Küçük Tonaj Gemi Piyasaları İstanbul İhracatçılar Birliği 6-7 Kasım 2012 Sunum: Salih Zeki Çakır İçerik • • • • • • Tarihçe Türk Koster Filosunun Durumu Akdeniz ve Karadeniz Koster Filosu Akdeniz ve Karadeniz Koster Piyasası Akdeniz ve Karadeniz Koster Siparişleri ISTFIX Tanıtım Çift çıpa, Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemlerinden itibaren Türkiye’de devlet eliyle gerçekleştirilen denizcilik teşebbüslerinin yegane semblü olmuştur. 2 Türkiye’de Kosterciliğin Tarihçesi Türkiye’de özel sektör denizciliği, köklerini kosterciliğe borçludur. Kostercilik, Cumhuriyet Dönemi’nden çok önceleri dahi, Karadeniz kıyılarında yapılagelmiş, çok eski bir ticarettir. Solda ve ortada: İstanbul Boğazı’ndaki iskelelere mal getirmekte olan ufak yelkenli çektirme ve mavnalar. Sağda: Haliç’te mallarını yelkenli teknelerden tahliye eden kereste tüccar erbabı. 3 Osmanlı’nın Son Dönemleri Aslında İstanbul’a getirilen pek çok Karadeniz mahsül ve eşyası, mavna ve çektirmeler vasıtasıyla İstanbul’un fethinden beri buralardan deniz yoluyla getirilmekteydi. Loncalar bu ticareti son derece sıkı biçimde, usta-çırak hiyerarşisi ve terbiyesi dahilinde organize etmekteydi. Buharlı teknelerin gelmesi ve loncaların kaldırılmasıyla bu örgütlenme de tarihe yenik düşmüş oldu. s/s Gülcemal, 1800‘lü yıllarda inşa edilmiş düzenli hat gemilerindendir. 1910‘da kurulan Osmanlı Seyr-i Sefain İdaresi’nce alındıktan sonra Karadeniz’de hat gemisi olarak işletilmiştir. İstanbul: Yerel eşrafın çektirme, mavna ve uskuna gibi yelkenli tekneleri malların Karadeniz’e sevkiyatı için yegane ulaşım aracıydı. 4 Cumhuriyetin İlk Yılları • Denizciliğe devlet yatırımları • Buharlı ticari ve yolcu gemileri • Karadeniz kıyısının hızlı gelişimi 1940‘ların tipik “Taka” tipi teknesi Ünye sahilinden arka plandaki posta gemisi “Tarı”ya yük ve yolcu götürmekte olan küçük bir mavna. 5 s/s Gülcemal’in kardeşi s/s Gülnihal, 1933 yılında Bandırma limanından bakliyat yükü alırken. 1940‘lar-1960‘lar • • • • • Filo büyümesi Birliklerin kurulması Daha organize bir denizcilik camiasının oluşumu Özel denizcilik iştiraklerine ilk kredilerin verilmesi Deniz Nakliyat’ın kurulması s/s Güneysu ve s/s Kurtuluş ilk Deniz Nakliyat gemilerindendir. 2. Dünya Savaşı esnasında Türkiye’den Yunanistan’a yapılan gıda yardımında önemli rol oynamış ve isimleri tarihe geçmiştir. 6 1960‘lar-1990‘lar • • • • İlk Türk inşası kosterler Özel şirketler Uluslararası/devlet destekli kredilerle hızla artan ve büyüyen tonaj Uluslararası denizciliğe adım atılması m/v Arel 3, 1970’li yılların tipik 1.500 dwt’lik Türk inşası kosterlerine bir örnek olup halen çalışmaktadır. m/v Kula, 80‘lerin başında inşa edilmiş, Deniz Nakliyat tarafından işletildikten sonra Türk Sim Denizcilik’e satılmıştır ve halen işletilmektedir. 7 90‘ların Sonları & 2000‘ler • • • Yabancı bankalardan daha sağlam destek Denizciliğin patlama yapmasıyla çok hızlı filo büyümesi Küresel piyasalarla entegrasyon Konan Denizcilik’e ait m/v İlyas Konan. Halihazırdaki sahibi tarafından 1994 yılında Türkiye’de inşa edilmiş 5.000 dwt’lik bir kosterdir. HKalkavan Denizcilik’e ait m/v Dost 1, Yine mevcut sahibi tarafından 1994‘te Türkiye’de inşa edilmiş 8.060 dwt’lik bir kosterdir. 8 Gelecek Nesil • • • • • Standartları en yüksek batılı örnekleri yakalayabilecek seviyede, Yakıt ekonomisine haiz, yüksek özellikli, yeşil gemiler tasarlanacak Emniyet hususlarına öncelik verilecek Liman devleti denetimlerinde yüksek performans şart olacak İşletme kalitesine önem verilecek mv Türk Yıldızı, Türk Koster Yenileme Projesi için geliştirilen konsept tasarım m/v Serra Atasoy, 2011 yılında Türkiye’de en üst batılı standartlarda Atasoy Denizcilik tarafından inşa edilmiştir. 9 Kosterciliğin Önemi • • • • • • Karadeniz, Akdeniz ve Kuzeybatı Avrupa (Kontinent) ticareti yüksek oranda küçük tonajlı gemilere dayalıdır. Yaklaşık 5.4 milyar dolarlık bir sektördür (2011 sonu) 11.4 milyon dwt’lik filo ile yılda ortalama 184 milyon ton yük taşınmaktadır. Yılda 40.000‘den fazla bağlantı yapılmaktadır. 30.000’in üzerinde denizciye ve 8.000’in üzerinde kara personeline iş olanağı sağlanmaktadır. 10 Yaşa göre Türk Koster Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT (x 1.000) 453 1,591 563 317 26 + Y aş ş 21 -­‐25 Ya 16 -­‐20 Ya ş 138 ş ş 302 11 -­‐15 Ya 0-­‐5 6-­‐1 0 Y a aş Yaş 281 26 + Y ş 73 21 -­‐25 Ya ş ş 24 11 -­‐15 Ya ş 6-­‐1 0 Y a 0-­‐5 Yaş 52 58 16 -­‐20 Ya 89 750‘nin üstünde gemi Toplam: 3.2 milyon DWT 300 gemi 30 yaşın üzerinde Ortalama Yaş: 25,2 Kaynak: Lloyd’s List Intelligence 11 DWT’ye göre Türk Koster Filosu Gemi Sayısı Toplam DWT (x 1.000) 930 306 726 393 149 104 255 182 T 0D W .00 -12 10 8-1 0.0 00 DW T 6-8 .00 0D W T 0D W 4-6 .00 T 0D W 2-4 1-2 .00 T .00 0D W .00 -12 10 00 0.0 8-1 0D W T T 23 DW T 0D W 6-8 .00 T 0D W 4-6 .00 T 0D W .00 2-4 .00 0D W T 45 T 122 1-2 706 Ana Segment: 2.000-4.000 dwt, 300’ün üzerinde gemi ile toplamda yaklaşık 1.0 mln dwt 6.000 dwt’nin altı, 577 gemi (1,84 mln dwt) Kaynak: Lloyd’s List Intelligence 12 Bayrağa göre Türk Sahipli Filo Gemi Sayısı 345 Türkiye 60 Panama 57 Rusya Moldova 26 St. Vincent 25 Kamboçya 20 Comoros 18 Belize 17 St. Kitts-­‐Nevis 17 Liberia 14 Marshall 11 Tanzania 8 Antigua 7 Sierra Leone 7 Diğer Diğer* 17% 85 Malta Kamboçya 3% St. Vincent 3% Moldova 3% Türkiye 46% Rusya 8% Panama 8% Malta 11% 32 Türk filosunun yüzde 46’sı milli sicile kayıtlıdır. Kaynak: Lloyd’s List Intelligence 13 Akdeniz & Karadeniz Koster Filosu Gemi Sayısı • • • • Filo 11.14 mln dwt büyüklüğünde, yaklaşık 2,300 parça gemiden oluşmaktadır. Toplam DWT 12.8 mln 2009‘dan beri filo sürekli küçülmektedir. 2,665 2009-2011 arası filo yüzde 18 daralmış durumdadır. 2,479 11.6 mln Yaklaşık 400 gemi (1.65 mln dwt) filodan eksilmiştir. 2,260 11.15 mln 2009 2010 2011 Bölgede ekonomik ve siyasi istikrar sağlanırsa mevcut gemiler için hızlı talep artışı söz konusu olabilir. Kaynak: Istanbul ArGe 14 Bayrağa göre Akdeniz & Karadeniz Filosu Gemi Sayısı 318 Türkiye 260 Rusya 215 Antigua & Barbuda 187 Malta 157 Hollanda Panama 128 Kamboçya 126 90 Moldova Gürcistan 77 St. Vincent 77 Comoros 67 Belize 66 Ukrayna 64 Sierra Leone Liberia Diğer Diğer 14% 58 43 327 Liberia 2% Ukrayna 3% Belize 3% Sierra Leone 3% Comoros 3% St. Vincent 3% Gürcistan 3% Moldova 4% Kamboçya 6% Panama 6% Türkiye 14% Rusya 12% An[gua & Barbuda 10% Hollanda 7% Malta 8% Kaynak: Istanbul ArGe 15 Türk Filosunun Bölgedeki Konumu (dwt’ye göre) Toplam DWT (x 1.000) 7,762 Türk Sahipli Filo 30% 3,382 Diğer Milletler 70% Türk Sahipli Diğer Milletler Kaynak: Istanbul ArGe 16 17 31 + Y aş 322 ş 1,952 26 -­‐30 Ya ş 21 -­‐25 Ya ş 967 16 -­‐20 Ya 1,169 ş 222 11 -­‐15 Ya 387 ş Yaş aş Gemi Sayısı 6-­‐1 0 Y a 0-­‐5 31 + Y ş 26 -­‐30 Ya ş 203 21 -­‐25 Ya ş 167 16 -­‐20 Ya ş 191 11 -­‐15 Ya ş Yaş 6-­‐1 0 Y a 0-­‐5 Yaşa Göre Akdeniz & Karadeniz Filosu Toplam DWT (x 1.000) 764 3,149 1,798 1,067 1,006 Kaynak: Istanbul ArGe DWT’ye göre Akdeniz ve Karadeniz Filosu No. of Vessels Toplam DWT (x 1.000) 891 2809 2581 2512 1901 511 380 1053 216 6-­‐8 .00 0 D WT 8-­‐1 0.0 00 DW T 10 -­‐12 .00 0 D WT 2-­‐4 .00 0 D WT 1-­‐2 .00 0 D WT 6-­‐8 .00 0 D WT 8-­‐1 0.0 00 DW T 10 -­‐12 .00 0 D WT 254 4-­‐6 .00 0 D WT 2-­‐4 .00 0 D WT 1-­‐2 .00 0 D WT 95 4-­‐6 .00 0 D WT 163 Ana Segment: 900 gemi ile 2.000-4.000 dwt. Toplam tonajlara bakıldığında segmentler daha dengelidir. Kaynak: Istanbul ArGe 18 Koster Siparişleri (Sadece Akdnz & Krdnz) Toplam DWT (x 1.000) Sipariş Sayısı Rusya Türkiye 100 Ukrayna 44 Yunanistan 42 8 Yunanistan 136 İtalya 12 Ukrayna 192 Türkiye 17 İtalya Romanya Rusya 34 5 İsrail 3 21 G. Kıbrıs 2 G. Kıbrıs 15 Fransa 2 Romanya 14 İsrail 2 Fransa 6 Tüm siparişler teslim edilirse, bölgedeki filo 85 gemi ile toplamda ancak 570.000 dwt artacaktır. Kaynak: Lloyd’s List Intelligence 19 Aliağa’da Hurdaya Çıkan Kosterler Hurdaya Çıkan Koster Adedi 220 41 45 20 12 -­‐1. Ç. 20 11 20 10 20 09 54 20 11 -­‐1. Ç. 90 Hurdaya çıkışlar 2011’de zirve yapmıştır. 2012’de aynı performansın yakalanabileceği görülmektedir. Source : Turkish Shipbreakers’ Association 20 Aliağa’da Hurdaya Çıkan Kosterler Toplam LDT (x 1.000) Toplam DWT (x 1.000) 845 307 320 213 20 11 20 11 -­‐1. Ç. 77 168 64 20 12 -­‐1. Ç. 121 20 10 20 09 82 178 Hurdaya çıkışlar sertleşen çevre kuralları ve piyasa koşullarından ötürü artış göstermiştir. Source : Turkish Shipbreakers’ Association 21 Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası İstanbul Navlun Endeksi 2008-2012 • • • 1750 Son 3 yılda nadiren 750 puan üzerine çıkabildi. 1500 1250 Arap Baharı ve Rus tahıl ihraç yasağı Endeks’in Lehman krizi sonrası seviyelerin de altına düşmesine sebep oldu. 1000 Lehman Arap Baharı Yunanistan Krizi 750 Endeks son çıkışını 2011 Noel öncesi yapmış fakat 750 puan üzerinde yine fazla tutunamadı. 500 250 2012‘de için beslenen ümitler ise Yunanistan krizi ve devamındaki Avrupa kriziyle boşa çıktı. 0 2008 16 Ha z 200 8 24 Ka s 200 8 4 Ma y 200 9 12 Ek i 200 9 22 M ar 20 10 30 Ağ u 201 0 7 Şub 2011 18 Te m 20 11 26 Ar a 201 1 4 Haz 2012 29 Ek i 201 2 • 2000 ISTFIX tarihi zirvesini 2008’de gördü ve Lehman sonrası çakıldı. 1 Oca • 22 1 O ca 20 08 14 Ni s 2 00 8 21 Te m 20 08 27 Ek i 20 08 2 Ş ub 20 09 11 M ay 20 09 17 Ağ u 2 00 9 7 A ra 20 09 15 M ar 20 10 21 Ha z 2 01 0 27 Ey l 20 10 3 O ca 20 11 11 Ni s 2 01 1 18 Te m 20 11 24 Ek i 20 11 30 Oc a 2 01 2 7 M ay 20 12 13 Ağ u 2 0 29 Ek 12 i 20 12 Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası Segmente göre günlük getiri, USD/gün 15,000 12,500 10,000 7,500 2-4k dwt 4-6k dwt 6-8k dwt 8-12k dwt 5,000 2,500 0 23 Akdeniz & Karadeniz Koster Piyasası • • • Gemi gelirleri son 3,5 yılın zirvesine en son geçtiğimiz Aralık 2011’de ulaşmıştır. 7,000 6,000 AMB’nin nakit enjeksiyonu ile ticaret 2011 sonuna doğru hareketlendi. 2-4k dwt 4-6k dwt 6-8k dwt 8-12k dwt 5,000 4,000 Noel sonrası ise Yunanistan endişeleri ile Avrupa krizi tetiklendi. İspanya’ya sıçradı ve halen devam etmekte. 3,000 2,000 1,000 Baltık Kuruyük Endeksi önce Çin Yeni Yılı’nda sonra da yaz döneminde tarihi dipleri gördü. 24 Ek i 201 1 5 Ara 2011 16 Oc a 201 2 27 Şu b 201 2 9 Nis 2012 21 M ay 20 12 2 Tem 2012 13 Ağ u 201 2 24 Ey l 201 2 29 Ek i 201 2 • Segmente göre günlük gelir (USD/gün) 24 m 25 Ni san 12 Eki m 12 500 1 0 ül 1 750 Eyl 2,000 1 1,000 ak 1 4,000 Oc 1,250 0 6,000 Ha zir an 1 1,500 09 Baltık Kuruyük Endeksi Ka sım 8,000 09 1,750 Ma rt 10,000 8 2,000 os 0 8 ak 0 ! 12,000 Ağ ust Oc l 12 Eyl ü 2! at 1 Şu b 11 ! 0! ! 10 09 ! 09 ! ık 1 Tem mu z Ar al Ma yıs Eki Ma rt 8! os 0 Ağ ust 8! ak 0 Oc Baltık Kuruyük Endeksi ve ISTFIX ISTFIX ISTFIX Bölgesi için Piyasa Öngörüleri • • • • • • • • Daha büyük tonajlarda sıkıntı yaratan arz fazlası ve sipariş birikmesi kosterler için söz konusu değildir. Hurdaya çıkışlar önemli seviyelerde olup filo sürekli daralmaktadır. Kuzey ve Batı Afrika’nın talebi hızla artış göstermektedir. Doğu Akdeniz’de ise Rusya, Türkiye ve İsrail ekonomileri güç kazanmaktadır. Arap Baharı’nın yarattığı istikrarsızlık yer yer halen devam etmektedir. Finansman kaynakları kısıtlıdır. Gemi yakıt fiyatları yükselmektedir. Avrupa krizinde tünelin sonunda ışık halen görülememektedir. 26 Yeni Kural ve Düzenlemeler • Denizcilik Birleşmiş Milletler nezdinde örgütlenen kuruluşlarca uluslararası kurallarla düzenlenir. • 2013‘ten itibaren yeni kurallar gündeme gelecektir. • Denizde enerji verimliliği, • Denizcilerin daha iyi koşullarda çalışması, • Balast suyuyla taşınan mikro-organizma ve saldırgan türlerle mücadele. 27 Denizde Enerji Verimliliği • 1 Ocak 2013‘ten itibaren gemilerin CO2 emisyonlarını düşürmek üzere teknik ve operasyonel önlemler alınacaktır. • Teknik önlem: Enerji Verimliliği Tasarım Endeksi (Energy Efficiency Design Index EEDI), yeni gemilerde yeni standartların benimsenmesi • Operasyonel önlem: Gemi Enerji Verimliliği Yönetim Planı (Ship Energy Efficiency Management Plan - SEEMP) 28 Denizde Enerji Verimliliği • Bu önlemler sonucunda: Yeni gemilerin tekne formu, ana makine verimlilikleri enerji tasarrufuna odaklı olarak belirlenecektir. Enerji tasarrufu sağlayan yeni eklentiler (nozüller vs.) gemilere takılacak, yakıt ekonomisi sağlayan sürtünmeyi azaltıcı boyalar uygulanacaktır. Sonuç: Türk tersaneleri yüksek enerji verimliliğine sahip koster tasarımlarıyla öne çıkabilir. 29 A gap analysis, if not already done, should be carried out evaluating present procedures and levels of compliance under the new requirements of the convention. The role for classification societies in advising on Maritime Labour Convention compliance is becoming increasingly popular amongst shipowners, with many looking to class for pre-assessments and voluntary certification. A classification society has recently issued a ‘pre-convention’ MLC 2006 certificate of compliance. Denizde Yaşam Koşulları • ^ Hours of work are This will include t t t t t hours of res employmen medical cer seafarer sta crew compl FLAG STATE Through analysis of a shipowner’s procedures and policies, the Uluslararası Çalışma company can gauge what needs to be adaptedINSPECTION to comply with the AND Örgütü’nün (ILO) 2006 provisions of the convention. A statement of voluntary compliance can The requiremen CERTIFICATION the process of considered as a Denizde Çalışma Sözleşmesibe issued to the company’s ships. This may quicken formal certification when the convention has been internationally ratified. management or (MLC 2006) 20 Ağustos used as an effic complaints, pro 2013’te yürürlüğe girecektir. continued comp Upon flag state approval of MLC 2006 compliance, the ship will be issued with: • • Gemi personelinin yaşam alanlarında önemli değişiklikler gerektirmektedir. Eski tip yaşam mahallerine haiz gemiler ciddi yatırımla MLC 2006’ya uygun hale getirilmek durumunda kalacaktırlar. ^ Well maintained ship’s galley 12. Onboard medical care (Regulation 4.1) t adequate health care facilities provided onboard and ashore t seafarers able to have access to medical doctor without delay in port t dental care if essential 13. Onboard complaint procedures t onboard complaints system in operation t complaints reviewed and action taken t record made of complaints 14. Payment of wages (Regulation 2.2) t wages to be paid at least monthly t pay slip issued with statement of earnings and deductions t seafarers able to transmit all or part of wages to family ^ Maritime Labour Convention 2006 inspection t Maritime Labour Certificate t Declaration of Maritime Labour Compliance (DMLC) A successful com framework of a ju feel any complai The issue of a Maritime Labour Certificate toreprisals. a ship is evidence It is rec that the ship complies with the requirements of the convention are living comfortable and meets the flag state’s approval for seafarers’ and working conditions onboard. management an The DMLC is attached to the Maritime Labour and is forCertificate new deficienc completed by both the flag state and the shipowner. opportunity so th The certification will be subject to revalidation every five years, with mid-term assessments of the quality of the compliance onboard. It will also form part of future port state control inspections. The DMLC contains two parts; Procedures for compliance with stipulate that the posted in a pub seafarer. Some system to includ effective in main t Part 1 – establishes the national regulations as ratified and is drawn up by a competent national authority in the flag state. It stipulates requirements for drawing up plans for implementation and must address the 14 items listed in the Maritime Labour Convention 2006 t Part 2 – established by the shipowner to ensure measures are in place for compliance and continued monitoring. It must be approved by the competent national authority and meet requirements as established in Part 1 of the DMLC CERTIFICATION PLAN Flag state review DMLC Plan Part 2 Renewal inspection required 3 months prior to expiry Renewal inspection carried out Initial ship inspection Certificate endorsed Certificate re-issued MLC + DMLC Mid-term ^ Clean crew mess 30 Balast Suyu Yönetimi • Balast Suyu Yönetimi (Ballast Water Management - BWM), dünya filosunun groston olarak yüzde 35‘ine sahip 30 ülke sözleşmeyi kabul ettikten 1 yıl sonra yürürlüğe girecektir. • Şu anda filonun yüzde 29‘una sahip 36 ülke bu sözleşmeye imza koymuştur ve bu hızla yakın zamanda sözleşmenin yürürlüğe girmesi beklenmektedir. • Sözleşmeye göre en geç 2013-2015 arasında tüm gemiler balast suyu arıtma sistemi bulundurmak zorundadır. (Aşağıdaki tabloda D2 ile gösterilmiştir) 31 İstanbul Navlun Endeksi • • ISTFIX, 2008 yılında kurulmuş bağımsız bir araştırma şirketidir. ISTFIX, Karadeniz - Akdeniz ve Kuzeybatı Avrupa’da çalışan 2.000 ila 10.000 dwt arası kuru yük / genel yük gemilerinin navlun piyasaları hususunda uzmanlaşmıştır. 32 İstanbul Navlun Endeksi Raporlarımız bölgedeki armatörlerden, brokerlerden ve gemi işletenlerden alınan bağlantı verilerine dayanılarak oluşturulmaktadır. Hedefimiz, piyasa oyuncularına, yakın deniz ve kıyı taşımacılığı için tarafsız bir referans noktası olabilmektir. 33 ISTFIX - Hizmetlerimiz İstanbul Navlun Endeksi, • • • • • • • Haftalık navlun endeksleri ve çizelgeleri düzenlemekte, Haftalık gemi alım-satım ve hurda fiyat yorumları yayımlamakta, Gemi günlük getiri (time charter equivalent -TCE) serileri ve çizelgeleri düzenlemekte, Piyasayı yorumlamakta, Temsili bağlantı raporları oluşturmakta, Denizcilik sektörünü doğrudan ilgilendiren emtialarla ilgili haber ve istihbarat sağlamakta, Özel istatiksel analizler ve filo istatistikleri yayımlamaktadır. 34 Lütfen web sitemizi ziyaret ediniz: w w w. i s t f i x . c o m 35 Teşekkürler