türkiye`de kılavuz geliştirme çalışmaları

advertisement
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Emin Sami Arısoy
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Anabilim Dalı
emin.sami.arisoy@gmail.com
13. Ulusal Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Sempozyumu
30 Eylül 2016
Rixos Oteli, Eskişehir
Dağlarda tek tek ateşler yanıyordu
Ve yıldızlar
öyle ışıltılı
öyle ferahtılar ki
şayak kalpaklı adam
nasıl ve ne zaman geleceğini bilmeden
güzel, rahat günlere inanıyordu
ve gülen bıyıklarıyla duruyordu ki
mavzerinin yanında,
birdenbire beş adım sağında onu gördü.
Paşalar onun arkasındaydılar
O, saati sordu
Paşalar: ‘Üç’ dediler.
Sarışın bir kurda benziyordu
Ve mavi gözleri çakmak çakmaktı.
Yürüdü uçurumun başına kadar,
eğildi, durdu.
Bıraksalar
ince, uzun bacakları üstünde yaylanarak
ve karanlıkta akan bir yıldız gibi kayarak
Kocatepe’den Afyon ovasına atlayacaktı.
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Emin Sami Arısoy
Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Anabilim Dalı
emin.sami.arisoy@gmail.com
13. Ulusal Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Sempozyumu
30 Eylül 2016
Rixos Oteli, Eskişehir
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği
•
•
Prof. Dr. İbrahim Ildırım ve
Prof. Dr. Necmi Aksaray’ın
girişimleriyle
30 Temmuz 1998’de Bursa’da kuruldu.
•
•
Kurucu başkan: Prof. Dr. İbrahim Ildırım
Yönetim ve denetim kurulları, 2 yıl arayla yenilendi.
•
ÇEHD bu yıl 18. yaşını sürdürüyor.
•
1998’den başlayarak
12 ulusal çocuk enfeksiyon hastalıkları sempozyumu,
1999’dan başlayarak
iki yıl arayla 9 ulusal çocuk enfeksiyon hastalıkları kongresi
•
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği
Amaçlar
•
•
•
•
Yurdumuzda çocuk sağlığının
-özellikle enfeksiyon hastalıklarına karşıkorunması ve geliştirilmesi
Ulusal çocukluk dönemi aşılamalarının
toplumsal veri ve gereksinimler ışığında
çağdaş düzeyde uygulanması
Çocuk enfeksiyon hastalıklarının önlenmesi ve sağaltımıyla ilgili
bilimsel çalışmalar yapılması,
bu konularda çocuk hekimleri, diğer hekimler, sağlık çalışanları ve
halka yönelik eğitim çalışmalarının yapılması
Bağışıklama, enfeksiyon denetimi ve sağaltımı konularında
ulusal düzeyde kongre ve sempozyumlar düzenlenmesi,
öneri, kılavuz ve uygulamalar oluşturulması
ÇEHD Tarihçesi ve Amaçları. cocukenfeksiyon.com
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği
Çocuk Enfeksiyon Dergisi’nde
2009, 2014 ve 2015’te,
Türkiye Ulusal Bağışıklama Çizelgesi’nde
yer alan ve almayan aşılara ilişkin
- uygulama önerileri sunmak
- çocuklara yapılabilen bütün aşıları kapsayan
ulusal bir uygulama kılavuzu oluşturmak
- konuyu tartışmalar ışığında geliştirmek
amacıyla üç öneri yazısı yayımlandı.
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Çocuklarda Aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği’nin Bakışı
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği
Çocuklarda aşılama
Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Derneği Bakışı
•
Aşılama, çocuk ve erişkin sağlığını koruma ve bulaşıcı hastalıkları
önlemede
en etkin, en güvenli ve en düşük giderli yaklaşımdır.
Ve
•
Etkin ve güvenilir aşısı olan hastalıklara karşı bağışıklanmak her çocuğun
hakkıdır.
Ülkemizde sağlıklı çocuklarımız, uzunca süredir, kapsamı giderek
genişletilen bir ulusal bağışıklama çizelgesi temelinde düzenli olarak
aşılanmaktadır.
Çocuklarda aşılama
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nca uygulanan aşılar
•
BCG (verem)
1952
•
•
OPA:
BDT:
1963
1968
•
Kızamık
1970
•
•
Genişletilmiş Bağışıklama Programı
Ulusal Aşı Kampanyası
1981
1985
•
B hepatiti aşısı (BHA)
1998
•
•
KKK (Kızamık - Kızamıkçık – Kabakulak)
Hib: H. influenzae tip b
2006
2006
•
İPA:
Ölü çocuk felci aşısı
2008
•
Beşli karma aşı: aBDT – İPA – Hib
2008
•
Proteine bağlı (konjuge) pnömokok aşısı
•
•
A hepatiti aşısı
Suçiçeği
Ağızdan (oral) çocuk felci (polio) aşısı
Boğmaca - Difteri – Tetanoz
(PBPA–7)
(PBPA–13)
2008
2011
2012
2012
Ulusal Aşı Çizelgesi
2016
Süt çocukluğu aşılaması
•
•
Doğum ertesinde
1. ay bitimi
•
•
•
2. ay bitimi
4. ay bitimi
6. ay bitimi
•
1 yaş bitimi
BHA-1
BHA-2
BCG +
(aBDT – İPA – HİB-1) +
(aBDT– İPA – HİB-2) +
OPA-1 + (aBDT– İPA – HİB-3)) +
Suçiçeği
+ KKK-1 +
PBPA13-1
PBPA13-2
PBPA13-3 +
PBPA13-4
İkinci yaş aşılaması
•
18. ay
•
24 ay
OPA-2 + (aBDT – İPA – HİB -4) +
AHA-2
Okul aşılaması
•
İlköğretim okulu 1. sınıf
•
İlköğretim okulu 8. sınıf
AHA-1
aBDT – İPA
dT
KKK-2
BHA-3
Çocuklarda Aşılama
• Aşı alanındaki gelişmelere koşut olarak,
ulusal bağışıklama çizelgelerinin güncellenmesi ve
gelişmelerin uygulamaya yansıtılması kaçınılmazdır.
• Her ülkenin, toplumsal koşulları,
hastalıkların görülme özellikleri ve
parasal olanaklara uygun
ulusal bir bağışıklama çizelgesi uygulaması olağandır.
• Bir ulusal bağışıklama çizelgesi, temelde,
önceden sağlıklı çocukları kapsamayı amaçlar.
•
•
Ülke ölçeğindeki aşılamaların toplum sağlığına katkısı ve
sağladığı olağan ötesi yarar,
aşılar üstündeki parasal gider-yarar hesaplamalarını
anlamsız kılmaktadır.
Bu bağlamda, ulusal bağışıklama çizelgemiz de sık aralarla güncellenmekte,
-ülkemizin verileri ışığında- kapsamı giderek genişlemektedir.
Çocuklarda Aşılama
• Ulusal bağışıklama çizelgemizi benimsemek,
uygulanmasına yönelik her çabaya bütün güçle katılmak,
ulusal bağışıklama etkinliklerinin temelini oluşturur.
Öte yandan,
• Ulusal bağışıklama çizelgemizde henüz yer almayan,
ancak çeşitli ülkelerde çocuklara
ulusal ölçeklerde uygulanan aşıların da,
Türkiye’nin verileri temelinde uygun bulunduğunda,
olabilecek en kısa sürede
ulusal çizelgemizde yer alması uygun olacaktır.
Çocuklar için önerilen diğer aşılar
2016
Ülkemizde Sağlık Bakanlığı’nca onaylı aşılar
•
•
•
•
Rotavirüs aşısı
HPV aşısı: İnsan (human) papillomavirüsü aşısı
Grip (influenza) aşısı
Ergen tip abdT ve abdT- İPA aşıları
•
Proteine bağlı (konjuge) menengokok aşısı – ACYW135
Yüksek risk altında olanlara önerilen aşılar
•
Pnömokok poli-sakkarit aşısı – 23 bileşenli
•
Menengokok poli-sakkarit aşısı ACYW135
Çocuklarda Aşılama
•
Sağlıklı, eğitimli ve özenle yetiştirilen çocukların,
ülkenin gelecekteki yetişkinleri olarak,
ülkenin en önemli kaynak ve gücünü oluşturacağı
bilinciyle,
çocuklarımıza yapılması gereken aşıların
önerilen en uygun ve geniş çerçevede uygulanması da
yararlı ve gereklidir.
•
Bu çerçevede,
ulusal bağışıklama çizelgemizde henüz yer almayan aşıları,
ulusal çizelgemizin uygulanmasını etkilemeyecek biçimde,
uygulama aralıklarıyla önermek,
Böylece geniş kapsamlı bir bağışıklama kılavuzu oluşturmak,
akılcı bir yaklaşım olacaktır.
•
•
Böylesi bir kılavuzlukla, bu aşıların da, ailelere bilgi verilerek
yapılmasını desteklemek önerilir.
Çocuklarda Aşılama
• Ayrıca, hekimden, tıp biliminin ilgili uzmanlık alanında
güncel bilgilerle donanmış olması beklenir.
• Hekimin korunma, tanı ve sağaltıma yönelik yaklaşımını
bilgi donanımı belirleyecektir.
• Hukuk açısından da, hekim, uzmanlık alanına uygun olarak
tıptaki gelişmeleri izlemekle yükümlüdür.
• Henüz ulusal çizelgemizde yer almayan bir aşı konusunda
hastasının ailesine bilgi vermeyen, aşıyı uygulamayan hekim,
bu uygulamamaya bağlı olarak
hastasında gelişebilecek sorunlardan
sorumlu tutulabilir.
Çocuklarda Aşılama
•
•
•
Bu durum Dünya Tabipler Birliği’nin
1992’deki Tıpta Yanlış Uygulama Konulu Duyurusuna göre
bir yanlış uygulama olarak yorumlanabilir.
Bu bağlamda, hekimlerin
çağdaş tıp biliminin önerileri çerçevesinde
çocuklara yapılması gereken aşıları önermesi ve
önerisini hastanın belgelerine yazması önem taşımaktadır.
Söz konusu aşıların
-ulusal bağışıklama çizelgemizde yer almasına değin geçecek
süredeşimdilik, ailelere bilgi verilerek çocuklarına yapılmasının
sağlanmasını desteklemek uygun bir yaklaşımdır.
TTB. Füsun Sayek Kitapları - Sağlıkla İlgili Uluslararası Belgeler. TTB 2009:48-49.
Çocuklarda Aşılama
•
Aşılama kayıtlarının
düzenli ve uzun süre korunabilecek biçimde tutulması,
sonraki yıllardaki sağlık değerlendirmeleri açısından önemlidir.
•
Bu nedenle, her çocuğun,
kapsamı bir bilgi-işlem kütüğüne (bilgi-işlem ağı), de işlenmiş olan
bir aşı ve sağlık kartının olması,
yapılan aşıların bilgi-işlem ağı ve karta uygun biçimde işlenmesi,
herhangi bir nedenle hekime başvurulduğunda,
bu bilgi-işlem kütüğü ve kart bilgilerinin
-aşı için, yakalanmış fırsat sağlamak amacıyla da- değerlendirilmesi,
varsa aileye eksik aşılarla ilgili bilgi verilmesi,
eksik aşılamaların en kısa sürede tamamlanması
önemsenmelidir.
Çocuklarda Aşılama
•
Ülkemizde henüz genelleşmiş tek biçimli
bir sağlık ya da aşı bilgi-işlem ağı ve kartı yoktur.
•
Bu nedenle, çocukların aşılama ve önemli sağlık bilgilerinin,
çocukla daha sonra karşılaşacak hekimlere yol gösterecek biçimde,
saydam koruyucu bir kılıfta saklanabilen bir karta ve
bir bilgi-işlem ortamına yazılmasında yarar vardır.
•
Bütün kayıtların tek bir kartta ve bir bilgi-işlem ortamında tutulması,
aşılamaya ilişkin bilgilerin ayrıntılı (uygulama tarihi, ürün adı, aşının
dozu gibi) olarak belirtilmesi,
kartın her hekim başvurusunda götürülmesi ve saklanması,
sağlık ve aşılamaya ilişkin uygulamaların niteliğini artıracaktır.
Çocuklarda Aşılama
•
Ulusal bağışıklama çizelgelerinin oluşturulması ve güncellenmesinde,
ilgili hastalıklara ilişkin ulusal verilerin önemi açıktır.
•
Bu nedenle, hekimlerimizce, aşıyla önlenebilen hastalık ve aşıyla ilişkili
istenmeyen etki bildirimlerinin özenle yapılması,
ülkemizdeki veri birikimi ve kararlara sağlayacağı katkı açısından
büyük önem taşımaktadır.
Her ölenle ben de biraz ölürüm
Çünkü insanlığın bir parçasıyım
Onun için
Sorma
Çanlar kimin için çalıyor diye
Bizim için çalıyor
Ernest Hemingway
Çanlar Kimin İçin Çalıyor
Dil değerlendirmesi
Bu sunumda;
•
•
•
Menengokok gibi etken adları
Polisakkarit gibi madde adları yanı sıra
enfeksiyon, risk benzeri
20 dolayında yabancı kaynaklı sözcüğü
kullanmaktan kaçınamadım.
Bu nedenle;
• Özür diliyorum…
Uyan Uyan Gazi Kemal…
“Ülkesini, yüksek istiklâlini
korumasını bilen Türk milleti,
dilini de yabancı diller
boyunduruğundan
kurtarmalıdır.”
Mustafa Kemal Atatürk
2 Eylül 1930
Gebze İstasyonu, 1935
Uyan Uyan Gazi Kemal…
“Ülkesini, yüksek istiklâlini
korumasını bilen Türk milleti,
dilini de yabancı diller
boyunduruğundan
kurtarmalıdır.”
Mustafa Kemal Atatürk
2 Eylül 1930
Gebze İstasyonu, 1935
Download