TRANSFÜZYON OKULU Transfüzyona Dair Her Şey

TRANSFÜZYON OKULU
Transfüzyona Dair Her Şey
Prof.Dr.Gülyüz ÖZTÜRK
İstanbul Tıp fakültesi
Pediatrik Hematoloji-Onkoloji Bilim Dalı
Yan etkilerin yaşa ve cinsiyete göre
dağılımı
Transfüzyon Sayısı İle Yan Etki
Arasındaki İlişki
Yan Etki tipleri ve erişkinle karşılaştırma
KAN GRUPLARI
ÖNEMLİ
ANTİKORLAR
D Protein Varyasyonları
•
Rh genlerinde oluşan çeşitli mutasyonlar
çeşitli Rh protein varyasyonlarına ve çok
sayıda Rh antijenine yol açar.
1.
2.
3.
4.
Rh- (D-) Fenotip
Zayıf D
Parsiyel (partial) D
Rhnull, Rhmod
Farklı Toplumlarda Rh+ Sıklıkları
• Bazı Asyalı topluluklarda;
%100
• Afrikalı siyahlarda;
%95
• Avrupa ve Kuzey Amerikalı beyazlarda;
%82-88
• Türkiye’de;
%87,3
• Basklılarda;
%55-70
D Protein Varyasyonları
• Terminolojik karmaşa !!!!!!
– Du (Stratton, 1946)
– Zayıf D (Peter Agre, 1992)
– Parsiyel D
• Varyant D
– %90-95 zayıf D (beyaz ırkta %0,2-1)
– %5-10 parsiyel D (en sık DVI→ anti-D yönünden
yüksek potansiyel)
Rh Makro-kompleksi (Metabolon)
Dokularda ABO Sistem Antijenlerinin
Dağılımı (Doku-Kan Grubu Antijenleri)
1. Ektoderm
• Ektoderm kökenli epitel (epidermis)
• Primer sensoryal nöronlar
2. Mezoderm
• Damar endotel hücreleri
• Kan hücreleri
• Böbrekler (glomerül ve proksimal tübüller)
3. Endoderm (sadece sekretuarlarda)
• GİS epiteli (mide, ince barsak, proksimal kolon)
• Ürogenital epitel
• Solunum epiteli
• BOS hariç tüm vücut sıvı ve salgılarında
Gen Bölgeleri
I
H - h
II
A 1 – A2 – B - O
III
Se - se
H Antijeni
 A,B,O gruplarının hepsinde bulunur
 A ve B için öncü maddedir
 Hh veya HH kişiler ABO sentezleyebilirler
ABH Sistemi Enzimleri
GEN
H
ENZİM
H Transferaz
(α2-L-fukozil transferaz)
ÜRÜN
H Maddesi
A
A Transferaz
(α3-N-asetil galaktozamil
transferaz)
SUBSTRAT
Öncü
(Prekürsör)
Madde
H maddesi
B
B Transferaz
H Maddesi
(α3-D-galaktozil transferaz)
B Maddesi
A Maddesi
İzohemaglütininler
•
•
•
•
•
•
Doğal antikorlardır
Anti-A
Anti-B
IgM yapısındalar
Yenidoğanda bulunmazlar
6-12 ayda çevresel antijenlere (A ve B’ye benzer
yapıda) karşı oluşurlar
DİREKT (forward) GRUPLAMA
FENOTİP
A1*
Aint**
A2***
A3
Am
Ax
Ael
B
B3
Bm
Bx
A1B
A2B
O
Oh
Anti-A
4+
4+
4+
2+ mf
-/1+
-/2+
4+
4+
-
Anti-B
4+
1+ mf
-/+
4+
4+
-
KARŞIT (reverse)
GRUPLAMA (hücreler)
Anti-A,B Anti-H Anti-A1 A1
-/±
4+
3+/4+
4+
2+/3+ 2+/3+
4+
2+
-/1+
2+
3+
?
-/1+
4+
1+/2+
4+
2+
4+
2+
4+
4+
2+ mf
3+
4+
-/+
4+
4+
-/2+
4+
4+
4+
4+
4+
?
4+
4+
4+
A2
-/1+
4+
4+
4+
4+
4+
4+
B
4+
4+
4+
4+
4+
4+
4+
4+
4+
O
4+
TRANSFÜZYON
ÖNCESİ
UYGUNLUK
TESTLERİ
ABO / Rh saptanması
Uygunluk testlerinin en önemli adımı
kan gruplarının doğru saptanmasıdır.
22
KMTD 2010 GA
Klinik olarak önemli antikor
• Tx edilen eritrositleri yıkarak hasta morbiditesine yol
açabilen antikorlardır.
• Önemli antikorlar 37 C de aktif olanlardır.
• Daha önce gebelik ve/ veya Tx öyküsü olanlarda klinik
olarak anlamlı antikor olma olasılığı yüksektir.
• Zamanla bu anlamlı antikorların titreleri düşebilir.
• Ancak yeniden karşılaşma ile hızla cevap vereceklerini
unutmamak gerekir.
23
KMTD 2010 GA
Klinik olarak anlamlı antikorlar 37 C
•
•
•
•
•
•
ABO
Rh
Kell
Duffy
Kidd
SsU
• Bazen anlamlı reak.
Lewis
MNS
P
Lutheran
Cartwright
• Çok nadiren anlamlı
Le b
Chido/Rodgers
York
Xg a
24
KMTD 2010 GA
Acil ÇK Immediate Spin IS
•
•
•
•
ABO uyumsuzluğu var mı?
Hastada kan grubu+
Antikor tarama neg
Kayıtlarda antikor yok
Ancak Türkiye ‘de antikor tarama yaygın olmadığı için
acil durumlar dışında kullanımı kısıtlı olmalıdır
25
KMTD 2010 GA
Çapraz Karşılaştırma
• ABO uyumunun teyidi
• Donor eritrositlerine
karşı antikor
gösterilmesi
• Eritrositlerin normal
yaşamını garanti etmez
• Hastanın antikor
geliştirmesine engel
olamaz
• Tüm antikorları
saptayamaz.
• Gecikmiş Tx
reaksiyonlarını
engelleyemez.
• ABO/Rh hatalarını
saptayamaz
26
KMTD 2010 GA
Alloantikor - Otoantikor
Otokontrol
Test
Hücresi
Antikor
Pozitif
Negatif
Otoantikor
Negatif
Pozitif
Alloantikor
Pozitif
Pozitif
Otoantikor
Otoantikor+Alloantikor
27
KMTD 2010 GA
Acil Şartlarda Farklı Grup
Alıcı Kan
Grubu
O
Verilebilecek Eritrosit
Grubu
Yok
A
A, O
B
B,O
AB
AB, A,B, O
28
KMTD 2010 GA
Uyumsuz ÇK
Antikor tarama neg
otokontrol neg
• Hasta / donor yanlış
ABO gruplama
• Hastanın serumunda
ABO antikoru
• ABO tekrarı, örneğin
yeniden tanımlanması
• Hastanın subgrupları
kontrol et, geçmiş Tx
Transpl öyküleri
• Hasta serumunda Ab
tanımlama, neg kan bul
• Tarama hücrelerinde
olmayan, donor kanında
olan antijene hastada
antikor olması
• Donor DAT pos
• Vericide DAT test
edilmesi, o üniteye çıkış
verme
29
KMTD 2010 GA
Uyumsuz ÇK
Antikor tarama pozitif
otokontrol neg
• Allo antikor varlığı
• Antikor tanımla, o
antijen neg ürün
bulup ÇK yap
• Antikor
belirlenemedi ise
referans lab. gönder
30
KMTD 2010 GA
Uyumsuz ÇK
Antikor tarama pozitif
otokontrol pozitif
• Hasta serumunda
• Hasta seumuna oto
hem allo hem de oto
adsorbsiyon (yeni Tx
antikor varlığı
yoksa) antikor
tanımla, oto adsorbe
serum ile ÇK
• Hastanın serumunda
problem
1. Plazma
Rulo------Salin
genişleticiler
Yeni reajan, temiz tüp
2. Kontamine edici
maddeler
31
KMTD 2010 GA
Uyumlu ÇK
Antikor tarama poz
otokontrol neg
• Tarama hücrelerinde
ki antijenlere karşı
antikor mevut
• Antikoru tanımla,
antijen neg ürün seç
32
KMTD 2010 GA
Kan bileşeni için
kan grubu seçimi
İkinci seçenekler
uygulanacaksa anti_A
veya anti-B titresi
bakılmalıdır.
Yüksek titrede
olmamalıdır.
Plazma ve
trombosit
süspansiyonunda
ABO sorunu
O grup plazma ve
trombosit süspansiyonu
düşük titrede anti-A ve
anti-B içeriyor olsa bile
ABO uygunsuzluğuna
bağlı hemoliz nedeni
olabilir
Plazma için Rh D
sorunu
Rh D uygunluğu
gerekmez.
Anti-D proflaksisi
gerekmez
Plazma kan grubu
seçimi
AB grubu plazma genel
vericidir
O grubu plazma sadece
O kan grubu alıcıya
verilebilir.
Transfüzyon Pratiği
Transfüzyon Pratiğinde
Temel İlkeler
Hasta güvenliği temel alınmalıdır
• Transfüzyon endikasyonu doğru konmalıdır
• Sadece eksik olan yerine konmaya çalışılmalıdır
(komponent tedavisi)
• Etkili minimum doz verilmelidir
• Verilecek olan kan komponentinin hastaya zarar ve
yararları gözden geçirilmelidir
• Kan transfüzyonu = Organ transplantasyonu
TRANSFÜZYON KARARI

Hastada gerçekten transfüzyon endikasyonu var mı ?

İhtiyaç duyulan komponent hangisi ?

Kaç ünite transfüzyon yapılmalıdır?

Kan ürününün hastaya yararları ve zararları ne olacaktır ?
Modern kan transfüzyon tedavisinde amaç
öncelikle eksikleri
yerine koymaktır
Etkili kan
transfüzyon
tedavisi
Kan
komponentlerinin
kullanılması
KOMPONENT TEDAVİSİ
AVANTAJLARI
 Tedavi başarısı artar
 Yan etki azalır
 Bir ünite kandan birkaç hastaya
yetecek ürün elde edilir
 Komponentler daha uzun süre
saklanabilir
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Kan Merkezinden Ürünün Alınması
Kan merkezinden doğru komponent teslim alınmalıdır
1- İstenen komponent = teslim alınan komponent midir?
2- Komponentin etiket bilgileri tam mıdır?
• Hastadan kan örneğinin alınışı, isimlendirilmesi numaralandırılması
• Donörden kan örneğinin alınışı, isimlendirilmesi numaralandırılması
• Serolojik ve pretransfüzyon testlerinin doğru kaydı
3- Komponentin saklanma koşulları uygun mudur?
Yanlışlar
1- Kan merkezinden yanlış
komponentin alınması
2- Etiket - tanımlama - kayıt hataları
Sonuç: Akut hemolitik transfüzyon
reaksiyonları
o AHTR’nın % 70 nedeni ABO uygunsuzluğu
o Mortalite % 40 (% 98 bildirilmiyor)
Yanlışlar
3- Uygun saklanmamış komponent
kullanımı
Sonuç: Etkisiz transfüzyon
Bakteriyel kontaminasyon
Non-immün hemoliz
Kan merkezi dışı yerlerde (servis,
poliklinik vb.) bulunan dolaplarda
komponentlerin saklanması
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Kan Komponentlerinin Saklanması
 Kan torbası saklanırken ortamın ısısı, nemi
ve direk ışık ile temas etmemesi önemlidir
 Kan ve komponentleri ısı monitörü olan özel
kan dolaplarında saklanmalıdır
Blood 2010; 115: 4284 - 4292
• Saklanma süresi uzadıkça, post-transfüzyon
eritrosit klirensi artar ve transfüzyonu
izleyen ilk saatlerde görülür
• ERT 220 - 250 mg demir içerir ve hızlı
eritrosit klirensi, içerdiği Hb demirinin akut
olarak monosit/makrofaj sistemine girmesi ile
sonuçlanır
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Kan Ürününün Taşınması
Uzak mesafelere gidecek komponentler için
saklanma koşullarına uygun taşıma kapları
kullanılmalıdır
Yanlışlar
– Taşıma kaplarının kullanılmaması
– Eritrositlerin direkt buzla teması
– Fiziksel travmalar
Kısa mesafelere gidecek veya aynı hastanede
kullanılacak komponentler için de uygun taşıma
kapları kullanılmalıdır
Öneri:
– Kan merkezinden transfüzyondan
hemen önce ve 1 komponent alınmalıdır
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Hastanın Hazırlanması
1. Transfüzyon yapılacak damar yolu önceden
açılmalıdır
2. Akım problemi olmayan geniş çaplı bir ven
1-2 ünite
Sık transfüzyon
antekübital venler
santral venöz kateteri
3. Geniş çaplı iğneler kullanılmalıdır
18 - 19 gauge çelik iğne veya plastik kateter
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Hastanın Hazırlanması
4. Transfüzyon için kullanılacak amaca uygun filtre
seçilmelidir
Mikroagregat filtreleri (20-40 mikron)
Lökosit filtreleri (Log 2, Log 3, Log 4)
5. Transfüzyon açısından hasta bilgilendirilmelidir
6. Yatak başı hasta ve ürün tanımlamaları tekrar gözden
geçirilmelidir
Hasta adı, ürün, kan grubu, pretransfüzyon testler, seri no,
SKT, prot. no, servis, order
YATAK BAŞI CROSS-MATCH
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Neler Yapılmamalıdır?
 Komponent içine infüze edilmesi düşünülen herhangi bir
ilaç veya sıvı katılmamalıdır
 Eritrosit konsantresinin
dilüsyonu için sadece % 0.9
NaCl kullanılmalıdır
% 5 dekstroz ve hipotonik
solüsyonlar hemoliz yapabilir
Ca içeren solüsyonlar (Ringer
Laktat) pıhtı oluşturabilir
 Komponent diğer sıvılara
“saplama” şeklinde
verilmemelidir
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Transfüzyon öncesi eritrositler
ısıtılmalı mıdır?
HAYIR
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Kısa sürede soğuk kan transfüzyonu
erişkinler > 50 ml/kg/saat
çocuklar > 15 ml/kg/saat
•
•
•
•
•
Kardiak arrest
Vücut ısısında düşme
Kalpte ritm bozuklulukları
Sitrat intoksikasyonu
Potasyum intoksikasyonu
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Isıtmayı Gerektiren Özel Durumlar:
•
•
•
•
•
Masif transfüzyon
Yenidoğan
Paroksismal soğuk hemoglobinüri
Soğuk agglutinin hastalığı
İnfüzyon bölgesinde venöz spazm
Kan ürünleri nasıl ısıtılmalıdır?
Özel cihazlar kullanılmalıdır
TARTIŞMALI KONULAR
ISITMA – ENDİKASYONLARI
Kısa sürede soğuk kan transfüzyonu
Transfüzyon hızı > 15 ml/kg/saat
•
•
•
•
•
Kardiak arrest
Vücut ısısında düşme
Kalpte ritm bozuklulukları
Sitrat intoksikasyonu
Potasyum intoksikasyonu
Blood Warmer
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Kan Komponentleri Isıtılmamalıdır
•
•
•
•
Kalorifer üzerinde,
Kaynayan sularda,
Vücut yüzeyinde,
Mikrodalga fırınlarda, vb.
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Transfüzyona Başlanması
1- Transfüzyonun ilk 5 - 10 dakikası yavaş
yapılmalıdır ve hastanın vital bulguları yakın takip
edilmelidir
2- Eğer hastada problem olmazsa infüzyon hızı arttırılır
3- Tüm transfüzyon boyunca hastanın vital bulguları
belirli aralarla takip edilmelidir
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
Transfüzyona Başlanması
4- Transfüzyon sırasında ortaya çıkan belirti ve bulgular
aksi kanıtlanıncaya kadar yaşamı tehdit eden akut
transfüzyon reaksiyonu olarak kabul edilmeli, gerekli ise
transfüzyon durdurulmalıdır
5- Transfüzyon bitimi transfüzyon raporu doldurulmalıdır
6- Herhangi bir nedenle kullanılmayan komponent en kısa
sürede (mak. 30 dakika) kan merkezine geri iletilmelidir
PLAZMA VE KOMPONENTLERİ İNFÜZYONU
o Taze plazma, TDP, Donmuş plazma, trombositten zengin
plazma, kriyopresipitat için CM yapmaya gerek yoktur
o ABO uygunsuzluğunda büyük hacimlerde kullanıldığında
ABO isohemaglütininleri hemolize neden olabilir
o Donmuş ürünler 30-37°C’de çözdürülür ve en kısa sürede
kullanılır
o Ürünler çözdürüldükten sonra 1-6°C’de en fazla 24 saat
saklanır
o Eritilmiş ürünler tekrar dondurulmamalıdır
Plazma Thaw Cihazları
İNFÜZYONUN HIZI
1.
Bir ünite kan gerektiğinde hasta monitörize ise birkaç
dakika içinde verilebilir
2.
Normal tam kan ve eritrosit transfüzyonu ortalama 1-3
saatte yapılır
3.
Bakteri üreme riski nedeniyle süre ES transfüzyonu 4
saati geçmemelidir. Plazma 30 dakika trombosit 30-60
dakika da verilmelidir.
4.
Mümkünse elektronik infüzyon pompaları tercih
edilmelidir
5.
Kalp yetmezliği olan çocuk hastalarda 1-2 ml/kg/saat
6.
Kalp yetmezliği yoksa 3-5 ml/kg/saat hızla transfüzyon
yapılır
Transfüzyon Pratiğinde Temel İlkeler
KAPALI SİSTEM KAN TORBASI
Kan torbaları üretim sırasında ana ve yan torbalar, iğneler
birbirine bağlı olarak steril edilir ve paketlenir.
Kapalı olarak üretilen bu sistem herhangi bir sebeple
(transfüzyon, yıkama, filtrasyon, vb.) açılırsa o ürün
4 saat içinde kullanılmalıdır
AABB’ye göre açık sistem kan komponentinin maksimum raf
ömrü +4°C’de 24 saattir
Trombosit komponent seçimi ve
modifikasyonlar
• ABO uygun trombosit tercih edilir
– Özellikle sık Tx ihtiyacı olanlar veya küçük
hastalar
– ABO uygunsuz trombosit düşük CCI yol
açar
– ABO uygunsuz plazma nadiren hemolize yol
açar
• Rh - hastaya, Rh – trombosit
– Eğer Rh + trombosit verilmiş ise çocuk
doğurabilecek bayanlar rh – trombosit veya
RhIG almalıdır
KAN VE BİLEŞENLERİ ÖZELLİKLERİ
• 1. DONOR
– Son 2 yıl içinde en az 1 kez donasyon yapılmış ve zorunlu tüm
mikrobiyolojik testleri negatif bulunmuş olmalı
– Transfüzyonun tekrarlanması olasılığı için 1 ünite bölünerek
(kapalı sistem ) sonraki transfüzyonda da kullanılabilmesi
sağlanmalı.
– Mümkünse aynı donor kullanılmalı
– İlk bir yaş için CMV seronegatif ürün seçilmeli, yoksa veya
transfüzyon acil ise diğer koşullar düşünülebilir.
TARTIŞMALI KONULAR
BAĞIŞÇI SEÇİMİ
– Aileden uygulanan tek donor daha fazla enf riski taşıyor,
rutin incelemeler mutlaka yapılmalı
– Multipar kadın donor kanı kullanılmamalı (TRALI)
– Bir yaşından küçük hastada kan bağışcısı son 2 yıl içinde
kan vermiş olmalı, viral tarama testleri değerlendirilmiş
olmalı
– Bir yaşından küçük hastada kan bağışcısı CMV
seronegatif olmalı
– Baba donor olmamalı (annenin antikorlar immünolojik
reaks reak nedeni olabilir)
KAN VE BİLEŞENLERİ ÖZELLİKLERİ
2. LÖKOSİTTEN FAKİR BİLEŞEN
Tüm kan bileşenleri ( granülosit hariç)
≤ 5 X 106 lökosit / ünite olacak şekilde
filtre edilmeli
3. CMV
5 X 106 lökosit / ünite riski azaltır
≤ 1 X 106 lökosit / ünite ( AABB )
TARTIŞMALI KONULAR
Lökosit filtresi -CMV
• Uygulama yöntemleri
Depolama öncesi
Yatak başı
• Mutlak endikasyonlar :
FNHT
Alloimmünizasyon
CMV
Lökositi azaltılmış kan ve bileşeni : BK≤ 5X106
Lökositi arındırılmış kan ve bileşeni : BK≤ 1X106
TARTIŞMALI KONULAR
Lökosit filtresi -CMV
• BK≤ 1X106 filtrasyonla CMV bulaşı %99.99
azaltılabilir
• Depolama öncesi lökosit filtrasyonu yatak başından daha
etkin
• 24 saaat sonra sitokin salınımı çok fazla ve lökositlerin
çoğunluğu parçalanmış
• Yatak başı filtrasyonda 48 saat sonra etkinlik
tartışılabilir.
• EC kriterlerine göre lökosit filtrasyonu kan merkezinde
48 saat içinde yapılmalıdır.
KAN VE BİLEŞENLERİ ÖZELLİKLERİ
4. IŞINLAMA( min 2500 Gy)
• İntrauterin ve büyük hacim transfüzyonunda eritrosit raf
ömrü 5 günden az olmalı ve ışınlama yapıldıktan sonraki 24
saat içinde kullanılmalıdır.
• Eritrosit süspansiyonu alındıktan sonraki 14 gün içinde
ışınlanmalıdır. Sonrasında 14 gün daha saklanabilir.
• Granülosit süspansiyonu ışınlama sonrası hemen kullanılmalıdır.
TARTIŞMALI KONULAR
Işınlama – TA-GVHD
Işınlama Dozu2500-3200 cGy
Endikasyon : TA-GvHD önlenmesi
• T hücre içerebilecek tüm kan ve bileşenleri
ışınlanabilir
•
•
•
•
•
Tam kan
Eritrosit süsp
Trombosit süsp
Lökosit filtre edilmiş eritrosit ve trombosit
Henüz dondurulmamış TDP
• Işınlama gerekmeyenler
•
•
•
•
TDP
Kriyopresipitat
Donmuş plazma
S/D plazma
TARTIŞMALI KONULAR
Işınlama – TA-GVHD
IŞINLANMIŞ KANIN ÖMRÜ
• Eritrosit süsp: Işınlandıktan sonra 28 gün kullanılabilir,
• Eritrosit süsp: Yenidoğanlarda, kalp yetmezliğ, ve
böbrek yetmezliğinde 14 güne kadar kullanılması uygun
bulunmaktadır.
• Trombosit süspansiyonunun ömründe değişiklik olmaz
IŞINLANMIŞ KAN
ENDİKASYONLARI :
MUTLAK :
Fetus/ süt çocuğu
İntrauterin trans.
Prematüre
Konj immünyetm
Exchange transfüzyon
Çocuk / erişkin
Hem maliynite ve solidtümör
KIT
HLA uyumlu bileşen alanlar
Aileden kan alanlarlanlar
Fludarabine kullanımı
IŞINLANMIŞ KAN
ENDİKASYONLARI :
• POTANSİYEL
• Miadinda yenidoğan
• Genetik olarak homojenoz toplumda alıcı
veya donör olan
• İmmünosupresif tedavi alan hematolojik
veya solid maliynite
• İngiliz ve Japon
transfüzyon rehberi
Tüm exchange kanları
ışınlanmalı
• AABB transfüzyon rehberi
• İntrauterin transfüzyon
alanların exchange kanları
ışınlanmalı
TARTIŞMALI KONULAR
Işınlama – TA-GVHD
IŞINLANMIŞ KANIN ÖMRÜ
• Eritrosit süsp: Işınlandıktan sonra 28 gün kullanılabilir,
• Eritrosit süsp: Yenidoğanlarda, kalp yetmezliğ, ve
böbrek yetmezliğinde 14 güne kadar kullanılması uygun
bulunmaktadır.
• Trombosit süspansiyonunun ömründe değişiklik olmaz
KAN VE BİLEŞENLERİ ÖZELLİKLERİ
5.UYGULAMA
• Tüm komponentler standart kan seti ile
verilmeli, (170-200 µ )
• Lökosit filtresi uygulanmışsa
mikroaggregat filtre uygulamasına gerek
yok, diğerlerinde mutlaka uygulanmalı
YENİDOĞANDA
TRANSFÜZYON
YD da transfüzyon
• Trombosit süsp özellikleri
– ABO uygun, Rh uygun
– Alloimmün trombositopeni için HLA uygun
olmalı
– Işınlanmalı
– 10-20 ml /kg
Taze Donmuş Plazma
Transfüzyonu
• IVH dan koruma için kullanımının yararı
gösterilememiş
• Sepsiste ampirik kullanım tartışmalı
( opsonizasyon + Ig G X bakteriyemi )
• Tanı almamış olgularda DIC varsayımı ile plazma tr
yanlış uygulama
• Uzamış koagulasyon indekslerini plazma tr tedavi ile
yanlış ( Normal değerler bilinmeli)
• PT / aPTT > 1.5 koagulopati gösterebilir
Taze Donmuş Plazma
Transfüzyonu
• Mutlak endikasyonlar :
• DIC
• Vit K bağımlı faktör eks kanama
• Kalıtsal koagulasyon ve doğal inhibitör eksiklikleri
Thromb Res 2002 ; 107 : 29
Br J Haematol 2002 ; 19 : 295-305
Granülosit süspansiyonu Transfüzyonu
•
•
•
•
•
Işınlanmalı
8- 12 saat içinde kullanılmalı
Çapraz karşılaştırma yapılmalı
ABO uyumlu olmalı
NEC için anti T araştırması yapılmalı
ABD ve Kanada’da Çocuk Hastaneleri
Transfüzyon Politikalarının
Değerlendirilmesi



Katılım
– ABD %82
– Kanada %57
– Üniversal lökosit azaltılmış bileşen kullanımı
ABD %84
– Kanada %100
Tam taze kan bulundurma : %15
Transfüzyon öncesi Hemolobin sınırı : 8-10 g/dL
Spinella PC Transfusion May2010
83
SEPSİSLİ PEDİATRİK HASTALARDA
ERİROSİT TRANSFÜZYON EŞİĞİ
• Doku oksijenizasyonunu optimize etmek için Hb>9 g/dl
tutulmalıdır (C3)
–
Sepsis in neutropenia. Guidelines of the AGIHO of the DGHO (2003)
• Her nekadar klinik yararını gösteren prospektif randomize
çalışmalar yoksa da, doku oksijenizasyonunu optimize
etmek için Hb>9 g/dl tutulmalıdır (B3)
–
Management of sepsis in neutropenia. Guidelines of the AGIHO of the
DGHO (2006)2, (2010)3
Ann Hematol (2003), 82 (suppl 2); S158-166
Ann Hematol (2006), 85 ; 424-433
Ann of Oncology (2010), advance access published Nov 1
TARTIŞMALI KONULAR
Yeniden yapılandırılmış kan-
EXCHANGE TX
Eritrosit süspansiyonu + TDP
Exchange transfüzyon için :
O grubu eritrosit + AB grubu plazma
TARTIŞMALI KONULAR
Yeniden yapılandırılmış kan- EXCHANGE TX
Uygulama ile ilgili son literatür
• Bir yaşından küçük hastalarda kan bileşenleri irradiye
edildikten sonra transfüze edilmelidir.
Neves JF Transfusion May 2010
• Aferez trombosit süspansiyonu 50ml den daha az
hacimlerde bölündüğünde 3. günden sonra trombosit
fonksiyonu ileri derecede zarar görüyor.
Wrinkler AMJF Transfusion May 2010
• Hayvan deneyinde raf ömrü 14 günden uzun olan eritrosit
transfüzyonu sonrası alloantikor gelişme oranı yüksek.
Henrickson Mar 2010
87
SONUÇLAR
Febril nötropeni/sepsisli çocuklarda;
•
Stabil olguda Hb seviyelerinin 8.5-9.0 g/dl
•
Septik şokun resusitasyon evresinde ScvO2 >%70
korumak üzere Hct >%30 sürdürülebilir
•
Eritrositin raf ömrünün çoklu transfüzyonlarda <14
gün olması daha güvenli
SONUÇLAR
• Depolama öncesi lökositi azaltılmış ürün kullanılmalıdır
• Yıkanmış eritrosit süsp kullanımının ek yararı yok
• Renal disfonksiyonlu olgularda K nedeniyle taze
eritrosit süsp seçimi gerekebilir.
• Nötropenik olguda bakteriyel kontaminasyon
• riski daha yüksek.
• Transfüzyon seti ve ürün ilgili standarlara uyulması
gerekr.
KEŞKE
•
•
•
•
Yapmasaydım
Yapsaydım
Bilseydim
BİLİYORUM AMA YAPAMIYORUM
• EN KÖTÜSÜ HANGİSİ
• DOĞRU
………….
YANLIŞ
TARTIŞMALI KONULARBileşen seçimi -TAZE TAM KAN
Modern kan transfüzyon tedavisinde amaç
öncelikle eksikleri
yerine koymaktır
Etkili kan
transfüzyon
tedavisi
Kan bileşenlerinin
kullanılması
TARTIŞMALI KONULAR
TRANSFÜZYON GEREKSİNİMİ –
SINIR DEĞERLER
• Yoğun bakıma
• Yenidoğan dönemi
• Hemato-Onkoloji hastaları
Aynı Grup Kan Yok-Durum Acil !!!
1. Rh – kan, Rh + için uygun ama ....
2. Rh - anne adaylarına Rh + kan verme
!
3. Rh - kişilere Rh + verirsen Rh
immunglobulini yap
4. Rh – kişilere Rh +, erkek ve yaşlı kadın
uygulanabilir.
117
KMTD 2010 GA
KÖK HÜCRE
TRANSPLANTASYONUNDA
TRANSFÜZYON
Major ABO kan grubu uyumsuz Kök
Hücre Transplantasyonu
Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği
Kan grubu
Alıcı
Verici
Eritrosit
süspansiyonu*
Trombositler: ilk
tercih
Trombositler:
ikinci tercih
Trombositler:
üçüncü tercih
Taze
donmuş
plazma
O
A
O
A
AB
B,O
A,AB
O
B
O
B
AB
A,O
B, AB
A
AB
A
AB
A,B
O
AB
B
AB
B
AB
B,A
O
AB
O
AB
O
AB
A,B
O
AB
Minör ABO kan grubu uyumsuz Kök
Hücre Transplantasyonu
Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği
Kan grubu
Alıcı
Verici
Eritrosit
süspansiyonu*
Trombositler: ilk
tercih
Trombositler:
ikinci tercih
Trombositler:
üçüncü tercih
Taze
donmuş
plazma
A
O
O
A
AB
B,O
A,AB
B
O
O
B
AB
A,O
B, AB
AB
A
O
AB
A,B
O
AB
AB
B
A
AB
A,B
O
AB
AB
O
B
AB
A,B
O
AB
Majör ve Minör ABO kan grubu uyumsuz
Kök Hücre Transplantasyonu
Myeloablasyon ve Engrafment arasında Transfüzyon Desteği
Kan grubu
Alıcı
Verici
Eritrosit
süspansiyonu*
Trombositler: ilk
tercih
Trombositler:
ikinci tercih
Trombositler:
üçüncü tercih
Taze
donmuş
plazma
A
B
O
AB
A,B
O
AB
B
A
O
AB
B,A
O
AB
Trombosit süspansiyonu cevabının
değerlendirilmesi
Parametreler
• CCI (düzeltilmiş yükselme sayısı)
– 1. saat
– 24. saat
• Trombosit cevabı (1.saat)
• Beklenen maksimal trombosit yükselişi (1.saat)
Düzeltilmiş trombosit sayI artIşI
trombosit sayı artışı/mm3 X VA (m2)
CCI=----------------------------------------------transfüze edilen Tr sayısı (x 1011)
Trombosit cevabI
trombosit sayı artışı(x 1011) X KV (L)
PR = --------------------------------------------transfüze edilen Tr sayısı (x 1011)
Beklenen maksimal trombosit
yükselişi (1.saat)
Transfüze edilen trombosit sayısı X F
BMA = -----------------------------------------------1000 X kan volümü (mL)
Kan volümü;
100-85-75 mL/kg (preterm, term, çocuk)
Verilen trombositin %30’u standart olarak dalakta
toplanır
F= 0.62 (normal boyutlu dalak)
F = 0.91 (asplenik hasta)
F= 0.23 ( splenomegali)
Örnek
• Transfüzyon öncesi Tr sayımı: 19 000
• Transfüzyon sonrası Tr sayımı: 49 000
• Verilen Tr süspansiyonu hacmi : 280mL
• Verilen Tr sayısı : 1 380 000/mm3
• Verilen total Tr sayısı: 3.86 x 1011
• Tartı: 36 kg Vücut yüzeyi: 1.2 m2
• Dalak büyüklüğü: 2 cm
Beklenen maksimal trombosit yükselişi
(1.saat)
Transfüze edilen trombosit sayısı X F
= --------------------------------------------------1000 X kan volümü (mL)
3.75 X1011 X 0.23
3.75 X1011 X 0.23
= ---------------------------- = ---------------------1000 X 36 X 75
1000 X 2700
= ≈ 32000
Düzeltilmiş trombosit sayı artIşI
trombosit sayı artışı/mm3 X VA (m2)
CCI= -------------------------------------------------transfüze edilen Tr sayısı (x 1011)
(49 000 -19 000) x 1.2
= ------------------------------------------------2.8 x105 (280 000/mm3) x 1.38x 106
30 000 x 1.2
36 000
= ----------------------- = -------------------= 9326
2.8 x 1.38 X 1011
3.86 X 1011
Trombosit cevabI
trombosit sayı artışı(x 109)/L X KV (L)
PR = ------------------------------------------------transfüze edilen Tr sayısı (x 1011)
(49 -19) x (36 x75)/1000 (L)
PR = ------------------------------------------------2.8 x105 (280 000/mm3) x 1.38x 106
30 x 2.7 (L)
81
PR = ---------------------- = ---------------- = %21
2.8 x1.38 (x1011)
3.86 (x1011)
• CCI: 9326
• PR: % 21
• Beklenen maksimal trombosit yükselişi (1.saat) :
32 000 /mm3
• Hastada 1. saatteki yükselme :
30 000
CCI yorumu
• 1. saat 7500 altında ise alloimmünizasyon
• 1. saat 10 000’nin üstü ve 24. saat 10 000
altında ise immün nedenler dışında yıkım
artışı (ateş, infeksiton/sepsis, DIC, kanama,
splenomegali, amphoterisin B vs. )
Transfüze edilecek ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU hacmi - I
Total kan hacmi X (hedef Hb- ilk Hb)
= ------------------------------------------------ürünün Hb
Transfüze edilecek ERİTROSİT
SÜSPANSİYONU hacmi - II
• Transfüze edilecek eritrosit hacmi =
Vücut ağırlığı (kg) x Hb artışı x transfüzyon faktörü
Transfüzyon faktörü = 3 / Hct (erit süsp)
SAG-M’li eritrosit için: Hct %60 ise 3/0.6 = 5
CAPD ’li eritrosit için : Hct %80 ise 3/0.8 = 3.5
Tam kan için
: Hct %45 ise 3/0.45= 7
Örnek
•
•
•
•
•
•
•
Hasta Vücut Ag : 10 kg
Kan Hacmi : 80 ml /kg
Hemoglobin : 5 g/dL
Hematokrit : % 16
Hedef Hb : 10 g/dL
Dalak palpe edilmedi
SAG-M li eritrosit transfüze edilecek
Örnek
• TERCİH EDİLEN FORMÜL
Transfüze edilecek eritrosit hacmi =
Tartı (kg) x Hb artışı x transfüzyon faktörü
10 x 5 x 5 = 250 ml
Beklenen yükselme olmamIşsa
–
–
–
–
–
Kanama bulgusu
Cerrahiyi takip eden ilk 24 saat
Hemoliz
DİC
Dolaşan kan hacminde değişiklikler (kapiller leak
send., replasman tedavisi., plazma exchange’i)
KOLAY
GELSİN !!!!