Yıl 2014ve 4.Onkoloji Eczacılığı Kongresi

advertisement
Ocak 2014
Sayı 2
ONKOECZA
O
Üç ayda bir, E-dergi formatında yayınlanır. Her hakkı saklıdır.
Editörden
!
Merhaba,#
ONKOECZA ikinci sayısı ile
karşınızda. Bu sayımız aşina
olduğunuz dergi formatından
daha büyük sürprizler
barındırıyor. Az sonra
karşılaşacağınız sayfalar sizi
yepyeni ve dinamik bir
tasarımla karşılayacak. Üstüne
her faaliyetimizdeki gibi
dopdolu bir içerik daha ekleyin. #
ONKOECZA'nın vizyonu,
kongremizin mottosu ile aynı.
"Paylaşılan her bilgi
pazartesi işimize yaramalı"
O yüzden tüm yazı başvuruları
bu bakış açısı ile irdelendi,
uzatılan cümleler kısaltıldı,
hedeften uzaklaşan başlıklar
dikkatle elendi. Bir nevi
konsantre çözelti kıvamında
yazılar hazırlandı. Size kalansa
okumak, kendi bilgi ve
deneyimlerinizi ilave ederek,
istenilen kıvama getirmektir.
Sonrasında tercih sizin. İster
kendiniz kullanırsınız, ister
ekibinize ikram edersiniz,
isterseniz meraklıları ile
paylaşırsınız.#
Şimdi arkanıza yaslanın. Sizi her
mânada harika bir dergi
bekliyor. #
Ahmet S. Boşnak @#
ONKOECZA
Yıl 2014 ve 4.Onkoloji
Eczacılığı Kongresi
Onkoloji Eczacıları Derneği Yönetimi olarak, sizlere
4.Onkoloji Eczacılığı Kongremizi duyurmaktan mutluluk
duyuyoruz. Ülkemiz Eczacılık Hizmetleri içerisinde, Onkoloji
Eczacılığı ve Kemoterapi Hazırlama Uygulamaları büyük bir
atılım göstermektedir. Her geçen gün yenisi faaliyete geçen
üniteler, ülkemiz Eczacıları tarafından yönetilmekte, bu
konuda sertifikalı eğitimler düzenlenmekte, yurtdışında temsil
edilmekte ve uluslararası kabul görmektedir. Onkoloji
Eczacılığı konusunda deneyimli Hastane Eczacıları, bilgi ve
deneyimleri ile örnek çalışmalara imza atmış, genç
meslektaşlarımıza ve meslek geleceğimize büyük ve parlak bir
kapı açmışlardır. Her yıl olduğu gibi, 2014 yılında da biraraya
geliyoruz ve aşina olduğunuz, bize özgü paylaşımcı bir
ortamda yeni uygulamalarımızı, bilimsel çalışmalarımızı,
sektörel gelişmeleri, yeni ilaçları ve teknikleri konuşuyoruz. #
4
!
Kongre Konularımız,#
!
• 5-FU/RES Protokolü ve İlaç Etkileşimleri, İnteraktif
Oturum#
• Oral Antineoplastikler ve İlaç-Besin Etkileşimleri#
• Kanser Kaynaklı Ağrıların Yönetiminde Eczacı#
• Kanser Kaynaklı Emezis Yönetiminde Eczacı#
• Kanserde Bireyselleştirilmiş Kemoterapi ve Farmakogenetik#
• Radyasyon Onkolojisi Kaynaklı Yan Etkilerin Yönetiminde
Eczacı#
• Kanser Hastalarının Tedaviye Uyum Sorunları ve Çözümleri,
İnteraktif Oturum#
• Antineoplastik İlaçların Stabilizasyonları ve Karar Alma,
İnteraktif Oturum#
• Kanser Hastaları ve Aileleri İle Etkili İletişim Teknikleri#
• Türkiye'de Kemoterapi İlaç Hazırlama Merkezleri ve
Mevcut Durum#
• Biyolojik Kökenli Kemoterapi İlaçları ve Geleceği
1
Ocak 2014
Yüksek Lisans,
Ne Kadar Yüksek?
Ecz. Metin Deniz Karakoç @"
Denizli Devlet Hastanesi Merkezi Kemoterapi İlaç
Hazırlama Ünitesi / Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi
Farmakoloji Yüksek Lisans Öğrencisi#
Dergimizin ikinci sayısıyla
sizlerle buluşmanın
kıvancını yaşıyoruz. Bu
sayıda sizlere herhangi bir
hastanede çalışmakta olan
eczacı meslektaşlarımızın
yüksek lisans yapıpyapmama, eğer yapacaksa hangi bölümde ve ne
şartlarda neler yapabileceği ve bunun kendisine
getirileri konusundaki bilgilerimi paylaşacağım. #
Öncelikle hep merak edilen ve kafa karıştıran
tezli-tezsiz tanımlarından girerek işe başlamak
istiyorum. Tezli yüksek lisans programının
amacı, öğrencinin bilimsel araştırma yaparak
bilgilere erişme, bilgiyi değerlendirme ve
yorumlama yeteneğini kazanmasını sağlamaktır
Yüksek lisans, ingilizcesi "master"; bir lisans
öğretimine dayalı eğitim-öğretim ve
araştırmanın sonuçlarını ortaya koymayı
amaçlayan bir yükseköğretimdir. Akademik
kariyerin ilk basamağını oluşturur.Yüksek lisans
eğitimi, kişinin eğitim aldığı branşta
uzmanlaşması ve bu durumu bilimsel bir
makaleyle (tezle) ispat etmesiyle tamamlanır.
Bu eğitimin ardından kişi "bilim uzmanı",
"yüksek mühendis", "yüksek mimar" gibi
unvanlara sahip olur. #
Tezsiz yüksek lisans programının amacı ise
öğrenciye mesleki konuda derin bilgi
kazandırmak ve mevcut bilginin uygulamada
nasıl kullanılacağını göstermektir. 2013 yılı
itibari ile Yüksek Öğretim Kurumu tarafından
tezsiz master yapmak isteyenler için ALES ve
YDS şartı da kaldırılmıştır. Ortalama 30
ONKOECZA
Sayı 2
kredilik bir ders maratonunun ardından
hazırlanan bir dönem projesi ile sonlanır. Tezsiz
yüksek lisans genellikle çalışan kesimin iş’te
yükselmek için tercih ettiği bir yöntemdir. Son
iki-üç yıldır onlarca özel ve devlet üniversitesi
tarafından açılan sağlık kurumları yönetimi
tezli-tezsiz programlarına idari görevlerde rol
almak isteyen birçok sağlık bakanlığı personeli
yoğun ilgi göstermektedir. Hatta bu tezsiz
yüksek lisansların uzaktan eğitim sistemi
denilen bir modelle evinizde internetten takip
edebileceğiniz programları da mevcuttur. İkinci
öğretim veya özel olarak açılan bu programların
toplam ücretleri 4000-9000 TL arasında
değişmektedir.Tezli ve tezsiz yüksek lisansın
her ikisinin de sonunda eğitim seviyeniz yüksek
lisans mezunu olmaktadır ancak tezsiz yüksek
lisanslar daha üst akademik kariyerler için pek
makbul değildir. Tezli master yapan bir kimse
tez yazdığı bilim ile ilgili olarak üniversitelerin
ilgili bölümlerinde lisans ve önlisans
öğrencilerine okutman sıfatı ile ders bile
verebilir iken tezsiz master diploması
sahiplerinin böyle bir hakkı yoktur. Yüksek
lisansa başlamadan önce amacınızı iyi
belirlemelisiniz. Hedefiniz mesleğinizde
uzmanlaşmak değil, idari kadrolarda üst bir
mevkii elde etmek ise ve sonrasında akademik
olarak devam etmeyi düşünmüyor iseniz tezsiz
master sizi hedefe ulaştıracak en kestirme
tercihtir.#
Tezsiz yüksek lisansı eczacılık temel
bilimlerinden (Farmakoloji, F. Teknoloji, F.
Kimya, Farmakognozi, F. Toksikoloji,
Biyokimya, F. Mikrobiyoloji) birinde dahi
yapsanız şu gün itibari ile tezli master yapan
eczacılarımızın Ecz. ünvanlarının başında
kullandığı ‘Uzman’ kelimesini kullanma
dayanağınız olmaz. Neden? Şu an ülkemizde
maalesef eczacılık mesleğinde hali hazırda
tabiplerde ve diş tabiplerinde olduğu manada
bir uzmanlık programı bulunmamaktadır.
Uzmanlık sınavı, çeşitli uzmanlık dallarının
belirlenmesi, Sağlık Bakanlığında bunların
2
Ocak 2014
kadrolu olarak istihdam edilmesi ile ilgili
düzenlemeleri içeren meclise verilmiş kanun
tasarıları var; Ancak yürürlüğe girmesi biraz daha
zaman alacak gibi görünmektedir. Bununla ilgili
detayları yeni bilgiler geldikçe müteakip
sayılarda paylaşırım. Yüksek lisans eğitimi,
kişinin eğitim aldığı branşta uzmanlaşması ve bu
durumu bilimsel bir makaleyle (tezle) ispat
etmesiyle tamamlanır. Bu eğitimin ardından kişi
"bilim uzmanı" olur. #
Evet; işte bu tanımdan yola çıkarak eczacılık
meslek bilimleri içinden herhangi birisinden
tezli yüksek lisans mezunu bir eczacının adının
başına ‘Uzman’ ibaresinin eklenmesinde
eczacılıkta uzmanlığın kriterlerini düzenleyen
mevcut bir kanun
bulunmadığı için yasal bir
sakınca yoktur. Ancak
bilinmelidir ki master derecesi
ile elde edilen uzmanlık,
hekimlerin uzmanlığından
farklıdır. Şöyle ki: Farmakoloji
alanında Tıpta Uzmanlık
Sınavı ile üniversiteye giriş
yapıp mezun olan bir hekimin
yaptığı uzmanlık, doktora
seviyesindedir. Eğitimi bittiği
zaman elde ettiği unvan ise
Farmakoloji uzmanı’dır. Farmakoloji alanında
master yapan bir eczacı ise tez konusu olan
dersle ilgili olarak uzmanlık dersi alır ve buna
binaen o bilim dalındaki tez konusunun uzmanı
olur. Farmakolog ünvanını teknik olarak
kullanabilir ancak ülkemizde kanunen
‘Farmakoloji Uzmanı’ değildir. Topyekün bir
biliminin; örneğin Farmakoloji, Biyokimya,
Klinik Eczacılık, Nöroloji vs. uzmanıyım
diyebilmek için en az doktora seviyesinde
eğitime sahip olmak gerekmektedir. Aradaki
ayrımın iyi anlaşılması önemlidir. #
Bunun yanında özellikle devlet kadrolarında
çalışan arkadaşlar bilmelidir ki şu an uzmanlığı
düzenleyen bir yasamız olmadığı için yüksek
lisans ve hatta doktora yapmanın maaş kadro/
ONKOECZA
Sayı 2
derecesinde herbiri için 1’er dereceden başka bir
maddi getirisi olmayacaktır. Bu getiriyi
rakamlarla ifade edecek olur isek 2 yıl yüksek
lisans, 4 yıl doktora yapan bir eczacı, emsali
lisans mezunu bir eczacıdan en iyi ihtimalle
50-70 TL fazla maaş alıyor olacaktır. Görüldüğü
üzere akademik emeğinizin karşılığı maaş
hesabınıza yanlızca bir damla olarak
yansımaktadır. Ancak özel sektörde herhangi bir
eczacıya göre daha kolay iş bulma ve daha
yüksek ücretlere çalışma şansları oldukça
yüksektir. #
Hastane eczacılarının stok ve depo yönetimi,
ihale vs. dışında artık kliniklerde de aktif yer
almaları gerekmektedir. Tüm Dünya da geçmişte
olduğu gibi ilaç odaklı değil
hasta odaklı eczacılık anlayışı
büyük bir hızla
benimsenmektedir. Eczacılık
mesleği son yıllarda çoğu
meslekte olduğu gibi bir
metamorfoz geçirmektedir.
Hastane eczacılarımızında bu
sürece var güçleriyle
katılmaları, bilgi ve
deneyimlerini artırmaları
gerekmektedir. Bu nedenle
hastanelerde farmasötik
bakım, ilaç-ilaç, ilaç-besin etkileşmeleri, yan etki
yönetimi, terapötik doz aralığının
ayarlanması,farmakogenetik, kronofarmakoloji
ve farmakoekonomi konularında kliniklerde
hasta, hemşire ve hekime faydası dokunacak
eğitimli eczacıların yetişmesine acilen ihtiyaç
vardır. Bu anlamda düşünüldüğünde ilk etapta
klinik eczacılık ve farmakoloji yüksek lisansı ve
hatta imkan yaratıp bu alanlarda doktora
yapmak hastane eczacıları için en ideal adımlar
olacaktır. Sağlık bakanlığımız da bu alanda ki
gelişmelerin farkına vararak 2007 yılında Klinik
eczacılık ve farmakolojiyi eczacılarda yan dal
olarak tanımlamış ve hatta aynı yıl iki dal için
yaklaşık 15 civarında kadro da ihdas etmiştir.
Ancak uygulamanın nasıl olacağına dair bir
3
Ocak 2014
yönetmelik olmadığı için maalesef bu arkadaşlar
istemeyerek te olsa klasik eczacılık hizmetlerini
yapmak zorunda kalmışlardır. Bugün ise durum
daha farklıdır. Hastanelerde çalışan birçok
eczacı, mesleği ile ilgili bir alanda yüksek lisans
yapmakta ya da yapmak istemektedir. Yani
yukarıda sayılan görevleri üstlenebilecek
altyapıya sahip eczacı sayısı 10 yıl öncesine göre
5-6 artmıştır. Ülkemiz, çoğu alanda olduğu gibi
sağlık alanında da son yıllarda önemli adımlar
atıp büyük gelişmeler sağlamıştır. Bununla
birlikte hastanelerimizde kaliteli hizmetin gereği
olarak neredeyse her kliniğe eğitimli, yetkin bir
eczacı danışmanlığı şart hale gelmiştir.
Lisansüstü eğitim almış eczacılar kliniklerde
önemli bir boşluğu dolduracaklardır. #
Gelelim bu işin maddi hüsran dışındaki asıl
caydırıcı noktalarına; Lisanüstü eğitim yapmak
zaten ciddi bir sabır ve efor gerektiriyor iken
çalışanlar için bu zorluğun yanında çalıştıkları
kurumdan ders izni alabilmek de ayrıca bir
problemdir. Özel hastanelerde çalışan eczacılar
idarelerinden izin alabilirler ise girmesi ALES,
YDS gibi özel sınavlar ve mülakatlarla olan
yüksek lisansa devam edebilmektedirler. Milli
Eğitim Bakanlığı izin yönetmeliğinde özetle
‘İşlerini aksatmamak ve idarenin onaylaması
kaydı ile mesleği ile ilgili alanlarda lisanüstü
eğitim yapmak isteyen personele haftada iki
ONKOECZA
Sayı 2
yarım gün idari izin verilir’ ibaresi gereği ilgili
bakanlık personelleri kolaylıkla eğitimlerini
sürdürebilmektedirler. Ancak ne üniversitelerde
ne de Sağlık Bakanlığında böyle bir düzenleme
mevcut değildir. Bu hastanelerde çalışan
arkadaşlarımızda eğitim hakkı idarenin
insiyatifine kalmaktadır. Üstelik burada 657
no’lu kanun gereği mecburi bir mesai
tamamlama durumu da söz konusudur. Eğer
hastane idaresi bizim eğitim talebimize sıcak
bakar ise işimizi aksatmadan eğitim yapma
talebimiz kabul görse dahi ders saati karşılığı
nöbet tutma denilen insanı lisansüstü eğitimden
peşinen caydıran bir durumla karşı karşıya
gelmekteyiz. Ancak birçok örnekte üzülerek
görmekteyiz ki hem özel hem de devlet
hastanelerinde bazı idareler tarafından nöbet
karşılığı da olsa lisansüstü eğitime izin
verilmemekte ve arkadaşlarımız mağdur
olmaktadır. Mesleğimizin ilerlemesi, hak ettiği
yere gelmesi için ilk etapta maddi yarar da
gözetmeden kendimizi geliştirmeli ve bunun için
her türlü fedakarlığı göstermeliyiz. Hastane
eczacılarımızın bu durumu ile ilgili olarak eczacı
dernekleri ve Türk Eczacılar Birliği ile beraber
hareket etmeli, bakanlık yetkililerine çözüm için
birlikte başvuruda bulunmalıyız.#
Yeni sayılarda görüşmek dileğiyle.
4
Ocak 2014
Onkoloji Eczacılarına
Yönelik Bilgi Kaynakları
Yazı Dizisi-1
NCCN
Sayı 2
İnternette kısa bir arama yaparak onkoloji ile
ilgili birçok guideline, yazılı ve görsel
dökümantasyona ulaşabilmek mümkündür.
Bunlar içinde en çok bilinenleri; #
• NCCN#
• Medscape#
Ecz. Eda Gedikoğlu @"
• GlobalRph#
Başkent Üniversitesi Adana Araştırma Uygulama Merkezi#
• Cancercare ontario#
Kanser, dünya genelinde vaka
sayısındaki hızlı artış
nedeniyle, küresel bir sorun
haline gelmiştir. Çalışmalar
gelecekte bu sorunun daha da
büyüyeceğini göstermektedir.
Dünyada araştırmalarına en fazla para harcanan
hastalıklardan biridir. Bilim
adamları ilerleyen
zamanlarda, kanser
vakalarında beklenen artışın
endişesini duymaktadır.
Çünkü hala tedavide
istenilen noktaya
gelinememiştir. Mevcut
ilaçlara ve tedavi
yöntemlerine alternatifler
aralıksız araştırılmaktadır.#
• KOESEM#
Son yıllarda kanseri tedavi
etmek amacıyla çok sayıda
kanser merkezi kuruldu. Bu merkezlerde
tedavinin yanı sıra bilimsel çalışmalar ve
araştırmalar yapılmaktadır. Organize edilen
ulusal ve uluslararası kongrelerde bilim insanları,
çalışma sonuçları ve deneyimlerini tartışma ve
paylaşma imkanı buluyorlar. Dünyadaki tedavi
uygulamalarında standardizasyonun sağlanması
ve tedavide son gelişmelerin herkes tarafından
bilinmesi ve uygulanabilmesi amacıyla
klinisyenler ve diğer sağlık çalışanları için çeşitli
kılavuzlar (guideline) yayınlanıyor. Bu sayede
dünyanın dört bir tarafına bilgi akışı sağlanıyor.
Günümüzde kanser olgusu ile ilgili herkesin
(doktor, eczacı, hemşire, hasta, hasta yakınları)
yararlanabileceği guideline’lar mevcuttur.#
ONKOECZA
• Stabilis#
• NCBI ‘dır.#
Bu sayıda sizlere NCCN hakkında bilgi vermek
istiyoruz, ileri ki sayılarda tüm bu kaynakları
birlikte detaylı inceleyeceğiz.#
NCCN National Comprehensive Cancer
Network
A.B.D sınırları içerisinde yer alan 23 kanser
merkezinin birleşmesi ile oluşmuş, kanser ile
ilgili kapsamlı ve güncel bilgiler içeren ulusal
bir internet ağıdır. Amacını ‘’kanser bakımının
verimliliği, etkinliği, kalitesini arttırmak ve
hastaların daha iyi bir yaşam sürebilmesi ‘’olarak
belirlemiştir. Bu doğrultuda hizmet vererek yeni,
doğru ve yararlı bilgilerin paylaşımına olanak
sağlamaktadır. Site içerisinde kanser türlerinde
teşhis ve tedavi sürecindeki tüm detaylı bilgileri
içeren kılavuzlar (hastalık evrelendirme
aşamaları, tetkikler, değerlendirme, kemoterapi
rejimleri vb.) şematik ve konu anlatımlı olarak
5
Ocak 2014
bulunur. Bu kılavuzlardan yararlanabilmek için
siteye ücret ödemeksizin üye olmak yeterlidir.
http://www.nccn.org/index.asp#
Sayı 2
Biyolojik göstergelerin (biomarker) özet bilgileri,
kanser türlerine göre kemoterapi order
şablonları ve uygulama sıklığı gibi daha spesifik
ve uygulamada kolaylık sağlayan içeriklere
subscriptions (abonelikler) bölümünden ücretli
olarak ulaşılabilinir.Ücretli abonelik gerektiren
bazı başlıklar;#
• NCCN Biomarkers Compendium™
http://www.nccn.org/images/
BiomarkersPreview.jpg#
• NCCN Chemotherapy Order Templates™
http://www.nccn.org/ordertemplates/
preview.asp#
• NCCN Drugs & Biologics Compendium
http://www.nccn.org/images/DBPreview.pdf#
• NCCN üyesi kanser merkezlerinde yapılan
klinik araştırmaları takip ederek dünyadaki
bazı gelişmelerden ve çalışmalardan haberdar
olabilirsiniz. http://www.nccn.org/
clinical_trials/member_institutions.aspx#
!
Siteden (http://www.nccn.org/professionals/
physician_gls/f_guidelines.asp#site ) bilgi sahibi
olmak istenen kanser türü seçilerek kılavuzların
en son versiyonlarına PDF formatında
erişilebilmektedir. Site, hasta ve hasta bakımını
üstlenen kişiler için de önemli bilgiler içermekte
ve ücretsiz olarak yol gösterici bilgiler
sağlamaktadır. #
ONKOECZA
NCCN haberler (NCCN News) ile eğitim
materyalleri, yaklaşmakta olan etkinlikler,
onkoloji araştırma programı, güncellemeler ve
tüm basın bültenlerini duyurarak, tüm
kullanıcılarını gelişmelerden haberdar
etmektedir. Akıllı telefonlar ve tabletlere
yüklenebilme özelliği ile çalışma ortamında
erişim kolaylığını da sağlamaktadır. #
Önümüzdeki sayıda, Medscape.#
6
Ocak 2014
En Yeni İlaçlar ve Yayınlar
Oku-Yorumla-Kullan
Uzm.Ecz.Ahmet Sami BOŞNAK @"
Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Onkoloji Hastanesi
Merkezi Kemoterapi İlaç Hazırlama Ünitesi#
Pertuzumab
Pertuzumab (Per-jeta®), bir
monoklonal antikordur.
HER dimerizasyon
inhibitörü olarak iş
görmektedir. HER2’ye
bağlanarak, HER2’nin diğer
HER reseptörleri ile
dimerizasyonunu inhibe
eder. Bu şekilde tümör büyümesini yavaşlattığı
düşünülmektedir. Pertuzumab, HER2-pozitif
metastatik meme kanserinde FDA onayı
almıştır. Ülkemizde henüz ruhsat almamakla
beraber, yurt dışından Türk Eczacıları Birliği ve
Sağlık Bakanlığı aracılığı ile getirtilebilmektedir.
Pertuzumab ve Trastuzumab’ın tek bir IV poşet
içerisinde hazırlandığında, 5°C veya 30°C’de 24
saatte, fiziksel ve kimyasal olarak stabildir. #
!
!
!
!
!
!
!
Sayı 2
antikorudur. Etkisini immün sistemi aktive
ederek gerçekleştirmektedir. Ipilimumab
doğrudan IV uygulanabildiği gibi, 1-4 mg/ml’lik
konsantrasyonlarda, 0.9% NaCL ve 5% Dextroz
içerisinde de hazırlanabilmektedir. Dilüe edilmiş
veya edilmemiş Ipilimumab, 25°C’de veya
8°C’de, cam şişede veya IV poşetlerde (PVC
veya non-PVC), 24 saat stabildir.#
Bristol Myers Squibb : Summary of Product
Characteristics, 2011#
Azasitidin
25 mg/ml’lik azasitidin solüsyonları, PP vega cam
taşıyıcılarda ve -20°C’de 23 gün stabilitesini
korumaktadır.#
Can J Hosp Pharm 2012 ; 65, 5: 352-359#
Bortezomib
Bortezomib 1 mg/mL 4°C’de 10 güne kadar,
28°C’de, ışıktan korunmak şartı ile, 8 güne kadar
stabildir.#
EJHP 2012 ; 19: 428-431.#
Droperidol
Droperidol 0.625 mg/ml’lik konsantrasyonlarda
0.9% NaCL içerisinde, polipropilen (PP)
poşetlerde, ışıktan korunduğunda, 180 gün
stabildir.#
Int J Pharm Compound 2011 ; 15, 2: 170-173#
Infliximab
Infliximab, 400 μg/ml konsantrasyonda, 0.9%
NaCL içerisinde, + 4°C ‘de, PVC poşetlerde 14
gün boyunca biyolojik aktivitesini korumaktadır.#
Am J Health-Syst Pharm 2012 ; 69:1509-1512.#
J Pharm Sci 2012 ; DOI 10.1002 / jps.23403#
Parasetamol (Asetaminofen)
Ipilimumab
10 mg/ml’lik IV asetaminofen, PP enjektör veya
poşetlerde, oda ısısında ve konsantrasyondan
bağımsız olarak, 84 saat stabildir. #
Ipilimumab (Yervoy®), melanomada kullanılan
bir ilaçtır. Ipilimumab Bristol-Myers Squibb
tarafından geliştirilmiş bir insan monoklonal
ONKOECZA
Am J Health-Syst Pharm 2012 ; 69:1999-2001#
7
Ocak 2014
Özel Hastanelerin
Deneyimli Eczacı Arayışı
Ecz.Ayşegül GÜMÜŞ @
Özel Medstar Antalya Hastanesi Merkezi Kemoterapi
İlaç Hazırlama ve Uygulama Ünitesi#
Son yıllarda kanser konunda
birçok gelişmeler oldu.
Kanser hücresinin büyüme
çoğalma mekanizması daha
iyi anlaşıldıkça kanser
türlerinin genetik
değişikliklerinin tek bir
kanser türünde bile hastalığı değişik alt gruplara
ayırdığı ve hastalık seyrini farklılaştırdığı ve buna
bağlı olarak da tedavi stratejisinin farklı olması
gerektiği saptandı.
Klasik kemoterapi
ilaçları yerini akıllı ilaçlar
olarak adlandırılan
hedefe yönelik ilaçlara
veya bunların kombine
kullanımına bıraktı. #
Ne var ki bu umut verici
tedavilerden sonra
ortaya çıkan ilaç
etkileşimleri ve yan
etkiler konusunda hekimlerin de tecrübelerini
gözden geçirme ihtiyaçları doğdu. Bir kanser
hastasında kullanılan kemoterapi ilaçlarına ek
olarak kronik hastalığa bağlı ilaçlar, ileri yaşa
bağlı ilaçlar, kemoterapinin yan etkisini azaltıcı
ilaçlar, kanser hastalığının
oluşturduğu kaşeksi, ağrı,
anksiyete ve depresyon
gibi durumlarda
kullanılan ilaçların akılcı
yönetimi büyük önem
taşımaya başladı. #
Bu karışık polifarmasiyi
yönetmek ancak
profosyonel bir bakış
ONKOECZA
Sayı 2
açısı ve ekip ile mümkündür. Kamu
hastanelerinde bu süreç gerek hekimlerin sayı
olarak fazla olması (uzman, asistan gibi), gerekse
poliklinik ve klinikte bulunan tecrübeli onkoloji
hemşirelerinin varlığı ile bir şekilde yürüyebilse
de özel hastanelerde bu durumu yönetmekte
hala ciddi açıklık vardır. #
Son zamanlarda onkoloji alanında yoğun çalışan
özel hastanelerde bu konuda yaşanan sıkıntıların
artmasıyla özel hastanelerin, onkoloji alanında
kendini yetiştirmiş hatta mümkün ise klinik
eczacılık veya farmakoloji alanında yüksek lisans
yapmış eczacıları tercih ettiklerini görmekteyiz. #
İlacın klinik kullanımında hekim ile işbirliği
yapabilme özelliğine ek olarak, eczacılara ihale
ile ilaç alım prosedürü bulunmayan özel
hastanelerde kemoterapi ilaçları gibi pahalı
ilaçların alımında ciddi sorumluluklar
yüklenmektedir. Hatta
kurumsal bir çok özel
hastane ilacın
farmakolojik özelliklerini
iyi bilerek hekimlerin ilaç
tercihinde onlara yol
gösterebilen, ilaç alım
prosedürlerinde sosyal
güvenlik kurumunun geri
ödeme prosedürlerine
hakim olarak, hekim ile
işbirliği içinde çalışabilen
eczacılar bulmakta zorlandıklarını ifade
etmekteler. Hatta ilacın tercihinde farmakolojik
özellikleri bir yana bırakarak ilaç alımlarını çoğu
kez satın alma birime yaptırdıklarını görüyoruz.#
Bütün bunlara ek olarak
maalesef özel
hastanelerde kemoterapi
ilaç hazırlama
ünitelerinde kullanılan
tam otomatik, yarı
otomatik robotik ilaç
hazırlama sarf
malzemeleri veya manuel
ilaç hazırlama sarf
malzemeleri, geri ödeme
8
Ocak 2014
Sayı 2
kapsamına girmediği için hala
kullanılamamaktadır. Bu durumda da
maruziyeti mümkün olan en aza indirgemek için
kemoterapi ilaç hazırlama konusunda bilgili ve
hatta mümkünse kemoterapi ilaç hazırlama
sertifikasına sahip tecrübeli eczacılar
aranmaktadır.#
Bu tabloda görülen özel hastanelerin artık
sadece duvarda asılı olan eczacı diploması
yerine, dinamik çalışabilen eczacılara hatta belli
konularda spesifikleşmiş eczacılara ihtiyacı
vardır. Biz eczacılarda özel hastanelerin eczacılık
uygulamalarına sahip çıkmalıyız ve özel
hastanelerin devlet kurumları ile yarışabilecek
miktarda eczacılara istihdam sağlayan yerler
olduğunu unutmamalıyız. #
İleri Eczacılık
Uygulamaları - 1
KEMOİLAÇ
Tanıtımı 2.Onkoloji Eczacılığı Kongresi’nde
yapılan http://www.kemoilac.com konusunda
Türkiye ve Dünya’da bir ilk olma özelliği taşıyor.
Yazılım bilgisayardan da kullanılabildiği gibi,
esas çalışma alanı akıllı cep telefonları. Akıllı cep
telefonunuzun internet sağlayıcı sayfasına
(Safari, Opera vb) girip,#
http://www.kemoilac.com #
!
Bilgilerimizi!!
!
Güncelleyelim
!
! hangileri
Aşağıdakilerden
!
IV infüzyon sırasında
!
ışıktan korunmalıdır?
!
!
A. 5-Fluorourasil#
!
B. Dacarbazine#
!
!
C. Carmustin#
!
D. Irinotecan#
!
Cevap: Sayfa 14’te
ONKOECZA
yazdığınızda yazılım cep telefonunuzu veya iPad
gibi cihazları da tanıyor ve uygun aplikasyon
modülü ile açılıyor. Yazılım HTML5 ile
hazırlandığından açılan sayfalar saklanıyor ve
devamlı kullanımda internete ihtiyaç duymuyor.
Yazılım tüm Kemoterapi ilaçlarının hazırlanışını,
Onkoloji Eczacılarının hasta danışmanlığında
karşılaştıkları tüm sorulara verilecek profesyonel
cevapları, tüm kemoterapi ilaçlarının toksisite
değerlendirmelerini, ekstravazasyon durumunda
Onkoloji Eczacısının etken maddelere göre
vereceği danışmanlık bilgilerini içeriyor.
Yazılımın Klinik bilgileri Uzm.Ecz.Ahmet Sami
BOŞNAK, pratik bilgileri Kim.Onk.Ecz.Tkn.
Erol ASLAN tarafından hazırlanmıştır ve
periyodik olarak güncellenmektedir.#
9
Ocak 2014
Sayı 2
Klinik Onkoloji Eczacılığı
Sürekli Eğitim Mektupları
KOESEM Nedir?
Uzm.Ecz.Ahmet Sami BOŞNAK @"
Gaziantep Üniversitesi Şahinbey Onkoloji Hastanesi
Merkezi Kemoterapi İlaç Hazırlama Ünitesi#
Türkiye Onkoloji Eczacılığı,
2007 yılında ilk adımlarını
atmaya başlamış, 2009’da
dernekleşmiş, 2009’da
Avrupa Onkoloji Eczacıları
Derneği (ESOP)’ne üye
olmuş, 2012 de Yönetim
Kurulu
Başkan Yardımcılığına
yükselmiş, 2011, 2012 ve 2013
yıllarında Onkoloji Eczacılığı
Kongrelerini başarı ile
düzenlemiş, ESOP
akreditasyonlu ‘Antineoplastik
İlaç Hazırlama Teknikleri ve
Güvenli Oda Eğitimi’ adlı
sertifikalı eğitimler yapmıştır.
Bu sebeple, Onkoloji Eczacıları
Derneği, konusunda Türkiye
Eczacılık Tarihinde ilk ve tek
özelleşmiş meslek birliğidir.#
!
Hastanelerimizde aktif olarak
Onkoloji
Kliniklerinde ve
Kemoterapi İlaç
Hazırlama ve
Uygulama
Birimlerinde görev
alan meslektaşlarımız,
kanserle savaşın her
basamağında
profesyonel sağlık
ekibinin içerisinde
ONKOECZA
aktif yer almaktadır.
Bugün Türkiye’de
Klinik Eczacılık ve
Farmasötik Bakım
kavramlarını en aktif
uygulayanlar, Onkoloji
kliniklerinde görev
alan Hastane
Eczacılarıdır. Bu
birimlerde sorumlu
olarak çalışan
Hastane Eczacıları,
derneğimizin düzenlediği sertifikalı eğitimleri
alarak, görevlerini yüksek bilgi ve deneyimle
devam ettirmektedirler. Bu alana gönül veren
her Onkoloji Eczacısı, mesleğinin tüm gücü ile
hastalarına hizmet etmeye çalışmaktadır.#
Bugün Onkoloji Eczacılarımız
sitotoksik ilaçlar, ilaç
hazırlama, maruziyetlerden
korunma, kişisel koruyucuların
etkin kullanımı, güvenlik ve
kalite standartları, biyolojik
güvenlik kabinleri ve yönetimi,
stabilite gibi konularda yetkin
ve etkindir. Bu durum, sağlık
profesyonelleri arasında,
Onkoloji Eczacılarına
mesleklerini icra edebilecekleri
ortamın sağlanması sonucunu
doğurmuş, geçtiğimiz beş yılın
sonunda, onkoloji eczacıları
multidisipliner kanser
tedavisindeki hak
ettikleri yeri
bulmuşlardır. Ancak
hastanın hayatına
dokunmaya
başladığımız her bir
adımda,
sorumluluklarımız da
artmıştır. Onkoloji
Eczacıları Derneği
Yönetim Kurulu,
10
Ocak 2014
hızla büyüyen
Türkiye Onkoloji
Eczacıları camiasının
istek ve önerilerine
cevap vermeye
çalışmaktadır. Kanser
tedavisinde her gün
yeni ilaçlar, yeni
protokoller, yeni
yayınlar ve bilgilerin
ortaya çıkması ve
yukarıda
paylaştığımız nedenlerde dolayı ‘Klinik
Onkoloji Eczacılığı Sürekli Eğitim Mektupları’
adı ile bir çalışma başlatmıştır.
Amacımız, Sertifikalı
Antineoplastik İlaç
Hazırlama Teknikleri ve
Güvenli Oda Yönetimi
eğitimi sonrası, bilgimizi taze
tutmak ve klinik
uygulamalarımız konusunda
da eğitimimize devam
edebilmek, en temel
kavramlardan başlayarak,
bilgilerimizi paylaşabilmektir.
Bu projemizde görev alan
meslektaşlarımız, kendilerini,
bu bilgi denizini Eczacılık
süzgecinden geçirmeye
adadılar. Bu anlamda Türkiye
Eczacılık Tarihine altın bir
sayfa koymuşlardır.#
KOESEM’ler bu
sayımız
yayınlandığında
21.sayısını
yayınlamıştır.
KOESEM lerin
dizaynı tamamen
bizlere ve eczacılara
özeldir. Tüm konular
mesleğimiz
penceresinden ele
alınmış, gerçek
ONKOECZA
Sayı 2
hayattan örnekler ve
dökümanlarla
zenginleştirilmiş ve
hemen kullanılabilir
hale getirilmiştir.
Mektuplar özellikle
30 dakika içerisinde
okunabilecek şekilde
kelime sayısına
sahiptir ve kendi
içerilerinde bir akışa
sahiptirler. Bu şekli ile
konusunda benzeri olmayan bir bilgi kaynağıdır. #
!
KOESEM’ler
meslektaşlarımıza 14.sayıya
kadar e-posta ile
gönderilmiştir. 14.sayıdan
sonra, Sayın Hocamız
Prof.Dr. Levent Üstünes’in
öneri ve desteği ile, tüm
eczacılarımızın kullanımına
sunulmak üzere
RxMediaPharma’ya dahil
edilmiştir. Programın ekitaplar bölümünden tüm
sayıları okumak mümkündür.
Ancak halen e-posta ile
gönderimimiz devam
etmektedir. Özellikle
doğrudan Onkoloji Eczacılığı
ile ilgili olan
meslektaşlarımızın mail sistemi içerisine
girmesini öneriyoruz, zira RxMedia’nın yazılım
sistemi nedeni ile
görülemeyen bazı özel
dosyalar e-posta
içerisinde
gönderilmektedir. Bu
e-posta sistemine
dahil olmak için
lütfen bizlerle
iletişime geçiniz.
(Örnek mektup için,
lütfen tıklayınız)#
11
Ocak 2014
Sayı 2
Onkoloji Eczacılarına
etkileşimlerine maruz kaldığını
bildirilmektedir(1). #
Yönelik Pratik Bilgiler
Yazı Dizisi-1
Olası İlaç Etkileşimleri
Bu yazı dizisi içerisinde karmaşık etki
mekanizmalarından bahsederek kafa karışıklığı
yaratmak yerine KT ünitelerinizde ve
kliniklerimizde pratik olarak kullanabileceğimiz,
akılda kalıcı tarzda bilgiler paylaşmaya gayret
gösterilecektir.#
Ecz. Volkan KAHRAMAN @"
Erciyes Üniversitesi Şahinur Dedeman Kemik İliği Nakli
ve Kök Hücre Tedavi Merkezi Sorumlu Eczacısı#
Merhaba,#
Onkoloji Eczacılığı’na farklı
bir bakış açısı getireceğine
inandığımız dergimizin
ikinci sayısıyla sizlerle
buluşmanın heyecanını
yaşamaktayız. Bu sayımızda
‘İlaç Etkileşimleri’ hakkında
genel bir bilgi verdikten sonra ilerleyen sayılarda
sıklıkla kullandığımız ilaçların olası etkileşimleri
hakkında pratik bilgiler sunmaya
çalışacağım.Sunulan bilgilerin sizin için faydalı
olmasını ve keyifle okumanızı umuyorum.#
Antineoplastik kemoterapi (KT) ilaçları kötücül
hücrelerin yanında sağlıklı hücrelere ve diğer
organ/sistemlere de zarar verdiği için, tedavi
sürecine farklı ilaçların katılması kaçınılmazdır.
Birçok ilacın birarada kullanımı ilaç etkileşim
olasılıklarının artmasına neden olmaktadır. İlaç
etkileşimlerini ve ilaca bağlı advers olayları takip
etmek ve tedaviyi
yönlendirmek
görevi ise biz
Onkoloji
Eczacılarına
düşmektedir.
Yapılan gözlemsel
bir çalışmada;
ayakta kanser
tedavisi gören
hastaların 1/3’ü
potansiyel ilaç
ONKOECZA
İlaç-ilaç etkileşimleri daha çok farmakokinetik
(%55) ve farmakodinamik (%25) mekanizmalar
üzerinden gerçekleşmektedir. (2)#
İlaç metabolizmasında başlıca rol oynayan
Sitokrom (CYP) ve P-glikoprotein gibi enzimler
vasıtasıyla gerçekleşen ilaç etkileşimleri, tedavi
sürecini önemli derecede etkilemektedir.
Sitokrom enzimi substratı olan tüm ilaçlar,
potansiyel olarak etkileşime açıktırlar ve
eczacıların bu konuda azami dikkat göstermesi
gerekmektedir. Kişiler arasında CYP subtipleri
ve etkinliği bakımından 10-20 katı bulabilen
farklılıklar vardır. Bu farklılık genetik
polimorfizme bağlıdır. CYP enzimlerinin
karaciğerdeki miktarı kişinin diyetine, maruz
kaldığı çevresel etkenlere, cinsiyete ve beslenme
durumuna göre
değişmektedir. Bu
nedenle kişisel
bazda ilaç
etkileşimini
önceden kesin
olarak belirlemek
şu an için mümkün
görülmese de, olası
ilaç etkileşimlerini
göz önünde
bulundurmalıyız. #
!
12
Ocak 2014
Sayı 2
Terminoloji açısından karıştırılan ilaç
geçimsizliği ex-vivo ortamda gerçekleşirken, ilaç
etkileşimi in-vivo ortamda gerçekleşir. İlaç
etkileşiminden bahsedebilmek için iki ilacın,
besin veya bitkisel drogun etkileşim yerinde aynı
zamanda bulunmaları gerekmektedir. İlaçlar aynı
veya yakın zamanda uygulanabildikleri gibi uzun
yarılanma ömrüne sahip ilaçlar için etkileşimler
daha uzun bir süreç içerisinde de gerçekleşebilir.
Bu nedenle ilaç farmakokinetiğini iyi incelemeli
ve ilacın yarılanma süresini göz önünde
bulundurarak olası etkileşimleri
değerlendirmeliyiz. #
CYP’nin substratı, inhibitörü ve indüktörü olan,
ilaç etkileşimlerinde başrol oynayan etken
maddeler Tablo-1’de sunulmuştur. Bu tablo
ışığında birarada kullanılan ilaçların metabolize
olduğu enzimin karşılığına bakarak olası
gerçekleşebilecek ilaç etkileşimlerini önceden
tahmin etmeniz ve gereken önlemi almanız
mümkündür.#
İlaçların metabolizasyonunda rol oynayan en
önemli izoformlar CYP1A2, CYP3A4,
CYP2C19, CYP2C9 ve CYP2D6’dır. Bu
izoformların metabolize ettiği ilaçlara göre
yüzde olarak dağılımı tabloda sunulmuştur.#
2- Etkileşimin ne kadar sürede ortaya
çıkabileceğini tahmin etmeliyiz (İlaın t1/2 ).#
Peki olası bir ilaç etkileşimi saptadığımızda bu
duruma nasıl yaklaşmamız gerekir?#
1- Öncelikle etkileşimin önemini belirlememiz
gerekir. (Majör,moderate,minör?)#
3- Hastayı ne şekilde etkileyebileceği
belirlenmeli (Fayda/risk değerlendirmesi).#
4- Hastanın klinik durumu göz önünde
bulundurulmalıyız. (Primer tedavi seçimi; yani
etkileşimin tespit edildiği anda bizim için
hastanın hangi durumu daha önemli? Enfeksiyon
durumu mu? Primer hastalık?Böbrek/Karaciğer
fonksiyonları?)#
5- Alternatif ilaç seçimini yapmalıyız. (Tedaviyi
ciddi biçimde etkileyebilecek etkileşimlerde
alternatif bir ilacımız varsa eğer onu seçebiliriz).#
CYP1A2#
Antineoplastik ilaçlar,tedavi indeksleri dar
ilaçlar sınıfında yer aldıkları için plazma
konsantrasyonlarındaki azalma ya da artmalar
tedavinin seyri ve ortaya çıkabilecek advers
olaylar açısından oldukça önemlidir. Sadece KT
ilaçları değil farklı farmasötik gruplardan önemli
ilaç etkileşim örnekleri de yazı dizisi içerisinde
sunacağız.#
Referanslar:!
1-Drug Interactions in Oncology:how common are they?
R.P.Riechelmann,A.Del Giglio.Annals of Oncology!
!
ONKOECZA
2-Rachel P, et al. J Natl Cancer Inst. 2007;99:592-600.!
!
13
Ocak 2014
Sayı 2
!
Tablo-1#
!
CYP 450 1A2
CYP 450 2C9
(Polimorfizm)
CYP 450 2D6
(Polimorfizm)
CYP 450 3A4
Substrat
Kafein
Teofilin
Fenasetin
Parasetamol
Varfarin
Antidepresanlar
(İmipramin)
Diazepam
Fluvastatin
Naproksen
Diklofenak
Fenitoin
Oral antidiyabetikler
NSAI’ler
Dekstrometorfan
Spartein
Kodein
Metoprolol
Propafenon
Tramadol
Siklosporin/Takrolimus
Kalsiyum antagonistleri
Siklofosfamid/İfosfamid
Etoposid,Doksorubisin
Paklitaksel
Vinka alkaloidleri
Midazolam,statinler
Azol antifungaller
Glukokortikoidler
Varfarin
İnhibitör
Florokinolonlar
(Siprofloksasin)
Simetidin
Fluvoksamin
Azol grubu
antifungaller
İzoniyazid
Fluvastatin
Metronidazol
Ko-trimoksazol
Kinidin
Sitalopram
Paroksetin
Sertralin
Metoklopramid
Azol grubu antifungaller
Makrolid antibiyotikler
Simetidin
Greyfurt suyu
İndüktör
Barbitüratlar
Fenitoin
Omeprazol
Sigara
Kömürde kızarmış
et
Rifampisin
Karbamazepin
Prednizon
Fenitoin
Barbitüratlar
Rifampisin
Karbamazepin
Efavirenz
Nevirapin
Sarı kantaron
Fenitoin
Prednizolon
Pioglitazon
Greyfurt suyu
!
Bilgilerimizi Güncelleyelim
!
Aşağıdakilerden hangileri IV! infüzyon sırasında ışıktan
!
korunmalıdır?
!
!
Cevap: B ve C.
!
Dacarbazin ve Carmustin ışığa karşı hassastırlar. Klinik uygulamalarda, Florourasil’in ışıktan
!
korunmasına gerek yoktur. Irinotekan ışığa karşı hassastır ve ışık stabilizasyon süresini hızla azaltır.
!
Irinotekan infüzyonları, ışıktan korunduğunda 20 günün üzerinde stabil iken, 0.9% SF ile
!
hazırlandığında 3 güne kadar stabildir. 5% DEX de ise ışıktan koruma olmadan stabil kalma süresi
!
üreticilere göre değişmektedir. Bu karar verileceği zaman mutlaka üreticinin bildirdiği bilgilere
!
bakılmalıdır.#
Dacarbazin ve Carmustin, hızlı degredasyona karşı çok hassastırlar. Mutlaka ışıktan korunarak
uygulanmalıdır. Dacarbazinin fotodegredasyonu sonucunda pembe renk gözlenebilir. #
ONKOECZA
14
Ocak 2014
Sayı 2
ONKOECZA
ÖDÜLLÜ ÇENGEL BULMACA
!
Bulmacamızı tam ve doğru olarak çözüp onkoecza@yahoo.com.tr adresine gönderen ilk meslektaşımıza ‘Antineoplastik İlaç
Hazırlama Teknikleri ve Güvenli Oda Yönetimi Sertifikalı Eğitimi’ ücretsiz
katılım hakkı verilecektir.
www.uzaktanogrenelim.com.tr ONKOECZA
15
Ocak 2014
Sayı 2
Soldan Sağa
Yukarıdan Aşağıya
1. Kalın bağırsakların sekumla rektum arasında yer
alan kesimi.
5. Işınlama kullanılarak yapılan tedavi yöntemi.
11. Kimyasal veya fiziksel bir etkenin neden olduğu
biyolojik zarar; bir kimyasal maddenin zarar
verme kapasitesi.
12. Kan ve lenfatik sistem dokularından köken alan
kötücül tümör. Akyuvarların ve onların öncü
hücrelerinin kanda ve kemik iliğinde aşırı derecede
üretimi sonucunda biçimlenir, neoplastik
hücrelerin kemik iliğinde ve dolaşımda
bulunmalarıyla lenfomdan ayrılır.
13. Deri altı.
14. Çevre dokulardan kese tarzında doku ile sınırlı
içerisi cerahat ile dolu oluşum.
15. Ribonükleik asit.
16. Bir lenfoma cinsi.
17. Uyuşturma özelliği olan, uyuşturan (madde),
narkotik.
20. Görülme sıklığı.
22. Bezsel dokularda ortaya çıkan bir karsinom
türüdür.
23. Türkiye'de en çok görülen kanser türü.
24. Kemoterapi sonrası sıklıkla görülen, MideBağırsak kanalın üst bölümünde herhangi bir
yerini aşırı irrite olması, gerilmesi ve uyarılması
durumunda, bu kanalın içeriğinden kurtulmak için
gerçekleştirilen ve böylece kanalı zararlı
etkenlerden ve organizmayı zehirlenmelerden
koruyan, bir dizi karmaşık olayları içeren koruyucu
bir refleks.
26. Gıda rejimi.
28. Bir hastalığın ilk belirtilerinin ani, çabuk ve
şiddetli seyrettiği dönem ağır, keskin, vahim.
30. Lastet'in etken maddesi.
33. Deticene'nin etken maddesi.
34. Bir ilacın kullanışı sırasında asıl etkilerinin
yanında meydana gelen etki, ters reaksiyon.
35. Kanser gibi, Kronik veya malignan bir
hastalığın seyri sırasında meydana gelen ileri
derecede zayıflama, sıskalık.
36. 2.Onkoloji Eczacılığı Kongresi'nde OEK Oscar
Ödülü'nü alan Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi
Öğretim Üyesi'nin soyadı.
37. Hastalığın seyrini ve ne kadar süre devam
edeceğini tahmin etme.
39. Akut Lenfoblastik Lösemi.
42. Total Parenteral Beslenme.
43. Gastrointestinal sistem.
2. Dışkının yumuşamasını sağlayarak atılımını
kolaylaştıran.
3. Arttırıcı, destekleyici, yardımcı, yardımcı olan;
yardımcı; bir hastalığ?ın ek tedavisi olarak
kullanılan.
4. Bir kaynaktan elektromanyetik dalga ya da hızlı
parçacıklar demetinin yayınlanması. Işıma. Kanser
tedavisinde sıklıkla kullanılır.
6. Hastalık nedeni, patolojik bir değişime neden
olucu etken.
7. Canlı vücudunun patolojik değişime uğramış
kısmından mikroskobik inceleme için endoskopi
altında bir paçasını keserek hücre veya doku
parçası çıkarılması işlemi veya yöntemi, doku
örnekleme. Genellikle bir tümörün iyi veya kötü
huylu olduğunu ortaya koymak için kullanılan
standart basamaktır.
8. İyi huylu tümör.
9. 5-FU'nun açık ismi.
10. Alyuvarların, içerisindeki hemoglobinin dışarı
çıkacak tarzda parçalanması, yıkımlanması veya
ayrışması.
13. Karaciğer hücreleri tarafindan
salgılanaraksafra kesesinde toplanan vesafra
kanalı ile onikiparmak bağırsağına geçerek
yağların sindirimine katılan,safra tuzları,
hemoglobinin parçalanmasından oluşan safra
pigmentleri, kolesterol, lesitin ve diğer maddeleri
kapsayan salgı. Öd.
18. Nefes darlığı, solunum güçlüğü.
19. İlaç vb. ile hastalığı iyi etme, iyileştirme,
sağaltım, sağaltma.
21. Canlı vücudunun tümünde veya bir bölgesinde
ağrı, ısı, ışık ve dokunma gibi tüm duyuların
ortadan kaldırılması.
25. Normalden düşük olan atardamar basıncı.
27. Ağzın içine açılan tûkrük bezlerinden
salgılanan, insanda mukoproteinler ile nişastayı
sindiren amilaz enzimi kapsayan, kan emen
omurgasızlarda kanın pıhtılaşmasını engelleyen
enzimler taşıyan salgı.
29. Tedaviye ait, tedavi edici.
31. Deoksiribonükleik asit.
32. Organizmada hastalığa yol açan bir mikrobun
genel veya yerel gelişmesi, yayılması.
38. Onkoloji Eczacıları Kongresi
39. Tümör hücrelerinin gelişimini önleyen.
40. Ağız kısmı ince uzun olan, genelde fazla
buharlaşması istenilmeyen çözeltilerin
kaynatılmasında, çözeltilerin karıştırılmasında ve
!
ONKOECZA
16
Ocak 2014
Sayı 2
Soldan Sağa
Yukarıdan Aşağıya
44. Tıpta kullanılan ve biyolojik etkinliği olan saf
bir kimyasal madde veya ona eş değer olan bitkisel
veya hayvansal kaynaklı, standart miktarda etkin
madde içeren karışım.
46. Bir hastalığın belli bir popülasyon içinde belli
bir süre aralığında eski ve yeni olguların birlikte
görülme oranı veya yaygınlığı.
48. Beslenmek işi.
50. Normalden yüksek olan atardamar basıncı.
56. Kanser bilimi.
58. Sonda.
59. Saç dökülmesi.
63. Kan hücrelerinin azalması.
64. Ruh bilimsel.
65. Toplardamar içi.
67. beyni ve omurilik kanalını çevreleyen zarın
dışında omurilik kanalında bulunan; beyni ve
omuriliği çevreleyen zarın dışında spinal kanala
ilaç verilen.
68. Uyuşukluk, tam hissizlik veya uyku hali
oluşturan, azotlu heterosiklik ilaçlar.
titrasyon işleminde kullanılan cam Eczacılık
malzemesi.
41. Eritrosit, lokosit, trombosit, protein ve
serumdan oluşan, pH'sı 7,35-7,45 arasında,
yoğunluğu 1,056 g/mL olan karmaşık bir vucut
sıvısı.
43. Genlerle ilgili, kalıtımla ilgili.
45. Daha çok kolerektak kanserlerde kullanılan,
Florourasil, Folinik Asit ve Ocaliplatin içeren
standart kemoterapi protokolü.
47. Kanserin ilerleme miktarını belirleme işlemi.
49. İntravenöz.
51. Bir hastalığın nedenlerini ve gelişimini
makroskobik ve mikroskobik olarak araştıran
bilim dalı, hastalık bilimi.
52. Onkoloji Eczacıları Derneği
53. Tür, yaş ve sağlık durumuna göre ilaçların
tedavi dozunun ve uygulama biçiminin
belirlenmesi.
54. kanser tedavisinde kullanılan antitümöral etkili
bir ilaçtır. Streptomyces verticillus isimli bakteri
tarafından üretilen bir antibiyotiktir.
55. Bu yıl Onkoloji Eczacılığı Kongresinin kaçıncısı
düzenlenecek.
57. Kötü huylu, kötücül, habis genellikle tümör için
söylenir.
60. Klinik Onkoloji Eczacılığı Sürekli Eğitim
Mektupları'na verilen kısa ad.
61. Organizmadaki hücrelerden herhangi birinin
özerklik kazanarak sınırsız, amaçsız, ilerleyici ve
kontrol edilemez tarzda çoğalmasıyla oluşan,
düzenli bir doku organizasyonuna sahip olamayan,
başlatıcı neden ortadan kaldırılsa dahi gelişmeye,
en azından var olmaya devam eden, yeni ve normal
dışı doku kitlesi, neoplazi, neoplazm, neoplazma.
62. İlacı ağızdan alınız.
66. Akut miyeloblastik lösemi.
!
YASAL UYARI
Medikal bilgiler sürekli değişmekte ve
yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları
dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik
tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç
uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli
olabileceği bilinmelidir. Her hasta için en iyi
tedavi ve en doğru ilaçları ve dozları belirlemek
uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır.
Bu yazı dizisini hazırlayanlar bu yayından dolayı
meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait
herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu
değildir.
!
!
Bir sonraki sayımızda görüşmek üzere.#
Lütfen, görüş, öneri ve eleştirilerinizi#
onkoecza@yahoo.com.tr #
adresine gönderiniz. Sevgi ve Saygılarımızla.#
ONKOECZA
17
Download