Document

T.C.
ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI
TABİAT VARLIKLARINI KORUMA GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Büyükşehir Belediye Alanlarında
Tabiat Varlıklarının Yönetimi
Osman İYİMAYA
Genel Müdür
12-13 Mayıs Karadeniz Teknik Üniversitesi
Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğümüz
17.08.2011 tarihli ve 648 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile;
Korunan Alanları (Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Doğal Sit Alanları ve
Tabiat Varlıkları) Yönetmek üzere kurulmuştur.
Genel Müdürlüğümüzün Görevleri
Korunan alanlarda tespit/tescil, onay ve ilana dair usul ve esasları,
koruma ve kullanma ve yapılaşmaya yönelik ilke kararlarını belirlemek,
Her tür ve ölçekte çevre düzeni planı, nazım ve uygulama imar
planlarını yapmak, yaptırmak, değiştirmek, onaylamak, uygulamak veya
uygulanmasını sağlamak,
Çakışan korunan alanların hangi idarece yönetileceğine karar vermek,
Özel çevre koruma bölgeleri, doğal sit alanları ve tabiat varlıkları ile ilgili
projeler, araştırma ve inceleme yapmak, yaptırmak, onaylamak, eğitim ve
bilinçlendirme çalışmaları düzenlemek,
Bu alanları işletmek, işlettirmek, bu alanlarda kamulaştırma ve takas
işlemlerini gerçekleştirmek
şeklinde özetlenebilir.
İLGİLİ MEVZUAT
KANUNLAR
• 2863 SAYILI KÜLTÜR VE TABİAT VARLIKLARINI KORUMA KANUNU
• 2872 SAYILI ÇEVRE KANUNU
• 3621 SAYILI KIYI KANUNU
• 3194 SAYILI İMAR KANUNU
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELER
• 644 NOLU ÇEVRE VE SEHİRCİLİK BAKANLIĞININ TESKİLAT VE GÖREVLERİ
HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
• 648 NOLU ÇEVRE VE SEHİRCİLİK BAKANLIĞININ TESKİLAT VE GÖREVLERİ
HAKKINDA KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME İLE BAZI KANUN VE KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAMELERDE DEĞİSİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN
HÜKMÜNDE KARARNAME
• 383 NOLU ÖZEL ÇEVRE KORUMA KURUMU BASKANLIĞI KURULMASINA DAİR
KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME
YÖNETMELİKLER
•Adı geçen Kanunlara ilişkin ilgili Yönetmelikler
Genel Müdürlüğümüz Mevzuat Çalışmaları
Yönetmelikler:
1Tabiat
Varlıklarını
Koruma
Komisyonları Kuruluş ve Çalışma
Esaslarına
Dair
Yönetmelik
(18.10.2011 tarih ve 28088 sayılı
Resmi Gazete)
2- “Korunan Alanlarda Yapılacak
Planlara Dair Yönetmelik” (23 Mart
2012 tarih ve 28242 sayılı Resmi
Gazete)
3- Korunan Alanların Tespit, Tescil,
Onayına İlişkin Usul ve Esaslara Dair
Yönetmelik (19.07.2012 tarih ve
28358 sayılı Resmi Gazete)
4- Tabiat Varlıkları ve Doğal Sit Alanları ile
Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Bulunan
Devletin Hüküm ve Tasarrufu Altındaki
Yerlerin İdaresi Hakkında Yönetmelik
(02.05.2013 tarih ve 28635 sayılı Resmi
Gazete)
5- Tabiat Varlıkları, Doğal Sit Alanları ile
Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Kalan Yapı
Yasaklı Taşınmazların Hazine Taşınmazları
ile Değiştirilmesi Hakkında Yönetmelik.
(03.08.2013 tarih ve 28727 sayılı Resmi
Gazete)
Genel Müdürlüğümüz Mevzuat Çalışmaları
Diğer Mevzuatlar:
Genelge / Yönerge
• Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu Çalışmaları Genelgesi
(18.12.2011 tarih ve 2011/17 No)
• Korunan Alanlarda Plan İnceleme ve Sonuçlandırılmasına İlişkin Yönerge
(16.07.2012 tarih 5035 sayılı)
İlke Kararları
• Doğal Sit Alanlarındaki Köy Yerleşik Alanlarında, Cıvarında ve Mezralarda
Yapılacak Yapılara İlişkin İlke Kararı (20.06.2012 tarih ve 28329 sayılı
Resmi Gazete)
• Mağaralara İlişkin Koruma Kullanma Koşulları İlke Kararı (23.03.2013 tarih
ve 28596 sayılı Resmi Gazete)
• Devletin güvenlik ve emniyeti için zaruret arz eden yapılara dair ilke kararı
(28.07.2013 tarih ve 28721 sayılı Resmi Gazete)
Protokol
• Doğal sit alanları ve kültür varlıkları ile bunların koruma alanları ve
etkileşim-geçiş sahasının bulunduğu alanlar ile çakıştığı yerlerde
uygulanacak esaslara ilişkin protokol (01.10.2012 tarihli)
DOĞAL SİT ALANLARINDA
EKOLOJİK TEMELLİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA
“Korunan Alanların Tespit, Tescil ve Onayına İlişkin Usul ve
Esaslara Dair Yönetmelik”de;
‘GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Korunan alanlar ile ilgili olarak yeniden
değerlendirme talepleri; bilimsel temelli rapora dayanması ve Bakanlıkça
hazırlanacak olan teknik esaslara uygun olması kaydıyla bu Yönetmelik
kapsamında değerlendirilir.’
‘GEÇİCİ MADDE 3 – (1) …doğal sit özelliği taşıdığı belirlenen alanların
ise ardışık en az dört mevsimi kapsayacak ekolojik temelli bilimsel
araştırma sonucuna göre koruma statüsünün devamı, yeni statü tesisi
veya iptali önerilir.” hükümleri yer almaktadır.
DOĞAL SİT ALANLARINDA
EKOLOJİK TEMELLİ BİLİMSEL ARAŞTIRMA
“Doğal Sit Alanlarının Değerlendirilmesine İlişkin Teknik
Esaslar” 01.03.2013 tarih ve 2116 sayılı Bakanlık Makamı Oluru
ile onaylanmıştır.
Belirtilen mevzuatlar doğrultusunda “Doğal Sit Alanlarının
Ekolojik
Temelli
Bilimsel
Araştırma
Projesi”
Genel
Müdürlüğümüzün 2014 yatırım programında yıllara sari olarak yer
almaktadır.
KORUNAN ALANLARDA
ÇEVRE SORUNLARININ GİDERİLMESİ AMACIYLA
GERÇEKLEŞTİRİLEN YATIRIMLAR
Ekolojik öneme sahip, çevre kirlenmesine ve bozulmaya
hassas, doğal sit alanları, özel çevre koruma bölgeleri ve tabiat
varlıkları bulunan alanların, mevcut çevre sorunlarını gidermek ve
çevre değerlerinin korunarak gelecek nesillere intikalini sağlamak
amacıyla;
 Atıksu Yönetimi Hizmetleri,
Atık Yönetimi Hizmetleri,
Su Temini Hizmetleri,
Çevre Düzenlemesi
yatırım ve projeleri gerçekleştirilmektedir.
YÖNETİM PLANLARI
Doğal güzellikleri, biyolojik çeşitliliği korunmuş, tarihi ve kültürel
değerleri ve mimari kimliğiyle markalaşmış, doğayla uyumlu sürdürülebilir
turizm ve ekolojik tarım gelirleriyle yaşam standardı yükseltilmiş, çevre
bilincine sahip insanların yaşadığı Özel Çevre Koruma Bölgeleri ve
korunan alanlar için yönetim planlarının tamamlanması hedeflenmektedir.
Korunan alanlarda; doğal, tarihi, kültürel değerleri ve
sosyoekonomik yapıyı bütünleşik alan yönetimi yaklaşımı ile
sürdürülebilirlik anlayışına uygun şekilde planlamak için yönetim planı
çalışmaları yapılmaktadır.
Bu kapsamda Uzungöl ve Tuz Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi
Yönetim Planları tamamlanmıştır.
Ihlara ve Gölbaşı Özel Çevre Koruma Bölgesi Yönetim Planları
çalışmalarına başlanmıştır.
KORUNAN ALANLARDA PLANLAMA
-Koruma kullanma dengesini kurmak
-Sınırlı ve verimli tarım alanlarını ve nitelikli orman alanlarını korumak
-Yerüstü ve yeraltı su kaynaklarının kirlenmesini önlemek, sulak alanların
kaybını engellemek
-Bölgeleri planlı bir biçimde, dengeli kullanıma açmak
-Bölgelerdeki yerleşmelerin çevre altyapılarını iyileştirerek geliştirmek
-Bölgelerdeki tarım, turizm, balıkçılık gibi ekonomik sektörlerin doğal yapıyı
bozmayacak bir biçimde geliştirilmesini sağlamaktır.
KULLANMA
GELİŞTİRME
KORUMA
KENTE DAİR HEDEFLER
Nefes Alan Doğa ve Kent
Yerleşim ve İskana Konu Koruma
Alanlarında Yeterli Sosyal-Fiziksel
Donatı Elemanlarının Sağlanması
Çevre Kalitesinin İyileştirilmesi
PLAN İNCELEME ESASLARI
“Korunan Alanlarda Plan İnceleme ve Sonuçlandırılmasına İlişkin
Yönerge” doğrultusunda İmar Planı teklif dosyaları;
1
2) Dosya Genel Müdürlükçe de incelenerek varsa eksik bilgi
ve belgeler ilgilisine bildirilerek tamamlatılır.
2
3
4
1) Korunan alanlarda yapılacak her türlü ölçekte planlar
Yönetmelik, Yönerge ile Usul ve Esaslar doğrultusunda
incelenerek Valilik Teknik İnceleme Raporu ile birlikte Genel
Müdürlüğe sunulur.
3) Raportörler tarafından dosya ilgili mevzuat doğrultusunda
incelenerek Teknik Rapor Hazırlanır ve Plan İnceleme Kurulu
gündemine alınır.
4) Plan İnceleme Kurulu tarafından uygun görülmeyen plan
teklifi ilgilisine iade edilir, düzeltme kararı alınması halinde
düzeltmelerin tamamlatılmasının ardından uygun görülen
plan teklifleri Bakanlık Makamı Onayına sunulur.
Doğal Sit Alanları
Bu alanlar; Jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup, ender
bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli yer
üstünde, yer altında veya su altında bulunan korunması gerekli alanlardır.
Özel Çevre Koruma Bölgelerinde Planlama
TMMOB, 2008
Ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına
duyarlı toprak ve su alanlarını, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların ve bunlarla ilgili
kültürel kaynakların gelecek kuşaklara ulaşmasını emniyet altına almak üzere gerekli
düzenlemelerin yapılabilmesi ve bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma
esasları ile plan ve projelerin tek elden hazırlanması amacıyla, Bakanlar Kurulu kararı ile
ilan edilen bölgelerdir. Bu alanlarda her tür ve ölçekteki plan Genel Müdürlüğümüzce
onaylanır ve yürürlüğe konur.
Milli Parklar
TMMOB, 2008
Bilimsel ve estetik bakımdan, milli ve milletlerarası ender bulunan tabii ve kültürel
kaynak değerleri ile koruma, dinlenme ve turizm alanlarına sahip tabiat
parçalarıdır.
Sulak Alanlar
TMMOB, 2008
Doğal veya yapay, devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, tatlı, acı veya
tuzlu, denizlerin gelgit hareketlerinin çekilme devresinde altı metreyi geçmeyen
derinlikleri kapsayan, başta su kuşları olmak üzere canlıların yaşama ortamı olarak
önem taşıyan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyeler ile bu alanların kıyı kenar
çizgisinden itibaren kara tarafına doğru ekolojik açıdan sulak alan kalan yerleridir.
Tabiat Parkları
TMMOB, 2008
Bitki örtüsü ve yaban hayatı özelliğine sahip, manzara bütünlüğü içinde halkın
dinlenme ve eğlenmesine uygun tabiat parçalarıdır.
Milli Park, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar ve Benzeri
Korunan Alanlarda Planlama
1
2
Milli parklar, tabiat parkları, sulak alanlar, benzeri koruma statüsü bulunan diğer
alanlarda, kaynak değerlerinin etkin korunması, devamlılığının sağlanması,
koruma-kullanma dengesi gözetilerek arazi kullanım kararlarının geliştirilmesi,
korunan alan ile etkileşim halinde bulunan yerleşim alanlarının olumsuz etkileri
gözetilerek sosyo-ekonomik faaliyetlerin belirlenmesi için öncelikle Orman ve Su
İşleri Bakanlığı (Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü) tarafından Uzun
Devreli Gelişme Planı ve/veya Yönetim Planları hazırlanarak onaylanır.
Milli park, tabiat parkı ve sulak alanların uzun devreli gelişme planları veya
yönetim planlarının ilke ve hedefleri doğrultusunda, korunan alanın önemine ve
büyüklüğüne göre gerektiğinde çevre düzeni planı, gelişme planında iskan ve
yapılaşmaya konu olacak yerler için 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli
uygulama imar planları yapılır ve Bakanlığımızca (Tabiat Varlıklarını Koruma
Genel Müdürlüğü) onaylanır.
Diğer Koruma Alanlarında Planlama
Tabiat anıtı: Tabiat ve tabiat olaylarının meydana getirdiği özelliklere ve
bilimsel değere sahip ve milli park esasları dahilinde korunan tabiat parçalarıdır.
Tabiat varlığı: Jeolojik devirlerle, tarih öncesi ve tarihi devirlere ait olup ender
bulunmaları veya özellikleri ve güzellikleri bakımından korunması gerekli, yer
üstünde, yer altında veya su altında bulunan değerlerdir.
İskan ve yapılaşmaya konu
olması halinde bu alanlarda
Tabiat Varlıklarını Koruma
Bölge Komisyonu görüşü ile
birlikte 1/5000 ölçekli nazım
ve 1/1000 ölçekli uygulama
imar planları yapılır ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Genel
Müdürlüğünce onaylanır.
Plan Açıklama Raporlarının Niteliği
Plan açıklama raporunda; alanın büyüklüğü ve özelliğine göre; doğal ve
çevresel değerlerin etkileşim-geçiş sahası da dikkate, istihdam ve katma değer
oluşturan stratejileri, koruma esasları, yapılaşma düzeni, yoğunluk ve benzeri
konularda tasarım esasları ve uygulama ilkeleri, açık alan sistemi, yaya ve taşıt
dolaşımı gibi hususları içerecek şekilde hazırlanacak ve hazırlatılacak hedefler,
araçlar, stratejiler ile kentsel tasarım, peyzaj ve benzeri hususlar daha detaylı
olarak yazılı ve çizili olarak yer alır.
TEŞEKKÜRLER