Tarımsal İlaç Kullanımında Yayım Yaklaşımları: Edirne İli Çeltik

XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun
Tarımsal İlaç Kullanımında Yayım Yaklaşımları:
Edirne İli Çeltik Üretimi Örneği*
A. Gürel1
1
Prof. Dr., Namık Kemal Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü.
E-posta: a.gurel2@gmail.com
ÖZET
Bu çalışmada Edirne İli örneği ile çeltik üretimi yapan t arım işletmelerinde tarımsal ilaç kullanımında yayım y aklaşımları;
üretici özellikleri, yayım metotları (bireysel, grup ve kitle yayım: çiftçi top lantıları, çiftçi kursları, tarla günleri,
demonstrasyonlar vb.), çeltik üretimi ve tarımsal ilaçlamada karşılaşılan sorunlar, çeltik üretiminde yabancı ot mücadelesi ve
çeltik hastalıkları analiz edilmiştir.
Anahtar kelimeler: Çeltik Üretimi, Yayım Yaklaşımları, Edirne İli, T arımsal İlaç
An Extension Approaches on Pesticide Use : The Case of Paddy Production in Edirne
ABS TRACT
In this study, with a sample of Edirne Province in rice farming enterprises engaged in the production of agricultural extension
approaches in drug use; manufacturer specifications, p ublishing methods (individual, group and mass publishing: farmer
meetings, farmer courses, field days, demonstrations, etc..), rice production and agricultural pesticide application problems
encountered,
the
production
of
rice
weed
control,
and
rice
diseases
were
analyzed.
Key words: Rice Production, Publishing Perspectives, Edirne Province, Pesticides
1. GİRİŞ
Yayım yaklaşımlarında hedef kitlenin sosyo-ekonomik yapısına göre bireysel, grupsal ve kitlesel olmak üzere
üç grupta toplanabilir. Bu bağlamda Trakya çiftçilerin yayımcılar ve çiftçi örgütleri ile olan iletişimleri ve bu
iletişimin etkinliği bir çok çalışmada irdelenmiştir (Gürel, 1998; 2010a ve 2010b). Diğer bir çalışmada (Albrecht,
1970 ve 1977) tarımda teknolojik gelişmelerin çiftçilerce tanıtılması ve benimsetilmesi için çiftçilerin yeni
bilgilerden düzenli olarak haberdar olması, yani bilgi akışının d üzenli olması gerekliliği vurgulamaktadır.
Diederich (1975) ise bilgi akışının işlememesi durumunda bir yeniliğin şeklen düzenli uygulanması mümkü n
değildir, ifade ederken, Rogers (1969) çiftçilerin haberleri genel olarak köye gelen kişilerden, kendileri köy dışına
gittiklerinde ve kitle iletişim araçlarıyla sağladıklarını bildirmektedir.
Bu bağlamda bu bildiri ile Edirne İli çeltik üreticileri örneği ile tarımsal ilaç kullanımında yayım yaklaşımları
irdelenmektedir.
2. MATERYAL VE METOT
Bu araştırmanın ana materyalini aşağıdaki formül kullanılarak, ± %10 hata payı ile saptanan 154 işletmeye
basit tesadüfi örnekleme yöntemi ile (Güneş ve Arıkan, 1988) uygulanan anketlerden elde edilen veriler
oluşturmaktadır. Ayrıca gözlem ve mülakat yöntemiyle elde edilen veriler ve literatürlerden elde edilen bilgiler de
araştırmada değerlendirilmiştir.
n = Ömek sayısı
z α /2= z değeri
α = Populasyonun standart sapması
D = Örnekleme hatası (% 10)
3. ARAŞTIRMA BULGULARI
3.1. Üreticilerin Demografik Özellikler
Araştırma bulgularına göre üreticilerin yarıdan fazlası 38-55 (% 67,5) yaşlarındadır. Planck’a göre (1972)
bu yaşlardaki çiftçiler verimlilik çağındaki çiftçilerdir. Üreticilerin % 59,1 ilköğretim mezunu iken, lis e ve yüksek
okul mezunların toplam oranı % 40,9’dur. Bu özellik Türkiye köylerinde ender rastlanan bir özelliktir. İşletmelerin
% 34,4’ü 1001 da ve daha büyük işletmeye sahiptir. Bu AB normları doğrultusunda (büyük tarım işletmesi) bir
gelişim göstermektedir. Ayrıca çeltik üretiminin babadan kalma bir üretim olduğu ve işletmelerin % 91,5’i on yıl
ve daha uzun süredir çeltik üretmektedir. Saptanan bu demografik özellikler tarımsal yayım yaklaşımları açısından
* NKÜ, FBE, Yüks ek Lisans tezinden üretilmiştir.
1643
Tarımsal Yayım ve Bilgi Sistemleri
önemli ve pozitif bulgu olup, kırsal kalkınma yatırımları, girişimciliğin teşviki ve tarımsal yayım hizmetlerin in
verimli bir şekilde yürütülmesi açısından oldukça önemli ve pozitif bir durum arz etmektedir.
Çizelge 3.1. Demografik özellikler (n=154)
%
Yaş: 38 – 55
67,5
İlköğretim mezunu
59,1
Lise ve yüksek okul mezunu
40,9
1001 da ve daha büyük işletme sayısı
34,4
Çeltik üretim süresi on yıl ve daha fazla işletmeler
91,5
3.2. Üreticilerin İletişim Özellikleri
Üreticilerin yaklaşık ¾’ü yılda en az bir defa yayımcılarla iletişim kurmaktadır. ¾’ünün çiftçi toplantılarına,
demonstrasyonlara, tarla günlerine vb. katılmaktadır. Ayrıca % 44,8’i internet/bilgisayar kullanmaktadır. Bu
bulgular yayım yaklaşımlarının etkinliği, kırsal kalkınma açısından pozitif bulgulardır. Ancak % 17,5’inin kamu
yayımcılarıyla ve % 6,5’inin özel yayımcılarla hiç iletişim kurmaması, çiftçi kurslarına katılımın düşük olması (%
18,8), % 40,2’sinin radyo ve TV gibi sesli ve görsel yayınlardan, % 51,3’ünün gazete, tarımsal dergiler gibi basılı
yayınlardan yararlanmaması yayım yaklaşımlarının etkinliği, kırsal kalkınma açısından negatif bir durum arz
etmektedir. Bu bulgular bireysel, grup ve kitle yayım metotlarının yeterli düzeyde işlemediğini göstermektedir.
Çizelge 3.2. İletişim özellikleri (n=154)
%
Yayımcılarla yılda en az bir defa iletişim kuranlar.
82,5
Yılda en az bir defa çiftçi toplantılarına, demonstrasyonlara, tarla günlerine vb. katılanlar.
92,2
İnternet, bilgisayar kullananlar.
44,8
Kamu yayımcılarıyla hiç iletişim kurmayanlar
17,5
Özel yayımcılarla hiç iletişim kurmayanlar
6,5
Çiftçi eğitimlerine katılanlar
18,8
Sesli ye görsel yayınlardan yararlanmayanlar
40,2
Basılı yayınlardan yararlanmayanlar
51,3
3.3. Çeltik Üretiminde Karşılaşılan Sorunlar
Üreticilerin çeltik üretimde karşılaştıkları en öncelikli problem % 99,4 oranla ilaçlama zorluklarıdır. Bunu %
62,3 ile ürünün pazar fiyatı ve % 37,7 ile girdi maliyetleri izlemektedir. Ayrıca üreticilerin % 96,8’i çeltik üretimi
ile ilgili bilgilendirme faaliyetlerinin yeterli olmadığını belirtmektedirler.
Çizelge 3.3. Çeltik Üretiminde Karşılaşılan Sorunlar (n=154)
%
İlaçlamada zorluklarla karşılaşanlar
99,4
Ürün pazarlaması
62,3
Girdi maliyetleri
37,7
Bilgilendirme sorunları
96,8
3.4. Tarımsal İlaç Kullanımı
Üreticilerin % 70,8’i tarımsal ilacı zirai ilaç bayisinden alırken, % 14,9’u Tarım Kredi ve % 14,3’ü Ziraat
Odalarından almaktadırlar. Tarımsal ilaç alımında üreticilerin % 59,1’i öncelikle ilacın etkinliğine, % 33,8’i son
kullanma tarihine, % 6,5 ilacın fiyatına ve % 0,6’sı markasına dikkat etmektedir. Tavsiye edilen ilaç dozuna
üreticilerin % 52.6’sı tavsiye edilen ilaç dozuna uymazken, (% 6,5’i tavsiyenin altında, % 46,1’i tavsiyenin
1644
XI. Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi 3-5 Eylül 2014, Samsun
üzerinde), % 47,4’ü her zaman tavsiye edilen doza dikkat ettiğini belirtmiştir. Tarımsal ilacın etkili olmama
nedenini üreticilerin % 59,1’i bağışıklık kazanılmasından ve % 40,9’u ise ilacın etkin maddesinden
kaynaklandığını belirtmektedirler.
Çizelge 3.4. Tarımsal İlaç Kullanımında Karşılaşılan Sorunlar (n=154)
%
Tarımsal ilaçların satın alındığı yer:
Zirai ilaç bayii
70,8
Tarım Kredi
14,9
Ziraat Odaları
Dikkat edilen öncelikli noktalar:
14,3
Son kullanma tarihi
33,8
Etkinliği
59,1
Fiyatına
6,5
Markasına
0,6
Çeltik ilaçlamasında ilaç dozuna uyma:
Bazen tavsiyenin altına iniyorum
6,5
Bazen tavsiyenin üzerine çıkıyorum
46,1
Tavsiye edilen dozda kullanıyorum
47,4
İlaçların etkili olmama nedeni:
İlaçlamanın zamanında yapılmaması
0,0
Yeterli miktarda ilaç kullanılmaması
0,0
İlacın etkili maddesinin yeterli olmaması
40,9
Bağışıklık kazanılması
59,1
Diğer
0,0
4.SONUÇ VE ÖNERİLER
İşletmelerin yaş, eğitim, işletme genişliği ve on yıldan fazla (babadan kalma) çeltik üretimi tecrübeleri gibi
demografik özellikleri tarımsal yayım yaklaşımları açısından önemli ve pozitif bulgu olup, kırsal kalkın ma
yatırımları, girişimciliğin teşviki ve tarımsal yayım hizmetlerinin verimli bir şekilde yürütülmesi açısından oldukça
önemli ve pozitif bir durum arz etmektedir.
İletişim özelliklerinden yılda en az bir defa yayımcılar ile görüşme, ve yine yılda en az bir defa çiftçi
toplantılarına, demonstrasyonlara, tarla günlerine vb. katılım, internet/bilgisayar kullanımı tarımsal yayım
yaklaşımları açısından pozitif bir durum arz etmektedir. Ancak, çiftçi kurslarına katılımın, sesli, görsel ve basılı
yayınlardan yararlanmanın yeterli düzeyde olmaması yay ım yaklaşımları açısından negatif bir durum arz
etmektedir. Bu bağlamda bireysel, grup ve kitle yayım metotlarının daha etkin kullanılmasının gerekliliğ i
saptanmaktadır.
Çeltik üretimde karşılaşılan en öncelikli problemler, tarımsal ilacı kullanma zorlukları olup, bunu ürünün
pazarlanması ve girdi maliyetlerinin yüksekliği izlemektedir. Bu bağlamda çeltik üretiminde yayım hizmetleri
daha ziyade tarımsal ilacın kullanımı, çeltik pazarı ve girdi maliyetlerinin azaltılması yönünde yoğunlaştırılmalıd ır
sonucu elde edilmektedir.
5.KAYNAKLAR
Albrecht, H., 1970, Die Sozialökonomische Beratung in der Landwirtschaft, Mainz.
Albrecht, H., 1977. Die Landwirtschaft Beratung Und Ihre Probleme, In: Der Bürger Im Staat, 27.Jg., H.4.
Diederich, J., 1975, “Vorstellung eines Beratungsprojektes” In : Sachverhalte und probleme der Kommunikatio n
bei der Zusammenarbeit mit Partnern in der dritten Welt, Witzzenhamsen.
Güneş, T., Arıkan, R., 1988. Tarım Ekonomisi İstatistiği, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakü ltesi Yayınları :1049,
Ders Kitabı, Ankara.
1645
Tarımsal Yayım ve Bilgi Sistemleri
Gürel, A., 1998, Malkara İlçesinde Ayçiçeği Üreticilerinin Teknolojik Yeniliklere Karşı Davranışlarını Etkileyen
Etmenler Üzerine Bir Araştırma, Yayın No: 262, Araştırma No: 90, T.Ü. Tekirdağ Ziraat Fakültesi, Tekirdağ,
106 s.
Gürel, A., 2010a, Kırsal Kalkınma Yatırımları Açısından Hayrabolu’da Üretici Davranışları, Hayrabolu Değerleri
Sempozyumu, Hayrabolu, Tekirdağ.
Gürel, A., 2010b, Malkara’da Kırsal Halkın Yeniliklere Karşı Davranışlarını Etkileyen Etmenler, Malkara
Değerleri Sempozyumu, Malkara, Tekirdağ.
Rogers, E. M., 1969, “ Modernisation Among Peasats, Holt, Rinehart and Winston, Inc., New York.
Planck, U., 1972, Die ländliche Türkei. Soziologie und Entwicklungstendenzen, Frankfurt am Main.
1646