Sesimizi Kim Duyacak!

advertisement
Sesimizi Kim Duyacak!..
2010 Çocuk Görüşü Raporu
Hazırlayan
Mustafa Ruhi Şirin
Çocuk Vakfı Yayınları: 78
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi
Yayın Dizisi: 3
Yayın yönetmeni
: Mustafa Ruhi Şirin
Kapak ve iç tasarım : Lokomotif
Redaksiyon
: Selim Uğurlu
Tashih
: Ahmet Akçakaya
Baskı-cilt
: Erkam Matbaası-0212 671 07 00
Baskı tarihi
: Şubat 2011
Birinci baskı
: 2000 adet
ISBN: 978-975-552-069-8
Bu kitap, Başbakanlık Tanıtım Fonu’nun
katkılarıyla yayımlanmıştır.
Kapak fotoğrafı için Ara Güler’e teşekkürlerimizle…
ÇOCUK VAKFI YAYINLARI
Zafer Sokağı No 17
34371 Nişantaşı - İstanbul
Telefon
: 0 212 240 41 96 - 240 23 83
Belgegeçer
: 0 212 230 01 25
elektronik posta
: bilgi@cocukvakfi.org.tr
internet sitesi
: www.cocukvakfi.org.tr
Sesimizi Kim Duyacak!..
2010 Çocuk Görüşü Raporu
İstanbul, Şubat 2011
İçindekiler
Kongre'nin Sunuşu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
Önsöz
Sesimizi Kim Duyacak!.. / Mustafa Ruhi Şirin . . . . . . . . . . . . . . . . 11
Seçim Külahı (Fazıl Hüsnü Dağlarca) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17
BİR
Çocuk Hakları Sözleşmesi Hakkında Bilginiz Var mı?
Haklarınızın Olduğunu Biliyor musunuz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Ben Bir Çocuğum (Mevlâna İdris Zengin) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 25
İKİ
Çocukların Sahip Olması Gereken Üç Hak
Hangileridir Sizce?. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26
ÜÇ
Yetişkinlerden, Toplumdan ve Devlet’ten İstekleriniz Nelerdir?
(Çocuğun Öncelikli Yüksek Yararı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
Oy (Necati Cumalı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39
DÖRT
Çocukların Sağlıklı Büyüme ve Sağlığını Koruma Hakkı İçin
İstekleriniz Nelerdir?
(Yaşama Hakkı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
BEŞ
Mutlu Bir Çocukluk Yaşayarak Hayata İyi Bir Başlangıç
Yapmanız ve Gelişiminiz İçin İstekleriniz Nelerdir?
(Gelişme Hakkı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
Pencere (Ahmet Efe) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
ALTI
Güç Koşullardaki Çocukların Korunma ve Bakılması İçin
İstekleriniz Nelerdir?
(Korunma ve Bakılma Hakkı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50
Çocuk Yurtları (Abdülkadir Budak) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
YEDİ
Sizinle İlgili Konularda Görüşünüz Alınıyor mu?
(Katılım Hakkı) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 56
Çocuklar Kime Oy Versin (Mustafa Ruhi Şirin) . . . . . . . . . . . . . . 61
SEKİZ
Yaşadığınız Çevrede Çocuklara Karşı Hangi Konularda
Ayrımcılık Yapılıyor?
(Çocuğa Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi) . . . . . . . . . . . 62
DOKUZ
Yoksul Çocukların Hakları İçin Ne Yapılmalıdır?. . . . . . . . . . . . . 66
ON
Tutuklu Çocuklara Verilen Cezalar Konusunda Ne
Düşünüyorsunuz? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 70
Kırık Cam (Cahit Zarifoğlu) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
ON BİR
Haklarınız Gerçekleşmediğinde Nerelere Başvurabilmek Size
Kolay Gelirdi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76
GENEL ÖNERİLER
Türkiye’de Çocuklar İçin Yapılmasını İstediğiniz
Üç Şey Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80
Dünyada Çocuklar İçin Yapılmasını İstediğiniz
Üç Şey Nedir? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 84
Kaynakça . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87
Kongre’nin Sunuşu
Sevgili arkadaşlar,
Kongre ödevimize sizi dinleyerek başladık. 9-18
yaşlarında 6230 arkadaşınızın görüşlerinden hareketle hazırladığımız Sesimizi Kim Duyacak! 2010
Çocuk Görüşü Raporu’nu 23 Nisan 2010 tarihinde
açıkladık. Sesinizi duyanlarla I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi ödevi için bir yıl boyunca çalıştık. Ve
size çocuk hakları kültürü kitaplığının ilk kitaplarını sunmayı başardık. Bunların sizler için, yalnız çocuk yaşlarda değil, büyüyünce de okuyacağınız başvuru kitapları hazırladık sizler için.
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, bütün aşamalarında, çocuk ve yetişkinlerin yan yana oldukları ülke
ölçekli çocuk ödevi olarak gerçekleşti. Kongre’nin en
önemli amacı, Türkiye’de çocuklara önceliğin verilmesi. Bundan böyle, çocuklarla ilgili yapılacak her
işte çocuğun öncelikli yüksek yararının gözetilmesi
için bireyleri, toplumu ve Devlet’i göreve çağırıyoruz.
Artık çocukla ilgili her eksikliği izleyeceğiz ve sonuç
alıncaya kadar sizlerle birlikte hareket edeceğiz.
Kimlerle yola çıkacağız? Elbette önce çocuklarla. Gülümsediğinizin farkındayız! Evet, evet bundan böyle sizinle ilgili bütün karar süreçlerinde yetişkinlerin bir adım önünde olacaksınız. Türkiye’nin
sizi dinlemesi için gerekli düzenlemeleri yapması gerekenlere önerilerde bulunacağız. 81 il 957 ilçeden
ve 30 bin köyden seçimle gelecek çocuk delegelerle
Türkiye Çocuk Meclisi kurulacak. 23 Nisan muhtarı,
kaymakamı, valisi, bakanı, başbakanı, meclis başkanı, cumhurbaşkanı oyununun heyecan vermediğinin
siz de farkındasınız …
Sizin adınıza yetişkinlerin konuşma hakkı yok
hiçbir yasada ve Sözleşme’de. Çok yalın ifadeyle çocuk olma, çocukluğunu yaşama ve yaşadığınız çağın tanığı olarak büyümenize bütün yetişkinlerin,
toplumun ve Devlet’in saygı duymasını arzu ediyoruz. Arzudan da öte, bunu istiyoruz. Bundan böyle sizin değil yetişkinlerin, iletişim araçlarının ve
Devlet’in sınavı başlayacak. Her yıl çocuk karnesi
düzenleyeceksiniz yetişkinlere, iletişim araçlarını
yönetenlere ve Devlet’e. Türkiye ile de sınırlı olmayacak çocuk karnesi: Çünkü, dünya çocuk karnesini düzenleme hakkı da öncelikle size ait. Siz de şimdiden, bir çocukta bütün çocukları düşünme çabası içine girerseniz, güzel bir dünyada yaşama haya-
limizin çok daha kısa sürede gerçekleşeceğine inanıyoruz.
Siz de farkındasınız: Çocuklukla ilgili bu yeni başlangıcı yapabilmek, haklarınızı öğrenmek ve davranışa dönüştürmenizle mümkün olabilecek. Çocuk
hakları kültürü, çocuklar için demokrasi okulunun
ilk dersidir. Çocukların yetişkinlerle eşit haklara sahip olacağı çocuk cumhuriyeti’ne de demokrasi okuluyla ulaşabileceğiz.
Çocukların yalnızca sağlık, gelişme ve korunma
hakları yok. Görüşlerini açıklama ve ayrımcılığa karşı korunma hakları da var. Daha da önemlisi çocukların haklarını bilme ve savunma hakları var. Unutmayacağınız önemli bir nokta ise şu: Çocuk haklarını yalnızca çocukların öğrenmesi yetmez. Sizden
önce anne-babaların, öğretmenlerin, özetle bütün
yetişkinlerin ve toplumun da çocuk haklarını bilmesi ve hayata geçirilmeleri için de çalışmaları gerekir.
Devlet’i de unutmayın. Devlet de çocuklara verdiği
sözleri yerine getirmekle yükümlüdür.
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi, yeni bir yol
haritası öneriyor ülkemize: Anayasa’dan başlamak
üzere, bütün yasaların çocuk haklarıyla uyumlu duruma getirilmesini. Çocuk hakları temelinde çocuk politikasının hazırlanması, uygulanması ve izlenmesini... Bütün bunları kim yapacak? Çocuklar, yetişkinler, toplum ve Devlet. Bundan böyle her-
kes çocuğun safında olacak; bireyler de, toplum da,
Devlet de…
O halde hepimiz ebeyiz. Çocuk ödevini hatırlatmak için şöyle sesleneceğiz herkese: Elim Sende!
Biz söz veriyoruz size: Hangi koşullarda olursanız
olun, kulağımız hep sizde çocuklar. Aklımız da sizde.
Her zaman sizden yana tarafız. Bundan böyle çocuktan yana taraf olmayanlara ise şöyle sesleneceğiz: Elimiz de gözümüz de sizde!
Hepsinden önemlisi sevgili çocuklar, kalbimiz sizde!..
Mustafa Ruhi Şirin
Çocuk Vakfı Başkanı
Kongre Genel Yönetmeni
Prof. Dr. Aydın Gülan
Kongre Başkanı
Önsöz
Sesimizi Kim Duyacak!..
BM Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin kabulünden 21
yıl sonra, 25-27 Şubat 2011 tarihlerinde İstanbul’da
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi’ni düzenleyeceğiz. Kongre, çocuk hakları koordinasyonundan sorumlu Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, İstanbul Üniversitesi, Çocuk Vakfı paydaşlığında, Aile ve Çocuktan Sorumlu Devlet Bakanı Selma Aliye Kavaf ’ın desteklerinde ve TBMM Başkanı
Mehmet Ali Şahin’in himayelerinde gerçekleşecek.
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi’nin bütün süreçlerinde çocukların görüşü alınacak. Bu amaçla
81 ilin Millî Eğitim Müdürleri aracılığıyla köy, kasaba, ilçe, şehir düzeyinde öğrenci ve çocuk meclisleri ile iletişim kuruldu. Ucu açık onbir soru hakkında
görüşleri yanında, Türkiye ve Dünya çocukları için
üçer isteklerini bildirmelerini de istedik çocuklar-
dan. 15 Nisan 2010 tarihine kadar bize ulaşan yazılı
metinlerden yola çıkarak, onüç başlık altında çocuk
görüşlerini biraraya getirdik. Bu tarihten sonra gelecek görüşleri de kongre süreçlerine yansıtmaya özen
göstereceğiz.
2010 Çocuk Görüşü Raporu’na 9-18 yaşları arasında 6230 çocuğun görüşünü yansıttık. Ayrıca, 1995
yılından günümüze kadar yazılı belge olarak yayımlanmış çocuk görüşü rapor ve kitaplarını da dikkate aldık. Son 15 yılda alınan çocuk görüşlerinden öğrendiğimiz en önemli sonuç şu olmuştur: Çocukların görüşlerinin alınması konusunda çocuk hakları kültür düzeyimiz çok zayıf durumda. Bunun temel nedeni ise çocuk hakları bilgisine dayalı çocuk
anlayışının gelişememiş olmasıdır.
Türkiye’de çocukların görüşleri alınsa da bu görüşlerin gereği yerine getirilmemiştir. Yıllar içinde alınan çocuk görüşlerinin en belirgin yönü görüşlerin
birbirine benzemesi. Sosyal etkinliklere katılım açısından zayıf durumdayız. Çocuklar kendileriyle ilgili konularda daha istekliler; sosyal ve kültürel konulara eleştirel yaklaşabiliyorlar. Yine de görüş bildirmeye çekiniyor ve yazılı görüş bildirimi süreçlerinde de yetişkinlerden çekiniyorlar. Sosyal katılım çerçevesinde bildirdikleri görüşleri kısaca şöyle özetlemek mümkün:
• Çocukların çoğunluğu karar süreçlerinin dışında
• Sosyal ilişkileri zayıf ve gerekli ortamlara erişim olanakları yetersiz
• Hizmetlerden yararlanmaları orta düzeyde
• Yoksulluğu nedeniyle sosyal ve kültürel ortama katılım çok zayıf
• Cinsiyet ayrımcılığı en önemli ayrımcılık türü
durumunda
Ülke ölçekli çocuk görüşlerini Sesimizi Kim Duyacak! adlı çocuk görüşü raporuna çocuk dilinin
yalınlığıyla yansıtmaya özen gösterdik. Raporun,
Türkiye’de çocuk hakları kültürü fotoğrafını daha yakından görmemize katkı sağlamasını diliyoruz. Bu
görüşleri kendimize söylenmiş birer çocuk ödevi gibi
kongre defterimize de kaydettik.
I. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi’nde çocukları
dinlemek için de hazırlanıyoruz. Hep birlikte çocukları dinlemeyi öğreneceğimiz günlerin yakın olması dileği ile…
Mustafa Ruhi Şirin
Nişantaşı, 15 Nisan 2010
Sesimizi Kim Duyacak!..
Çocuklara 23 Nisan’ı bayram olarak armağan
eden Mustafa Kemal Atatürk’e ve çocukların
cumhuriyeti için emeği geçenlere saygıyla...
SEÇİM KÜLAHI
—Seçim geldi Cincik
Okuma yazma bilen çocuklar
Katılmıyor seçime
—Yaşları küçük.
— Okuma yazma bilmeyenler
Katılıyor seçime
—Yaşları büyük.
— Öyleyse seçim bir külah
Başı uyan
Seçer seçilir.
Fazıl Hüsnü Dağlarca
1}
Çocuk Hakları Sözleşmesi
hakkında bilginiz var mı?
Haklarınızın olduğunu
biliyor musunuz?
18 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Biliyorum, dövülmeme hakkım, arkadaşlık hakkım
var. → Hazal Yıldırım
— Hepsi alınırsa üzülürüm ama en çok da çocukluk
hakkım elimden alınırsa çok üzülürüm. → Sevgi Öztürk
— Haklarımın olduğunu biliyorum. Ama hiçbir
hakkımı kullanamıyorum. → Burcu Tari
— Yaşama hakkım, eğitim hakkım, küçük yaşta
çalıştırılmama hakkım, okuma ve eğitim hakkım
elimden alınırsa üzülürüm. → Özüm Asya Kaynarca
— Ağlama hakkım var. → İsim bildirmedi
— Çocukluğun tadını çıkarma hakkım var. → Tolga
Serbes
— Babam evde yokken evi yönetme hakkım var. → Ali
Gür Avar
— Hakların hepsi büyüklerimize aittir. → Ahmet Turgut
— 18 yaşına kadar çocukları güvence altına alan bir
sözleşmedir. → Aysu Baykan
— Sözleşmenin çocukların Anayasası olduğunu
büyükler söylüyor. Çocuklar nerden bilsin anayasayı
manayasayı. → İsim bildirmek istemedi
Sesimizi Kim Duyacak
| 19
— Çocuk Hakları Sözleşmesi 54 maddeden oluşur.
1989’da kabul edilmiştir. → Fatma Nur Alp
— Çocuk haklarını korumak için imzalanan
sözleşmedir. → Balıkesir Mehmet Vehbi Bolak İlköğretim
Okulu Öğrencileri
— Aldığım eğitimler doğrultusunda yeterli bilgiye
sahibim. → Mazlum Kılıç
— Evet, var. Çocukların haklarını koruyan evrensel
bir sözleşme. → Bedirhan Çakır / Manisa SHÇEK İl
Çocuk Hakları Komitesi Başkanı / Manisa Belediyesi Çocuk
Meclisi Başkanı
— Sözleşmenin içeriği hakkında detaylı bilgimiz yok.
→ Anamur İlçe Öğrenci Meclisi
— Evet var. Öğretmenimizden ve basından öğrendik.
→ Çamlıyayla Öğrenci Meclisi Raporu
— İnternetten indirerek ayrıntılı inceledik. Hangi
haklara sahip olduğumuzu biliyoruz. → Naim Enes
Güven / Erdemli İlçe Öğrenci Meclis Başkanı
— Çocukların yarıdan fazlası Çocuk Hakları
Sözleşmesi hakkında bilgi sahibi değiller. → Niyazi
Yeltaşı / Gülnar İlçe Öğrenci Meclisi Başkanı / Mersin
— Hesaplamamıza göre ortaya çıkan istatisliklerde
öğrencilerin %72’sinin bu konu hakkında bilgisinin
olmadığı tespit edilmiştir. → Mezitli İlçe Öğrenci Meclisi
/ Mersin
20 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— 18 yaşına kadar geçerli olan çeşitli kuralları
barındıran bir sözleşmedir. → Oğuzhan Öz
— Çocuk Hakları Sözleşmesi hakkında bilgim var.
Bunları sosyal bilgiler dersinde öğreniyoruz. →
Neslihan Can
— Evet, çocuk haklarını koruyan belge niteliğindedir.
→ Fatsa Atatürk İlköğretim Okulu Çocuk Meclisi Görüşü
— Birleşmiş Milletler Genel Kurulu tarafından
benimsenmiştir. Amacı, çocuk haklarını koruma
altına almaktır. 1. Maddesi: “18 yaşından küçük herkes
çocuk sayılır.” → Esengül Gönültaş / Üsküdar
— Evet, var. Hatta okulumuzda asılı; zaman zaman
gelip geçerken okumaktayım. → Emine Bilen / Yunak
İlçesi Okul Meclisi Başkanı / Konya
— Bazı bilgilere sahip olmamıza rağmen konu
hakkında bütüncül bir bilgiye sahip değiliz. → Vahip
Atalay / Kadınhanı İlçesi Öğrenci Meclisi Başkanı
— Yasalarımızın Dünya Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne
uygun olmasını, eksikliklerin bir an önce
giderilmesini istiyoruz. Yasalarımızda çocuğun
yaşama, beslenme, sağlık, korunma gibi temel hakları
teminat altına alınmalıdır. Çocuklara karşı gerek
eğitim gerekse iş hayatındaki ayrımcılıklar, küçük
yaşta işçi çalıştırma, aile içi şiddet, cinsiyet ayrımcılığı
gibi ayrımcılıklar Devlet güvencesi altına alınmalıdır.
Çocukların fikirleri dinlenmeli, değer verilmeli,
Sesimizi Kim Duyacak
| 21
sadece 23 Nisan’da sembolik olarak değil, gerçekten
yeni geleceğin kurulduğu bir toplum istiyoruz.
İstiyoruz ki kız çocukları daha fazla okutulsun.
Erken evlendirilmesin, yoksul, okumayan çocuklar
iş hayatında ezdirilmesin, çocuklara insanlık dışı
suçlar uygulanmasın, savaşlarda çocuklar ölmesin.
İstiyoruz ki bizim kurmadığımız dünyanın kurbanı
biz olmayalım. → Aytek Aytan (Başkan Vekili), Ezgi Eser
(Başkan Vekili), İpek Gülüç (Katip Üye), İlker Keser (Katip
Üye), Oğuz Tutkun (Başkan) / Bartın Öğrenci Meclisi
Raporu
22 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
AÇIKLAMA
I.Türkiye Çocuk Hakları Kongresi çerçevesinde 81 il
957 ilçe örgün eğitim kurumlarında okuyan 9-18 yaş
grubu öğrencilerin Çocuk Hakları Sözleşmesi hakkında bilginiz var mı? sorusuna verdikleri cevaplar genel olarak şu sözcüklerle ifade edilmiştir:
— Hayır
— Hayır, yok
— Bilgim yok
— Biraz bilgim var
— Az da olsa bilgim var
— Fazla bilgim yok
— Tam olarak bilgim yok
— Yeterli bilgim yok
— Evet, var
— Duydum ama içeriğini bilmiyorum
— Yeteri kadar bilgiye sahibim
Adıyaman Çocuk Meclisi Raporu’na göre 3542 öğrencinin çoğunluğu Sözleşme hakkında
— Evet, bilgim var, ifadesini kullanarak soruyu cevaplandırmıştır.
Çocuk Hakları Sözleşmesi hakkında bilginiz var mı
sorusuna cevap verenlerin yalnızca yüzde 5’i —Yeterli
bilgiye sahibim, cevabını vermiştir.
Sesimizi Kim Duyacak
| 23
BEN BİR ÇOCUĞUM
Ben bir çocuğum gözlerim mavi
Gökyüzüyle kardeşim
Biliyor musunuz
Üzülünce ağlarım
Gökten de yağmur yağar
Ne sanıyorsunuz
Mevlâna İdris Zengin
2}
Sahip olmanız gereken üç hak
hangileridir sizce?
26 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Hiçbir çocuğun yaşama hakkı elinden alınamaz
— Sağlıklı beslenme, büyüme ve sağlığını koruma
hakkı.
— Konuşma hakkı. → Hilal Keskin
— Eğitimden yararlanma hakkı.
— Sınavsız eğitim hakkı. → Ahsen Arabacı
— Okula gitme hakkı. → Berfin Karaman
— Sevilme hakkı. → Elif Güleli
— Aile ortamında yaşama hakkı.
— Anne-babayla birlikte yaşama.
— Gelişme hakkı.
— Güzel bir dünyada yaşama hakkı.
— Şiddet görmeme hakkı.
— Kendini ifade etme hakkı.
— Oyun oynama hakkı.
— Görüşleri açıklama hakkı.
— Oy verme hakkı.
Sesimizi Kim Duyacak
| 27
— Seçme ve seçilme hakkı. → Aylin Lafçı
— Eğitim, oyun, sevgi hakkı → Altınekin Çocuk Görüşü
Raporu
— Çocuk hayâllerinin önemsenmesi hakkı. →
Tunahan Hıdır
— Kimliğini açıklamama hakkı.
— Değer görme hakkı.
— Zengin-fakir gözetilmeme hakkı. → Mustafa Yasin
Çakar
— Sosyal güvence hakkı. → Engin Türk
— Güvenli çevrede yaşama hakkı. → Oktay Atik / Şişli
Öğrenci Meclisi Başkanı
— Düşüncelere saygı gösterme hakkı.
— Kız çocuklarının üniversitede okumasını
engelleyen kuralların kaldırılması hakkı (Beyaz
kulübede ablam hergün ağlamasın!) → isim bildirmedi
— Sorgulama hakkı. → Eren Aslan / Küçükçekmece
Öğrenci Meclisi Başkam
— Eğlenme hakkı.
— Dinlenme ve seyahat hakkı.
— Anadilini öğrenme hakkı.
— İlgi ve yeteneklerini geliştirme hakkı.
28 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Bilişim teknolojilerinden yararlanma hakkı.
— Güzel bir gelecek hakkı.
— Çocuğun toplum içinde kendini rahat bir şekilde
ifade etme hakkı. → Burak Tepe / Bakırköy Yahya Kemal
Lisesi Okul Öğrenci Meclisi Başkanı
— Irk ayrımının yapılmaması hakkı.
— Vatandaş olma hakkı.
— Güzel bir isme sahip olma hakkı.
— Dinini seçme, öğrenme ve yaşama hakkı.
— Kendini ilgilendiren her konuda görüşüne
başvurulması hakkı.
— Görüş bildirme hakkı.
— Dilekçe hakkı.
— İletişim hakkı.
— Öğretmeni seçebilme hakkı.
— Bilinçlenme hakkı.
— Dernek kurma hakkı.
— Düşünme ve karar verebilme hakkı. → Mert Kaan
Kuyumcuoğlu
— Özgür bir ortamda yetişme hakkı.
— Çocuklar arasında ayrım yapılmaması hakkı.
— Aile içi sorunlarla karşılaşmama; hayâllerini
Sesimizi Kim Duyacak
| 29
kısıtlamama; oyuncaklarını kendilerinin yapması
hakkı. → Mehmet Alp Ehliz
— Maddi ve manevi yardım hakkı.
— Ağır işlerde çalıştırılmama hakkı.
— Sportif faaliyetlere katılma hakkı.
— Sosyal faaliyetlerden yararlanma hakkı.
— Çocuk olma hakkı.
— Çocukların özel hayatlarının gizli tutulması hakkı.
— Şehirde ıslık çalabilme hakkı.
— Büyüklerin işlerimize fazla karışmaması hakkı. →
Mustafa Geren
— Çocukların istismar edilmeme hakkı.
— Çocukların çalıştırılmama hakkı.
— Sağlık kuruluşlarından ücretsiz yararlanma hakkı.
— Ücretsiz okula ve anasınıfına gidebilme hakkı.
— Küçük yaşta ağır işlerde çalıştırılmama hakkı. →
Irmak Ecem Eriş
— Her çocuğun düşünce, vicdan ve din özgürlüklerine
saygı gösterilmesi hakkı. → Öznur Çakan
— Engelli çocuklara öncelik verilmesi hakkı.
— Şiddete karşı mücadele edebilme hakkı. → Alpaslan
Koyuncu
30 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Çocuğun bütün haklarının korunması hakkı.
— Barışçıl amaçlarla izinsiz toplantı yapabilme hakkı.
Sesimizi Kim Duyacak
| 31
3}
Yetişkinlerden, toplumdan ve
Devlet’ten istekleriniz nelerdir?
(Çocuğun öncelikli yüksek yararı)
32 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Yetişkinlerin birazcık da olsa kendilerini bizim
yerimize koyarak düşünmelerini isterim. → Doğa
Bulgen
— Ebeveynler çocuklarının engelli olmasından utanıp
onları saklamamalıdırlar. → Fatma Nur Alp
— Haklarımızı savunmalarını isterim. → Hatice Tuğçe
Elmaz
— Çocuklara karşı daha sabırlı ve anlayışlı olmaları.
— Yetişkinlerin güler yüzlü olmaları.
— Her ilin milletvekilleri il çocuk komitelerini ziyaret
etmeli. → Ağrı Öğrenci Meclisi Görüşü
— Yoksul çocukları daha çok gözetmeleri.
— Koruma altındaki çocuklara iyi bakılması.
— Küçük çocukları istismar edenlere daha ağır cezalar
verilmeli.
— Çocuğun yüksek yararı her alanda hissettirilmeli.
— Devlet’in çocuk hak ihlallerini izlemesi ve
sonuçlandırması.
— TBMM çocuk hakları ihlalleriyle ilgili komisyonun
her ay rapor hazırlayarak açıklaması.
Sesimizi Kim Duyacak
| 33
— Çocuk hakları il temsilciliklerinin yasal statüye
kavuşturulması.
— Çocukların din eğitimlerini yaş engeli olmaksızın
sağlıklı ve engelsiz ortamda almalarının sağlanması.
→ Çorum Çocuk Hakları Komitesi
— Çocuk hakları dersinin bağımsız ders haline
getirilmesi.
— Her mahalleye çocuk ve gençlik edebiyatı
kütüphanelerinin kurulması (Köyler unutulmasın)
— Öğrencilerin sınav maratonundan kurtarılması.
— Kız ve erkek ayrımcılığının önlenmesi.
— Çocuklarla ilgili kararlar alınırken bizleri de
dikkate almaları.
— Devlet’in eğitimi daha fazla desteklemesi.
Yetişkinler ve Devlet çocuk haklarının hayata
geçirilmesine öncülük etsin.
— Yetişkinler bizim de birey olduğumuzu unutmasın.
→ Yağmur Yıldızdağ
— Çocuk haklarını bilmiyoruz. Ailemiz de bilmiyor.
Okul öğretsin bize haklarımızı.
— Sokakta yaşayan çocuklar ya ailelerine geri dönsün
ya da korunmaya alınsın.
— Yetişkinler çocuk hakları konusunda daha bilgili
olmalı.
34 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Çocuk hakları Sözleşme’de kalmasın.
— Devlet, çocuk haklarını uygulayacak birimler
kursun.
— Öksüz ve yetimlerin haklarına herkes sahip çıksın.
— Çocukların görüşlerine saygı duyulmalı.
— Türkiye’de tek bir yoksul çocuk bile kalmamalı.
— Kimsesiz çocuklara karşı daha çok ilgi istiyoruz.
— Yetişkinlerden isteğim, çocuklarını cinsiyet ayrımı
yapmadan sevmeleri, onları her yönden koruyup
kollamaları. → Serra Özgüven
— Çocukların köle gibi çalıştırılmamalarını ve okula
gitmelerini istiyorum. → Elcan Tokmak
— Çocukların dilendirilmesi engellensin. → Ediz
Öztosun
— Edirne’den Kars’a, Sinop’tan Anamur’a herkese
eşit şartlar sunulmalı. → Anamur İlçesi Çocuk Görüşü
Raporu
— Eğitimde din, mezhep, kültür ayrımcılığı
yapılmamalı.
— Okullarda üniforma uygulamasına son verilmeli. →
Çamlıyayla Öğrenci Meclisi Raporu
— Tüm çocuklara yılda bir defa istedikleri bir ülkeyi
ücretsiz gezme olanağı sağlanmasını isteriz. → Mezitli
İlçe Öğrenci Meclisi
Sesimizi Kim Duyacak
| 35
— Devlet, küçük yaşta kız ve erkeklerin evlenmesini
engellesin.
— Daha güzel ve yeşil bir çevre.
— Çocuklara karşı işlenen suçların önlenmesi.
— Okul çevresinde güvenliğin artırılması.
— Engelli çocukların sağlık, eğitim ve bakılma
haklarından yararlanmaları kolaylaştırılmalı.
— Şiddet gören çocuklar güvence altına alınmalı. →
Tarsus İlçesi Çocuk Görüşü Raporu
— Çocuklar için sosyal faaliyetler desteklenmeli.
— Çocuk tutukevlerinde örgün eğitim uygulaması
başlatılmalı.
— Okula gönderilmeyen 89 bin çocuk varmış. Ne
yapıldığını bilmek istiyoruz.
— Çocukların görüşlerine karşı iyi tutum sergilenmeli
ve onlara anlayışla davranılmalı.
— Ülkemizde zorunlu eğitim 12 yıla çıkarılmalı. →
Çatalca Çocuk Görüşü Raporu
— Haklarımız ihlal edildiğinde nereye başvuracağımız
bize öğretilmeli.
— Doğudaki kız çocuklarının daha fazla eğitim
almalarını istiyorum. → Fatsa TOKİ İlköğretim Okulu
Çocuk Görüşü
36 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Kültürel hakların çocuklara öğretilmesini istiyoruz.
— Her çocuğun isteği yaşanabilir bir dünyadır. Bunu
gerçekleştirmek ise yetişkinlerin görevidir.
— Üstün zekâlı çocuklar için gerekli eğitim ortamları
hazırlanmalı.
— Engelli çocukların haklarını önce anne ve
babalarına öğretmeli.
— Güç koşullardaki çocukları korumalı ve bakımları
iyi yapılmalı.
— Çocuk dostu televizyonları izlemek istiyoruz.
Devlet’in bütün çocukları ayırım yapmadan
sahiplenmesi.
— Anayasa’da çocukların haklarını belirten maddelere
yer verilmesi.
— Anayasa’nın çocukları da dikkate alınarak
hazırlanması.
Sesimizi Kim Duyacak
| 37
OY
Çocuklara bakıyorum
Uçan balonlara bayram yerlerine
Çocuklar umut, çocuklar yaşam
Çocuklarla bir olup gülüyorum
Coplara namlulara bakıyorum
Kelepçeler demir parmaklıklar
Kan lekelerine kentin alanlarında
Hep son hep tükeniş hep ölüm
Çocuklara oy veriyorum.
Necati Cumalı
4}
Çocukların sağlıklı, büyüme
ve sağlığını koruma hakkı
için istekleriniz nelerdir?
(Yaşama Hakkı)
40 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Okul kantinlerinde sağlıksız yiyecekler
satılmaması.
— Sevgi ve güven ortamında büyümek. → Adıyaman
Çocuk Meclisi Raporu
— Aile doktoruna ne zaman gidersek o zaman daha
sağlıklı büyürüz.
— Çevre temizliğine önem verilmeli. → Nevin Sert
— Şiddet ortamından uzak bir eğitim. → Beyza Özcan
— Sağlıklı ve özgür büyümeliyiz.
— Her ilçede çocuk sağlığını koruma derneği
kurulmalıdır. → Mehmet Ata Hisar
— Sadece çocuklar için özel hastaneler yapılmalı. →
Dila Tayiz
— Her çocuk dengeli beslensin. → Sıla Sarıkaya
— Hastaneler ve ilaçlar ücretsiz olmalı. → Berfin
Karaman
— Hiçbir çocuk ortada kalmamalı. → Eylem Boduroğlu
— İyi kıyafet. → Aleyna Osanmaz
— Her eve bilgilendirme afişi verilsin, konferanslar
düzenlensin. → Buse Yakın Karaağaç
— Şuruplar bedava olsun. → Halil İbrahim Özkan
— Şiddet eğilimli çocuklar eğitilmeli. → Hilâl Keskin
— Temel sağlık hizmetlerinden doğum öncesinden
başlayarak yararlanmak.
Sesimizi Kim Duyacak
| 41
— Okullarda revir bulunmalı.
— Sağlıklı ortamda yaşamak istiyoruz.
— Her okula bir çocuk hekimi. → Tuzlukçu Çocuk
Meclisi Görüşü
— Devlet ucuz ve değersiz yiyeceklerin satışına izin
vermemeli. → Sarayönü Çocuk Meclisi Görüşü
— Sosyal güvence. → Meram Çocuk Meclisi Görüşü.
— MEB yurtlarının imkânlarının düzeltilmesi. →
Karapınar Çocuk Meclisi Görüşü
—Aile olmayan ve şiddete maruz kalan çocukları
korumalı ve barınma imkanı sağlanmalı. → Kadıhanı
Çocuk Meclisi Görüşü
—Engelli çocuklara gerekli ilgi gösterilmeli.
— Çocukların temel besinlerinde katkı maddesi
bulunmamalı. → Beyşehir Çocuk Meclisi Görüşü
—Hasta olduktan sonra hastalığı iyileştirme anlayışı
yerine, hasta olmadan önlem alınması anlayışının
hakim olması. → Akşehir Çocuk Meclisi Görüşü
— Gelişmemiş yerlerde çok işlevli sağlık ocakları ve
hastane açılması. → Ahırlı Çocuk Meclisi Görüşü
— Yetişkinlerin bilinçlendirilmesi ve çocukların kötü
alışkanlılardan uzak tutulması.
— Sağlıklı oyun alanları, sağlıklı eğitimciler, sağlıklı
bir okul.
— Gelişimi engelleyecek zorlukların olmaması. →
Tuba Altuntaş
42 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Yiyecek sektörünün daha sık denetlenmesi. → Cem
Topal
— Sosyal eşitliğin tüm eğitim kurumlarında aynı
kalitede olması. → Mustafa Yasin Çakar
— Yetişkinlerin çocuk sağlığı hakkında
bilinçlendirilmesi.
— Okulların ve ulaşım araçlarının dezenfekte
edilmesi. → Okay Atik
— Kantinlerde yağlı ve gazlı yiyeceklerin satılmamalı.
→ Yeliz Yüksekdağ
— Daha çok beden eğitim dersi.
— Düzenli sağlık kontrollerinin yapılması.
— Sağlıklı beslenme kültürünün oluşturulması.
— Derhal, tüm dünyada sokak çocuğu kaldırılmalı ve
sokakta dolaşmasına daha fazla göz yumulmamalı. →
Eren Aslan / Küçükçekmece Öğrenci Meclisi Başkanı
— Her çocuk tamamen parasız tedavi edilmeli.
— Dünyada savaş olan yerlerdeki çocuklara sahip
çıkılmalı.
— Her çocuk 6 ayda bir sağlık kontrolünden
geçirilmeli.
— Çocukların hastane ve ilaç masrafları ile ilgili ek
indirim içeren düzenleme yapılmalı. → Burak Kulalı /
İstanbul Çocuk Meclisi Divan Üyesi
— Aile planlaması yapılmalı. Şiddet sona erdirilmeli,
korku içinde büyümek istemiyoruz.
Sesimizi Kim Duyacak
| 43
5}
Mutlu bir çocukluk yaşayarak
hayata iyi bir başlangıç yapmanız
ve gelişiminiz için istekleriniz
nelerdir?
(Gelişme Hakkı)
44 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Fiziki istismardan korunmalıyız.
— Çocuklar küçük yaşlarda çalıştırılmamalı.
— Kızların küçük yaşta evlendirilmesi çok kötü,
geçenlerde biri ölmüş.
— İyi bir eğitim.
— Çocuk olma hakkımızı bilen bir ailede yaşamak.
— Evlenmeden önce anne-baba bilinci verilmeli.
— Okul öncesi eğitim çok önemli.
— Ana sınıfı eğitimi daha çok yaygınlaştırılmalı.
— Çocuklar için şehirler güzelleştirilmeli.
— Anne ve babalarımız erkek çocuklarına daha yakın.
→ Penbe Şaver
— Mutlu bir aile, yetenekleri geliştiren bir eğitim.
İstediğim mesleği edinmek isterim. → Resul Tüfekçioğlu
— Eğitim ihtiyaçlarımın karşılanması. → Tunahan Hıdır
— Kreşlerin yaygınlaştırılması. → Ali Ak
— Yaşayacağım ortamlarda oyuncaklar sağlanmalı.
— Haklarımızın elimizden alınmaması.
— Eğitim hakkının kısıtlanmaması.
Sesimizi Kim Duyacak
| 45
— Her köydeki inekli bir arsadan süt sağıp evlere
ücretsiz gönderilmesi → Mert Bakkal / Bandırma
— Çocukların sorunları dinlensin.
— Mutlu ve şefkatli bir ortamda büyümeli çocuklar.
— Aileler çocuğa güvenmeli.
— Çocukların internet olanağı olmalı.
— Dersaneler daha neşeli olmalı. Güzel okullarda
okuyarak meslek sahibi olmalıyız.
— Aile ve okulda iyi eğitim.
— Aile ve okulda sağlıklı iletişim.
— Ahlâki eğitim görme. → Korhan Törü
— Her türlü çocuk haklarından yararlanarak hayata
iyi bir başlangıç yapabiliriz. → Sertan Özen
— Çocuk kendi ayakları üzerinde duracak eğitimi
almalı.
— Önce ekonomik durumun iyi olması gerekir. →
Serap Gençtürk
— Mutlu bir aile.
— İyi bir okul ortamı.
— Köylerde yaşadığımız için vahşi hayvanlar var. Bu
nedenle sokağa çıkamıyoruz, spor da yapamıyoruz. →
Elif Demiraslan / Gönen
46 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Daha iyi bir okul isterim. → Elvan Öztürk
— Akıllı tahta. → Özkan Örs → İlknur Demirbaş
— Ailem her zaman yanımda olsun. → Mustafa Kaya
— Yerel yönetimlerce çocukça yaşam alanları
çoğaltılmalı.
— Oyun haklarımız kısıtlanmamalı. → Pelin Dönmez
— Ailemiz, öğretmenimiz bizi fazla sıkmasın. → Aysu
Baykan
— Doğal beslenme, sınırlı da olsa oyun, özgürlük. →
Yağmur Özger
— Güvenli bir şekilde oynayabileceğimiz yerler
artırılmalı.
— Ülkemizin radyasyondan kurtarılmasını istiyorum.
→ Beyhan Tırtıl
Sesimizi Kim Duyacak
| 47
PENCERE
Çocuk pencereden bakar durur;
Oynayacak kimse yok ortalıkda…
Böyle çırpınır eğer çırpınırsa,
Oltanın ucundaki balık da!..
Çocuk pencereden bakar durur;
Her tarafı kaplamış pencereler…
Acıyla kapatır gözünü şehre,
Neler düşünür neler…
Bacalardan duman tüter kapkara,
Sonra caddelerden araçlar akar.
Yüreğinden vurulmuş bir ceylan gibi,
Çocuk pencerenden bakar!..
Ahmet Efe
6}
Güç koşullardaki çocukların
korunma ve bakılması için
istekleriniz nelerdir?
(Korunma ve Bakılma Hakkı)
50 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
ENGELLİ ÇOCUKLARIN GÖRÜŞLERİ
— Babam kanalları açıyor. At var, çizgi film var.
Tarkan var. → Furkan Kurt / 9
— Dünyanın dönmesini isterim.
— Işık olmasını isterim. Işıklandırmak isterim
dünyayı. → Seda Aydın
— Ben fiziksel özürlü bir kızım. Tek elimde iki tane
parmağım var. Eskiden insanların içine çıkamazdım.
Uzun kollu gömlekler, kazaklar giyip hep kapatmaya
çalışırdım elimi. Ama ailem ve çevremin sayesinde
bunu yendim. → Gözde Davran / 14
— Kendime hiç görmek isteyip istemediğimi
sormadım. Durumumu kabul edip mücadele ettim.
Bundan sonraki hedefim de mücadele ederek
yaşamak. → Yusuf Çağrı Ceylan
SOKAKTA ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN GÖRÜŞLERİ
Dünya çocuklarına ne söylemek istersiniz?
— Ailenizin yanından kaçmayın. → G.G. (14)
— Tiner, bally kullanmayın. → S.Ç. (14)
— Hepinizi seviyorum. → E. Y. (14)
Sesimizi Kim Duyacak
| 51
SANAYİDE ÇALIŞAN ÇOCUKLARIN
GÖRÜŞLERİ
Haklarınız olduğunu biliyor musun? Sence ne tür
hakların var?
— Çocuk: Evet. 18 yaşından küçüklerin vardiyalı
çalışmaması gerekir.
— Çocuk: Biraz. Sağlık, eğitim
— Çocuk: İşe saatinde gidip gelmek lazım. Mesaiye
kalmayalım. Mesaiye kalınca yemek versinler.
— Çocuk: Bilmiyorum
— Çocuk: Bilmiyorum
— Çocuk: Bilmiyorum
— Çocuk: Evet. Ama kullanamıyoruz haklarımızı.
Sigorta, sağlık, eğitim.
GÜÇ KOŞULLARDAKİ ÇOCUKLAR İÇİN
İSTEKLERİMİZ
— Bakımevlerinin daha uygun duruma getirilmesi.
— Devlet’in daha etkin olmasını istiyoruz.
— Madem ki Devlet sağlam bireyler istiyor, bu
çocuklara da sahip çıkması gerekiyor. → Oğuzhan Öz
— Özellikle yetim ve öksüz çocuklar için uygun yerler
açılmalı.
— Sivil toplum kuruluşları daha faal olmalı.
→ Mert Kaan Kuyumcuoğlu
52 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Engelli çocuklara daha fazla önem verilmeli.
— Zor koşullardaki çocukların tespitinin
hızlandırılması. → Filiz Biricik
— Ben en fazla göç alan ilçelerden biri olan Esenler'de
eğitim görüyorum. Göç eden çocukların sıkıntılarını
yakından gözlemliyorum. Uyum sorunu yaşayan bu
çocuklar için Millî Eğitim ve Belediyenin kurumlar
oluşturarak bu çocukları eğitmesi gerekir. Aynı
haklara onların da sahip olduğu unutulmamalı. Devlet
ilgi göstersin.
— Ben de geç yazıldım okula. Sahip çıkılsın çocuklara.
— Köy çocuklarının haklarını kim savunacak?
— Ailelerin yanında bakım için destek verilmeli.
— Çocuklar pamuk tarlalarında pamuk toplamasın
artık. Böyle çocuklar için bir koruma merkezi ve hattâ
takip merkezinin kurulması.
— Çocukları istismar eden ailelere ceza verilmeli.
— Çocuklar kötü ortamlardan alınarak Devlet
tarafından korunmalı. → Büşra Can
— Devlet ve sosyal yardım kurumları, yerel
yönetimler, okul aile birlikleri daha etkin olmalı.
— Sosyal hizmetlerin daha verimli çalışması
sağlamalı. → Onur Toptaş
— Kimsesiz çocuklar koruyucu aile yanında
büyütülmeli.
Sesimizi Kim Duyacak
| 53
ÇOCUK YURTLARI
Ağlamak gelir içimden
Ne zaman aklıma gelse
Çocuk yurtlarındaki
Yalnız kardeşlerime
Onlar da gökyüzünü
Severler mi kuşlar kadar
Doyasıya uyurlar mı
Saçlarını kim tarar
Kim örter üstlerini
Yorganları kayınca
Gözlerini kim siler
Düşüp de ağlayınca
Yüreğim burkulur benim
Hep aklıma yurtlar gelir
Oysa çocuklar evinde
Çiçek dalında güzeldir.
Abdulkadir Budak
7}
Sizinle ilgili konularda
görüşünüz alınıyor mu?
(Çocuğun Görüşünün Alınması)
56 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Evet, alınıyor. Örneğin, tatile nereye gidebiliriz?
gibi sorularla karşılaşabiliyorum. Bu benim de
birey olarak, bir katılım hakkına sahip olduğumun
göstergesidir. → Elif Beyza Erözlü / Akören Öğrenci
Meclisi Başkanı
— Okul ve çevrede tam anlamıyla görüşlerimiz
alınmıyor. Ailemde benim hakkımda alınan
kararlarda fikrim sorulmasına karşın, okulumda tam
anlamıyla alındığını söyleyemem.
— Alınıyor, çünkü geleceğimizi ilgilendiren konularda
bizim de görüşlerimizin alınması gerektiğini biliyorlar.
→ Muharrem Arslan / Derebucak ÇPL Okul Meclisi Başkanı
— Çocuklara daha çok söz hakkı verilmeli,
özgüvenleri geliştirilmeli, onurları zedelenmemeli.
— Alınmıyor. Kararları büyükler alıyor ve hiç
sormuyorlar. → Şerife Gökay
— Bazen görüşlerimiz sorulsa da çoğu konuda
görüşlerimiz alınmadan karar verilmektedir. → Vahit
Atalay / Kadıhanı İlçesi Öğrenci Meclisi Başkanı
— Görüşüm alınıyor. Ama uygulamadaki payı
nedir bilemiyorum. Çalışmalarda çocukların görüş
ve önerilerinin alınması. Konuyla ilgilenmeyen
yetkililerin uyarılması. → Ağrı Öğrenci Meclisi Görüşü
Sesimizi Kim Duyacak
| 57
— Sen çocuksun, anlamazsın anlayışından büyükleri
arındırmak gerekiyor. → Yalıhüyük Çocuk Görüşü Raporu
— Evet, alınıyor. Çünkü ailem bu konuda saygı
gösterir. → Beyza Nur Akpolat
— Bazen ama çoğu zaman hayır. → Kübra Aygören
— Asla. → Ece Turan
— Konuya göre değişiyor. → Mehmet Köroğlu
— Alınıyor. Yalnız uygulamaya da geçmesini
isterim. Görüş alınsa bile görüşler ciddiye alınmıyor.
Ailem her zaman görüşümü alır. Diğer çocukların
görüşünün alındığını sanmıyorum. → Cem Topal
— Elbette alınıyor. Artık değişen, büyüyen bir Türkiye
var. Bugün bu cümleleri sizlere rahatça ifade edebilmem
bu sorunun tek yanıtı. → Mustafa Yasin Çakar
— Öğrenci Meclisi aracılığıyla görüşlerim alınıyor.
Gurur verici bir durum olduğunu da paylaşmak
isterim. → Okay Atik
— Okulumuz bizi her zaman dinliyor ve görüş alıyor.
→ Onur Toptaş
— Aile içinde önemli bir karar alındığında bana da
danışılır.
— Alınıyor. Ancak yeterli değil. → Fatsa Bolaman
İlköğretim Okulu
— Bizimle ilgili konularda görüşlerimize
başvurmadan bizler hakkında kararlar alınıyor.
58 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Bu, yer yer değişen bir hak. Kimi yerlerde
soruluyor. Ancak bu sadece sorulan anlarda kalıyor.
Kimi yerlerde ise hiç önemsenmiyorum. Aslında
sonuç yine aynı. Zaten genelde alınmıyor. → Burak
Tepe / Bakırköy Yahya Kemal Lisesi Okul Meclisi Başkam
— Evet, alınıyor. Çünkü ailenin bireyi olarak bu
benim en doğal hakkım diye düşünüyorum. → Sinem
Beyza Demir
— Okullarımızda ve ailemizde görüşlerimiz alınıyor.
Resmi bayramlarda da alınmasını istiyoruz.
→ Afyonkarahisar İl Çocuk Hakları Komitesi
— Hayır! Bir çok konuda çocuklar sessizliğe mahkum
bırakılıyor ve bunun dışında çocukların haklı çıktığı
konularda öğretmenler ve idareciler bunu bağırarak
veya hakaret ederek karşılıyor. → Mezitli İlçe Öğrenci
Meclisi Görüşü
AÇIKLAMA
Sizinle ilgili konularda görüşünüz alınıyor mu?
Sorusuna çocukların verdiği cevaplarda ortak bir
görüş yok.
Cevaplar genel olarak, evet, hayır, bazen, kısmen, bazı
konularda, ifadelerini içeriyor.
1995’ten bu yana bu soruyla ilgili alınan çocuk
görüşlerinde evet oranında görece bir artış var.
Sesimizi Kim Duyacak
| 59
ÇOCUKLAR KİME OY VERSİN?
Ben hep
Çocuklara oy verdim
Okuma yazma bildiği halde
Yaşı küçük diye
Oy veremiyor çocuklar?
Okuma yazma bilmeyen
Yaşı büyükler
Koşuyor sandık başına
Bunun anlamı açık
Büyük insanın hakkı büyük
Küçük insanın hakkı küçük*
İtirazım var buna:
Hiç olmazsa çocuklar
Oylarını verebilsinler
Kendilerine!
Mustafa Ruhi Şirin
* Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın
Eşitliğimiz adlı şiirinden iki dize
8}
Yaşadığınız çevrede çocuklara
karşı hangi konularda
ayrımcılık yapılıyor?
(Çocuğa karşı her türlü ayrımcılığın önlenmesi)
62 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Yaşadığımız yörede ekonomik, kültürel, sınıfsal
cinsiyet ayrımı yapılıyor
→ Anamur İlçe Öğrencisi Meclisi
— Erkek-kız ayrımı.
— Erkek çocuklarla kız çocuklar kıyaslanıyor.
— Özel okuldaki çocuklar bizlere karşı farklı
davranıyor ve para ile not alınıyor. → Ece Zengin
— Sevgi ve bakım ayrımcılığı.
— Babalar genelde erkek çocuğuna daha titiz
davranıyor. → Kader Ülkü Kaya
— Küçüklük büyüklük ayrımı yapılıyor.
— Kültürel ayrımcılık. → Ersagun Elaçmaz
— Cinsiyet ayrımı yapılmaktadır.
— Daha çok çalışma ortamlarında ırk ayrımı
yapılıyor.
— Yaşadığımız çevre İstanbul ve Trakya bölgesi
olduğu için çocuklar arasında cinsiyet ayrımı
yapılmamaktadır.
— Maddi duruma göre ayrımcılık yapılıyor. Fakir
çocuklara, fiziksel kusurları olan çocuklara.
Sesimizi Kim Duyacak
| 63
— Maddi durumla doğru orantılı olarak ayrımcılık
yapılıyor.
— Etnik köklere göre ayrımcılık yapılıyor. → Cem
Topal
— Zaman zaman dış görünüş ve düşüncelere göre
ayrımcılık yapıldığını düşünüyorum.
— Göç ettiği şehir, ırk ve mezhep kavramları. → Evren
Aslan / Küçükçekmece Öğrenci Meclisi Başkanı
— Öğretmenlerin öğrencilerle ilgilenmesi konusunda
bir ayrımcılık söz konusu. Velisinin maddi durumuna
göre, düşüncelerine ve dini inançlarına göre. Bu yörenin
önde gelen isimlerinin çocuklarının işleri daha çabuk ve
kısa sürede işlem görüyor. → Kulu Çocuk Görüşü Raporu
— Köyümüzde cinsiyet ayrımcılığı yapılıyor. → Emine
Bilen/ Yunak İlçesi Okul Meclisi Başkanı
— Okul seçme konusunda ayrımcılık yapılıyor.
— Parasal anlamda eğitimde ve öğretimde ayrımcılık
yok. Ama politik konulara pek karışamıyoruz.
— Çocukların aile durumuna göre ayrım yapılıyor.
→ Sıla Sarıkaya
— Bence fikir sorma konusunda yapılıyor. → Doğa
Ekin Doğan
— Onların evinden, onların renginden, onların
ülkesinden (!) → Aleyna Osanmaz
64 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Özürlü bireyler dışlanıyor.
— Zengin-fakir, güzel-çirkin, tembel-çalışkan gibi
konularda ayrımcılık yapılıyor. → Adıyaman Çocuk
Meclisi Raporu
— Kız çocukların mirastan mahrum bırakılması.
AÇIKLAMA
Ayrımcılık konusunda sözcüğün anlamı bilinmeden,
genel bir ifade olarak, yapılmıyor, sözcüğü
kullanılıyor.
Çocukların büyük çoğunluğu ayrımcılık sözcüğünün
içeriğinin farkında değil
Ayrımcılık yapılıyor, diyenlerin en çok vurguladığı
iki sözcük: cinsiyet ve ırk.
Sesimizi Kim Duyacak
| 65
9}
Yoksul çocukların hakları için
ne yapılmalıdır sizce?
66 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Çocuklar kendi harçlıklarını paylaşabilirler.
— Okula gitmek, mutlu olmak, çikolata şeker yemek,
bilgi öğrenmek, sevilmek onların da hakkı. → Karabük
Çocuk Meclisleri Raporu
— Durumu çok iyi olan her aile bir çocuğa baksın
→ Abbas Akbaş / Şanlıurfa Öğrenci Meclisi Başkanı
— Anne ve babalarına iş imkanı yaratılmalıdır. →
Sena Kaptan / Şanlıurfa Merkez İlçe Çocuk Meclisi Başkanı
— Ailelerine belli bir miktar yardım yapılarak en
azından eğitime kazandırılmalıdır. → İbrahim Cihad
Felhan / Şanlıurfa Merkez İlçe Temsilcisi
— Ailelerine çocuğu büyütmesi için gerekli ödenek
verilebilir.
— Devlet yoksullara daha fazla önem vermeli.
— Çocuk fonu oluşturulmalı.
— Devlet üzerine düşeni yaparsa problem kalmaz.
— Burs bağlanabilir. Yoksulların hakları için gereken
yapılmalı.
— Diğer çocukların yanında eksikliğini
hissettirmeyecek şartlar sağlanmalı. → Edirne Çocuk
Meclisi’nin Görüşü
Sesimizi Kim Duyacak
| 67
— Maddi durumu iyi olmayan aileler mevsimlik işçi
olarak çalıştırılıyor. Bu da onların eğitim öğretimden
geri kalmalarına sebep oluyor. Bu durumdaki
öğrencilerin eğitimlerinin aksamaması için ailelerine
gerekli desteğin sağlanması, desteğe rağmen
çalıştırılıyorsa bu ailelere yaptırım uygulanması. →
Adıyaman Çocuk Meclisi Raporu
— Yoksul çocuklar koruma altına alınmalı. → Fatsa
Mehmet Akif Ersoy İlköğretim Okulu Çocuk Meclisi
— Yoksul çocuklara güven duydukları ortamlarda
yaşama hakkı tanınmalı.
— Hakları genişletilerek sosyal güvence altına
alınmalı. → Berk Genç
— Sosyal güvence sağlanmalı. Yardımlar çocukları
incitmeyecek şekilde gerçekleştirilmeli.
— Her türlü sosyal haktan yararlanmalı yoksul
çocuklar. → Oğuzhan Öz
— Yoksulluk altında ezilmemelidirler. Her birey
dünyaya eşit şartlarda gözlerini açmamaktadır.
Toplumda gelir dağılımı eşit yapılmalı. → Neslihan Can
/ Çatalca Çocuk Meclisi Temsilcisi.
— Onlar için bir miting düzenlenmeli. → Mahmut Can
Yardımcı
— Devlet, okullarını bitirmelerini sağlamalı. En
azından onlar için ev verilmeli. → Yağmur Özger
68 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Maddi destek sağlanmalı.
— Aileler bilinçlendirilmeli.
— Eğitim eşitliği sağlanmalı.
— Sağlık hizmetlerinde eşit davranılmalı. → Amasya
Çocuk Meclisi Görüşü
— Kısaca, yaşama ve korunma haklarını Devlet
sağlamalı. → Afyonkarahisar Çocuk Hakları Komitesi
Önce kendi çevremizde çocukların durumu tespit
edilmeli. → Anamur Öğrenci Meclisi
— Okul masrafları Devlet tarafından karşılanmalı. →
Tunahan Hıdır
— Yoksul çocuklar dışlanmamalı. → Elif Çahşan
— Türkiye’de açlık sınırının altında 900 bin insan
yaşadığı açıklandı. Acaba kaçı çocuk?
— Yoksullara özel gelir düzeyi sağlanmalı. → Fulya
Hasırcı
— Onları herkes gibi görmeliyiz. Danışman gözetimi
sağlanmalı. → Tuğçe Gündoğan
Sesimizi Kim Duyacak
| 69
10 }
Tutuklu çocuklara verilen
cezalar konusunda ne
düşünüyorsunuz?
70 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Öncelikle bütün çocukların suça karışması
önlenmeli. Ağır cezalar verilmemeli. → Adıyaman
Çocuk Meclisi Raporu
— Topluma kazandırılmalı. Kişisel gelişimlerini
etkileyecek ağır cezalar gereksizdir.
— Çocukların kendi isteğiyle yapmadıkları suçları
yüzünden çocukların cezalandırılması yanlış.
— Çocukların değil suçu işletenlerin ceza alması gerekir.
→ Abdullah Akbaş / Şanlıurfa Öğrenci Meclisi Başkanı
— Çocukların suçlu olduğundan çok suça itildiklerini
düşünüyorum. → Sena Kaptan
— Bence ceza verilmemelidir çünkü onlar daha
çocuk. → Meral Özdemir
— Çocukları suça iten ortamların ortadan
kaldırılması. → Çorum Çocuk Meclisi Raporu
— Her zaman çocuk oldukları için daha başka yol
bulunmalı. → Mustafa Geren
— Suçlu çocuk yoktur, suça itilmiş çocuklar vardır.
→ Adana Çocuk Meclisi Görüşü
— Islahevinde cezalandırmak yerine toplum içinde
rehabilitasyon amacıyla psikolojik destek verilmeli.
→ İzmir Çocuk Meclisi Görüşü
Sesimizi Kim Duyacak
| 71
— Bence çocuklara uzun yıllar hapis cezası
verilmemeli.
— Onlara gerekli bilinci verip bir meslek sahibi
olmaları sağlanmalı. → Serra Ergüven
— Cezalar çok ağır.
— Özellikle çocukların suça karışması önlenmeli.
— Ceza evlerinde eğitimleri sağlanmalı. → Adıyaman
Çocuk Meclisi Raporu
— Tutuklu çocuklara verilen cezalar onları topluma
kazandırmaya yönelik olmalı (Kitap sattırmak, kitap
okumak). → Beyşehir Çocuk Meclisi Görüşü
— Cezaevinde yatırmak yerine topluma kazandırma
yolunun izlenmesi daha doğru olur.
— Çocukların suça yönelik girişimlerinden önce
tedbir alınmalı. → Kerim Fatih Kovalı
72 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
Sesimizi Kim Duyacak
| 73
KIRIK CAM
Kim kırdı bu camı
Öğretmenim
Cam mı
Ne camı
Kim kırdı
Dedim bu camı
Öğretmenim
Bağışlayın
Ben kırdım
Simit satar öderim
Deyince
Gözleri yaşardı
Öğretmenimin
Cahit Zarifoğlu
11 }
Haklarınız gerçekleşmediğinde
nerelere başvurabilmek size
kolay gelirdi?
76 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Büyüklere, resmi makamlara, yöneticilere.
→ Alperen Topaç / Yalıhöyük Öğrenci Meclisi Başkanı
— Dünyada çocuk hakları için çalışan vakıf ve
kurumlara. → Mustafa Buğra Göktaş
— Çocuk Hakları Mahkemesi’ne. → Yeliz Ürgün
— Rehber öğretmenime. Onun ailemle konuşmasını
isterim. → Beyza Nur Akpolat
— Eğer büyük bir sorunsa Devlet’e başvurmak.
→ Beste Yüksel
— Öğretmenime, polise ya da belediyeye. → Zeynep
Sülün
— Anneme ve babama. → Berfin Karaman
— En kolay yer, beni anlayan bir büyüğüm varsa ona,
kötü bir durumda polise. → Elif Güleli
— En yakın çocuk hakları kurumuna. → Kübra
Aygören
— Çevredeki çocuk derneklerine. → Mehmet Ata Hisar
— Haklarımı korumaya çalışırım. → Beyza Özcan
— Milli Eğitim Bakanlığı’na. → Menekşe Taş
— Bunun için 112 gibi bir hat açılabilir. → Fatma
Demirci
Sesimizi Kim Duyacak
| 77
— Önce büyüklerime, sonra yetkili kurumlara. → Elif
Beyza Erözlü / Akören Öğrenci Meclisi Başkanı
— Okul idaremize. → Altın Ekin Çocuk Meclisi Görüşü
— Hem öğrencilerin doğrudan ulaşabildiği hem
de ilgili resmi kurumlara doğrudan ulaşabilen bir
komisyona. → Akşehir Çocuk Meclisi Görüşü
78 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
Genel Öneriler
Sesimizi Kim Duyacak
| 79
1}
Türkiye’de çocuklar için
yapılmasını istediğiniz üç
şey nedir?
80 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— 18 yaşına kadar maaş bağlanması.
— Çocuk haklarının yaygınlaştırılması.
— Cinsiyet ayrımının ortadan kaldırılması. → Sena
Kaptan
— Şiddet uygulanmaması.
— Kız çocuklarının okutulması.
— Çocukları çalıştıran ailelere ve işyeri sahiplerine
en ağır cezaların verilmesi. → Adıyaman Çocuk Meclisi
Raporu
— Anaokulları çoğalsın.
— Oynayabileceğimiz parklar yapılsın.
— Oyuncak, dondurma, şeker fabrikaları yapılsın. →
Karabük Çocuk Meclisi Görüşü
— Adalet, adalet, adalet.
— Geniş kapsamlı sosyal hayat.
— Daha yüksek seviyeli eğitim. → Sultangazi Çocuk
Meclisi Görüşü.
— Sokak çocuklarının sorunlarının giderilmesi.
— Okula gitmeyenlerin eğitime dahil edilmesi.
Sesimizi Kim Duyacak
| 81
— Birey olarak toplumda daha fazla değer verilmesi.
→ Büşra Can
— Öğrenci meclisi aracılığıyla okul yönetiminin
işbirliği.
— Yeteneklilerin erken tespiti ve önü kapatılmadan
desteklenmesi.
— Yasaları düzenlerken duygulara önem verilmesi ve
yasalar hakkında bilgilendirme. → Okay Atik
— Liseler arası eşitlik.
— Öğrenci kayırma ve ayrımcılığın yok olması.
— Zeki ve becerikli öğrencilerin topluma
kazandırılması. → Salim Gürsoy
— Engelli çocukların toplumdan soyutlanmaması.
— Sokak çocukları konusunda artık bu geri
kalınmışlıktan kurtulalım.
— Çocuk istismarı (cinsel, fiziksel, ruhsal) artık
bitmeli. → Eren Aslan / Küçükçekmece Öğrenci Meclisi
Başkanı
— Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin Türkiye’de tam
olarak uygulanması.
— Çocuklara şiddetin her türlüsünün yasaklanması.
— Çocuklar için şikayet ve başvuru mekanizmalarının
oluşturulması. → İstanbul Çocuk Meclisi Görüşü
82 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Sınavlar kalksın.
— Spor alanları arttırılsın.
— Sanata daha çok önem verilsin. → Sarıyer Özdemir
Sabancı Lisesi Görüşü
— Çocuk yuvalarını daha yaşanılır hale getirmek.
— Çocuk köyleri kurmak.
— Çocuk haklarını korumak.
→ Alperen Topaç
— Milyonlarca kitap dağıtılsın.
— Yoksul çocuklara yardım yapılsın.
— Yoksul çocukların okula gitmesi sağlansın. → Buse
Yakın
— Sabahçılar saat 10.00’da okula gelsin.
— Teneffüslerde ödev yapmak serbest olsun.
— Okulun kantininde dondurma satılsın. → Dila Tayiz
— Sınav kalksın.
— Çocuklara aileleri kısıtlama getirmesin.
— İyi bir eğitim hakkı tanınsın. → Elif Esin Özbek
— Kütüphaneler çok olsun.
— Oyun alanları çok olsun.
— Önemli konularda çocuklara da fikirleri sorulsun.
→ Ahsen Arabacı
Sesimizi Kim Duyacak
| 83
2}
Dünyada çocuklar için
yapılmasını istediğin üç
şey nedir?
84 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Çocukların çalıştırılmaması.
— Çocukların savaştan uzak tutulması.
— Zor koşullardaki çocuklara bütün insanların
yardım etmesi. → Adıyaman Çocuk Meclisi Raporu
— Barınma.
— Korunma.
— Eğitim hakkı. → Resul Tüfekçioğlu
— Aç kalmamaları.
— İyi bir yaşam sürmeleri.
— Adaletli bir dünyada yaşamaları. → Elcan Tokmak
— Tüm çocukların eşit olması.
— Haklarının öğretilmesi.
— Eğitim sağlanması. → Begüm Öztozlu
— Çocukların araştırma yapabilecekleri uluslararası
bir örgütün kurulması.
— Dil, din, ırk gözetmeksizin bütün çocuklara eşit
haklar sağlanması.
— Çocukların düşüncelerini özgürce paylaşmaları. →
İzmir Çocuk Meclisi Raporu
Sesimizi Kim Duyacak
| 85
— Savaş mağduru olmamaları.
— Depremde ailesini kaybedenlere yardım edilmesi.
— Çocuk haklarının izlenmesi. → Sena Kaptan
— Hiçbir çocuğun savaş görmemesi.
— Hiçbir çocuğun açlıktan ölmemesi.
— Tüm çocuklara eşit davranılması. → Adana Çocuk
Meclisi Görüşü
— Ayrımcılık yapılmaması.
— Her çocuğun okula gitmesi.
— Kimsesiz çocukların aile edinmesi. → İrem N. Yazan
— Okumaları.
— Yaşamaları.
— Özgür olmaları. → Fatma Nur Alp
— Açlıktan çocuklar ölmesin.
— Savaşlarda çocuklar ölmesin.
— Çocuklara sağlıklı bir çevre bırakılsın. → FatsaTOKİ İlköğretim Okulu Çocuk Meclisi Görüşü
— Eşit haklara sahip olmalı.
— Gelişmemiş ülkelerdeki çocuklar desteklenmeli.
— Dünya çocukları barış ve huzur içinde yaşamalı. →
Melike Nur Balçık
86 |
Çocuk Görüşü Raporu 2010
— Çocuk istismarının önlenmesi.
— Din, dil, ırk ayrımının yapılmaması.
— Çocukların kötü ve ağır işlerde çalıştırılmaması. →
Mezitli Öğrenci Meclisi Görüşü
KAYNAKÇA
Bizce Haklar! (2008) Türkiye Çocuk Hakları Raporu. Ankara: Uluslararası Çocuk Merkezi ICC Yayınları
Çocukların Sosyal İçerilmesi ve Katılım Haklarının Hayata Geçirilmesi
/ Söz Sahibi Çocuklar (2007) İstanbul: Sokak Çocukları Rehabilitasyon
Derneği Yayınları
Değirmencioğlu, M. Serdar(2005) Sesimi Duyun “Benim de Sesim Var”.
Ankara: Kök Yayıncılık
Gülan, Aydın. Şirin, Mustafa Ruhi. Şirin, Memduh Cemil (2011) 1. Türkiye Çocuk Hakları Kongresi Çocuk Bildirileri Kitabı. İstanbul: Çocuk
Vakfı Yayınları
Hodgkin, Rachel. Newel, Peter (1998) Çocuk Haklarına Dair Sözleşme
Uygulama Elkitabı. Ankara: Unicef Türkiye Temsilciliği Yayınları
Polat, Oğuz. Gezer, Tanzer (2007) Sosyal İçerme ve Çocukların Katılımı.
İstanbul: Sokak Çocukları Rehabilitasyon Derneği Yayınları
Şirin, Mustafa. Sayıta, Sevgi Usta(2000) Lütfen Bizi Dinleyin! I. İstanbul
Çocuk Kurultayı Kurultay Çocuk Görüşü Kitabı. İstanbul: İstanbul Çocukları Vakfı Yayınları
Şirin, Mustafa Ruhi(2004) Bence Biz I. Türkiye Ustun Yetenekli Çocuklar
Kongresi Kongre Çocuk Görüşü Kitabı. İstanbul: Çocuk Vakfı Yayınları
Türkiye’nin Çocuk Karnesi (Ekim 2006) Çocuk Vakfı Raporu. (www.cocukvakfi.org tr)
Ulusal Çocuk Forumu Raporları (2000-2009) SHCEK-Unicef
Sesimizi Kim Duyacak
| 87
Download