Daha İyi Bir Gelecek İçin Önce Kadınlar ve Kız

Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Sayı 3, Ekim 2006
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Birleşmiş Milletler Ortak Programı örnek çalışma seçildi
BMOP’nin Hedefleri
Rapor hazırlama çalışmaları devam ediyor
Birleşmiş Milletler
Nüfus Fonu (UNFPA) farklı
ülkelerdeki çeşitli örnek
uygulamaları
biraraya
getirmek ve ülkeler arasında
bilgi akışını artırmak amacı
ile yeni bir çalışma başlattı.
Proje
ve
programların
insan
hakları
temelli yaklaşıma (İHTY)
uygun olması gereğinden
hareketle, incelenmek üzere
tüm dünyadan iki program
seçildi. Bu programlardan
biri de Turkiye’de yürütülen
Birleşmiş Milletler “Kadınların ve Kız Çocuklarının
İnsan Haklarının Korunması
ve Geliştirilmesi Ortak Programı” (BMOP)’dır.
Danışman
Nazik
Işık UNFPA merkez ofisi
tarafından
(New
York)
programın İHTY ile olan
ilişkisini detaylı olarak analiz
etmek üzere görevlendirildi.
Işık söz konusu çalışması
kapsamında
program
ortakları
olan
Birleşmiş
Milletler, İçişleri Bakanlığı,
KA-DER Ankara Şubesi ve
Hacı Ömer Sabancı Vakfı,
valilik ve belediye başkanlıkları ile raporunda yer
vermek üzere görüşmeler
gerçekleştiriyor.
Ayrıca,
saha
uygulamasını
araştırmak
üzere program illeri olan İzmir,
Kars,
Nevşehir,
Şanlıurfa,
Trabzon ve Van’da programın
yerel koordinatörleri ile birlikte
Sivil Toplum Kuruluşu yetkilileri
ile de görüşüyor. Görüşmeler
sonrasında Işık
programın
İHTY ile olan ilgisinin analiz
edileceği bir rapor
hazırlayacaktır.
Söz konusu çalışma,
2007 yılında UNFPA merkez
teşkilatı tarafından dünya
kamuoyuna
duyurulacaktır.
UNFPA
tarafından
örnek seçilen diğer projeyi ise
Mısır’da haklar konusunda
yürütülen
bir
çalışma
oluşturmaktadır. Hazırlanacak
raporlar
sonucunda,
İHTY
projeleri için bir şablon
oluşturulacaktır.
İki yılın sonunda aşağıdaki
hedeflere
ulaşılması
amaçlanmaktadır:
•
Milyonlarca vatandaş
kadınların ve kız çocuklarının
hakları konusunda bilgilenecektir.
•
Binlercesi kadınların ve kız
çocuklarının hakları konusunda
eğitilecektir.
•
Yerel yönetimler ve Sivil
Toplum Kuruluşları kadınların
ve kız çocuklarının hakları
konusunda daha güçlü ve
donanımlı olacaklardır.
•
Altı ilde gerçekleştirilecek
bu programa vatandaşlar,
kamuoyu liderleri, dini liderler,
sivil toplum ve özel sektör etkin
bir şekile katılacaktır.
•
Birleşmiş Milletler Mukim Koordinatörü:
“Toplumsal cinsiyet eşitliği BM’nin öncelikli konularındandır”
Birleşmiş Milletler
Mukim Koordinatörü Dr.
Mahmood Ayub, gençlik ve
toplumsal cinsiyet konularına
büyük önem atfediyor.
Ayub, BM Ortak
Programı (BMOP) Bültenine
yaptığı açıklamada, BM Binyıl
Kalkınma Hedefleri arasında
yer
alan
kadın-erkek
eşitliğinin sağlanması ve
kadınların
konumlarının
güçlendirilmesi
amacına
yönelik çalışmalara destek
BM Mukim Koordinatörü
Mahmood Ayub
vermeye devam edeceğini
söyledi.
Mahmood
Ayub
Ankara’daki yeni görevine 14
Eylül 2006 tarihinde başladı.
Mahmood
Ayub,
açıklamasında,
Türkiye’de
kadınların sosyal ve ekonomik ihtiyaçları hakkında
farkındalık
yaratılmasının
BM’nin öncelikleri arasında
yeraldığını ve BM’nin yaptığı
Devamı 4. sayfada
Değerlendirme toplantısı Ankara’da yapıldı
Güler Sabancı VAKSA’nın ortaklığını açıkladı
BMOP birinci
dönem değ erled irme
toplantısı 21 Haziran
2006’da Ankara Hilton
Otelinde yapıldı.
İçişleri Bakanı
Abdülkadir
Aksu
amaçlarının uluslararası
çalışmalarda ortaya konan
kadın haklarının tam
olarak hayata geçirilmesi
olduğunu belirtti.
Güler Sabancı,
Güler Sabacı İçişleri Bakanı Aksu, eski Devlet Bakanı Akşit,
program illeri valileri , Paçacıoğlu (VAKSA) ve UNFPA eski
temsilcisi Albrectsen ile birlikte
Hacı Ömer Sabancı Vakfı
(VAKSA)’nın BMOP ortak
ları arasına katıldığını
açıkladı
ve programa
destek vereceklerini,
başarılı olmak için
toplumun
tüm
kesimlerince konuya
doğru teşhis koymanın
önemini
vurguladı.
S a b a n c ı
Üniversitesi de programa
aktif
katılımda
bulunacaktır.
Sığınakların kurulması, iş
olanaklarının yaratılması,
meslek eğitimlerine ve kız
çocuklarının eğitimine öncelik
verilerek yerel etkinlikler
artırılacaktır.
•
Yerel ve ulusal düzeyde
siyasi ve bütçesel kararlılık
artırılacaktır.
•
Altı ilde beş yıllık yerel
eylem planları hazırlanmış
olacaktır.
•
Programın yürütüldüğü altı
il değerlendirilerek kadınların
ve kız çocuklarının haklarının
korunması konusunda etkin rol
oynayan illere ‘kadın dostu
kentler’ sertifikası verilecektir.
İçindekiler
Biliyor musunuz?
2
BMOP tanıtıldı
Kadın dostu şehir
2
3
BMOP hakkında
4
Yerel yönetim kapasite artırımı
5
Proje Döngüsü Yönetimi
5
Mevzuat çalışmaları
6
Neredeyiz?
6
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Sayı 3, Ekim 2006
Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Biliyor musunuz… Biliyor musunuz… Biliyor musunuz… Biliyor musunuz…
Türkiye’de son dönemde yasalarda
yapılan reformlar ve Türkiye’nin taraf olduğu
uluslararası sözleşmeler toplumsal cinsiyet
eşitliği ve kadınlara yönelik yerel hizmetler
konusunda bir çok açılım sağlamaktadır.
Yerel yönetimlerin,
•
Kadınların toplumsal yaşamın
alanınında söz sahibi olmaları,
her
•
Kent
ve
kadın
sorunları
ve
sorumlulukları konusunda bilinçlenmeleri,
•
Kadın
bakış
açısıyla
politikalar
oluşturması konusunda desteklenmeleri,
•
Anayasa’nın 10. maddesi
(“Kadınlar ve erkekler eşit haklara
sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama
geçmesini sağlamakla yükümlüdür”),
Birleşmiş Milletler Bin Yıl
Kalkınma Hedefleri
kapsamında Türkiye’nin
2005 yılında hazırladığı
Rapora kadınların ulusal ve
yerel düzeydeki karar alma
mekanizmalarında
sayılarının artırılması
hedefi konulmuştur
Kadınların kentsel yaşama katılma ve
kente ait olma duygularının geliştirilmesi,
•
Kadınlara karşı yapılan her türlü
ayırımcılığa ve aile içi şiddete karşı güç birliği
yapılması,
•
Kadınların
sorunlarından,
gereksinimlerinden ve beklentilerinden yola
çıkılarak, çözüm önerileri ve projeler
üretilmesi,
önerilerin
ve
projelerin
gerçekleştirilmesine katılma ve katkıda
bulunulması ve genelde yerel hizmetlerin
yürütülmesinde daha çok sorumluluk
üstlenilmesi gibi çok yönlü ve geniş kapsamlı
hedefleri ve bunların gerçekleştirilmesine
yönelik işlevleri bulunmaktadır. (UNDP,
Türkiye, Yerel Gündem 21 Kılavuzundan)
Nitekim günümüzde çok sayıda
yerel yönetici, kadınların yerel karar alma
süreçlerine katılımını stratejik bir öncelik
olarak görmektedir. Kadınların ve kız
çocuklarının
hayatlarının
iyileştirilmesi
konusunda önder rol üstlenmektedir.
Bu kapsamda Türkiye’de yerel
yönetimlerin işi oldukça kolaydır.
BMOP yasal reformların hayata geçirilmesi için
çaba harcamaktadır.
5393 sayılı Belediyeler Kanunun
9, 13, 14, 15, 18, 20, 21, 23, 24 31 40,
41, 48, 69, 76 ve 77. maddeleri,
5216 sayılı Büyükşehir Belediye
Yasasının 7, 9, 15, 18, 20 ve 21.
maddeleri,
5302 sayılı İl Genel Meclisi
Yasasının 7, 8, 12, 13, 15, 16, 31, 35 ve
65 maddeleri,
Türkiye’nin de taraf olduğu
Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın
Önlenmesi Sözleşmesi’nin (CEDAW) 3
maddesi, (‘Taraf devletler, politik, sosyal,
ekonomik ve kültürel alanlarda kadınların
erkeklerle eşit olarak insan hakları ve
temel özgürlüklerden yararlanmalarını ve
bu hakları kullanmalarını garanti etmek,
kadınların tam gelişimini ve ilerlemesini
sağlamak için yasal düzenleme dahil
bütün
uygun
önlemleri
almakla
yükümlüdür’),
Kadınlara Karşı Her Türlü
Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi’nin
(CEDAW)
4/A Maddesi (‘Kadınlar ile
erkekler ile arasındaki eşitliği fiilen gerçekleştirmeyi hızlandırmak için Taraf Devletlerin aldıkları geçici tedbirler, bu Sözleşmede tanımlanan bir ayrımcılık şeklinde
görülemez; ancak bunlar hiçbir şekilde
eşitlikçi olmayan veya farklı türden
standartların sürdürülmesi sonucunu
doğuramaz; fırsat ve muamele eşitliğini
sağlama amacı gerçekleştiğinde bu tedbirlerin uygulanmasına son verilir),
Birleşmiş Milletler Bin Yıl
Kalkınma
Hedefleri
kapsamında
Türkiye’nin 2005 yılında hazırladığı rapora
kadınların ulusal ve yerel düzeydeki karar
alma
mekanizmalarında
sayılarının
artırılması
hedefinin
konulması,
Toplumsal
cinsiyet
duyarlı
yerel
yönetimlere hareket alanı sağlayan yasal
zemini oluşturmaktadır.
BMOP’nin Kafkas Kültürleri Festivalinde tanıtımı yapıldı
Kars’da 15-17 Eylül 2006
tarihlerinde
üçüncüsü
düzenlenen
Uluslararası Kafkas Kültürleri Festivali
kapsamında yapılan etkinliklerden biri de
BM Ortak Programının tanıtımı idi.
Toplantıda ayrıca BM’nin çeşitli birimleri
tarafından toplumsal cinsiyet alanında
yürütülen projeler hakkında da bilgi verildi.
Program hakkında katılımcılara
bilgi veren BMOP Program Yöneticisi Nevin
Şenol, yerel yönetimler ve sivil toplum
kuruluşlarına birlikte çalışabilecekleri ortak
platform oluşturulması yoluyla toplumsal
cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel
düzeyde uygun ortam yaratılarak ortadan
kaldırmayı hedeflediklerini belirtti.
Oturumda,
yerel
düzeyde
kadınların karar alma mekanizmalarına
katılımını öngören yapılar ve kadınların ve
spesifik
ihtiyaçlarını
kız
çocuklarının
Sayfa 2
BMOP Kafkas Kültürleri Festivalinde tanıtıldı
karşılamak üzere tasarlanmış yerel hizmet sunum
modelleri
dünyadan
örnekler
verilerek
katılımcılara aktarıldı.
Ayrıca, Sabancı Üniversitesi (SÜ) Sanat
ve Sosyal Bilimler Fakültesi öğretim üyesi Prof.
Dr. Sibel Irzık, oturumda yaptığı konuşmada
toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda dünyada ve
Türkiye’de sağlanan gelişmeler ve atılması gerekli
adımlar hakkında bilgi verdi, SÜ olarak BMOP
kapsamında toplumsal cinsiyet eşitliği bilincinin
artırılmasına yönelik çalışmalar yapacaklarını
belirtti.
UNDP adına oturuma katılan Aslı Şahin
de, yürütmekte oldukları “Kadın ve Siyaset”
projesi hakkında bilgi verdi.
UNHCR Türkiye Temsilcisi Gesche
Karrenbrock da yaptığı konuşmada sınır ötesi
işbirliğinin önemi ve kadınların oynayabileceği
olumlu rolü vurguladı. Karrenbrock, BMOP’ye
desteğini toplantıda bir kez daha tekrarladı.
Sayı 3
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Sayı 3, Ekim 2006
Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Kadın dostu şehirler
Dünyadan örnekler
Altyapıları ve organizasyonları ile
kentler, tarihi, gelenekleri ve
cinslerarasında görev bölüşümünü yansıtır.
Kadın erkek eşitliğine ilişkin tartışmaların
uzun bir geçmişi olmasına rağmen
‘kadınların kentteki yeri’ne ilişkin
belirler
iken
kadınların
ihtiyaçları
gözönüne alınıyor,
•Yerel hizmetlere erişim kolaylaştırılıyor,
•Yerel hizmet sağlayıcılara toplumsal
cinsiyet duyarlılığı eğitimi veriliyor,
•Güvenlik ve şiddete karşı mücadelede,
kadınlara yönelik şiddeti önleyecek
ışıklandırma, acil yardım hattı, vs. gibi
altyapı oluşturuluyor,
•Kadınların
spesifik
ihtiyaçlarını
karşılayacak erişilebilir kaliteli ve ucuz
sağlık hizmetleri veriliyor,
•Spor olanaklarından ve tesislerinden
kadınların
eşit
bir
biçimde
yararlanmasına yönelik önlemler alınıyor.
Helsinki Eşitlik Planı
Stokholm
tartışmalar ancak 1980’li yıllarda başlamıştır.
‘Kentlerde kadınların yeri nedir?’
sorusu ile ilintili ilk soru ‘kentin karar alma
organlarında ne kadar kadın var?’
sorusudur. Bu sorunun yanıtı genellikle
olumsuzdur. Kaldı ki kadınların belediye
meclislerinde ve il genel meclislerinde eşit
temsili de sorunu çözmekte yetersiz
kalabilmektedir. Çözüm, tüm yerel plan ve
politikalara
eşitlik
perspektifinin
yerleştirilebilmesi ve kadınların özel
ihtiyaçlarına yanıt verecek yerel hizmetlerin
sağlanmasına bağlıdır.
Kadın dostu olmak isteyen
kentler; kadınların karar alma süreçlerine
ve mekanizmalarına katılımını artırmalı;
kadın erkek eşitliğini sağlamaya yönelik
statejiler geliştirmeli ve uygun araçlarla
belirlenen stratejileri yaşama geçirmeli;
kadınların gündelik hayatlarını iyileştirmeye
yönelik özel politikalar geliştirmelidir.
Avrupa Birliği üyesi ülkelerde kadın
dostu kentlerin oluşumu için neler
yapılıyor?
•Karar organlarında kadın sayısı
artırmaya yönelik çalışmalar yapılıyor,
•Eşitlik planları hazırlanıyor,
• Sivil toplumla diyalogun geliştiriliyor,
•Gençlerin kadın erkek eşitliği konusunda
Birinci Helsinki Eşitlik Planı 1996
yılında ikinci eşitlik planı ise 1999 yılında
hazırlanmıştır. Planın hazırlıkları Kent
Konseyinin
Eşitlik
Komitesi’nden
temsilcilerin de bulunduğu bir çalışma
grubu
tarafından
yapılmıştır.
Eşitlik Planı iki temel alana
(operasyonel, personel) odaklanmıstır
Operasyonel Eşitlik Planı yerel
nüfusun yaşam kalitesinin yükseltilmesi
amacıyla kent konseyi tarafından sunulan
hizmetlere yönelik hedefler koymaktadır.
Operasyonel eşitlik planı; yaşanılan çevre,
planlama ve konut, refah ve sağlık, çocuk
bakımı/eğitim/rekreasyon ve teknik
hizmetleri kapsamaktadır.
Personel Eşitlik Planı, kent
konseyinde insan kaynakları oluşturmada
eşitlik ilkesinin gözetilmesidir. Personel
Eşitlik Planı,
insan kaynaklarının
planlanması ve istihdamı, eşit değerde işe
eşit ücret ilkesinin uygulanması işgücüne
katılımın özendirilmesi, işyerlerinde sağlık
ve güvenlik, işe almada eşitlik, aile ve iş
yaşamının uyumlaştırılması, çalışanların
kararlara
katılımı
konularını
kapsamaktadır.
Kent Eşitlik Konseyi bu planların
hayata geçirilmesinde önder rol
oynamaktadır.
Helsinki belediyesi 1999 yılından
bu yana belediye hizmetlerinin toplumsal
cinsiyet etki analizini yapmaktadır.
Helsinki’de kız çocuklarının ve
erkek çocuklarının özel ihtiyaçlarına yanıt
verecek belediye hizmetleri vardır. Kız
çocukları için özel merkezler vardır.
500.000 nüfuslu Helsinkide 64 gençlik
merkezi bulunmaktadır ve kız ve erkek
çocukları bu merkezlerden eşit bir biçimde
yararlanmaktadır.
bilinci yükseltiliyor,
eşitliğinin tüm plan ve
programlara yerleştirilmesi için bilgi
sistemi oluşturuluyor,
•Toplumsal cinsiyet duyarlı bütçeleme
yapılıyor,
•Belediye
operasyonlarında
zaman
kullanımı (özellikle kadınlar için) göz
Stokholm Kenti Eşitlik Politikaları
önüne alınıyor,
Eşitlik Planı
•Kent planlaması ve organizasyonu,
kentiçi ulaşım ve konut politikalarını Stokholm’de ilk eşitlik planı 1997 yılında
•Cinsiyet
Sayı 3
hem genel hem de yerel yönetimin 50 farklı
birimi için ayrı ayrı hazırlanmıştır. 2004 yılı
eşitlik planının ana hatları şöyledir: Eşit
değerdeki işe eşit ücret, ücret eşitşizliklerinin
temel nedenlerinden biri olan iş tanımlarının
şeffaf bir biçimde
yeniden yapılması,
özellikle hemşirelik okulları ve spor
okullarında verilen teknik ve mesleki
eğitimde cinslerarası dengenin sağlanması,
kentin kayıt sisteminin geliştirilmesi.
Yerel karar verme mekanizmalarında
temsil
İsveç’te hemen hemen tüm siyasi
partiler tarafından gönüllü kota uygulaması
yapılmaktadır. Stokholm kentinde belediye
idari birimlerinde ve belediye meclisinde
kadınlar ve erkekler eşit oranda (çoğu
zaman daha yüksek oranda kadın temsili)
temsil edilmektedirler.
Toplumsal cinsiyet eşitliğini kent plan ve
politikalarına yerleştirme
Toplumsal cinsiyet eşitliği kent plan
ve politikalarına yerleştirme uygulamaları
önce sağlık sektöründe başlatılmış daha
sonra ulaşım sektöründe uygulanmıştır.
Yerel yönetim tarafından kurumsal kültür ve
özel şartlar
dikkate alınarak
bir
model oluşturulmuştur.
Model pragmatik
temellere oturtulmuştur
Stokholm
(en üst düzey
çalışanlardan
başlayarak toplumsal cinsiyet
duyarlılığı
kazandırmak, seminerler, konferanslar,
eğitimler vs) ve eşitlikçi kültürü destekleyecek etkinlikleri (konserler, sergiler, şiir dinletisi vs.) içermektedir. Toplumsal cinsiyet
eşitliği kent plan ve politikalarına yerleştirme
uygulamaları her sektör için kurulan İzleme
Komiteleri aracılığı ile izlenmektedir.
Stokholm kentinde her türden
ayrımcılıkla ilgilenmekle görevlendirilmiş
olan bir Sekretarya bulunmaktadır. Dört
kamu denetçisi (ombudsperson) cinsiyet,
engellilik, cinsel temelli ayrımcılık, cinsel
taciz vb. gibi politika alanlarını takip
etmektedirler.
Stokholm yerel yönetimi toplumsal
cinsiyet eşitliği çalışmalarına yılda yaklaşık
100.000 Euro’luk bir bütçe ayırmaktadır.
Sayfa 3
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Sayı 3, Ekim 2006
Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Ayub :
BMOP artan sayıda kadının karar mekanizmalarına katılmasını amaçlamaktadır
1. sayfadan devam
önemli olduğunu belirten Ayub bir diğer
ortağı da Hacı Ömer Sabancı Vakfı
çeşitli çalışmalarla kadınların konum- (VAKSA)’nın oluşturduğunu hatırlattı ve BM
larının güçlendirilmesini amacladığını
vurguladı.
Toplumsal cinsiyet eşitliği ve
Ayub, BM tarafından bu amaçla
kadınların konumlarının
yürütülen “Haydi Kızlar Okula” (UNICEF),
güçlendirilmesi Bin Yıl Kalkınma
“Kadına Karşı Şiddete Son” (UNFPA) ve
Hedefleri arasındadır.
“Kadın ve Siyaset” (UNDP) gibi projelere
ilave olarak, süregiden toplumsal cinsiyet
eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel faaliyetlerine özel sektörün katılmasına
düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine büyük önem verdiklerini söyledi. Ayub,
uygun ortam yaratılması yoluyla ortadan “Türkiye’de özel sektör ülke kalkınmasında
kaldırmayı hedefleyen BMOP’nin, yerel çok önemli bir role sahip. Türkiye’de, yayönetimler ve sivil toplum kuruluşları
arasında kalıcı ve verimli bir işbirliği
Toplumsal cinsiyet eşitliği
sağlayarak herkes için daha iyi bir gelecek
ülkenin ekonomik ve
hedefine doğru ilerlenmesine katkıda
sosyal kalkınması için yapılan
bulunacağını söyledi.
BMOP’nin Türkiye’de BM’nin ilk
stratejik bir yatırımdır
kez uyguladığı bir Ortak Program olduğunu
vurgulayan Ayub, bunun kamu, özel sektör
bancı ortaklara sahip, oldukça dinamik,
ve sivil toplum kuruluşları arasındaki
üretken ve güçlü bir özel sektör mevcut.
işbirliğinin güçlendirilmesi için bir fırsat
Özel sektör, çözümlerini küresel ve yerel
olduğunu belirtti. Ayub, bu bağlamda, BM
gelişmelere bağlı olarak kendisi belirler ve
kuruluşlarının da programın etkin birer
böylece bu sorunların çözülmesinde önemli
destekçisi olduğunu söyledi.
rol oynar” dedi. Bu bağlamda, Ayub, özel
Programa mali destek sağlayan sektörü temsilen VAKSA’nın program ortakülkelerin (Danimarka, İngiltere, İsveç, İs- ları arasına katılmasının büyük önem taviçre, Kanada, Norveç) katkılarının çok şıdığını vurguladı.
Kadın-erkek eşitliğinin sadece
kadınların değil tüm toplumun sorunu
olduğunu söyleyen Ayub, “Toplumsal cinsiyet
eşitliği ülkenin ekonomik ve sosyal kalkınması için yapılan stratejik bir yatırımdır” dedi.
Ayub
“Dünya
genelinde
parlamentolardaki
kadınların
oranında
önemli artış gözleniyor. Bu oran 1975 yılında
ortalama olarak yüzde 10.9 iken, 2006’da
yüzde 16.3’e çıktı. Türkiye’de bu oran
sadece yüzde 4,6. Türkiye’de belediye
başkanlarının sadece 0.56’ı, belediye meclis
üyelerinin yüzde 2,2’si ve il genel meclisi
üyelerinin yüzde 1.81’i kadın. BMOP,
kadınların daha fazla oranda karar
yer
almalarını
mekanizmalarında
desteklemek amacıyla hazırlandı” dedi.
İçişleri Bakanlığı’nın verdiği desteğe teşekkür eden Ayub, programın başarısının yerel yönetimlerin vereceği desteğe ve
sağlayacakları işbirliğine bağlı olduğunu
söyledi.
İçişleri Bakanlığı programa olan
desteğini aktif olarak sürdürüyor. Bakanlık
uzmanları ayrıca yerel yönetim kapasite artırma eğitimlerinde mevzuata ilişkin sunum
yapıyorlar. Yerel yönetimler de programı aktif
olarak destekliyorlar.
BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında... BMOP hakkında...
Yerel yönetimler için eğitim materyalleri
hazırlandı
Yerel yönetim kapasite artırma
çalışmaları kapsamında kullanılmak
üzere “Kentli Hakları El Kitapçığı”, “Nasıl
Bir Kentte Yaşamalıyız?” ve “Yerel
Yönetimlerde Kadınlara Yer Açmak”
konulu üç kitapcık hazırlandı. Kitaplarda,
kadın dostu yerel hizmetlerin yasal
dayanağı
ve
bu
hizmetlerin
planlamasında göz önünde tutulması
gerekli olan hususlara yer verilmektedir.
Sayfa 4
BMOP Ortak Platformu
BM Ortak Programı; Türk Hükümetine,
yerel yönetimlere, kadın kuruluşlarına ve
özel sektöre birlikte çalışabilecekleri bir
platform sunmaktadır. Programın kadın
ve
kız
çocuklarının
haklarının
korunmasını
ve
geliştirilmesini
amaçlayan diğer çalışmalarla da
işbirliğini öngörmesi, bir diğer önemli
açılımdır.
Program bütçesinin üçte birini
BM, üçte birini VAKSA ve üçte birini iki
taraflı donörler karşılamaktadır. VAKSA
ayrıca, 2007 sonbaharında başlatılacak
küçük hibe programının finansmanını da
karşılayacaktır.
Programa, BM, donör ülkeler ve
özel sektörün yanısıra yerel yönetimlerin
katkı yapması da öngörülmektedir. Bu
bağlamda İçişleri Bakanlığı ve yerel
yönetimler program faaliyetlerini ayni
katkıları ile desteklemeye başlamışlardır.
Yerel Kolaylaştırıcılar göreve başladı
Ortak Programın önemli bir
unsurunu da yerel yöneticiler ve sivil
toplum kuruluşları ile yakın işbirliğinin
gerçekleştirilmesi oluşturmaktadır.
Bu amaca yönelik olarak İzmir’de
Semra Ulusoy, Kars’da Sibel Alp
Argunhan, Nevşehir’de Huriye Karabacak,
Şanlıurfa’da Tülay Yılmaz, Trabzon’da
Sinem Mısırlıoğlu, Van’da ise Ayşe Sargın
Temmuz ayı itibarıyla göreve başladılar.
Van yerel yönetim kapasite artırma eğitimi
Sayı 3
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Sayı 3, Ekim 2006
Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Yerel Yönetim Kapasite Artırma Çalışmaları
Yerel yönetim kapasite artırma
çalışmalarının ilki 4-5 Eylül 2006
tarihlerinde Kars’da gerçekleştirildi.
Kars Valisi Mehmet Ufuk Erden ve Belediye Başkanı Naif
Alibeyoğlu toplantının açılışına katıldılar
Açılış oturumuna Vali Mehmet
Ufuk Erden ve Belediye Başkanı Naif
Alibeyoğlu’nun
katıldığı
toplantıda
katılımcılar, herkes için daha iyi bir
gelecek amacıyla Kars’da kadınların ve kız
çocuklarının haklarının korunması ve
geliştirilmesine yönelik çalışmaların ortaya
konduğu atölye çalışmalarına etkin bir
şekilde iştirak ettiler.
Çeşitli kamu kuruluşlarından
30’a yakın yetkilinin katıldığı kapasite
artırma çalışmalarında, “Kadın dostu
belediye hizmetleri” başlığı altında yapılan
çalışmalarda “cinsiyet eşitliği” ve “yerel
sorunlar ve çözüm önerileri” konularında
sunumlar ve atölye çalışmaları yapıldı.
Söz konusu eğitim 14-15 Eylül
2006 tarihlerinde Van’da ve 20-21 Eylül
2006 tarihlerinde Trabzon’da tekrarlandı.
Söz konusu çalışmalar Kasım ayında
tamamlanacaktır.
Bir sonraki aşamada ise yerel
yöneticilerin kadın ve kız çocuklarının özel
ihtiyaçlarına cevap verecek yerel hizmet
sunum raporu hazırlıklarına eğitimler ve
atölye
çalışmaları
yoluyla
destek
olunacaktır.
Program
kapsamında
daha
sonra, kadın kuruluşlarının ve yerel
yöneticilerin ayrı ayrı hazırladıkları ‘istem’
ve ‘sunum’ odaklı yerel hizmet raporları
biraraya getirilerek, ortak bir yerel hizmet
sunum
raporu
hazırlanması
öngörülmektedir.
Hizmet sunum raporlarının girdi
olacağı beş yıllık yerel eylem planlarının
hazırlanması için yine tüm tarafların bir
araya
geldiği
atölye
çalışmaları
gerçekleştirilecektir.
Yerel eylem planlarının ilk yıl
uygulamalarına da önceden belirlenen
kriterler çerçevesinde Ortak Program
aracılığı ile destek olunacaktır.
Yerel
yetkililerin
atölye
çalışmalarına yaptıkları katkılar, Sivil
Toplum Kuruluşları ve yerel yönetimlerin
ortaklaşa oluşturacakları beş yıllık yerel
eylem planının ana hatlarını oluşturacaktır.
Katılımcılar atölye çalışmalarında kadınlara daha
iyi yerel hizmet imkanlarını değerlendirdiler
(VAN)
Proje Döngüsü Yönetimi Eğitimi devam ediyor
İlki
21-24
Ağustos
2006
tarihlerinde Van’da gerçekleştirilen Proje
Döngüsü
Yönetimi
(PDY)
eğitimi
çalışmalarına program illerinde devam
ediliyor.
Proje Döngüsü Yönetimi Eğitimi
İzmir PDY Eğitimi 20-23 Eylül 2006
(PDY) program illerinde yeni bir yaklaşım
açısından uygulamaya konmuş bulunuyor.
Sivil Toplum Kuruluşu ve yerel yönetim
yetkililerinden oluşan gruplara verilen eğitim
sayesinde tarafların birlikte çalışmaları
Sayı 3
teşvik ediliyor ve ileride yapılması öngörülen
işbirliğinin temelleri atılmış oluyor.
PDY eğitiminin bir diğer özelliği de
çalışmalarda kullanıma açılmış çeşitli
fonlara yönelik gerçek projeler üretiliyor
olmasıdır. Dahası, eğitimi veren BM
danışmanı, isteyen katılımcıya, kadınlara
yönelik bir proje dökümanı hazırlama
konusunda da yardımcı oluyor.
Bu
yeni
yaklaşım,
program
hedeflerinden
olan,
STK
ve
yerel
yönetimlerin kadınlara duyarlı politikalar ve
uygulamalar geliştirmek amacıyla işbirliğini
artırmaları amacına katkıda bulunuyor. STK
ve yerel yönetim işbirliği, kalıcı ve
uygulanabilir çözümlerin hayata geçirilmesi
açısından büyük önem taşıyor.
Eğitimin bir amacı da, hem
STK’lara hem de yerel yönetimlere kaynak
bulma yönünde yeni açılımlar edinmeleri
imkanı sunmaktır.
PDY eğitimi çalışmalarına 3-6 Eylül
2006 tarihlerinde Şanlıurfa’da, 20-23 Eylül
2006 tarihlerinde ise İzmir’de devam
edilmiştir. Program illerinde yürütülen PDY
eğitimi
çalışmaları
tamamlanacaktır.
Kasım
ayında
Sivil toplum kuruluşları ve yerel
yönetimlerin karşılaştıkları engellerin bir
bölümünü de projeleri için yeterli kaynak
bulamamak
veya
bu
kaynaklara
ulaşamamak oluşturmaktadır. Yapılacak
eğitim çalışması ile kaynaklara ulaşımın
sürekli kılınması, toplumsal ihtiyaçları
karşılayıcı projeler üretilmesi ve kadın
dostu
yerel
hizmetlere
katkıda
bulunulması amaçlanmaktadır.
Teorik bilgileri takiben katılımcılar grup
çalışmalarında proje yapma imkanı buldu
(Şanlıurfa)
Sayfa 5
Birleşmiş Milletler Kadınların ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının
Korunması ve Geliştirilmesi Ortak Programı (BMOP) Bülteni
Sayı 3, Ekim 2006
Daha İyi Bir Gelecek İçin
Önce Kadınlar ve Kız Çocukları
Yayımlayan:
Birleşmiş Milletler Ortak Programı
Tel: 312-454 11 85
WWW.BMKADINHAKLARI.ORG
Toplumsal cinsiyet eşitliğinin sağlanmasına yönelik mevzuat çalışmaları devam ediyor
Türkiye’de son yıllarda toplumsal
cinsiyet eşitliği yönünde atılan yasal adımlar
çerçevesinde uygulamaya yönelik esaslar
hükümet tarafından hayata geçiriliyor.
“Kamu
İdarelerinde
Stratejik
Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik” ile “Çocuk ve Kadınlara Yönelik
Şiddet Hareketleriyle Töre ve Namus
Cinayetlerinin Önlenmesi için Alınacak
Tedbirler” ve Ortak programa yönelik olarak
yayımlanan “Kadın ve Kız Çocuklarının
Hakları” genelgeleri bu yönde yapılan
çalışmaların son örneklerini oluşturuyor.
Kapasite artırma eğitiminde uluslararası
anlaşmalara da değiniliyor (Kars)
Program kapsamında
gerçekleştirilen faaliyetler
-Ulusal tanıtım toplantısı, Ankara
(7 Mart 2006)
-Kamuoyu araştırması sonuçlarının
alınması, 6 il (Mart 2006)
-Yerel yönetimler tarafından hazırlanan
Stratejik Planlara toplumsal cinsiyet
perspektifini yerleştirmeyi öngören
Genelge hazırlığı, Ankara (Nisan 2006 Ağustos 2006)
-Ortaklarla Toplantılar, 6 il (Mayıs 2006)
-Kadın kuruluşlarına toplumsal cinsiyet
eğitimi, 6 il (Mayıs 2006)
-Kadın kuruluşlarının yerel hizmet raporu
hazırlık atölye çalışmaları, 6 il (Mayıs Haziran 2006)
-Ortak Programın ilk 6 aylık gözden
geçirme toplantısı ve Hacı Ömer Sabancı
Vakfı’nın Ortak Programa katılımının
kamuoyuna duyurulması, Ankara (21
Haziran 2006)
-Yerel yöneticilere verilecek toplumsal
cinsiyet eğitiminin, eğitim materyalinin ve
programının hazırlanması, Ankara
(Temmuz - Ağustos 2006)
-Yerel yönetimlere ve kadın kuruluşlarına
verilecek proje döngüsü yönetimi
eğitiminin, eğitim materyalinin ve
programının hazırlanması (Temmuz Ağustos 2006)
-Yerel Yöneticilere ve Sivil Toplum Kuruluş
yetkililerine Proje Döngüsü Eğitimi
verilmesine başlanması (Ağustos 2006)
_İçişleri Bakanlığının 2006/67 sayılı
genelgesinin yayımlanması (18 Ağustos
2006)
- Yerel yöneticilere kapasite artırım eğitimi
verilmesine başlanması (Eylül 2006)
-Kafkas Festivali kapsamında BM Ortak
Programının Kars halkına tanımı (15 Eylül
2006)
Sayfa 6
“Kamu
İdarelerinde
Stratejik
Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik” çerçevesinde, yerel yönetimlere,
beş yıllık stratejik planlarına, kadın dostu
etkinlikleri de eklemeleri zorunluğu getiriliyor.
Kapasite
artırma
çalışmalarımız
kapsamında,
İçişleri Bakanlığı yetkililerince
yerel yönetim çalışanlarına
stratejik planlamaya kadın
dostu
uygulamaların
nasıl
ekleneceği hususunda ayrıca
eğitim veriliyor.
Ayrıca İçişleri Bakanlığı tarafından
yayımlanan 2006/67 sayılı genelge ile de
yerel
yönetimlerden
Ortak
Program
bağlamında kadınlara yönelik faaliyetlerin
artırılması ve faaliyetlere kadınların ve kadın
kuruluşlarının katılmasının ve katkıda
bulunmasının teşvik edilmesi istenmiştir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde
oluşturulan Töre ve Namus Cinayetlerini
İnceleme
Komisyonu
çalışmalarını
sürdürmektedir. Bir yeni aşama olarak
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan imzasıyla
yayımlanan bir genelge ile kamu kurum ve
kuruluşları çocuk ve kadınlara yönelik şiddet
hareketleriyle töre ve namus cinayetlerinin
önlenmesi için alınacak tedbirler hususunda
Ulusal mevzuat eğitim çalışmalarında bir kez daha
vurgulanıyor (Van)
ayrıntılı olarak görevlendirilmiştir.
Program hedefleri arasında yer alan
kadınlara duyarlı yerel hizmet anlayışının
yaygınlaştırılması ve süregiden toplumsal
cinsiyet eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel
düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine uygun
ortam yaratılması yoluyla ortadan kaldırma
amacına yönelik olarak atılmış bu önemli
adımlar,
program
ortakları
arasında
yürütülmekte olan işbirliğinin gelişerek ve
artarak kapsamlı bir şekilde devam ettiğinin en
iyi göstergelerinden biridir.
Neredeyiz?
Birleşmiş Milletler Ortak Programı (BMOP), altı ilde yürüttüğü çalışmalarda önemli
ilerlemeler katediyor.
Hedeflerinden biri de Sivil Toplum Kuruluşları ile yerel yönetimler arasında
işbirliğinin artırılarak kalıcı hale getirilmesi olan BMOP, süregiden toplumsal cinsiyet
eşitsizliğini, ulusal düzeyde ve yerel düzeyde eşitliğin gerçekleştirilmesine uygun ortam
yaratılması yoluyla ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Program çalışmaları bu hedefe
doğru emin adımlarla ilerlemesini
sürdürmektedir. Program ortakları arasına
Hacı Ömer Sabancı Vakfı (VAKSA)’nın da
katılmasıyla özel sektör de çalışmaların aktif
ortaklarından biri haline gelmiştir.
Özel sektör ortaklığı bununla da
sınırlı kalmayacaktır. Yerel eylem planlarının
hazırlanmasında ve uygulanmasında, il ticaret
ve sanayi odaları gibi meslek kuruluşları ile
ortak çalışmalara hız verilecektir.
Türkiye’de bir ilki oluşturan Ortak
Program, ortaklar tarafından sağlanan
katkının seviyesi ne olursa olsun kaynakların
Trabzon’da yapılan yerel yönetim kapasite artırma
birleştirilmesi sonucu çok yararlı sonuçlar
eğitiminin açılışını Vali Hüseyin Yavuzdemir ve
sağlanabileceğine
iyi
bir
örnek
Belediye Başkanı Volkan Canalioğlu yaptı
oluşturmaktadır.
Programa sağlanan desteğin artarak sürmesi ve ileride de benzer işbirliği
imkanlarının geliştirilmesi Türkiye’nin Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedeflerine daha
emin adımlarla yaklaşmasına önemli bir destek olacaktır.
Kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve kadınların konumlarının güçlendirilmesi
Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedefleri arasında yer almaktadır.
Birleşmiş Milletler Bin Yıl Kalkınma Hedeflerini aşırı yoksulluk ve açlığın ortadan
kaldırılması, evrensel ilköğretimin gerçekleştirilmesi, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması ve
kadınların konumunun güçlendirilmesi, çocuk ölümlerinin azaltılması, anne sağlığının
iyileştirilmesi, HIV/AIDS, sıtma ve öteki hastalıklarla mücadele edilmesi, çevresel
sürdürülebilirliğin sağlanması, kalkınma için küresel ortaklık geliştirilmesi oluşturmaktadır.
Birleşmiş Milletler Türkiye Temsilciliği bu alanlarda var olan durumun daha da
iyileştirilmesi amacıyla Türkiye’de çeşitli projeler yürütmektedir.
Sayı 3