lokomotor sistem muayenesi

advertisement
Anamnez alma, Sistem
Sorgulaması ve Fizik Muayene
Prof. Dr. Ali Kemal Kadiroğlu
DÜTF İç Hastalıkları AD
Nefroloji BD



Hekimlik bir sanat ve aynı zamanda
usta-çırak ilişkisidir
İyi bir hekim olmak için iyi bir
öğrenci olmak gerekir
Temel bilgisi ve muayene tekniği
zayıf bir öğrenci iyi bir hekim olamaz.
Problem = Şikayet
Anamnez ve Fizik Muayene
Ayırıcı tanı
Laboratuar;
Tam İdrar Tetkiki,
Tam kan, Biyokimya
Sedimentasyon, Seroloji,
Teşhis ve Tedavi
Görünütüleme yöntemleri
PAAC grafi, DÜS, ADBG,
kraniografi, Vertebra grafileri
Ultrasonografi
Bilgisayarlı Tomografi


Semptom: hasta tarafından hissedilen
başağrısı, bulantı, kusma, karın ağrısı,
kaşıntı gibi belirtilere denir.
Bulgu: hekim tarafından hastanın
muayenesi sonucu objektif olarak elde
edilenlerdir.
ANAMNEZ ALMA







Anamnezin doğrusu hastadan alınandır.
Demans, bilinç bozukluğu veya lisan yetersizliği
olan hastalarda hastanın yakın çevresinden
alınmalı
Hastanın anlayabileceği basit sorular sorulmalı
Hasta rahat konuşmalı, önemli bilgileri almak için
hasta yönlendirilmeli
Hasta dikkatli bir şekilde dinlenmeli
Hastaya ilgi gösterilmeli ve güveni kazanılmalı
Hasta ile iletişimde tıp terimleri kullanılmamalı,
doğrudan hastanın ifadesi yazılmalı
ANAMNEZ ALMA









KİMLİK BİLGİLERİ: Ad-soyad, yaş, cinsiyet, doğum yeri,
meslek, yaşadığı yer, adres.
Bazı hastalıklar cins’e uygun dağılım gösterir
SLE, safra kesesi taşı, meme tümörü bayanlarda sıktır
Bazı hastalıklar yaşa uygun dağılım gösterir
Lenfomalar, akciğer, kolon ve prostat kanseri
Bazı hastalıklar meslekle uygunluk gösterir
Maden işçisi, akü işinde çalışan, petrol işinde,kot taşlama
Sıtma, salmonelloz, bruselloz doğu ve güneydoğu
anadoluda, romatizmal hastalıklar ve tiroid hastalıkları
karadeniz bölgesinde yaygındır.
ŞİKAYET: Hastayı hekime getiren mevcut şikayetler
ANAMNEZ ALMA



HASTALIĞIN HİKAYESİ: Mevcut şikayetlerinin
hikayesi başından sonuna kadar irdelenir.
Mümkün olduğu kadar hastanın kendi ifadesine
sadık kalınarak ancak yakınmaları seçerek,
gruplayarak, nicelleştirerek ve kronolojik sıra
takip edilerek yapılır.
Yakınmaların kalitesi, yeri, şiddeti, zamanı,
arttıran-azaltan faktörler dikkatle sorgulanır.
ANAMNEZ ALMA







ÖZGEÇMİŞ: Çocukluktan itibaren sağlık durumunun
araştırılmasıdır.
Tanı, tarih ve komplikasyonları ile geçirdiği/mevcut hastalıklar
(konjenital hastalıklar, çocukluk çağı hastalıkları, HT, İKH, DM,
KOAH, Tbc, hepatit, siroz, kanser), allerji, ameliyat ve
travmalar kaydedilir.
Akut eklem romatizması…..kalp kapak hastalığı
Safra kesesi taşı……………ikter, pankreatit
Duodenal ülser……………..ÜGK, barsak perforasyonu
SOY GEÇMİŞ (AİLE ÖYKÜSÜ): Anne, baba ve kardeşler:
Yaş, sağlık durumları ve varsa hastalıkları veya ölmüş
ise ölüm nedeni ve yaşı öğrenilir.
Kalıtsal hastalıkların düşünüldüğü durumlarda daha
eski kuşaklar da sorgulanmalı.
ANAMNEZ ALMA





SOSYAL DURUM: Medeni hali (bekar, evli ise süresi,
dul), eş ve çocukların yaş, ve sağlık durumları, gerekirse
sosyo-ekonomik-psikolojik durumu sorgulanır.
ALIŞKANLIKLAR: Sigara, alkol, çay, kahve, diyet, diğer
KULLANDIĞI İLAÇLAR: Kullanılan ilaçlar ve diğer
benzeri maddeler, doz, süre ve sebebi, ilaç duyarlılığı
sorgulanır.
BEDEN FONKSİYONLARI: Uyku, iştah, idrar,
dışkılama, susama hissi, beş duyu, cinsel istek, seks
gücü ve adet(menstruasyon) durumu sorgulanır.
SİSTEMLERİN SORGUSU: FM’den önce mutlaka
yapılmalı
SİSTEMLERİN SORGULANMASI







GENEL DURUMLA İLGİLİ SORULAR
Vücut ağırlığı: azalma, artma,sabit, ne zaman ne kadar ?
Cild, saçlar,tırnaklar:
Cildde kaşıntı, pigmentasyon, döküntü, aşırı terleme,
Saçlarda dökülme, yağlanma, kırılma, incelme veya
kalınlaşma,
Tırnaklarda şekil değişikliği, kırılma, çukurlaşma veya
bombeleşme.
Ateş, halsizlik, yorgunluk
SİSTEMLERİN SORGULANMASI






SOLUNUM ve KARDİYOVASKÜLER SİSTEMİ
Öksürük: kuru, yaş(balgam) günün hangi saatinde
fazla,tozlu ortam, soğuk, polenler tetikliyormu ?
Balgam varsa rengi,miktarı, kolay çıkarabiliyormu ? Kan
içeriyor mu?
Nefes darlığı: istirahattemi, yol yürürken mi? merdiven
çıkarken mi?, ağrı eşlik ediyor mu ?sırt üstü oluyor mu?
Gece daha mı fazla?
Göğüs ağrısı: yeri, karakteri, yayılımı, arttıran ve azaltan
sebepler,
Çarpıntı: kalp hastalığı var mı?, egzersizle ilişkili mi,
düzenli mi , hızı ? Sürekliliği ?
SİSTEMLERİN SORGULANMASI







GASTROİNTESTİNAL SİSTEM
İştah: azalma, artma
Ağrı: yeri, şiddeti, yayılması, süresi, yemekle
ilişkisi, ne zamandan beri olduğu, ağrı kesiciye yanıt
verip vermediği ?
Kusma: miktarı, rengi, yiyecek ve/veya kan içeriyor
mu, kaç defa tekrarladığı, yemekle ilişkisi,
rahatlama oluyormu?
Yutma güçlüğü: sıvı, katı yoksa her ikisine karşımı?
Önce hangisine karşı başlamış?, ağrı eşlik ediyormu
İshal: kaç defa, miktarı, rengi, kıvamı, kan varmı?
İlaç kullanıyormu?, ne zamandan beri var?
Kabızlık: süresi, ne zamandan beri olduğu, ağrılı
defakasyon varmı, kanlı mı? Yemekle ilişkisi, sayıda
değişiklik varmı? Kıvamında değişiklik ?
SİSTEMLERİN SORGULANMASI









ÜRİNER SİSTEM
Yan ağrısı, yayılması, eşlik eden kanlı idrar ?
İdrar miktarında azalma, artma, renk değişikliği?
İdrar şikayetleri ne zamandan beri var ?
Gece idrara kalkıyormu, kaç defa,
İdrar akımında sorun varmı, yaparken yanma, ağrı
var mı?
İdrar bittikten sonra damla damla geliyormu?
İdrar azalmasına eşlik eden göz kapaklarında şişme,
bacaklarda şişme ?
Karnın alt orta bölgesinde ağrı varmı?
FİZİK MUAYENE

İnspeksiyon : Bakmak-görmek

Palpasyon : Dokunmak-hissetmek el ayası
parmak ucu ile yapılır



Perküsyon : Vurmak- duymak
Sonör(hava dolu küçük boşluklar), timpanik(hava dolu
büyük boşluklar) ve mat ses(kalp, karaciğer dalak gibi solid
organlar)
Oskültasyon
: Dinlemek- duymak
FİZİK MUAYENE





KB (mmHg),
Nabız (vuru/dakika),
Vücut ısısı (°C),
Solunum (sayı/dakika),
Kilo (Kg), Boy (cm)
KAN BASINCININ ÖLÇÜLMESİ







30 dk öncesinden sigara, alkol, yemek
veya kafeinli içecekler almayacak
Manşon kolun % 80’ni kaplayacak
Manşon alt kenarı antekübital fossadan
2,5 cm yukarda olacak
Manşonun havası 2-3mmHg/sn inecek
şekilde boşaltılacak
Kol kalp hizasında destekli biçimde 2 dk
ara ile iki ölçüm yapılacak
Başlangıçta her iki koldan ölçülecek.
Aradaki fark 10/5 mmHg’dan daha büyük
ise yüksek ölçülen koldan devam edilecek
Takip ölçümleri aynı koldan yapılacak
Kan Basıncı
KB = CO x PVR
Sistolik / Diastolik (mmHg)
≤100 / 60
120 / 80
prehipertansiyon
≥140/90
A- Esansiyel Hipertansiyon
B- Sekonder Hipertansiyon
NABIZ






Normal değer: 60 -100 vuru/dk
Bradikardi < 60 vuru/dk,
Ağır bradikardi < 40 vuru/dk
Sporcu, yaşlı, AV tam blok, digoksin,Betabloker, MI sonrası,
kafa içi basıncı artışı, hasta sinüs sendromu
Taşikardi > 100 vuru/dk
Ateş, anemi, dehidratasyon, hipertiroidi, infektif endokardit,
mitral stenoz, kardiyomyopati, AV fistül, ankziete, korku
VÜCUT ISISI



Normal oral ısı: 36.7°C - 37 °C
Rektal ısı : oral ölçümden 0.5 - 1°C yüksektir.
Axiller ısı : oral ölçümden 0.3 – 0.4 °C yüksektir.

36.0 – 37.4 °C normal vücut sıcaklığı
37.5 – 38.2 °C subfebril ateş
38.3 – 41 °C ateş
Hipotermi ≤ 36 °C

Soğuga maruz kalma, hipotiroidi, sepsis

Hipertermi > 41 °C




Sepsis, güneş çarpması, yanıklar, enfeksiyon hastalıkları,
kollajen hastalıklar, malignitelerde, beyin kanamalarında,
tirotoksikoz,nöroleptik malign sendrom,
SOLUNUM SAYISI

Normal değer: 12 – 20 /dk

Bradipne < 10/dk



Beyin tümörlerinde, menenjitte, uyuşturucu kullanımında,
tüberkülozda, hipotermi, SSS depresyonu
Taşipne > 25/dk
Ateşli enfeksiyon hastalıklarında, ankzietede,zehirlenmelerde,
kalp yetmezliğinde, metabolik asidoz, respiratuar alkaloz,
diyabetik ketoasidoz,
GENEL DURUM

İyi, orta, kötü,

şuur durumu (açık,letarjik, konfüze, koma)

Oryantasyon (zamana, yere,)

Kooperasyon (kişiye uyumlu, iş birliği)
FİZİK MUAYENE









Baş boyun muayenesi:
Saç ve saçlı deri:
alopesi,
hipotiroidide saçlar kuru, kalın, kolay kırılabilir.
Hipertrioidi de ince ve yaştır.
Saç dökülmesi olabilir,
ağarabilir.
Yağlı, mat, kepekli olabilir.
Saçlı deride şişlik, lipom, nevüs olabilir.


Yüz: facies hipokratika; gözler ve yanaklar çökmüş, burun
sivrilmiş, alt dudak sarkmış, göz kapakları düşük bir hal
almıştır. Kaşeksi, peritonit, terminal dönem hastalarda…
soluk görünüm….anemi
dudaklarda siyanoz… kalp ve akciğer hastalığı
sarılık …..hemolitik anemi veya hepatobilier hastalık
maske yüz (donuk, ifadesiz )… parkinson
kaş kemerleri, burun,yanak kemiklerinde büyüme, alt
çene öne gelir ve dudak kalınlaşır…..akromegali
aydede yüzü, kıllanma, pletore, akneler… cushing
sendromu
Yüzde asimetri….7.sinir felci, ağız sağlam tarafa kayar
Akromegali
Maske yüzü
Cushing
Sendromu
Sağ tarafta
Sol tarafta
fasial paralizi
fasial paralizi

Gözler: fotofobi; göz sulanması ile birliktedir, menenjit, tetanoz
ve migrende görülür.
Göz kapaklarında ödem; glomerulonefrit, nefrotik sendrom,
anjionörotik ödem, Hipotiroidi de…
Ptoz… göz kapaklarının düşmesi, serebrovasküler olaylarda,
meningoensefalitlerde, 3.kafa çifti yaralanması
Gözler bilateral öne doğru çıkık olması… Basedow-graves
Periorbital ekimoz …. amiloidoz, kafa kaidesi kırıklarında
Konjonktiva….hiperemik, soluk olabilir
Sklera… ikterik, vaskülitler
Kornea… arkus senilis
Anjionörotik ödem
Periorbital ekimoz
Pupiller… daralmasına (parasempatik uyarı) myozis,
genişlemesine (sempatik uyarı)midriazis,
myozis: multipl skleroz gibi serebrovasküler olay,
menenjitlerde, morfin ve benzeri opium alkaloidleriyle
zehirlenmelerde
midriazis: atropin ve alkol zehirlenmelerinde, ağır koma
ve agoni dönemlerinde görülür
anizokori… serebrovasküler olaylarda




Burun… konjenital sifilizde semer burun, burun ucu mor
olabilir…siyanotik akciğer hastalıklarında, burun kanatları
solunuma katılabilir…hipoksik akciğer hastalıklarında.kanlı
burun akıntısı….vaskülit
Dudaklar: hiperpigmente…addison, soluk…ağır anemi,
mor…siyanozda, koyu kırmızı… polisitemide, kiraz
kırmızısı…karbonmonoksid zehirlenmesinde, büzülmüş ve
küçülmüş…sklerodermada, kuru, çatlak ve
kabuklanmış…ateşli hastalık, üremi, ağır dehidratasyonda
dudak kenarında çatlak…vit B12 eksikliği
Ense sertliği… menenjit, meningoensefalit, subaraknoid
kanama (+)
Tortikoliz: sternokleidomastoid kasın tek taraflı kasılması
Boyun muayenesi







LAP muayenesi (çapı, kıvamı, hareketliliği, tek mi, paket mi,
zincir mi, ağrılı mı, çevre dokuya yapışık mı) wirchow
nodülü…(tbc, lenfoma, reaktif lenfadenit vs)
Boyun venöz dolgunluğu… sağ kalp yetmezliğinde,kalp
tamponandında
Trakea… orta hattadır,
Aort anevrizmasında, mediasten tümörlerinde, plörezi ve
pnömotoraksta karşı tarafa itilir,
Atelektazide, plevra yapışıklıklarında ve akciğer fibrozunda
hastalıklı tarafa çekilir.
Tiroid muayenesi: normalde görülmez ve palpe edilmez.
Bilateral palpe edilir.
Diffüz büyüme(guatr), tek taraflı büyüme, nodül araştırılır
(tek, multipl) ağrılı, ağrısız, kıvamı ...
Basedow Graves
Noduler Guatr
FİZİK MUAYENE

DERİ, KILLAR VE TIRNAKLAR:
• İnspeksiyon:
 Deri: Eritem, makül, makülopapül, papül, plak,
nodül, vezikül, bül, püstül, kist, vejetasyon,
hiperkeratozis, kepeklenme, likefaksiyon, kabuk,
artrofi, skleroz, erozyon, fissür, ülser, turgor tonus
 Kıllar: Hipertirikozis, hirsutizm, hipotrikozis, alopesi,
renk değişiklikleri,
 Tırnaklar: Şekil bozuklukları (yenmiş, kırık,
yıpranmış, kalkmış, kaşık, çomak,yumurta kabuğu,
hipertrofik, distrofik), renk değişiklikleri (Beyaz, sarı,
beyaz bandlar, diğer), punktuasyon, lunula kaybı ve
tırnak yatağı değişiklikleri, splinter hemoraji,
pigmentasyon, tümör
Kaşık tırnak (Koilonişi)
Tırnaklar incelir ve konkavlaşır.
Özellikle demir eksikliği anemisinde
Etkili kimyasal maddelerin lokal etkisi ile de
görülebilir.
Splinter hemoraji (Tırnak altına kanama)
Tırnak yatağında
distal bölgede uzun
eksene parelel olarak
ortaya çıkarlar.
Kan hastalıkları,
İnfektif endokardit
veya SLE’de vaskülite
bağlı olarak ortaya
çıkabilir.
FİZİK MUAYENE

Tırnak bozuklukları:
• Lindsay tırnağı: Tırnak yatağının proksimal kısmı beyaz,
distal kısmı ise pembe/kırmızı renklidir. Sekonder
hipoalbuminemi ve üremide görülebilir.
• Lunula kaybı: Sağlıklı bir tırnakta proksimal kısımda olan
beyaz renkli bölgenin pembeleşmesidir. Hipoproteinemi,
kronik böbrek hastalığında görülebilir. Wilson sirozunda
lanula mavi renk alabilir.
Lunula kaybı
Lindsay tırnağı
FİZİK MUAYENE
•
Çomak parmak (Clubbing):
• El ve ayak parmaklarının uçlarındaki yumuşak dokunun
hiperplazisine bağlı şişmesi, tırnakların enine ve boyuna
bombeleşmesi ve saat camı görünümü almasıdır.
• Sağlıklı kişilerde başparmaklar tırnak uçları birbiri üzerine
konduktan sonra distal interfalangial eklemler birbiri üzerine
değebilirken, çomak parmak gelişiminde aynı anda bu
durum başarılamaz.
• Bronş kanseri, bronşiektazi, ampiyem, abse, sarkoidoz,
asbestoz, KOAH gibi kronik akciğer hastalıkları,
• Subakut bakteriyel endokardit, siyanotik konjenital kalp
hastalıkları,
• İnflamatuar barsak hastalıkları, siroz, malabsorbsiyon gibi
GİS hastalıklarında ve nadiren konjenital olabilir.
Çomak parmak
Janeway lekeleri
İnfektif endokarditli
hastaların el ayası ve ayak
tabanında hassas olmayan
maküler eritematöz
lezyonlardır.
Deriye olan kanamalar
sonucu oluşur.
Uzun süreli kalırlar.
Osler nodülleri
İnfektif endokardit bulgusudur. El ayası ve ayak tabanında
hassas ve ağrılı şişlikler şeklindeki küçük peteşial
purpuralar halinde görülür. Janeway lekelerinden farkı
hassas ve ağrılı olmasıdır.
Avuç içi solukluk
Palmar eritem
Siyanoz
Lokomotor Sistem Muayenesi
Prof. Dr. Ali Kemal Kadiroğlu
DÜTF İç Hastalıkları AD
Nefroloji BD
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ





LSM; fizik muayenenin ayrılmaz bir parçasıdır.
Pek çok romatolojik ve nöromusküler hastalığa ait belirti
ve bulgular saptanabilir.
Romatolojik hastalıklar sadece bir sisteme ait hastalıklar
olmadıklarından LSM diğer sistemlerin muayenesi ile
birlikte yapılmalıdır.
Lokomotor sistemin temel bileşenleri kemikler, eklemler,
kaslar, yumuşak dokular, damarlar ve sinirlerdir.
LSM’e geçmeden önce romatolojik hastalıklarda bütün
sistemlerde aranması gereken semptom ve bulgular
gözden geçirilmelidir.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Genel muayene:
• Muayene yöntemleri:
 LSM’de klasik muayene yöntemleri (inspeksiyon,
palpasyon, perküsyon, oskültasyon) kullanılır.
 Muayene edilen eklemlerin öncelikle normal
pozisyonları ve fonksiyonları izlenir.
 Daha sonra patoloji açığa çıkartılır; (inspeksiyonda
şişlik, kızarıklık ve deformiteler, palpasyonda; lokal ısı
artışı, duyarlılık ve krepitasyon araştırılır).
• Çift eklemlerin muayenesi, mutlaka ağrısız taraftan
başlanarak simetrik olarak yapılmalıdır
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ


Muayene sırasında eklem hareketleri fonksiyonlarına uygun
olarak aktif, pasif ve dirence karşı test edilir.
Eklem hareket açıklığının aktif ve pasif hareketlerle izlenmesi
ve kaydı, muayenenin en önemli bölümlerinden biridir.
•
•
•
•
•
Normal; eklem hareket açıklığı tam,
1(+ )kısıtlı; %25 e kadar kısıtlılık,
2(+) kısıtlı; %50 ye kadar kısıtlılık,
3(+) kısıtlı; %75 e kadar kısıtlılık,
4(+) kısıtlı; %100 e kadar kısıtlılık ve ankiloz (eklem
tamamen hareketsiz).
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ



Ayaktaki hastanın duruşu/postürü değerlendirilir.
Omurga ve koksofemoral eklemi tutan pek çok hastalıkta
(ankilozan spondilitis, Pott hastalığı, kalça çıkığı,
dissemine idiopatik sistemik hiperosteoz,
aseptik femur başı nekrozu)
hastanın duruşu ve postürü kalıcı olarak bozulur.
Omurların muayenesi ile sakroiliak ve koksofemoral ekleme
ait özel testler uygulanır.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ



Hasta muayene masasına oturtularak
temporomandibular eklem ve servikal omurlardan
başlanarak sıra ile omuz, dirsek ve el eklemlerinin
muayeneleri yapılır.
Sırt üstü durumda kalça, diz, ayak bileği ve ayak
eklemlerinin muayeneleri ve özel testleri yapılır.
Yüzükoyun yatırılarak vertebraların duyarlılığına,
sakroiliak ekleme ve diz eklemine yönelik özel testler
uygulanarak muayene sonlandırılır.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Servikal vertebraların muayenesi:
• Boyun hareketlerinin (fleksiyon, ekstansiyon, ve rotasyon)
izlenmesi ile başlar.
• Bu eklemlerin palpasyonu ile ağrılı noktaların bulunup
bulunmadığının saptanır.
• Servikal osteoartrit, AS ve DISH.
• Özellikle AS hastalarında boyun hareketleri ileri derecede
kısıtlanmış olabilir.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Servikal vertebraların muayenesi:
• Boyun hareketlerini bozan sadece AS gibi inflamatuar ya
da osteoartrit gibi dejeneratif hastalıklar değildir,
• Kitleler ve tortikolizde de boyun hareketlerinde kısıtlanma
izlenebilir.
• Servikal omurların arasındaki disklerin herniasyonunda
ağrı temel şikayettir.
• Spurlingn testi; hastanın boynu hiperekstansiyona
getirilerek lateral rotasyon yaptırılırken alına baskı
uygulanır, bu manevra hastanın ağrısında ani artma
oluşur)
SPURLINGN TESTİ hastanın boynu hiperekstansiyona
getirilerek lateral rotasyon yaptırılırken alnına baskı
uygulanır, bu manevra hastanın ağrısında ani artma oluşur
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

El bileği ve el eklemlerinin muayenesi:
• El bileğinin inspeksiyonu ve palpasyonu ile muayeneye
başlanır.
• El bileğindeki sinovyal doku hipertrofisi palpe edilebilir.
• Eklem üzerinde kızarıklık, şişlik, ısı artışı araştırılır.
• ROM (range of motion) bakılır.
• Başparmağın kök eklemi ve İF eklemi muayene edilir,
daha sonra sırasıyla karpal, MKF ve İF eklemlerin
muayeneleri yapılır (MKF ve İF eklemlerin muayenesinde
nokta eklem çevresini olabildiğince kavrayarak buradaki
değişiklikleri hissedebilmeye dikkat edilmelidir)
• Özel testler uygulanarak muayene tamamlanır.
Metakarpofalengeal
eklemlerin muayenesi
Parmak eklemlerinin
muayenesi
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

El bileği ve el eklemlerinin muayenesi:
• İnspeksiyon;
 DİF ve PİF eklemlerindeki kontraktürlere bağlı bazı
deformiteler gözlenebilir. (PİF ekleminde fleksiyon,
DİF ekleminde ekstansiyon kontraktürü ile ortaya
çıkan deformitelere düğme iliği deformitesi, DİF
ekleminde fleksiyon, PİF ekleminde ekstansiyon
kontraktürü ile ortaya çıkan deformitelere kuğu boynu
deformitesi denir) Bu deformitelerin en sık nedeni
RA'tir.
• Palpasyon sırasında İF eklemler çevresinde ele nodüller
gelebilir. Bu nodüllerin büyük bölümü osteoartrite bağlı
nodüllerdir.
• PİF eklem çevresindeki nodüller; Bouchard nodülleri (RA,
Osteoartroz)
• DİF eklem çevresindeki nodüller; Heberden nodülleri
(Osteoartroz, RA)
Kuğu boynu deformitesi
DİF ekleminde fleksiyon, PİF
ekleminde ekstansiyon
Düğme iliği deformitesi
PİF ekleminde fleksiyon, DİF
ekleminde ekstansiyon
Heberden ve Bouchard nodülleri
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Özel testler:
• Karpal tünel sendromu:
Retinakulum fleksorumun
fibrozisine bağlı olarak median
sinirin altta sıkışması ve bunun
sonucunda elde uyuşma ve
karıncalanmanın gelişmesiyle
karakterizedir.
• Karpal tünel sendromunun en
sık nedeni RA, DM, Diyaliz
hastaları(AVF) ve yineleyen
travmalardır.
• Sıkışmanın varlığını göstermek
için en sık başvurulan test Tinel
testidir.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Özel testler:
• Tinel testi: Bu testte hastanın el bileği ekstansiyona
getirilir ve retinakulum fleksorum üzerine bir refleks çekici
ile vurulur. Median sinir üzerindeki bası artırılarak
hastanın elinde elektrik çarpması hissinin oluşması,
testin pozitif olduğunu gösterir.
• Phalen ve Prayer testleri: Tinel testinin alternatifleridir.
Hastanın her iki el bileği Phalen testinde fleksiyon, prayer
testinde ekstansiyon durumuna getirilerek her iki taraftan
birbirine doğru bastırması ve bir dakika süre ile o
durumda tutulması istenir. Bu süre içinde ellerde uyuşma
ve karıncalanma meydana gelmesi test sonucunun pozitif
olduğunu gösterir.
Tinel Testi
Phalen testi
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Vertebraların muayenesi:
• Hasta ayaktayken yapılır.
• Hekim ayakta duran hastanın arkasına geçerek hastanın öne eğilerek
ayaklarına değmesini, geriye doğru ve her iki yanına doğru eğilmesini
ister.
• Skolyoz olup olmadığını belirlemek için eğik pozisyonda iken vertebranın
durumunu gözden geçirmelidir. Vertebranın yana doğru eğilmesi
skolyozu gösterir.
• Daha sonra her iki yandan pelvisini sabitleyerek sağdan ve soldan geriye
dönmesini ister.
• Hastaya ağrılı noktaların olup olmadığı sorulur, vertebraların spinal
çıkıntıları palpe edilir ve ağrılı noktalar değerlendirilir. Baştan başlanarak
aşağıya doğru vertebralar perküte edilir.
• Hastaya aşağıya doğru eğilmesi söylenerek vertebraların hareket
sınırları değerlendirilir.
• Bu gözlemlerini tamamladıktan sonra vertebralar palpe edilir ve özel
testler uygulanarak muayene tamamlanır.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Vertebraların muayenesi:
• Anormal bulgular:
 Skolyoz; Vertebranın yana doğru eğilmesi
 Kifoz; Torasik eğikliğin artması
 Gibbus; Angular deformite vardır ve tek bir
vertebra çökmüştür (tüberküloz, metastaz,
osteoporoz)
 Kifoskolyoz;
 Lordoz; Lomber vertebra belirginleşmiştir (gebelik,
obesite)
 Lomber lordozun kaybı; Lomber kavisin
düzleşmesi (disk hernisi, ankilozan spondilit)
 Hassasiyet; (travma, disk hernisi, osteomyelit,
metastaz).
 Hareket sınırının daralması; (Osteoartrit, ankilozan
spondilit, tüberküloz, metastaz)
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Vertebraların muayenesi:
• En sık rastlanan kök sıkışması siyatik sinirin sıkışmasıdır.
• Yapılan testler ;
• Düz bacak kaldırma testi (DBKT),
• Bragard germe testi
• Laséque testidir.
Düz bacak kaldırma testi
DBKT; sırt üstü yatan hastanın bacağı yavaş yavaş diz
kırılmadan kalçadan fleksiyona getirilir. Hasta 60
derecenin altında bir açıda ağrı duymaya başlarsa diz
bükülerek kalçadan fleksiyona devam edilir. Eğer diz
büküldüğünde ağrı kayboluyorsa hastanın duyduğu ağrı
ya siyatik sinirden ya da hamstring kas grubunun
kısalığından kaynaklanıyordur.
 Dizin bükülmesine
karşın ağrı
kaybolmuyorsa kaynağı
koksofemoral eklemdir.

Bragard germe testi

Hastanın bacağı ağrı duyduğu noktaya kadar kaldırılır.
Hasta ağrı duymaya başladığında bacak 1-2 derece
indirilerek ağrının hafifleyip hafiflemediği sorulur. Bu
noktada ayağa dorsofleksiyon yaptırıldığında ağrı
yeniden artarsa kaynağı siyatik sinirdir.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Vertebraların muayenesi:
• Laséque testi; bacak kaldırılarak kalçaya fleksiyon
yaptırılır. Diz ekstansiyona getirilirken ağrı oluyorsa
test pozitif kabul edilir.
• Siyatik sinirin kökünden daha yukarıdaki (L4-5'in
üstünde) kök basılarında DBKT, Bragard germe ve
Laséque testleri bir sonuç vermeyebilir.
• Bu durumda femoral germe testi uygulanır.
• Hasta yüz üstü yatırılarak bacak diz bükülmeden
yukarı doğru kaldırılır. Femoral sinir gerileceği için
ağrı oluşacaktır.
Laseque testi
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Kalça muayenesi:
• Hasta yatar durumdayken başlanır.
• Hastanın bacağını (oklava çevirir) gibi yerden
kaldırmadan iç ve dış rotasyon yaptırılarak ağrı
sorgulanır.
• Daha sonra ROM ölçümleri yapılır.
• Özel testler uygulanır. (FABERE, DBGT, FADIRfleksiyon, addüksiyon, iç rotasyon- …)
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Sakroiliak eklemin değerlendirilmesi:
• AS, Reiter hastalığı, psöriatik artrit, reaktif artrit gibi
hastalıklarda sakroiliak eklem tutulumu sıktır.
• Sakroiliak eklemin hassasiyetini ve tutulumunu
değerlendirmek için bir grup özel test uygulanabilir.
• Genel olarak sakroiliak germe testleri adını alırlar.
• FABERE Patrick testi; en sık kullanılanıdır, Bu test aslında
kalça eklemini değerlendirmeye yarayan bir testtir.
FABERE, test sırasında kalça eklemininin
• Fleksiyon,
• ABdüksiyon,
• Eksternal Rotasyon
• Ekstansiyonuna işaret eden bir kısaltmadır.
FABER PATRICK TEST
Hastanın dizi fleksiyona getirilerek topuğu karşı dizinin
üstüne konur. Muayene yapan hekim karşı taraftan pelvisi
sabitlerken dize dışa doğru baskı uygular. Aynı tarafta ağrı
olması ağrının koksofemoral eklemden, karşı tarafta bel
bölgesinde ağrı olması nedenin sakroiliak eklem olduğuna
işaret eder.
LOKOMOTOR SİSTEM
MUAYENESİ

Sakroiliak eklemin değerlendirilmesi:
• Ganslen (germe) testi;
• sakroiliak ağrı, lumbosakral ağrıdan
ayrılabilir. Hasta sırtüstü olarak muayene masasında
yatar. İç taraftaki bacak dizden bükülerek karna doğru
çekilirken dış yanda kalan bacak düz olarak muayene
masasından aşağı sarkıtılır. Böylece sakroiliak
eklemde gerilme yaratılır ve tutulum varsa ağrı oluşur.
• Pelvik kompresyon testi; yan yatan hastada pelvis
yukarıdan bastırılarak sakroiliak eklemde gerilim
artırılarak ağrı uyandırılabilir.
Sakroiliak eklem muayenesi
(Ganslen germe testi)
Sakroiliak eklem muayenesi
(pelvik kompresyon testi)
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Diz muayenesi:
• İnspeksiyon: renk değişikliği, şişlik, kontraktür, atrofi, şekil
bozukluğu veya deformite
• Palpasyon: ısı değişikliği, sinovyal hipertrofi, patellar
stabilite, patellanın oynatılması ile ağrı ve hareketler
sırasında krepitasyon araştırılır.
• ROM, hareketle ağrı belirlenir.
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Diz muayenesi:
• Eklem boşluğunda sıvı birikip birikmediği araştırılır.
• Buz belirtisi; eklem boşluğunda sıvı birikiminin daha fazla
olduğu durumlarda patellanın ballotmanına bakılabilir. Diz
boşluğuna doğru iki taraftan bacak sıvazlanır, ancak
üstteki el gevşetilmez. Patella üzerine üstteki elin işaret
parmağı ile baskı yapılıp gevşetildiğinde patella aşağı
doğru kayıp sıvının kaldırma kuvveti ile tekrar yüzeye
çıkar.
(patella ballotmanı aranması)
LOKOMOTOR SİSTEM MUAYENESİ

Ayak bileği ve ayak eklemlerinin muayenesi:
• İnspeksiyon, palpasyon, ROM muayenesi ve özel testlerin
uygulanması sırası izlenir.
• Sırasıyla ayak bileği, aşil tendonu, midtarsal bölge, tarsal
ve interfalangiyal eklemlerin palpasyonu yapılır ve uygun
ROM’ları bakılır.
• Duyarlı ve kısıtlı olan eklemler tespit edilir.
• Artrit, burkulma, travma ve aşil tendon iltihabı durumlarında
pozitif muayene bulgusu elde edilir.
Download