Kan Yoluyla Bulaşan Enfeksiyonlardan Korunma ve Riskli

Kan Yoluyla Bulaş
şan
Enfeksiyonlardan Korunma ve
Riskli Yaralanmaları
ın
İzlenmesi
Sağ
ğlı
ık Çalış
ışanları
ında
ış
Enfeksiyon Riski
Kan yoluyla bulaş
şan hastalı
ıklar
Sağ
ğlı
ık çalış
ışanları
ında majör bulaş
ş kaynağı
ğı kanla
ış
veya kanla kontamine olmuş
ş vücut sı
ıvı
ıları
ı ile
temas
Hastalardan bulaş
şabilecek diğ
ğer enfeksiyon
hastalı
ıkları
ı (hava yoluyla bulaş
şan enfeksiyonlar,
vb.)
Bulaş Riski
HBsAg-pozitif, HBeAg pozitif: %37-62
HBsAg-pozitif, HBeAg-negatif: %23-37
Hepatit
B, cansız yüzeyler üzerinde oda
sıcaklığında en az bir hafta canlılığını korur.
Kronik hepatit gelişme riski (%3-10)
- Siroz, hepatosellüler karsinom
Hepatit D enfeksiyonu için hepatit B taşıyıcılığı
gereklidir
Bulaş Riski
Hepatit C: %2-3
Hepatit C, ortamda uzun süre canlı kalmaz
Kronik hepatit (≈
≈%80-90)
Siroz
Hepatosellüler karsinom
Bulaş Riski
HIV
- İğne batması: %0,3
- Mukozal temas: %0,09 (%0,006-%0,5)
HIV, ortamda uzun süre canlı kalmaz.
Tedavi almayanlarda AIDS’e progresyon
Antiretroviral tedavi ile sonuçlar başarılı
Hasta Mahremiyeti
Hastaya ait tüm bilgiler gizli tutulmalıdır.
Hastabaşı panolarına, dosya veya gözlem
kağıtları üzerine, vb. yerlere hastanın hepatitHIV markerları ile ilgili bilgi yazılmamalıdır.
Korunma
1-Kişisel korunma
2-Hastadan hastaya bulaşın önlenmesi
-Sterilizasyon-dezenfeksiyon
-Ortam temizliğ
ği
- Atı
ık yönetimi
Kişisel Korunma
1-Standart önlemlere uyulması
2-El hijyeni
3-Kesici-delici alet yaralanmalarının önlenmesi
-Tı
ıbbi atı
ık-evsel atı
ık ayrı
ımı
ını
ın yapı
ılması
ı
-Kesici-delici alet kutuları
ını
ın kullanı
ılması
ı
-İğ
İğne
ını
ın kapatı
ılmaması
ı
İğ uçları
4-Aşı
şı:
şı Sadece Hepatit B için mümkün
-Tüm sağ
ğlı
ık çalış
ışanları
ı aşı
şılanmalı
ı
ış
şı
Kişisel Korunma
5-Kesici-delici alet yaralanmalarının takibi
-İ
İlk müdahale
-Kayı
ıt tutulması
ı
-Danış
ışmanlı
ık hizmeti
ış
6-Riskli temas sonrası
ı profilaksi
-Hepatit B: Hepatit B immünglobulini + hepatit B aşı
şısı
şı ı
-Hepatit C: Mümkün değ
ğil
-HIV: Risk grubunun belirlenmesi, gerekli görülürse
antiretroviral tedavi, sonuçlar baş
şarı
ılı
ı
Standart önlemler
Hastanın
tanısına ve
enfeksiyonu
olup
olmadığına
bakılmaksızı
n bütün
hastalara
uygulanan
önlemlerdir
Standart önlemler
1-Kanla, her türlü vücut
sıvısı ve ter dışında her
tür vücut salgısı ile,
2-Mukoza ile,
Bütünlüğü bozulmuş ciltle
temas sırasında steril
olmayan ELDİVEN
giyilmelidir.
Temas sonrasında eldiven
çıkarıldıktan sonra EL
HİJYENİ sağlanmalıdır.
Standart önlemler
3-Hasta üzerinde
kirli bir alandan
temiz bir alana
geçerken
eldivenler
değiştirilerek el
hijyeni
sağlanmalıdır.
Standart önlemler
4-Vücut sıvı veya salgılarının çevreye sıçrama veya
yayılma ihtimali olan durumlarda eldivene ek olarak
diğer kişisel korunma malzemeleri (önlük, maske veya
gözlük) kullanılmalıdır.
Standart önlemler
Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye
sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda
(endotrakeal aspirasyon, endotrakeal entübasyon,
vasküler invaziv girişimler, vb. ) cerrahi maske + gözlük
veya siperli maske kullanılmalıdır.
Standart önlemler
Her tür spinal girişim
sırasında
(miyelogram,
lomber ponksiyon,
spinal anestezi, vb.)
işlemi yapan kişi
cerrahi maske
takmalıdır.
Standart önlemler
5-Solunum hijyeni:
Öksüren/hapşıran hastaların çevreye yayabileceği infeksiyöz
partiküllerin Acil Servis’in triyaj veya hasta kabul alanı ve
poliklinik alanları gibi giriş noktalarında kontrolünü
sağlayabilmek için Öksüren/hapşıran hastalara ağızlarını kağıt
mendil/peçete ile kapatmaları konusunda eğitim verilmeli.
Standart önlemler
Öksüren/hapşıran hastalara mümkünse cerrahi
maske taktırılmalı ve diğer hastalarla aralarında
en az bir metre mesafe olacak şekilde
yerleştirme yapılmalı
Standart Önlemler
Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları
Her tür parenteral enjeksiyon sırasında steril, tek
kullanımlık enjektör ucu ve enjektör kullanılmalı,
bir kez kullanılmış veya herhangi bir nedenle
sterilitesi bozulmuş enjektör/enjektör uçları
kesinlikle kullanılmamalıdır.
Standart Önlemler
Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları
Kesici-delici aletler, kesici-delici uçları
vücudun herhangi bir bölümüne dönük
şekilde elden ele transfer edilmemelidir.
Her tür kesici-delici alet özel kesici-delici
alet kutularına atılmalıdır.
Standart Önlemler
Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları
Multidoz flakonlara her giriş için yeni ve
steril bir enjektör ve enjektör ucu
kullanılmaı, giriş öncesinde flakonun
diyaframı alkolle silinmelidir.
Standart Önlemler
Hastanın marker
sonuçlarının negatif
olması, enfekte
olmadığı anlamına
gelmez.
Đnkübasyon süreleri:
Hepatit B=50-180 gün
Hepatit C=30-150 gün
HIV=30-90 gün
Tanımlar
Kan yoluyla bulaşan
enfeksiyonlar yönünden
riskli yaralanma:
Perkütan yaralanma (iğ
ğne
batması
ı, veya kesici-delici
bir aletle yaralanma gibi)
Ter dışı
ışında
diğ
ğer vücut
ışı
sı
ıvı
ıları
ı/salgı
ıları
ı ve
kanı
ın mukoza ile temas
etmesi
Ter dışı
ışında
diğ
ğer vücut
ışı
sı
ıvı
ıları
ı/salgı
ıları
ı ve
kanı
ın bütünlüğ
ğü
bozulmuş
ş cilt ile temas
Hastane ortamı
ında çalış
ışan
ış kanla ve vücut
sı
ıvı
ıları
ı ile teması
ı olan herkesin (kontratlı
ı
hizmetler ve öğ
ğrenciler dahil) HBs Ag, antiHBs Ab, anti-HCV belirleyicileri
bilinmelidir.
Riskli Yaralanma Anında
Yapılması Gerekenler
Yaralanmanın meydana geldiği
cilt bölgesi su ve sabunla
yıkanmalı
Mukozal temas durumunda, kan
veya vücut sıvısı ile temas eden
mukoza bölgesi bol su ile
yıkanmalı
Yaralanmanın meydana geldiği
bölge sıkılarak kanatılmamalı
Yaralanmanın meydana geldiği
bölgenin yıkandıktan sonra
antiseptik solüsyonla
silinmesinde sakınca yok (ek
korunma sağlamıyor)
Riskli Yaralanma Anında
Yapılması Gerekenler
Yaralanmanın meydana
geldiği bölgeye çamaşır
suyu vb. kostik maddeler
ve dezenfektan
solüsyonlar sürülmemeli
Yaralan kişinin
markerları bilinmiyor ise
hemen kan alınarak HBs
Ag, anti-HBs Ab, antiHCV Ab bakılmalı