınıfın bir ekibini diğeriyle değiş­
tirmişti. Tennnu z ayaklanması, e n radikal kesimi de
dahil olmak üzere egemen sınıfın tümüne karşı bir is­
yan olmuştu . ı s48'de yeni isimleri iktidara yükset­
işçiler t bir zalimler ekibini diğeriyle değiştir�
ten-
�
·
diklerini ve ihanete uğradıklannı içgü d üsel olarak
hissetmişlerdi.
Son hareket, bugüne kadar yapılanıann en bü­
yüğü olan Komün'dü. Ve bu konu9.a farklı yorumlara
varmak mümkün değildi: Komün, politik iktidann
- emekçi sınıflar tarafından ele geçirilmesiydi. Komün
konusunda pek _ çok yanlış - anlama da vardı. Komün,
yeni biçimde bir .sınıf hükümeti kuramazdı. Yaşanan
zulüm koşullarını yıkarken. bütün üretim araçları
üretici emekçiye· devredilerek · ve böylelikle her sağ­
lam birey yaşamak için çalışmaya zorunlu tutularak,
sınıf egemenliği ve zulmün tek temeli ortadan kal­
dırılmış olacaktı. Ama böyle bir değişiklik gerçek­
leştirilmeden - önce proletar,ya diktatörlüğü gerekecek­
H ve bu nun· da ilk koşulu proletarya ordusuydu . E�
mekçi sınıflar. kendilerini kurtarma hakkını savaş
alan'ında elde edeceklerdi. Entemasyonalin görevi.
emek kuvvetlerini yaklaşan mücadele için örgütle­
rnek ve .birleştirmekti.
26 Eylül 1 871 'de verilen bir
yemekte yapılan konuşmanın
bir mu�bir tarafından tutuı.an
metni.
15 Ekim 1 871 'de New York
World gazetesinde yayınlandı.
95
BÖLUM xn
ENTERNASYONALİN . G:ENEL T'ÜZiJGüCsı)
.
Enıekçi sınıflann kurtuluşunun; emekçi sınıfkendileri tarafından - elde_ edi!m�si gerektiğini;
·
lann
emekçi sınıfların kurtuluş mücadelesinin s_ınıf imtlyazlan ve t ekell e ri için değil� eşit haklar ve ödevler
ve:
çeşit sınıf egemetiliğinin �ldmlması için mü:cadele oldıığU!lu ;
:fler çeşit köleliğin; tüm- -so�al sefaletln, manevi
düşüldtiğüıı ye- :politik _bağl;fi11ılığın tem elinde . emek­
çinin, üretim ataçlarırıı · :yani geçim . kaynaklannı
tekelinde tutan·-- kiii1seye olan ekonomik . bağım-lilığımn yattığım;
.Dolayİsıyla, emekçi şıruflan11- ekonomik kurtu­
luşunun her . -politi]{. hareketin araç olarak bağınılı ol-:ması gerekeri yüce amaÇ olduğunu; '
Bu yüce amacı hedef alan bütün çabalcınn bugüne
_
:tıer
·
.
-
·
·
_
_
_
_
_
·
_
_ _
,
_
_-
·
·
'
-_
·
'
(8 1)
Genel Tiiztlk ,
. · . .·
1871
.
. . .
.t
. : :
.
'
Ey1üh1nde toplanan Londra Konf�ında kabul
aldlğı geçici
'lüzük meydai:ıa geti�
.
edildi. Esasını, Marx'ın 1864'te kaleme
riyo�u. (Bak ôipno� l ve Bölüm U.)
96
'
-
kadar, her ülke d eki sayısız iş . kollan arasında daya­
nışma yokluğundan ve , farklı ülkelerin emekçi sı­
nıflan - arasında kard e şç e birlik bağı , bulunmama­
sından başanya ulaşamadığını;
Emeğin kurtuluşunun. ne yerel ne de ulusat fakat
mo d ern toplumun var olduğu b ü tü n ülkelert kap sayan
ve çözümü, en ileri ülkelerin pratik ve- teorik işbir­
liğine dayanan sosyal bir mesele oıduğunu;
Emekçi sımfların, Avrupa'nın en lleri sanayi ül­
kelerinde bugün görülen canlanışınin, yeni bir umut
değurmakla b irlikte, eski h at alara tekrar düşül­
memesi yolunda ciddi bir ·uyarıda bulunduğunu ve
hala birbirin d e n kopuk olan hareketlerin acilen
birleşmesi gerektiğ ini
.
Göz önüne alarak;
Bu, nedenle,
Enternasyonal İşçi Birliği kurulmuştur.
Birlik,
Kendisine bağlı _bütün demek ve bireylerin, bir.,;
b i rle rine ve renk, · inanç ve milliyet farkı gözet-­
- rneksizin bütün insanlara karşı tavırlannın temeli
olarak doğruluk, adalet ve ahlakı kabul edeceklertni;·
Ödev olmadan. hak, hak olmadan ödev tanı­
. m adığını:
Ve aşağıgaki tüzüğün bu anlayışla hazırlandığını.
nan eder.
ı . Bu birlik, çeşitli ülkelerde varolan ve aynı
amacı yani eme kçi - sınıflann korunması, ilerlemesi
ve tam kurtuluşunu amaçlayan işçi demekleri ara- '
sında merkezi - h ab erleşme ve işb irliği ortann sağ­
lamak için kurulmuştur.
2. Demeğın adı "Enternasyonal iŞçi Birliği ola­
caktır.
3. Her yıl, Birliğin şubelerinin delegelerinden ·
oluşan bir Genel İşçi Kongresi toplanacak.tır. Kongre,
"
97
· iŞçi _sınıfının ortak özlerillerini il an edecek9 Enter. nasyonal . Birliğin • b a ş anlı bir şekilde çalışması için
_
gerekli önlemleri alacak -ve derne ğin Genel Konseyini
. seçecektir.
4. Her Kongre bir sonraki - ko ngre nin
top lanma
yer ve zamanını tesbit eder.' Delegeler tesbit edilen yer
ve zamanda ayrıca özel bir davet yapılmaksızın top- lanırlar. Genel Ko nsey, ihtiyaç o lursa . yeri _ değişti­
rebilir ama toplantının _ zamanını erteleme yetkisi
yoktur. Kongre, her yıl Genel Konseyin yerini belirler
ve üyelerini se çer. Böyle c e seçilen Genel Konseyin
. kendi üye sayısını arttırma yetkisi vardır.
Yıllık toplantılannda, Genel Kongre, Genel Kon-
seyden yıllık _ çalışma hakkında açıkÇa okunacak bir
rapor alacaktir. Genel Konsey, olağanüstü durumlar�
da, Genel Kongreyi olağan yıllık dönemden önce toplayabilir.
·
5. Genel Konsey, Enternasyonal Birlikte temsil
edilen ç eşitli ülkelerin işçilerinden oluşacaktır. G e ­
nel Konsey, kendf üyeleri arasından işl erin yürü·
tülmesi için gerekil sayman, genel sekreter, yazmanlar gibi memurlan · seçer.
6. Bir ülkedeki işçileıin9 sınıflarının diğer bütün
ülkelerdeki hareketlerinden süre kli haberdar edile-:­
bilmelert; Avrupa' daki çeşitli ülkelerin sosyal du­
ruml an hakkında aynı anda ortak bir yönetim al­
tında bir anket yapılabilmesi; bir demekte tartışılan
·
·
·
genel meselelerin, bütün deme kler tarafından tar­
.
tışılabilmesi; d e r� al pratik adımlar atılmasım ge­
rektiren mesela uluslararası çatışmalar gibi durum­
lar olduğu zaman, Birliğe bağlı derneklerin aynı anda
ortak eyleme geçebilmeleri için Genel Konsey Birlikle
.işbirliği yapan ç eş itli dernekler arasında ulusl ara­
rası aracı gö;revi yap acaktır. Uygun· görüldükçe Oenel
Konsey, çeşitli ulusaLve ye re l derneklere öneriler
.
;
i; götün:Iıe inisyatifine sahip olacaktır. Haberleşmeyi
- sağlamak için, Genel Konsey süreli raporlar yayınw
·
:: - - , }ayacaktır.
·
7 � Her ·ülkedeki işçi hareketini başarilı kılacak
tek kuvvet birlik ve'
Genel Konseyinin
ortak
yararlı
çalışmadır. Enternasyonal
olmas;ı. da, büyük çapta* az
sayıda ulusal işçi birliği merkezleriyle ml yoksa saw
· yısız küçük ve birbirinden kopuk yerel demeklerle mi
çalışacağına bağlıdır� Bu nedenle, Enternasyonal Bir·
liğin · üyeleri kendi ülkele rinin birbirinden kopuk işçi
demeklerini merkezi ulusal organlar tarafından "tem­
sll edilen ulusal kuruluşlar halinde birleştirmek için
bütün gayretlerini göstereceklerdir. Bu kuralın uygu
w
lanmasının h er . ülkenin kendi yasalanna bağlı ola·
cağı ve yasal engeller dışında, hiçbir bağımsız yerel
·
derneğin LOndra Genel Konseyiyle doğrudan doğruya
yazışmasının engellenmeyeceği açıktır. (s2)
8.
Her şube, Genel Konseyle yazışmak üzere ken�
di sekreterini belirleme hakkına sahiptir.
9. Ent ernasyonal İşçi Birliğinin ilkelerırıi kab ul
·
eden ve savunan herkes Birliğe üye olabilir. Her şube, ·
aldığı üyelerin· tutarlılığından sorumludur.
10. Enternasyonal Birliğin her üyesi, - ikametga·
hını bir ülkeden başka bir ülkeye naklederken, Bir­
liğe bağlı işçilerin kat.deşçe desteğini görecektir.
l l . Enternasyonal Birliğe katılan işçi derneklew ·
ri, kardeşçe işbirliğinin kopmaz bağlarıyla birle­
şirken, varolan örgütleıiİıin bağımsızlığını da koru·
·
yacaklardır.
12.
Bu Tüzük, her Kongre tarafından değişti­
rilebilir. Ancak,
varolan
delegelerin üçte ikisinin:
böyle bir değişiklikten yana olması gerel9idir.
{82)
Londra Konferansmda kabul edilen IX riumı;ı.rah karar, Lahey Kongre­
sinde bu 7. maddeden sonra 7a maddesi olarak 'Iüzüğe dahil edildı.(Bak;
·
Bölüm X. XI ve XVII) .
99
13. Bu Tüzük.te hilküm getirilmemiş olan her ko­
nu,- kongreler tarafından değiştiıilebilecek
özel yö-
netmeliklerle belirlenecektir.
256. High Holbom, W. C. Londra.
24 Ekim 1871 İngilizce ve Fransızca
olarak Kastm-Aralık 1871 'de Almanca­
olarak Şubat 1872'de çıkan
broşürlerde yayuılandı. -
100
BÖLÜM XIV
' ENTERNASYONALDE OLDUGU İDDİA EDİLEN '
BÖLÜNMELER(83)
Elıtem�yo�al İşçi BirHği Genel Konseyinin
Gizli Genelgesi
(Karl Marx-Freidrlch Engels)
Genel Konsey bugüne kadar, _ Enternasyonal için­
deki mücadeleler üzerine tek bir kelime söylememiş
ve geçen iki yıl boyunca Birlik üyelerinin kendisine
yönel�ği açık suçlamalann hiçbirine açık cevap ver- mem.iştir .
- Eğer mesele, kamuoyunu Entemasyonale başın.
. dan beri düşman olan bir dernek lehine yanıltmakta
ısrar eden bir kaç bozg uneti ile ilgili olarak kalsaydı,
bu ·susuş hala sürdürülebilirdi. Ancak, bu derneğin
(83) Marx ve Engels bu genelgeyt ı..8hey Kongresi
tçtn yaptıklan hazırlık
sırasında Fransızca olarak yazdllar. 5 Mart 1872'de yapılan Genel Kon­
sey toplantısında genelgenin anahatlan Marx tarafından açıklandı
Daha sorira genelge oybirliğiyle kabul edilerek Mayıs'ta broşür halinde
basbnldı ve Entemasyonalin Federasyon ve Şubelerine özel olarak
dağıbldı.
.
10 1
.
kışkırtbğı rezaletleriri Avrupa'daki bütün gerici güç�
lere sağladığı destek karşısında �tam da Enternasyo­
nalin, kuruluşundan bu yana karşı karşıya kaldığı en
ciddi bunalımdan geçmekte olduğu-- bir sırada- Genel
Konseyin bu entrikalan etraflı bir şeknde anlatması
gereği doğmuştur.
-
ı
-
Paris Komününün yenilgisinden sonra, Genel
Konseyin ilk işi, huıj uvazinin. basının ve Avrupa' _
daki bütün hükümetlerin yenik Komüncülere oluk
oluk iftira yağdırdığı sırada, Komünün yaptığı her şe­
yi desteklediğini ifade eden 11Fransa'd_a iç Savaş Üze­
rine Mesajı" yayınlamak oldu. İşçi sınıfı içinden bile
kendi davalanİlı bynimsemeyi başaramayan ve bur­
juvazinin �üfürlerine katılanlar vardı. Konsey bunun
bir .çok kanıtlannı gördü. Bu kanıtlardan birt de. iki
üyesinin, Qdger ve Lucraft ylı rttaşların<84l , Mesaja
katılmadıklarım ·göstermek- için istifa etmeleriydi.
Fakat. genel olarak, işçi sırufınıi.ı· Paris o'Iaylan kar­
şısındaki ortak tavrının Mesajın, uygar dünyanın
bütün ülkelerinde yayınlanmasıyla birlikte oluştuğu .
söylenebilir.
Üstelik Enternasyonal. burjuva basınında ve hep­
sinden çok. önde gelen ingiliz gazetelerinde çok kuv­
vetli bir propaganda aracı elde _etti çünkü bunlar ken­
dilerini, Mesaj a saldınnakla , yükümlü hissettiler ve
Geı,ıel Konseyin verdiği . cevaplarla şiddetli bir tartış...
ma açıldı.
.•
{84)
1867'deki Ikinet Reform Kanunundan sonra Odger, emeğin, Liberal
parti vasıtasıyla Parlamentoda temsil edilmesi için çalıştı. 187l'de,
"Fransa'da İç Savaş"ın yayınlanışından sonra, orta sınıftakl şiyasi
müttefiklerüıin baskısıyla Genel Konseyden istifa etti. Benjamin Lu­
craft, mobilyacılar birliğinin
ve Odger gibi Entemasyonalin ve
'
Genel Konseytn kurucu üyesiydi.
·öndertydi
102
Çok sayıda
Koroüncü
mültecinin Londra'ya gel­
mesi, Genel Konseyi bir yardım komitesi gibi çalış­
mak zorunda bıraktı ki, sekiz ay
yürütülen bu
görev,
Konseyin normal çalışmasının çok dışındaydı.
Yelıilen ve sürülen Komüncülerin burj uvaziden
b ekledikleri bir şey olmadığım söylemek . gereksiz.
�cak Komü:tlcülerin
ya!dırn talepleri, işçi sınıfının
olduğu bir sıraya rastlamıştı. İsviçre
da güç durumd a
ve Belçika, ya bakmak ya da . Londra'ya gidişlerinde
yardım
etmek
zorunda
olduğu mülteci gruplaiını za- .
ten kabu1 etmiş bulunuyorlardı ve Almanya'da, Avus­
turya'da ve İspanya'da toplanan para İsviçre'ye gön­
derilmişti. ingiltete
castle'da
de son ve kesin mücadelesi New­
verilen dokuz saatlik iş günü savaşı(85l hem
işçilerin tek
'
,
tek yardımlanın
h em de sendikalann
örgütlü fonlarını erttmişti. Zaten.
sendika fonları
tüzük kuralı olarak ancak böyle sanayi mücadele­
lerinde kullanılabilirdi. Buna rağmen Konsey sürekil
faaliyet ve yazışmalada her 'hafta biraz para dağıt­
maya . Yetecek ölçüde küçük tutarlar toplamayı ba­
şardı. Amerikan emekçileri, Konseyin çağnsına bü­
y
· ük bir cömertlikle cevap verdiler. Keşke, Konsey,
buijuvaziİıiri dehşet içindeki hayau· tarafından ken­
disine yüklenilen milyonlara sahip olsaydı. bu ne
muhteşem bir şey olurdu! ·
1 8 7 1 Mayıs'ından sonra bazı Komün mültecilen
savaşın aramızdan aldığı Fransız ·· üyelerin yelini al­
mak üzere Konseye · çağnldılar. Bunlar arasında
ı
(85)
•
. '
.
•
Eri- · .
18601ardan itibaren İngiliz işçilertn1İl temel Istemlerinden birt dokuZ
saatlik tş günü olmuştu. 1 871 Mayis'ında Newcastle'da inşaat işçtle�
rinin ve makiniatlerin büyük grevi patlak verdi. · Grevi, ilk defa olarak
sendikalı olmayan işçileri de mücadeleye katınayı başaran Dokuz Saat
Birliği yönetiyordu. Birliğin başkanı olan Barnett, Entemasyomilin
Genel Konseyinden İngiltere'ye grevi kınnak Için işçi ithalini engelleme­
sini rica· etti. Genel Konseytn etkili desteğiyle bu uygulama önlendt.
- 1871 Ekim'inde grev başaoyla sona erdi ve işçiler haftada 54 saat
çalışmayı elde ettiler.
·
·
_
·
·
' 103
temasyanalin eski üyeleri ve bir kaç ünlü devrimci
bulunmaktaydı. Seçilmeleri Paris Komününe olan
saygımızıil göstergesi oldu .(as)
Bu çalişmal ar arasında,- Konsey bir yandan da ­
'
los a bir süre önce çağnsını yaptığı delege konferansı
için hazırlık çalışması yapmak z orundaydı (87)
Bonapartçı hükümetlıı Entemasyonale �karşı al
.
�
dığı şiddetli önlemler, Basel Kongresinde belirlendiği
biçimde Parisle Kongre toplamaya olanak vermedi.
Genel Konsey, Tüzüğünün 4.- maddesiyle kendisine taw
nınan hakka dayanarak Kongreyi Mainz'de toplamak
- üzere 12 Temmuz 1 8 70'te bir genelge gönderdi. Aynı
zamanda, çeşitli federasyonlara gönderdiği mektup­
larda Genel _ Konseyin ikametgahının İngiltere 'den
başka bir ülkeye nakledilmesini ve delegelere , bunu
- yapmalan için vekal et verilmesini istedi. - _ N e var ki,
federasyonlar oybirliğiyle Genel Konseyirl Londra'da
kalmasını ist ediler _ Bir kaç gün sonra Fransız-Prus­
ya savaşının patlaması ise Kongre yapılınasını tüm­
.
den olanaksız hale getirdi. Damşılan federasyonlar
bize, gelecek kongrenin tarihini koşullara göre belir�
leme yetkisini verdiler.
Politik durum Kongre toplamaya olanak verecek
bir görünüş kazanır
kazanınaz, Genel Konsey gizli bir
j konferans topladı. Buna gerekçe olarak 1 865 Konfe�
ransı ile her kongrenin gizli idari oturumlannı emsal
aldık� Açık bir kongre toplamak olanaksızdı çünkü
'
Bu "ünlü devrimciler" daha önce Entemasyonalin dışında olan Blanqui­
cilerdt . Komünden sonra, Işçi sınıfuun politik partisinin gerekliliğini
savunan Marksıst platfonnu kabul ettiler ve Marx1a birlikte Bakuninci­
le:re karşı çalıştil;ar.
(87) 25 Temmuz 187l 'de Genel Konsey, Engels'in 1 871 Eylülünde Lond­
ra'da kapalı bir konferans toplanması önerisini kabul .etti. Bu andan ıtı­
bş.ren Marx ve Engels, konferans için yoğun bir örgütsel ve teorik
Çalışmaya girdiler. Gfuıdemi ve karar tasiaklarım hazırladılar. Bunlar
- Genel Korniey toplantılannda tartışıldıktan sonra Londra Konferan(86)
-
104
sına
sunuldu.� dipnot 78).
bu sadece Avrupalı delegelerin açığa çıkmasına neden
olacaktı. Hem de o sıralarda Avrupa'da yaşanan geri­
cilik cümbüşü donık noktasınd a iken: Jules Favre(ssı
mültecileri adi suçlu · olarak geri vermele:İini bütün
hükümetlerden, hatta İngiltere'den bile i.Sterkeny Du- faure Kır Meclisine(89l Enternasyonali yasaklayan bir
kanun çıkarılmasını ';ö nerir ve sonra Malou(90l bu
öneriyi, Belçikalılara karşı uygulanmak üzere ça­
larken: bir Komün mültecisi İsviçre'de korunmak
üzere göz altına alınırken Federal hükümet de geri
· verilip verilmemesini kararlaştınrken; Enternasyo­
nalcilere karşı ortak harekat, Beust(9 1l ile Bismarck
arasındaki ittifakın görünürdeki temeli olurken; Vic­
tor Emmanuel Enternasyonal! hedef ala,n ma ddeyi
alelacele kabul ettirmeye çalışırken,(92l İ spanya hü- .
kümetl Versay'daki cellatlarm her isteğini yertne ge­
tirir ve JVIadrid Federal konseyini Portekiz'e iltica et­
mek zorunda bırakırken. (931 Kısacası, öyle bir durum
vardı ki, Ente�asyonalin ilk görevi9 çeşitli hükü(88)
(89)
(9 0)
(9 1 )
(92)
(93)
Fransız J;)ı.Şişleıi Bakanı olan Jules Favre, 26 Mayıs ıs7l'de Fransa'nın
dış ülkelerdeki diplomatik temsilcilerine bir genelge göndererek, Avrupa
ülkelertnin, Komün mültecilerint adi suçlular gibi . tevkifve geri vermeye
· zOrlanmasim istedi.
Jules Dufaure, Thiers hükümetinin Adalet Bakanıydı. ı4 Mart ·J872'de
kabul edilen loi Dufaure (Dufaure kanunu) ; Fransa'da Enternasyonalc
üye olmayı haptsle cezalandınlacak bir suç sayıyordu.
Jules Malou Belçika Başba:kanıydı.
1 87 1 yazında Bismarck ile Avusturya-Macarlstan--Şansölyesi Kont
Ftiedrlch Beust, işçi sınıfı hareketine karşı ortak bir mücadele baş­
latblar. ı7 Haziran 1 87 l 'de, Bismarck Beust'a, Entenıasyonalin çalış­
malanna karşı Alm anya ve Fransa'da alman önleme ilişkin bir muhtıra
gönderdi. Bu hazırtıklardan soma, Avusturya İpıparatoru Francis Jo­
seph ile Almanya lmparatoru I. William , Ağustos ı 87l'de Gastein'de ve
Eylül . l 87 1 'de Salzburg'da iki toplantı yaparak Entemasyonale karşı
,
alınacak önlemleri tarbştılar.
İtalyan hükümeti Enternasyonal aleyhindeki kampanyaya katılarak
1871 Ağustosunda Enternasyonalin Napoli şubesini yasakladı; Enter­
nasyonal üyelerini, özellikle Th. Cuno'yu takibe başladı.
İspanyol hükümet! de işçi örgütlerine ve Enternasyonal şubeleiine
karşı 1871 ilkbahar ve yazmda baskı önlemleri uygulamaya girişti. . Bu,
İspanya Federal Konseyi üyeleri Mora• . Morago ve Lorenzo'yu Lizbon'a
geçmek zonm�a bıraktı.
105
metle:rin teh ditlerine karşı koyab ilm e k iç_in kendi ör­
gütünü tekrar düzene sokmak oluyordiı.
Genel Konseyl e düzenli haberleşme içinde olan
bütün şubeler _ çqk ·önc ede n Konferansa çağnlmışlardı. ·
Fakat 'Kongre açık olmad ığı halde, ciddi zorlukla:da ·
karşı karşıyaydı. Fransa 'nın içinde · bulunduğu _, du­
rumda delege seç erneyeceği açıktı . O :sıralarda İtalya'
· da faaliyette bulunan tek şube Napoli'deydi ve tam de-·
legesinl belirlemek üzereyken ordu tarafından dağı­
tıldı. Avusturya -ve Macari st an' da en faal üyeler ha­
pisteydi . ! 94l Almanya'da en ül).].ü üyelerimizden bazı­
lan vatan a �anet su ç und an aramrke·n, bazılan da
hapisteydi ve bunlann ail el erine yardım için parti­
nin b üt ün fonların.a ihtiyaç vardı. l95l Arperikalılar,
Entern?syonaliri ülkelerindeki durumu üZeline ay- ­
nntılı bir bildiri göndermekle birlikte, delege gpn­
d ernıek için verecekleri parayı mü1tecilere yardım ­
için harcadılar. Bu durumda bütün federasyonlar ka­
muya- açık bir kongre �yerine gizli bir koriferans top­
lanması gerektiğini kabul ettller.
1 7-23 Eylül 1 8 7 1 tarihlerinde Londra'da toplanan
Konferans, .Genel Konseye , kararlan yayınlamak,
İdari Yönetmeliği hazırlamak ve bunu gözden geçi­
rilmiş ve düzeltilmiş Geriel 'Iüzükle birlikte üç dilde ·
yayınlamak, üyelik kartlarının · p ullarla değfş­
tirilmesı kararını uygulamak, Entemasyonaıı . İ ngil­
tere ' de yeniden örgütıemek<96l ve sonuç olarak bütün
·
- (94)
(95)
(96}
106
Avusturya Sosyal Demçıkrat Partıstriin dndederi, bir grev d,algasından
sonra, 1 870 Temmuzuncia vatana ihanet suçundan tutuklanıiıışlardı. .
Alman Sosyal .Demokrat İşçi Partisinin Brunswick Komitesi 1870
Eylül'ünde tutuklarunış ve bir yıldan fazla tutuklu kalmışlardı. Bebel ve
Liebknecht ise 1 870 Aralığında vatana ihanet suçundan tutuklanarak
tki yıl hapse mahkum edilmişi erdi.
.
.
Londra Konferansı, Marx'ın teklifi üZerine, Genel Konseye İngıltere içfn
bir Federal Konsey kurma talimatını vetdi. O zamana kadar bu görevi
Genel Konsey yapıyordu (Bak, Bölum IX/4 ve dipnot 69) 1 871
Ekim'inde Entemasyonalin İngiltere Şubest temsilcilerinden oluşan
İngiliz Federal Kons� kuruldu. Fakat başlangı_cmdan itibaren, Hales'in
bu . amaçlar için para bulmak görevlerini verdi.
Koıtferansın - · çalışmaları açıklanır açıklanmaz
Paris'ten Moskova'ya, . Londra'dan New York'a· kadar
gerici basın işçi sınıfının politik eylemi üzerine kara
ra saldırdı. Bu karar, diyorlardı, öyle tehlikeli tertip
ler içeriyor ki (The Times "soğukkanlılıkla planlan.:
mış küstahlıku diye suçladı) Entemasyonalin bir an ·
önce kanun . dışı ilan edilmesi hayati bir mesele ha
line gelmiştir. Öte yandan karann. delandıncı sekter
kesimin maskesini indirmesi. (97l tetikte bekleyen .
uluslararası polisin, "himaye" ettiği işçilerin, Gerı,el
Konseyin ve Konferansuı korlrunç · despotluğuna karşı
özgürlükleri için şamata çıkarmasına bahane oldu.
İşçiler gerçekten kendilerini o kadar "ağır bir zulüm�'
altında . hissediyorlardı ki, · Genel Konsey yeni üyeler
kazandı, Avrupa'da, Amerik.a 'da, Avusturalya'da ve
- hatta Batı Hint Adalannda yem _şubeler kurulduğu­
nun haberlerini aldı!
w
w
w
(97)
önçlerliğindeld refoı;ıncu bir grup. Konseyin önderliğine sızdı ve Genel
Konseye ve onun . Irianda meselesindeki proleter enternasyonalizini
politikasına karşı çıkmaya başladı. Bu mücadelede Hales ve öteki re­
fonncular, İsviçre anarşistlert, Amerikan butjuva reformculan vs. ile
işbirliği yaptılar. Lahey kongresinden sonra (bak. Bölüm XVI , XVII ve
XVIII) İngiliz Federal konseyinin refonnist kanadı, kongre kararlanın
tanımayı reddetti ve Bakunincilerle birleşerek Genel Konseye ve Marx'a
karşı bır iftira kampanyası açtı. 1 872 Aralık ayı başlannda, Federal
Konseyde bölünme oldu:· Konseyın, Lahey Kongresi kararlap.na sadık
kalaq bazı üyeleri İngiliz Federal Konseyint kendi başlanna oluş­
turdular ·ve merkeZi New York'a nakledilmiş olan Genel Konseyle bağ
kurdulai. Böylelikle, refonnculariİı, Ertternasyor.talin İngiliz Federasyo­
nunun önderliğini ele geçinne çabaları başarısızlıkla sonuçlandı. İngiliz
Federal Konseyi- 1874'e kadar yaşadı. Ondan sonia, gerek Enternasyo..,
na1tn bir bütün olarak çalışmalannı durdunnası ve gerekse İngiliz işçi,
sınıfı hareketinde oportünizmin geçici zaferi dolayısıyla-faaliyet göste�
remedi.
Burada 1871 Londra konferansmın. ''Milli Konseyterin Tertipleri" baş­
lıklı U numaralı karanna atıf )rapılıyor. Bu karar, çeşitli sekter gruplan
En�ernasyonalden uzaklaştırıyordu.
107
-IIBuıjuva basınının saldırılan ile uluslararası · po­
lisin ağl ayıp
inlemelen
BirliğimiZ içinde ..dahi ken­
dilerine yakınlık göste ren · yankılar buldu. Görünüşte
Genel Konseyi. aslında Birliğin kendisini hedef alan
tertipler b elirginleşmeye başladı ve hepsinin altında
kaçrrulmaz olarak Rus Michael BakUnin'in eseri o lan
ittifakı çıktı.
Bakuriin, Sibirya'dan döndükten sonra Herzen'in Kcr
lokol"unda. uzun deneyimlerinin sonunda ulaştığı
pan-Siavizini ve - ırkçı savaşı anlatıyordu. (98l Daha
sonra, İsviçre'de bulunduğu - sırada , Entemasyonale
karşı kurulan "Banş ve Özgürlük Demeği"nin yöne­
tici komitesine atandı. Bu burjuva derneğin işleri her
geçe n gün daha kötüye gittiğinden, Bakunin'in tav­
siyesine göre hareket eden başkanı Bay G. Vogt 1868
Eylülünde Brüksel'de toplanan Enternasyonal Kong­
resin e ittifak · kurmayı önerdi. Fakat, Kongre. oybir­
liğiyle şunu ilan etti: Ya Demek Enternasyonalle aynı
hedefi gütılıektedir ve ayn olarak var olması için
· hiçbir ne den yoktur, ya da hedefi farklıdır _ki o zaman
birleşrnek söz konusu olamaz.· Derneğin bir kaç gün
.. Enternasyonal Sosyalıst D emokrasi
_
sonra Bem'de toplanan kendi Kongresinde, Bakunin
bir. dönüş yaptı.
Modası geçmiş · bir program fleri sür­
tek şu ibareden an­
dü. Programın bilimsel değert bir
laşılabilir:
"sınifların ekonomik ve sosyal eşttliği".
Bu programın kabul . e�ilmemest üzerine, Bakunin,
kendisini destekleyen küçük bir azınlıkla Demekten
ayrıldı, Enternasyonale
katıldı ve Entemasyonalin
Genel Tüzüğünün yerine Derneğin reddetmiş olduğu
(98}
Burada, Bakunin'in, Kolokol'un 15 Şubat 1 862 ·tarihli 122-23. sayıs.ına
ek olarak yal:IJlanan "Rus. Polonyalı ve büti.i:n. Slav Dostlara" başlıklı bildirisine atıf yapılıyor.
,
Kolokol (Çan), 1857-67 yıllan arasmda Alexander Her.ıen ve Nikolay
Ogaryov tarafından yayınlanan devrimci demokra� bir gazeteydi.
108
·
kendi düzmece programını, Genel Konseyin yeıine de
diktatör olarak - kendini koymak için çabalara giıişti.
Bu amaçla, yeni bir araç , ."Enternasyonal Sosyalist
D emolcrc:ısi İttifakı"m kurdu. Niyeti bunu · Enternas­
yonal içinde Enternasyonal . yapmaktı.
Bakunin, bu derneği kurmak için ihtiyaç duyduğu
kimseleri İtalya'da katıldığı sırada edindiği arkadaş­
lan ve Enternasyonalin İsviçre , Fransa ve İspanya'
daki üyeleri arasında Bakunin 'in gizli görevlileri ve
"kayıt memurlan" olarak ç alışan bir grup Rus mül ­
tecisi arasında buldu. Ancak Belçika v e Paris Federal
Konseylerinin "İttifak"ı tanımayı tekrar tekrar red­
detmeleri B akunin'i, yeni d emeğini, "takdir edilme­
_
yen" · :.Sem programının bir kopyasından başka bir şey
olmayan tüzüğünü onaylarnak üzere Genel Konseye
sunmak zorunda bıraktı. Konsey bu isteme, 22 Aralık
1 868 tarihli aşağıdald �enelgeyle cevap v�rdi:
Enternasyonal Işçi Birligi ve Enternasyonal Sosyalist De·
mokrasi ittifakı
Bir ay kadar önce bazı yurttaşlar Cenevre'de . kendilerini yeni
bir uluslararası demeğin "Kurucu Merkez Komitesi" olarak ilan et­
tiler. "Politik ve felsefi meselelelin gerçekten, yüce eşitlik temeli
üzerine incelenmesini özel görev,
vs
.
...
" olarak üstlenen bu derneğin
adı "Entemasyonal Sosyalist Demokrasi İttifakı"dır.
Bu kurucu komitenin basılı program ve· tüzüğü Enternasyonal
İşçi Birliği Genel Konseyine ancak - 1 5 Aralık 1 868'de iletildi. Bu
belgelere göre, yukarıda belirtilen İttifak, "tümüyle Enternasyonal
içinde kurulmu ştur" denmekle birlikte,
bütünüyle· bu Birliğin dışında kurulmuştur.
Bu belgelerden anlaşıldığı kadarıyla, Enternasyonalin Cenev­
re, Lozan(�9) ve Brüksel Kongreleriyle seçilen Genel Konseyinin
yanı sıra, bir de Cenevre'de kendi kendini atamış olan bir Genel
eyı
Kons
daha olacaktır. Entemasyonalin yerel gruplannın yanı
(99) Enternasyonalin Lozan
Kongresı ·2-8 Eylül 186Tde toplandı. Genel
Konseyin ve yerel şubelerin çeşitli ülkelerde Entemasyonalin örgüt­
lerinin güçlendiğini gösteren _ raporlan okundu. Fakat. Genel Konseye
�en. Proudhoncular kendi gündemlerini kabul ettirdiler ve Kongre
109
sıra, . "lttifak"m yerel gruplan olacak, bunlar Entemasyonalin ulu­
sal bürolanndan tümüyle ayn · çalışan kendi ulusal bürolan ara­
cıiığıyla "İttifakın Merkez Bürosundan _ kendilerini Entemasyo­
· nale kabul etmesini ısteyeceklerdir." Başka bir deyişle, "lttifak"ın
Merkez Komitesi Enternasyonale üye kabul etme yetkisini üstlen­
mektedir. Enternasyonal IşÇi Birliğinin Genel Kongresi için de bir
karşılık bulunmuştur; "İttifakın Genel Kongresi:!. Kurucu komite­
nin tüzüğünden öğr_endiğiii:l.ize göre, yıllık işçi kongresi sırasında,
Enternasyonal Sosyalist Demokrasi İttifakının delegasyonu, En­
ternasyonal İşçi Birliğinin bir şubesi olarak "oturumlarını başka
- bir yerde yapacakb.r."
Enternasyonal lşçi Birliğinin hem içinde hem dışında çalışan '
ikinci bir . uluslararası bünyenin varlığı, Entemaeyonali mutlaka
kanşıklığa sürükleyeceği:
Herhangi bir yerde yaşayan herhangi bir grup insanın Cenevre
kurucu grubunu taklit etme ve ayn amaçlara sahip başka Enternas­
yonal Birlikleri, çeşitli bahaneler altında Enternasyonal Işçi Bir­
liğinin üzerine yapıŞtırma haklan doğacağı:
Bu şekilde, Enternasyonal !şçi Birliğ1 15.olaylıkla bütün ül­
kelerden ve partilerden tertipçilerin oyuncağı durumuna geleceği;
Her durumda, Enternasyonal İşçi Birliğinin 1üzüğü, sadece ye­
rel ve ulusal şubeleri kendi çerçevesi içinde saydığı (I'üzüğün 1 . ve 7.
maddelerine bakınız);
nal
.
Enternasyonal İşçi Birliğinin hiçbir Şubesinin, Enternasyo­
İşçi Birliğinin Genel Tüzüğüne ve İdari Yönetmeliğine aykın tü­
ZÜk ve idari yönetmelik kabul etmesine iZin verilmediği (İdari Yônetnieliğin 6; maddesinin 1 . fıkrasına bakıruz) ;
.
Enternasyonal !şçi . Birliğinin Tüzüğü ve İdari Yönetmeliği an­
cak . şimdiki delegelerin üçte ikisinin lehte oy kullanacağı bir Genel
Kongreyle değiştirilebileceği (Genel Tüzüğün 12. maddesine bakı-
nız):
.
gre
Mesele. Brükset Genel Kon
sinde Banş n'emeğine karşı oy­
birliğiyle alınan kararla zaten · halledilmiŞ olduğu;
'
Bu kararda, Kongre, Banş Derneğinin s.on bildirlleriyle amaç
ve ilkelerinin Enternasyonal !şçi ·atrliğinir$.ilerle. aynı olduğunu
ortaya koyması dolayısıyla bu Derneğin varlığıniii hiçbir nedeni
bir kere daha kooperatifler, kadınların çalışması ve eğitim -meselderint
· ve: diğer önemsiz meseleleri görüşmek zorunda kaldı. Genel Konsey ta­
rafından konuşulması önerilen önemli meseleler tkinci plana düştü.
Proudhoncular, bazı kararlarını kabul ettinneyi başardılarsa da, Enter­
nasyonaliii önderlığini ele geçiremediler. Kongre, eski Genel Konseyi ye­
niden seçti ve merkezin Londra'da kalmasını kararlaştırdı.
kalmarlığını ilan ettiği:
İttifakın kurucu grubunun bazı üyeleıi, Brüksel Kongresinde
delege olarak bu karar lehinde oy kullandığı:
Göz önüne alınarak:
Enternasyonal İşçi Bfrliğt Genel Konseyi, 22 Aralık 1868'de
yaptığı toplantıda . oybfrliğiyle şu kararlan almıştır:
1. Enternasyonal Sosyalist Demokrasi . lttifakuıın tüzüğün�
de, İttifakın Enternasyonal İşçi Birliği · ile ilişkisi üzerine yazılaiı
bütün maddeler geçersizdir.
2. Enternasyonal ·. s osyhlist Demokrasi lttifakı Enternasyo�.
nal İşçi Birliğinin bir şubesi olarak kabuf edilmemiştir.
G. ODGER, Toplantı Başkanı
R SHAW, Genel Sekreter
Londra, 22 Aralık 1868
Bir kaç ay sonra, İttifak, bir ker� daha Genel
Konseye yanaştı ve ilkelerinin Genel Konseyde ı-Gıbul
edilir olup olmadığını sordu. Eğer cevap "Evet" olursa,
kendini feshederek Enternasyonalin şubeleri haliİle
gelmeye hazırdı. İttifak, buna cevap olarak, 9 Mart
1869 t�i a�ağıdaki genelgeyi aıcıi:
Genel Konseyden Entenıasyonal Sosyalist Demokrasi ittifakı
Merkez. Komitesine .
Tüzüğümüzün :i. maddesine göre, Birlik, "aynı amacı, yani tşçt.
suıifınırı korunması, ilerlemesi ve tam kurtuluşunu hedef alan"
bütün işçi demekielini kabul etmektedir.
Çeşitli ülkelerdeki işçi · sınfı kesimleri farklı gelişme aşama�
larına ulaŞtığından, gerçek hareketi yansıtan teorik görüşter de
aynı derecede farklı olacaktır.
.
Ancak Enternasyonal İşçi Birliği tarafından kurulan eylem
topluluğu, çeşitli ulusal şubelerln· yayın organlannın sağladıği
.
propaganda ile beslenen düşünce alış verişi ve son olarak genel
Kongrelerdeki yüz yüze tartışmalar yavaş yavaş ortak bir teorik
programın doğmasını zorunlu kılmıştır.
Bu nedenle •. lttlfalon programını eleştlıici bir şekilde incele.,.
mek . Genel Konseyin görevi değildir. Bu programın , proleter . hare�
.
ketinin gerçek bir ifadesi olup olmadığını tahlil etmek bizim işi�
miz değildir. Biz, sadece p rogranun, Bfrliğimizin genel eğilimine,
lll
·
yani
işçi sınifı.nın
tam kurtuluşuna aykırı bir şey
içerip içer­
mediğini bilmek isteriz. Programınızda, bu sınavı geçemeyen bir ­
cümle var. 2. maddede ş unu okuyoruz: "İttifak, her şeyden önce
sınıflann politik, ekonomik ve so syal eşitliğini arzular."
.
Sı.nifların eşWiği.kelime anlamıyla alınırsa. sermaye Ue
emek arasında ahenk demektir. Ne yazık ki; burjuva sosyalistleri
de tamıtamına bunu söylüyorlar. Mesele manhken olanaksız ve
dolayısıyla başanlamayacak olan sıruflann eşitliği değil, tam. ter­
sine sınıflann ortadan katdınlmasıdır. Proletarya hareketinin
gerçek sım ve Enternasyonal İ şçi Birliğinin baş hedefi budur. Bu­
nunla birlikte, �sınıflann eşitliği" ibaresinin yer aldığı tçeriğe
bakıldığında. bu ibarenin b ir kalem sürçmesinden ortaya çıktığı
düşünülebilir. Genel Konsey, böylesine tehlikeli yanlış anlarnalara
yol açabilecek bir ibareyi programınızdan çıkarmaya hazır oldu­
ğunuzdan kuşku d uymamaktadır. Birliğimizin geı:ı,el eğilimiyle
açıkça çelişen durumlar dışında. her şubenin kendi
teorik prog­
ramını hazırlamakta serbest olması ilkelerimizden biridir.
Bu nedenle, İttifakın şubelerini Enternasyonal İşçi _ Birliğinin
şubeleri _ şekline dônüştürmeye herhangi bir engel yoktur.
İttifakın feshedilmesine ve şubelerinin tek tek Enternasyo­
nale katılmasına kesin olarak karar verilirse, o zaman her yeni
şubenin yerini ve sayısal gücünü Konseye bildirmek gerekli ola­
caktır.
Genel
Konseyin Toplantısı,
9 Mart 1869
Bu koşullan kabul eden İttifak� Genel Konsey ta�
rafından Enternasyonale alındı. G enel Konsey. Baku�
nin'in porgramındaki bazı imzalar dolayısıyla. bunun
Cenevre'deki Fransız İsviçresi Federal Konse
ta­
rafından da kabul edildiğini varsayarak bir hata
yaptı. Oysa durum bunun. tam tersiydi. İttifak. Basel
yi
�ongresinde temsil edilmekte olaiı acil _hedefine ulaş­
rrnş bulunuyordu. Bakunin'in destekçiler! tarafından,
bir Enternasyonal Kongresind e ilk ve son defa b aş vu�
rulan bu şerefsiz yollara rağmen, Banunin'in Genel
Kon�eyin ikametgahını Cenevre'ye geçirtme ve ken­
disinin sosyalizmin pratik başlangıcı .olarak gördüğü
1 12
miras hakkının .derhal kaldınlması gibi eski Saint­
Simon saçmalıklarım Kongreye resmen onayıatma
çabası . b aşansız kaldı. Bu başansızlık. İttifakın yal­
_nızca Genel Konseye karşı değil. aynı zamanda onların sekter biziplerinin programını ve hepsinden ­
çok politik çalıŞmadan tamameri uzak durma öğre�
tisini - benimsemeyi reddeden bütün Entemasyonal
şubelerine karşı açık - ve sürekli bir savaş açmasının
başlangıcı oldu.
Basel Kongresinden ön�e. Neçayev Cenevre'ye gel­
diği zaman, Bakuriin �nunla temas ederek Rusya'daki
öğrenciler arasında gizli bir demek kumıuştu. Kim�
liğini daima çeşitli "devrimci komiteleritin adıyla
maskeleyen Bakunin, kendine otokratik. yetkiler at­
fediyor ve Cagliostro 'nun(ıoo) zamanından kalma ne
kadar numara ve esrarlı hava varsa hepsini kulla­
myordu. Bu öğrenci derneğinin baş propaganda yolu, .
üzerinde Rusça olarak Gizli Devrimci - Komitenin
damgasını taşıyan san zarflan Cenevre'den Rusya'ya
postalayarak masum insanlan Rus polisi önünde teh­
likeye atmaktı. Neçayev mahkemesiyle ilgili - haber­
ler, Enternasy<;>nal adına ne hayasız işler yapmış ol·
duğunu göstermektedir. ( 1 0 U
{ 1 00)
( 1 0 1)
Allessandro Cagliostro olarak da bilinen ' Guiseppe Balsano, 18.
yüzyılda bir İtalyan maceracısı;ydı.
t
Duruşma tutanaklanndan parçalar yakında yayınlanacaktır. Orada;
oktiyucu. Bakunin'in dostlannın Enternasyon:al'e mal edilmesine
neden olan hem gülünç hem de zararlı düsturlann
ömeklerini bula··
'
·
cakbr.[Marx'ın notu!.
�
Gizli devrtınci faaliyet yapmakla suçlanan öğrencilerin Neçayev
Duruşması diye bilinen duruşmalan 1 87 1 yazında St. Petersburg'da-,
yapıhnışb. Daha 1869'da Neçayev, Bakunin1e t.emas kurmuş ve bazı
Rus şehirlerinde Narodnaya Rasprava(Halkın Intikamı) adlı gizli bir
örgüt kunnaya· glrtşmiştt. Bu örgüt, · "h erşeyi yıkmak" gibi anarşist
görüşleri savunuyordu. Devrimci eğilimli öğrenciler ve orta sınıf
aydmlan, çarç-ı rejimi sert bir şekilde eleştıren ve ona karşı kararlı bir
-
mücadele verilmesini isteyen bu örgütün fikirlerini ciZ:ip buluyorlai:dı.
Neçayev, Bakunin'den sözüm ona Avrupa Devrimci Birliği. adlı bir
örgütün temsilciliğini gösteren evraklar almıŞ ve bunlarla kendisini,
1 13
Bu sırada, İttifak, Genel Konseye karşı önce Le
Locle şehrirİde · ç ıkan Progres'de� sonra da Bakurunci
. bazı İttifak üyelerinin bulunduğu Fransız-İsviçresi
Federasyonunun resmi gazetesi Egalite'de açık bir po�
lemiğe girişti. . Genel Konsey, Bakunin'in kendi gazete­
si olan Prog re..5 deki saldırılara aldımıadı. ama .Egali­
'
te'dekileri görmezlikten gelemezdi çünkü bunlar FC7
derasyanun onayı olduğu izlenimini yaratıyordu. Bu­
nun üzerine Genel Konsey, ı Ocak
1 870 tarihli genel-
­
gesini yayınladı. Bu genelgede şöyle deniyordu:
l l Aralık 1 869 tarihli _ Egaitte'de şunu ôkuduk:
"Genel Konseyin çok önemli meseleleri ihmal ettiği
kes indir Y,önetmeliğin II. maddesinin 2. fıkrasınct.a
belirtilen :yükümlülülderini hatırlatalım: - 'Genel Kon
sey, Kqngre kararlarını uygulamak zorundiıd:U', vs
Genel Konseye; cevaplan oldukça uzun bir belge tuta­
cak sorular sorabiliriz. Bunlan sonraya bırakıyo�
... . Şündilik, vs vs
"·Ne Tüzükte ne de Yönetmelikte,
Genel Konseyi Egalite ile yazışmaya ya da tartışmaya
9inneye ya da gazetelerden gelen "sorulara cevap ver' meye" zorunlu tutan bir madde yoktur. Genel Konseye
karşt, Fransız İsviçresinin şubelerini sadece Cenev­
re'deki Federal Komite temsil eder. Federal Komite.
ricalarını ya da itirq.zıarını bize · meşru olan tek yol�
dan, yani s ekre te ri aracılığıyla bildirdiği zaman,
·Genel Konseye cevap vermeye daima hazır olacaktu".
Ama Federal Komitenin, görevlerini ne Egalite'nin ve
Progres'in editörlerine devretıneye ne de bu gazetele�
.
­
.
• • .'
.
.
.
.•.
. : . örgüt)lniln üyelerine. Enternasyonal mensubu olarak yuttunnuştu.
; 1 87 1 'de Neçayev örgütü dağıldı ve üyelerinin duruşması sırasında
maceracı yöntemleri açığa
Neçayev'in çalşımalan arasmda, Ba­
kunin'iri Marx'ın : Kapi tal'ini rusçaya çevinn ek üzere anlaştığı bir
çıktı. ·
,
yayıncıdan tehditle
. koyan
'fıara sızdırmak gibi olaylar vardı. Bu olayı ortaya
deliller. Lahey Kongrestnde Bakunin'in Enternasyonalden
·
· '
ablınasında önemli rol oynş,dı.
1 14
_
. rin kullanınasma izin vermeye hakkı yoktur Genel
olarak, Genel Konsey ae ulusal ve yerel komiteler
arasındaki idari yazışmaıanri kamuya açıklanması.
.
Birliğin geitet çıkarlan bakırnindan çok zararlı bir
şeydir. Dolayısıyla� Entemasyonalin diğer yayuı or­
ganları Progres ve Egalite'yi taklid edecek olsalardı,
Genel Konsey ya seşsiz kalarak kamu oyunda itiba­
nnı zede.lemek ya 'da açık bir cevap vererek yükb.m­
lülüklerini ihlal etmek zorunda kalacaktı. Egalite,
Progres ile birleşmiş ve her ikisi Le Travail'ı · (btr Pa­
ris gazetesi) Genel Konsey e · saldırmaya · kzşJa.rtmışlar­
dır. Bu gerçekten bir ligue du · bien public'tlr.
Bununla birlikte daha bu genelgeden haberleri
olmadan Fransız İsviçre si Federal Komitesi. bütün
İttifak taraftarlannı · Egalite'nin yazı kurulundan za­
,
ten uzaklaştırmıştı.
ı Ocak 1 870 tarihli genelge. 22 Aralık 1 868 ve 9
Mart 1 869 genelgeleri gibi, Enternasyonalin bütün şubeler! tarafından onaylandı.
İttifak ta'rafından kabul e dilen koşullardan
hiçbirinin yerine geUrtlmediğini de söylemeye gerek
yok. İttifak'ın sözüm ona şubeleri Genel Kons ey içirt
bir sır olarak kaldı. Bakunin, İspanya ve italya d ak.i .
dağınık gruplan ve Enternasyonalden kaptığı Napali
ş ub e sini kişisel otoritesi altında tutmaya çalıştı,
İtalya'nın diğer şehirlerinde, işçilerden değil avuka­
lar gazeteeller ve diğer buıj uva doktrincilerinden
oluşan küçük gruplarla yazışmaktaydı. Barselona'
daki etkisi bir kaç arkadaşı tarafından canlı tutulu­
yordu. Fransa'ru.n güneyindeki bazı şehirlerde. itti­
fa� Lyonlu Gaspard Blanc ve Albert Richard'm ön­
derliğinde ayrılıkçı şubeler kurmaya çalıştı. Bu ş a
hıslar hakkında ilerde söyleyeceklerimiz var. Kı­
sacası, Ent ernasyona l içindeki Enternasyonal o r
·
f
9
�
-
talığı
kanştırrnayı sürdürdü.
İttifakın en büyük girişimi, Fransız İsviçresi
ön·
derliğini ele geçiTine çabası, 4 Nisan 1870'de açılan La
Chaux·de·Fonds Kongresinde cereyan etti.
Kendi hesaplarina göre� ittifakın taraftarlan Fe·
derasyon üyelerinin beşte biri kad ar tuttuğu h ald e
Basel'de çok başanlı olan m,anevralann tekrarlan­
·
,
ması sayesinde. görünÜşte bir iki oyluk bir çoğunluk
sağlamayı başardılar. Kendi yayın · organlarının iti­
rafına göre (7 Mayıs 1 8 70 tarihli Solidarite'ye . bakı­
nız) onbeş şubeden fazlasını temsil etmeyen bir ço­
ğunluktu bu -oysa yalnız Cenevre'de otuz Şube vardı!
Bu oylamayla Köngre. oturumianna ayn olarak de­
vam eden iki parçaya aynldı. İttifak taraftarlan,
kendilerini tüm Federasyonun meşru tem�ilcileri o­
larak gördüklerinden ·. Federal Komitenin ikametgahı­
nı La Chaux-de-Fonds'a geçirdiler ve Neuchatel'de
yurttaş Guillatime tarafından yönetilen Solidarite
adlı kendi yayın organlannı kurdular. Guillaume ad­
lı bu genç yazann özel görevi Cenevre'nin "fabrika iş­
çilert"ne(102l şerefsiz "buıjuva"lar diye küfretmek. Fe­
derasyonun kendi gazetesi olan Egalite'ye saldırmak
ve her tÜrlü politik çalışmadan tümüyle uzak durma­
yı teşvik etmekti. Bu son konu üzerine en keskin ma­
kaleler MarsUya'da Bastelica(*J Lyons'da lttifak'ın iki
büyük direği. Albert Richard ve Gaspard Blanc tarafından yazılıyordu .
Cenevre de legeleri döndükten sonra kendi şube­
lerini genel bir toplantıya çağırdılar ve bu toplantıda,
Bakunin ve arkadaşlarnun muh alefetine rağmen, de-
· {1 0 2)
(•)
1 16
Cen�e ve çevresindeki büyük ve küçük imalathanelerde saat ve
mücevher üretiminde
' çalışan işçiler ne bu işi evleıinde yapan küçük
üreticiler.
Bir matbaacı olan Andre Bastelica Bakunin taraftanydı. Komüncıilerin
, · Ekim-Kasım 1 870'dekt Marsilya- ayaklanmasına ve daha sonra PariS
.
Komiinüne aktif olarak katılmıştı.
legelerin Cl:ıaux-de-Fonds Kongresindeki tavırlan o­
naylandı. Kısa bir süre sonra, �n ile en faal mü­
ritleri asıl Fransız İsviçresi . Federasyonundan atıl­
dılar.
Kongre daha yeni sona ernıişti ki, yeni La Chaux- ·
de-Fonds Komitesi. duruma müdahrue etmesi için Ge­
nel Konseye başvurdu. Mektubu sekreter olarak F. Rn­
bert ve başkan olarak, iki ay sonra Komitenin organı
Solidarite tarafından hırsız diye suçlanacak ola;ı·
Henrt Chevalley imzalamıştı. Her iki tarafın s�vun­
malarını dikkatle inceleyen Genel Konsey, 28 Hazi­
ran 1 870'de Cenevre Federal Komitesinin eski görev­
lerini sürdürmesine ve La Chaux-de-Fonds'un yeni Fe­
deral Komitesinden de yerel bir ü'nvan almasının is­
tenmesine karar verdi. İsteklerine tümüyle ters düşen
bu karar yüzünden. Chaux-de-Fonds Komitesi. Genel
Konseye müdahale etmesi için başvuranın kendisi
_ olduğunu bütünüyle · unutarak, onu despotlukla suç­
ladı. _Bu Komitenin Fransız İSViçresi · Federal Komitesi
ünvanını gaspetmeyi sürdürmesinden ötürü İsviçre
Federasyonunda doğan meseleler. Genel Konseyi bu
Komite ile _ b'9-tün · resmi ilişkilert kesrnek zorunda
bıraktı.
Louis Bonaparte ordus.unu Sedan'da henüz teslim
etmişti. Her yerde Enternasyonal taraftarlanndan,
. savaşın sürdürolmesine karşı protestolar yükseliyor. du. 9 Eylül tarihli mesajlııda, Genel Konsey, Prusya'
nın f!=!tlh planlannı mahkum ederek Prusya'mn zafe­
rini proletaıya davasına ne kadar zararlı olacağını
ortaya koydu ve Alman iş«iilerini, bunun sıkıntısını
ilk çekenlerin kendileri olacaklan yolunda uyardı.
İngiltere'de sarayın Prusya taraftan eğilimine karşı
bir ağırlık yaratmait . için mitingler yapıldı. Alman­
ya'da Entemasyonalci 'ışçiler cumhuriyetin tanın­
masıin �e "Fransa için şerefli olacak bir banşı" iste..
'
·
ı 7
yen gösteriler düzenlediler.
Neuchaterdeki t aşkın ve savaşçı Gufllaume'un
sy
aklına Pru alılarla savaşmak üzere serbest İ sviçre
birliklerinin kurulmasım isteyen imzas ız bir bil di­
riyi resmi gaze te Solidarite'n1n eki olarak yayınla­
mak gibi parlak bir düşünce geldi . Ama herhalde iş
uygulama nqktasına gelseydt , politikadan uzak dur­
ma- yönündeki inançlan bunu gerçekten yapmasına
engel olurdu.
Sonra LyQris ayaklanmasıfi OS} geldi. Bakunin he­
men oraya koştu. Albert Richarn, G aspard Blanc· ve
Bastelica'nın de steğiyle 28 Eylül'de belediye sarayın�
oturdu. Ama binayı korumak için herhangi bir glı1şimde bulunmadı çünkü bu politik bir eylem olurdu.
Zorlu bir çalışmadan sonra "Devletin kaldınlması"
karamamesini en sonunda yaratabilınişti ki, birkaç
ulusal muhafız tarafından dışan atılarak kepaze ol­
du.
1 870 Ekim'inde, Genel Konsey, Fransız üyelerinin
yokluğu· sırasında yurttaş Paul Rdbin'i üye o larak
aldı. Brest'li bir mülteci olan Robin , ittifak'ın en ünlü
taraftarlarından biri ve halil Chaux-de-Fonds komi­
tesi muhabiri olduğu Egalite'de Genel Konseye karşı
yayınlanan · saldınların yazanydı. 1 4 Mart 1 87 l 'de,
İsviçre anlaşmazlığını çözümlernek üzere Entemas­
konferans · toplamasını' önerdi. Paris'
yonalin gizli bir
olaylar yaş anacağım gören
Konşey bunu · derhal reddetti. Robin bu İneseleyi bir
kaç defa tekrar getirdi ve . hatta anlaşmazlık üzerine
te çok yakında önemli
ko nseyiİı kendi başırıa kesin bir çözüm getirmesini (ı 03}
1 18
Lyons ayaklanması. 4 Eylül
1870'de. Sedan yenilgis1n1n haberinin geı.
mesi üzerine başladı. Bakunin. 1 5 Eyhllde Sedari'a geldi ve hareketin
önderliğint ele geçirerek kendi anarşist programını uygulamaya.
kal.kıştı. Taraftarlan, 28 Eylül'de bir darbe yapmak istediler, ama
işçiler tarafından desteklenmedikleri ve kesin bir eylem programlan
bulunmadlğı için başanlı olamadı4ıt". ·
önerdi. 25 Temmuz'da Genel Konsey bu konunun 1871
Eylülünde -toplanacak olan Konferansa getirilecek
meselelerden birt olmasına karar verdi.
Yaptığı işlerin .bir konferans tarafından dikkatle
incelenmesine hiç de hevesli olmayan ittifak, 10 A­
ğustos'ta kendisini o ayın altısından itibaren geçerli
olmak üzere feshettiğini açıkladı. Fakat, 1 5 Eylülde
"Dinsiz �osyalist Şube" kisvesi altında yeniden or- taya çıktı ve Konseye kabul edilmesini istedi. Basel
kongresi tarafından kabul edilen İdari Yönetmeliğin
II . _ maddesinin 5. fıkrasına göre, Konsey önce Cenevre
Federal Komitesine damşmadan bunlan kabul ede
mezdi. Cenevre Federal Komitesi · ise çeşitli selqer şu:..
belerle yap tığı iki yıllık mücadeleden sonra yıpran­
mıştı. Aynca, Konsey zaten Genç Adamlann Hıristi­
yan Birliğine (YM CA) , Entemasyonalin hiçbir ' dini
grubu tammayacağını bll dirnıişti
İttifakın fesih tarihi olan 6 Ağustosta La Chaux­
de-Fonds'un Federal Komitesi' bir yandan Konseyle
resmi ilişkilere giniıe talebini telrrarlarken bir yan­
dan da 28 Haziran tarihli karan· dikkate almamaya ·
devam edeceğini ve nbu konuda Genel Kongre karar ve­
rir" bahanesiyle Fransız İsviçresi Federal KomiteSi
olarak. Cenevre yerine kendisini sunacağnu bildirdi.
4 Eylülde, ayın Korriite, Konferansın toplanmasını ilk
ısteyen kendisi olduğu halde, Konferansın yetkisine
karşı çıktı. Buna. karş� olarak Konferans. İsviçre
anlaşmazlığını çözmede Paris Federal Komitesinin
nasıl bir yetkiye sahip olduğunu pekala .sorabllirdl,
çünkü , Chaux�de-Fonds Komitesi kuşatmadan önce
ondan da bu konuda karar verilmeslni _isteİil.işti . U 04)
Bununla birlikte, . Paris Komitesi_ Genel Konseyin 28
...
.
(l04) ·
Birinci Paris Kuşatması 1 870 Ekiminde başlamıştı. ı s70 Nisanında
Bakunin taraftarı olan Paul Robin, Paris .Federal Konseyine, La
Chaux-dc;:-Fonds kongrestnde anarşistlertn kurduğu Federal Konseyi
.
.
1 19
.­
H_aziran 1 870 tarihli kararını onaylamakla yetindi.
(2 1 Ekim 1 87 1 tarihli EgaUUlye. bakınız.) · ·
-IIIİsviçre'ye sığınan bazı yasa dışı Fransızlarm var­
lığı ittifaka yeni bir hayat kıVılcımı getirdi.
Enternasyonalin Cenevre üyeleıi bu insanlar için
ellerinden gelen - h er şeyi yaptılar. Onlara yardım et­
tiler ve İsviçre yetkililerinin Versay hükümetinin ge­
ri gönderme istemine boyun eğmesini engellemek
için
şiddetli �itasyonlara giıiştller. Bazı kii.nseler mülte­
çilertn sınırp. ulaşmasına yarclım etmek için Fransa'
ya giderek ciddi tehlikeleri gö�e aldılar. Dolayısıyla,
Cenevre işçilerinin, B. Malonl105l gibi bazı liderlerin
derhal İttifak \lyeleriyle ilişkiye geçtiğini ve İttifakın.
Fransız İsviçresi Federal Konseyi olarak tanımalamu önerdi. Genel
Konsey. Pclrts Federal Komitesi üyelerine, İsviçre'deki bôlümnenin ne·
demek olduğunu açıkladıktan sonra, Komite, mesele tamamtyle Genel
Konseyin yetki alaruna girdiğinden ·kanşmaya hakkı olmadığını ka-_
•
rarlaştırdı.
ll OS) Üç ay sonra, teksir edilmiş bir bıldirtyle Malon'u "Entemasyonalin ku­
rucusu" ve kitabını da "Komün Üzerine yazılmış tek bağımsız kitap" o­
larak tanımlayan arkadaşlan, Les Batignolles milletvekilinin Şubat
seçimlerinden önceki tavrınnbiliyorlar mı, merak ediyoruz. O sırada,
Komünü beklemeyen ve sadece meclise nasıl seçilebileceğint hesapla­
makta olan Malon. kendisini Enternasyonal üyesi olarak dört Komi�
tesinin listesine koydurabilmek için· d alaplar çeviriyordu. Bu düşün­
ceyle, Paris Federal Komitesinin varlığını inkar · edecek kadar ha. yasızlaşb ve kendisi tarafından Les Batignolles'de kurulan bir şubenın
tsimlertni� bütün Enternasyonalden gelmiyormuş gıbi komitelere sun­
du. Daha sonra, 1 9 Mart'ta kamuya yaptlğı bir duyuruda, bir gün önce
gerçekleştirilen büyük devrimin önderlerine h�t etti. Bu tpini ko­
parmış anarşist, bugün. bir yıl önce dört komtteye söylediğint yayınlamakta veya yayınlatmak.tadli': "L'Enternationale, c'est moif' (En­
ternasyonal benim!) Malon. böylece komik bir şekilde hem XIV.
Louis'yi hem de çikolata ımalatçısı Perran 'u tekrarlamaktadır. Üstelik
PeiTOn, hiçbir zaman yenecek tek çikolatanm kendisininkl olduğunu
·'
tddia etmemiş tl. (Marx'm notu}
· Boyacı olan Benait Malon, sol Proudhoncu . ve . Paris -Komünü
üyesiydi.
120
·
·
·
·
·
e·ski sekreteri N . Jukovski'ninU06l yardımıyla Cenev­
re'de Fransız İsviçresi Federasyonunun tümüyle dı­
şında yeni bir "Sosyalist Devrimci Propaganda ve Ey­
lem Şubesi'' kurmaya çalıştığını görünce nasil hay­
rete düştükleri tahmin edilebilir. Bu örgüt, tüzüğünün
birinci maddesinde "Entemasyonal İşçi Birliğinin
Genel Tüzüğüne bağlılığını açıklamakla birlikte Bir- .
liğin Tüzüğü ve Kongreleriyle kabul edilen özerklik ve ·
federasyon likesinin mantıki bir sonucu olarak ken­
disine verilen tüm · eylem özgürlüğünü ve i:rıJsyatif
hakkını_ saklı tuttuğunu ilan etmektedir. " bir başka
deyftş,le. İttifakın çalı�asını yürütmekte k�ndini
·
bütünüyle serbest görmektedir.
Malon'un 20 Ekim 187 1 tarihli bir mektubuyla bu·
yeni şube Genel Konseyden kendisini Entemasyonale
kabul etmesini üçüncü · defa istedi. Basel Kongresi ta­
rafından kabul edilen Yönetmeliğin IL maddesinln 5.
fıkrası uyarınca, Konsey, C enevre komitesine damştı
ve Cenevre Komitesi Konseyin bu yeni "tertip ve bö­
lücülük merkezi"ni tanımasına kesinlikle karşı çık­
tı. Gerçekten de, Konsey, Malon ve Jukovski'nin arzu­
larını bütün bir federasyona zorla kabul ettirmelerini
redderlecek kadar "despotça"- hareket etti..
Solidarite artık çıkmıyordu , bu nedenle İttifakın
yeni üyeleri Bayan Andre Lee'nun genel yönetmenliği
altınd�- · La Revolution Sociale'ı kurdular. Bayan - Leo
bundan kısa bir süre önce Lozan'daki Banş Konfe­
ransında "Raoul Rigault ve Ferre'nin. Komün'de. bo-:­
şuna bile olsa rehinelertn öldürülmesine 'varıncaya
kadar kan dökmekten vazgeçmeyen iki_ meşum tip�
·
olduklannı : belirtmişti.U 07)
Bu gazete, ,ilk sayısından itibaren Figaro, Gaul'
(106)
( 107)
Nikolas Jukovski bir Rus
- mültectsiydi ve Bakunin'in yakın çalışma
ar-
kadaşıydı.
Marx'ın buradaki kaynağı Neuchatel'de 187l 'de yayınlanan La guerre
soeiale '(Sosyal Savaş) adlı broşürdür. Andre Leo, Benait Malon'mı ka-
i2 1
lois, Paris-Journal ve diğerleri gibi küfürnarnelere
yetişmeye ve hatta onlan geçmeye çalışti ve onlann
Enternasyonale attıklan iftiralan. seviriçle tekrar:.
ladı. Zaman, Enternasyoanl içinde bile milliyetçi
kinlerin ateşini tutuşturriıak için elverişli · .görünü�
yordu. Gazeteye göre, G enel Konsey, ardında Bis�
marckvari bir zeka bulunan bir Alman komitesiydi.
(lOS)
Genel Konseyin belli üyelerinin "herşeyden önce
·ve en çok Galli" olduklannı iddia etmeyeceklerini iyi�
"Ce anladıktan sonra, La Revolution sociale'in Avrupa
polisinin ikinci sloganını b enimsernek ve Konseyin
"despotluğu"na saldıpnaktan başka çaresi kalmadı
Bu ç-ocukça saldınların dayandınldığı kanıtlar
neydi? Genel Konsey, ittifakı doğal bir ölümle ölmeye
bırakmış ve-_ Cenevre Federal Komitesi ile birlikte ha..: ·
reket ederek dirilmesini önlemişti. Buna ek olarak,
Chaux:_de;.. Fonds Komitesinden. · İsviçre Entemasyo·
nalcilerinin ç.oğunluğu ile banŞ içinde yaşamasına
olanak verecek bir ünvan almasım- istemişti.
Bu "despotça" davraruşlann dışında, 1869 Eki·
minden 1 8 7 1 Ekimine kadar _ Genel Konsey, Basel
Kongresinin kendisine tanıdığı geniş yetkileri ne şe­
kilde kullandı?
L 8 Şubat 1870'de Paris'tekr "Poziti$t Proleter·
ler Derneği" kabul edilmesi için Genel Konseye baş·
vurdu. Konsey, sermaye ile mücadele eden bu derneğin
tüzüğünde bulunan pozitivist ilkelerin Genel Tüzüğün
önsözüyle apaçık çelişme. halinde olduğunu ve bu ne-_·
denle buiilan çıkartmalan ve , Enternasyonale "po.
nsı Leodile Champseix'in takma adlydı. Raoul Rigault v e TheophUe
Ferre, Komünün yenilgisinden sonra kurşuna dizilen Blanquincilerdi.
(108) Aslında, Konseyin miliyetlere göre bileşinit şöyleydi: 20 İngiliz, 1 5
Fransız. 7 Almaıi {beşi Entemasyonalin kurucusu), 2 İsviçrcli, 2 Ma­
car, 1 Polonyalı, ı Belçikalı, 1 irlandalı, ı Danimarkah ve ı İtalyan
[Mapc'ın
notuJ. ·
·
zitivistler•'• olara),{ değil "prol eterlerıı olarak _k atıl­
maları gerektiğini, ama yine de teorilerini Birliğin
genel ilk�leriyle uzlaştınn a da tamamen özgür ola­
caklannı bildirdi. Grup , bu karann adilliğini kabul
ederek ·Entemasyonale katıldı.
2. Lyons'da _ 1 865 şubesi ile daha yeni kökenli bir
şube arasında bölünme çıkmıştı. Yeni şubede - İttifak,
fevkalade dürüst iŞçilerin _ yanısıra Albert Richard- ve
Gaspard Blanc tarafından temsil ediliyordu. Böyle du­
rumlarda sık sık olduğ� gibi, İsviçre'de kurulan bir
hakem mc;thkemesinin kararı tanınmamıştı.
Yeni
kurulan şube 1 5 Şubat 1 8 70�de Genel Konseyden Yö­
netmeliğin II. maddesillin 7. fıkrasına göre anlaş­
mazlık üzerine bir karar vermesini istemekle kal­
madı. 1 865 şubesine iftira _ eden ve onları kovan bir
11karanıı imzalanmak ve postayla geri gönderilmek
üzere Genel Konseye gönderdi. Konsey, böyle duyul­
mamış bir harekete karşı üzüntülerini bildirerek
kanıt istedi. Bu isteme karşı, 1 865 şubesi, Albert Rich­
ard aleyhindeki suçlamalarm kanıtlarının hakem
mahkemesine sunulduğunu, fakat Bakunin'in bunlan
ele geçirdiğini ve vermeyi - reddettlğini ve böylece Ge­
nel Konseye iletilmeler!ne olarak kalmarlığını bildir­
di. Konseyin .bu konurlald 8 Mart taıihli karan taraf-­
hiçbir itlrazıyla karşılaşmadı.
3. Londra'daki Fransız şubesi, en hafif deyimle
kuşkulu karakterde üyeler kabul ede.rek sonunda. Fe­
ların
lix Pyaf'run(1 09l mülkü haline gelmişti. Pyat, bu şu-
, beyi, Louis Bonaparte'm katledilriıesinden yana onur
kıncı gösteriler düzenlemek ve saçma
sapan bildirile­
rini Enternasyonal kisvesi altında Fransa'nın her ta-:­
rafına göndermek için kullandı. Genel Konsey, Bir�
liğin organlannda Pyat'nın artık enternasyonal iiye-.
(ı09)
Bir küçük
üy�iydi.
bwjuva demokrab
olan
Felıx. Pyat, . Paris Komününün
-
12
si olmadığım, dolayısıyla yap ac ağı ya da söyleyeceği .
ş eylerden Genel Konseyin sorumlu olmadığıpı - belirt­
mekle yetindi. Bunun üzerine Fransız şubesi ne Genel
Konseyi ne de kongreleri tanımadığını - ilan
etti.
Bütün
- Londra'ya ke ndisi dışında · E nt emasyonalin tüniunün
karşı-devrimci bir demek ol duğu nu belirten afişler
astı. Fransız üyelerinin, h alk oylamasından(ı ıoı bir .
gün önce komplo · bahanesiyle tutuklamalan (bu - as­
lında p olis tertibiydi. �akat Pyat'nın bildirileriyle
böyle bir ihtimal olabileceği görüntüsü kazanmıştı)
Genel ' Konseyi. Marsei!laise ve Reveil'de 1 0 Mayıs
1 870 tarihli kararını yayınlamak �orunda bıraktı.
Bu kararda sözde Fransız şubesinin iki yıld an faz-.
·
Iadır Entemasyonale b ağlı olmadığı ve çalışma- ·
Bu
adımın gerekli olduğu Paris- Federal Komltesin.ip. aynı
'
gazetelerde yayınlanan b il dirisi ve Parisli Entemas­
yonalctlerin mahkeme sırasındaki bildirileriyie. ka. nıtlandı. Her iki bildiri - de Konseyin kararım temel
alıyordu. Fransız ş ub e si savaş başladığı zarrian orta­
dan yokolınuştu. ama İsviçre'de ittifalan çıkışı gib i · o
d a Londra'da yeni müttefiklerle ve yeni isimler al­
larının gerç ekte polisin işi olduğu belirtiliyordu
.
,
tında yeniden ortaya çıktı.
Konferansm son günlerinde . sürgün ed:ilmiş Ko­
müncülerden bazılan, otuz beş kişilik bir " 187 1 Fran(1 1 0)
Halk oylaması, 1 8 70 Mayıs'ında III . Napolyon _ tarafından yaptınldı.
Amacı, imparatorluğun politikasım kitlelere onaylatmaktı. Sorular
öyle bir laf kalabalığıyla doluydu ki, ikinci imparatorluğun politikasını
reddeden, aynı zamanda her türlü demokratik refonnu da reddebntş
oluyordu. Birinci Entemasyonalin Fransa şubelerl, bu demegojik ma­
nevrayı teşhir ettiler ve üyelertne oylamayı boykot etme talimatı ver­
diler. Halk oylamasından bir gün önce, Paris Fedeasyonu üyeleri III
Napolyon'a: suikast hazırlamak iddiasıyla tutuklandılar. Hükümet bu
tertibi, çeşitli Fransız şehirlerindeki Enternasyonal üyeleı1ne karşı
baskı ve soruştunnaya girişrnek için bahane olarak kullandı. Paris
Federasyonu üyelerinin 22 Haziran'dan 5 Temmuz 1870'e kadar
·aüren duruşmalan s.ırasmda tertip ortaya çıktı. Buna rağmen, bazı
Enternasyonal üyeleri, sırf' Entemasyonale üye olduklan için hapis
cezalanna çarpımldı1ar.
sız Şubesr' kurdular. Genel Konseyin ilk "despotça"
hareketi, bu şubenin sekreteri olan Gusta ve D urand'ı
Fransız polisinin aj anı olarak kamu önünde mah­
kum · etmek oldu. Elimizdeki deliller polisin Durand'a
yardım ederek, onu önce Konferansa so'nra da Genel
Konseye solanak istediğini kanıtlamaktad ır. Yeni
şubenin tüzüğü, üyelerini "Genel Konseye, kendi grup­
lanndan başka delegasyon kabul etmemeye" zorunlu
tutuyordu. Bu nedenle yurttaş TheiszU ı ı ı ve Bastelica
Konseyden istifa ettiler.
1 7 · Ekim'de, bu şube iki üyesini resmi talimatlarla
_
Konseye temsilci olarak gönderdi. Bunlardan biri
topçu komitesiriinU 1 2) eski üyelerinden biri olan
Chautard'dı. Konsey 187 1 Şubesinin tüzüğünü incele­
dikten sonra, bu temsilcileri kabul etmeyi . reddetti
o ı aı . Bu tüzüğün yol açtığı tartışmadaki belli başlı
noktaları hatırlamak burada yeterli olacaktır. Bun-.
lar 2. maddeyle ilgilidir:
"Bir kimse , gruba üye olabilmek için geçim kay­
naklarını göstermeli, ahlaki güvenceler getirinelidir,
vs. " 1 7 Ekim 187 1 tarihli kararında, Konsey, "geçim .
kaynaklarını göstermeli" ibaresinin çıkarılmasını
ônerdi ve şunu söyledi: "Kuşkulu durumlarda, bir şube
elbette ahlaki güvence olarak bir kimsenin geçim
kaynaklarını soruşturabilir. Ama mültecilerin, grev­
e! işçilerin söz konusu olduğu durumlarda, geçim kay­
_
naklannın - yokluğu pekala ahlaki güvence yerine
geçebilir. Entemasyonale kabul edilmeleri için aday­
Iann geçim kaynaklarını göstermelerini istemek,
Genel Tüzüğün ruhuna ve lafzına aykı.n bir buıjuva
( l l 1)
(l ı2)
( l ı3)
Albert 'Ihefsz. Proudhoncu ve Paris Komünü üyesiydi.
Paıis MUli Muhafizlarınm topçu komitesi :
Kısa bir süre sonra, Genel Konseye' zorla sokmak istedikleri bu adam,
'Ptters poltsini.n ajanı olduğu için kendi şubesinden atıldı. Kendisini,
suÇlayanlar, daha önce kendilerini Genel Konseyde en iyi temsil ede­
cek kimsenin bu adam olduğunu düşünüyorlardı (Marx'm notu}.
125
icadı olur. " Şube, Genel Tüzüğün üyelerinin alıla­
kından şubeleri sorumlu tuttuğu � dolayısıyla orilara
uygun gördükleri güveneelert isteme hakkım tanıdığı
cevabını verdi. Genel Konsey buna, 7 Ekim'de şu kar·şıİığı verdi:
·
Bu- görüşe göre, işçi kullanmayanlar tarafından
kurulan bir Enternasyonal şubesi özel tüzüğüne ş öyle
bir madde koyabüir: · "Bir kimse, şubeye üye olabil­
mek için içk ty e el sümıeyeceğine yemin etmelidir. "
·
Kısacası, ş ub e le rin özel · tüzüklerine Entemasyonale
kabul . edilmek için en saçma ve olağanüstü koşullar
kanabilir - özellikle. bu, üyelerin ahlaklı olmasını ·.
sağlama bahanesiyle yap dırs a.
1 87 1 Fransız ş ubesi "grevcilerin g eçim kay­
nağı'nın grev fonu'nda bulunacağını" ileri sütmüştür. ·
.•
Buna verilecek cevap şudur: Herşe!Jden önce çoğu za­
man böyle bir '1on " 'bulunmaz.
Üstelik, resmi İngiliZ . anketleri, İngiliz işçi­
lerinin çoğunluğunun; grevler, işsizlik. yetersiz üc­
retler, hakça olmayan ödeme koşulları ve daha bir
çok nedenler dolayısıyla sürekli o larak rehtnci ve
faiZcilere
başvurmak zorunda kaldıkların i kanıt--
lamıştır. Buniar.
bi r kimsenın özel hayatına gereksiz
müdahalelerde bulunmadan öğrenilemeyecek "geçim
·
kaynakları"dır.
Bu durumda iki olasılık vardır:. Ya ş ub e, "ahlaki
güvence" olarak "geçim kaynaldan"nı soruştunnaz ki
o zaman Konseyin önerisi çok yerindedir. . . . Ya da
şube, tüzüğünün 2. maddesinde, "ahlaki güvenceler''e
ek · olarak "geçfm kaynaklan"nın gösterilmesi · koşu�
lunu kasıtlı olarak koymuştur... ki · o zaman Konsey.
bunun. Genel. Tüzüğün ruhuna --ve . lajzuu;ı aykırı. bir ·
burjuva icadı olduljunu ilan eder.
·
126
Şube tüzüğünün 1 ı . maddesi şöyle diyor: "Genel
Konseye bir veya_ bir kaç teıp.silci gönderilecektir.
Konsey bu _maddenin çıkartılınasını istedi 11Çünkü En­
te:ı;nasyorialin Genel Tüzüğü hiçbfr şubeye Genel Kon­
seye temsilci gönderme hakkını tanımamaktadır�'.'
Konsey, şunu e.kl edi:
Genel TüzükJ Genel Konseye üye seçimi için iki yo l
tammaktadır:
Bu üyeler ya Kongre tarafından - seçilir
ya da Genel Konseyin üyeleri tarafından . atanır Lon­
dra'daki çeşitli şubelerin Genel Konseye temsilci gön­
dermeye çağnldiklan doğrudur. Ancak Genel Tüzüğü
ihlal etmemek için bu sürekli şöyle yapılmıştır: İlk .
önce Genel Konsey, her şu be tarafından gönderilecek
temsilci sayısım. bunlann görev yapabilme yetenek­
lerini değerlendirerek -kabul ya da reddetme hakkını.
saklı tutarak - tesbit etmiştir� Bu temsilciler. şubeleri
tarafından gönderildikleri için değil, Koriseye tüzükle
tanınan yeni üyeler atama yetkisi dolayısıyla Genel
Konsey üyesi olmuşlardır. Son Konferansın karanna
kadar hem Entemasyonal Birliğin Genel Konseyi, ·
hem de ingiltere Merkez Konseyi olarak görev yapan
Londra Konseyi, doğrudan doğruya aldığı üyelerin
yamsıra şubelerin gönderdiği temsilcileri de kabul et­
menin yararlı - olacağını düşünmüştür. Genel Konse­
yin seçilme yöntemini, Brüksel ya da Madıid Federal
Konseyleri gibi ulusal bir , kongre tarafından seçilmiş
ulusal bir konsey bile olmayan Paris Federal Konse­
yinin seçiminde kullamlan yöntemle kıyaslamak
çok yanlış olur. Paris Federal Konseyi bütünüyle Pa­
İis şubelerinin temsilcilerinden oluşuyordu . . . Genel
Konseyin na,sıl seçileceği Genel Tüzükle b elirlenmiş­
tir . ve üyeleri Tüzükten ve İdari Yönetmelikteli daha
üstün hiçbir emir kabul edemezler II. madde bir
önceki paragrafın ışığında okunduğunçla, Genel Kon­
seyın yapısun baştan aşağı değiştirmekten başka bir
ıı
. . .
•.
.
. .
. . .
127
_
arılama gelmez. Bu şekilde , Genel Konsey, . Genel Tü.­
züğün 5 . maddesine aykın olarak, · sadece Londra şu- �
belerinin temsilcilerinden. olu şur ve yerel gruplarm
etkisi, . Enternasyonal İşçi Birlİğinin tü.münün . etkisi-"
nin
yerini alır.
Sonuç olarak . başta gelen görevi Kongrelerin ka­
rarlannı uygulamak olan Genel Konsey (Cen�vre Kon-:
gresi · tarafından kabul edilen İdari· Yönetmeliğin II.
- maddesinin 2 . .f�asına bakınız.) 1 8 7 ı Fransız şubesi
tarafından,' Genel - Tüzüğün Genel Konseyin bileşimi
ile ilgili maddelerinde köklü değişiklikler yapılma­
sına ilşikin olarak ileri sürülen . düşüncelerin mese,_ leyle hiçbir ilgisi bulunmadığ� b elirtti.
Konsey ayrıca, diğ er L9ndra şubeleıtnden kabul
edilen temsilciler hangi koşullarla kabul edildiyse, -.
bu şubeden de iki delegeyi aynı _ koşulla kabul edeceğini açıkladı.
Biı cevabı hiç de doyurucu bulmayan 11 1 87 l . Şubesi''
14 _Atalık'ta, · kısa"_bir süre sonra uygunsuz davra ..
ınşlan - yüzünden mülteci derneğinden kovulan yeni
sekieteri de dahil olmak üzere bÜtün üyelerinin imza..
ladığı bir "Bildiri11 yayınladı. Şu bildiriye göre, Genel
Konsey bir yargı _ organının görevierini yapmayı red- ·
d ettiği için "sosyal . düşünceyi tamante:n -natilralist _bir
·
şekilde. tahrif etmekten" s uçluydq .
Bu belgenin hazırlanmasında rol oynayan iyi ni­
yetten ·bazı örnekler verelim.
_
Londra Konferansı, Alman işçilerinin savaş sıra..
sındaki davtanışını . onaylamıştı. Açıktır ki; bir İs­
viçre . . temsilcisi tarafından. önerilen, bir Belçikalı ta­
rafınc:lan . des�ekleneri ve oybirliğiyle kabul edilen bu
karar s ad ec e savaş . sırasındaki . anti-şoven- faaliyetle�
rirıden d olayı . h�psedilmiş -veya hala hapiSte olan- ,
Alınan . üyelertyle ilgiliydi. Karann alçaltıcı bir şekil­
. de '.ı ·yorumlaı:mıası ihtimalini önlemek . için,
Genel
•
_
12
.
Konse)rin Frans a sekreteri, karann kesin
anlamını
Qui Vivel, La. Constitution, Le Radical, L'Emancipa­
tion. L'Europe· ve diğer gazetelerde yayınlanan bir
mektupla çok açık bir şekilde koydu. Ne var ki, bir
hafta sonra, 20 Kasım i87 l 'de " 1 87 1 Fransız Şubesi"
nin on beş üyesi, Qui Vie!'e Alman işçilerine saJdın- ·
larla dolu _olan. ve Konferansın kararını, ·oenel Kon­
seyin ·:Pan-Alman düşüncesi"ne tıiti.ılmuş olduğui1un
çürütülmez bir kanıtı olarak suçlayan bir "protesto"
gönderdiler. . Almanya'nuı b ütün feodal, liberal ve po­
lis. kontrolündeki basını, Alman işçilerine- uluslara-­
rarası birlik royalarının ne kadar. boş olduğunu gös­
termek için bu olaya sanln'ıak.ta gecilanedi. · Nihayet,
20 Kasım protestosu , 187 i ·şubesinin 1 4 Anilık Bildi­
risinde bütünüyle onaylandL
·
"Genel Konseyin despotluk eğilimine düşmekte
olduğunu" göstermek · için, bildiride "Genel "(üzüğün ,
Genel Konseyin kendisi tarafından düzenlenmiş · res­
. mı basıını"ndan söz ediliyordu . Oysa, ekierde her pa­
ragrafın kaynaklanna yapılan atıflardan bU: parag­
raflann gerçekliğini te sb it etmek için Tüzüğün yeni
· basımıı:ıa · bir göz atmak yeterlidir! "R,esmt_ b asun" iba­
resine gelince, Entemasyonalin Biiinci Kongre si ''Tü. zük ve Yöne tmeliğin Resmi ve bağlayıcı metinlerinin
ge nel Konsey tarafından yayınlaması"ru kararlaştır­
mıştır. (Congres ouvrier de l'AssociatiOn Intematw­
naıe des Travaü.leurs, teri.u a Geneve du 3 au B Septem-. ·
bre 1866, s. 27, nota balonız)
Söylemeye gerek yok ki, " 1 871 şubesi" C enevre ve
Neuchatel'in muhalifltrriyle sürekli llişki halindeydi.
üyelertnden biri olan· ve Komünü sawnmakta gq ster­
diği e neıj iden· daha· fazlasını G enel Konseye saldır­
makta gö steren . Chalain'in itiban. kısa · bir süre önce
bir konsey üyesine yazdığı mektupta hakkında çok
ciddi . suçlamalarda bulunan Mal on· tarafından ani-
129
·
den geri verildi. -Her durumda, . " 18 7 1 Fransız şubesi"
bildirisini henüz yayınlamıştı ki·, saflan arasında - iç
savaş çıktı. önce · Theisz, Avnaıtıı4) ve Camelinat istl�
fa ettiler. Sonra şube bir kaç ·küçük gruba daha bö­
lündü. Bunlardan birinin önderliğini,. Varlin ve baş­
kal anna iftira ·ettiği içilı G enel Konseyden sora da
1 868 Brüksel Kongresinin atadığı Belçika Komitesi
tarafından Enternasyonalden atılan Pierre Vesinier
adında bir bey yapıyordu. Bu gruplardan b_ir tanesi de
''bir dah a politikaya veya _ Entemasyona}in Fransa'
· daki çalışmalanna katılmaniak" üzere verdiği sözden
Polis şefi P ietri nin 4 Eylül de aniden firar etmesiyle
kurtulan ·B. - Lande'ck tarafından kuru lmuştu (Troi­
·
'
'
.
sieme Proces de l'Association Iritemationale des Tra­
vaiUeurs de Paris, 1 8 70. s. 9'a bakınız) öte yandan
Londra'daki bir çok Fransız mülteci� Genel Konseyle
tam bir uyum içinde olan şube kurdular. ·
·
-IV- ·
Neuchatel Federal Komitesi kılığına bürünen it- ·
tlfak taraftarlan, Enternasyonal! parçalamak üzere
bu defa daha geniş çaplı bir girişimle şubelerini Son­
viiHer'de 12 Kasım 187 1 'de toplanacak bir Kongreye
çağırdılar. Üstat Guillaum�. Temmuz'da, arkadaşı Ro�
bin'e yazdığı iki mektupta� Genel Konsey " Cenevre eş-·
kiyaları" yerine kendilerini tanımamakta direndiği
takdirde böyle b� harekata girişecekleri tehdidini ·sa­
vurmuştu.
Sonvillier . Kongr�si. aralannda Cenevre'de yeni
kuruhın "Sosyalist Devrimci Propaganda ve Eylem
Şubesi"nin de bulunduğu dokuz şubeyi temsü eden oıi
(1 1 4)
Maklnist olan Augustin Avrial, sol Proudhoncu ve Paris Komünü
üyesiydi. Bronz işçisi olan Zephyıin Caınelinat da Proudhoncu ve Pa�
rls
130
Komün? üyesiydi.
altı temsilciden oluşmu-ştu
Onaltılar, Fransız İsviçresi Fe de rasyonunu fes�
het:tiklerini ilan eden anarşist bir karaİname yayın­
layarak işe başladılar. Federasyon, buna İttifak ta­
raftarlarını bütün şubelerinden derhal atarak cevap ·.
· verdi ve onlan kendi "özerklik"leriyle başbaşa bırak�
tı. .Ancak, bunlann bir parçacık daha akıllan kalmış
olmalı ki, Lo ndra Konferansının kendilerine verdiği
''Jura Federasyonu" ünvanmı kabul etmeye karar ver- ·
diler.
.
_
Onaltılar - Kongresi daha sonra Entemasyonali
"yeniden örgütlenieıı faaliyetine girişti. Konferansa _ ve
Genel Konseye karşı 11Entemasyonal İşçi Birliğinin
bütün federasyonlarına genelge"yi çıkardı
Bu genelgenin yazarl�n. genel Konseyi 1 87 ı 'de
Kongre. yerine Konferans toplamakla suçluyorlardı.
Yukanda yapıl an aç-ıklamalardan, böyle s aldınla nn
aslında b ütün Enternasyonali hedef aldığı açıktır. · Zi­
ra Konferansın toplanmasını · b ütü n Epte masyan al
kabul etmiş, üstelik ittifak da bu Konferansta Robin ­
.
,
{ ı ı s) ve Bastelica yurttaşlar tarafından . temsil edilme­
ye karşı koymamıştı.
Genel Konseyin her Kongrede . temsilcileri ol­
muştu. Örneğin Basel'de altı temsilcisi vardı. Şimdi,
Onaltılar "Genel Konseyden, oy hakkı bulunan altı
temsilcirıfil çağrılmasıyla Konferansın çoğunluğunun
önceden ayarlandığını" iddia ediyorlardı. Gerçek şuy­
du: 'Genel Konsey tarafından · Konferansa gönderilen
temsilciler Paris Komününün temsilcilert olan . Fran­
sız mültecilertydi. Gelecek Kongreye sunulan tutanak�
lardan da anlaşılacağı gibi. ingiliz ve İsviçreli üyele­
rin oturumlaia katılmaları normal olarak mümkün
değildi. Konsey temsilcilerinden birl ulusal bir fede �
( 1 1 5}
Paul Robin. Guiltaume gibi. ·öğretmendi ve Bakwıin'in İttifak'ınm
önde
-
gelen üyelerinden ,·bitiydi.
13 1"
rasyona vekalet ediyordu. Başka birisinin vekaleti · ·
ise , Konferansa - gönderilen bir _ rnekhip uyarınca geri
_ alındı� çünkü gazetelerde bu şahsın öldüğü yazıyordu
(*)-. Geriye yalnız bir temsilci kalıyordu ki, bu durum­
da _sadece Belçikalılar Genel . Konseyi bire karşı alp.yla
·
·
geçiyorlardı.
.
.
Olup bitenleri Gustave Durand'ın şah sında kenar­
dan izleyen uluslararası - polis, "gizli" btr Konferans
yapılmasıyla Genel Tüzüğün ihlal edildiğinden acı acı
şikayet ediyordu. İdaıi yönetmeliğimizi 'bilsele;r di,
Kongrelerin · idari oturumlarirun gizli yapılmasının .
zo.runlu olduğunu da bilirlerdi.
Yine de bu Şikayetler, Sonvillier · Onaltılan tara­
·
fından yakınlıkla karşılandı. Şöyle s-öylediler : "Her­
şeyin · üzerine tüy · dikmek üzere, bu Konferansın bir
karan. Genel - Konseyi gelecek Kongrenin ya da onun
yerine toplanacak' ·Konferansrii. yer ve zamanını taytrl
etmekte serbest bırakmaktadır. Böylelikle, -genel ,
kongreleriri, Enternasyonaljn kamuya açık bir muh�­
teşem oturumlarının yapılmaması - tehdidi il e · karşı
karşıyayız; "
Onaltılar, bu karann sadece bütün hükemetlere
ne kad ar baskı önlemi alırlarsa - alsınlar, Entemas- ·
yonaliri genel toplantılarına şu veya bu şekilde devam
etmeye kararlı olduğunu ihbar etmek olduğunu kabul
etmelidir. Cenevre - şubelerinin - 2· Aralık 1S7 1 'de yapılan ve
Mal on ve Lefrançais( 1 1 6 l yurttaşlan hiç iyi karşıla""
mayan genel toplantısında, b.u ' kişiler, Sonviiher On­
altılarının çıkardığ-ı karamarneleri doğrulamaya,
aniann . Gene,l Konseyden şikayetlerini ve Konfransın
-
_
·
-
-
·
(•)
( 1.1 6)
Bu şahıs Marx'tır. Zaman
, çıkardı.
zaman,
gazetelerde ôldüğüne dair haberler
'
. Paris Komünü
- '
Oğretmen olan Gustave Lefrançals sol Proudhoncu
ve
,
üyesiydi.
me şruluğunu . reddetmelerini kuvvetlendirmeye yar­
drm edecek bir öneri sundular. Konferans "kamuya
duyumlmak üzere alınmamış olan kararlar çeşitli
ülkelerin Federal Konseylerine veya· Komitelerine
Genel konsey in . yazışma sekreterleri · tarafından bil""
dirilecektir': şeklinde bir kara·r almiştı. Genel Tüzüğe
·
ve Yönetmeliğe tümüyle uygun olan bu karar Malon ve
arkadaşları .tarafından şöyle tahrif edildi:- "Kon­
feransın ka'rarl arınd an bir kıSmı. sadece Fe de ra l ·
Konseyiere ve yazışma sekreterlerine bildirilecektir. "
Genel · Konseyi "açıklık'' kullanmak istem eme sinde n
dolayı, bir kere daha '''içtenlik· · ilkesine uym.amaW.a" ·
suçladılar. Elbe_tte bU, biricik amacı. Enternasyona- _
lin yas ayla ya-saklandığı ülkelerde _ye ni d en örgüt­
lenmesi olan kararlan polise ihbar etmekten başka
bir işe yaramazdı .
. Malon ve · Lefranç ais yurttaşlar, şu -itirazlan da
yaptılar: "Konferans Genel Kongreye, şub eleriİı ve fe­
derasyonların, Birliğin _dayandığı ilkeleri şube ye fe­
Q.erasyonlann çıkarlarını ya d a tüm Birliğin genel
çıkarlannı _ tartışan yayın organlannı suçlamak veya . .
tanımamak yetkisini vererek düşünce ve ifa de öz­
gürlüğünü ihlal etmiştir. (2· 1 Ekim tarihli Egalite'ye
bakınıZ) " · Eg alite 'd e ne görüyoruz? Konferansın şu
uyanyı yapan karanru: "Bundan b öyle Genel Konsey
Progres ve Solidraite örneklerini izleyerek, sütun­
laruıda, orta sınıfın gözleri önünde, yalnızca yerel
·
veya Federal Komiteleri ve ·aenel Konseyi veya Fede­
ral ya da Genel · Kongrelerin gizli v:e idari oturumlannı
ilgilendiren. meseleleri tartışan Enternasyonal yayın
organlan açıkça mahkum· etmek ve tanımamak
'zo.- ·
-
runda kalacaktır� ..
Malon'un feryatlannı tam olarak anlayabilmek
iç in , _ bu karapn� Entertıasyonalin resmi komitelerı:..
nin yerine geçnieyi ve orada, gazeteci bohemlerin bur-
juva dünyasında oynadığı rolü oyriamayi amaçlayan
belli gazetecilerin çabalarina kesinlikle son verdiğini
hatırlamak gerekir. Sözü edilen çabalara benzer bir
çabadan, s'onra , Cenevre Federal Komitesi, Fransız
·
İsviçresi Federasyonunun resmi gazetesi
Egal�te'nin, ·
İttifak üy(!leri tarafından onlara tümüyle düşman bir
tavır içinde yönetilmesi gibi bir durumla karşı kar­
şıya kalmıştı.
Her durumda, Genel Konseyiİı böyle gazetecilik
suistimalierini açıkça mahkum etniek ve tarumamak
için Londra Konferansına hiç de ihtiyacı' yoktu. Çün­
kü Basel Kongresi şunu _ ilan etmişti: "Nerede Enter­
nasyonale karşı saldınlar yayınlanırsa en yakın
şube veya komite bu yayının pir nüshasını derhal
Genel Konseye göndermekle yükümlüdür.�� (İdari Yö­
netmelik, madde _ V, fıkra 7) Fransız İsviçresi Federal
Komitesi
20
Aralık 1 87 1 tarihli bildirisinde şöyle
diyordu (24 Aralık tarihli
Egaliieye
bakınız) :
·
Açıkt_ır k4- bu madde, Genel Konseyiiı sadece, Bir­
liğe saldıran gazeteleri arşivlemest - anlamına gelmez.
Konsey, bunlara cevap · vermeli ve gerektiğinde iftira­
larm ve kötü- niyetli saldınların dağuracağı zararlan
etkisiz hale . getirmelidir. Aynı derecede açıktır ki, bu
madde genel olarak bütün gzeteler için geçerlidir ve
eğer, biz burjupa gazetelerinden gelen saldırılan
özümleyemiyorsak, o _ zaman kendi - Birliğimiz adına
bize saldıran gazeteleri tanunamak üzere merkezi.
tems.üctmizi Genel Konseyi daha kuvvetli bir şekild.e
kullanm:alıyız.
· Sırası gelmişken9 şunu da kay-dedelim ki, kapita­
İist basının devi The
Times,
liberal buıjuvazinin ga­
zetesi Lyons Progres ve ultra gerici gazete
Journal de ·
Geneve Konferansa aşağı yukarı Malon ve Lefrariçais
,
yurttaşlarm kullandığı sözlerle saldırdılar.
.
Önce Konferansın toplanmasına, sonra üyelerine
ve sözüm ona gizli niteliğine- saldıran Sonviiller ge­
nelgesi sonunda bi.Zz_at kararlara saldınyordu.
Önce Basel Kongresinin "Genel Konseye, bir şubeyi
Eİıtemasyonale kabul veya reddetmek veya Entemas-·
yanaiden atmak - hakkıİlı tanıyarak" kendi yetkisini
Konseye devrettiğini tıan eden genelge, daha sonra bu
suçu Konferansa yüklüyor: "Bu Konferans
öze rk
._. şubelerin serbest bir federasyonu olan Enternasyona­
li, disiplin altına ahrımış şubelerin keyfine göre on- ·
lan kabu l veya red e decek · veya çalışmalanna son
verecek olan Genel Konseyin kontrolünde, _hiyerai-şik
ve otoriter bir örgüt · haline getinneye yönelik. . . karar­
lar almıştır. " Sonra tekrar Basel Kongresine dön- .
meıcte · ve onu ''Genel Konseyin yetkilerini- doğal özel­
liklerinden uzaklaştıran" bir Kongre· olarak tanım. . .
·
lamaktadır.
.
SonviiHer genelgesindeki bütün çelişmelertn özü
şudur: 1869'daki Basel Kongresindeki oylamanın so­
rumlusu- �87 1 Konferansıdır ve Genel Kon�ey, onu
Kongre kararlarını uygulamakla yükümlü ,tutan Yö­
netmeliğe uymakla suçludur.
Aslında, Konferansa yapılan bütün saldınlann
gerçek nedeni, ilk bakışta görülenden daha az açık
olan 'bir. ş eyd ir Bir kere Konferans, kar arla nyl a
İttifak grubunun İsviçre'deki bütün tertiplerini boz. muştur. İttifak taraftarlan İtalya da İspanya'da, kıs�
men İsviçre· ve Belçika'da inanılmaz bir azimle ça­
lışarak · Bakuilin'in medası geçmiş programı ile En­
ternasyonal İşçi Birliğinin programı arasında planlı
bir · kanşıklık yarat::rnış ve bunu korumuşlardı.
Koriferans, işçi sirufıpın p olitik eyle� ve sekter
hesaplan olan şubeler üzerine iki karariyl a� bu ka­
sıtlı _ kanşıklığı açığa çıkardı. Bakunin'ih progra-. ·
.
'
,
- 135
ınında ileri sÜrülen "politikadan uzak dunna" dü­
şüncesine . hakkettiği. karşılığı veren birinci karar, o
güne kadar yaşanan olaylarla tümüyle doğrulamyar
ve Genel Tüzükle, Lozan Kongresi kararlanyla1 ve di�
·' ğer benzer örneklerle destekleniyordu .U I 7J .
.
Şimdi sekte r · şubeler meselesini ele alalım:
Ş
Proletaryanın buıjuvaziye kar ı mücadelesinin
ilk aşamasına damgasını vuran şey sekterlikti�. Bu­
nun nedeni, proletaryanın henüz bir sınıf olarak ha­
reket edecek derecede gelişmiş olmamasıdır. Tek t�k
düşünürler sosyal uzlaşmazlıklarm eleştirisini geti-
- tirler ve
işçi kitlesinin sadece .kabul edeceği. · yayacağı
ve uygulamaya kayacağı düşsel çözümler sunarlar. Bu ·
6nderlerin kurdukları hizipler, doğaları gereği her·
şeyden uzak dururlar, - bütüri gerçek ·eylemlere, politl­
_kaya, grevlere � -uzlaşmalara, kısacası her türlü bir­
leşik harekete yabancidırlar. Proleter kitlesi bun- lann 'propagandalanna düşmanca bir tavır göster- .
mese de bu propagandadan etkilenmez. ingiltere'de
Chartistler ye sendikacılar ·Qwencilert ne kadar iste­
. dilerse. Paris ve Lyons işçileri de Saint-Simoncul�.
Fouıiercileri ya da Icariacılan · a kadar istediler. Bü­
tün bu hizipler b aşlangıçta harekete bir . itici güç
sağlarıarsa da, h3.!eket llerler iledemez ona kal-şı bil;'
engel haline gelirler. daha sonra . da gerici olurlar . .
Fransa ve İngiltere'deki ' hizipler bunun kanıtlandır.
-
Daha yakın bir örnek, Almanya'da yıllarca proletar­
yanın örgütüne . engel . olan ve sonunda polisin aleti
haline gelen Las allecflerdir. Gerçekte, proletarya ha-
reketi, astroloj i ve ş4myanın, biliı.tıin . çocukluk dö- nemi olduğu zamanlarla kiyaslayabileceğimiz çocuk. luk dönemini yaşıyor. Aına . En�ernasyonalin. kurula.
· (1 1 7)
Asıl metinde, burada bir. dipnotla Londra Konferansının işÇi sınıfının
politik eylemi üzerine IX numaralı karan bütünüyle aktanlmakta,dır.
Söz konusu karar, bu kitabın, XI. bölümünü oluştunnakta,dır.
.bilmesi için . proletaryanın bu a ş amad an geçmesi
runluydu
zo-
·
.
Hizip l e rin hayali
örgütlerine
ve
birbirleriyle uzlaşmayan
kıyasla? Enternasyonal. · her
ka­
ülkenin,
pitalistlere . toprak sahiplerine ve onların devlet ta-.
rafından örgütlenen sınıf iktidarına karşı ortak
sıriı.fl anmn
gerçek ve militan örgütÜdÜr. Bu nedenle. Entemasyo· ·
nalin Tüzüğü, yalnız. aynı hedefe u1aşmaya çalışan ve ­
hepsi aym prograriu · kabul eden işçi demeklerini ·s öz .
konusu yapar. Bu program. proleter hareketinin belli
başlı özellikleriyle sınırlı dır ; teorinin aynntılarını
pratik mücadele den · esinlenecek Çözümlere · b ır ak.: .
mıştır ki, bunlar, şub elerin gazete ve kongrelerinde
belirtilen bütün sosyalist görü şlere eşit değer verile­
rek şubeler arasında yapılan düşünce • alışverişinden
filizlenmektedir.
Tarihteki yeni aşamalan;rı diğerlerinde olduğu
gibi, . eski hatalar belli bir sürb için · ve sadece tekrar
kaybolmak üzere yüzeye çıkarlar� Aynı Ş ekilde En­
ternasyonal de , kendi içinden sekter şubelerin dağ- _
duğutiu görmüştür, fakat bunun olağanQ.stü bir özel­
liği yoktur.
İttifak, bizipierin dirilişini büyük bir il erl eme
sayarak geçmişe ait tHd uğunu kesin bir şekilde gös­
termiştİr. · Zira. başlangıçta belli · il eric i unsurlan
temsil etmekle birlikte. ittifakın programı, Kura nsız
bir Muhanınıed" gibi� görevi ancak buıjuvaz:inin daha
. aptal kesimini korkutmak veya Enternasyonalcilere
·karşı Bonapartçılar ve . diğer savcılar için cephane
_ sağlamak olan keskin ibarelerle kaplanmış bir ölü
· başka bir şey değildir . .
dü Şüncel er kole;ksiyonundan
'
(1 18} _
mücadelede el ele ve rmiş olan_ proleter
�
•.
• .
'
11
,
-
( 1 18)
Jules Favrc'in Av:ru� devletlerine genelgesi ilC?
milletvekili Sacaze'nin
137
Sosyalizmin her cinsinin temsiİ edildiği Konfe- ·
rans, sekter şubelere karşı karan oybirliğiyle kabul
etti . · Enternasyonali tekrar kendi zeminine oturtan
bu kararm, Enternasyonalin ileri dönük hareketinde
yeni bir aşarpayı belirlediğinden _ emindi. Bu karann ,
idam fennanlan olduğunu anlayan İttifak taraftar- .
lan, bunu sadece, Genel Konseyin Enterna13yonale
karşı kazandığı bir zafer olarak görebiliyorlardı. Ge­
nelgelerinde açıklandığı- gibi, böylelikle, Genel Kon­
sey bazı üyelerin "özel programını", · " onların kişisel
doktrinini", "katı doktrini11, "Birlikte duyulabilecek
kabul ettinn eyi başarmış oluyordu .
var ki. bu, bir kaç üyenin hatası değil, zorunlu ·
sonuçtu;- onların Genel Konseye mensup olmasından
gelen ''yozlaştıncı etkiydi11, çünkü nyoldaşlan üzeiine
yetki(!) s ahibi olan bir kirri_senin ahlaklı bir insan o­
larak kalması kesinlikle olanaksızdır; Genel Korisey
bir entrika şebekesi haline gelmiştir."
Sonvillier . Onaltılannın görüşüne göre, Genel
Konseyi Geriel Tüzüğün verdiği yetkiyle yeni üyeler a­
tamakta serbest bıralmıak. büyük- bir hataydı. Bu yet­
kiyle. diyorlardı. "Konsey sonradan, çoğunluğun eğili­
mini · tümüyle değiştirebilecek bütün bir grubu ataya­
bilir." Onlara göre, sadece Genel Konsey üyesi olmak,
insanın yalnız ahlakıri.ı değil sağduyusunu da yıkıma
uğratmaya yeterlidir. Yoksa. çoğunluğun� yeni üyeler
atayarak kendısini azınlık haline düşürebileceğim
· nasıl varsayabilirler?
.
Bununla birlikte, Onaltılarm k endileri çle bu
noktada pek emin gözukmüyorıa.r. Çünkü, daha sontek resmi teoriyi"
Ne
Dufaure'un kanun tasansı üzerine verdiği rapor da dahil olmak llzere,
son zamanlarda Enternasyonal hakkında polis tar�fından yayın­
Ianan yorumlann hepsi, Ittifakın tantanalı bildirilerinden alıntılarla
dolup taşmaktadır. it:t:ifakçılaniı yalnız lafta radikal olan iisluplan, ge­
Iicilere aradıklan malzemeyi sağlam�tadır. {Maıx'ın notu)
ra, Genel kongeyin "beş yıl ardarda sürekli olarak ye· - ·
niden seçüen . aynı kimselerden oluştuğundan" · şika�
yet ediyorlar. Öte yandan da 'bunlann çoğu, herhangi
bir Kongre tarafından seçilmedikleri için düzenli · ola­
rak seçilmiş temsilcilerimiz değillerdir" diyorlar. ·
Meselenin doğrusu şudur: Her ne kadar, belirli ku­
rucu üye�er, Belçika. İsviçre vs. Federal Konseylerinde
olduğu - gibi, kalınışiarsa da, Genel Konseyin · üyeleri
sürekli olarak değişmiştir.
için
.
Genel Konsey, üzerine aldığı görevi
"'·
yürütebilmek
üç temel koşulu yerine getirmek zorundadır. Bi..
rincisi, yapılacak işler için yeter derecede üyeye sahip
olması gerekir;
ik.iiı cisi;.
"Enternasyonal Birlikte .
temsil edilen çeşitli ülkelerin işçilerinden" oluşma­
lrdır; ve· s a riu çta üyeler içinde . işçi sınıfından gelen
unsurlar · ağır basınalidır. Konsey üyesi işçilerin
'Çalışma koşullan konseyin üyelerinde sürekli bir de­
ğişmeyi kaçınılmaz hale getirdiğine göre. Konsey;
·
yeni _üyeler atama hakkına sahip olmadan bu ko·
Ş:ullan nasıl yerine getirebilir? Ne var ki, bu hakkın
daha kesin bir şekilde tanımlanmasına · ihtiyaç vardı
ve bu da son Konfraılsta ele alındı.
-
-
ingiltere'nin kıl payı temsil edilebildiği Kongre�
lerde Genel Konseyin elciuğu gibi yeniden seçilmes�.
- onun. olanakim içinde görevini yaptığının kanıtı o- larak görülebilirdi. Ne var ki, Onaltılar bunu, sadece
''Kongrelerin körü körüne inancı"nın, Basel'de "yet­
kisini �endiliğinden Geneı• Konseye terketme nokta�
sına" kadar -varacak bir inancın
düler.
kanıtı olarak gör�
·
Onlara göre, Konseyin "normal rolüu, "sadece ya�
zışma ve istatistik tutma için bir büro" olmalıdır. · Bu
tanım, · Tüzüğün . yanlış _ bir çeVirisinden çıkart�ştı.
Entemasyonalin .Genel Tüzüğü, herhangi bir bur�
juva demeğinfu. aksine, . onun idaıi örgütüne dokun.. .
139
maz. Bu, deneyim yoluyla çözülmek ve formüle edil­
mek üzere gelecekteki Kongrelere bırakılmıştır. Yine _
de, çeşitli ülkelerin şubeleri arasında köklü bir ulus­
lararası nitel ik yaratacak olan - şey s�dece birlik ve
- ortak eylem olduğundan, Tüzük, Genel Konsey üze­
rinde örgüt içindeki -herhangi bir başka unsurdan
daha fazla dunnuştur. ·
Madde 6 şöyle der: "Genel Konsey,' ·çeşitli- ulusal ve
yerel g lll pl ar arasında uluslararası bır aracı görevi
yapacaktır" ve sonra nasıl davranacağına · d air - ör­
nekler verir. ·Aslında bu örnekler _ arasında şöyle bir
talimat vardı: Genel Konseye,'iderhal pratik adımlar
atılmasrm gerektireri mesela uluslararası çatışmalar
gibi durumlar olduğu zaman, Birliğe bağlı dernekle-rin
aynı anda ortak eyleme geçebilmelerini" sağlama- _
!ıdır. Bu madde şöyle devam eder: "Uygun .görüldükçe
Genel . Konseye çeşitli yerel ve ulusal demeklere ; önert
götünne inisyatifine sahip olacaktır. " · Tüzük aynca,
Konseyin Kongrelerin toplantıya çağınlması ve ha­
zırlanmasında oyuayacağı rolü belirlemekte ve ona,
kongrelere götürolmesi gereken özel işler vermekte­
dir; _ . Tüzük, grupların kendiliğinden eylemi ile Bir­
liğin ·ortak eylemi arasında hemen hemen · hiçbir
zıtlık görmediğinden şöyle - der:
-
Her ülkedeki işçi hareketini_ başarılı kılacak tek
kuvvet birlik ve ortak çalışmadır. Enternasyonal
.
Genel .Konseyinin y.ararlı olması · da, _ büyük çapta; az
sayıda ulusal işçi birliği merkezlerty le mi yoksa _
· say ısız küçük ve birbirinden .kopuk yerel demeklerle­
mi çaltşacağınq. baglıdır. Bu nedenle, - Enternasyonal
Birliğin üyeleri, kendi ülkelerinin birbirinden kopuk
- işç� demeklerini merkezi ulusq..l organlar · tarafındiın_
· · temsil . edilen ulusal kuruluşlar haliiıde · birleştirmek
içi n bütün. gay�etıerini göstereceklerdir ·
•
140 -
.
-· cenevre Kongre s i tarafından kabul edilen İdari
·
2. fıkrası ş öyl e der: "Ge�
n el Konsey Kongre kararlannı uygulamak zonın­
dadir. " Bu yönetm
; Genel Konseyin ta başından
b eri Birliğin uygulayıcı kolu olma durtımunu res­
mileştirdL Başka h içbir ��serbestçe verilmiş yetki"
yokken. · manevi "yetki.. ohnaksızın emirleri uygula- mak zor o luyo rdu Cen�vre Kongresi aynı zamanda ,
Genel Ko ns eye "resmi · ve bağlayıcı Tüzüğ ü� yayın­
lamasım da ·emretmiştt
Aym Kongre şu karan aldı: "Her- şub e yerel yö­
netimi için yerel koşuilara ve o _ ülkenin y asalanna .
uygun tüzü� ve içtüzükler yapmakt� özgürdür. Fakat
bu tüzük ve içtüzükler, G enel Tüzüğe ve Yönetmeliğe
aykın bir şey içe remezle r.-'
Yönetmeliğin ' II, maddesinin
e).İk
.
.
'
·
'
Her şeyden önce şunu· görüyoruz ki. bu kararlarda.
ne - özel ilkeler ilan edilmesine ne de Entemasyoncil.in
•.
- bütun gruplan tarafııldan g ü d ül e n ortak amaç dı­
şında h erh a·ng i bir grubun kendi inisyatifiyle özel .
görevler yüklenmesine en ufak bir atıf yo ktur Mesele ·
sadece, her şubenin Genel Tüzüğü ve Yönetm_eliği ��ye­
rel koşullara ve kendi ülkesinin yasalarına" uydurmak h akkına sahip olmasıdır.
İkinci olarak. böyle özel tüzüklerin . Genel Tüzüğe
uygun olup o lmadığını kim tesbit edecektir? Açıktır
ki, bunu yap maya yetkili- bir otorite" bulunmazsa,
yukandaki karar geçersizdir O zaman sadece düşman
veya polis şubeleri kurulmakla kalmaz. aynı zaman­
.
·-
n
• .
da kendi sınflannı te rke tmiş olan buıjuva ins ans e­
veriert de Birliğe s1zarıai. Bunlar B irliğin tüm hite- ·
1iğini değiştirmeleri bir yana, sayılan yetecek olurs a
Kongrelerde işçileri azınlıkta da bırakirlar.
·
B aşından beri, uiusal ya da. ye rel federasyonlar
kendi bölgelerinde yeni şubelerin kabul veya · red de­
dllmesinde, bu şu elerin tüzüklerinin Genel
üğe
.
.
�
'füz
14 1
uyup uymadığma bakarak bunlan kabul veya reddet�
me hakkına sahip olmuşlardır. Bu görevin Genel Kon·
sey tarafından yapılması, · yerel bağunsız · derneklerin,
yani kendi ülkelerindeki federal ağın dışında kuru­
lan derneklerinde Genel Konseyie doğrudan bağlar
. kurmasına izin .veren 7 maddesi lle qngörülmüştür."
İttifak, bu hakkı kullanmaya tenezzül etmedi ve do-:­
layısıyla da 'Basel kongresine . temsilci gönderme ko­
şullanm yerine getiremedi.
Tüzüğün 7. maddesi bazı ülkelerde ulusal federas­
yonlann kurulmasını önleyen . yasal engelleri de gö.;.
zön�nde tutmuştur; bu nedenle böyle yerlerde federal
konsey görevini Genel Konsey yüklenmektedir.
.
Komünün yenilgisinden bu yana, bu tip yasal . en­
geller birçok ülkede daha da artmıştır . Bu durumda
kuşkulu unsurlar Birlik dışında tutulmak · isteniyor. sa, Genel Konseyin çalışması daha da gerekli hale gel­
mektedir. Bu nedenle, son zamanlarda Fransa'daki
komiteler kendilerini polis casuslanndan kurtar­
ması için Genel Konseyin müdahale etmesini iste­
mişler: öte yandan bir başka büyük . ülkedeU 1 9l . Enter- .
nasyonalciler doğrudan Genel konseyden veya .kendi­
lerinden vekalet almayan hiçbir şubenin kabul edil­
memesini talep etmişlerdir. Bu ricamn nedeni, baş­
döndürücü gayretleri, . birbiri ardından eşi görülmedik ­
keskinlikte· yeni şub eler kurma şekline dö nüş en ajan
provokatörlerden kurtulm.aktı. Başka bir yönden, de
bazı sözde anti-otoriter - şubeler, dahili bir anlaş­
mazlık . Çıkar çıkmaz Genel Konseye başvurmaktan
çekinmemekt� ve hatta • .. Lyons'daki anlaşmazlıkta
olduğu gibi, Genel Ko:r;ıseyin karşı tarafı hizaya getir-·
.
. rnek için bütün yetkislni kullanmasını talep .etmekte­
dirler. Konferanstan sonra olan daha yeni bir olay:
(1 1 9)
Bu ülke Avustt.uJ:a'dır.
'
142
.
Turin "İşçi ' Federasyonu" kendisini Entemasyonalin
bir şubesi ilan etmeye karar verdi Sonra bir bölünme
.
oldu ve azınlık grubu "Proletaryanın Kurtuluşu Der­
neği"(ı2o) adıİlı aldı. Bu demek, Enternasyonale ka­
tıldı ve Uk işi, Jura · Federasyonu lehinde bir karar al..;
mak oldu. Gazetesi İl Proletario despotluğun her bi­
çimine karşı kızgın · yorumlarla . doluydu. Bu de:rneğin
ödentilerini g ö nde ren _sekreterleri, G enel Konseyi, ·
eski Fe.d.erasyonuri da muhtemelen ôdenti gön ..
dereceğinden. haberdar etti ve . "İl. Proletario'da oku- .
muş olacağınız gibi, Proletaryanın Kurtuluşu Derneği
. İşçi Federasyonunu oluşturan ve işçi pozu takınan
burjuvaziyle h ertürlü dayanışmayı reddetmeye . . .
..
karar vermiştir. " diyerek� Genel Konseyden "bu .lraran
bütün şubelere bildirmesini ve eğer . gönderecek olur­
larsa söz konusu grubun on kuruşluk ödentilerini red­
detmesini" istedi. (l 2 ll
Entemasyonalin bütün gruplan gibi, Genel Kon­
-seyin görevlerinden biri de propaganda yapmaktır�
Bunu bildirilerle ve Ente m asyonal in Kuzey Ameri­
ka '_d a� · Almanya'da ve bazı · FransJZ kentlerinde kuru­
,
luşlar oluşturmuş olan görevlileri aracılığıyla yapar.
Genel Konseyin bir başka görevi de, grevlere, tüm
Enternasyonal adına yardım ederek destek olmaktır.
İşçi - Federasyonu.
( 1 20)
1871 sonbabannda Tuıin'de kUrulmuştu. Mazzini­
cilerin etkisi altındaydı. 1872 Ocağında proleter unsurlar, federasyon­
dan aynldılar ve Prçıletaryanın Kurtuluşu Demeğini kurdular. Daha
sonra Enteroasyonale katılan bu örgütq, 1 872 . Şubatına kadar gizli bir
polis ajanı olan Carlo Ter.zaghi yönetti. n Proletarlo, 1 872'den 1 874'e
kadar 1\ırin'de yayınlanan bir İtalyan gazetestydi. Bakunincileri des- tekleyerek, Genel Konseye ve Londra Konferansı karartanna karşı
(1 2 1)
-
çık.b.
Bakunin'in dostu olan yazışma sekreteri tarafindan temsU edilen PrO­
letaıyanın Kurtuluşu Derneğinin o zariıan görtintişteki düşüneeleri
böyleydi. Aslında, bu şubenin eğilimleri çok değlşikti. Dernek. hem pa.;
i-alan zimmetine geçirerek hem de Turln polis şefiyle yakın arkadaşlık
yaparak çifte sadakatsizlik gösteren bu temsileiyi attıktan soma daha
başka açıklamalar da getirdikten sonra, Genel
- . Konseyle arasmda
hiçbir anlaşmazlıkkal�ı.
(Marx'm notu].
143
(Genel Konseyin çeşitli Kongrelere ,sunduğu raporlara
Bir çokları arasında seçtiğimiz aşağıdaki
örnek, G enel Konseyin grevler s ır asınd a ki çalış­
malannın · ne kadar yararlı olduğunu g östermekted ir
İngiliz Demir Dökümcüleri D ireniş -D e rn e ğ i başka
ülkelerde , özellikle Birleşik· Devletlerde şubel eri bulunan uluslararası bir sendikadır. Ne var ki� Ameı.i.kalı
dökümcülerin bir grevi sıra sında bunlar, kendi yer­
lerine İngiliz dökümcülerinin gönderilmesini durdur�
· b akınız} .
.
-
,.
mak için Genel Konseyiri müdahale etmesini gerekli
gördüler.
Entemasyonaliİı gelişmesi. çeşitli Federal Kon­
Genel Konseyi de h akemlik ·yap­
maya zorlamış bulunuyor.
Brüksel Ko ngres i şu kararı a lmışt ır: "Federal
Konseyler veya Komiteler her üç - ayda bir G enel Konse
ye , kendi şub elerinin idari ve mali durumlan hak­
kında rapor vereceklerdir. " (İdari Yönetmelik IV.
seyleri olduğu gibi,
..
3. fıkra)
Nihayet. Onaltılan çileden çıkaran Basel Kongre­
si, Birlik geliştlkçe · büyümüş olan idari ilişkileli res�
mileştirmekten başka bir şey yapm a dı Eğer Genel
Konseyin yetkilerini çok fazla genişlettiyse . b u nun
suçu. b ağıra çağıra bizzat bunu isteyen Bakunin'in,
Schw:itzgu eb el'in, Robert'inU 22l değil d e kimindir?
Bunlar acaba kendilerini Londra'daki Genel Konseye
"körü - körüne ,. bağlı olmak."la suçlarlar ını?
İşte Basel Kongresi tarafından kab ul edilen · İdari'
madde
.
.
· .
Yönetmelikten iki madde:
II/ 4: "Entemasyonale katılmayı düşünen her yeni
şube veya dernek. Geri_el Konseye bağlılığını derhal
açıklamak ıorundadır.'.' ve II/ 5 : "Genel · Ko nsey her
yeni şube veya grubun katılınasını J;mbul veya re ddet
.
..
(1 22)
144 .
Adheınar Schwitzguebel İsviçreli.bir oymacı; Frltz Robert ise İsviçreli
bir Ôğrebnendi.
me hakkına sahiptir;_ karara gelecek Kongrede Itiraz
edilebilir." Federaf ağlar dışında kurulan yerel b a­
ğımsıZ derneklere- ilişkin olarak, bu maddeler sadece ·
Entemasyonalin ilk başından beri görülen ve sü­
rekliliği
Entemasyonal
için gerçekten · b ir
ölüm
kalun meselesi · olan bir uygulamayı kurulmakt� olan.
bütün şube veya derneklere hiç ayınm yapmadan -uy-,
gulayarak genelleştinnek çok ileri gttİnek olur� Bu
maddelerin, Genel Konseye gerçekte verdiği hak, �ede- ·
rasyonlarm iç işletine kanşmadır, fakat bunlar Ge­
nel Konsey tarafından
hiÇbii-
zaman bu şekilde kul­
lanılmamıştır. Onaltılar. G enel Konseyin, varolan
federasyon veya · gruplara katılmak isteyen yeni şu­
belerin işlerine kanştığı tek bir olay gösterebilir mi? .
Aktanlan kararlar kurulmakta olan şubelere
ilişkindir; aşağıdakiler ise zaten tanınmış olan şu­
belerle ilgilidir:
II/ 6:
��Genel Konsey. Entemasyanalin herhangi
bir Şubesini gelecek Kongreye kadar atma hakkına sa.
hiptir. "
·
11/7:
"Ulusal bir grubun dernekleri veya şubeleri
ya da değişik uluslardan gruplar arasında çatışma
olduğu takdirde Genel Konsey çatışmayı karara bağ­
layabilir. Bu karara, kesiri kararı vermeye yetkili
olan gelecek Kongrede itiraz· edilebilir."
Bu iki madde aşırı durumlar için gereklidir, ama
Genel Konsey bugüne kadar bun1an hiç kullanma­
mıştır. Yukanda anlatılanlar, G�nel Konseyin tek bir
.
şubeyi atmadığuu ve anlaşmazlık halinde, her iki ta­
rafın isteğiyle hakemlikten öteye birşey yapmadığını
-
göstermektedir.
S onuçta.- mücadelenin ihtiyaçlannın Genel ·Kon­
seyi üstlemnek durumunda bıraktığı bir göreve geli­
yoruz.
Btı , ittifak taraftarlarını ne _ kadar üzerse
üzsün, sııi proletarya ·hareketinin dÜşmanlan _kendi.
.
145
sme sürekli saldırılar yönelttiği için, Genel Konsey,
Enternasyonal İşçi Birliğini s avunanlarm en ön
·
safında yer • ·almaktadır.
�vOnalWar, Enternasyonaliiı gerç ek yüzünü göster­
dikten · sonra� nasıl olması g erektiğini anlat�aya
geçiyorlar.
BirinciSi7 Genel - Konsey resmen bir yazışma ve iS-·
tatistlk sağlama bürosundan öte bir şey �lmamalıdır.
Genel Konseyin idari görevleri t erke dilince yazış­
malan da elbette, Birliğin çeşitli organlannda zaten
yayınlanan bilgileri yeniden s öylemeye indirgene­
cektir. Dolayısıyla, yazışma bürosunun varlığıyla
yokluğu arasmda bir fark olmaz. İstatistik sağla­
maya gelince. bu "işi güçlü bir örgüt ve hatta asıl
Tüzükte. özellikle belirtildiği gibi ortak bfr hedef ol. maksızın yap ılamaz - Bunlar ise "despotluk" koktuğu
için, bir büro belki bulunmakla b irl ikte istatistik
bürosu o lmam alıdır _;Kısaca, Genel Konsey olmama- ·
.
lıdır. Aynı mantık, Fede ral Konseylert, yerel komite­
leri ve_ diğer bütün "otorite" merkezlerini dağıtacaktır.
Geriye yalnız özerk şubeler kalacaktır.
9ndan sÇ)nra, bu serbestçe federasyonlaşan ve hiç­
,
,
.
.
.
·
biT . qtortteyle, "hatta_ işçilerin seçtiği ve işçilerden olu­
şitı" otoriteyle bUe eli kolu bağlı olmayan bu "özerk
ştibelerin" görevi ne olacaktır?
· _ .I:lu noktada, Genelgedeki boşluklan, Jura Federal
Komıtesinin . ·OnalWar Kongresin sunduğu_ rapordan
yararlarularak doldurmak gerekir. "İşçi sınıfını, . in­
sarwğın . �eni Çıkarlannın gerçek temsilcisi yapmak
iÇii,ı,i• :' o_nlanıi örgü_tlerl "diğer herşeyin bağımlı olduğu .
yl)netllme�dir. Bu düşünce çağı-
q-ü_şı:inc�.-_ta�mc!an
146
mızın . ihtiyaçlarından ve insanlarm · iç
eğilimle­
rinden. sosyal hayattaki fenomenleıin uzun ·_süren bir
inceleme-si aracılığıyla formüle etmek ve sonra bu
düşünçeyi. işçileriintZin örgütlerine yani _as ıl yerine
ulaş tırmak; hedefimiz bu olmalıdır vs. " Sonuçta
"emekçi halkımız içinde gerçekten devrimci bir sos�
yalist okul" kurulmalıdır.
.
B öylece, bizim özerk işçi şubeler!, bir anda
,
öğ­
retmenleri ittifaktakl beyler olan bir sürü okul duru­
muna geliyor. Onlar "uzun süreli11 incelemeyle d ü­
şünceyi asıl yerine ulaştınyorlar. " Onlar için işçi
sınıfı bir ham maddeden, · şekillenmek için Ruh�ül Ku­
düslerinin nefesine ihtiyacı · olan · bir karmaşadan
·
başka bir şey · değildir.
·
Bütün bunlar.
İttifakın . aşağıdaki cümlelerle
başlayan eski programının bir özetidir: "Banş · ve
. özgürlük
Demeğini terkeden sosyalist azınlık" poli­
tik ve felsefi meselelerin incelenmesini özel görev .
edinen yeni bir Sosyalist Demokrasi ittifakı" kurul­
masını önerir. "DüŞünce"lerinin ilk çıkt-ığı yer budur!
"Böyle bir yükümlülük: Avrupa ve Amerikan'ın sa­
. .
mimi
sosyalist
demokratianna
birbirleriyle
ha­
berleşme ve düşüncelerini güçlendilme aracısı ola-_
caktır. "U23)
Demek ki; keiıdi itiraflarına göre , bir burjuva
demeğındeki azınlık grubu , Basel Kongresinden az
önce ve bu kongreyi, kendilerini işçi kitlelerine gizli
b ir _ bilimin, dört cümlede özetlenen ve 11Sınıflann·
(l23l
Açık bir kongre toplamanın ya thanetin ya da ahmaklığın dikalası ola­
cağı bir sırada, gı.zU konferans topladiğı için Genel Konseyi dunnadan
suçlayan lttıfak taraftarlan, bir yandan açıklık ve doğruluğu dilierin­
deiı. düşürmezken öte yandan, Tüzüğümüzü tümüyle çiğneyerek En­
ternasyonal tçinde, Entemasyonale karşı ve şubelert, sezdirıneden
Bakunin'in papazvali denetimi altına sokmayı amaçlayan gizli bir
örgüt kurmuşlardır. Genel Kons_ey, gelecek kongrede, bu gizlı örgüt ve
onu çeşitli ülkelerde (örneğin lspanya'da) yönetenler hakkında so­
ruştumıa ·açılmasını isteyecektır. (Marx'm notu].
147
_
'
ekonomik ve sosyal eşitliğinde" doruk nokta sına va­
ran bir bilimin papazvari uygulayıc ılan olarak sun­
mak için araç ol arak kullanmak üzere Enternasyo-
- nale sızmıŞhr.
Entemasyonal e önerilen yeni ö rgüt ün bu teorik
"görevi"nin yanı sıra bir de pratik yanı vardı. O n­
altılann Genelgesi şöyle diyor: "Geleceğin toplumu ,
Enternasyo nal tarafından kabul edilen örgütün ev- :
renselleşmesi olmalıdır. - Bu nedenle, Entemasyonali,
bir an önce kendi idealimize olabildiği kadar yakın
hale getirmeliyiz."
_ "Otoriter bir örgütten özgür ve eşitlikçi bir top lum
nasıl çıkabilir? Bu. _ imkansızdır. G ele c ekt eki insan
toplumunun cenini olan Enternasyonal, özgürlük ve
federasyon ilkelerimizi şimd iden sadık bir şeklide ·
yansıtmaya başlam�lidıru
Başka bir deyişle, Orta Çağdaki manastırlar nasıl
cennetteki hayatın yansunası oldularsa , entemasyo­
nal de, "cenin11i İttifakın rahmine düşmüş olan yeni
Kudüs'ün yansıması olmalıdır. Eğer Komüncüler,
Romünün "gelecekteki in s C!ll toplumunun cenin1'1
olduğunu farketmiş ols alardı, bütün disiplini ve si­
lahlan -savaşlar olmayınca - derh al yokolması gere�
· ken şeyleri fırlatıp atar ve yenilmezlerdi! ·
·
"Uzun süreli· inceleme"lerine rağmen, Onaltılann'
·
bu ·. · çekici pla�. Ente ma syo nali, tam ölüm kalım
1
mücadelesi verirken örgütsüz ve silahsız bıralanak
için hazırlamadıklannı iyice açığa kavuşturabilmek
için, ·Bakunin, asıl metni, Eİıte ma syonalin örgüt­
lenınesi üzerine bildirisinde yayınlamış bulunuyqr.
(Almanach du Peuple pour
C enevre 'ye bakınız.) _
187� ,
-VIŞimdi Jura
�
148
Komitesi tarafındaıi Onaltılar
-
.
Kong.
resine sunulan rapox:u okuyalım. Resmi gazeteleri La'
Revolution Sociale ( 1 6 Kasrm) şöyle diyor: "Bu raporu ·
okumak, Jura Federasyonu üyelerind_en beklenen bağ­
lılık ve pratik ze kanın gerçek ölçüsünü verecektir . "
Rapor, "Enternasyonalin şubelerinin durumu üzerin­
deki . . . biraz maneviyat bozucu etki"yi, Fransız-Prus�
ya savaşı ve Fransa'daki - iç savaş sırasındaki "o kor­
kunç olaylaran yilkleyerek başlıyor.
Her ne kadar, Fransıi-Prusya savaşı, her iki or­
duya büyük sayıda işçiyi çekerek şubeleri örgütsüz bı-.
rakmak eğilimini gerçekten gösterdiyse de, İmpara­
torluğun çöküşü ile Bismarck'ın fetih savaşı yapaca- ğını açıkça ilan etmesinin .hem Almanya'da hem de
İngiltere'de Prusyalılarla saf tutan b!!ıjuvazi ile en­
ternasyonalizmini her zamankinden daha kuvvetli
·bir şekilde · gösteren proletarya arasmda . şiddetli bir
;mücadeleye yol açtığını söylemek de aynı derecede
doğrudur. Böyl elikl e Enternasyonal her iki ülke de de
mevzi kazandi. Bu , davramş. Aıiıerika'da da geniş Al- ·
man proleter göçmenleri kitlesi içinde bir bölürune
yarattı; . enternasyonalist gurup9 şoveniSt olandan ta­
ı
·
mamiyle aynldı.
Daha başkc:i bir açıdan bakacak olursak, Paris'te
Komün'ün yaşama geçmesi. Entemasyonalin dış · geM
lişmesine ve ilkelerinin bütün ülkelerdeki . şupeler ta­
rafından hararetle savunulmasına eş� görülmedik bir
. hız verdi. Ne var ki� raporu şöyle devam eden Jura Fe-·
derasyonu hariç: "devlerin savaşı başladığından bu
yana- . . . bazi insanl� sadece zaaflannı gizlemekte
olduklanru . . . düşünmek zoruncia kaldık . . . Bu durum
(kendi saflanndaki) bir çok · kimse için g;üçsüilük beM
lirtisid ir" fakat onl ann hayal .ettiğine göre "bu aksi­
ne,_ . . . Entemasyonalin toptan değiŞmesi için ideal bir ·
durumdur. Bu ustün durimia daha yakuidan bakar- .
sak_ oriiann alçakgönüllü dilekleri daha belirginn
149
leşecek.
Komite, feshedilmiş ve yerini_ Malon şubeslnin
almış olduğu ittifakı b ir yana bırakarak, yirmi . şu-·
· b.edeki duruin üzerine bilgi vermektedir. Bunlardan
- yedisi, _ Komiteyi toptan reddetmişti. İşte raporda bu
·
konuda söyle nenle r:
Bienne'deki dolapçılar şubesi ile oymacılar ve
modeleller şubesi, kendilerine gönderdiğimiz yazış­
maların hiçbirine cevap vermediler.
Neuchdtel'de, marangozlar, dolapçılar, oymacdar ­
ve modelcilerden oluşan meslek şubesi FederaL Komitenin yazdarUla h_içbir ·cevap vermedi.
Val-de-Ruz şubesinden hiçbir haber alamadık
Oymaetiarın ve modelcilerin Le Locle şubesi · Fe·
deral Komitenin yaztlanna hlt;bir cevap. vermedi.
Özerk şubelerle Federal Komiteleri arasındaki
ozgür illşkll erden k.asıt herhalde bu olsa gerek.
Bir başka şube, - ııcourtelary bölgesinin aynıacılar
ve modeleller şubesi, üç yillık inatçı bir ısrardan son..;
ra . . . _ şimdi " Entemasyonalin dışmda "bir direniş
derneği kuruyorlar.n Ama bu onlan� Onaltılar Kong;.
resine iki temsilci - göndermekten caydırmıyor.
Şimdi tamamen ölmüş olan dört şubeye geliyo
. . .
­
ruz:
· Bienne merk;ez şubesi şu - an için çÖlanüş bulunu­
yor. Bununla beraber, en zeki üyelerinden biri. son
günlerde, Entemasyonalin · Bienne'de yeniden - doğma
umudunun kaybolmuŞ olmadığl!lt yazdL ·
·
Saint-:Bıaise -şUbesi. düşmüştür.
Gatebat şubesi. fevkalade · bir' çalışmadan sonra
bölgf;?dekt _ağal.aiın(!) bu yiğit şubeyt yoketmek üzere
giriştikleri tertipZere �oyun eğmek _ zorunda kaldL
150
Son olarak, Corgemont şubesi de patranıann ter·
·
tiplerinin .kurbanı oldu�
Bundan sonra, Courtlaıy bölgesinin, - Onaltılar,,
. Kongresine iki t emsilci göndermekle birlikte "çalış ..
malarını durdurmak gibi akıllı bir adım atan mer- ·
kez şubes��geliyoruz.
n·emek ki, varlığı en azından kuşkulu - olan _ dört
şube var.
"
·
Orange şubesi sosy a lis t işçilerin küçük bir­
çekirdeği haline indirgenmiŞtir
_ Sayd
- arının azlzğı
yerel çalışmaıanni engelliyor.
- Neuchatel'trı. merkez şubesi varo lan koşullardan
dolayı _çok stkıntı çe1aniştir. Bazı üyelerin bağldığı _ ve
çalışmct.Sı olmasay4ı mutlaka çökmüş olurdıi
Le Locle merkez şubesi bir kaç ay ölm.ekle ya·
şamak aras ında askıda kaldıktan sonra s.onunda
dağddL Çok kzsa bir süre önce yeniden kurulmuş bu·
lunuy or. . .
...
·
- Besbelli ki� Onaltılann Kongresine iki temsilci
göndermek amacıyla!
La Chaux-de·Fond'daki sosyalist propaganda
şubesi
nazik bir
durumda
.
.
..
Gelişmek şöyle dursun,
·
daha kötü obnaya doğru gidiyor.
Bunun ardından iki şube geliyor; saınt-İruier ve·
Sonvillier•nın, durumları hakkında hiçbir şey söy�
lenmeden laf arasında belirtilen .inceleme ç·eweleri.
Geriye bir öriıek şube · kalıyor ki, · "merkez şube"
diye adlandınlmasına bakılırsa, artık var olmayan
bütün şubeleriil artığından· başka bir şey olmasa ge·
rek.
ısı
"Moutier merkez şube si h iç kuşku yok ki. en az
zayiat veren şubedir. . henüz hiçbir şube kurulmamış
olmakla birlikte . . . komitesi Federa( Komiteyle - sü­
rekli ilişki_ halindedir. . . " Bu da, şöyle açı)rlanıyor:
"Aşağı bir hayat tarzı olan . . . işçi sınıfının mükem�
mel tavrı, M o uu e·r , şubesinin faaliyetini kolay-
laştınyor. Bu b ölge d eki işçi sinıfırun giderek politik
unsurlardan daha da. bağımsız hale geldiğini görmek
·
isteriZ. "
Açıktır ki, bu rapor gerçekten ·"Jura Federasyonu
beklenen bağlılık ve pratik zekanın ke�
· sin ölçüsünü: vermektedir. " Raporu , ko mite l erinin
asıl ikametgahı olan La Chaux-de-Fonds işçilertnin ·
onlarla herhangi bir iş yapmayı daim8. red d ettikl eri­
nf ekleye rek tamanılayabilirlerdi! Gerçekten de, çok
lqsa .bir süre önce,. La Chaux- de- fond s işçileri, 1 8
Ocak. 18721deki genel toplaritıda, ·OnalWann Genelge ..
sine, hem Londra Konferansının karanın hem de
· Fransız İsviçresinin 1 87 1 Mayıs'ında toplanan kong- ·
· resinde alınan nBakunin, Guillaume ve mürttıerini
Enternasyonalden sürekli olarak atma" kararını oy­
üyelerinden
birliğiyle onaylayarak cevapladılar�
"Enternasyonal içinde savaşın -açık bir savaşın­
patlamasına" yol açtığım kendilerinin itiraf ettiği bu
sözde Sonvillier Kongresinin - değeri konusunda söy­
lenecek başka bir şey kaldı mı?
·
Şüphe yok ki,_ sayılanna - oranla etkilert . çok fazla
olan bu kimseler belli bir başarı _ sağlamışlardJ!. Tüm
liberal ve polis basın onlan açıkça desteklemlştir.
Genel Konseye yaptıklan özel ve Entemasyonale
yaptıklan genel saldınlar, bir çok ülkede kerameti
kendirideri menkul reformcular - tarafından tekrar­
lanmışb.r. ' ingiltere ' d e, tertiplerinin maskesi G e nel
Konsey tarafından düşürülen
yetçileri;
1 52
buıjuva-
,cumhuri- ·
İtalya'da, kısa bir süre önce · Stefanoni'-
­
nİnU24l bayrağı altında�· merkezi Roma ve dinsiz rahip
"otoriter" ve -"hiyerarşikn bir · örgüt
olan ve tüzüğünün onbin frank veya fazla bağışta bu­
hinacak her burjuvanın mermer büstünün toplantı
salonu'na konulmasına iZin veren "Akılcıların Ev­
rensel -Demeği"ni kuran dogmatik özgür düşünceeller
ve sonunda Almanyq.'da yalnız polisin desteklediği
_
ve rahibeleriyle
Neue Social-Demokrat . gazetesini çıkarmakla kal­
m ayıp
�
Prusya�Almanya İmparatorluğunun "beyaz
gömleklilen"(125l görevipi yapan Bis�arck sosyalistleri bunlann ömekleridir.
·
'
Sonvillier özel toplantısı, dokunaklı bir çağn ya­
paı:ak
bütün Enternasyon al şube lerinden derhal bir ·
,
Kongre . toplanmasının acilliği üzerinde d urmal arını
istiyor. Bu Korigre. M alo n ve Lefrançais yuttaşlanıi
deyimiyle Lo ndra Konseyinin sürekli tecavüzlerini
defetmek" üzere toplanacaktır ; doğal olarak bu söz­
lerin asıl anlarriı , Enternasyonalin yerine ittifakı ge- çirroektir Bu çağn öylesine cesaret veren bir karşılık .
aldı ki, bir anda son Belç&a Kongresinin kararların"
.
( 1 24)
1 871 Kasım'mda. bir buıjuva demokratı olan Stefanoni. Akılcılann Ev�
rensel Detneğlni kurmak için bir plan ileri sürdü. Bu derneğin prog­
ramı, bwjuva demokra,t göiüşlerle küçük buıjuva ütopik sosyalizmi�
nin bir kanşımıydı. Derneğin amacı, işçilerin ilgisini. Enternasyonal�
den
tınnak ve onun İtalya'daki etkisini engellemektl. Stefano­
ni, aynı zaınantla, Sosyalist Demokrasi İttlfakl ile dayarnşma içinde
olduğunu ilan etti. Marx ve Engels'in, Stefanoni'ntn gerçek amaCım ve
uz3.kıaş
anarştsderln bUtjuva demokratlanyla olan yakın bağlannı teşhir eden
beyanlan ile İtalyan Işçi sınıfının bazı anderlerinin Stefanom'nin pla­
tuna karşı mücadeleleri, onun, İtalyan işçi sınıfı hareketini buıjuva et(125)
kistne sokma çabalarını önledı.
·
.
·
·
Neue Social-Dem�krat. Schweitzet'in tasalcı Alman İşçilert Genel Bir·
liği hizbıntn yayın organıydı. 1 87l'den 1 876'ya kadar Berlin'de ya·
yınlandı. · Enternasyonalin Marksist . önderlerine ve Bebel ile Lteb-­
knecht'tn Alman Sosyal Demokrat İşçi' Partisine saldınlar yöneltti;
Bakunınciled ve diğer proleter olmayan eğilimleri destekledi.
"Beyaz gömleklileı" (blouses blanches) Fransa'da, ıkınci inipara­
torluk sırasu�.da Bonapart.çı polis tarafından örgütlenmıŞ olan pro­
vokatörlerdi. Işçi olduğunu iddia eden sınıfsız ve lumpen unsurlardan
oluşan bu çeteler, polisin gerçek işçi örgütlerine baskı yapabilmesine
. ' bahane sağlayacak kışkırtıcı gösteriler düzenliyor ve. kanşıklıklar çı�
·
kanyorlardı.
· ·
1 53
.
dan birini tahrif edecek kadar alçalmak zorunda
dılar. Resmi
kal­
organlannda (La Revolution sociale, 4 O­
cak 1 872) ş öyle diyorlar: "Son olarak daha da önemli
olan bir şey9 24 - 2 5 Aralık'ta Brüksel'de bir Kongre .
toplayan Belçika şubelerinin, Sonvillier Ko ngre sinde
Genel Kongrenin toplantıya çağnlmasının acilliği ü­
zerine alınan karann aynısını oybirliğiyle almala­
ndır". Şunu belirtmek yerinde olur: Belçika Kongrest
böyle bir şey yapmadı. Gelecek Haziran'dan önce top­
lanmayacak olan Belçika Kongresine, Entemasyo�
nalin gelecek Kongresine sunulmak - üzere yeni bir
Genel Tüzük taslağı üzerinde çaıışma görevini verdi.
Genel _ Konsey, Enternasyonalin b üyük çoğun­
luğunun dileği uyannc a _ yıllık kongreyi ancak 1872
Eylülünde toplayacakbr. · ,
-VIIKonferanstan bir kaç hafta sonra, _ ittifakın en et­
kili ve gayretli üyeleri olan Albert Richard ve Gaspard
Blanc beyler, Fransız mültecileri arasından, · İmpa­
ratorluğun diriltilmesi için çalışmaya hazır yar­
dımcılar toplamak üzere Londra'ya _geldiler. Hem
Tiıiers'den kurtu.lmak hem de sıfıra inmernek
bunu tek
yol olarak
görüyorlardı.
-Biüksel Federal Konseyi dahil olmak
iÇin
Genel Konsey
üzere,
çıkarlan,
bunların Bonapartçl. manevralan ile tehlikeye
şebilecek herkese uyanıai-da bulundu.
d(i­
Richard- ve Blanc,
1 8 72 Ocak'ında bahaneler ileri
''İm·
paratarluk ve Yeni Fransa. Halkın ve g ençliğin
Fransız vtcdanma çagtısı".
sürmeyi bırakarak · bfr kiüıpçık yayınhidılar:
.
ittifak şarlatanlannın alışılmış alçakgönüllü­
lüğü içinde, kendilerini bol bol övüyorlardı: .
.
'
'
Fransız proletaryasaım ·yüce ordusunu kuran biz-
154
ler
Fransa'da Entemasyonalin en .etkili önderleri
olan . · bizle r(l 2 BJ
-iy i bir talih eseri vun.Llmaktan kur-.
••.
.. .
tuZmuş olan bizler, altında savaştığ-ımız bayrağL . .
hırslı parlamenterlere,
kerıdini
. beğenmiş cumhuri­
yetçilere ve her çeşit sahte demokrata karşı yük­
seltmek üzere burdayız ve her türlü . iftira. tehdit ve
saldırıya rağmen, şaşkm Avrupa'ya. yakmda bütün
Fransızlarm yüreğ.inde yankılanacak çağrunızı _ hay­
kınyoruz: ''Yaşasm İmparator".
Lekelenen ve horlanan II. Napolyon'un · itiban
muhteşem bir şek fide geri verilmelidir.
G örünüşe bakılırsa, bu itibann geri . verilmesi
göreVi, özel olarak, III . -istila'nmU 2 7l gizli ödenek­
lertyle beslenen .Albert Richard ve - Gaspard Blanc bey­
lere · verilmiştir.
Üstelik, şunu da kabul ediyorlar: "Biz, düşün­
celerimizin normal evrimi sonucunda İmparatorcu
olduk.'' İşte, İttifaktaki din kardeşlerini sevindirecek
bir itiraf. Solidatire'nin eski günlerinde olduğu gibi,
Richard ve· Blş.nc, ��politikadan uzak durma" ile ilgili
( 1 2 6)
1 5 _ Şubat'ta Egallte, '1pliğlnız paZara çıkacak!" başlıklı yazısında şöyle
diyordu:
.
''Komüncü hareketin Güney Fransa'da uğradığı yenılginin bütün hı�
kayeslııin anlaşılacağı zamari henüz gelmedi. Fakat şu an için. 30 Nt­
san'daki ayaklarunasının üzücü yenilgl$ine büyük çapta tanık olari
bizler, bu ayaklamnanın gert plandaki A. Richard'ın emirlerini her yere
s� uygillayan G. Blanc'ın korkakbğı, thaneti ve namussuzluğu:
yüzünden yenilgiye uğradığını söyleyebiliriz. Bu sefiller. tyi planlanmış
bir manevrayla, ayaklanma komitelerinin hazırlık çalışmasında görev
alan bir çok kimşeyi uzlaştınn ayı başardılar. Üstelik; bu hainler, En­
ternasyonalin Lyons'daki ttibannı kırmayı da başardılar. Öyle ki, Pa­
ris'te devrim olduğu zaman. Lyons işçileri Entemasyonale büyük bir .
güvenstzlikle bakblar. Örgütsüzlüğün, ayaklanmanın yenilgiye uğra­
masının nedeni budur.· Bu şekilde tecrit olan ve savunmasız bırakılan
. Komünün düşüşü kaçınılmaz olarak ayaklanmanın yenilgiye uğra­
masına yol açmıştır: Biz, Lyons işçilerini kazanmayı ve Entemasyo­
nalin bayrağı albnda saf tutnıalannı ancak bu kanlı ders sayesinde
başarabildik. Albert Richard, Bakuilin ve arkadaşlarının şımank
çocuğu. peygarnberlydt." [Marx'm notu!
( 1 27) III. Napolyon lakabı.
·
155
eski klişelertni yeniden piyasaya sürüyorlar. -onla-
·
nn "normal evrim''lerinden de anlaşıldığı gibi, poli­
tikadan uzak d urma ancak mutlak bir d espotluk ol­
du ğu zaman mümkün olabiliyor, çünkü o zaman iş-_
çiler, aynen bir tutuklunun güneşte dolaşmak isteme­
si gibi, her tütlü politik çalışmadan uzak duruyorlar.<
Diyorlar ki: "Devrimcilerin çağ ı bitmiştir . . . ko­
münizm sadece Almanya ve ingiltere ile, özellikle Al­
manya ile sınırlıdır. Hiç kuşku yok ki, komünizmin,
yavaş yavaş bütün Enternasyonale yayılınadan önce
uzun bir süre hazır1andığı · yer Almanya olmu ştur. Ve
Alman etkisinin Birlik'te rahatsız edici bir şekilde -
yayılması, Birliğin gelj.şm�sini engellerken, bir yan- ,
dan da, sloganlannı hiçbir zaman bir Almandan al-"
mamış olan Orta ve Güney Fransa şubelerinde . yeni
bir yöne gimıesine katlada bulunmuştur."
İnsan sanki, İttifakın kuruluşu sırasında, bir Rus
olarak Latin ırklannı tems il' etmek görevini kendine
yöneiten büyük kahiniU 2 8) ya da "Alman ve :Sismark­
çı düşünüderin - Enteinasyonale �bul ettirmek iste:
dikleri geri hareketi" mahkum eden ngerçek misydn·
lerleri" dinliyor.
·
·
·
· Bu gerçek ge leneğin kaybolmamış ve Richard ve .
Blanc beylerin- vurolmamış olniası ne büyük bir talih!
D emek ki, onların · özel "işi"', orta
ve güney Fransa'da�
esas olarak ve bizZat bu ne denle · "özerk" olaçak Bona­
partçı şub el er kurarak Entemasyonale "yeni bir yön
· vermek" .
Proletaryanın,
Londra
Konfe ran sı
tarafından
- tavsiye edildiği gibi · politik bir parti haline getirilme­
sine gelince, "İmparatorluğun · diril.til.mes i.nden · sonra,
biz" yani Richard ve Blanc� "yalnız sosyalist te orile­
ritı değil, aynı zamanda onlann · gerçekleştirilmesi­
nin ·- başlangıcı olaıt_ devrimci kitle .örgütlerinin . de
{1 28)
156 '
:Bakunin.
işini bitireceğjz."
Kısacası, "özellikle ·Latin ülkelerinde. . Entenıas�
yanalin gerçek gücünü oluşturan". "her şubenin özerk­
liği ilkesi"ni kullanarak Enternasyonalde anarşi ya­
..
ratmaya bel bağlıyorlar.
Anarşi - bu. öğretllerinde sosyalist teoriden sade­
ce bir kaç slog an kullanan üstatlan Bakunin;in bü­
yük savaş atıdır. Bütün sosyalistler için, anarşinin
anlamı: şudur: Proletaı:ya hareketinin aınacı, yani
s osyal sınıfların ortadan kal dinlma sı gerçekleştiri­
lir gerçekleştirilmez. şimdi . sadece büyük üretici ço­
ğunluğu küçük sömürücQ. azınlığın boyunduruğu al­
tında tutmaya hizmet eden devlet iktidan yok olacak
ve hükümetin görevleri bütünüyle idari görevler
hali­
. ne gelecektir. Fakat anatşi. İttifak için çok başka anlam ta ımaktadır. -İttifak. · proletaıyanın saflarında
Ş
anarşi olmasını, sömürücülerin elinde güçlü bir şe­
kilde yoğunlaş an sosyal ve politik kuvvetlerin yıkıl­
masının tek yarolmaz yolu olarak görmektedir. Bu
neden1e de. Enternasyonalin, örgüt ü yerine ' anarşiyi
koymasını istemektedir. Hem de , e ski dünyarun En­
temasyonalin zaten yıkmaya çalıştığı bir sırada. U­
luslararası polis, Thiers cumhuriyetini imparator­
luk peleriniyle örterken onun .ebediyen sürmesi için
'
bundan daha iyi bir olanak bulamaz. (l 29)
Londra, 5 Mart 1 872
33, Rathbone Place, W. Ocağın ortası i.Le
5 Mart 1 872- arasuıd.a yazddı.
1 872'de Cenevre'de broşür halinde yayınlandı.
-
Ü29)
Milletvekili Sacaze, Dufatu"e kanunu Uzerlndeki raporunda, saldırısınm
baş hedefi olarak Entemasyonalin "örgüt"ünü almaktadır. BU örgüt,
onun tüylerini - diken diken yapıyor. "Bu tehlikeli Birliğin muazzam
ilerlemesi''ni belirttikten sonra. şöyle devam ediyor: "Bu birlik� .. kendin·
den önceki hiziplerln gizli çalışmalannı reddetmektedir.· örgütlenmest
ile ilgili :işler ve değişiklikler kamu oyunun gözü önünde y-:ıpılıyor� Bu
15.7
·
BÖLÜM XV
PARİS KOMÜNÜNÜN YILDÖNÜMÜNÜ
KUTLAMA TOPLANTISINDA ALINAN
KAR.AR(130)
-I-
"Geçen 1 8 Mart'ın yıldönümünü kutlamak için
yapılan bu toplantı, 18 Mart 1 8 7 1 'de başlatılan muh­
teşem hareketi, insan soyunu sınıf - egemenliğinden
ebediyen kurtaracak büyük sosyal devrimin şafağı o­
larak gördüğü:Ö.ü natı eder."
(130)
·
158
örgütlenme. sayesinde . . . eylem ve etki alanını yavaş yavaŞ geniş­
letmiştir. Her yerde yeni mevziler kazanıyor.'' örgütü kısaca anlattık­
tan sonra şu sonuca vanyor: ''Dikkatle planlanmış birliği içinde ... bu
geniş örgütün planı anlattığım gibidir. Kuvveti, bizzat bu anlayışta yat­
maktadır. Aym zamanda, ortak eylemde birleşen taraftar kitlesinde ve
sonuçta onları ilerlemeye teşvik eden yentlmez dürtüde yatmaktadır."
·
(Marx'ın notu]
20 Şubat 1872'de yapılan Genel Konsey toplantısında, Jung'un 1 8
Mart'ta Paris Komününün birinci yıldönümünü kutlamak üzere bir
toplantı yapılması önerisi kabul edildi. Toplantı. bina sahibinin son
anda salonu vermekten vazgeçmesi yüzünden yapılamadı. Bununla
birlikte, 18 Mart'ta Enternasyonal üyeleri ve eski Komüncüler, ilk pro­
leter devrimin yıldönümünü kutlamak üzere bir toplantı yaptılar. Bu
toplantıda Marx tarafindan kaleme alman üç kısa karar kabul edildi.
-
Il
-
"Orta sınıflann , işçi sınıfına duyduklan kin do­
layısıyla bütün Avrupa'ya yaydıklan yeteneksizlik ve
_ cinayetler, eski toplum, ister Monarşik ister cumiıu­
rJ.yetçi, hang-i h ükümet biçimiyle yönetllirse
- yöne-
tilsin, ölüme mahkum · etmiştir.11
-ııı.:-
• 11Bütün hükümetlerin Enternasyonale karşı aç­
tıkları cihat ile hem Versay'daki katlllerin hem de
onları yenen Priısyalıların terörü, bu başaniann
boşluğuna ve dünya proletaryasının. Thiers lle Prns­
yalı William'ın ortak kuvvetleri tarafından ezilen
kahraman öncüsünün ardında toplanmakta olan or-
. dusunun, oplan tehdit eden varlığına
tedir."
tqnıklık etmek­
13- 1 8 Mart 1 872 tarihleri
, arasında yazıldı.
The International Herald
gazetesinin 30 Mart 1 872
tarihli _ 3. sayısında yayınlandı.
BÖLÜM XVI
LAHEY KONGRESİNE .SUNULAN RAPOR(ıa_ı)
Yurttaşlar,
Basel'deki sari Kongremizden bu yana iki -büyiik
savaş Avrupa'nın çehresini değiştirdi: FransizwAI­
man savaşı ve. Fransa'da iç - savaş. Bunlardan daha ·
önce baŞlayan, bunlarla birlikte ve· bunlar sona er­
,
dikten sonra da süre gelen üçüncü bir savaş daha var
ki. o da Enternasyonal · İşçi Birliğine _ k�şı verilen
savaştır.
Enternasyonalin Paris üyeleri, Fransız halkına,_
halk oylamasına katılmanın içerde despotluğa, dı­
şanda da savaşa oy vermek demek olduğunu açıkça ve
-
{1 3 1}
160
Entenıasyonalin La.hey Kongresi, 2-7 Eylül 1872'de yapıldı.
·
Kongreye
ulusal öıgi.itü temsilen 65 delege katıldı. Kongre çalışmalannı biZzat
Marx ve Engels yönettller. Lahey kongresinde, Mm, Engels ve taraf­
tarlannın işçi sınıfı_ hareketi i�deki küçük bw:juva sekterliğine karşı
yıllardan beri verdikleri mücadele sonuçlandı. Anarşistlerin sekter
Jaaliyetlert mahkum edildi ve önderleri- Enternasyonalden abldı. Kong­
're kararlan, çeşitli ülkelerde bağımsız işçi sıri.ıfı partilerinin kurulması
Için başlangıç işareti oldu. Mar:x'uı kongrede, Alınanca çevirisini oku­
duğu bu rapor Genel Konseyin 1872 Ağustosunda yaptığı bir top- lantıda kabul edilmişti.
15
vura vura
mesi için'
söyle�şlerc:li.
b _iİ -
Louis Bonaparte'in katledil­
komp}pya � l(atıldıklan
bahanesiyle 23
halk oylamasınd � bir gün önce tutuk­
and a Lyons'da, Rouen'de, Marsilya'da,
Nisan l870'de,
landılar. Aynı
.
Brest'de ve diğer şehirlerde başka Enternasyonaleller
,
de tutuklandı.
dirisiride
Genel Konsey 3 Mayıs 1870 tarihli bil�
.
şöyle diyordu :
·
·
·
Bu son tertip de, gülünç anıları olan önceki iki
tertibin yanında - layık olduğu _ yeri alacaktır. Fransa
şııbelerimize · karşı tantarialı b ir şekilde girişilen ·
şiddet hareketlerinin tek amacı vardır:- Halk oyla­
masının işlemesini sağlamak._
'
'
Gerçekten de. Aralık imparatorluğunun yıkılı­
·
şından sonra, imparatorluğun hükümetteki selefleri,
bu tertibin bizzat Bonapartçı polis tarafından uydu
rolduğun u ve Ollivier'nin, h alk oylamasından bir gün
önce çıkardığı gizli bir genelgede, m emurlanna açık ·
açık "Entemasyonalin önderleri yakalanmadığı tak­
dirde halk oylaması başanlı bir şekilde yürütülem�z"
dediğini gö st eren belgeler yayı�ladılar .rı azı
·
Halk oyl aması komedisi bittikten sonra. Paris
Federal Konseyinin üyeleri Louis Bonaparte'in kendi
yargıçları tarafından 8 Temmuz d a gerçekten mah­
­
.
'
kum .edildiler. ama herhangi bir uydurma kompioya
katıldıklanndan değil, sadece Entemasyonale üye ol�
mak suçundan. Böylelikle, · Bonapartçı hükümet ,
Fransa nın bugüne kadar gördüğü en Yıkıcı savaşı
başlatınayı gerekli. bularak En te rn asyonal İşçi Bir�
liğittin Fransız şubeleİine _ karşı ilk harekata �irişn:ıiş
_
'
( 1 32)
Marx. Savunma Bakanlığı tarafindan 1870'de yayınlanan Papiers et
correspondance de la famille imperiale'e atıf yapıyor. Emile Olliver,
Louis Napoleon'un Ocak-Ağı.ıstos 1 870'de
görev yapan son başba�-;
'
kanıydı.
161
- oluyordu. Fransız işçi sınıfının halk oylamasım red­
cıetmek için tek vücüt haliııd e -ayağa -_dikildiğini unut­
mayalım. Ama şunu da unutmayalım - --ki? "borsalar,
bakanlar · kurullan,
egemen sınıflar ve Avrupa basını,
halk oylamasını, Fransa iinparatorunun Fransız işçi
sınıfına karşı
zaferinin ilk
işareti
_ olarak
kutladılar."
(Genel Konseyin Fransa-Rusya Savaşı üzerine mesajı,
23 Temmuz 1 870).
Halk oylamasından bir kaç hafta sonra, iınpara­
torcu basın, Fransız hallorun savaştan yana tutku­
l anru körüklemeye başladığı zaman, hükümet b askı­
larının kesinlikle yıldıramadığı Paris Entemasyo­
nalclleri,
niyetlenilen savaşı
"caniyane saçmalıkil
olarak mahkum ettiler. IlAlmanya'daki kardeşlerin•
ne, "bölünmelerinin, sadece Ren'in iki yakasında da
despotluğun kesin zaferiyle s-onuçlanacağım" söyle­
diler ve 11Biz, Enternasyonal Birliğin üyeleri, sınır
diye bir şey tanımıyoruz" diye ilan ettiler. Çağnlar1.
Almanya'dan öyle coşkun bir karşılık gördü ki, Genel
Konsey şunları söylemeye hak kazandı:
Bizza t şu gerçek; - resmi Fransa ve Almanya bir
kardeş kavgasına doğru koşarken, Fransa ve Alman­
ya işçilerinin birbirlerine banş ve
iyi
niyet mesajlan .
göndennesi, tarihte eşi görülmemiş olan bu büyük
gerçek, parlak · bir geleceğin yolunu açmaktadır. Bu,
ekonomik sefalet ve politik hezeyan içindeki eski "
toplumun karşıtı olan yeni bir toplumun, ulusal
ha­
kimleri her yerde aynı Emek olacağından, uluslara�
hükmü de Banş olacak olan btr toplumun fdiz­
lendiğini kanıtlıyor. Bu y eni toplumun öncüsü En·­
temasyonal İşçi . Btrliğidir. 23 Temmuz 1 870 mesajL .
rası
_
· Paris Federal Konseyinin. üyelert Cumhurtyetin
ilanma kadar hapis kalırken,
162
Birliğin . ·diğer
üyeleri
·.
' de her gün, Prusya hesabına çal.ışan haiıiler qlarak
suç and ar. .
Sedan'ın teslim olmasıyla, İkinci imparatorluk
başlamasıyla beraber biterken, Fransız-Alman sava­
şı da ikinci aşamasına girdi. Fransız halkına karşı
savaş haline döndü. Prusya, ciddi bir eda ile ardarda,
sadece yabancı saldırıyı püskürtrnek için _silaha
sarıldığını söyleyen bildiriler·- yayınladıktan sonra,
artık maskesini bir yana attı ve fetih savaşını ilan
etti. O andan itibaren de, yalnız Fransa'daki cu hu ­
riyete karşı değil;, aynı zama nda Almanya'daki Enter­
nasyonale karşı da savaşmak zorunda kaldı. Bu
çatışma ile ilglli olarak, burada, ancak bir kaç olayı
üstü kapalı bir -şekilde anlatabiliriz. ·
l
ıl
m
nı
S avaşın ila nd an hemen sonra, Kuzey Alman
Federasyonunun büyük bir 'kısmı, Hannover, Olden­
burg, Bremen, Hamburg, Brunswick, Schleswig-Hol­
stein, Mecklenburg. Pomerania ve Prusya ilinde sıkı­
yönetim ilan edilmiş ve bu şehirler General Volgel
von Falkenstein'in nazik merh ametine terkedilmişti.
Yabancı işgal tehdidine karşı b ir güvenlik önlemi o..
larak ilan edilen sıkıyönetim. bir anda Alman Enter­
nasyonalcilerine karşı savaş haline dönüştü.
Paris'te cumhuriyetin ilanından bir gün sonra, .
ülkenin yasalannın sınırlan içinde Enternasyona­
lin bir şubesini oluşturan Alman Sosyaı.:.oemokrat
İşçi Partis� Brunswick Merkez Komitesi. işçi sını­
fını, Fransatnın parçalanmasına bütün olanakla­
nyla karşı çıkmaya. bu ülke için şerefli bir banş is-·
- terneye ve Fransız Cumhuriyetinin tanınması için a­
j itasyon yapmaya çağıran bir- bildiri yayınladı (5 Eylü l) . Bildiri, Als as ve Loren'in ilhakı önerisini
bütün Almanya 'yı bir Prusya kışlasına döndünneye
ve savaşı. Avrupa'da sürekli bir kurum olarak yer­
leştirmeye yönelik bir suç olarak mahkum etti. 9 . Ey-
163
lül'de Vogel von Falkenstein, Brunswick . Komitesinin
üyelerinr tutuklattırdı ve zincire
daki bir Prusya kalesi olan
vurarak Rus sıninn­
600 trill ötedeki Lötzen'e
gönderdi. Wilhemshöhe1de _ misafir edilen İmparatora
· U33l debdebeli ziyafetler çekilirken, burada Entemas-.
yonaleilere alçakça davranıldı. Tutuklamal�r. işçi­
lerin bir Alman devletinden ötekine kovalaninası�
proleter gazetelerinin ·susturulması, askeri vahşet ve
iŞçi
her çeşit p olis tertipleri, Alman
sınıfını, Enter­
.
nasyonal öncüsünün Brunswick bildirisine uygun ha­
reket etmekten alıkoyamadığından, Vogel von Fal­
kenstein ,
21
Eyl ü l d e
'
yayınladığı
bir
bil diriyle
S osyal-Demokrat . İ şçi Partisinin h ert ü rlü to�
plantısını yasakladı. Bu yasak.-- 5 Ekim tarihli başka .
bir bildiriyle kaldınlırkefi. •��stein, p olis casus-:
y9rdu :
lanna� saflıkla şu emri vert
. . . Almanya'nın
koş ullarına
karşı
kabul
.
ettirmek
Fransa'nın
istediği
barış
;direnmesini göste�
rilerle teşvik eden _ herkesi, sav Cış sırasında e'tkisiz
hale getirebilmem için bizzat bana ihbar ediniz.
Dışandaki , s avaşı
Moltke'yeU34l . emanet e den
-Prusya kralı, içe rdeki . savaşa yeni bir yön ve rm eyi
pl anlıyordu 1 7 Ekim tarihli kişisel emriyle, Vogel
.
_ von _ Falkenstein'ın Lötzen'deki esirlerini Brunswick
bölge mahkemesine; devrettirdi: Mahkeme, ya tutuk­
lularm yasal olarak içerde tutulİnalan için bir neden
bulacak ya da onlan, muhafaza etmesi için tekrar
korkunç generale .geri verecekti.
Bismarck, diplomatik bir genelgeyle, düşünce,
basın ve toplanma özgürlüğünün ve Fraİısa'c;la bariş
{1 33) ' Sedan'da esir edUen Louis Napoleon, 5 EylUl 1870'den 18 Mart 187l'e.�
·
kadar Kassel yakınlanndaki bu Şatoda hapis kaldı;
(1 3�) Helriıuth Moltke Prusya başkomutanıyd.ı.
1 64
yapılmasından yana olanların ateşli taraftan olarak
ortaya · çıkı Avrupa'yla alay ederken, Vogel von Fal�
p
kenstein'in
uygulamaları, doğal olarak, bütün Al­
manya'da taklit e dildi. Bismarck, Fransa'da serbestçe
seçilen b ir · Ulıişal Meclisin kurulmasını isterken,
aynı anda da. Almanya'da Bebel ve Liebknecht, kendi­
sine muhalif olarak parlamentoda Entemasyonali
temsil ettiklerinden ve · yaklaşan genel seçimlerdet ıas)
kendilerinden kurtulabilmek için onları hapsettirt­
yordu.
Efendisi Fatih William. sıkıyönetimı. · yani tüm
medeni hukukun askıya alınmasını, bir karama­
meyle b ütün seçim dönemi boyunca .uza�arak Bis­
marck'ı Versay'dan destekledi. Gerçekten, Kral, Fran­
sa'yla b an ş yapılrnasından . iki ay sonrasına kadar
Almanya'da sıkıyönetimin - kaldınlmasına izin ver­
medi. içerde savaş durumunun sürmesinde ısrar etme­
sindeki. inatçılık ve ke�di Alman e_sirlerine tekrar
tekrar Şahsen müdahalede bulunması. muzaffer si­
lahların gürültüsü ve tüm orta sınfın çılgınca te­
zahüratına · rağmen, proletaıyamn gelişen partisipe
nasıl bir korkuyla b aktığını kanıtlıyordu . Bu , ' fiziki
kuvvetin, ' manevi kuvvete ister istemez gösterdiği
saygının göstergesiydi.
Entemasyonale karşı savaş, halk oylaması gün­
lerinden İmparatorluğun yıkılışma kadar önce Fran-
sa'da, · sonra cumhuriyetin Prnsya'ya karşı · direndiği
dönem boyunca Almanya'da yerel çapta kaldı ise de,
Paris Komününün yükselişi ve düşüşünden sonra ge·
nellik kazandı.
.
6 Haziran 1 8 7 1 'de, Jules Favre; diğer devletlerden
Komün mültecilerinin adi suçlular gibi geri verilme-
035)
Bu seçimler, güney Alman devletleri üzerinde Prusya hegemonyasının
kurulması ve Alsas ve Loren'lıı tlhakıyla kurulan yeni Alman İm­
paratorluğunun ilk �chstag'ı tçkl yapıldı. ·
165
.­
- sini . ve kendi kişiliğinde mükemmelen temsU ediiçn
aile. din, düzen ve mülkiyet gibi kurumlarm düşmanı
olan Entemasyonale karşı genel bir cihad açılmasını
isteyen genelgesini yayınlad ı Avusturya ve Macaris-:­
tan işareti hemen aldılar. 13 Haztran'da Bı.idapeşte
İşçi Birliginin ünlü önderleri baskula uğradı, evrak­
launa el kondu9 kendileri göz altına alındı ve hak­
lannda vatana · ih anet suçlam as iyla dava açıldı. En­
ternasyonalin Viyana şubesinin, Peşte'de misafir
olarak bulunan bazı üyeleri de benzer suçlamalarla
Viyana'ya götürüldüler. Beust, parlamentodan ''En­
temasyonalin bütün Avrupa'da tehlikeli bir şeklide
yayılması nedeniyle her zamankinden daha gerekli
hale gelen politik . istihbarat masraftann için · 30 000
sterlinlik ek ödenek istedi ve aldı.
O zam andan beri, Avustuıya ve Macaristan işçi
sınıfı üzerinde gerçek bir terör hüküm sürmekt e dir
Can çekişen Avsuturya hükümeti, eski imtiyazına,
Avrupa gericiliğinin · Don Kişofu rolünü oynamaya
ha.Ia heyecanla sanlnıış görünüyor.
Jules Favre'ın genelgesinden bir kaç h afta sonra
Dufaure. köylülerine şimdi yürürlükte olan ve sadece
Entemasyonale Üye olmayı ya da ilkelerine -katıl­
mayı suç sayan bir yasa öneriSinde bulundu.- Du(�­
ure'un önerisini görüşen komisyonda tanık olarak
· söz alan Thiers bu yasa önerisinin kendi parlak ze­
kasının ürünü olduğunu ve Enternasyonalcilerin .
.şaşmaz panzehirini yani onlara, İspanyol engizisyo­
nunu n dinsizlere yaptıklannı uygulamanın kendi
keşfi olduğunu söyleyerek böbürlendi. Ama bunu ilk
bulanın kendisi olduğunu iddia edemez çünkü Enter
nasyonalcilerin egemen sınıflardan hak ettikleri ger­
çek kanun, Thiers toplumun kurtancısı olarak görev­
lendirilmeden çok önce Viyana mahkemeleri ta­
rafından . keyfi olarak konulmuştu.
.
.
­
166
26 Temmuz l 8 70'de Avstuıya Proleter partisiitin
en önde gelen üyeleri vatana ihanetten suçlu bulun..;
muş
ve her ay
bir gün katıksız olmak üzere yıllar
boyu hapis cezasına çarptınlmışlardı. .
·
şöyleydi:
._,
·
Keyfi gerekçe
Tutuklular, ketidileri de itiraf ettikleri gibi, Ei.Se­
nach Alman İşçi Kongresi
(1868) programını
l;>enimse�
miş ve ona göre hareket etmişlerdir. Bu program. En­
temasyonalin programını kapsamak(adır. Ent(::mas­
yonal.
iŞçi ·
sırrifının
mülk sahibi s ın ıfın egemen­
liğinden ve politik bağımlılıktan kurtulması için ku­
rulmuştur. Bu kurnluş, Avusturya devletinin varolan
kuiumlanyla bağdaşamaz. DolayıSıyla, her. kim En­
ternasyonal programının ilkelerint benimser ve ya"'
yarsci., Avusturya hükümetinin devrilmesi için hazır­
lık çalışmaları yapmış sayılır ve vatana ihanetten
suçludur.
'
27 Kasım 1 Ş,7 l 'de arunswick komitesinin üyeleri
hakkında karar verildi ve bunlar, çeşitli hapis ceza­
larına çarptırıldılar. Mahkeme, Viyana'daki keyfi ge­
rekçeyi emsal olarak kullandı.
Peşte'de İşçi Birliği üyeleri, yaklaşık olarak bir
yıl, ngiliz hükümetinin Fenian1ara yaptığı davranış
kadar hayasız bir davranış gördükten sonra 22 Nisan
1 8 72'de mahkemeye çıkanldılar. Savcı. burada 9-a.
Viyana'daki keyfi- gerekçenin uygulanmasını istedi.
Ancak sanıklar beraat ettiler.
Leipzig'de, 2 1 Mart 1 872'de, Bebel ve Lieblmecht
Viyana'daki_ keyfi gerekçeye dayanılarak . iki yıı - kale­
bentliğe mahkum edildiler. Bu davarun ayıncı özef­
liği bir Viyana hakimi tarafından kullanılan keyfi
gerekçenin bir Sakson jürisince onaylanmasıydı.
Kopenhag'da. Entemasyonalin D animarka Mer-
i
1 67
kez Komit e sinin üç üyesi,
)3rix, . Pio ve Geleff, 5 Mayıs
1 872 'de, bir açık hava toplantısını, polis yasağına
rağmen yapmakta kararlı olduklannı ilan ettikle­
rinden hapse atıldılar. Tutuklarur tutuklamnaz, hak­
lanndaki iddianın geiıişletildiğl.; .bizzat sosyalist dü­
şüncelerin Danimarka devletinin varlığı ile bağdaş. madığı ve dola�sıyla sadece bu fikirleri yaymanın
Danimarka Anayasasına karşı suç oluşturduğu söy­
lendi. Yine · viyan a' d aki keyfi gerekç e ! Sanıklar hala
hapi�hanede mahkemeye· çıkanlmalannı . bekliyor-
lar.
·
Jules Favre'ın suçlu iadesi isteğini kab ul ettiğini
bildiren cevabıyla ünlü Belçika hükümeti, Dufaure'un
yasasiıun ikiyüzlü bir ko pyas ını Malou aracılığıyla
önermekte gecikınedi.
Papa IX. Pius hazretleri
.
İsviçre Kataliklelinin
bir · .
heyetiyle yaptığı görüşmede duygulanru şöyle açığa
vurdu:
Cumhuriyetçi hükümetiniz, kendisini özgürlük
i denilen şey için ağır özverilerde bulunmaya zorunlu
görüyor. Berbat karakterli btr çok kimsey e sığınak
oluyor. Paris'e yaptığını,
bütün
Avrupa'ya yapmak is­
teyen Enternasyonal adlı tarikata hoşgörü g österiyor.
Entemasyonale mensup efendiler -ki efendi de.;.
ğillerdir- . Tanrının ve insanlığın ezeli düşmanı. he�
sabin.a çalış an korkulacak
kimselerdir. Onları· koru�­
malda ne · kazanılabiltr? Onlar için dua etmeliyiz.
Onlan asın,
( issı
sonra
da .dua edin!
,
·.
Bismarck, Beust ve Prusya'nın baş
casusu Stieber
tarafından desteklenen Avusturya
ve Almanya
(136) , Prusya siyasi polisinin şefi olan Wilhelm Steiber, Manı:'m eski bir
düşmanıydı. Manc, 1852 'de yayınlanan Köln Komünistleri Duruş..
·
·
·
ması kitabında, Steiber'in eski tertiplerini teşhir etnıişti.
·
:
168
·
İmparatorlan 187. 1 - Eylülünürt başında, Salzburg'da
görünüşt e
Enternasyonal
İşçi B irliğine karşı kutsal .
ittifak kurmak - üzere bir araya geldiler. Bismarck'ın
gizli Moniteur'ü olan Norddeutsche Allgemetne Zei
tungU 37} "böyle bir Avrupa ittifakının. devletin, kili­
..
senin, mülkiye tin uygarlığın, tek kelimeyle Avru p a
devletlerini oluşturan her şeyin tek kurtancısı olacağını" ilan etti.
Bismarck'ın asıl ama·cı. doğal olarak, Rusya ile
yaklaşan savaşa karşı ittifaklar kurmaktı ve Enter�
nasyonal bağaya tutulan kırmızı kumaş gibi, Avus­
,
·
,
turya'ya
karşı tutuluyordu.
LanzaU38l Enternasyonal! İtalya'da tek bir karar-
.
nameyle yasakladı. Sagasta, İspanya'da039).
İngiliz
b orsasına yaltaklanabilmek - amacıyla, _Enternasyo­
nali yasa dışı ilan etti. Serflerin kurtuluşundan bu
yana, p.alkın isteklerine bugün ç e kingen tavizler ver­
mek, yann bunlan
sürükleruniş _ o lan
g eti
almak
gibi
tehlikeli bir yola
Rusya, Entemasyonale yö neltilen
"tutun, yakalayın" gibi bağınşmalan, içerde gertc iliği
için · bahane saydı. Yurtdışında. bir­
tekrar getirmek
liğimizin
sırlanna bumunu sokabilmek amacıyla,
Fransız İ:wiçresi Federasyonumuzun orgam
Cenevre .
Egalite'sinin yönetmeni olan Rus ·enternasyonalcisi
Utin'in evinin, bir Rus c asusu önünde aranmasına,
İsviçre hakimini kandırdı. İsviçre'nin cumhuri­
yetç i hükümt_!tinin, kamun mültecilerini . Thiers'e tes- ·
bir _
lim etmesi, ancak İsViçre Enternasyonalcilerinin aji( 1 37)
(1 38)
: u ası
Norddeuts_che Allgemcine Zeitung yan resmi bir gazeteydi. t.e Moni-:
teur univese:ı Fransa'da Bonapartçı rejimin resmi yayın organlığını
·
·
yapmıştı.
. ·
.
I talya Başbakanı Giovanni Lanza. 14 Ağustos 187 1 'de Enternasyonali
·
yasakladı ve Napoli şubesi, 20 Ağustosta zorla kapatıldı.
Entemasyonalin Madrtd Federal Komitesinin 1 871 yazında Portekize
Iltica etmesine yol açan baskıJalodan sonra İspanya İç işleri Bakanı
Pra:xedes Sagasta, 1 872 Ocağında; Enternasyonal şubelerinin ka­
patıhnası için emir verdi.
169
tasyonu sayesinde engellenebildi.
Sonuçta, ingiltere'de bir şey yapamayan Glad­
stone hükümeti, İrlanda'da o sırada kurulmakta olan
şubelerimize polis terörü yöneiterek ve yurt dışındaki
temsilcilerine Enternasyonal hakkinda bilgi topla­
malannı emrederek en azından iyi niyetini ortaya
koydu.
Fakat Avrupa hüldfmetlerinin ortak zekasının
bulabildiği bütün baskı tedbirleri, uygar dünyanın ya­
lancı . güçlerinin giriştiği iftira savaşı yamnda hiç
kalır. Entemasyonal hakkında uydurma hikayeler
ya da esrarengiz olaylar, kamuya açık belgelerin ve
özel mektuplann utanmazca tahrif edilmesi, birbiri­
ni hızla izleyen sansasyonel telgrapar; saygıdeğer sa­
tılık basının emrindeki iftira barajının bütün bu· ka­
paklan, lanetli düşmanı boğacak rezalet selini ser­
best bırakmak üzere _ bir anda açılıverdi. Bu, gerek
uluslanirasında yayıldığı alan gerekse egemen sınıf
kamu oyunun her kesimi arasında tam bir ahenkle
yürütülmesi bakımından tarihte eşi görülmemiş bir
- iftira savaşıydı . . Şikago•cta çıkan büyük yangın üze­
· rlne.- bütün dünyadaki haber aj anslan bunu. Enter:­
nasyonalin şeytani _ bir işi olarak ilan ettiler. Batı ·
Hint adalannı harap eden tayfunun da bu şeytani
·
kuwete yüklenmesi gerçekten hayret vertcidir.
Genel Konsey, bundan önceki raporlarmda, Bitli, ğın bir önceki kongreden sonra gösterdiği gelişmeyi
gözden geçirdi. Yurttaşlar, bugün bizi, ·. bunu sür­
dürmekten vazgeçmeye zorlayan nedenleri takdir
edersiniz. _Ayrıca.: ne derece ihtiyatlı olmalan gerek­
tiğini en iyi kendilen bilen çeşitli ülkelerden temsil­
cilerimizin raporlan. bu eksikliği bir . dereceye kadar
giderec ektir Biz sadece, Basel Kongresinden ve özel­
likle 1 -87 1 Eylülünde toplanan Londra . Konferansın­
dan bu yana, Entemasyonalin . ingiltere'deki İrlan.
170-
dalılara ve bizzat İrlanda'ya, Hollanda'ya, Danimar�
ka'ya ve Portekiz'e yayıldığıru, Birleşik D evletlerde
sıkıca örgütlenmiş olduğunu, Buenos Aires, Avustu�
ralya ve Yeni Zelanda'da da şubeler kurduğunu belirt�
mekle yetineceğiz.
Enternasyonalsiz bir işçi sınıfı ile Entemasyo·
nale . sahip bir işçi sınıfı arasındaki fark, 1 848 dö·
nemine b akacak olursak çok belirgin bir şekide ken­
dini gösterecektir. İşçi sınıfının, 1 848 Haziran ayak­
lanmasının kendi öncüsünün işi olduğunu anlayabi­
mesi için yıllar .geçmesi gerekmişti: oysa, Paris Ko·
münü, evrensel proletarya · tarafından bir anda be­
nimsenmişti.
Siz, işçi
·
sınıfının temsilcileri, emeğin kurtulu·
şunu ve u lu sal kan davalannın yok edilmesin1 amaç..
layan bir derneğin militan örgütlenmesini güçlen­
dinDek için toplandınız. Beri yandan. hemen hemen
şu sıralarda Berlin'de , eski dünyanın taçlı hüküm­
darlan yeni zincirler vurmak ve yeni savaşlar tezgah­
lamak için to planmış bulunuyorlar. (t 4o)
Yaşasın Enternasyonal İşçi BirliğU
1872 Ağustos'unda yaztldt.
The International Herald ga.Zetesinin
5, 1 2 ve 1 9 Ekiın 1 872 tarihli
sayı�aruıda. yayınlandı.
( 140)
1872
Eylülünde, ,(\],manya:, Avustuıya�Macaıistan ve Rusya İmpara�
torlan, geleneksel Kutsal İttifaklarını yeniden kuımak amacıyla Ber­
lin'de toplandılar. Özellikle devrimci harekete karşı ortak çalışma
üzerinde tartışblar.
l T!.
BÖLÜM xvn
�Y'DE YAPıtAN GENEL KQNGREDE
ALINAN KARARLAR'dan
(Karl Marx-Friedrich Engels)
.
'
1
-I-
TÜZÜK ÜZERİNE KARAR
Londra Konferansında (187 1 Eylül) alınaiı IX. nu- ·
maralı Karann içeriğini özetle en aşağıdaki madde..
nin
y
7. ınaddede.n sonra tüzüğe dahil edilmesiİıe: Mad­
de 7 a
.
Mülk sahibi sınıfların ortak iktidarıarına
karşı mücadelesinde . proletarya� anc ak kendisini.
mülk sahibi sınıflar tarafından kurulan bütün eski
partilerin karşıtı olan ayn bir politik parti haline ge
..
tinnek suretiyle sıruf ola:tak hareket edebilir.
Proletaryarun politik bir parti haline gelmesi,
sosyal devrimin ve Jililıai amacımn -:-smıflann kaldınlniasının- zaferini sağlamak için gereklidir.
İçi sınıfının; daha şimdiden' ekonomik mücadele
172
.
-
ile elde edilen güç birliği. aynı zamanda bu sınıfın
kendisini sömürenlerin politik · iktidarına
karşı mücadelede · bir maiıivela vazifesi görmelidir.
e lin d e
,
Toprak ve sermaye ağalan, ekonomik tekelierini
ve emeği köleleştinneyi savunmak ve sürd üımek için
daima politik: imtiyazlannı kullanacaklanndan, po�
litik iktidarın _ele geçirilmesi proletaryanın yüce
görevi haline gelmiştir.
5'e karşı 29 oyla kabul edildi; 8 çekımser. . .
.
1 8 72'd.e Londra'da broşür
halinde Fransızca olarak
yayınlandL
_
173
BÖLUM XVUI
LAHEY KONGRESİ ÜZERİNE KONUŞMA:ll4ll
Onsekizinci yüzyılda, hanedanlarının
çıkarla-
nnı konuşmak üzere Lahey'de toplanmak kraliann
ve hükümdarlann adetiydi.
Bizi endişeye düşürmek isteyenlerin çabalanna
rağmen. işçi toplantımızı
bu
şehirde yapmaya ka­
rarlıydık. Yüce Birliğiinizin varlığını ve yayılmasını
güçlendirmek ve gelecekteki
umudunu
desteklemek
için en gerici bir topluluğun ortasında gözükmek iS­
.
tiyorduk.
Kararımız duyulduğu zaman. ortamı hazırlamak
üzere gizli görevliler gönderdiğimizden söz edenler
oldu. Evet. her yerde böyle ·gizli görevlilerimizin
bu­
inkar etmiyoruz. Lahey'deki gizli görev­
lileiimiz, işleri Amsterdam'dakiler kadar ağır olan
lunduğunu
(141} 'Lahey Kongresinden (Bak dipnot
131) sonra, Marx ve diğer deJegeler
yerel Enternasyonal şubesiiii ztyaret etmek fizere Amsterdam'a gitti­
ler. Marx. bu konuşmayı 8 Eylül'de yapılan bir· toplantıda, Almanca ve
·
Fransızca olarak yaptı.
174
.
. işçilerdi. Amsterdam'dakiler de günde onaltı saat ça­
. lışan işçilerdir. Bizim gizli görevlilerimiz bunlardır,
başkalan değil: Göründüğümüz her ülkede arılan, bizi
canı gönülden karşılamaya hazır buluyoruz, çünkü
..
onların d u rumunu dfizeltİnek için mücadele ettiği­
mizi çok çabuk farkediyorlar.
Lahey'deki Kongre üç önemU sonuç verdi:
İşçi sınıfının eski. parçalanan topluma karşı sos­
yal alanda olduğu kadar politik alanda da· mücadele
etmesi gere ktiğini ilan etti. Biz, Londra Konferan­
sırun bu karan, bundan böyle Tüzüğüinüze dahil edi- .
leceğinden dolayı kendimizi kutluyoruz.
Aramızda, işçilerin politik çalışmadan uzak . dur­
. malanm öven bir grup oluşmuştu .
Böyle ilkelerin, önümüzdeki görev için ne kadar
tehlikeli ve öldürücü olduğunu göste rmeyi
dik.
İşçilerin, emeğin
yeniden
görev
bil­
örgütlenmesini irişa et�
rnek için, bir gün politik · iktidan ele geçirmeleri ge­
rekecektir. Böyle bir eylemi red ve ihmal
ettikleri
için
dünyada cenneti b_plma fırsatını kaçıran :Uk Hıris­
tiyanların kaderini paylaşmak iştem�dikleri tak­
dir de eski kurumları destekleyen eski p olitikayı
alaşağı etmeleri gerekecektir.
,
Ne var ki, bu
amaca giden yolun her yerde ayru ol­
duğunu iddia etmiyoruz.
Çeşitli ülkeleıin kurumlanna, adetıerın ve gele­
neklerine dikkat edilmesi gerekt iğini piliyor ve Ame­
ıika ve İngilt ere gibi -eğer kurumlannı yakından bil­
seydim, b u nl ara Hollanda'yı da e kl erdim işçilerin,
amaçlarını banşçı yoll arl a gerçekleştirebilecekleri
ülkeler b ulund uğ unu da inkar etmiyoruz .. ancak bu
duruma. göre, · Avru pa ülkelerinin çoğunda devrimin
manivelasının ş i d d et olacağını kabul etmeliyiz.
Emeğin egemt;:nliğini kurmak için günün birinde
-
175
şiddete başvurmak gerekli · olacaktır.tl42) .
Lah ey Kongresi, Genel Konseye yeni ve daha geniş
yetkiler verdi. D 43) Gerçekte;n krallarm B e rlin de top­
'
lamnak ·üzere bir araya g el d ikl e ri
,
feodalizmin ve
geçmiş in güçlü temsilcilerinin bize karşı yeni ve daha
kararlı baskı tedbirleri planlayacaklan b ir sırada?
tam haskılann örgütlendiği anda; Lahey Kongresi,
Genel Kons eyin yetkilerini geni�letmenin ve gelecekM
teki mücadeleler, kendi başıanna ç are s iz kalacak­
lanndan bütün eylemleri merkezileştirmenin doğru
ve gerekli olduğunu'·görd&. Aynca, genel konseye yetki
verilmesi, düşmanlanmızdan başka kimi düşün­
dür.ebilir? G enel Konseyin, i t a ate zorlamak için
bürokrasisi ya da s ilah lı p olisi mi var? Kararlannı�
bu kararlarm uygui anması kendilerine' em anet edil­
miş olan fe derasyonların yargısl.na sunmuyor ınu? ,
Eğer krallar iktidarlanru, bu koşullar altında ordu­
suz, polissiz ve mahkem'e siz, sadece manevi etki V((
manevi otorite ile ayakta tutmak zorunda bırakıl­
salardı, devrimin il ed eyiş i karşısında sadece cılız bir
engel olurlardı.
Son olarak. Lahey Kongres i
Gen�I Kons eyin
ika­
metgahıru New York'a nakletti. Birçok kimse. hatta
· dostlar, bu karar karşısında hayrete d ü Ştü le r� Acaba.
Amerika'nın dünyanın en mükemmel işçi bölgesi ha­
line gelmekte o l duğunu her yıl yarım milyon insanın
-işçinin- bu kıtaya göç ettiğini ve Enternasyona­
lin'in, işç ilerin egemen gücü olduğu bu toprakta kuv­
vetli kökler s alma sı gerektiğini uıiuttular �? Ayrıca
,
Kongre. Genel Konseye, işbirliğini gerekli ve ortak da{1 42)
(1 43)
Volksstaat gazetesinde bu cümle Şöyle değiştirilerek, konuşma tahrif
edilmişti. "Ama bu bütün ülkeler için geçerli değildir."
1 869 Basel Kongi-est. · Genel Konseye, 1üzüğü ihlal eden şubelerl, gele�
cek Kongrede itiraz hakkı saklı kalmak üzere ihraç etme yetkisini ver-.
tüm · federasyonlan kapsayacak
şekilde genişle�ti.
mişti. Lahey Kongresi. bu yetkiyi
.176 .
vanırt iyiliği için yararlı gördüğü kimseleri, Konsey
üyelerinin oylarıyla Konseye seçme . (kooptasyon) ye­
kisini d e vermiştir. Ko ns ey üyelerinin doğru yargı­
larına güvenelim; görev_e uygun ve Birliğirtıizin b ay­
rağını Avrup a'da güçlü b ir bilekle dalgalandınnayı
bilecek kimseleri seçmekte b aşarılı o lmal arını uma­
lım.
Yu rttaşlar,
Enternasyonalin terriel ilkesini h a ­
tırlayalım: . Dayanışma. Kendimize tayin ettiğimiz h e ­
defe, ancak b u hayat verici ilke, bütün ü l ke l erin iş­
çileri arasında sağlam bir temele kavuştuğu zaman
ıİlaşabiliriz. Yü ce Paris Komünü örneğinin bize öğ­
rettiği gibi . devrim dayanışmayı gerektirir. Paris pro­
letaryasının bu çok güçlü ayaklanması, Berlin, Mad­
.
rit, vs. gibi m e rkezl erde eş büyüklükte devrtmci hare­
ketler dağınadığı için b aşarısızlığa uğramıştır.
·
Ban_a gelince, ben çalışmalarımı sürdüreceğim ve
gelecekte tüm işçi sınıfına b üyük yararlar sağlayacak
olan bu dayanışmanın kurulması için gerekli gayret
göstereceğim. Hayır. Enternasyonalden çekilecek de­
geri kalan hayatımı
da, bir gün -bundan emin olunuz!- bü tün d ünyaya
ğilim. Geçmişteki çabalanm gibi.
_proletaryanın · egemenliğini · getirecek olan sosyal dü . . şüncelerin z aferine adayacağım.
8 Eylül 1 872'de Amsterdam'da yapılan
konuşmanın bir muhabir tarafından
tutulan metnL
15 Eylill 1 872'de La Liberte'nin 3 7.
sayısında ve 2 Ekim 1 872'de Der:
Volkss taat'm 79. sayısında"
y ay ınlandı.
1 77