DENEY-1

1
DENEY-1
(3-fazlı trafonun yıldız ve üçgen bağlantılılarının doğrulanması, bu bağlantıların
yükte yapılması ile asenkron makinenin etiket değerlerinin okunması ve
tanınması)
Deney Esnasında Kullanılacak Cihaz Ve Ekipmanlar
Deneyin tüm adımları için aşağıdaki cihaz ve ekipmanların bulunması gerekir.
Deneye başlamadan önce bunların masanızda bulunup bulunmadığını kontrol
ediniz. Eğer eksikler varsa deney sorumlusundan yardım isteyerek
tamamlayınız.
3-fazlı trafo(bakınız ekipmanların kullanımı Şekil-3),
3-fazlı Asenkron Makine(ASM bakınız ekipmanların kullanımı Şekil-1),
Ayaklı Omik Yük Ünitesi(bakınız ekipmanların kullanımı Şekil-5),
Devir ölçümü için encoder,
AC voltmetre ve ampermetre (bakınız ekipmanların kullanımı Şekil-8),
Yeterli miktarda bağlantı kabloları
Deneyin Yapılışı
Deney masanızda ve haricinde bulunan ayarlı tüm kaynakların gerilimlerini
bağlantılara başlamadan önce masaya enerjiyi vererek minimum değere alıp
(aksi söylenmedikçe tüm deneylere minimum gerilim ile başlanacaktır) masanın
enerjisini kesiniz. Daha sonra yukarıda sıralanan cihaz ve ekipmanların
masanızda olduğunu kontrol ettikten sonra deneye başlayınız.
Ekipmanların kullanımında Şekil-3 deki gibi bir 3 faz trafonun bağlantılarını
aşağıdaki Şekil-A’daki gibi bağlayınız. Bu şekildeki fazlar deney masasının sol
üst kısmında bulunan 3 faz şebekedir(bu şebeke bağlantısının yanında bir
analizör mevcuttur ve çekilen akım, gerilim ve cosφ gibi değerleri
göstermektedir) .
Aşama-1’de Şekil-A’daki bağlantılara ek olarak trafonun boşta kalan
“Xa”,”Ya” ve “Za” uçlarını kablo yardımı ile birbirine bağlayarak masaya
enerjiyi veriniz. Voltmetrenin ölçtüğü değeri deney raporundaki uygun yere
yazınız.
1
2
Aşama-2’de Şekil-A’daki bağlantılara ek olarak Faz-1’in bağlı olduğu yerden bir çıkış alarak “Ya”
noktasına, Faz-2’nin bağlı olduğu yerden bir çıkış alarak “Wa” noktasına, Faz-3’ün bağlı olduğu
yerden bir çıkış alarak “Xa” noktasına bağlayınız. Voltmetrenin ölçtüğü değeri deney
raporundaki uygun yere yazınız.
Şekil-A
Aşama-3 Bu aşamada 3 faz trafoya 3fazlı yük bağlanacaktır. Bu yük Ayaklı Omik Yük
Ünitesidir(bakınız ekipmanların kullanımı Şekil-5). Şekil-B deki gibi bağlantıları yapınız.
(Bu bağlantıda trafonun primeri ve seconderi yıldız bağlanmıştır). Bu şekildeki bağlantılar
yapıldığında yükün L1,L2 ve L3 uçları trafo ile birleştirilmiştir. Yükün boşta X,Y ve Z
uçlarını 2 adet kablo yarımıyla kısa devre ediniz, yanı bu 3 noktayı bir noktada birleştiriniz.
Ardından yüklerin üstündeki kademe ayarlarının hepsini 3’e alarak enerji veriniz. Bu
durumda trafoya enerjinin verildiği kaynağın yanında bulunan analizör yardımı ile hat akım
değerini, hat gerilim değerini ve güç faktörünü rapor kısmındaki uygun yere yazınız.
Şekil-B
2
3
Aşama-4 Bu aşamada trafonun bağlantılarını Şekil-B’deki gibi yaparak yükün
L1, L2 ve L3 uçlarını trafo ile birleştirdikten sonra yükün L1 ucu ile Y ucunu,
L2 ucu ile Z ucunu, L3 ucu ile X ucunu birleştirerek enerjiyi veriniz. Yine
Aşama-3’deki gibi hat akımını, hat gerilimini ve güç faktörünü ölçerek rapor
kısmındaki ilgili yere kaydediniz.
Aşama-5 Bu aşamada 3 fazlı asenkron makine kullanılacaktır. Masanızdaki
ASM’nin üstünde bulunan etiket değerlerini okuyarak aşağıdaki rapor kısmında
belirtilen değerleri yazınız. Ardından motorun U,V,W uçlarına deney masasının
sol üst kısmında bulunan 3 faz şebekenin birer uçlarını bağlayınız. Motorun
boşta kalana X,Y,Z uçlarını 2 adet kablo yardımı ile kısa devre ediniz (böylece
motor yıldız bağlanmış olur). Ardından enerjiyi vererek motorun devir sayısını
kaydediniz.
3
4
DENEY RAPORU
N.Ö / İ.Ö
(Deney No:1)
Grup No: ….
Öğrenci Ad ve Soyadları: …………………….....................................................
…………………………………………………………………………………….
Ölçüm Değerleri
Aşama-1 Voltmetre Değeri : …………. (V)
Aşama-2 Voltmetre Değeri: ………….(V)
Aşama-3 Hat akımı Hat gerilimi ve güç faktörü : ……….(A) / ……….(V) / ……….(cosφ)
Aşama-4 Hat akımı, Hat gerilimi ve güç faktörü : ……….(A) / ……….(V) / ……….(cosφ)
3-faz ASM’nin etiket değerleri;
Yıldız bağlantıdaki gerilim değeri : ………. (V )
Yıldız bağlantıdaki akım değeri
: ………. (A)
Yıldız bağlantıdaki güç değeri
: ……… (kW)
Üçgen bağlantıdaki gerilim değeri : ………. (V )
Üçgen bağlantıdaki akım değeri
: ………. (A)
Üçgen bağlantıdaki güç değeri
: ………. (kW)
3-faz ASM’nin nominal gerilimindeki değerleri;
Asenkron motor devir sayısı (n) : ………… (rpm)
4
5
Sorular
1-Aşama-1 ve Aşama-2’de ölçülen gerilim değerleri bir birinden neden farklıdır açıklayınız.
2- Aşama-3’de ve Aşama-4’de alınan ölçümlere göre her 2 durumda trafonun seconderinden
yüke aktarılan güçleri bulunuz.
5
6
3-Kaydedilen etiket değerlerine göre asenkron motorun üçgen olarak çalıştırılmasında bir
sakınca var mıdır, neden?
4- Asenkron motoru enerjilendirerek aldığınız sonuçlara göre motorun kutup sayısını (p) ve
kayma değerini (S) hesaplayınız.
6