yerel yönetim muhasebesi - Türkiye Belediyeler Birliği

advertisement
Zekeriya ÖZDEMİR
İç Denetçi
1966 yılında Kilis’te doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini
memleketinde tamamladı. 1989 yılında Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Kamu Yönetimi Bölümü’nü bitirdi. Aynı üniversitede İktisat Teorisi Anabilim
Dalı’nda yüksek lisansa devam etti. 1991 – 2007 yılları arasında Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünde
Muhasebe Denetmeni olarak görev yaptı.
2000 yılında Maliye Bakanlığınca hazırlık çalışmaları
tamamlanan “Say2000i Web Tabanlı Saymanlık Otomasyon Sistemi” Projesi’nde çeşitli illerde koordinatör olarak
görev yaptı. “Kamuda Tahakkuk Esaslı Muhasebeye Geçiş”
çalışmalarında etkin olarak görev aldı.
Gaziantep Üniversitesi öğretim üyesi Doç.Dr. Mehmet
CİVAN ile birlikte hazırladığı ve Türkiye Belediyeler Birliği
tarafından yayınlanan “Devlet Muhasebesi Standartları”
isimli kitap çalışması bulunmaktadır.
2007 yılından bu yana, Gaziantep Büyükşehir Belediyesinde İç Denetçi olarak görev yapmakta olan Zekeriya ÖZDEMİR, evli ve iki çocuk babasıdır.
E-Mail: ozdemirzekeriya@gmail.com
Tunus Caddesi No: 12 Kavaklıdere / ANKARA
Tel: (0312) 419 21 00 | Faks: (0312) 419 21 30
www.tbb.gov.tr
ISBN: 978-975-6311-68-4
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
Zekeriya ÖZDEMİR
İç Denetçi
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
YEREL YÖNETİM
MUHASEBESİ
Zekeriya ÖZDEMİR
Ankara 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
Zekeriya ÖZDEMİR
İç Denetçi
Ocak, 2013
Ankara
2013 | i
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Tunus Caddesi No: 12, 06680
Kavaklıdere / ANKARA
Tel: (0 312) 419 21 00
Faks: (0 312) 419 21 30
www.tbb.gov.tr
tbb@tbb.gov.tr
ISBN: 978-975-6311-68-4
Tasarım:
Bilal BERBER
Gizem AŞÇIOĞLU
Baskı:
Sistem Ofset Basım Yayın San. Ve Tic. Ltd. Şti.
Strazburg Caddesi No : 31/17
Sıhhiye - ANKARA
Tel: (0 312) 229 18 81
Faks: (0 312) 229 63 97
www. sistemofset.com.tr
sistemofset06@gmail.com
ii | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
Aziz Üstadımın Anısına…
2013 | iii
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
iv | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
SUNUŞ
Bütün belediyelerin doğal üye olduğu kamu tüzel kişiliğine sahip,
ulusal düzeyde kurulan tek yerel yönetim birliği olan Türkiye Belediyeler Birliğinin görevleri arasında, belediyelerin çıkarlarını korumak, gelişmelerine yardımcı olmak, seçilmiş yöneticileri ile personeline yönelik
eğitimler vermek, ulusal ve uluslararası düzeyde belediyeler arasında
yardımlaşma ve işbirliği ile her düzeyde bilgi paylaşımını teşvik etmek,
belediyecilik alanında dünyada ve Türkiye'deki iyi uygulama örneklerinin yaygınlaşmasına yardımcı olmak ve belediyelerle ilgili yasa hazırlıklarına görüş bildirmek yer almaktadır.
Bu kapsamda Birliğimizce hukuktan eğitime, uluslararası faaliyetlerden imar ve şehirciliğe kadar pek çok alanda çalışma yürütülerek belediyelerimize destek olunması hedeflenmektedir. Bu çerçevede sürdürdüğümüz faaliyetlerden biri de çıkardığımız yayınlardır. Belediyecilik ile
ilgili geniş bir yelpazeye dağılan yayınlarımız ile bütün belediyelerimize
ulaşılmakta ve belediyelerin gerek seçilmiş gerekse atanmış tüm görevlilerinin çalışmalarına ışık tutulması amaçlanmaktadır.
Şüphesiz belediyelerimiz değişen mevzuat karşısında daha fazla
bilgi edinme ihtiyacı duymaktadır. Bilindiği gibi 5018 sayılı Kamu Mali
Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun yürürlüğe girmesiyle kamuda tahakkuk esaslı muhasebe sistemine geçilmiştir. Daha sonra yayınlanan Genel
Yönetim Muhasebe Yönetmeliği, Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ve Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile de kamuda
muhasebe uygulamalarında paralellik kurulması hedeflenmiştir. Merkezi yönetimin muhasebe uygulamaları ile ilgili geçtiğimiz dönem içerisinde oldukça önemli ölçüde eser çalışması yapılmış olmasına rağmen, yerel yönetimlerin muhasebe uygulamaları ile ilgili eser çalışmaları sınırlı
sayıda kalmıştır. Birliğimizin tüm yerel yönetim çalışanlarına kazandırdığı, bu Yerel Yönetim Muhasebesi kitabının yaygın muhasebe uygulamalarını detaylara inerek örneklendirmenin yanı sıra, ilgililerin karşılaşma olasılığı bulunan olayları da gözeterek yapılan son derece titiz bir
çalışmanın ürünü olduğu görülmektedir.
Öncelikli bir ihtiyaç olduğu tartışmasız olan yerel yönetim muhasebesi alanındaki bu değerli eseri hazırlayan Zekeriya ÖZDEMİR'e teşekkür eder, yerel yönetimlerimizin seçilmiş ve atanmış bütün görevlilerinin çalışmalarına ışık tutacağına olan inancımla yararlı olmasını temenni
ederim.
Hayrettin GÜNGÖR
Türkiye Belediyeler Birliği
Genel Sekreteri
2013 | v
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
vi | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
ÖNSÖZ
Son yıllarda muhasebe mesleğinin önemi günden güne artmıştır.
Bunun nedeni teknolojinin hızlanması, kurumların şeffaflaşması, buna bağlı olarak tüm toplumun aydınlatılması ve meslekle ilgili uluslararası standartların oluşmasıdır. Özellikle, yasal kurum ve şahıslar
için kamu kurumları ile özel teşekküllerin mali tablolarının şeffaf ve
ayrıntılı bir şekilde düzenlenmesi ve yayınlanması mesleğin gelişmesini hızlandırmıştır.
Günümüzde kamu kurumları ile özel kuruluşların üçüncü şahıs
ve teşekküllerle olan ticari ilişkileri tarihin hiçbir döneminde olmayacak kadar artmıştır. Bu durum, üçüncü şahısların aydınlatılması ve
bilgilendirilmesi gereğinin de bir sonucu olarak mesleğin gelişimini
ve detaylandırılmasını da beraberinde getirmiştir. Özetle, belirtilen
bu konu çerçevesinde kamu kurumlarının muhasebe departmanlarında çalışan kişilerin uluslararası standartlarda muhasebe yapmasını
ve mali tablolar düzenlenmesini zorunlu kılmıştır.
Bu bağlamda, Zekeriya ÖZDEMİR tarafından hazırlanan Yerel
Yönetim Muhasebesi kitabını ayrıntılı bir biçimde incelemiş bulunmaktayım. Kitabın kamu muhasebesini ince ayrıntılarına inerek vermesi, hesapları tek tek inceleyerek açıklaması, örnek mali tabloların
hazırlanmış olması ve yerel yönetimlerde uygulama alanı bulabilecek
mali tablo analiz yöntemlerine yer verilmiş olması; bu kitaptan yararlanacaklara çok ciddi fayda sağlayacağı kanaatine varmama sağlamıştır. On üç bölümden oluşan bu kitabın son yıllarda çıkan sahasında ciddi bir kaynak olduğu düşüncesindeyim.
Kitaba özenli bir emek veren ve özellikle kamu kuruluşları açısından referans bir kaynak olması için çalışan Sayın Zekeriya ÖZDEMİR’ i canı gönülden tebrik ediyorum. Kitabın uygulayıcılara yararlı olacağı düşüncesiyle, yazara ve kullanıcılarına çalışmalarında
başarılar dilerim.
Doç. Dr. Mehmet CİVAN
Gaziantep Üniversitesi
2013 | vii
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
viii | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
İÇİNDEKİLER
BİRİNCİ BÖLÜM ................................................................................3
A) GENEL BİLGİLER .........................................................................3
1.KAMU MUHASEBESİ ................................................................................... 3
2.TAHAKKUK ESASLI KAMU MUHASEBESİ ..................................................... 5
3.ÖNEMLİ KAVRAMLAR ................................................................................ 6
3.1.Yerel Yönetim .......................................................................................... 6
3.2.Üst Yönetici ............................................................................................. 7
3.3.Harcama Birimi ve Harcama Yetkilisi ....................................................... 7
3.4.Muhasebe Birimi ve Muhasebe Yetkilisi................................................ 10
3.5.Harcama Yetkilisi Mutemedi ................................................................. 12
3.6.Muhasebe Yetkilisi Mutemedi ............................................................... 12
3.7.Vezne ..................................................................................................... 14
3.8.Ambar .................................................................................................... 14
B) MUHASEBE VE DİĞER MEVZUAT DÜZENLEMELERİ .... 14
C) TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER .................................. 15
1- MUHASEBE DEFTERLERİ .......................................................................... 15
2- DİĞER DEFTERLER ................................................................................... 15
2.1.Borçlular defteri .................................................................................... 15
2.2.Duran varlıklar amortisman ve yeniden değerleme defteri .................. 15
2.3.Kadro ve aylık raporu ............................................................................ 16
2.4.Kadro defteri ......................................................................................... 16
2.5.Alındı kayıt defteri ................................................................................. 16
2.6.Arşiv defteri ........................................................................................... 16
D) KULLANILMASI ZORUNLU ALINDILAR ............................ 16
E) YEVMİYE SİSTEMİ VE MUHASEBELEŞTİRME BELGELERİ
..................................................................................................................... 17
2013 | ix
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
F) HESAP PLANI ............................................................................. 18
İKİNCİ BÖLÜM ................................................................................ 27
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ......... 27
A) HAZIR DEĞERLER .................................................................... 27
1- 100 KASA HESABI .................................................................................... 27
1.1.Kasa Sayım Noksanları ve Fazlaları ........................................................ 27
1.2.Kasadan Yapılacak Ödemeler ................................................................ 28
1.3.Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması .................................................... 28
1.4.Veznedarın kasa ihtiyacı için bankadan alacağı paralar ........................ 29
1.5.Kasanın Kontrolü ................................................................................... 29
1.6.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 29
2- 101 ALINAN ÇEKLER HESABI .................................................................... 32
2.1.Çekle Tahsilâtta Dikkat Edilecek Hususlar ............................................. 33
2.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 33
3- 102 BANKA HESABI ................................................................................. 35
3.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 39
4- 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI........................... 42
4.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 43
5- 104 PROJE ÖZEL HESABI .......................................................................... 43
5.1.Hibeler ................................................................................................... 43
5.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 46
6- 105 DÖVİZ HESABI ................................................................................... 53
7- 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI ............................................... 53
7.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 54
8- 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI ....................................................... 56
8.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 56
9- 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI .......................... 57
9.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 57
B) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR ...................................... 58
x | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
1- 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI ............................................................. 58
2- 118 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI ................................ 58
2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar . 59
2.2.Menkul Kıymet ve Varlık Hesaplarına Ait Örnekler ............................... 59
C) KISA VADELİ FAALİYET ALACAKLARI .............................. 61
1- 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI .................................................... 62
2- 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI ....................................... 63
3- 122 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI ...................... 64
4- 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI .................................... 64
5- 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI ............................................... 64
D) UZUN VADELİ FAALİYET ALACAKLARI ............................ 65
1- 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI .................................................... 65
2- 222 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR HESABI ...................... 65
3- 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI ............................................... 65
3.1.Faaliyet Hesaplarına Ait Örnekler .......................................................... 65
E) KISA VADELİ KURUM ALACAKLARI ................................... 71
1- 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI.................... 72
2- 137 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI HESABI ........................................... 72
F) UZUN VADELİ KURUM ALACAKLARI ................................. 72
1- 232 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI.................... 72
1.1.Kurum Alacakları Hesaplarına Ait Örnekler ........................................... 72
G) DİĞER ALACAKLAR ................................................................. 74
1- 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI ....................................................... 74
1.1.Kişilerden Alacaklar Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar ................... 74
1.2.Alacakların tahsil şekilleri ...................................................................... 75
2013 | xi
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
1.3.Faiz ve başlangıç tarihi ........................................................................... 76
1.4.Toplu Yatırılan Paralarda Anapara ve Faizin Ayrıştırılması .................... 77
1.5.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 79
H) STOKLAR .................................................................................... 83
1- 150 İLK MADDE VE MALZEMELER HESABI ............................................... 84
2- 153 TİCARİ MALLAR HESABI .................................................................... 84
3- 157 DİĞER STOKLAR HESABI .................................................................... 84
3.1.Stok İşlemlerinde Dikkat Edilecek Temel Konular ................................. 84
3.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 85
I) ÖN ÖDEMELER ........................................................................... 88
1- 160 İŞ AVANS VE KREDİLER HESABI ......................................................... 88
1.1.İş Avans ve Kredileri İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar .......................... 88
1.2.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 89
2- 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI ......................................................... 90
2.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 91
3- 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI .......................................... 93
3.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 94
4- 164 AKREDİTİFLER HESABI ....................................................................... 95
4.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 96
5- 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI ........ 96
5.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 97
6- 166 PROJE ÖZEL HESABINDAN VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER HESABI
............................................................................................................................ 98
6.1.Hesaba Ait Örnekler .............................................................................. 98
7- 167 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KULLANIMLARI AVANS VE AKREDİTİFLER
HESABI ................................................................................................................. 99
İ) GELECEK AYLARA AİT GİDERLER .................................... 100
1- 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI ......................................... 100
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 100
xii | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
J) DİĞER DÖNEN VARLIK HESAPLARI ................................. 100
1- 190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI .................................... 100
2- 191 İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI .................................. 101
2.1.KDV İle İlgili Genel Bilgiler ................................................................... 101
2.2.KDV Hesaplarına Ait Örnekler ............................................................. 102
3- 197 SAYIM NOKSANLARI HESABI ........................................................... 103
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 103
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ......................................................................... 107
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER ...... 107
A) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR ................................... 107
1- 217 MENKUL VARLIKLAR HESABI ........................................................... 107
2- 218 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI .............................. 107
2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar
............................................................................................................................ 108
2.2.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 108
B) MALİ DURAN VARLIKLAR .................................................. 109
1- 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI ................... 109
2- 241 MAL VE HİZMET ÜRETEN KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER
HESABI ............................................................................................................... 110
2.1.Yatırılan Sermayelerle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar .......................... 110
2.2.Mali Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler ........................................ 110
C) MADDİ DURAN VARLIKLAR .............................................. 112
1- 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI ............................................................. 112
2- 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI ...................................... 113
3- 252 BİNALAR HESABI ............................................................................. 113
4- 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI .............................................. 113
2013 | xiii
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
5- 254 TAŞITLAR HESABI ............................................................................ 113
6- 255 DEMİRBAŞLAR HESABI .................................................................... 113
7- 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI ...................................... 113
8- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI .............................................. 113
8.1.Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar .......................... 115
8.2.Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri ................. 115
8.3.Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi .................. 116
9- 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI ........................................ 116
10- 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI ........................................................ 116
10.1.Maddi Duran Varlıklarla İlgili Dikkat Edilecek Hususlar ..................... 117
10.2.Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler: ............................................. 121
D) MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR ........................ 137
1- 260 HAKLAR HESABI .............................................................................. 137
2- 264 ÖZEL MALİYETLER HESABI .............................................................. 137
3- 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI .............................................. 137
3.1.Hesap Grubuna Ait örnekler: ............................................................... 137
E) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER .................................. 139
1- 280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER HESABI ......................................... 139
1.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 139
F) DİĞER DURAN VARLIKLAR ................................................ 140
1- 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI
.......................................................................................................................... 140
2- 297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR HESABI ...................................... 140
3- 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-) .......................................... 140
3.1.Hesaplara Ait Örnekler: ....................................................................... 140
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM................................................................... 145
xiv | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE
İŞLEMLER .............................................................................................. 145
A) GENEL HÜKÜMLER............................................................... 145
1- DIŞ BORÇLANMA ................................................................................... 147
2- İÇ BORÇLANMA ..................................................................................... 148
3- TAHVİL İHRACI SURETİYLE BORÇLANMA ............................................... 150
4- BELEDİYELERDE BORÇLANMA SINIRI ..................................................... 152
5- BORÇLANMADA İZİN ALINACAK YERLER ................................................ 152
6- BAĞLI İDARELERİN BORÇLANMASI ........................................................ 153
B) KISA VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR ...................................... 154
1- 300 BANKA KREDİLERİ HESABI .............................................................. 155
1.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 155
2- 303 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI .................................. 158
2.1.Hesaba Ait Örnekler: ........................................................................... 158
3- 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI ..................................... 159
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 159
4- 309 KISA VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI ................................ 160
4.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 160
C) KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR.................................... 160
1- 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI ........................ 160
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 160
D) FAALİYET BORÇLARI .......................................................... 163
1- 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI ........................................................... 163
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 164
2- 322 BÜTÇELEŞTİRİLECEK BORÇLAR HESABI ............................................ 166
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 166
2013 | xv
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
E) EMANET YABANCI KAYNAKLAR ...................................... 167
1- 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI ................................... 167
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 168
2- 333 EMANETLER HESABI ....................................................................... 170
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 170
F) ALINAN KISA VADELİ AVANSLAR .................................... 173
1- 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI............................................... 173
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 173
2- 349 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI .................................................. 174
G) ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER ........................... 174
1- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI ............................................ 174
1.1.Damga Vergisi ...................................................................................... 175
1.2.Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj) ............................................................. 176
1.3.Katma Değer Vergisi Tevkifatı ............................................................. 178
1.4.KDV Tevkifatına Tabi İşler ve Tevkifat Oranları ................................... 180
1.5.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 182
2- 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI ........................ 185
3- SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI ............................................................... 186
3.1. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (a) Bendi
Kapsamında Sigortalı sayılanlarla İlgili İşlemler (eski ssk’lılar ve 01.10.2008
tarihinden sonra işe başlayan İşçiler) ................................................................. 187
3.1.1.Prime Esas Kazanç ........................................................................ 187
3.1.2.Prim Türleri ve Oranları ................................................................ 190
3.1.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna
Verilme Şekil ve Süreleri ................................................................................ 190
3.1.4.Primlerin Ödenme Süresi ............................................................. 190
3.2. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının (c) Bendi
Kapsamında Sigortalı Sayılanlardan Aylıklarını Personel Kanunlarına Göre Alanlar
İle Sözleşmeli ve Kadro Karşılığı Sözleşmeli Personel ......................................... 191
3.2.1. 01.10.2008 Tarihinden Sonra İlk Defa İşe Başlayanlar ................ 191
3.2.2. 01.10.2008 tarihinden Önce İşe Başlayanlar ............................... 194
3.2.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilme Şekli ve Süresi ........... 195
3.2.4.Primlerin/Keseneklerin Ödenme Süresi ....................................... 195
3.2.5.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Süresi İçinde Verilmemesi
Durumunda Uygulanacak İdari Para Cezaları ................................................. 196
xvi | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
3.2.6.Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme Cezası ve
Gecikme Zammı ............................................................................................. 197
3.3.Sosyal Güvenlik Kurumuna Fazla veya Yersiz Olarak Gönderilen Tutarlar
Hakkında Yapılacak İşlemler ............................................................................... 197
3.4.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 198
4- 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA YAPILAN TAHSİLÂTLAR
HESABI ............................................................................................................... 199
4.1.İşsizlik Sigortası .................................................................................... 200
4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 200
5- 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI ................................................. 201
5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 201
6- 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE
DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HESABI ....................................................................... 202
6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 202
H) KISA VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI ............ 203
1- 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI ............................................. 203
1.1.Kıdem Tazminatı Verilmesinin Koşulları .............................................. 203
1.2. Memur Emekli İkramiyesi İçin Karşılık Ayrılması ................................ 205
1.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 205
2- 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI .................................. 206
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 207
I) GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI ................................................................................. 208
1- 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI .......................................... 208
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 208
2- 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI ....................................................... 209
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 209
İ) DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR ................. 210
1- 391 HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI ................................ 210
1.1.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Teslim ve Hizmetler ...................... 211
1.2.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Olmayan Teslim ve Hizmetler ...... 211
1.3. Gecikme Cezaları ve Tazminatlarda KDV ............................................ 212
1.4.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 213
2013 | xvii
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2- 397 SAYIM FAZLALARI HESABI ............................................................... 215
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 215
3- 399 DİĞER ÇEŞİTLİ KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR HESABI ............ 216
BEŞİNCİ BÖLÜM .......................................................................... 219
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE
İŞLEMLER .............................................................................................. 219
A) UZUN VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR .................................... 219
1- 400 BANKA KREDİLERİ HESABI .............................................................. 219
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 219
2- 403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI .................................. 220
3- 404 TAHVİLLER HESABI .......................................................................... 221
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 221
4- 409 UZUN VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI .............................. 222
B) UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR ................................. 222
1- 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI ............................................................. 222
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 222
C) DİĞER BORÇLAR ................................................................... 224
1- 430 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI ................................... 224
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 224
2- 438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR
HESABI ............................................................................................................... 225
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 225
D) ALINAN UZUN VADELİ AVANSLAR.................................. 226
1- 440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI............................................... 226
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 226
2- 449 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI .................................................. 227
xviii | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
E) UZUN VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI ........... 227
1- 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI ............................................. 227
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 227
2- 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI .................................. 228
F) GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI ................................................................................. 228
1- 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HESABI .......................................... 228
2- 481 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI ....................................................... 229
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 229
G) DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR .............. 229
ALTINCI BÖLÜM ......................................................................... 233
A) ÖZ KAYNAKLAR .................................................................... 233
1- 500 NET DEĞER HESABI ......................................................................... 233
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 233
B) DEĞER HAREKETLERİ......................................................... 234
1- 511 MUHASEBE BİRİMLERİ ARASI İŞLEMLER HESABI ............................. 234
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 235
2- 519 DEĞER HAREKETLERİ SONUÇ HESABI .............................................. 236
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 236
3- 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI ........................................ 238
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 239
4- 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI ................. 240
4.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 240
5- 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ............... 241
5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 241
6- 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI ............................ 242
6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 242
2013 | xix
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
7- 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI .......................... 243
7.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 243
YEDİNCİ BÖLÜM ......................................................................... 247
FAALİYET HESAPLARI .............................................................. 247
1- 600 GELİRLER HESABI ............................................................................ 247
1.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 247
2- 630 GİDERLER HESABI ........................................................................... 253
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 254
3- 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI ......................................................... 258
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 258
SEKİZİNCİ BÖLÜM ...................................................................... 263
BÜTÇE HESAPLARI .................................................................... 263
1- 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI ................................................................ 263
1.1.Yerel Yönetim Gelirlerinden Ayrılacak İller Bankası Payı ..................... 264
1.2.Bütçe Gelirleri Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar .......................... 265
1.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 266
2- 805 GELİR YANSITMA HESABI ................................................................ 269
2.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 269
3- 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI ............................. 270
3.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 270
4- 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI ............................................................... 272
4.1.Muhasebe Birimlerince Ödeme Öncesi Yapılacak İnceleme ............... 272
4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 275
5- 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI ......................................... 278
5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 278
6- 835 GİDER YANSITMA HESABI ............................................................... 279
6.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 279
7- 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI ......................................... 279
7.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 280
xx | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
DOKUZUNCU BÖLÜM ................................................................ 285
NAZIM HESAPLAR ...................................................................... 285
A) BELEDİYE BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE
KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI......................................... 286
1- 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI................................... 286
2- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI ............................................................ 287
3- 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI........................................................... 288
4- 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI
.......................................................................................................................... 288
5- 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HEDABI .................. 288
5.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 288
B) İL ÖZEL İDARELERİNDE KULLANILACAK ÖDENEK
HESAPLARI ........................................................................................... 293
1- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI ............................................................ 295
2- 902 BÜTÇE ÖDENEK HAREKETLERİ HESABI ............................................ 295
2.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 295
C) NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL
KIYMETLER .......................................................................................... 305
1- 910 TEMİNAT MEKTUPLARI ve 911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ
HESABI ............................................................................................................... 305
1.1.Hesaplara Ait Örnekler ........................................................................ 307
2- 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI ve 913 KİŞİLERE AİT
MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI .............................................................. 309
2.1.Kişilere Ait Menkul Kıymet Çeşitleri .................................................... 309
2.2.Kişilere Ait Menkul Kıymetlerin Alınması, Saklanması ve Verilmesi .... 310
2.3.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 311
3- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN TEMİNAT OLARAK VERİLEN DEĞERLER
.......................................................................................................................... 312
3.1.Taşınır/Taşınmaz Varlıklar ile Menkul Kıymetlerin Teminat Verilmesi 314
2013 | xxi
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3.2.Banka Teminat Mektuplarının Teminat Verilmesi ............................... 317
4- 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI ve 921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI
HESABI ............................................................................................................... 318
4.1.Taahhüt Hesaplarında Dikkat Edilecek Hususlar ................................. 318
4.2.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 319
5- 990 KİRAYA VERİLEN DURAN VARLIKLAR HESABI VE 999 DİĞER NAZIM
HESAPLAR KARŞILIK HESABI............................................................................... 320
5.1.Hesaba Ait Örnekler ............................................................................ 321
ONUNCU BÖLÜM ......................................................................... 325
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ ........................................................ 325
1- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN YAPILACAK ORTAK DÖNEM SONU
İŞLEMLERİ .......................................................................................................... 325
2- BELEDİYE, BAĞLI KURULUŞ VE BİRLİKLERDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ .................................................................................. 327
3- İL ÖZEL İDARELERİNDE ÖDENEK HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU
İŞLEMLERİ .......................................................................................................... 327
4- İL ÖZEL İDARELERİNDE DEĞER HAREKETLERİ HESABINA İLİŞKİN DÖNEM
SONU İŞLEMLERİ ................................................................................................ 328
ONBİRİNCİ BÖLÜM .................................................................... 331
DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ.......................................................... 331
ONİKİNCİ BÖLÜM ....................................................................... 335
MALİ TABLOLAR ........................................................................ 335
1- TEMEL MALİ TABLOLAR ......................................................................... 336
1.1.Bilanço ................................................................................................. 337
1.2.Faaliyet Sonuçları Tablosu ................................................................... 339
2- MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ ...................................................................... 340
2.1.Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi ......................................... 340
2.2.Oran (Rasyo) Analizi ............................................................................ 341
xxii | 2013
YEREL YÖNETİM MUHASEBESİ
2.2.1.Likidite Oranları ............................................................................ 341
2.2.2.Mali Yapı Oranları ........................................................................ 341
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM ................................................................... 345
1- ÖRNEK UYGULAMA ............................................................................... 345
1.1.Dönem İçi İşlemlerle İlgili Varsayımlar ................................................ 350
1.2.(G) Belediyesinin 200Y+1 Yılı Muhasebe İşlemleri .............................. 351
1.3.Dönem Sonu İşlemleri ......................................................................... 357
EKLER............................................................................................. 381
GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ .............................................. 383
MAHALLİ İDARELER HARCAMA BELGELERİ YÖNETMELİĞİ ......................... 461
MAHALLİ İDARELER BÜTÇE İÇİ İŞLETME YÖNETMELİĞİ .............................. 491
ÖN ÖDEME ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK ........................... 496
MUHASEBE YETKİLİLERİNİN EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ İLE ÇALIŞMA
USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ...................................................... 505
MUHASEBE YETKİLİSİ MUTEMETLERİNİN GÖREVLENDİRİLMELERİ, YETKİLERİ,
DENETİMİ VE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI HAKKINDA YÖNETMELİK ................. 521
TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ ...................................................................... 533
KAMU İDARELERİNE AİT TAŞINMAZLARIN KAYDINA İLİŞKİN YÖNETMELİK 555
AMORTİSMAN UYGULAMASI İLE İLGİLİ GENEL TEBLİĞ .............................. 561
HARCAMALARIN EKONOMİK SINIFLANDIRMASINA İLİŞKİN REHBER ......... 572
2013 | xxiii
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
xxiv | 2013
GENEL BİLGİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
GENEL BİLGİLER
2013 | 1
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2 | 2013
GENEL BİLGİLER
BİRİNCİ BÖLÜM
A) GENEL BİLGİLER
1.KAMU MUHASEBESİ
Muhasebe, işletme faaliyetlerinin tamamen veya kısmen mali nitelik taşıyan ve para ile ifade edilebilen işlemlerine ait bilgileri anlamlı ve güvenilir olacak şekilde toplamak, kaydetmek, tasnif etmek ve
analiz edip yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumların bilgi ihtiyacına yönelik raporlar üretip sunan bir bilgi sistemidir. Bu tanımdan
hareketle Kamu Muhasebesini; Devletin icra ettiği faaliyetlere ilişkin
meydana gelen mali nitelikteki işlemlerine ait bilgilerin toplanması,
kaydedilmesi, sınıflandırılması ve analiz edilip yorumlanması suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar halinde sunan bir bilgi sistemi
olarak tanımlamak mümkündür. Tanımda ifade edilen ilgili kişi ve
kurumlardan kasıt, idare bünyesinde politika oluşturan kişiler, yerliyabancı yatırımcılar, akademisyenler, halk v.b.dir. Kamu Muhasebesi
kullanıcı kişi ve kurumlara doğru ve tutarlı bilgi sağlamak görevini
yerine getirir.
Kamu Muhasebesinin temel amacı, Devletin ve diğer kamu kuruluşlarının bir mali yıla ait faaliyet sonuçlarının bütçelenmiş gelir ve
giderlere uygunluğunun kontrolünü sağlamaktır. Kamu Muhasebesi
bu amaca yönelik olarak mali yıl içerisinde gerçekleşen gelir ve giderleri sağlıklı bir biçimde tespit eder ve faaliyet sonuçlarını raporlar
şeklinde ortaya koyar.
Kamu Muhasebesinin diğer bir amacı ise Devlete ve diğer yönetim birimlerine ait varlık ve kaynakları en iyi şekilde izlemek ve dönem sonlarında ilgililere ihtiyaçlarına uygun bir şekilde raporlamaktır.
Kamu Muhasebesinin mali yönetim aracı olma yönündeki bir
diğer amacı ise, Devletin gerçekleştirdiği hizmetlerin maliyetlerini
ortaya koyarak, verimlilik analizlerine temel oluşturmaktır. Başka bir
deyişle, Devletin icra ettiği faaliyetlerin rasyonel olup olmadığını
tespit etmektir. Bu kapsamda Kamu Muhasebesinin diğer temel bir
amacı da kamu idarelerinin performans kriterlerini gerçekleştirip
2013 | 3
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
gerçekleştiremediklerini denetlemekle görevli denetim birimlerine
yeterli veri üretmektir.
Muhasebe, kamu mali yönetiminde kilit rol oynar. Kamu yönetimlerini yeniden yapılandırma çabası içerisindeki ülkelerin, reform
çalışmalarına muhasebe sistemlerini düzeltmekle ve daha doğru, daha zamanlı, daha güvenilir bilgi üretebilir hale getirmekle başlamaları
rastlantı değildir. Kamu Muhasebesi hükümetlerin mali politikalara
ilişkin işlemlerinin kayıtlarını tutar ve raporlar. Bu nedenle, Kamu
Muhasebesi mali hesap verilebilirliğin ve saydamlığın en önemli unsurudur.
Muhasebe, kamu kaynaklarının nerelerde ve nasıl kullanıldığının hesabını tutmayı kolaylaştıran ve bu suretle kamu kaynaklarını
ellerinde bulunduran yöneticilerin bunları kendilerine verilen izinler
çerçevesinde ve rasyonel olarak kullandıklarının hesabını verebilmelerine olanak sağlayan son derece önemli bir enstrümandır.
Kamu kesiminin ihtiyaç duyacağı tüm mali verilerin günü gününe, doğru, güvenilir bir şekilde kaydedilip saklanması; bunların
işlenerek analiz edilmesi ve böylece üretilen yönetim bilgileri ile mali
bilgilerin karar verme durumundaki yöneticilerin kullanımına zamanlı olarak sunulması sağlıklı bir kamu mali yönetimi için hayati
önem taşır. İyi tasarlanmış bir yönetim bilgi sistemi, karar verme süreçlerinde yöneticilere doğru, güvenilir, zamanlı ve yeterli bilgi sağlar
ve gerekli raporları üretir. Böylece yöneticilerin etkili, zamanlı ve
doğru kararlar almalarına yardımcı olurken, onların hesap verme
yükümlülüklerini yerine getirmelerinde de vazgeçilemez bir rol oynar.
Tahakkuk Esaslı Kamu Muhasebesine geçilebilmesi için, Genel
yönetim kapsamına dahil birimler için muhasebe ve raporlama standartlarını ve çerçeve hesap planını içeren “Devlet Muhasebesi Genel
Yönetmeliği” hazırlanmış ve 19 Kasım 2003 tarihli Resmi Gazetede
2003/6334 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yayımlanmıştır. Bu Yönetmelikte belirlenen esaslara uygun olarak, Merkezi Yönetim Kapsamındaki idareler ve döner sermayeli işletmeler için hazırlanan muhasebe yönetmelikleri yayımlanmış; ardından da yerel yönetimler
için hazırlanan “Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği”
10.03.2006 tarih ve 26104 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Böylece, kamuda tahakkuk esaslı Kamu Muhasebesinin uygulanması bazında önemli bir birliktelik sağlanmıştır.
4 | 2013
GENEL BİLGİLER
2.TAHAKKUK ESASLI KAMU MUHASEBESİ
Bilindiği gibi, “Devlet”, hizmet amacıyla oluşturulmuş kamu kuruluşlarından oluşmaktadır. “Kamu” terimi ise kendisine hizmet sunulan geneli, halkı temsilen kullanılmakta ve hizmet odaklı anlayışların gelişimine paralel olarak da Devlet sözcüğünün ve anlamının yerine ağırlıklı olarak kullanılması tercih edilmektedir. Nitekim, günümüzde bazı yasal düzenlemelerde de “bu yaklaşımın belirleyici olduğu gözlemlenmektedir. Diğer taraftan kamu sektörünün daha
geniş bir anlam ve alana sahip olduğunu ve uygulanan muhasebe
sisteminin de 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda
esasları belirtilen “tahakkuk esaslı muhasebe sistemi” olduğunu gözönünde bulundurduğumuzda “Kamu Muhasebesi” yerine “Kamu
Muhasebesi”nden bahsetmenin daha yerinde olacağı da muhakkaktır.
Tahakkuk esasında işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna bakılmaksızın, ortaya çıktıklarında kaydedilir. Gelirler
hesabı, nakit olarak tahsil edilip edilmediklerine bakılmaksızın, mali
yıl boyunca tahakkuk eden ve genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre gelir olarak kaydedilmesi gereken gelir işlemlerini, giderler
hesabı da, yine, nakit olarak ödenip ödenmediklerine bakılmaksızın,
mali yıl boyunca tahakkuk eden giderlerin toplamını gösterir. Anlaşılacağı gibi, tahakkuk eden gelir ve giderler doğdukları mali yılın hesaplarına ve raporlarına dahil edilirler. Böyle bir yaklaşım, ekonomik
olaylara ilişkin işlemleri ait oldukları mali yılda kaydeder ve raporlar.
Bu özelliği ile dönemsel mali raporlar ilgili faaliyet dönemlerine ilişkin mali işlemleri tam olarak yansıtırlar.
Tahakkuk esasına dayalı muhasebe sistemine göre üretilen mali
raporlar, gelirleri, giderleri (amortisman dahil), varlıkları (mali ve
fiziksel varlıkları, cari ve sermaye varlıklarını), yükümlülükleri ve
diğer ekonomik akımları içerir. Tam tahakkuk esasına dayalı muhasebe, amortisman giderleri dahil, program maliyetlerinin tamamını
hesaplar ve raporlar. Bu yönü ile kamu kaynaklarının etkin, verimli
ve ekonomik kullanılıp kullanılmadığını ya da diğer bir ifade ile kamu yöneticilerinin performanslarının yani iyi yönetici olup olmadıklarının ölçümünde sağlam bir alt yapı oluşturur.
Tahakkuk esasına göre kaydedilen varlıklar; nakit, alacaklı hesaplar, verilen borçlar gibi mali hesapları, fiziksel yapılar, fabrika,
ekipman, tarihi varlıklar, sivil amaçlar için kullanılmak üzere ulusal
savunma hizmetlerinin kullanımına tahsis edilen varlıklar ve doğal
kaynaklar gibi fiziksel varlıkları, denizlerde ve göllerde avlanma
2013 | 5
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
hakkını, yer altı varlıklarını çıkarma hakkı ve patentler gibi diğer
maddi olmayan duran varlıkları kapsar. Fiziksel varlıklar ve diğer
maddi olmayan duran varlıkların muhasebeleştirilmesi ve raporlanması, özellikle bunların özelleştirilmesi sırasında, kamu mali yönetiminde saydamlığı ve hesap verilebilirliği artırır.
Tam tahakkuk esasında bir yükümlülük; geçmişteki bir işleme
veya olaya ilişkin olarak gelecekte ortaya çıkacak olan muhtemel giderler ve varlıklardaki muhtemel azalma olarak ifade edilebilir. Bu
anlamda yükümlülükleri, borç hesaplarını, (sosyal güvenlik ödemeleri dahil) diğer tahakkuk etmiş giderleri ve hesaplarda kayıtlı diğer
borçları içerir.
Taahhüt ve garantilere ilişkin olarak gelecekte doğabilecek yükümlülükler nazım hesaplarda kaydedilir, izlenir ve mali tablolarda
bunlarla ilgili gerekli bilgilere yer verilir. Bu anlamda bir yükümlülük
geçmişteki bir işleme bağlı olarak gelecekte doğabilecek bir yükümlülüğü ifade eder. Tam tahakkuk esasına dayalı muhasebe sisteminde
muhtemel yükümlülükler, gelecekte gerçekleşmesi yüksek olasılık
dahilinde ise, gerçek yükümlülük olarak kabul edilir.
Tam tahakkuk esasına dayalı Kamu Muhasebesinde mali raporlar stoklara ve akımlara ilişkin işlemlerin hepsini kapsar ve stoklarda
akımlara bağlı olarak ortaya çıkan bütün değişimleri gösterir. Bu sisteme göre üretilecek mali raporlar bilanço, faaliyet raporu ve nakit
akım tablosudur. Bu tablolardan elde edilecek anahtar göstergeler ise
net faaliyet dengesi, net borç verme/borç alma, nakit dengesi ve net
değerdeki değişimdir. Bu göstergeler de idarenin ekonomik ve mali
politikalarının etkilerini ve sonuçlarını raporlayarak Kamu hesaplarında saydamlığın ve kamu yönetiminde hesap verilebilirliğin temelini oluşturmaktadır.
3.ÖNEMLİ KAVRAMLAR
Yerel yönetim muhasebe uygulamalarında önem arz eden ve yer
yer de birbirine karıştırılan bazı kavramlar ve tanımlar vardır. Yapılan işleri ve görevleri birbirinden ayırmak ve kişilerin görev ve yetkilerini belirleyebilmek için bu kavramaların bilinmesi gerekir. Bu kavramlardan birkaçı aşağıda açıklanmıştır.
3.1.Yerel Yönetim
Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ve bunlara bağlı birlik
ve idareyi ifade eder.
6 | 2013
GENEL BİLGİLER
Yerel Yönetime Bağlı İdare; Belediyelere bağlı, kanunla kurulan,
ayrı bütçeli ve kamu tüzel kişiliğine haiz su ve kanalizasyon, otobüs,
ulaştırma ve benzeri hizmetleri yürüten idareleri ifade eder.
Yerel Yönetim Birliği; Birden fazla yerel yönetimin, yürütmekle
görevli oldukları hizmetlerden bazılarını birlikte görmek üzere kendi
aralarında kurdukları kamu tüzel kişisidir.
Tüm üyeleri muhtarlıklardan oluşan birlikler ise bu tanımın kapsamının dışındadır.
3.2.Üst Yönetici
5018 sayılı Kanunun getirdiği temel kavramlardan biridir ve Kanunun 11 nci maddesinde sorumlulukları ile beraber tanımlanmıştır.
İl özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, bağlı
idarelerde genel müdür, birliklerde birlik başkanıdır.
Üst yöneticiler:
- İdarelerinin stratejik planlarının ve bütçelerinin kalkınma
planına, yıllık programlara, kurumun stratejik plan ve performans hedefleri ile hizmet gereklerine uygun olarak hazırlanması ve uygulanmasından,
- Sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve
verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan,
- Kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden,
- Malî yönetim ve kontrol sisteminin işleyişinin gözetilmesi
ve izlenmesinden,
Meclislerine karşı sorumludurlar.
3.3.Harcama Birimi ve Harcama Yetkilisi
Yerel yönetim bütçesinde kendisine ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan birime harcama birimi denir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun
31.maddesine göre, bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama
biriminin en üst yöneticisi, harcama yetkilisidir. Bu hükümden de
anlaşılacağı gibi harcama yetkisinin olabilmesi için öncelikle bir harcama birimi ile o harcama birimine tahsis edilen ödeneğin bulunması
gerekmektedir.
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 46 ncı maddesinde, il özel
idare bütçesiyle kendisine ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisi harcama yetkilisi olarak tanımlanmış, ilçelerde
bu yetkinin kaymakam tarafından kullanılacağı belirtilmiştir.
2013 | 7
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
5393 sayılı Belediye Kanununun 63 üncü maddesinde, belediye
bütçesiyle kendisine ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin
en üst yöneticisi, 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu 14 üncü
maddesi uyarınca da mahalli idare birliklerinde birlik başkanı harcama yetkilisi olarak tanımlanmıştır.
Maliye Bakanlığının Harcama Yetkilileri Hakkında 1 Seri Nolu
Genel Tebliği gereğince de yerel yönetimlerde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü ve dördüncü düzeyinde ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim
birimlerinin en üst yöneticilerinin harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk tesisinin buna göre yapılması gerekmektedir.
Harcama yetkilisinin ortaya çıkabilmesi için öncelikle yerel yönetimlerin, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 7 inci
maddesinde belirtilen esas ve usullere göre Yönetmeliğe ekli örnek:1/A ve 1/B numaralı kurumsal sınıflandırma anahtarını kullanarak bütçelerinde birimlerini kodlamış olmaları gerekir.
İl özel idarelerinde kurumsal sınıflandırmanın üçüncü düzeyinde, belediyelerde ise kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde
ödenek tahsis edilen ana hizmet birimleri ve yardımcı hizmet birimleri ile danışma ve denetim birimlerinin en üst yöneticilerinin (amirlerinin) harcama yetkilisi olarak belirlenmesi ve yetki-sorumluluk
tesisinin buna göre yapılması gerekmektedir.
İl özel idarelerinde kurumsal kodlamanın üçüncü düzeyinde
danışma ve denetim birimleri ile yardımcı birimlerin bağlı olduğu
genel sekreterlik ile ana hizmet birimleri bulunmaktadır. Dolayısıyla
il özel idarelerinde genel sekreter ile ana hizmet birimi olan daire
başkanlıklarının yöneticisi olan daire başkanları kendi ödeneklerinin
harcama yetkilileridir.
Belediyeler ile (su ve kanalizasyon idareleri, otobüs ve ulaştırma
idareleri gibi) bağlı kuruluşlarında kurumsal kodlamanın dördüncü
düzeyinde genel sekreterlik, yardımcı birimler (özel kalem, sivil savunma, idari ve mali işler, insan kaynakları, eğitim dairesi, yayın,
arşiv, bilgi işlem, makine ikmal, yazı işleri), danışma ve denetim birimleri ile ana hizmet birimleri bulunmaktadır. Dolayısıyla belediyelerde genel sekreter, yardımcı birimler, danışma ve denetim birim
amirleri (daire başkanı veya müdür) ile ana hizmet birimlerinin üst
yöneticileri (daire başkanı veya müdür) kendi ödeneklerinin harcama
yetkilileridir.
8 | 2013
GENEL BİLGİLER
Bütçelerinin kurumsal sınıflandırmasının dördüncü düzeyinde
harcama birimleri kodlanmakla birlikte, nüfusu 10.000 (onbin) ve
aşağı olan ilçe ve ilk kademe belediyelerinde harcama yetkilisinin
belediye başkanı olması gerektiği hususu, Mahalli İdareler Genel
Müdürlüğünün 24.02.2006 tarih ve B050MAH074000l/45181 sayılı
Genelgesi ile düzenlenmiştir.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde kurumsal
sınıflandırma dört düzey olarak öngörülmekle birlikte, Yönetmeliğe
ekli örnek:1/A ve 1/B numaralı kurumsal sınıflandırma anahtarında
idarelerin beşinci ve daha alt düzeyleri açmalarının isteğe bağlı olduğu belirtilmiştir. Bu durumda kurumsal sınıflandırmanın beşinci düzeyinde kodlanmış olan birimlerin harcama yetkilileri de 1 Seri Nolu
Genel Tebliğ uyarınca dördüncü düzeydeki birimin amiri olacaktır.
Örneğin büyükşehir belediyeleri kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde daire başkanlıklarını kodlayacaklardır. Eğer idare isterse daire başkanlıklarına bağlı şube müdürlüklerini de daire başkanlığının altında beşinci düzeyde kodlayabilir. Şube müdürlüklerine ilişkin olarak yapılacak giderlerde harcama yetkilisi, şube müdürü değil,
kurumsal sınıflandırmanın dördüncü düzeyinde kodlanmış olan daire başkanı olacaktır.
İlçe özel idarelerinde kaymakam, mahalli idare birliklerinde de
birlik başkanı harcama yetkilisidir.
Harcama yetkilisinin kanuni izin, hastalık, geçici görev, disiplin
cezası uygulaması, görevden uzaklaştırma ve benzeri nedenlerle geçici olarak görevinden ayrılması halinde ilgili harcama biriminin harcama yetkilisi vekâleten görevlendirilen kişidir.
Belediye ve il özel idareleri ile bunlara bağlı kuruluşların harcama yetkilileri bu yetkilerini yardımcılarına, yardımcısı olmayanlar ise
hiyerarşik olarak bir alt kademedeki yöneticilere; yerel yönetim birliklerinde birlik başkanı harcama yetkisini birlik genel sekreteri, birlik müdürü veya birim amirlerine kısmen veya tamamen devredebilir.
Her bir harcama işlemi itibarıyla, mal ve hizmet alımlarında ikiyüzellibin Türk Lirasını, yapım işlerinde ise bir milyon Türk Lirasını
aşan harcamalara ilişkin harcama yetkisi hiçbir şekilde devredilemez.1
Bilindiği gibi, yerel yönetimlerde mali hizmetler biriminin yöneticisi (daire başkanı, müdür), yürütmekte olduğu görevin doğası ge1
Harcama Yetkilileri Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1)
2013 | 9
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
reği muhasebe yetkilisidir. Diğer taraftan birimine ait bütçenin de
harcama yetkilisidir. 5018 sayılı Kanunu 60 ncı maddesinde ise harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevlerinin aynı kişide birleşemeyeceği hüküm altına alınmıştır.
Bu nedenle, mali hizmetler birimine ait bütçenin harcama yetkilisi üst yönetici (il özel idarelerinde vali, belediyelerde belediye başkanı, bağlı kuruluşlarda genel müdür, birliklerde birlik başkanı)2
veya üst yöneticinin belirleyeceği başka bir kişi (genel sekreter, genel
sekreter yardımcısı gibi) olmalıdır. Ancak bu belirlenecek kişi, hiçbir
şekilde mali hizmetler birimi yöneticisinin alt kadrosundan biri olmamalıdır. Bu, kamu kurumlarının teşkilatlanmasında benimsenen
hiyerarşik yapıya aykırı bir düzenleme olur ve uygulamada da bir
astın üstüne emir vermesi veya astın üstün emir komuta zinciri içinde
harcama yetkililiği görevini bağımsız bir şekilde yerine getirememesi
gibi sıkıntılara yol açar.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 32 inci
maddesinde harcama yetkilileri, harcama talimatlarının bütçe ilke ve
esaslarına, kanun, tüzük ve yönetmelikler ile diğer mevzuata uygun
olmasından, ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasından sorumlu tutulmuştur.
Kanun, harcama yetkililerinin sorumluluğunu harcama talimatı
verilmesi sırasında göz önünde bulundurmaları gereken üç noktaya (
kanuna uygunluk, bütçedeki tertibine ve ödeneğine uygunluk ve
ödeneklerin etkili, ekonomik ve verimli kullanılması) indirgemiş olmakla birlikte sorumluluk zaman aralığını genişleten Sayıştay Genel
Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/1 sayılı Kararını da göz önünde
bulundurmak gerekmektedir.
3.4.Muhasebe Birimi ve Muhasebe Yetkilisi
Muhasebe Birimi: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanmasına ilişkin muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi,
Muhasebe yetkilisi: Usulüne göre atanmış, muhasebe biriminin
yönetiminden ve yetkili mercilere hesap vermekten sorumlu yöneticisini, ifade eder.3
2
3
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 4)
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 4)
10 | 2013
GENEL BİLGİLER
Muhasebe Hizmeti: Gelirlerin ve Alacakların tahsili, giderlerin
hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler
ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi
ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması
işlemidir. Bu işlemleri yürütenler muhasebe yetkilisidir. Memuriyet
kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur.4
Kanun ve yönetmelik hükümlerinden de anlaşıldığı gibi yerel
yönetimlerde giderlerin ve borçların hak sahiplerine ödenmesi muhasebe yetkililerinin, yani strateji birimi veya mali hizmetler birimi yöneticisinin yetki ve sorumluluğundadır. Bazı yerel yönetimlerde çek
ve gönderme emri gibi bankaya verilen talimatların muhasebe yetkilisinin yanı sıra genel sekreter, genel sekreter yardımcısı veya başkan
yardımcısı gibi idareciler tarafından da imzalandığı, yani ödemenin
çift imzayla yapıldığı şeklinde uygulamalar olduğu bilgisi alınmaktadır. Bu uygulamanın kanunen geçerli bir tarafı yoktur. Ödeme için
muhasebe yetkilisinin imzası yeterlidir ve - yetkisini belirlenen usul
ve esaslar çerçevesinde yazılı olarak devretmesi hariç - bu konuda
muhasebe yetkilisi, tek yetkilidir. Diğer taraftan idari sorumluluğu
olan genel sekreter ve başkan yardımcısı gibi görevlilerin mali sorumluluğa ortak edilmeye çalışılması da başlı başına bir sistem hatasıdır.
Strateji veya mali hizmetler birimi eğer ödemeler konusunda yönetim
kadrosunu bilgilendirmek istiyorsa, bunu çift imza uygulamasının
yerine günlük ödeme listelerini yönetim kadrosunun bilgisine sunarak gerçekleştirmesi daha doğru bir uygulama olacaktır.
Harcama yetkililiği gibi muhasebe yetkililiği de bir unvan değil
görevdir. Memuriyet kadro ve unvanlarının muhasebe yetkilisi niteliğine etkisi yoktur. Önemli olan yukarıda sayılan işlerin yapılıyor
olmasıdır.
Muhasebe yetkilileri ödeme aşamasında, ödeme emri belgesi ve
eki belgeler üzerinde;
 Yetkililerin imzasının tamam olmasını,
 Ödemeye ilişkin ilgili mevzuatında sayılan belgelerin tamam olmasını,
 Maddi hata bulunmamasını,
 Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,
4
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 61)
2013 | 11
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kontrol etmekle yükümlüdür.5
3.5.Harcama Yetkilisi Mutemedi
Harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve
kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı sorumlu,
bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine vermek ve
artan tutarı iade etmekle yükümlü olan görevliyi ifade eder.6
Harcama yetkilisi mutemetlerine ivedi ve zorunlu işler için belli
bir tutara kadar avans verilir7, bu tutarı aşan alımlar için kredi açılması gerekir.
Yerel yönetimlerde harcama yetkilisi mutemedi adına kredi
açılması ili ilgili prosedür açık olarak belirtilmemiştir. Örneğin kredi
izni verilmesi gerekip gerekmediği, gerekiyorsa kim tarafından verileceği hususları açıklıkla belirtilmemiştir. Bunun yerine “dairesinin
göstereceği lüzum üzerine” mutemetler adına herhangi bir banka
veya muhasebe birimi nezdinde kredi açtırılabileceğinin belirtilmesi
ile yetinilmiştir. Bu düzenlemeden harcama yetkilisi mutemetleri
adına kredi açmak için harcama yetkililerinin uygun görüş yazısının
veya onayının yeterli olacağını kabul etmek ve uygulamak sanırım
hukuki açıdan bir sorun oluşturmayacaktır. Ancak harcama yetkililerinin “kredi onaylarında ön ödeme yapılmasını öngören ilgili kanun
ve madde numarası ile ivedilik veya zorunluluk gerekçelerini mutlaka belirtmeleri gerekmektedir.
3.6.Muhasebe Yetkilisi Mutemedi
Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye,
göndermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan muhasebe
yetkilisine karşı sorumlu olan kamu görevlilerini ifade eder.8
Veznedar, tahsildar, icra memuru gibi unvanlarla muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri
geçici olarak almak, vermek ve göndermek üzere görevlendirilenler
muhasebe yetkilisi mutemedidir.
5
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 61)
Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4)
7
Bu tutar, Muhasebat Genel Müdürlüğünce her yıl yayınlanan Parasal Sınırlar Hakkında Tebliğ
ile belirlenmektedir.
8 Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4)
6
12 | 2013
GENEL BİLGİLER
Zorunluluk bulunması halinde yukarıda unvanları belirtilenler
dışında, muhasebe yetkilisi adına para ve parayla ifade edilebilen
değerleri almak, vermek, veznede muhafaza etmek üzere kamu idarelerinin görevli personeli arasından, ilgili muhasebe yetkilisinin de
muvafakati alınarak seçilen personel, harcama yetkilisi tarafından
muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilebilir.9
Muhasebe yetkilisi mutemetleri dışında hiçbir kimse kamu idaresi adına para tahsil edemez, değerleri alamaz, – kanuni düzenlemeler gereğince bankalardan yapılan ödemeler hariç – gönderemez ve
ödeme yapamaz.
Muhasebe yetkilisi mutemetleri, aylıklarını tam olarak almaya
başladıkları tarihten itibaren kefalete tabi tutulur.
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici ayrılmalarında yerlerine, aylığından kefalet aidatı kesilen kişilerden görevlendirme yapılması esastır. Ancak, zorunluluk hallerinde (1500) gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak
tutar kadar para, güvence bedeli olarak alınmak suretiyle diğer personelin de muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilmesi
mümkündür.10 Kefalete tabi olmayan memurlardan bu şekilde tahsil
edilen güvence bedellerinin Kefalet Sandığına gönderilmeyip, görevin bitimi ile birlikte memura iade edilmesi gerektiği kanaatindeyiz.
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici veya kesin olarak ayrılmalarında, ayrılan mutemet ile yeni mutemet arasında
devir işlemi yapılır.
Görevinden kesin olarak ayrılacak muhasebe yetkilisi mutemedi,
muhasebe yetkilisine hesabını vererek ibra edilmedikçe, görevinden
ilişiği kesilemez. Birimlerin bu hususa dikkat etmeleri gerekir.
Muhasebe biriminde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri, her ne adla olursa olsun tahsil ettikleri paraları ve kendilerine
teslim edilen değerleri muhasebe biriminin veznesinde muhafaza
etmek zorundadır ve kayıplardan sorumludurlar.
Muhasebe birimi hizmet binası dışında veya muhasebe biriminin
bulunduğu yerin belediye hudutları dışında görevlendirilen muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilâtın, miktarı ne olursa olsun en çok yedi günde bir ve her halde mali yılın son iş gününde
9
Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 5)
10 2489 sayılı Kefalet Kanunu (Madde 2)
2013 | 13
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
muhasebe biriminin veznesine veya banka hesabına yatırılması zorunludur.11
Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince çekle tahsilât yapılması durumunda, çekin en geç ertesi iş
günü içinde muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi zorunludur.
3.7.Vezne
Muhasebe birimine teslim edilen tedavüldeki Türk parası, döviz,
çek, senet, menkul kıymetler ve teminat mektuplarının muhafaza
edildiği yeri ifade eder.12
3.8.Ambar
Kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri ifade eder.13
B) MUHASEBE VE DİĞER MEVZUAT DÜZENLEMELERİ
Yerel yönetimler, muhasebe iş ve işlemlerinin tabi olduğu usul ve
esaslar, ilke ve prensipler açısından 01.01.2006 tarihinde yürürlüğe giren
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine tabidir.
Bütçe prensipleri ile muhasebe kayıt ve işlemleri açısından 1.01.2007
tarihinde yürürlüğe giren Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğine tabidir.
Ayrıca, - hesapların niteliği ve işleyişleri hariç olmak üzere – hesaba ilişkin işlemler, değerlerin alınıp verilmesi ve kaydedilmesinde kullanılacak alındı, defter ve belge örnekleri, yönetim dönemi işlemleri, değerlerin
yılsonu sayımları, muhasebe yetkilileri ve veznedarlar arasındaki devir işlemleri gibi hususlarda Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde hüküm bulunmayan hallerde Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Ön ödemelerle ilgili konularda Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe
Yönetmeliğinde hüküm bulunmayan hallerde 01.01.2006 tarihinde
yürürlüğe giren Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
hükümleri uygulanır.
11 Tahsilât miktarının Muhasebat Genel Müdürlüğünce her yıl parasal sınırlarla ilgili tebliği ile
belirlenen miktara ulaşması halinde yedi günlük süre beklenilmeksizin muhasebe biriminin veznesine yatırılması gerekir.
12 Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi, Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 4)
13 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 4)
14 | 2013
GENEL BİLGİLER
Ayrıca aşağıda ismi geçen yönetmelikler de yerel yönetimleri
doğrudan ilgilendiren mevzuat düzenlemeleridir:
- Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.
- Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik.
- Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği.
- Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik.
- Taşınır Mal Yönetmeliği.
- Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik
C) TUTULMASI ZORUNLU DEFTERLER
1- MUHASEBE DEFTERLERİ
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin
44.maddesinde muhasebe birimlerinde muhasebe işlemleri ile bağlantılı tutulması gereken defterler:
 Yevmiye defteri
 Büyük defter
 Kasa defteri
 Yardımcı hesap defterleri
Olarak sayılmıştır.
Söz konusu defterler, dünya genelinde uygulanan her muhasebe
sisteminde tutulan evrensel defterlerdir. Tahakkuk esaslı Kamu Muhasebesi de bu evrensel uygulamayı göz ardı etmemiştir.
2- DİĞER DEFTERLER
2.1.Borçlular defteri
Bu defter, memur aylıklarından veya diğer istihkak sahiplerinin
alacaklarından kesilmek üzere, icra ve diğer dairelerden gelen haciz
kararları ve yazılarla bildirilen alacakların takip ve tahsili için tutulmaktadır.
2.2.Duran varlıklar amortisman ve yeniden değerleme defteri
Duran varlıkların amortisman ve yeniden değerlemesine ilişkin
bilgilerin duran varlıkların çeşidine göre bölümler açılmak suretiyle
kaydedildiği defterdir.
2013 | 15
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2.3.Kadro ve aylık raporu
Memurların özlük durumları ile kendilerine ödenen aylık ve diğer özlük haklarına ilişkin bilgilerin kaydedildiği bu rapor, günümüzde muhasebe programları tarafından üretilmektedir.
2.4.Kadro defteri
Gelen memur kadroları ile bunlardan yapılan iptallerin topluca
kaydedildiği bir defterdir.
2.5.Alındı kayıt defteri
Muhasebe biriminde kullanılan alındılar, muhasebe mutemedi
alındısı, tahsildar alındısı, teslimat müzekkeresi, gönderme emri,
kredi ödeme emri ve banka çeki gibi belgeler ile bu deftere kaydedilmesi gereken diğer benzeri belgelerin çeşitlerine göre açılacak bölümlere kaydedildiği defterdir.
2.6.Arşiv defteri
Eski yıllara ait olup muhasebe birimince kullanılmasına gerek
kalmayan defter, yazışma dosyaları ve 5 yıl önceye ait alındı ve çek
dipkoçanları ile diğer belgelerden arşive kaldırılacakların kaydedildiği defterdir.
Kurumlar ihtiyaç duydukları diğer defterleri de şekil ve içeriğini
kendileri belirleyerek bastırıp kullanabilirler.
Yukarıda bahsedilen defterler, belirtilen bilgileri kapsamak kaydıyla adedine bağlı kalmaksızın bilgisayarda düzenlenebilir.
Bilindiği gibi, yakın bir zamana kadar, kamuda muhasebe kayıtları ile beraber bütün bu defterler de elle tutulurdu. Yapılan hataları
bulmak ve düzeltmek için ne kadar uğraşıldığını eski memurlar çok
iyi bilirler. Günümüzde ise en sağlıklı olan, muhasebe işlemleri ile
ilgili defterlerle beraber yukarıda saydığımız defter ve raporların da
muhasebe veya otomasyon programları tarafından oluşturulması
veya program üzerinde tutulmasıdır.
D) KULLANILMASI ZORUNLU ALINDILAR
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 50 nci
maddesinde “Alındı Belgesi, Vergi Dairesi Alındısı, Mahsup Alındısı,
Tahsildar Alındısı Muhasebe Yetkilisi Mutemedi Alındısı, Teslimat
Müzekkeresi, Gönderme Emri, Döviz Gönderme Emri” yerine göre
kullanılması gerekli alındılar olarak sayılmıştır.
Yerel yönetimlerin yukarıda adı geçen alındıları kendi isim ve
amblemlerini de içerecek şekilde düzenleyip matbaalarda bastırmak
suretiyle kullandıkları görülmektedir. Maliye Bakanlığı Muhasebat
16 | 2013
GENEL BİLGİLER
Genel Müdürlüğü tarafından basım ve dağıtımı yapılan alındıların
Defterdarlıklardan temin edilmesi de mümkündür. Diğer taraftan,
Yönetmeliğin 460 ncı maddesi gereğince bu alındı ve belgeler bilgisayarda da düzenlenenebilir. Bu durumda idareler, bilgisayar çıktısının
Yönetmelik ekindeki örneğine uygun olmasını, seri ve sıra numarası
taşımasını sağlamakla yükümlüdür.
E) YEVMİYE SİSTEMİ VE MUHASEBELEŞTİRME BELGELERİ
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 43 ncü
maddesinde:
“İşlemler, yevmiye tarih ve numara sırasına göre ve maddeler
halinde yevmiye defterine günlük olarak kaydedilir; buradan da usulüne göre büyük defter ve yardımcı defterlere sistemli bir şekilde dağıtılır.
Gerçekleşen işlemler muhasebeleştirme belgeleriyle kaydedilir.
Belge olmadan kayıt yapılmaz. Gerçekleşen işlemler, hesaplara ait
“hesabın işleyişi” bölümlerinde belirtilmiş olup olmadığına bakılmaksızın, bu Yönetmelikte belirtilen hesapların niteliğine uygun bir biçimde kaydedilir. Bir hesabın borcuna kaydedilen tutar mutlaka başka bir
hesap ya da hesapların alacağına kaydedilir. Yevmiye defterinde her
zaman borç alacak eşitliği bulunur
Bütçeden nakden veya mahsuben yapılan harcamalar “Ödeme
Emri Belgesi” (Örnek-32), diğer işlemler ise “Muhasebe İşlem Fişi”
(Örnek-33) ile muhasebeleştirilir.
Muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ile hesap
döneminin başında (1)’den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar
devam eden birer numara verilir. Gerek yevmiye defteri ve gerekse
büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarında bu yevmiye numaraları
esastır.” Hükmü mevcuttur.
Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri “yevmiye numaralarının müteselsil olması” yani birbirini izlemesi konusudur ki, muhasebenin manuel olarak yapıldığı dönemlerden kalma bir
alışkanlık olarak yerel yönetimler, bu kuralı ya uygulamamakta, ya
da – yevmiye no/1, 2, 3 – gibi kendilerince esneterek, değiştirerek ve
uyarlayarak uygulamaktadırlar. Bu kesinlikle yanlış bir uygulamadır.
Yevmiye numaraların 1 den başlayarak 2, 3, 4, 5 şeklinde devam ettirilmesi; arada bazı rakamların atlatılmaması, yani ilerde doldurulmak
üzere boş yevmiye numaraları bırakılmaması ve aynı yevmiye numarasının altında ağaç oluşturacak şekilde yevmiyeler açılmaması gerekir.
2013 | 17
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Yerel yönetimlerde gördüğümüz kötü muhasebe alışkanlıklarından biri de muhasebe işlemlerine müdahale edilerek yanlış görülen
muhasebe kaydının silinmesi, iptal edilmesi, değiştirilmesi veya yenilenmesi şeklinde bir uygulamadır.
Bir çok muhasebe memuru, bu uygulamayı ensenin etrafından
dolaşmadan kulağın doğrudan tutulması olarak görmekte, nizami
olan muhasebe kaydını işlerin uzatılması ve maksadın göz ardı edilmesi olarak değerlendirmektedirler.
Oysa muhasebe sisteminde, yapılan muhasebe hatalarının yine
muhasebe kaydı ile düzeltilmesi, hesapların izlenebilirliği açısından
bir zorunluluk olarak benimsenmiştir.
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 18 nci maddesinde
“Muhasebe kayıtları ancak yeni bir muhasebe kaydı ile düzeltilir.
Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir”
hükmü ile bu ilke kayıt altına alınmıştır.
F) HESAP PLANI
Yerel yönetimlerin hesap planı, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde yer alan çerçeve hesap planından yerel yönetimlerin
ihtiyaç duyabilecekleri hesaplar seçilmek suretiyle oluşturulmuştur.
Aktif Hesaplar
1 Dönen Varlıklar
10 Hazır Değerler
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Banka Hesabı
103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-)
104 Proje Özel Hesabı
105 Döviz Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-)
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı
11 Menkul Kıymet ve Varlıklar
117 Menkul Varlıklar Hesabı
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
12 Faaliyet Alacakları
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
18 | 2013
GENEL BİLGİLER
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
13 Kurum Alacakları
132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı
14 Diğer Alacaklar
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
15 Stoklar
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
157 Diğer Stoklar Hesabı
16 Ön Ödemeler
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
161 Personel Avansları Hesabı
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı
164 Akreditifler Hesabı
165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı
166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı
167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifler
Hesabı
18 Gelecek Aylara Ait Giderler
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı
19 Diğer Dönen Varlıklar
190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı
191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı
197 Sayım Noksanları Hesabı
2- Duran Varlıklar
21 Menkul Kıymet ve Varlıklar
217 Menkul Varlıklar Hesabı
218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
22 Faaliyet Alacakları
220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
23 Kurum Alacakları
232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
24 Mali Duran Varlıklar
240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
25 Maddi Duran Varlıklar
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
2013 | 19
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
252 Binalar Hesabı
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
254 Taşıtlar Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
259 Yatırım Avansları Hesabı
26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
260 Haklar Hesabı
264 Özel Maliyetler Hesabı
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
28 Gelecek Yıllara Ait Giderler
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
29 Diğer Duran Varlıklar
294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı
297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
Pasif Hesaplar
3- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar
300 Banka Kredileri Hesabı
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı
32 Faaliyet Borçları
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
33 Emanet Yabancı Kaynaklar
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
333 Emanetler Hesabı
34 Alınan Avanslar
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı
20 | 2013
GENEL BİLGİLER
362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş Veya Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer
Yükümlülükler Hesabı
37 Borç ve Gider Karşılıkları
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
4-Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar
400 Banka Kredileri Hesabı
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
404 Tahviller Hesabı
409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
43 Diğer Borçlar
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar Hesabı
44 Alınan Avanslar
440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
47 Borç ve Gider Karşılıkları
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
5- Öz Kaynaklar
50 Net Değer
500 Net Değer/Sermaye Hesabı
51 Değer Hareketleri
2013 | 21
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
52 Yeniden Değerleme Farkları
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları
570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı
58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları
580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-)
59 Dönem Faaliyet Sonuçları
590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı
591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-)
6 -Faaliyet Hesapları
60 Gelir Hesapları
600 Gelirler Hesabı
63 Gider Hesapları
630 Giderler Hesabı
69 Faaliyet Sonuçları
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
8-Bütçe Hesapları
80 Bütçe Gelir Hesapları
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
81- Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
83 Bütçe Gider Hesapları
830 Bütçe Giderleri Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
89 Bütçe Uygulama Sonuçları
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
9-Nazım Hesaplar
90 Ödenek Hesapları
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı
903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı
904 Ödenekler Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
22 | 2013
GENEL BİLGİLER
91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları
910 Teminat Mektupları Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı
92 Taahhüt Hesapları
920 Gider Taahhütleri Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
99 Diğer Nazım Hesaplar
990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hesabı
999 Diğer Nazım Hesap Karşılığı Hesabı
1 kodu ile başlayıp 5 koduna kadar devam eden hesaplar, bilanço
hesabıdır.
Bilanço; belli bir tarihte varlıkları, yükümlülükleri ve öz kaynakları gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan hesapların borç kalanı
verenleri bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanı verenleri ise bilançonun pasif hesaplarını oluşturur.
Bilançonun aktifini ve pasifini düzenleyici hesaplar, bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir. Birikmiş amortismanlar gibi.
Bilançonun aktifinde yer alan, 1 ve 2 kod numarası ile başlayan
hesaplar, (aktifi düzenleyici 103, 106, 257, 268 ve 299 numaralı hesaplar hariç) ya bakiye vermez ya da borç bakiyesi verir. Bu kuralın istisnasını oluşturan aktifi düzenleyici hesaplar hariç olmak üzere, 1 ve 2
kodu ile başlayan hesaplar hiçbir zaman alacak bakiyesi vermezler.
Bilançonun pasifinde yer alan, 3 ve 4 kod numarası ile başlayan
hesaplar, (pasifi düzenleyici hesaplar hariç) ya bakiye vermez ya da
alacak bakiyesi verir. Bilançonun pasifini düzenleyici hesaplar hariç
olmak üzere, 3 ve 4 kodu ile başlayan hesaplar hiçbir zaman borç bakiyesi
vermez.
Faaliyet Hesapları 6, Bütçe Hesapları ise 8 kodu ile başlamaktadır. Bu hesaplar dönem içinde niteliklerine uygun bir şekilde bakiye
verirler; ancak dönem sonu işlemleri yapıldıktan sonra kapanmış
olurlar. Muhasebe birimlerinde, aralık ayı işlemlerinin yapılmasını
takiben geçici mizan çıkarılır ve geçici mizanda bakiyeleri bulunan
faaliyet ve bütçe hesaplarının tamamı dönem sonu işlemleri yapılarak
kapatılır. Bu nedenle, faaliyet ve bütçe hesapları kesin mizanda yer
almazlar. Faaliyet hesaplarının kapatılması ile elde edilen dönem
faaliyet sonucu da 590 veya 591 nolu hesaplar aracılığıyla bilançoya
aktarılır.
2013 | 23
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Nazım Hesaplar ana hesap grubu; varlık, kaynak, gelir ve gider
hesaplarının dışında, muhasebenin bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır. Nazım hesaplar mutlak suretle karşılıklı çalışırlar. Bu kuralın tek bir istisnası dahi yoktur. Bu nedenle karşılıklı
çalışan nazım hesapların bakiyeleri her zaman birbirine eşit olur.
24 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
İKİNCİ BÖLÜM
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN
HESAP VE İŞLEMLER
2013 | 25
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
26 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
İKİNCİ BÖLÜM
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
A) HAZIR DEĞERLER
1- 100 KASA HESABI
Muhasebe birimleri veznelerince kanuni dolaşım niteliğine sahip
ulusal paraların;
 Alınması,
 Verilmesi,
 Saklanmasına,
İlişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır.
Kasaya giren para kasadan çıkan paradan fazla olamayacağı için
kasa hesabı her zaman borç bakiyesi verir.
1.1.Kasa Sayım Noksanları ve Fazlaları
Kasa hesabının defter kayıtları ile fiili kasanın (mevcut para) her
zaman eşit olması gerekmektedir. Kasa hesabının tutarı, fiili kasadan
fazla ise kasa noksanlığı söz konusudur. Bu durumda 100 Kasa Hesabının alacağına, 197 Sayım Noksanları Hesabının borcuna kayıt yapılır. Kasa hesabının kayıtlarındaki tutar, fiili kasadaki para tutarından
küçük ise kasa fazlalığı vardır. Kasa fazlalığı olması halinde de 100
Kasa Hesabının borcuna, 397 Sayım Fazlaları Hesabının alacağına
yazılır.
Daha sonra kasa sayım noksanlıkları ve fazlalıklarının sebebi
araştırılır. Noksanlık veya fazlalığın nedenine göre muhasebe kayıtları yapılır.
Sayım noksanlığının nedeni bulunamazsa sorumlulardan (veznedar, tahsildar gibi) tahsil edilme yoluna gidilir.
Bilindiği gibi, veznedar, tahsildar, icra memuru gibi görevliler
2489 sayılı Kefalet Kanununa göre kefalete tabidirler ve bunlardan
2013 | 27
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
kefaletli görevde aldıkları ilk aylık veya ücretin14 yarısı kadar giriş
aidatı kesilmekte, aylık veya ücretlerinin %2’si oranında da aylık aidat kesilmektedir. Bu kesintilerden maksat kefaletli memurun zimmet veya kasa açığına sebebiyet vermesi halinde açığın Kefalet Sandığının gelirlerinden karşılanmasıdır. Ancak kanunun 4 ncü maddesi
kefaletli memurun neden olduğu zimmet ve kasa açıklarının ödenebilmesi için kesinlik kazanmış mahkeme kararı istemektedir. Dolayısıyla mahkeme kararıyla kesin hükme bağlanan kasa açıkları Kefalet
Sandığından istenebilir, bunların dışındaki nedensiz kasa açıklarının
ise veznedar, tahsildar gibi görevli ve sorumlu memurlardan alınması gerekmektedir.
1.2.Kasadan Yapılacak Ödemeler
 Alındığı gün iade edilen teminat ve depozito niteliğindeki ödemeler,15
 Kasadan yapılması bildirilen diğer ödemeler,16
 Harcama yetkilisi mutemet avansları,
 Elektrik ve su bedelleri,17
 Emanet niteliğindeki (bütçe emanetleri hesabında kayıtlı
tutarlar hariç) diğer ödemeleri,18
Kasadan veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilir.
Bunlar dışındaki ödemeler ise hesaba aktarma suretiyle bankadan
yapılır.19
1.3.Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması
Bir gün içerisinde tahsil edilen paralardan, ertesi gün kasadan
yapılacak ödemeler için Maliye Bakanlığınca belirlenen limit alıkonularak fazlası veznedar tarafından, teslimat müzekkeresi düzenlenmek
suretiyle bankaya yatırılır.
Kasa fazlasının bankaya yatırılması için teslimat müzekkeresi
düzenlenirken muhasebe kayıtları da başlatılmış olur. Geçici hesap
olarak 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı kullanılır.
14
“Aylık veya ücretten” kasıt, gösterge aylığı ile ek gösterge aylığıdır. Kıdem aylığı ile taban aylığı
ve diğer aylık unsurları hariç tutulmuştur.
15 213 sayılı Vergi Usul Kanunda yapılan düzenleme gereğince, 8.000,00 TL’yi geçen ödemelerin
bankadan hesaba aktarma suretiyle ödenmesi gerekmektedir.
16 Her yıl Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce çıkarılan “parasal sınırlar” tebliği ile
belirlenmektedir.
17 Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği
18
330, 332 ve 333 hesaplarından yapılan ödemeler.
19
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 50/c)
28 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1.4.Veznedarın kasa ihtiyacı için bankadan alacağı paralar
Kasa mevcudunun yapılacak ödemeleri karşılayamayacağı anlaşıldığı takdirde, o günkü ödemeye yetecek miktarda para, veznedar
adına düzenlenecek çekle bankadan alınarak kasaya konulur. Kasa
ihtiyacı için bankadan para çekme yetkisi sadece veznedara aittir,
muhasebe yetkilisi bile kendi adına çek düzenlemek suretiyle kasa
ihtiyacı için bankadan para çekemez.
Kasa ihtiyacı için veznedar adına çek düzenlenirken muhasebe
kayıtları da yapılmalıdır. Geçici hesap olarak 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı kullanılır.
1.5.Kasanın Kontrolü
Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerinin kasa işlemlerini her
günün sonunda kontrol eder. Muhasebe yetkilisinin görevi başında
bulunamadığı durumlarda kontrol görevi vekili tarafından yerine
getirilir. Kontrol yetki ve sorumluluğunun yardımcılara devredilmiş
olması halinde ise bu görev yardımcılar tarafından yapılır.
Muhasebe yetkilileri;
a) Muhasebe biriminin veznesini onbeş günde en az bir defa, belirsiz günlerde,
b) Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev yapan tahsildarlar ile icra memurlarını her iki ayda en az bir defa ve her
tahsilâttan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde,
Kontrol etmek zorundadır.
Muhasebe yetkililerinin hesap ve mali işlemlerini denetim görev
ve yetkisine sahip olan denetim elemanları, muhasebe yetkilisi mutemetlerinin tahsilât tutarlarının sayımı dâhil, tüm hesap ve mali işlemlerini denetleyebilir.20
1.6.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Belediyesi muhasebe birimi veznesi tarafından gün
sonunda verilen tahsilât bordrosu bilgileri aşağıdaki gibidir:
230,00 TL ilan ve reklam vergisi ikinci taksit tahsilâtı,
2.600,00 TL ihale geçici teminatı tahsilâtı
340,00 TL sözleşme karar pulu tahsilâtı,
20
Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetim ve Çalışma Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik (Madde 8)
2013 | 29
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2.500,00 TL veznedar tarafından kasa ihtiyacı için bankadan çekilen para,
12.500,00 TL ihale teminat mektubu teslim alınmıştır,
380.000,00 TL otopark kira alacağının 3.taksiti çekle tahsil edilmiştir.
30 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
5.670,00
380.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
340,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
380.230,00
330 Alınan Dep. ve Teminatlar Hs
2.600,00
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
2.500,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
380.230,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
910 Teminat Mektupları Hesabı
380.230,00
12.500,00
911 Teminat Mektubu Emanetleri
Hs
12.500,00
Örnek 2: Tahsil edilen ihale geçici teminatının 1.800,00 TL’si aynı
gün iade edilmiştir.
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
1.800,00
100 Kasa Hesabı
1.800,00
Örnek 3: Harcama yetkilisi mutemedine kasadan 750,00 TL
avans ödemesi yapılmıştır.
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
750,00
100 Kasa Hesabı
750,00
Örnek 4: Kasada bulundurulacak limit fazlasını oluşturan
3.170,00 TL gün sonunda bankaya gönderilmiştir.21
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
3.170,00
100 Kasa Hesabı
3.170,00
Ertesi gün banka hesap özet cetveli ve ekinde gönderilen kasa
fazlası paranın bankaya gönderilmesi sırasında düzenlenen teslimat
müzekkeresinin ikinci nüshasından kasa fazlası paranın bankadaki
hesabımıza yatırıldığı anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
3.170,00
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
3.170,00
Örnek 5: Muhasebe yetkilisinin 2489 sayılı Kefalet Kanunu hükümleri gereğince vezne de yaptığı aylık kontrolde kasada 700,00 TL
noksanlık tespit edilmiştir.22
21
Parasal sınırlarla ilgili Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği
2013 | 31
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
197 Sayım Noksanları Hesabı
700,00
100 Kasa Hesabı
700,00
Daha sonra kasadan yapılan ödemelere ait evraklarla kasa defterinin karşılaştırılması sonucunda noksanlığın harcama yetkilisine
ödenen avansın kayıtlara alınmamasından kaynaklandığı anlaşılmıştır.
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
700,00
197 Sayım Noksanları Hesabı
700,00
Örnek 6: Belediye iç denetçisi tarafından denetim nedeniyle kasada yapılan sayımda 4,50 TL fazlalık bulunmuştur.
100 Kasa Hesabı
4,50
397 Sayım Fazlaları Hesabı
4,50
Kasa defterinin borç sayfalarının tahsilâta ilişkin alındılarla,
alacak sayfalarının da ödemelere ilişkin muhasebeleştirme belgeleriyle karşılaştırılması ve toplamlarının kontrol edilmesi sonucunda kasa
fazlasının nedeni bulunamamıştır.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
4,50
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
4,50
4,50
4,50
2- 101 ALINAN ÇEKLER HESABI
Muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilât23 karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki
çekler, 101 Alınan Çekler Hesabında izlenir.
Yabancı para cinsinden çekle yapılan tahsilâtla ilgili muhasebe
mevzuatında bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak kişilerin döviz
cinsinden imzaladıkları çeklerini – nakit gibi değerlendirilmesi nede22
Kefalet Kanununun 8.maddesi gereğince kasada bulunan değerlerin muhasebe yetkilisi tarafından onbeş günde bir ve belirsiz tarihlerde denetlenmesi gerekmektedir.
23
“Her türlü tahsilât” kapsamına ihale teminatlarının girip girmediği konusunda tereddüde düşülmektedir. İtibari değeri olan ve istendiği an nakde çevrilebilen, bu itibarla nakit kabul edilen
çeklerin, Kamu İhale Kanununun 34.maddesinde teminat olarak kabul edilecek değerler arasında
sayılan “ulusal para” niteliğini taşıdığını varsaymak ve teminat olarak kabul etmek gerektiği
kanaatindeyiz.
32 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
niyle – kamu idarelerinin muhasebe birimlerine vermeleri mümkündür, yasal olarak buna bir engel yoktur. Döviz cinsinden çeklerin 101
Alınan Çekler Hesabında izlenmesi, hesabın kurgulanışı açısından
imkânsızdır. Kanaatimce bu bir eksikliktir.
2.1.Çekle Tahsilâtta Dikkat Edilecek Hususlar
 Alınan çek, sol alt köşesinden sağ üst köşesine çizilen iki
paralel çizgi arasına kurumun hesabının bulunduğu bankanın adı yazılarak çizgili çek haline getirilir. Bunun anlamı, çek bedeli yalnızca muhasebe biriminin çizgili çekteki
çizgilerin arasına yazılı banka hesabına ödenebilir demektir. Örneğin; çek bedeli veznedara ödenmez.
 Çekin (bloke edilenler hariç) kuruma verildiği ya da bundan bir gün önceki tarihte düzenlenmiş olması gerekir.
 Bloke şerhinde gösterilen tutarın üzerinde keşide edilen
çekler kabul edilmez.
 Alınan çek karşılığında alındı belgesi verilir. Alındının üzerine “çekle tahsil edilmiştir” kaşesi basılır.
 Alınan çek, dört nüsha “Teslimat Müzekkeresi” düzenlenmek suretiyle tahsilât için bankaya gönderilir.
 Çekin karşılıksız çıkması durumunda “3167 sayılı Çekle
Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması
Hakkında Kanun” hükümlerine göre teslim eden hakkında
kanuni işlem yapılması sağlanır.24
2.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (S) Belediyesince istekli (Y)’den 1.300,00 TL tutarında
geçici teminatı çekle tahsil edilmiştir.
101.01 Alınan Çekler Hesabı
1.300,00
330 Alınan Depozito ve Çekler Hs
1.300,00
Örnek 2: (A) Belediyesince 21.07.2008 tarihinde çekle 12.000,00
TL ilan ve reklam vergisi tahsil edilmiştir.
101.0125 Alınan Çekler Hesabı
12.000,00
24
Çekle yapılacak tahsilâtlarla ilgili olarak yukarıda belirtilenlerin dışında Maliye Bakanlığınca
Genel Bütçe için yapılan düzenlemeler uygulanır.
25
Muhasebe Birimindeki Çekler Ayrıntı Kodu
2013 | 33
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
12.000,00
12.000,00
12.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
101.0226 Alınan Çekler Hesabı
12.000,00
101.01 Alınan Çekler Hesabı
12.000,00
Takas için gönderilen çekin paraya çevrilerek banka hesabımıza
yatırıldığı gün sonunda alınan banka hesap özet cetvelinden anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
12.000,00
101.02 Alınan Çekler Hesabı
12.000,00
Uygulamada çok sık karşılaşılmasa da çekle tahsilâtlarda çekin
karşılıksız çıkması ihtimali de mevcuttur. Yönetmelik bu konudaki
muhasebe kayıtlarını karışıklığa yer vermemek için tahsilâtın tahakkuklu-tahakkuksuz gelirlere ait olmasına, çekin karşılıksız çıktığının
yılı geçtikten sonra – bu ancak yılın son iş gününde kabul edilen çeklerle ilgili olabilir – anlaşılmasına göre ayrıntılı olarak düzenlemiştir.
Yukarıdaki örneğimizin bir devamı olarak, takas için gönderdiğimiz çekin karşılıksız çıkmış olması durumunda aşağıdaki muhasebe kayıtlarının yapılması gerekirdi.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
12.000,00
101.02 Alınan Çekler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
12.000,00
12.000,00
12.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
Örnek 3: (A) Belediyesince 29.12.2008 tarihinde CineMax Sinemalarına ait biletlere özel damga konulması sırasında hesaplanan
5.200,00 TL eğlence vergisi çekle tahsil edilmiştir. (Tahakkuksuz tahsilat)
101.01 Alınan Çekler Hesabı
5.200,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
26
Tahsildeki Çekler Ayrıntı Kodu
34 | 2013
5.200,00
5.200,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
5.200,00
Eğlence vergisi tahsilâtı için alınan çek, takip eden yılın ilk iş günü olan 02.01.2009 tarihinde takas için bankaya gönderilmiştir.
101.02 Alınan Çekler Hesabı
5.200,00
101.01 Alınan Çekler Hesabı
5.200,00
Takas için gönderilen çekin karşılıksız çıktığı anlaşılmıştır.
630 Giderler Hesabı
5.200,00
101.02 Alınan Çekler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
5.200,00
5.200,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
5.200,00
Örnek 4: Veznede yapılan sayımda ihale karar pulu tahsilâtına
ilişkin 850,00 TL tutarında bir adet çek bulunamamıştır.
197 Sayım Noksanları Hesabı
850,00
101.01 Alınan Çekler Hesabı
850,00
Daha sonra yapılan incelemede çekin takas için bankaya gönderildiği ancak muhasebe kayıtlarının yapılmadığı anlaşılmıştır.
101.02 Alınan Çekler Hesabı
850,00
197 Sayım Noksanları Hesabı
850,00
Örnek 5: Yüklenici (R), 1.050,00 TL sözleşme karar pulunu çekle
ödemiştir. Ancak sözleşme karar pulunun noterlikçe de tahsil edilmesi üzerine muhasebe birimine vermiş olduğu çek, aynı gün iade
edilmiştir.
101.01 Alınan Çekler Hesabı
1.050,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
101.01 Alınan Çekler Hesabı
1.050,00
1.050,00
1.050,00
3- 102 BANKA HESABI
 Bankaya yatırılan paralar,
 Takas için verilen çeklerden takas işlemi tamamlananlar,
 Düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden, bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilenler,
102 Banka Hesabında izlenir.
2013 | 35
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Belediye ve il özel idareleri ile bağlı ortaklıkları, müessese ve işletmeleri ile birlikleri kendi bütçeleri veya tasarrufları altında bulunan her türlü mali kaynaklarını TC Merkez Bankası, T.C. Ziraat Bankası, T. Halk Bankası veya T. Vakıflar Bankası’nda açtıracakları hesaplarda değerlendirirler. Tahakkuk etmiş tüm ödemelerini de bu
hesaplardan yaparlar.27 Söz konusu düzenleme nedeniyle yerel yönetimlerin özel bankalarda hesap açtırmaları olanaksızdır.
Kamu Haznedarlığı Hakkında Tebliğdeki düzenlemelerin aksine
özel bankalarda hesap açtırılması durumunda yerel yönetimlerin üst
yöneticileri ve muhasebe yetkilileri ortaya çıkabilecek zararlardan
şahsen ve müteselsilen sorumludurlar. Ayrıca nakdin özel bankalarda değerlendirilmesi sonucunda elde edilen nemaların genel bütçeye
aktarılması da gündeme gelebilir.
Bankadan yapacağımız ödemeleri – kasadan yapılacak ödeme türleriyle sınırlı olmak kaydıyla – çek düzenlemek veya hesaba aktarmalar
için gönderme emri düzenlemek suretiyle yapabiliriz. Bankadan bu
iki aracın dışında bir yöntemle ödeme yapma imkânı bulunmamaktadır.
Bankadan çek veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yapılan ödemelerde 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabı aracı
hesap olarak kullanılır. Günümüzde alternatif ödeme yöntemleri
yaygınlaşmaktadır. Otomatik ödeme talimatı ile ödeme, -kamu kurumlarında şu anda geçerli olmamakla birlikte zamanla mevzuata da
gireceğine indandığımız kredi kartı ve akıllı çipli kartlar (smart cards)
ile ödeme, e-ticaretin yaygınlaşması ile birlikte kamu kurumlarının
da ilgi alanına gireceğine inandığımız sanal kartlar alternatif ödeme
yöntemleri arasında sayılabilir. Kredi kartı ile tahsilat yapılması halinde nasıl muhasebeleştirme yapılacağı hususunda yeterli düzenlemeler mevcut olmakla birlikte, kamu kurumlarının kredi kartı ile
ödeme yapması durumunda bunun nasıl muhasebeleştirileceği hususunda yapılmış herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.
Gerek Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde, gerekse Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde 103 Verilen Çek ve
Gönderme Emirleri Hesabının “ muhasebe birimlerinin, hesaplarının
bulunduğu bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle
yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için” kullanılacağı belir-
27
Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (Madde 12), Kamu
Haznedarlığı Genel Tebliği (Madde 5)
36 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
tildiğinden her hangi bir çek veya gönderme emri düzenlenmesi sözkonusu olmayan alternatif ödeme yöntemlerinin – özellikle otomatik
ödeme talimatı yönteminin - kullanılması halinde muhasebeleştirmenin nasıl olacağı husususunda ikincil, üçüncül veya tamamlayıcı
mevzuat düzenlemelerinde bir açıklık bulunmamaktadır. Ancak bankaya önceden verilen otomatik ödeme talimatını da bir defa verilmiş
olmakla birlikte, her bir ödeme için ayrı ayrı “gönderme emri düzenlenmesi” olarak kabul edebiliriz. Bu durumda muhasebeleştirme işleminde yapılan her bir ödeme tutarını 103 Verilen Çek ve Gönderme
Emirleri Hesabına alacak kaydetmek yerinde bir uygulama olur. ancak 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak kaydetme işleminin, banka tarafından ödeme yapıldıktan sonra değil, ilgili
tüketim, kullanım veya alıma ait bildirim veya fatura kamu kurumuna intikal ettiğinde yapılacak tahakkuk kaydı sırasında yapılması
gerekir. Otomatik ödeme talimatı kapsamında ödeme yapılan güne
ait hesap özet cetveli banka tarafından kuruma gönderildiğinde ise
103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına borç, 102 Banka Hesabına alacak yazmak suretiyle düzenleyici hesabın kapatılması gerekir.
Yaygın olmamakla birlikte, kamu kurumlarının banka hesaplarında kendi talimat ve iradeleri dışında nakit çıkışları da olabilmektedir. Bu konuya, alacaklılar tarafından banka hesabına bloke konulması ve icra dairesine bloke edilen tutarın banka tarafından tek taraflı
işlemle aktarılmasını ve kururmların bankadaki mevduat hesaplarına
yürütülen faizler üzerinden hesaplanan ve banka hesabından re’sen
tahsil edilen vergileri örnek olarak verebiliriz. Yerel yönetimler, özellikle kamulaştırma işlemlerinden kaynaklanan bedel tespit davalarında mahkemece belirlenen bedellerin alacaklılarına zamanında
ödenmemesi halinde davanın, kamulaştırmasız el atma davasına dönüşmesi halinde karşılaşabilmektedir. Bu durumda muhasebeleştirme işlemi nasıl olmalıdır?
Kanaatimizce böyle bir durumda 103 Verilen Çek ve Gönderme
Emirleri Hesabının kullanılmasına gerek olmamakla birlikte28 şöyle
bir yöntem geliştirilmesi de sağlıklı bir uygulama olur:
28
Muhasebe birimlerinde banka hesabından çıkıcak her bir tutar için 103 Verilen Çek ve Gönderme
Emirleri Hesabının kullanılması gerektiği şeklinde bir kanı vardır. Ancak banka hesabından her bir
nakit çıkışında bu hesabın kullanılacağına dair bir mevzuat düzenlemesi olmadığı gibi Merkezi
Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 20.maddesinin 2.fıkrasında bu hesabın kullanılmayacağı
istisnai durumlardan biri de belirtilmiştir.
2013 | 37
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Banka tarafından hesabımıza bloke uygulandığı veya haciz konulduğu yazı ile bildirildiğinde, - ödemenin gerçekleşmesi muhakkak
olduğundan - gelen yazıya dayanarak ilgili hesaba borç, 103 Verilen
Çek ve Gönderme Emirleri Hesabına alacak; bloke veya haciz işlemi
ödemeye dönüştüğünde ise 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri
Hesabına borç, 102 Banka Hesabına alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirme gerçekleştirilir.
Kuruma ait gelir ve alacaklar ile kişilere ait emanet nitelikli tahsilâtlar, vezneye yatırılabileceği gibi banka hesabına da yatırılabilir.
Kurumun vergi ve benzeri alacakları banka tarafından tahsil ediliyorsa, bankanın vergi tahsil alındısı düzenlemesi ve bu alındıların
“kurum” yazılı ikinci ve üçüncü nüshalarının vergi tahsil alındıları
günlük icmal cetveli ekinde en geç tahsilâtı takip eden günün sonuna
kadar kuruma gönderilmesi ve yerel yönetimlerin de bu icmal cetvelleri ile alındı örneklerini mutlaka araması gerekmektedir. Çünkü gerekli gelir tahakkuk kayıtlarının yapılması veya gelir tahakkuk kayıtlarından düşümlerin sağlıklı yapılabilmesi bu belgelere bağlıdır.
Bankanın kuruma göndermesi gereken bir belge daha var ki, o
da banka hesap özet cetvelidir.
Kurumun hesabının bulunduğu bankalarca, kurum adına bir
gün içinde yapılan tahsilât ve ödemelerin ayrıntısının gösterildiği
banka hesap özet cetvelleri düzenlenerek ertesi gün kuruma gönderilir. Banka hesap özet cetvelinin bir nüshası muhasebe işlem fişine
bağlanır, diğer nüshası ise açılacak bir dosyada muhafaza edilir. Ayrıca bu cetvelin kurumun aktif bulunan her bir banka hesabı için ayrı
ayrı düzenlenmesi ve gönderilmesi kurumun da bu cetvelin geciktirilmeden ve düzenli olarak gönderilmesini araması ve sağlaması gerekir.
Bilindiği gibi yerel yönetimlerin ayrı bir bütçesi vardır ve ödemelerini bu bütçe imkânları ile nakit mevcuduna göre yapmaktadır.
Kurumun bankadaki parası yükümlülüklerine ilişkin ödemelerin
tamamını karşılamayabilir. Bu durumda giderlerin, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenmesi gerekir. Ancak,
 Personelin her türlü alacaklarına,29
 Diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim,
harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara,
 Tarifeye bağlı ödemelere,
29
5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 49)
38 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
 İlama bağlı borçlara,
 Ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük
getirecek borçlara ve
 Emanet (bütçe emanetleri hariç) hesaplarındaki tutarlara,
Sırasıyla öncelik verilir.30
Üzerinde durmakta yarar bulduğumuz bir konu da muhasebe
birimince yapılan tahsilatların banka hesabına yatırılmasıdır.
“Kasa Tahsilâtının Bankaya Yatırılması” başlığı altında bu konuya değinmiştik. Ancak bankacılık hizmetlerinin bu gün geldiği noktada bankaların kendi personelini muhasebe biriminin veznesine
göndererek tahsilâtı yerinde teslim aldığı, hatta yeni bir uygulama
olarak bankaların bu tür hizmetleri anlaşmalı kargo veya posta şirketlerine yaptırdığı görülmektedir. Her iki durumda da nakdin güvenliği muhasebe birimi açısından son derece önemlidir. Bu nedenle, bankaların bu tür şirketlerle yaptığı protokollerin ve personel bilgilerinin
yakından takip edilmesi ve kasa fazlası paranın teslimi sırasında mutlaka paranın sayılması, teslimat müzekkeresi düzenlenmesi ve bir nüshasının hemen veznede banka veya şirket görevlilerine onaylattırılması
gerekir. Güven önemlidir, ancak güven prosedürlerin yerini alamaz
ve güven, bazı istismar kapılarını ardına kadar açabilir.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Belediyesinin hesabının bulunduğu banka tarafından belediye adına yapılan tahsilât ve ödemelerin ayrıntısının aşağıdaki şekilde olduğu alınan vergi tahsil alındıları günlük icmal cetveli
ile banka hesap özet cetvelinden anlaşılmıştır.
3.400,00 TL haberleşme vergisi,
23.700,00 otogar kira taksiti,
7.300,00 ihale geçici teminatı,
1.820,00 TL yersiz ödemeden kaynaklanan ve gelir kaydedilmesi
gereken kişilerden alacaklar hesabına ait tahsilât,
22.650,00 TL düzenlenen gönderme emrine istinaden ödenen tutar.
102 Banka Hesabı
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
36.220,00
23.700,00
3.400,00
30
(5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu Md 34/2 ve Genel Yönetim Muhasebe
Yönetmeliği (Madde 30)
2013 | 39
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
1.820,00
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs
7.300,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
28.920,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabı
28.920,00
22.650,00
102 Banka Hesabı
22.650,00
Örnek 2: (D) Belediyesinin bankasına vermiş olduğu otomatik
ödeme talimatları kapsamındaki telefon kullanım ücretlerine ait
340,00.- TL tutarındaki faturalar belediyeye ulaşmıştır.
630 Giderler Hesabı
340,00
103 VÇGE Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
340,00
340,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
340,00
Son ödeme günü itibarıyla banka tarafından ödenen telefon görüşme ücretlerinin de içinde bulunduğu banka hesap özet cetveli belediyeye gönderilmiştir.
103 VÇGE Hesabı
340,00
102 Banka Hesabı
340,00
Örnek 3: Yüklenici (H) şirketi adına bütçe emanetleri hesabında
kayıtlı 243.000,00 TL nakit yetersizliği nedeniyle sözleşmede öngörülen sürede ödenememiştir. Alacaklı şirket Banka hesabına bloke koydurmuştur. Hesaba bloke uygulandığına dair banka kuruma yazılı
olarak bilgi vermiştir.
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
630 Giderler Hesabı
243.000,00
18.000,00
103 VÇGE Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
261.000,00
18.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
18.000,00
Hesabın müsait olduğu bir tarihte de 18.000,00 TL icra masrafı ile
beraber alacaklı şirketin hesabına aktarma yapılmıştır.
103 VÇGE Hesabı
102 Banka Hesabı
40 | 2013
540.000,00
540.000,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 4: Bankadan alınan günlük hesap cetvelinin incelenmesi
sırasında ödeme emri eki listede yer alan 32.510,00 TL (Y) Şirketi alacağını, bankanın mükerrer ödeme yaptığı görülmüştür.
Bu örnekteki mükerrer ödeme, yerel yönetimin muhasebe biriminin yaptığı bir hatadan kaynaklanmamaktadır. Bankadaki görevli
yanlışlıkla hesabımızdan iki defa çıkış yapmıştır. Bu nedenle mükerrer ödeme tutarının banka adına kişilerden alacaklar hesabına alınması gerekmektedir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
32.510,00
102 Banka Hesabı
32.510,00
Hesabımızdan mükerrer çıkılan tutarın tekrar banka hesabımıza
yatırıldığı görülmüştür.
102 Banka Hesabı
32.510,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
32.510,00
Örnek 5: (K) Özel İdaresinin Vakıflar Bankasındaki 1 nolu vadesiz hesabından 540.000,00 TL’nin aynı bankadaki 2 nolu vadeli hesaba
aktarılması için verilen talimat banka tarafından yerine getirilmiştir.
102.02 Banka Hesabı
540.000,00
102.01 Banka Hesabı
540.000,00
Örnek 6: (K) Özel İdaresinin Vakıflar Bankasında mevcut vadeli
hesabındaki nakde dönem sonunda 90.000,00 TL faiz yürütülmüş,
ancak bundan 4.500,00 TL tutarında çeşitli vergi, 2.100,00 TL de komisyon vb. bankacılık giderleri kesintisi yapılmıştır.
102.02 Banka Hesabı
83.400,00
630.03.04.03.90 Giderler Hesabı
4.500,00
630.03.05.04.03 Giderler Hesabı
2.100,00
600.05.01.09.99 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800.05.01.09.99Bütçe Gelirleri Hesa830 BütçebıGiderleri Hesabı
90.000,00
90.000,00
90.000,00
6.600,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
6.600,00
Bütçeye gider kaydı yapıldığından ödenek hesaplarının da çalıştırılması gerekmektedir.
905 Ödenekli Giderler Hesabı
6.600,00
2013 | 41
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
900 Gönderilecek Bütç Ödnk Hesabı
6.600,00
4- 103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ
HESABI
Kurumun üçüncü kişilere bankadan çekle veya gönderme emri
ile yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.
Kurumun hesabının bulunduğu bankalardan yaptırılacak ödemeler için bu bankaların kendi çekleri düzenlenir. Çekin tamamı doldurulduktan sonra dipkoçanı, çeki alana imza ettirilerek ikinci parçası ilgiliye verilir. Ancak bankadan çek düzenlenmek suretiyle yapılacak
ödemelerin nitelik itibarıyla kasadan yapılabilecek ödemelerle sınırlı olduğunu, diğer ödemelerin gönderme emri düzenlenmek suretiyle alacaklının banka hesabına aktarma yapılarak yerine getirilmesi gerektiğini
unutmayalım.
Çeklerin rakam ve yazı ile okunaklı bir şekilde ve mürekkepli
kalemle yazılması gerekir. Düzenlenen çekin numarası ilgili ödeme
emri veya diğer ödeme belgelerinin özel sütunlarına ayrı ayrı yazılır.
Hatalı düzenlenen çekler iptal edilerek yenisi düzenlenir. İptal edilen
çek dipkoçanına iliştirilerek saklanır.
Kurumca tahakkuk ettirilerek banka hesabından ilgililerin banka
hesaplarına gönderilecek olan tutarlar ile bankalarda açtırılan krediler için gönderme emri düzenlenir. Gönderme emrinde, açtırılacak
kredinin veya gönderilecek paranın ne şekilde ve ne gibi belge karşılığında ödeneceği açıklanır.
İki nüsha olan düzenlenen gönderme emri, muhasebe yetkilisince görevlendirilecek bir memur tarafından günlük olarak banka yetkililerine zimmetle teslim edilir. Bu konuda görevlendirilecek memurun adı, soyadı ve imza örneği daha önce bankaya yazılı olarak bildirilir. Teslim işlemi, ilgili birimce iki nüsha olarak düzenlenen “Gönderme Emri Teslim Tutanağı”nın banka yetkilisine imzalatılması suretiyle gerçekleştirilir. Gönderme emrinin bir nüshası paranın gönderilmesi veya istenilen hesaba aktarılmasından sonra onaylanarak
banka hesap özet cetveli ile birlikte kuruma iade edilir.
Bu hesap, pasifte yer almakla birlikte düzenleyici hesaptır ve
alacak bakiyesi verir.
42 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
4.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Belediyesince 3.200,00 TL tutarında kırtasiye malzemesi alınmış ve bedeli gönderme emri düzenlenerek alacaklının
hesabına aktarılmıştır.31
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
3.200,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
24,00
103Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.176,00
3.200,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
3.200,00
Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka
hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt bellidir:
103Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs
102 Banka Hesabı
3.200,00
3.200,00
5- 104 PROJE ÖZEL HESABI
Dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak, kurum adına bankalar nezdinde açılan özel hesaplara aktarılan tutarlar, bu tutarlardan yapılan giderler, verilen avanslar, açtırılan akreditifler ile
avans ve akreditiflerden nakden geri alınanlar ve hesap bakiyesinin
değerlemesi32 sonucu ortaya çıkan kur farkları, 104 Proje Özel Hesabında izlenir.
Sağlanan krediler, 104 Proje Özel Hesabına borç kaydedilirken
ödeme planına göre 310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı
veya 410 Dış Mali Borçlar Hesabı kullanılır. Ancak AB ve uluslar arası kuruluşlar gibi dış finansman kaynağından hibe şeklinde sağlananlar 104 Proje Özel Hesabına borç, 600 Gelirler Hesabına alacak kaydedilir. Diğer taraftan bütçeye özel gelir ve özel ödenek kaydı yapılır.33
5.1.Hibeler
AB ve uluslararası kuruluşlar gibi dış finansman kaynağından
temin edilen hibelerden yapılacak ödemeler,
31
Bütçe giderleri ile ilgili bütün örneklerimizde esas muhasebe işlemlerine yoğunlaşılmasını sağlamak
amacıyla ödenek hesaplarının çalıştırılması gözardı edilmiştir. Gerçek uygulamalarda, benzer muhasebe işlemlerinde ödenek hesapalarının kullanılması gerektiği unutulmamalıdır.
Dış Proje Özel Hesabının bakiyesi, her ay sonunda döviz kurundaki değişime bağlı olarak yeniden değerlemeye tabi tutulur.
33 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 40)
32
2013 | 43
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Katma Değer Vergisi (KDV),
 Özel Tüketim Vergisi (ÖTV),
 Damga Vergisinden,
İstisnadır.
Yalnız yıllara yaygın işler nedeniyle hibelerden yapılan ödemelerde gelir vergisi stopajı yapılması gerekmektedir.
Özellikle uluslar arası hibelerle ilgili yerel yönetimlerin düştüğü
bir takım yanılgılar var ki, en önemlisi bu hibelerin yerel yönetim
bütçesine dahil edilmeden bir banka hesabı üzerinden takip edilmektedir. Hibelerle ilgili ikincil mevzuatımız da bunu emretmektedir.
Ancak kurum bütçesine dahil etmeden ayrı bir kategoride izlemek
mevzuata uymadığı gibi kurumun finansman yapısının mali tablolarda izlenememesi gibi bir sakıncayı da beraberinde getirir. Yeren
yönetimlerin böyle bir uygulama geliştirmesinde 27.11.2007 tarihinde
yürürlüğe giren AB ve Uluslararası Kuruluşların Kaynaklarından
Kamu İdarelerine Proje Karşılığı aktarılan Hibe Tutarlarının Harcanması ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yönetmelik’ teki düzenlemenin etkili olduğu düşünülmektedir. Ancak adı geçen yönetmelik 5018
sayılı Kanunun I ve II cetvellerinde sayılan kurumları kapsamaktadır.
Dolayısıyla yerel yönetimleri kapsamamaktadır. Kanunun I ve II
sayılı cetvellerindeki kamu kurumları Merkezi Yönetim çatısı altındadır. Uygulamanın bu kurumlarla sınırlı tutulmasının kurumların
bütçe uygulamasına ilişkin gerekliliklerden kaynaklandığını düşünmekteyiz.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 40 ncı
maddesi şartlı bağış ve yardımları düzenlemiştir. Söz konusu maddeye göre, dış finansman kaynağından sağlanan bağış ve yardımlar –
hibelerin de şartlı bağış ve yardım olarak değerlendirilmesi gerekir –
bütçede açılacak bir tertibe gelir ve şart kılındığı amaca harcanmak
üzere açılacak bir tertibe ödenek kaydedilir. Bu ödenekten amaç dışında başka bir tertibe aktarma yapılamaz.
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 17 nci
maddesi ile yapılan düzenleme ise şöyledir:
“(1) Herhangi bir gerçek veya tüzel kişi tarafından kamu hizmetinin
karşılığı olarak veya kamu hizmetleri ile ilişkilendirilerek bağış ve yardım
toplanamaz, benzeri adlar altında tahsilat yapılamaz.
(2) Yapılan her türlü bağış ve yardımlar bütçeye gelir kaydedilir. Nakdi
olmayan bağış ve yardımlar ilgili mevzuatına göre değerlendirmeye tabi
tutulur ve kayıt altına alınır.
44 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
(3) Yapılan şartlı bağış ve yardımlar, üst yöneticinin onayı ile gelir
bütçesinde bağış ve yardımlar bölümüne gelir yazılır ve gider bütçesinde bu
hizmetin ödeneği varsa bu ödeneğe eklenir; yoksa, bütçede öngörülen tertibe
ödenek yazılarak tahsis amacına harcanır. Bu ödenekten amaç dışında başka
bir tertibe aktarma yapılamaz.
(4) Bu ödeneklerden malî yıl sonuna kadar harcanmamış olan tutarlar,
bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarlara ilişkin ödenekleri iptal etmeye üst yönetici
yetkilidir.
(5) Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için
geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgilisine geri verilir. Şartlı
bağış ve yardımın zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile
amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere ödettirilir.”
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18 nci maddesinin 1 nci fıkrasının (g) bendinde “şartlı bağış ve yardımları kabul etmek/etmemek”
belediye meclisinin görevleri arasında sayıldığından hibeyi sağlayan
kuruluşla sözleşme imzalanmadan önce konunun belediye meclisine
getirilmesi ve olumlu bir karar çıkması halinde hibe sözleşmesi imzalanmalıdır. Hibelerin bütçeye gelir ve ödenek kaydı ise üst yöneticilerin yani belediye başkanlarının onayı ile gerçekleştirilmelidir.
Proje karşılığı sağlanan hibeler, proje özel hesabında “02 AB ve
uluslararası kuruluşlardan proje karşılığı alınan hibeler” ayrıntı koduna
borç, gelirler hesabında “04.01 yurtdışından alınan bağış ve yardımlar”
ayrıntısına alacak kaydedilmeli; diğer taraftan 805 Gelir Yansıtma
Hesabına borç, 800 Bütçe Gelirleri Hesabının “04.01 yurtdışından alınan bağış ve yardımlar” ayrıntısında da alacak yazılmalıdır. Bunun
yanı sıra dış proje kredileri ve hibeler bütçe disiplini içine alınması
gereken kaynaklar olduğundan – şayet bütçenin kararlaşması sürecinde finansman kodu “07 “08 Bağış ve Yardımlar” olmak kaydıyla
bütçenin sermaye giderleri tertibine – yeterince ödenek konulmamış
ise hibenin özel ödenek kaydedilmesi de gerekmektedir. Bu amaçla
hibe miktarını 900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabının “06
Sermaye Giderleri” ayrıntısına borç, 901 Bütçe Ödenekleri Hesabının
“17 Yılı içinde eklenen özel ödenek/şartlı bağış ve yardım” ayrıntısına alacak kaydetmemiz gerekmektedir. Şunu hemen hatırlatalım ki, yerel
yönetimlerin bütçe gelirlerinin finansman kodu “05 Mahalli İdareler”, iken, hibelerin finansman kodu “08 Bağış ve Yardımlar”dır. Bu
da hibe kaynağın amacı dışında kullanılmamasını sağlamanın güven2013 | 45
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
cesi olmanın yanı sıra, yatırım harcamalarının ne kadarını hibelerle,
ne kadarını da öz gelirlerimizle gerçekleştirdiğimizi görmemize de
olanak sağlamaktadır.
Bu ödeneklerden malî yılsonuna kadar harcanmamış olan tutarlar, bağış ve yardımın amacı gerçekleşinceye kadar ertesi yıl bütçesine devir olunarak ödenek kaydedilir. Ancak, bu ödeneklerden tahsis
amacı gerçekleştirilmiş olanlardan kalan tutarları, tahsis amacının
gerçekleştirilmesi bakımından yetersiz olanları ve iki yıl devrettiği
halde harcanmayan ödenekleri iptal etmeye üst yönetici yetkilidir.
Hibeler, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla geri verilir. Hibelerin zamanında kullanılmaması nedeniyle doğacak zararlar ile amaç dışı kullanım nedeniyle yapılan harcamalar sorumluluğu tespit edilenlere
ödettirilir.
Dış finansman kaynağıyla yapılan anlaşma gereği özel hesaplara
aktarılan kredi tutarları, aktarım tarihindeki T.C. Merkez Bankası
döviz satış kuru üzerinden hesaplara kaydedilir.34
Proje Özel Hesabından döviz cinsinden yapılacak ödemelerde
“döviz gönderme emri” düzenlenmek suretiyle ödeme yapılır ve 106
Döviz Gönderme Emirleri Hesabı çalıştırılır.
Yerel yönetimlerin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde ettiği
gelirleri ile hibe ve şartlı bağışlar haczedilemez.35
5.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Dış finansman kaynağı ile varılan kredi anlaşması gereğince, (A) Belediyesinin bankadaki özel hesabına iki yıl sürecek ve
geri ödeme planı da işin bitirilmesinden bir yıl sonra başlayacak olan
yapım işi için 500.000 $ (dolar) dış proje kredisi aktarılmıştır. Aktarma tarihindeki döviz satış kuru 1,300 TL’dir.
104 Proje Özel Hesabı
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
650.000,00
650.000,00
a) Söz konusu yapım işi ile ilgili olarak 100.000 $ + 18.000 $
KDV hak ediş tahakkuku yapılmıştır. Döviz kurunda değişim olmamıştır.
34
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde de belirtildiği gibi, parayla ölçülebilen ekonomik olay
ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları, ortak ölçü olarak ulusal para birimi ile yapılır.
35 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 15), 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 7)
46 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1/6 KDV kesintisi 3.900,00 TL
%0 7,5 Damga Vergisi 975,00 TL
% 3 Gelir Vergisi Stopajı 3.900,00 TL
258 Yapılmakta olan yatırımlar Hesabı
153.400,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
8.775,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
144.625,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
153.400,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
153.400,00
Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka
hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt:
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
144.625,00
104 Proje Özel Hesabı
144.625,00
b) Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 382.000 $ ile dış
mali borçlar hesabındaki 500.000 $, 31.05.2008 tarihinde
döviz kurunun 1,400 TL olması nedeniyle 0,100 TL döviz
kuru farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
104 Proje Özel Hesabı
38.200,00
600 Gelirler Hesabı
630 Giderler Hesabı
38.200,00
50.000,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
50.000,00
c) 30.06.2008 tarihinde hesapta bulunan 382.000 $’ ile dış mali
borçlar hesabındaki 500.000 $’ın yeniden değerlemesi sırasında ise döviz kurunun 1,250 TL’ye gerilediği görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
57.300,00
104 Proje Özel Hesabı
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
57.300,00
75.000,00
75.000,00
d) Yasal zorunluluklardan dolayı projenin iptal edilmiş olması nedeniyle dış proje hesabındaki 382.000 $ 30.06.2008
tarihinde dış finansman kaynağına iade edilmiştir.
2013 | 47
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İade tarihinde yeniden değerleme yapmaktan kaçınmak için örneğimizde yeniden değerleme tarihi ile iade tarihi aynı alınmıştır.
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
477.500,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
104 Proje Özel Hesabı
477.500,00
477.500,00
477.500,00
Örnek 2: (A) Belediyesi tarafından ihale edilen raylı sisteme
tramvay alımı için proje özel hesabından 24.06.2008 tarihinde yükleniciye, teminat mektubu karşılığında, ulusal banka nezdinde 12.000 €
(Avro) akreditif kredisi açılmıştır. Kredinin açıldığı tarihteki T.C.
Merkez Bankası satış kuru 1 Avro=1,90 TL’dir. (İhale konusu yıllara
yaygın bir iş değildir.)
48 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
166 Proje Özel Hs.dan Verilen Avans ve Kr. Hs
22.800,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
22.800,00
22.800,00
104 Proje Özel Hesabı
22.800,00
Yükleniciye proje özel hesabından açılan akreditiften kullanılan11.500 €, 27.10.2008 tarihinde mahsup edilmiş, geri kalanı ise nakden iade edilmiştir. İade tarihindeki MB döviz satış kuru 1 Avro=2,05
TL’dir.36
253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı
21.850,00
166 Prj Özl Hs. dan Vrl A.Akrdtler Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
21.850,00
21.850,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
104 Proje Özel Hesabı
21.850,00
1.025,00
166 Prj Özl Hs. dan Vrl. Akrdtler Hs
950,00
600 Gelirler Hesabı
75,00
Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince bir kervansarayın onarımı için hazırlanan projeye karşılık AB’den 80.000,00 Avro mali kaynak hibe şeklinde temin edilmiştir. İhalesi yapılan iş, yıllara yaygın
yapım işidir. 1 Avro = 1,90 TL
104 Proje Özel Hesabı
152.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
152.000,00
152.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
152.000,00
a) Hibe şeklinde sağlanan kredi ile ilgili yüklenici (C) Şirketi
52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
98.800,00
360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (%3 Stp)
2.964,00
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
95.836,00
98.800,00
36
(sadece iade edilen kısım yeni kur üzerinden değerlendirilecektir. 500*2,05= 1.025,00 TL,
500*1,90= 950,00 TL, olumlu fark 75,00 TL)
2013 | 49
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
835 Gider Yansıtma Hesabı
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
98.800,00
95.836,00
104 Proje Özel Hesabı
95.836,00
b) Yılsonunda hibe kaynağın kullanılmayan 29.560 Avroluk
kısmı ertesi yıla devredilmek üzere kapatılmıştır. 1 Avro =
1,90 TL
600 Gelirler Hesabı
56.164,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
56.164,00
56.164,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
56.164,00
56.164,00
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs
56.164,00
c) Yeni yıl açılış kaydından sonra hibe kredinin özel gelir ve
özel ödenek kayıtları yapılmıştır.
333 Emanetler Hesabı
56.164,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
56.164,00
56.164,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs
56.164,00
56.164,00
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
56.164,00
d) Kervansarayın onarımı ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 18.000
Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
34.200,00
360 Ödc.Vergi ve F.Hs (%3 Stp)
1.026,00
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
50 | 2013
33.174,00
34.200,00
34.200,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
33.174,00
104 Proje Özel Hesabı
33.174,00
e) Restorasyon işinin geçici kabulü yapılmıştır.
252 Binalar Hesabı
133.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs
133.000,00
f) Hibe mali kaynaktan artan 12.100 Avro AB’ye iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
600 Gelirler Hesabı
22.990,00
104 Proje Özel Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
22.990,00
22.990,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
22.990,00
Özel ödeneğin tenkis edilmesi de unutulmamalıdır.
Örnek 4: (T) Büyükşehir Belediyesince UNESCO tarafından
Dünya Mirası kapsamına alınan tarihi manastırın restorasyonu için
BM’den 500.000 Dolar dış proje kredisi temin edilmiştir. 1 Dolar =
1,30 TL. İhale edilen restorasyon işinin üç yılda tamamlanması öngörülmüştür.
104 Proje Özel Hesabı
650.000,00
410 Dış Mali Borçlar Hs
650.000,00
a) Söz konusu yapım işi ile ilgili olarak 100.000 $ hak ediş
tahakkuku yapılmıştır. Döviz kurunda değişim olmamıştır. % 3 Gelir Vergisi Stopajı 3.900,00 TL
258 Yapılmakta olan yatırımlar Hesabı
130.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
3.900,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
126.100,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
130.000,00
130.000,00
Banka hesap özet cetveli üzerinde söz konusu miktarın banka
hesabından ödendiğini gördüğümüzde ise yapılacak kayıt:
2013 | 51
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
126.100,00
104 Proje Özel Hesabı
126.100,00
b) Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 400.000 $ ile dış
mali borçlar hesabındaki 500.000 $, 31.05.2008 tarihinde
döviz kurunun 1,40 TL olması nedeniyle 0,10 TL döviz kuru
farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
104 Proje Özel Hesabı
40.000,00
600 Gelirler Hesabı
630 Giderler Hesabı
40.000,00
50.000,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
50.000,00
c) 30.06.2008 tarihinde proje özel hesabında bulunan 400.000
$ ile dış mali borçlar hesabındaki 500.000 $’ın yeniden değerlemesi sırasında ise döviz kurunun 1,25 TL’ye gerilediği
görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
60.000,00
104 Proje Özel Hesabı
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
60.000,00
75.000,00
600 Gelirler Hesabı
75.000,00
d) Yasal zorunluluklardan dolayı projenin iptal edilmiş olması nedeniyle dış proje hesabındaki henüz kullanılmayan 400.000 $ 30.06.2008 tarihinde dış finansman kaynağına iade edilmiştir.
İade tarihinde yeniden değerleme yapmaktan kaçınmak için örneğimizde yeniden değerleme tarihi ile iade tarihi aynı alınmıştır.
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
104 Proje Özel Hesabı
52 | 2013
500.000,00
500.000,00
500.000,00
500.000,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
6- 105 DÖVİZ HESABI
Kurum veznelerince tahsil edilen gerek kurum malı, gerekse kişi
malı konvertibl dövizler ile bunlardan yapılan ödeme, iade ve göndermeler 105 Döviz Hesabında izlenir.
Konvertibl olmayan yabancı paralardan kurum malı olanlar, döviz hesabı yerine dönen varlıklar ana hesap grubundaki menkul varlıklar hesabında, kişi malı olanlar ise nazım hesaplar grubundaki kişilere ait menkul kıymetler hesabında izlenir.
 Dövizlerin hesaplara alınmasında işlem tarihindeki T.C.
Merkez Bankası Döviz Satış Kuru esas alınır.
 AB ve diğer uluslararası kuruluşlardan proje karşılığı kredi
veya hibe olarak alınan döviz tutarları, 104-Proje özel hesabında izlenir.
 Tahsil edilen kurum malı dövizler ve Maliye Bakanlığınca
belirlenen tutarı aşan kişilere ait dövizler, döviz tevdiat hesabına gün sonlarında yatırılır.37
 Dövizin ilk kayda alındığı gün ile değerleme, ödeme veya
hesaplardan çıkma tarihindeki kur değişikliğinden kaynaklanan olumlu farklar gelir, olumsuz farklar ise gider veya
emanet olarak kaydedilir.38
 Veznede bulunan dövizler bankaya gönderilirken TL tahsilâtların bankaya gönderilmesinde olduğu gibi “teslimat
müzekkeresi” düzenlenir.
7- 106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI
Muhasebe birimlerinin, döviz cinsinden yapacakları ödeme ve
göndermeler için düzenledikleri döviz gönderme emirleri ile bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen tutarlar 106 Döviz
Gönderme Emirleri Hesabında izlenir.
Hesabın işleyiş prensipleri, 103 Verilen Çek ve Gönderme Emirleri Hesabının çalışma prensipleri ile aynıdır. Dövizin banka tarafından kesin olarak ödendiği anlaşılıncaya kadar izlendiği bir düzenleyici hesaptır.
37
Bu limit, her mali yıl için, Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünce “parasal sınırlar”
tebliği ile belirlenmektedir.
38 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 19)
2013 | 53
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
7.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Kiraya verdiğimiz tarihi restoranın kiracısı kiranın üç
aylık dilimini oluşturan 20.000 Avroyu muhasebe biriminin veznesine yatırmıştır. Tahsilât tarihindeki T.C. Merkez Bankası döviz satış
kuru, 1 Avro= 2,00 TL
54 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
105.01 Döviz Hesabı39
40.000,00
120 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
40.000,00
40.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
40.000,00
Kira karşılığı alınan döviz gün sonunda teslimat müzekkeresi
düzenlenmek suretiyle bankaya gönderilmiştir.
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
40.000,00
105.01 Döviz Hesabı
40.000,00
Ertesi gün alınan banka hesap özet cetvelinden dövizin banka
hesabımıza yattığı anlaşılmıştır.
105.02 Döviz Hesabı40
40.000,00
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
40.000,00
Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesince daha önce istimlâk edilen
bir binanın yıkılması sırasında 7.000 $ nakit para bulunmuştur. 1$=
1,50 TL
105.01.02 Döviz Hesabı41
10.500,00
333 Emanetler Hs
10.500,00
Binanın eski sahibi ve varisleri bulunamadığı için yabancı para
belediye bütçesine gelir kaydedilmiştir.
333 Emanetler Hs
10.500,00
600 Gelirler Hesabına
805 Gelir Yansıtma Hs
800 Bütçe Gelirleri Hs
10.500,00
10.500,00
10.500,00
Örnek 3: Sözleşmesi gereği yabancı para cinsinden ödenmesi gereken bir yapım işinden dolayı yüklenici (E) Şirketine 22.000 $ +
3.960 $ KDV hak ediş ödemesi yapılmıştır. 1 $ = 1,50 TL
990,00 1/6 KDV kesintisi,
247,50 damga vergisi
39
Kasadaki dövizler
Bankadaki dövizler
41 Emanet dövizler
40
2013 | 55
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
38.940,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
1.237,50
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
37.702,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
38.940,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
38.940,00
Bankadan aldığımız hesap özet cetvelinden ödemenin yükleniciye yapıldığı anlaşılmıştır.
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
37.702,50
105 Döviz Hesabı
37.702,50
Örnek 4: Döviz hesabında bulunan kuruma ait 70.000 Avro için
ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine göre 1
avroluk kur 0,08 TL yükselmiştir.
105 Döviz Hesabı
5.600,00
600 Gelirler Hesabı
5.600,00
Örnek 5: Döviz hesabımızda bulunan kurumumuza ait 40.000
Avro için ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine
göre 1 avroluk kur 0,12 TL düşmüştür.
630 Giderler Hesabı
4.800,00
105 Döviz Hesabı
4.800,00
8- 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
Hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer
değerlerin izlenmesi için kullanılan bir hesaptır.
Bu hesaba kaydedilecek işlemler şunlardır:
 Kasa ihtiyacı için veznedar adına çek düzenlenerek para
çekilmesine ait işlemler.
 Kasa fazlası ulusal para ile kişi veya kurum malı yabancı
paraların veznedarla bankaya gönderilmesine ait işlemler.
8.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde bulunan paranın günlük
ödemeleri karşılamayacağı düşünüldüğünden kasa ihtiyacı için veznedar adına 2.500,00 TL çek düzenlenmiştir.
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs
56 | 2013
2.500,00
2.500,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Kasa ihtiyacı için bankadan çekilen para, veznedar adına alındı düzenlenmek suretiyle kasaya konulmuştur.
100 Kasa Hesabı
2.500,00
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
2.500,00
Örnek 2: Kasada bulundurulacak limiti aşan 32.100,00 TL veznedar adına teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle bankaya
gönderilmiştir.
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
32.100,00
100 Kasa Hesabı
32.100,00
Gün sonunda alınan banka hesap özet cetvelinden paranın banka hesabına yatırıldığı anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
32.100,00
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
32.100,00
9- 109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR
HESABI
Banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilât ve bunlara ilişkin olarak
yapılan mahsup ve iade işlemleri bu hesapta izlenir.42
9.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Belediyesince kredi kartı ile gün içerisinde toplam
4.720,00 TL su geliri tahsilâtı yapılmıştır.
109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar
4.720,00
Hesabı
391 Hesaplanan KDV Hesabı
720,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
4.000,00
4.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
4.000,00
Takip eden ay içerisinde kredi kartı ile tahsil edilen tutarların
(A) Belediyesinin banka hesabına aktarıldığı anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
109 Banka Kredi Kart. dan Al. Hs
4.720,00
4.720,00
42
Banka kredi kartları ile yapılan tahsilâtlara ilişkin olarak Maliye Bakanlığınca Genel Bütçe için
belirlenen usul ve esaslara uyulur. Ayrıca 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanunun 41.maddesinde de tahsilâtın banka hesabına yatırılma süresi yirmi gün olarak belirlenmiştir.
2013 | 57
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
B) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR
1- 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve içinde
bulunulan faaliyet döneminde paraya çevrilmesi veya kullanılması
düşünülen;
 Altın,
 Gümüş,
 Pırlanta vb. kıymetli madenler,
 Antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar,43
 Konvertibl olmayan yabancı paralar,
117 Menkul Varlıklar Hesabında izlenir.
2- 118 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI
Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve içinde
bulunulan faaliyet döneminde paraya çevrilmesi düşünülen;
 Tahvil,
 Senet,
 Bonolar,
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabında izlenir.
Temel menkul kıymetler, hisse senedi ve tahvillerdir. Bunun dışında kalan kıymetler ya hisse senedinin türevidir ya da tahvillerin
türevi niteliğindedir.
Hazine bonoları, kamu kesiminin finansmanında bir yılı aşmayan vadelerle sağlanan belgelerdir.
Muhasebe mevzuatımızda satın alınan tahvil ve bonoların üzerinde bulunan vadesi gelmemiş veya gelmiş faiz kuponlarının nasıl
ve hangi hesaplara kaydedileceğine dair bir açıklama bulunmamaktadır.
Ancak Devlet Muhasebesi Standartları Kurulu çıkarmış olduğu 1
Nolu Devlet Muhasebesi Standardında “Varlıklar arasında yer alan
alacaklara ilişkin olarak tahakkuk eden ancak, tahsil zamanı gelmeyen faiz alacaklarının ilgili hesaplarda gösterileceği” açıklamasını
getirmiştir.
Bu tür faiz alacaklarının ilgili hesapta yani faizin bağlı olduğu
anaparanın veya varlığın kayıtlı olduğu hesapta izlenmesi öngörül43
Sanat eserleri sigorta değeri, takdir edilen bedel veya iz bedeli ile muhasebeleştirilir. Maliyet
bedeli, sanat eserlerinin değerlemesinde esas alınan bir ölçüt değildir.
58 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
mektedir. Tahsil zamanı gelen faiz kuponlarının ise hangi hesaba
alınacağı konusunda bir açıklık bulunmamaktadır. Kanaatimizce en
sağlıklı yöntem – ticari muhasebede olduğu gibi – tahsil zamanı gelen
faiz alacaklarının kayıtlı olduğu varlık hesabından çıkarılarak 108
Diğer Hazır Değerler Hesabına kaydedilmesi ve tahsilatın da buradan yapılmasıdır.
Tahvillerle birlikte tahsil edilebilir duruma gelmiş kuponlarında
satın alınması durumunda kuponlar, bu kuponlar karşılığında tahsil
edilecek faiz tutarı üzerinden 108- Diğer Hazır Değerler Hesabına
kaydedilmeli, vadesi gelmiş kupon bedelleri satın alma tutarından
indirildikten sonra kalan tutar, tahvillerin alış değerini oluşturmalıdır.
2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar
 Menkul kıymet alındı belgesi düzenlenmek suretiyle teslim
alınır.
 Tahvil ve bonoların üzerindeki vadesi gelmemiş faiz kuponlarının tam olmasına dikkat edilir.
 Menkul kıymet ve varlıklar, veznedarlarca üzerlerinde
yardımcı defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar
içerisinde kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır.
 Hesaplara alınmadan önce muhasebe birimince kıymet
takdirinin yapılması gerekir.
 Menkul kıymetlerin alınması, verilmesi ve paraya çevrilmesi sırasında Muhasebe İşlem Fişi düzenlenir.
2.2.Menkul Kıymet ve Varlık Hesaplarına Ait Örnekler
Örnek 1: İdare 01.07.200_ tarihinde nominal değeri 50.000,00.TL olan % 60 faizli kamuya ait tahvillerden geçici yatırım amacıyla
100 adedini toplam 6.500.000,00.-TL’ye peşin olarak satın almıştır.
(Tahvillerin faiz dönemi 01 Ocak – 31 Aralıktır)
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
6.500.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hs
6.500.000,00
6.500.000,00
6.500.000,00
2013 | 59
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kayıtlı kamu kesimi tahvillerinden 20 adet faiz kuponunun
vadesi gelmiştir. (50.000 * %60 * 20 = 600.000,00.-TL)
102 Banka Hesabı
600.000,00
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varl
HS
805 Gelir Yansıtma Hesabı
600.000,00
600.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
600.000,00
Örnek 2: (A) Belediyesince yeni açılan sanat müzesi envanterine
kaydedilmek üzere sigorta değeri 1.340.000,00 TL olan 13 adet antika
tablo Kültür Bakanlığı tarafından Belediyeye devredilmiştir.
117 Menkul Varlıklar Hesabı
1.340.000,00
1.340.000,0
0
Örnek 3: Müze envanterinde kayıtlı değeri 120.000,00 TL olan bir
adet elyazması varak, yapılan müzayedede 840.000,00 TL bedelle
satılmıştır.
Öncelikle kayıtlı değer ile satış değeri arasındaki olumlu farkın
hesaplara alınması gerekir.
600 Gelirler Hesabı
117 Menkul Varlıklar Hesabı
720.000,00
600 Gelirler Hesabı
720.000,00
Şimdi ise satış işlemini muhasebeleştirelim.
102 Banka Hesabı
840.000,00
117 Menkul Varlıklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
840.000,00
840.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
840.000,00
Örnek 4: Ressam (A), bir yıl süreyle sanat müzesinde sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki
adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların rayiç
değeri 187.000,00 TL’dir.
913 Kişilere Ait Men Kıy Emanetleri Hs
125.000,00
912 Kişilere Ait Men Kıy Hesabı
117 Menkul Varlıklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
60 | 2013
125.000,00
187.000,00
187.000,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 5: (A) Belediyesi tarafından yatırım amacıyla 2.300.000,00
TL Devlet tahvili satın alınmıştır.
118 Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
2.300.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.300.000,00
2.300.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
2.300.000,00
Devlet tahviline ait 87.000,00 TL vadesi gelmiş faiz kuponlarının
tahsili sağlanmıştır.
102 Banka Hesabı
87.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
87.000,00
87.000,00
87.000,00
C) KISA VADELİ FAALİYET ALACAKLARI
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23.maddesi ile
5393 sayılı Belediye Kanununun 59.maddesi ve 5302 sayılı İl Özel
İdaresi Kanununun 42.maddesinde sayılan yerel yönetim gelirlerinden tahakkuk ettirilenlerden bir yıl içinde tahsili öngörülenlerin izlenmesi için kullanılır.
Kanunlarda belirtilen yerel yönetim gelirleri aşağıdaki kalemlerden oluşmaktadır:
 Kanunlarla gösterilen belediye/il özel idaresi vergi, resim,
harç ve katılma payları.
 Genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan pay.
 Genel ve özel bütçeli idarelerden yapılacak ödemeler.44
 Taşınır ve taşınmaz malların kira, satış ve başka suretle değerlendirilmesinden elde edilecek gelirler.
 Belediye meclisi/il genel meclisi tarafından belirlenecek tarifelere göre tahsil edilecek hizmet karşılığı ücretler.
44
4706 Sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunu’nun 5 inci maddesi gereğince belediye mücavir alan
sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satışı sonucunda tahsil edilen bedellerin %10’u yerinde muhafaza edilmeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla belediye fon hesabına, tahsilâttan ayrılan pay sonrasında kalan kısmın %30’u ilgili belediyeye ve ayrıca varsa Büyükşehir belediyesine de % 10 pay ayrılır.Yine 4706 sayılı Kanuna göre Belediye mücavir alan sınırları dışındaki
köylerde bulunan hazine taşınmazlarının satış bedellerinin tahsil edilen kısmından % 25 oranında
il özel idarelerine pay verilir. İl özel idareleri de bu paranın dörtte birini ilgili köy tüzel kişiliğine
öder ve kalanını diğer köylere götürülecek hizmetlerde kullanır.
2013 | 61
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Faiz ve ceza gelirleri.
 Bağışlar.
 Her türlü girişim, iştirak ve faaliyetler karşılığı sağlanacak
gelirler.
 Diğer gelirler.
Bu gruptaki faaliyet alacak hesapları şunlardır:
 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
 121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
 122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
 127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
Faaliyet alacakları hesaplarına kaydedilecek gelir türleri, yerel
yönetim bütçelerinin Gelir Cetvelinde gösterilen gelir türleridir ve
yerel yönetimin faaliyetleri ile doğrudan ilgilidir. Aynı zamanda faaliyet alacakları hesaplarının ayrıntı kodları ile 600 Gelirler Hesabı, 800
Bütçe Gelirleri Hesabı ve 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabının ayrıntı kodları birbiriyle paraleldir. Bu nedenle, tahakkukların doğru ayrıntı kodlarına/yardımcı hesaplara kaydedilmesi, ret ve
iadelerin de paralel kodlardan/yardımcı hesaplardan yapılması, sağlıklı bir muhasebe açısından önemlidir. Tahsilâtlarda kullanılan muhasebe programı bütçe gelirleri hesabına kendiliğinden yansıtma yapıyorsa, hata oluşmayabilir ama muhasebesini gelişmiş bir bilgisayarlı muhasebe programı üzerinden yapmayan küçük ölçekli yerel yönetimler varsa, bu konuya dikkat etmelidir.
1- 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacakları ile duran varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın
altına inenler ve bunlardan yapılan tahsilât ve terkinlerin izlenmesi
için kullanılır.
Gelir birimlerinin tahakkuk servislerince tahakkuk bordroları ile
ya da tahakkuk fişleri ile muhasebe birimine bildirilen tahakkuklar,
düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle ilgili hesaplara alınarak tahakkuk kayıtları yapılır.
Gün içindeki gelirlerden alacak tahakkukları gün sonuna kadar
muhasebe servisine bildirilir.
Faaliyet dönemi içinde tahsili gereken tutarlar bu hesaba, içinde
bulunulan dönemi takip eden dönemlerde tahsili gereken tutarlar ise
62 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar
hesabına kaydedilerek izlenir.
Duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonlarında vadesi bir yılın
altına inenler bu hesaba aktarılır.
Nitelikleri itibarıyla tahakkuku tahsiline bağlı bütçe geliri olarak
yapılan tahsilâtlar, bu hesapla ilişkilendirilmez.
Gelirlerden alacakların terkinine ilişkin düzeltme ve iade belgesi
muhasebe servisine gönderildiğinde, her bir düzeltme ve iade belgesi
için düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle veya düzeltme ve iade belgelerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yılı içinde gelirler hesabına (yılı geçmiş ise giderler hesabına) borç, gelirlerden alacaklar hesabına alacak kaydedilerek
terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır.
Bu hesapta kayıtlı tutarlardan kasa hesabı, banka hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, gelirlerden alacaklar hesabına alacak yazılmak suretiyle tahsil edilen tutarlar gelir yansıtma hesabına borç, bütçe gelirleri hesabına alacak kaydedilir.
Vadesi geldiği halde tahsil edilemeyen faaliyet alacakları takibe
alınır.
2- 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen faaliyet alacaklarından takibe alınan tutarlar ile bunlardan yapılan tahsilât, tecil ve
terkinlerin izlenmesi için kullanılır.
Gelir birimlerinin tahakkuk servislerince muhasebe servisine
bildirilen takibe alınmış alacaklar, düzenlenecek muhasebe işlem fişi
ile gelirlerden takipli alacaklar hesabına borç, ilgisine göre gelirlerden
alacaklar hesabı veya gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabına
alacak kaydedilerek takip kayıtları yapılır.
Vadesi dolduğu halde ödenmeyen faaliyet alacakları, takibe alma işlemi için gün sonuna kadar muhasebeye bildirilir.
Bu hesapta kayıtlı tutarlardan terkin edilenlere ilişkin düzeltme
ve iade belgeleri muhasebeye gönderildiğinde, her bir düzeltme ve
iade belgesi için düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle veya düzeltme
ve iade belgelerinin ekli olduğu günlük icmal listesine göre düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yevmiye kayıtlarına kaydedilir ve terkin
edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır.
2013 | 63
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesapta kayıtlı tutarlardan, kasa hesabı, banka hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç, takipli alacaklar hesabına alacak yazılmak
suretiyle tahsil edilen gelirler, gelir yansıtma hesabına borç, bütçe
gelirleri hesabına alacak kaydedilir.
3- 122 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR
HESABI
Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar
hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan mali yılsonunu geçmeyen bir süre ile tecil veya tehir edilen tutarlar ve duran varlıklar
ana hesap grubundaki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında
kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil ve tehir süresi bir yılın altına
inen tutarlar ile bunlardan tahsil edilen veya takibe alınan tutarlar, bu
hesapta izlenir.
Tecil ve tecil kaldırma işlemlerini izlemek ve bunlara ilişkin muhasebe kayıtlarının yapılmasını sağlamak amacıyla, muhasebe bölümünde “Tecil Defteri” düzenlenir.
Duran varlıklar ana hesap grubunda yer alan gelirlerden tecilli
ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonlarında
tecil süresi bir yılın altına inenler bu hesaba aktarılır.
Bu hesapta kayıtlı tutarlardan terkin edilenlere ilişkin belgeler
muhasebe servisine gönderildiğinde, düzenlenecek muhasebe işlem
fişiyle yevmiye kayıtlarına kaydedilerek terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır.
4- 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
Kurumca bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin
ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak geri alınmak üzere diğer kamu
idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki değerler, 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenir.
Yerel yönetimlerde bu hesap yaygın olarak elektrik, su ve doğalgaz aboneliği için verilen güvence bedellerinin kaydedilmesi için kullanılmaktadır.
5- 127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI
Diğer faaliyet alacakları hesabı, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitli satılması durumunda ortaya çıkan alacaklar ve
vade farkı faiz gibi asli alacağa bağlı alacaklar ile yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi
için kullanılır.
64 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
D) UZUN VADELİ FAALİYET ALACAKLARI
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23.maddesi ile
5393 sayılı Belediye Kanununun 59.maddesi ve 5302 sayılı İl Özel
İdaresi Kanununun 42.maddesinde sayılan yerel yönetim gelirlerinden tahakkuk ettirilenlerden takip eden faaliyet dönemlerinde tahsili
öngörülenlerin izlenmesi için kullanılır.
Bu gruptaki faaliyet alacak hesapları şunlardır:
 220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
 227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
1- 220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
Tahakkuk ettirilen ve içinde bulunulan faaliyet dönemini takip
eden dönemlerde tahsili gereken, gelirlerden alacakların izlenmesi
için kullanılır.
2- 222 GELİRLERDEN TECİLLİ VE TEHİRLİ ALACAKLAR
HESABI
Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar
hesabında kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
Faaliyet alacakları hesaplarına kaydedilecek gelir türleri, yerel
yönetimlerin bütçelerinin Gelir Cetvelinde gösterilen gelir türleridir
ve yerel yönetimin faaliyetleri ile doğrudan ilgilidir. Aynı zamanda
faaliyet alacakları hesaplarının ayrıntı kodları ile 600 Gelirler Hesabı,
800 Bütçe Gelirleri Hesabı ve 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler
Hesabının ayrıntı kodları birbiriyle paraleldir. Bu nedenle, tahakkukların doğru ayrıntı kodlarına/yardımcı hesaplara kaydedilmesi, ret
ve iadelerin de paralel kodlardan/yardımcı hesaplardan yapılması,
sağlıklı bir muhasebe açısından önemlidir.
3- 227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI
Diğer faaliyet alacakları hesabı, mahalli idarelere ait maddi duran varlıkların taksitle satılması durumunda ortaya çıkan alacaklardan içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde tahsili gerekenler ile diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
3.1.Faaliyet Hesaplarına Ait Örnekler
Örnek 1: Mükellef tarafından verilen emlak vergisi beyannamesi
üzerine 1.300,00 TL emlak vergisi tahakkuk ettirilmiştir.
2013 | 65
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
1.300,00
600 Gelirler Hesabı
1.300,00
a) Emlak vergisinin 1.taksiti 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanununun 12.maddesi gereğince hesaplanan %10 “kültür varlıklarını korunmasına katkı payından birinci taksite isaben eden tutar ”45 ile birlikte vadesi içerisinde ilçe belediyesinin veznesine ödenmiştir.
100 Kasa Hesabı
715,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
650,00
362 Fon ve D.Kamu İd. Ad. Yp. Th
805 Gelir Yansıtma Hesabı
65,00
650,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
650,00
b) Emlak vergisi ile birlikte tahsil edilen “kültür varlıklarının
korunmasına katkı payı” ilgili kurumun hesabına aktarılmıştır.
362 Fon ve Diğer Kamu İd. Ad. Yp. Th. Hs.
65,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs
65,00
c) Emlak vergisinin 2.taksiti vadesinde ödenmediği için takibe alınmıştır.
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
650,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
650,00
d) Takibe alınan emlak vergisi 54,00 TL gecikme zammı ile
beraber tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hs
45
769,00
650,00
Belediyelerin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi amacıyla kullanılmak üzere tahakkuk eden emlak vergisinin %10'u nispetinde "Taşınmaz Kültür
Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı" tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile
birlikte tahsil edilir.
66 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
600 Gelirler Hesabı
54,00
362 Fon ve D.Kamu İd. Ad. Yp. Th
65,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
704,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
704,00
Örnek 2: (A) Belediyesince kayıtlı değeri 33.000,00 TL olan 1 adet
arsa, 20.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri kalanı
ise takip eden faaliyet döneminde tahsil edilmek üzere 130.000,00 TL
+ %18 KDV46 ile satılmıştır.
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
20.000,00
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
110.000,00
100 Kasa Hesabı47
23.400,00
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
130.000,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
23.400,00
Bilindiği gibi, yerel yönetimler arsa satışlarından kaynaklanan
KDV’yi vergi sorumlusu sıfatıyla tahsil etmek ve vergi dairesine yatırmakla yükümlüdür. Peşin satılan arsalarda KDV de peşin tahsil
edildiğinden sorun olmamaktadır. Ancak vadeli satışlarda bazı yerel
yönetimlerin tahsil etmeleri gereken katma değer vergisini 140 Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydederek tahsilini daha sonraki dönemlerde yaptıkları da görülmektedir. 140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
nitelik olarak bu tür alacakların kaydına elverişli değildir.
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanununa göre, mülkiyeti muhafaza kaydıyla yapılan satışlarda zilyetliğin devri teslim sayılan haller arasında sayılmaktadır ve mal veya hizmetin teslimi ile vergi de
doğmuş olduğundan vergi sorumlusu sıfatıyla takip eden ay içerisinde beyan edilip, vergi dairesine ödenmesi gerekmektedir. Yerel
yönetimlerin taşınmazların satışını yukarıdaki anlamda gerçekleştiği
anda vergiyi tam olarak ve peşinen tahsil etmesi gerekir.
a) Arsa satışından kaynaklanan 20.000,00 TL alacak vadesinde tahsil edilmiştir.
46
Net alanı 150 m2'yi aşmayan konut satışlarında KDV oranı yüzde 1, diğer arsa, arazi mesken ve
işyeri satışlarında yüzde 18'dır.
47 KDV peşin tahsil edilmiştir.
2013 | 67
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
102 Banka Hesabı
20.000,00
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
20.000,00
20.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
20.000,00
b) Faaliyet döneminin sonunda, takip eden faaliyet döneminde tahsili gereken 110.000,00 TL ilgili hesaba aktarılmıştır.
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
110.000,00
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
110.000,00
c) Arsa satış gelirinin 70.000,00 TL’si vadesinde tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
70.000,00
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
70.000,00
70.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
70.000,00
d) Vadesinde ödenmeyen 40.000,00 TL arsa satışından kaynaklanan alacak takibe alınmıştır.
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
40.000,00
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
40.000,00
e) Takipteki 40.000,00 TL alacak, icra yoluyla ve genel hükümlere göre hesaplanan 1.324,00 TL faizi ile beraber tahsil
edilmiştir.
120.05 Gelirlerden Alacaklar Hs
1.324,00
600 Gelirler Hesabı
102 Banka Hesabı
1.324,00
41.324,00
121 Gelirlerden Takipli Al.Hs
40.000,00
120.05 Gelirlerden Alacaklar Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
68 | 2013
1.324,00
41.324,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
41.324,00
Örnek 3: (A) işyeri için 450,00 TL ilan ve reklam vergisi tahakkuk ettirilmiştir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
450,00
600 Gelirler Hesabı
450,00
Tahakkuk eden ilan ve reklam vergisi yanlışlıkla 540,00 TL olarak tahsil edilmiş, yanlışlığın farkına tahsilâta ilişkin muhasebe kayıtları yapıldıktan sonra varılmıştır.
100 Kasa Hesabı
540,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
540,00
540,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
540,00
Düzeltme işlemini temin için aşağıdaki kayıtların yapılması gerekecektir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
90,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
90,00
90,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
90,00
Örnek 4: Denetim elemanlarınca (V) Sinemasına ait işlemlerin
incelenmesi sırasında geçmiş döneme ait biletlerle ilgili bildirimlerin
yapılmadığı ve eğlence vergilerinin hesaplanarak Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğüne yatırılmadığı; söz konusu döneme ait eğlence
vergilerinden %25 Belediye payının 48.390,00 TL olduğu tespit edilmiştir.
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
48.390,00
600 Gelirler Hesabı
48.390,00
a) Takipteki eğlence vergisinin 8.390,00 TL’si hesaplanan
4.245,00 TL gecikme zammı48 ile beraber tahsil edilmiştir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
4.245,00
4.245,00
48
Gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun
51.maddesine göre hesaplanmaktadır.
2013 | 69
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
100 Kasa Hesabı
12.635,00
121 Gelirlerden Takipli Alc. Hs
8.390,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
4.245,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
12.635,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
12.635,00
b) Takipteki belediye alacağı belediye başkanının onayıyla49
bir yıl süreyle teminat alınmaksızın50 tecil edilmiştir.
222 Gel. den Tecilli ve Tehirli Alc. Hs
40.000,00
121 Gelirlerden Takipli Alc. Hs.
40.000,00
c) Mali yılsonunda takip eden faaliyet döneminde tahsil edilecek olan tecilli alacak dönen varlıklar hesap grubuna
alınmıştır.
122 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs
40.000,00
222 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs
40.000,00
d) Tecilli vergi alacağı 5.719,60 TL tecil faizi51 ile beraber vadesinde tahsil edilmiştir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
5.719,60
600 Gelirler Hesabı
100 Kasa Hesabı
5.719,60
45.719,60
122 Gel. den Tecilli ve Tehirli Al. Hs
40.000,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
49
5.719,60
45.719,60
45.719,60
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 48)
6183 sayılı Kanunun 48.maddesinde belirtilen tutarı aşmadığı için teminat alınmamıştır.
51 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 48)
50
70 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 5: (G) Büyükşehir Belediyesi Su İdaresince 220,00 TL su
kullanım ücreti tahakkuk ettirilmiş olup, 17,30 TL’si %8 KDV’dir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
220,00
600 Gelirler Hesabı
203,70
391 Hesaplanan KDV Hesabı
17,30
Su gelirinin vadesinde Su İdaresinin banka hesabına havale
edilmek suretiyle ödendiği anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
203,70
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
203,70
203,70
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
203,70
Örnek 6: Doğal gaz aboneliği için (A) şirketine 1.350,00 TL teminat ödenmiştir.
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
1.350,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs
1.350,00
a) Doğal gaz aboneliği iptal edildiği için teminat geri alınmıştır.
102 Banka Hesabı
1.350,00
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs
1.350,00
b) Belediye doğal gaz anlaşmasını tek taraflı olarak feshettiği için doğal gaz şirketi teminatı iade etmemiştir.
630 Giderler Hesabı
1.350,00
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.350,00
1.350,00
1.350,00
E) KISA VADELİ KURUM ALACAKLARI
 Kamu idarelerine,
 Hane halklarına,
 Yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan,
 Diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve
benzeri işlemlerden kaynaklanan,
2013 | 71
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen kurum alacakları bu hesap grubunda izlenilir.
Bu grup, aşağıdaki hesaplardan oluşur:
1- 132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR
HESABI
Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olmak üzere nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap
grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ve
bunlardan tahsil edilen, terkin edilen veya takibe alınanların izlenmesi için kullanılır.
2- 137 TAKİPTEKİ KURUM ALACAKLARI HESABI
Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından anaparaya eklenmemiş olanların takibe
alınarak izlenmesi için kullanılır.
F) UZUN VADELİ KURUM ALACAKLARI
“13 Kurum Alacakları” başlığı altında tek tek saymış olduğumuz
kurum alacaklarından vadesi bir yıldan fazla olanların izlenmesi
amacıyla kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.
1- 232 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR
HESABI
Bir yıldan uzun süreyle nakit olarak verilen borçlardan kaynaklanan kurum alacakları 232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar
Hesabında izlenilir.
1.1.Kurum Alacakları Hesaplarına Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Büyükşehir Belediyesince (B) Merkez İlçe Belediyesine 895.000,00 TL borç verilmiştir. Yapılan protokol gereği verilen
borcun 195.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri
kalanı ise takip eden faaliyet döneminde geri ödenecektir.
132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs
195.000,00
232 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs
700.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
72 | 2013
895.000,00
895.000,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
835 Gider Yansıtma Hesabı
895.000,00
a) Faaliyet döneminde tahsili öngörülen 195.000,00 TL süresinde tahsil edilmiştir.
102 Banka Hesabı
132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc
Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
195.000,00
195.000,00
195.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
195.000,00
b) Faaliyet döneminin sonunda vadesi bir yılın altına inen
kurum alacağı dönen varlıklar grubundaki ilgili hesaba
aktarılmıştır.
132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs
700.000,00
232 Kurumca Ver. Borçlardan Alc
700.000,00
Hs
c) Alacağın 650.000,00 TL’si protokolde öngörülen sürede tahsil edilmiştir.
102 Banka Hesabı
132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc
Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
650.000,00
650.000,00
650.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
650.000,00
d) Belirlenen vadede tahsil edilemeyen 50.000,00 TL kurum
alacağı takibe alınmıştır.
137Takipteki Kurum Alacakları Hesabı
50.000,00
132 Kurumca Ver. Borçlardan Alc Hs
50.000,00
e) Belediye meclisince takipteki kurum alacağının silinmesine karar verilmiştir.
630 Giderler Hesabı
137 Takipteki Kurum Alacakları Hs
50.000,00
50.000,00
2013 | 73
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
G) DİĞER ALACAKLAR
1- 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
Yerel yönetimlerin faaliyet alacakları52 ve kurum alacaklarının53
dışında kalan alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
1.1.Kişilerden Alacaklar Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar
 Sayıştay ve diğer mahkemelerce borç hükmolunan fazla ve
yersiz ödemeler.
 Denetim elemanları ve idare amirlerince yapılan denetim/incelemelerle tespit olunan fazla ve yersiz ödemeler.
 Ayniyatın çalınmasından, kaybedilmesinden veya kanunsuz kullanılmasından doğan zararlar.
 Süresinde mahsup edilmeyen veya zimmete geçirilen
avans ve krediler.
 Tahsildar, veznedar, icra memuru gibi görevlilerce zimmete geçirilen veya kaybedilen tutarlar.
 Emanet nitelikli hesaplarda kayıtlı tutarlardan çalınan, zayi
olan, noksan çıkan, fazla ve yersiz ödenen tutarlar.
 Yukarda sayılan alacaklar için hesaplanan faizler.
Yönetmelik bu hesaba kaydedilecek olanları yukarıdakilerle sınırlamıştır. Bu nedenle bu hesaba, yukarıda sayılan nitelikte olmayan
kayıtların yapılmaması gerekir. Örneğin satışı yapılan taşınır, taşınmaz veya ticari mala ait KDV’nin tahsil edilene kadar bu hesapta izlenmesi gibi yanlışlılara meydan verilmemelidir.
Ayrıca, kişinin yanlış veya yanıltıcı beyanına, hileli ve aldatıcı
davranışına dayanmadan idarenin kendi iradesi ile tek taraflı yaptığı
işlem ve eylemlerden kaynaklanan fazla ve yersi ödemelerde, borçludan fazla veya yersiz ödemeyi geri isteme süresinin dava açma süresi
olan 60 gün içerisinde yapılması gerekmektedir. Dava açma süresi
geçtikten sonra fazla veya yersiz ödeme yapılan kişiyi ödemeye zorlayamayız, ancak rızaen ödemeyi kabul ederse tahsilât yapabiliriz.
Fazla ve yersiz ödeme yapılan kişinin rızaen ödemeye yanaşmaması
halinde fazla veya yersiz ödenen tutarın, Sayıştay Başkanlığının
5189/1 sayılı Genel Kurul Kararında açıklanan sorumlulardan (harcama yetkilisi, gerçekleştirme görevlisi, muhasebe yetkilisi) tahsil
edilmesi gerekmektedir. Söz konusu sorumlular da daha sonra se-
52
53
12’li hesap grubu ki, bunlar bütçe gelirlerini oluşturmaktadır
13’lü hesap grubu
74 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
bepsiz zenginleşmeden dolayı fazla ve yersiz ödeme yapılan kişilere
rücu davası açmak suretiyle fazla ve yersiz ödemeyi mahkeme kararıyla alabilirler.
1.2.Alacakların tahsil şekilleri
 Rıza ile tahsilât esastır. Rızaen tahsilât yapılamaması halinde aşağıdaki tahsil yöntemlerine başvurulması gerekir.
 Özel kanunlarında yazılı hükme göre tahsilât.
a) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanuna Göre Yapılacak Tahsilâtlar:
1. Mutemet avanslarından doğan alacaklar.
2. Gerçeğe aykırı beyanname verilmek suretiyle fazla
alınan harcırahlar.
3. Özel kanunlarında 6183 sayılı Kanuna göre tahsil
edileceği belirtilen diğer alacaklar.
b) 6245 sayılı Harcırah Kanununun 59. Maddesine Göre
Yapılacak Tahsilâtlar
1. Harcırah avanslarından doğan alacaklar (Alındığı
tarihten itibaren Genel Hükümlere göre hesaplanacak faizi ile beraber aylık ve ücretlerin her ay yarısı
kesilmek suretiyle)
 Takas suretiyle tahsilât.
Yerel yönetimin, gerçek veya tüzel kişiler ile diğer kurumlara
olan borçlarının aynı kişi veya kurumdan olan alacağına 818 sayılı
Borçlar Kanununun 118-124 maddelerine göre mahsup edilmek suretiyle yapılan tahsilâttır.
Takas suretiyle tahsilât yapılabilmesi için aşağıdaki şartların
oluşması gerekir:
a) Takas edilecek borç ve alacağın nakit olması.
b) Borç ve alacağın her ikisinin de vadesinin gelmiş olması.54
c) Takas suretiyle tahsilât yapılacağının kişi veya kuruma yazılı olarak bildirilmesi.
d) Borç ve alacağın herhangi birinin şarta bağlı olmaması.
e) 4857 sayılı İş Kanununun 35. maddesi gereğince işçilerin
aylık ve ücretlerinin ¼ ü takas edilebilir.
Aşağıdaki durumlarda takas yapılamaz:
 Herhangi bir şahsın borcu, o şahsın ortak bulunduğu
şirketin kurumdan alacağı ile takas edilemez.
54
Borçlunun istemi üzerine vadesi gelmemiş borçlarına mahsup yapılabilir.
2013 | 75
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ

Saklanmak için bırakılmış olan değerler takas edilemez.
 Nafaka veya işçi ücretinin ¾ ü gibi borçlunun ve ailesinin geçimi için gerekli olup, özel niteliği bakımından
doğrudan doğruya alacaklıya ödenmesi gereken alacaklar takas yapılamaz.
 Devlet, il idaresi ve köyler lehine olarak kamu hukukundan doğan alacaklar takas edilemez.
 İcra yoluyla tahsilât.
Diğer üç tahsil yöntemiyle tahsil edilemeyen mahkemeler ve Sayıştay tarafından hüküm altına alınan alacaklar icra yoluyla tahsil
edilir.
1.3.Faiz ve başlangıç tarihi
Bilindiği gibi, kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı alacaklar için
alacağın tahsilâtı sırasında faiz hesaplanması gerekmektedir. Alacağın niteliğine göre faizin tabi olduğu kanun, dolayısıyla faiz oranı da
değişmektedir. Bu nedenle, alacak için faiz hesaplamadan önce alacağın niteliğini belirlememiz gerekmektedir.
Süresinde mahsup edilmeyen harcama yetkilisi mutemedi
avansları için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine göre gecikme zammı alınır.
Süresinde mahsup edilmeyen sürekli ve geçici görev yolluğu
avansları ile taahhütnamelerinde ayrıca bir faiz oranı belirtilmeyen
alacaklardan genel hükümlere göre faiz alınır.
Sayıştay ilamı ile kesinleşen kamu alacakları için de genel hükümlere göre faiz alınır. Ancak 832 sayılı Sayıştay Kanunu gereğince
hesaplanan faiz hiçbir zaman anaparanın % 10’unu geçemez.
Faiz başlangıç tarihinin belirlenmesi sırasında ise aşağıdaki hükümlere göre hareket edilmelidir:
1) Fazla ve yersiz ödemeler, geri isteme iradesinin borçluya
ulaştığı tarihten,
2) Noksan tahsilât veya kesintiler, tahsilât ve kesinti tutarının
gelir kaydedilmesi gerektiği tarihten,
3) Harcama yetkilisi mutemet avansları, mahsup veya iade
edilmesi gerektiği tarihten,
4) Sürekli görev yolluğu avansları:
 Memur ve ailesi atandığı memuriyet mahalline gitmişse
varışları tarihinden itibaren bir ay sonundan,
76 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
 Memur gitmemiş veya aile götürülmemişse avansın verildiği tarihten,
 Sürekli görev yolluğuna esas tayinin iptal edilmesi halinde ise iptal emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci gün sonundan,
5) Geçici görev yolluğu avansları:
 Memurun asıl görev yerine dönüşünden itibaren bir ay
sonundan,
 Geçici görevlendirmeden vazgeçildiği takdirde iptal emrinin ilgiliye tebliğ edildiği tarihi izleyen 15 inci gün sonundan,
 Geçici göreve özel nedenlerle gidilmediği takdirde
avansın verildiği tarihten,
6) Sözleşmeye dayanan alacaklar, sözleşmenin ihlal edildiği
tarihten,
7) Taksitli alacaklar, ödenmeyen taksitin vadesinin geldiği tarihten,
8) Sayıştay ve mahkeme ilamları ile tazmin hükmolunan alacaklar:
 İlamda faizin başlangıcı hakkında hüküm varsa belirtilen tarihten,
 Aksi takdirde karar tarihinden,
9) 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 71
nci maddesi gereğince tahsil edilmesi gereken kamu zararları, zararın oluştuğu tarihten,
İtibaren faize tabidir.
1.4.Toplu Yatırılan Paralarda Anapara ve Faizin Ayrıştırılması
Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı kurum alacaklarının tamamı her zaman bir defada tahsil edilmeyebilir. Böyle durumlarda
faizin tahsil edilen anapara tutarı esas alınarak ve üzerine ilave olarak
hesaplanacağı doğaldır. Ancak bazen borçlu kişi belli bir miktar yatırabileceğini ifade etmektedir (sözgelimi 700,00 TL verebilirim diyebilmektedir), bazen de borçlunun kurumdan alacağına mahsuben
yapılan tahsilatlar ile alacaklı muhasebe biriminin dışındaki başka bir
muhasebe birimine (örneğin il özel idaresinde kayıtlı bir kişilerden
alacak miktarının ilçe özel idaresinin veznesine yatırılması gibi) yatırılan alacaklar için benzer durum sözkonusu olabilmektedir. Böyle
durumlarda gerek 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre takip edilen
bir alacak olsun, gerekse genel hükümlere göre takibi yapılan bir ala-
2013 | 77
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
cak olsun yatırılan veya mahsup edilen belli tutarı anapara ve faize
ayrıştırmak gerekmektedir. Başka muhasebe birimlerince yapılan
tahsilatlarda bu ayrıştırma esas alacaklı muhasebe birimince yapılmaktadır.
İşlerimizde pratiklik kazanmak ve doğru bir hesap yapmak için
belli bir para üzerinden anapara ve faiz ayrıştırmasını yapacak sağlıklı bir yönteme ihtiyaç vardır. Aşağıda kendimizce geliştirilen bir yöntem yer almaktadır ve kanımızca kullanılması büyük kolaylıklar sağlayacaktır:
Bilindiği gibi faiz hesaplamanın evrensel bir formülü vardır:
F = A*n*t
F = Faiz tutarı
A = Anapara
n = Faiz oranı
t = Zamanı simgelemektedir.
Elimizde faizin dahil olduğu toplu bir miktar olduğuna göre (B =
Baz tutar) ve bu miktarın bir kısmı da anapara olduğuna göre formülde (F) yerine (B - A) dememizde bir sakınca olmayacaktır. Bundan sonrası biraz matematik bilgisi ile çözülebilecek kadar sıradandır.
(B – A) = A*n*t
Örnek : Fazla ödemeden dolayı Memur (B) den maaşına mahsuben 840,00 TL bir para tahsil edilmiştir. (tahsilat tarihi 15.04.2008 ve
faiz başlangıç tarihi de 15.12.2007 olsun)
(840,00 – A) = A * [(7,20/100) * (4/12)] parantez içi değerleri sadeleştirdiğimizde formül aşağıdaki gibi olacaktır.
(840,00 – A) = A * [0,072/3], şimdi formülün açılımını yapalım.
3*(840,00 – A) = 0,072A
2.520,00 – 3A = 0,072A
0,072A + 3A = 2.520,00
3,072A = 2.520,00
A = 2.520,00/3,072
A = 820,31 TL O halde:
F = (B – A) formülünde değerleri yerine koyalım:
F = 840,00 – 820,31
F = 19,69 TL’dir.
78 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1.5.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Memur (A) ya 15 Haziran döneminde özel hizmet tazminatının 10 puan fazla hesaplanması nedeniyle 48,87 TL fazla maaş
ödenmiştir. Fazla ödenen tutarın iadesi ile ilgili yazı, memur (A)’ya
20 Haziran tarihinde tebliğ edilmiştir.
140.0155 Kişilerden Alacaklar Hesabı
48,87
600 Gelirler Hesabı
48,87
Memur (A) kendisine fazla ödenen tutarı 10 Temmuz tarihinde genel hükümlere göre hesaplanan 2,40 TL faizi ile beraber vezneye
yatırmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
2,40
600 Gelirler Hesabı
100 Kasa Hesabı
2,40
51,27
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
51,27
51,27
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
51,27
Örnek 2: (A) dairesi harcama yetkilisi mutemedi 01 Ağustos’ta almış olduğu 750,00 TL avansı süresinde mahsup etmemiştir.
140.0256 Kişilerden Alacaklar Hesabı
750,00
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
750,00
a) Harcama yetkilisi mutemedi üzerindeki avansı 15 Eylül tarihinde 6183 sayılı Kanuna göre hesaplanan 9,30 TL gecikme zammı ile beraber vezneye yatırmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
9,30
600 Gelirler Hesabı
100 Kasa Hesabı
9,30
759,30
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
55
56
759,30
9,30
9,30
Tahsilinde bütçeye gelir kaydedilecek olan
Diğer alacaklar
2013 | 79
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
b) Harcama yetkilisi mutemedi 15 Eylül tarihinde üzerindeki
avansa ait 600,00 TL harcama belgesi getirmiş, avanstan
artan 150,00 TL ile 6183 sayılı Kanuna göre avansın tümü
için hesaplanan 9,30 TL gecikme zammını ise vezneye yatırmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
9,30
600 Gelirler Hesabı
9,30
630 Giderler Hesabı
600,00
100 Kasa Hesabı
159,30
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
759,30
600,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
600,00
9,30
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
9,30
Örnek 3: Tahsildar (A)'nın tahsil ettiği 3.450,00 TL ilan ve reklam
vergisini kapkaççılara kaptırdığı tespit edilmiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
3.450,00
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
3.450,00
3.450,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
3.450,00
Daha sonra yapılan tahkikatta ilan ve reklam vergisinin çalınmasında tahsildarın bir kusurunun olmadığı ve olayda bedenen zarar
gördüğü anlaşıldığından üst yöneticinin57 (Başkan/Vali/Genel Müdür vs.) kararı ile alacağın silinmesine karar verilmiştir.
630 Giderler Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
3.450,00
3.450,00
Örnek 4: Kasada daha önce yapılan sayımda noksan olduğu tespit edilip 197 Sayım Noksanları Hesabına alınan 63,00 TL noksanlığın
nedeni anlaşılamadığından veznedar adına kişilerden alacaklar hesabına alınmıştır.
57
Zorunlu nedenlerle takip ve tahsil imkânı kalmayan kamu alacaklarından üst yöneticinin silmeye yetkili olduğu tutarlar, her yıl Merkezi Yönetim Bütçe Kanununun (İ) Cetvelinde gösterilmektedir.
80 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
63,00
197 Sayım Noksanları Hesabı
63,00
Örnek 5: Sayıştay ilamına dayanarak daha önce kişilerden alacaklar hesabına alınan 12.740,00 TL’nin muhasebe yetkililerince takip
edilmemesi nedeniyle zamanaşımına uğratıldığı, denetim elemanlarınca yapılan incelemede tespit edilmiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı58
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
12.740,00
12.740,00
59
Örnek 6: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan % 16
emekli keseneğinin 45,00 TL, % 20 kurum karşılığının da 60,00 TL
fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde
fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik
Kurumuna yazı yazılmıştır.
140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı60
60,00
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı61
45,00
600 Gelirler Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
60,00
6,75
62
333 Emanetler Hesabı
38,25
Bir önceki ayda kuruma fazla gönderilen 105,00 TL, 20 Ocak tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilen 38.348,00 TL’den
mahsup edilmiş ve Sosyal Güvenlik Kurumuna da yazı ile bilgi verilmiştir.
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs
38.348,00
140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı
60,00
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
45,00
103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs.
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
38.243,00
60,00
60,00
58
Muhasebe yetkilisi adına
Borçlusu adına
60 Sosyal Güvenlik Kurumu adına
61 Sosyal Güvenlik Kurumu adına
62 Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir.
59
2013 | 81
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 7: 15 Mayıs tarihinde yapılan memur maaş ödemelerinden dolayı kesilen emekli kesenekleri toplamı 23.687,00 TL olduğu
halde, Sosyal Güvenlik Kurumuna yanlışlıkla 23.867,00 TL gönderildiği tespit edilmiştir.
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
180,00
361 Ödenecek SGK Kesintileri Hesabı
180,00
Örnek 8: (A) dairesi taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin kişisel
kusuru nedeniyle kayıtlı değeri 3.500,00 TL, rayiç değeri ise 4.250,00
TL olan bilgisayar sarf malzemesi kullanılamaz hale gelmiştir.
630 Giderler Hesabı
3.500,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
3.500,00
4.250,00
600 Gelirler Hesabı
4.250,00
Örnek 9: Memur (A)’ya aile yardımı ödeneğinin fazla ödenmesi
nedeniyle daha önce kişilerden alacaklar hesabına alınan 12,86 TL,
yanlışlıkla 21,86 TL olarak tahsil edilmiş ve yanlışlığın farkına bütçeye gelir kaydı yapıldıktan sonra varılmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
9,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs
9,00
9,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
9,00
Örnek 10: Yılsonunda yapılan demirbaş envanterinde o yıl içinde alınan kayıtlı değeri 160,00 TL olan bir adet bilgisayar harici hard
diski bulunamamıştır. Harici hard diskin rayiç değeri 105,00 TL’dir.
630 Giderler Hesabı
160,00
255 Demirbaşlar Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
160,00
105,00
600 Gelirler Hesabı
105,00
Daha sonra yapılan araştırmada harici hard diskin arıza nedeniyle garanti kapsamında değişim için teknik servise gönderildiği
anlaşılmıştır.
255 Demirbaşlar Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
105,00
105,00
Örnek 11: Memur (H), kendisine özel hizmet tazminatının fazla
ödenmesinden dolayı Sayıştay ilamına dayanarak daha önce kişi82 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
lerden alacaklar hesabına alınan 1.360,00 TL borcuna karşılık muhasebe birimi veznesine 665,00 TL yatırmıştır. (ilam tarihi 30.09.2007,
tahsilat tarihi 01.02.2008, Faiz oranı yıllık % 7,20)
Önce yatırılan toplu paranın bir miktarını vadeye göre hesaplanacak faize ayıralım ve hesaplara alalım.
140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
15,59
600 Gelirler Hesabı
15,59
Sonra da topluca tahsilat kaydını yapalım.
100 Kasa Hesabı
665,00
140.01.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı
649,41
140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
15,59
805 Gelir Yansıtma Hesabı
665,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
665,00
Örnek 12: Müteahhit (A), (G) İl Özel İdaresine olan fazla hak
ediş ödemesinden kaynaklanan 5.800,00 TL borcuna karşılık, (K) İlçe
Özel İdare Müdürlüğüne 3.410,00 TL yatırmıştır. (Fazla ödemenin
tarihi 15.03.2008, tahsilat tarihi 15.07.2008, faiz oranı yıllık % 7,20)
(K) İlçe Özel İdare Müdürlüğü’nün muhasebe kaydı:
100 Kasa Hesabı
3.410,00
511Muh.Birimleri Arası İşlmş Hs
3.410,00
(G) İl Özel İdaresinin muhasebe kaydı (önce faiz tahakkuku,
sonra da tahsilat kaydı yapılmalıdır):
140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
80,00
600 Gelirler Hesabı
80,00
Şimdi de tahsilat kaydını yapalım:
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlm.Hs
3.410,00
140.01.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı
3.330,00
140.01.02 Kişilerden Alacaklar Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
80,00
3.410,00
3.410,00
H) STOKLAR
Bu hesap grubu, kurum ambar ve atölyelerinde; satılmak veya
diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen mal-
2013 | 83
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
lar ile artık ve hurda gibi faaliyet dönemi içinde kullanılacak veya
paraya çevrilebilecek varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Stoklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
1- 150 İLK MADDE VE MALZEMELER HESABI
Kurum faaliyetlerinde kullanılmak ya da tüketilmek üzere edinilen tüketim malzemelerinin izlenmesi için kullanılmaktadır.
2- 153 TİCARİ MALLAR HESABI
Herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile alınan
ticari malların izlenmesi için kullanılır.
3- 157 DİĞER STOKLAR HESABI
Artık ve hurda gibi stokların izlenmesi için kullanılır.
3.1.Stok İşlemlerinde Dikkat Edilecek Temel Konular
 Stoklar, maliyet bedeliyle hesaplara alınır. Maliyet bedeline, stokların elde edilmesi ve depolanacağı yere kadar getirilmesi için yapılan faiz hariç her türlü giderler ilave edilir.
 Bağış veya hibe olarak edinilen stoklar varsa bilinen değeri,
yoksa değerlemesi yapıldıktan sonra tespit edilen değeri ile
hesaplara alınır.
 Stokların miktar ve değerlerinde, kaybolma, çalınma, yanma, kırılma, bozulma gibi nedenlerle ortaya çıkan eksilmeler mal sorumlusu ve harcama yetkilisince muhasebe birimine bildirilir.
 Stoklar, kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde 630 Giderler Hesabına kaydedilerek ilgili hesaplardan çıkarılır.
 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında kayıtlı stoklardan
yok olma, kırılma, bozulma veya eskime gibi nedenlerle
kullanılamayacak veya tüketilemeyecek hale gelenler, 157
Diğer Stoklar Hesabına aktarılır.
 İhtiyaç duyulan tüketim malzemeleri düzenlenen Taşınır İstek Belgesi ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinden istenilir.63
 Stok giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişi (TİF) ile yapılır.64
63
64
Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 22)
Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 29)
84 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
 Tüketim malzemelerinin çıkışı ilk giren-ilk çıkar yöntemi
ile ve giriş bedelleri üzerinden yapılır.65
 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabında izlenen stokların çıkışı için düzenlenen TİF’ler muhasebe birimine gönderilmez, bunların yerine düzenlenen onaylı bir liste, üç ayı
geçmemek üzere üst yönetici (Başkan/Vali/Genel Müdür
vs.) tarafından belirlenen aralıklarla muhasebe birimine
bildirilir.66
 Stokların muhasebe kayıtları II. düzey hesap detay kodu ile
yapılır.67
3.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Su ve Kanalizasyon İdaresince içme suyu altyapı
çalışmalarında kullanılmak üzere 3.000,00 TL + KDV tutarında tüketim malzemesi alınmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
3.000,00
540,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
22,50
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
3.517,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.540,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
3.540,00
a) Alınan tüketim malzemesinin 1.750,00 TL’lik kısmı ilgili
birimden gelen taşınır istek belgesine dayanılarak kullanıma verilmiştir.
630 Giderler Hesabı
1.750,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
1.750,00
b) Yılsonunda yapılan sayımda söz konusu tüketim malzemesinin 65,00 TL noksan olduğu tespit edilmiştir.
197 Sayım Noksanları Hesabı
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
65,00
65,00
65
Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 22)
Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 30)
67 Taşınır Mal Yönetmeliği (Madde 30)
66
2013 | 85
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
c) Noksanlığın sebebi anlaşılamamıştır. Tüketim malzemesinin rayiç değeri 72,00 TL’dir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
72,00
197 Sayım Noksanları Hesabı
65,00
600 Gelirler Hesabı
7,00
Örnek 2: İl genelinde meydana gelen sel baskınında kayıtlı değeri 3.600,00 TL olan 144 koli fotokopi kâğıdının kullanılamaz hale geldiği ve hurda değerinin 125,00 TL olduğu, komisyon tarafından tespit
edilmiştir.
157 Diğer Stoklar Hesabı
630 Giderler Hesabı
125,00
3.475,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
3.600,00
Hurdaya ayrılan fotokopi kâğıtları 140,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır.
100 Kasa Hesabı
140,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
125,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
15,00
15,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
15,00
Örnek 3: Şehir Hayvanat Bahçesinde kullanılmak üzere (A) Belediyesince KDV dâhil 5.900,00 TL tutarında çit teli satın alınmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
5.000,00
900,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
37,50
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
5.867,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
5.900,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
5.900,00
Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisince ambar dışında muhafaza edilen çit telleri üzerinden kamyon geçmesi nedeniyle kullanılamaz hale
gelmiştir. Çit tellerinin hurda değerinin 2.000,00 TL olduğu tespit
edilmiştir.
157 Diğer Stoklar Hesabı
2.000,00
630 Giderler Hesabı
3.000,00
86 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
5.000,00
3.900,00
600 Gelirler Hesabı
3.900,00
Örnek 4: (A) Hipermarketi, hayvanlara barınak yapımı için Şehir
Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne fatura tutarı 13.500,00 TL olan malzeme bağışlamıştır.68
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
13.500,00
600 Gelirler Hesabı
13.500,00
Örnek 5: Yerel yönetimin (A) Daire Başkanlığı stoklarında yer
alan 1.200,00 TL tutarında kırtasiye malzemesi harcama yetkilisinin
onayı ile (B) Daire Başkanlığına devredilmiştir.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı69
1.200,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı70
1.200,00
Örnek 6: (A) Dairesine ait ambarda yapılan sayımda kırtasiye
malzemesinde 750,00 TL değerinde fazlalık tespit edilmiştir.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı71
750,00
397 Sayım Fazlaları Hesabı
750,00
Yapılan incelemede fazlalığın servislere kullanıma verilen ve hesaben çıkışı yapılan kırtasiye malzemesinin eksik teslim edilmesinden
kaynaklandığı tespit edilmiş ve fazlalığı oluşturan kırtasiye malzemesi ilgili servislere teslim edilmiştir.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
750,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
750,00
Örnek 7: (S) Daire Başkanlığı üç aylık dönem sonunda tüketmiş
olduğu 960,00 TL tutarında ilk madde ve malzemeyi liste halinde
muhasebe birimine bildirmiştir.
630 Giderler Hesabı
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
960,00
960,00
68
Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda
5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye
gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir.
69 (B) Daire Başkanlığı Adına
70 (A) Daire Başkanlığı Adına
71 Sayımda bulunan stok fazlalarının ambar kayıtlarına girişi için TİF düzenlenmesi unutulmamalıdır.
2013 | 87
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
I) ÖN ÖDEMELER
Ön ödemeler; bütçe içi veya bütçe dışı olarak veyahut emanet
niteliğindeki hesaplardan verilen her türlü avans, kredi ve akreditifler ile mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerden oluşur.
Ön ödemeler hakkında Bakanlar Kurulunca yürürlüğe konulan
Ön Ödeme Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre
işlem yapılır.72
Ön ödemeler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki
hesaplardan oluşur:
1- 160 İŞ AVANS VE KREDİLER HESABI
Kurumca mevzuatı gereğince bütçedeki ödeneğine dayanılarak
verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için kullanılır. İş avans ve
kredi çeşitleri şunlardır:73
 Harcama yetkilisi mutemetlerine verilen avanslar ve krediler.
 Mihmandar avansları (yabancı heyetlerin ağırlanması için).
 Yabancı ülkelerde yapılacak satın almalar için görevlendirilecek mutemetler adına bankalar nezdinde açtırılan krediler.
1.1.İş Avans ve Kredileri İle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
 Her harcama birimi için ayrı bir mutemet görevlendirilir
 Görevlendirmeler Mali Hizmetler Birimine bir yazı ile bildirilir. Görevlendirme yazıları bir dosyada muhafaza edilir.
 Ekonomik kodun ikinci düzeyinden verilen bir avans mahsup edilmeden –belirlenen limiti aşmasa bile- ikinci bir
avans verilmez
 Bir iş için verilen avans yalnız o işe harcanır
 Avans alınmadan harcama yapılamaz.
 Avanslarda mahsup süresi, veriliş tarihinden itibaren bir
ay, kredilerde ise üç aydır
 Mali yılın son gününde harcanmasa bile bütün avans ve
krediler kapatılır. Harcandığı halde evrakları yetiştirilemeyenler mahsup dönemine devrettirilerek kapatılır
72
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği (Madde 110)
Avans ve kredi limitleri, her yıl Muhasebat Genel Müdürlüğünce çıkarılan bir tebliğ ile belirlenmektedir.
73
88 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
 Süresinde mahsup edilmeyen avanslar, mutemet adına 140
Kişilerden Alacaklar Hesabına kaydedilir ve 6183 sayılı
Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre tahsil olunur.
 Ödeneği olmayan hiçbir iş için avans veya kredi verilmez.
 Verilen avanslara ait ödeneğin bloke edilmesi gerekir.74
1.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü memuru (A)’ya malzeme alımı için 250,00 TL iş avansı verilmiştir.
160 İş Avans ve Krediler Hesabı
250,00
100 Kasa Hesabı
250,00
Memur (A) tarafından avansa ait 236,00 TL tutarında harcama
evrakı, mahsup süresi içinde teslim edilmiş, avans artığı 14,00 TL ise
vezneye yatırılmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
200,00
191 İndirilecek KDV Hesabı
36,00
100 Kasa Hesabı
14,00
160 İş Avans ve Krediler Hesabı
250,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
236,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
236,00
Örnek 2: (A) Dairesi memuru (B)’nin üzerinde bulunan 750,00
TL iş avansı, tayininin çıkması nedeniyle memur (C)’ye devredilmiştir.
160 İş Avans ve Krediler Hesabı75
160 İş Avans ve Krediler Hesabı
750,00
750,00
76
Memur (C) tarafından süresinde mahsup edilmeyen77 iş avansı
kişilerden alacaklar hesabına alınmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
750,00
750,00
74
Ödenek blokesi yapılması gereken avans hesaplarının 2.ve 3. düzey yardımcı hesap kodları ödenek hesaplarının ekonomik kodlamasının 1. ve 2. Düzeyi ile aynıdır.
75 Memur (C) adına
76 Memur (B) adına
77 Avansı devralan memur için mahsup süresi, devir tarihinden itibaren değil, avansın ilk verildiği
tarihten itibaren başlar.
2013 | 89
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 3: Yılsonunda, Memur (T)’ye kırtasiye alımı için verilmiş
olan 725,00 TL iş avansının harcandığı, ancak harcama evraklarının
takip eden yılın mahsup dönemi içerisinde teslim edilebileceği dairesi
yetkilisince muhasebe birimine bildirilmiştir.
165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hesabı
725,00
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hesabı
725,00
725,00
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
725,00
725,00
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı
725,00
Mahsup dönemine aktarılan iş avansı yeni mali yılın mahsup
dönemi içerisinde78 harcama evrakları teslim edilerek kapatılmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
725,00
165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
725,00
725,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler
725,00
725,00
725,00
2- 161 PERSONEL AVANSLARI HESABI
Sürekli ve geçici görev yolluğu avansları ile ödeme gününden
önce ödenmesine karar verilen maaş ve ücretlerden yılı bütçesinden
karşılanacakların izlenmesi için kullanılır.
Sürekli görev yolluğu avanslarında mahsup süresi, memurun
yeni görev yerinde fiilen göreve başladığı tarihten itibaren bir aydır.
Memurun tayininden vazgeçilmiş olması halinde, mahsup süresi,
iptal emrinin tebliğinden itibaren 15 gündür.
Geçici görev yolluğu avanslarında mahsup süresi, memurun görev yerine dönüş tarihinden itibaren bir aydır. Geçici görevlendirmeden vazgeçilmiş olması halinde, mahsup süresi, vazgeçme emrinin
tebliğinden itibaren 15 gündür.
78
5018 sayılı Kanunun 51.maddesine göre mahsup dönemi, mali yılın bitimini izleyen bir aydır,
yani ocak ayıdır. Zorunlu hallede Maliye Bakanlığına mahsup dönemini bir ay daha uzatma yetkisi
verilmiştir.
90 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Süresinde mahsup edilmeyen yolluk avansları için mahsup sürelerinin bittiği tarihten itibaren genel hükümlere göre faiz alınması
gerekir.
Gününden önce ödenen maaş ve ücretlere ait avans ödemelerinin asıl ödeme gününde bütçeye gider kaydedilerek kapatılması gerekir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Memur (A)’ya Ankara’da katılacağı 5 günlük bir seminer için 850,00 TL geçici görev yolluğu avansı verilmiştir.
161 Personel Avansları Hesabı
850,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
850,00
Memur (A) görev yerine döndükten sonra 730,00 TL tutarında
yolluk bildirimi vermiş, avansın artan kısmı ile yolluk bildirimine ait
% 0x damga vergisini de vezneye yatırmıştır.
630 Giderler Hesabı
730,00
100 Kasa Hesabı
124,38
161 Personel Avansları Hesabı
850,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
4,38
730,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
730,00
4,38
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
4,38
Örnek 2: Kurban bayramının X Aralık 20XX tarihine rast gelmesi
nedeniyle 15 Aralık 20XX tarihinde maaş bordrosuna göre memurlara
ödenmesi gereken net 21.660,30 TL’nin avans olarak 06.12.20XX tarihinde ödenmesine karar verilmiştir.
161 Personel Avansları Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
21.660,30
21.660,30
15 Aralık tarihinde hazırlanan memur maaş bordrosundaki bilgiler ise aşağıdaki gibidir.79
Tahakkuk Bilgileri:
Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50
79
Aylık ve ücret ödemeleri ile ilgili Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 6 Sıra Nolu Genel Tebliğine
bakılmalıdır.
2013 | 91
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Yan Ödeme
Özel Hizmet Tazminatı
Ek Ödeme
Aile Yardımı
Asgari Geçim İndirimi
Emekli Keseneği
(%20)
Genel Sağlık Sigortası Primi (%12)80
Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5)81
Tahakkuk Toplamı
= 330,30
= 7.331,30
= 6.598,20
= 1.029,00
= 728,50
= 2.448,00
= 1.310,00
= 780,00
= 30.123,80
(A)
Emekli Keseneği
%20
Emekli Keseneği
%16
Genel Sağlık Sigortası Primi (%12)
Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5)
Genel Sağlık Sigortası Primi (%5)
Gelir Vergisi
Damga Vergisi
İcra Kesintisi (Nafaka)
Kesintiler Toplamı
=
=
=
=
=
=
=
=
=
(B)
Ödenecek Miktar
= 21.130,30 (A-B)
Kesinti Bilgileri:
2.448,00
1.958,40
1.310,00
780,00
530,00
1.078,60
138,50
750,00
8.993,50
630 Giderler Hesabı
14.697,65
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı
14.697,65
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
728,50
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
1.217,10
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes.Hs
7.026,40
333 Emanetler Hesabı
750,00
161 Personel Avansları Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
80
21.130,30
14.697,65
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 4.maddesininin
8.fıkrası gereğince bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine
tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak
yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılmakla birlikte, bu
kişiler için kurumlarınca her ay % 12 Genel Sağlık Sigortası Primi ödenmesi gerekmektedir.
81 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinden sonra personel kanunlarına tabi olarak kamu
görevine başlayanlardan aynı Kanunun 81.maddesi gereğince %7,5 genel sağlık sigortası primi
işveren hissesi ve %5’te genel sağlık sigortası primi çalışan hissesi kesilmesi gerekmektedir.
92 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
835 Gider Yansıtma Hesabı
14.697,65
15 Ocak 20XX tarihinde bütçe dışı avansın bütçeye gider kaydı
ile mahsubu yapılmıştır.
630 Giderler Hesabı
14.697,65
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
14.697,65
14.697,65
14.697,65
3- 162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI
Bu hesap;
1. Kurumlarca mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere,
(maddi duran varlık hesaplarını ilgilendirmeksizin)82 yüklenicilere verilen avansları,
Yüklenicilere avans verirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
 İdari Şartname ve Sözleşmede avans verileceğine dair hüküm olmalıdır.
 Üst yöneticiden onay alınmalıdır.
 Verilecek avans yüklenme tutarının %30 unu geçmemelidir.
 Verilen avans miktarınca teminat alınmalıdır.
 Avanstan (mal ve hizmet alımları için) %0 7,5 damga vergisi kesilmelidir.
 Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının %10’unu
geçen avans tutarları için (Merkez Bankasının kısa vadeli
kredilere uyguladığı faiz oranında) faiz alınmalıdır.
 Verilen avanslar hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle
mahsup edilmelidir.
2. Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere verilen personel
avansları,
Muhasebat Genel Müdürlüğünce yayınlanan 6 sıra nolu Genel Tebliğde83, “28/09/1988 tarihli ve 3472 sayılı Kanunla;
82
Maddi duran varlıkları ilgilendiren ön ödemeler 259 Yatırım Avansları Hesabında izlenmektedir.
83
Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No: 6) Aylık ve Ücret Ödemeleri
Değişik: 28.04.2004 Tarihli ve 25446 sayılı R.G.
2013 | 93
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Devlet memurları ile diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlarda yer alan “aybaşı” ibarelerinin “ayın 15’i” olarak
uygulanması, dolayısıyla aylık ve aylıkla birlikte ödenmesi
gereken özlük haklarının her ayın 15’inde ödenmesi,
 İlgililere 15 Aralık–14 Ocak dönemleri için yapılacak ödemelerin yarısının ödemenin yapıldığı yıl bütçesine gider
kaydolunması, kalanının ise avans hesaplarına alınarak takip eden mali yılbaşında bütçeye gider yazılması,
 Kamu kurum ve kuruluşlarında işçi statüsünde çalışanların
aylık ücretlerinin ödenmesinde de bahsedilen esaslara göre
işlem yapılması,”
Hükme bağlanmıştır.
Bütçenin yıllık olmasından hareketle yapılan yukarıdaki düzenleme ile tüm kamu idareleri aylığını çalışmadan peşin olarak alan
kamu görevlilerine 15 Aralıkta ödedikleri aylığın yarısını 630 Giderler ve 830 Bütçe Giderleri Hesaplarına kaydedecekler; diğer yarısını
ise 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına kaydedeceklerdir.
Bütçe dışı avans ve krediler hesabına kaydedilen tutar ertesi dönem başında açılış kaydının yapılması ve bütçe başlangıç ödeneklerinin kayda alınmasının hemen arkasından 630 Giderler Hesabına
Borç, 162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabına alacak ve aynı zamanda 830 Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835 Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilmek suretiyle kapatılmalıdır.
3. Emanetler hesabına alınan tutarlardan ilgililerine avans
olarak ödenen tutarları,
İzlemek için kullanılır.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Bir yıl süreyle Şehir Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne
ait canlıların iaşe ihalesini alan yüklenici (A)’ya 01.02.2008 tarihinde
yüklenme bedelinin %20’si oranında – 24.000,00 TL – teminat mektubu karşılığında ön ödemede bulunulmuştur.
910 Teminat Mektupları Hs
24.000,00
911 Teminat Mektupları Emn.Hs
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı
24.000,00
24.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
180,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
23.820,00
94 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
30.04.2008 tarihinde Yüklenici (A)’ya 32.000,00 TL (KDV hariç)
hak ediş ödemesi sırasında verilen avans tutarının tamamı mahsup
edilmiş ve avansa ait teminat mektubu da iade edilmiştir.
Önce bütçe dışı avansın %10’u aşan kısma isabet eden faizin hesaba alınması gerekmektedir.84
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
810,00
600 Gelirler Hesabı
630 Giderler Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
810,00
32.000,00
5.760,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs85
60,00
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hs
24.000,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
810,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
12.710,00
37.760,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
910 Teminat Mektupları Hesabı
37.760,00
24.000,00
24.000,00
4- 164 AKREDİTİFLER HESABI
Akreditif, ithalatçının talebine dayanarak bir banka tarafından
ihracatçıya verilen, belirli şartların yerine getirilmesi koşulu ile sattığı
mal ve hizmetlerin bedelini ödeyeceğini garanti eden bir taahhüttür.
Bu şartlar genellikle malların sevk edildiğini gösteren belgenin
ibrazıdır.
Kamu idarelerince yabancı ülkelerden yapılacak satın almalar
için açılan akreditif karşılığı krediler, 164 Akreditifler Hesabında izlenir.
Akreditif kredisi açılabilmesi için harcama yetkilisinin onay
vermesi gerekir.
84
Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı faiz oranı 2008’de yıllık %27’dir
Yükleniciye avans verilirken damga vergisi kesildiğinden hak ediş ödemesinde damga vergisinin
matrahından kdv ile bütçe dışı avans miktarını düşmek gerekmektedir.
85
2013 | 95
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kur farkı doğmaması için kredi işlemlerinin döviz kurunun esas
alındığı aynı gün içinde sonuçlandırılmasına dikkat edilmelidir.
Kapatılamayan akreditif artıkları, ertesi mali yıla devredilir ancak, iş avans ve kredilerinde olduğu gibi ödenekleri mahsup dönemine aktarılmaz.
4.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Merkezi Hollanda’da bulunan (A) Şirketinden yerel
yönetimce yaptırılan raylı sisteme vagon alımı için 24.07.2008 tarihinde milli banka nezdinde 84.000 Avro akreditif kredisi açılmıştır.
Merkez Bankasının 1 Avro için döviz satış kuru 1,90 TL’dir.
164 Akreditifler Hesabı
159.600,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
159.600,00
159.600,00
105 Döviz Hesabı
159.600,00
Açılan Akreditiften ödenen 83.500 Avro, 27.10.2008 tarihinde
mahsup edilmiş, geri kalanı ise nakden iade edilmiştir. İade tarihindeki MB döviz satış kuru 2,05 TL’dir.86
253 Tesis Makine ve Cihazlar Hesabı
158.650,00
164 Akreditifler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
158.650,00
158.650,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
105 Döviz Hesabı
158.650,00
1.025,00
164 Akreditifler Hesabı
600 Gelirler Hesabı
950,00
75,00
5- 165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE
KREDİLER HESABI
Bütçedeki ödeneğine dayanılarak;
 160 İş Avans ve Kredileri Hesabından,
 161 Personel Avansları Hesabından,
Verilen avans ve kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır.
86
(sadece iade edilen kısım yeni kur üzerinden değerlendirilecektir. 500*2,05= 1.025,00 TL,
500*1,90= 950,00 TL, olumlu fark 75,00 TL)
96 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Mahsup dönemine aktarılan söz konusu avans ve kredilere ait
ödenekler de mahsup dönemine aktarılır.
5.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: 20.12.2008 – 15.01.2009 tarihleri arasında Ankara’da
yapılacak hizmet içi eğitime katılacak Memur (S)’ye 1.050,00 TL geçici
görev yolluğu avansı verilmiştir.
161 Personel Avansları Hesabı
1.050,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs
1.050,00
a) 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla Memur (S) hala eğitimde
olduğundan almış olduğu avansın mahsup dönemine aktarılmasına ihtiyaç duyulmuştur.87
165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hesabı
1.050,00
161 Personel Avansları Hesabı
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hesabı
1.050,00
1.050,00
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
1.050,00
1.050,00
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı
1.050,00
b) Memur (S), 16.01.2009 tarihinde görev yerine dönmüş ve
1.125,00 TL yolluk bildirimi ile konaklama günlerine ait
fatura ibraz etmiştir.
630 Giderler Hesabı
1.125,00
165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs
1.050,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
6,75
100 Kasa Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
68,25
1.050,00
75,00
1.125,00
87
Bu örnek, uygulamada ender karşılaşılacak durumlara aittir. Karşılaşıldığında da avansın verilmesinden mahsubuna kadar fikir jimnastiği yapmayı gerektiren dinamikler içermektedir.
2013 | 97
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı
1.050,00
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödn.Hs
1.050,00
Örnek 2: Fen İşleri Daire Başkanlığı memuru (F)’ye verilen ve
ödeneği ile beraber mahsup dönemine aktarılan 130,00 TL geçici görev yolluğu avansı mahsup dönemi içerisinde de kapatılamamıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
130,00
165 MDA Akt.Avns.ve Krediler Hs
907 MDA Ödenekler Hesabı
130,00
130,00
906 MDA Kul.Ödenekler Hesabı
130,00
6- 166 PROJE ÖZEL HESABINDAN VERİLEN AVANS VE
AKREDİTİFLER HESABI
Bu hesap, 104 Proje Özel Hesabından verilen avanslar ve açılan
akreditifler ile bunlardan yapılan mahsuplar ve nakden iade alınan
tutarların izlenmesi için kullanılır.88
Proje
özel
hesabından
verilen
avanslardan
mahsup
edilemeyenler ile açılan akreditiflerden harcanamayan tutarlara ilişkin ödenekler yılsonunda iptal edilir. Ancak, iptal edilen ödeneğin
proje özel hesabından verilen avanslar ve açılan akreditifler karşılığı
krediye ait olduğu belirtilir. Devredilen avans ve akreditif karşılığı
kredi artıklarının karşılığı yeni yıl bütçesinde açılacak tertibe ödenek
kaydolunur.
6.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Avrupa Birliği ile Gaziantep Özel İdaresi arasında varılan anlaşma gereğince köy ilkokullarına bilgisayar ve çevre birimleri
alımı projesi için 170.000 Avro kredi Özel İdarenin banka hesabına
aktarılmıştır. MB döviz satış kuru 1 Avro= 1,87 TL
104 Proje Özel Hesabı
317.900,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
317.900,00
a) Proje Özel Hesabındaki krediden yüklenici (B) şirketine
17.000 Avro teminat karşılığında avans verilmiştir. MB
Döviz satış kuru değişmemiştir.
910 Teminat Mektupları Hesabı
88
Örnekler için 104 Proje Özel Hesabına bakınız.
98 | 2013
31.790,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
911 Teminat Mektupları Emn. Hs
166 Proje Özel H. Verilen Avans ve Akr.Hs
31.790,00
31.790,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı89
238,42
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
31.551,58
31.551,58
104 Proje Özel Hesabı
31.551,58
b) Yüklenici (B) şirketi adına KDV dâhil 17.000 Avro – verilen
avans miktarınca – hak ediş ödemesi muhasebe birimine
intikal etmiştir.
255 Demirbaşlar Hesabı
31.790,00
166 PÖH Verilen Avans ve Akr Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
31.790,00
31.790,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
910 Teminat Mektupları Hesabı
31.790,00
31.790,00
31.790,00
7- 167 DOĞRUDAN DIŞ PROJE KULLANIMLARI AVANS
VE AKREDİTİFLER HESABI
Bu hesap, kurumlarca mal ve hizmet teslim alınmadan önce
avans verilmesi veya akreditif açılması suretiyle yapılan doğrudan
dış proje kredi kullanımları ve bunların mahsubunun kullanıcı kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır.
Doğrudan dış proje kredisi kullanımı olarak verilen avanslardan
mahsup edilemeyenler ile açılan akreditiflerden yapılan çekiş tutarlarından harcanamayan tutarlara ilişkin ödenekler yılsonunda iptal
edilir. Ancak, iptal edilen ödeneğin doğrudan dış proje kredi kullanımları avans ve akreditifleri karşılığı krediye ait olduğu belirtilir.
Devredilen avans ve akreditif karşılığı kredi artıklarının karşılığı yeni
yıl bütçesinde açılacak tertibe ödenek kaydolunur.
89
Mal ve malzeme alımı söz konusu olduğu için damga vergisi kesilmesi gerekmektedir.
2013 | 99
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İ) GELECEK AYLARA AİT GİDERLER
1- 180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI
Peşin ödenen ve cari dönem içinde tahakkuk ettirilmesi (gider
hesabına kaydedilmesi) gereken giderler ile 280 Gelecek Yıllara Ait
Giderler Hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan
az süre kalanların izlenmesi için kullanılır.
Peşin ödenmiş giderler, dönemi geldiğinde 630 Giderler Hesabına kaydedilerek gider tahakkuku gerçekleştirilir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Yerel Yönetimce 05 Aralık 2008 tarihinde ek hizmet binası olarak kullanılmak üzere kiralanan binanın 15 aylık kira bedeli
olan 2.500,00 TL peşin ödenmiştir.
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
2.500,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.(dv)
18,75
360 Ödeneck Vergi ve Fn.Hs(%20 stpj)
500,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.981,25
2.500,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
2.500,00
a) 31 Aralık 2008 tarihinde takip eden döneme ait 2.000,00 TL
peşin ödenen kira tutarı gelecek aylara ait giderler hesabına atılmıştır.
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs
2.000,00
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs
2.000,00
b) Mart 2009 sonunda üç aylık peşin ödenen kiranın gider
kaydı yapılmıştır.
630 Giderler Hesabı
498,00
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs
498,00
J) DİĞER DÖNEN VARLIK HESAPLARI
1- 190 DEVREDEN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI
Bir dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden
katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.
100 | 2013
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
2- 191 İNDİRİLECEK KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI
Mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğan (gelir getirici
faaliyetlerle ilgili yüklenmelerden kaynaklanan) katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.
2.1.KDV İle İlgili Genel Bilgiler
3065 sayılı Katma Değer vergisi Kanununa göre verginin konusunu teşkil eden işlemler şunlardır:90
1) Ticarî, sınaî, ziraî faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler,
2) Her türlü mal ve hizmet ithalatı,
3) Diğer faaliyetlerden doğan teslim ve hizmetler:
 Posta, telefon, telgraf, teleks ve bunlara benzer hizmetler
ile radyo ve televizyon hizmetleri,
 Her türlü şans ve talih oyunlarının tertiplenmesi ve oynanması,
 Profesyonel sanatçıların yer aldığı gösteriler ve konserler ile profesyonel sporcuların katıldığı sportif faaliyetler, maçlar, yarışlar ve yarışmalar tertiplenmesi, gösterilmesi,
 Müzayede mahallerinde ve gümrük depolarında yapılan satışlar,
 Boru hattı ile ham petrol, gaz ve bunların ürünlerinin taşınmaları,
 Gelir Vergisi Kanununun 70 inci maddesinde belirtilen mal
ve hakların kiralanması işlemleri,
 Genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere,
üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından
kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli
kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin ticarî, sınaî, ziraî ve meslekî nitelikteki teslim ve
hizmetleri,
 Rekabet eşitsizliğini gidermek maksadıyla isteğe bağlı
mükellefiyetler suretiyle vergilendirilecek teslim ve
hizmetler.
90
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 1)
2013 | 101
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu faaliyetleri yapanların hukukî statü ve kişilikleri, Türk uyruğunda bulunup bulunmamaları, ikametgâh veya işyerlerinin ya da
kanunî merkez veya iş merkezlerinin Türkiye'de olup olmaması vergilendirmeye engel teşkil etmez.
İthalatın kamu sektörü, özel sektör veya herhangi bir gerçek veya tüzelkişi tarafından yapılması vergilendirmeye tesir etmez.
Ancak yukarıda sayılan işlemlerin KDV’ye konu olabilmesi için Türkiye’de yapılmış olması gerekir. Faaliyetlerin Türkiye’de yapılması;
 Malların teslim anında Türkiye’de bulunması,
 Hizmetin Türkiye’de yapılmasını veya faydalanılmasını,
İfade eder.91
2.2.KDV Hesaplarına Ait Örnekler
Örnek 1: (A) yerel yönetimince KDV ilgili bir ayda yapılan işlemler aşağıda gösterilmiştir:
a) KDV dâhil 4.720,00 TL tutarında ticari mal satın alınmıştır.
153 Ticari Mallar Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
4.000,00
720,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar H (Dv)
30,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
4.690,00
4.720,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
4.720,00
b) Maliyet Bedeli 3.000,00 TL olan ticari mal 3.500,00 TL’ye
satılmıştır.
102 Banka Hesabı
4.130,00
153 Ticari Mallar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
500,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
630,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
91
3.000,00
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 6)
102 | 2013
4.130,00
4.130,00
DÖNEN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
c) Takip eden ay beyanname döneminde KDV hesapları karşılaştırılmış ve aşağıdaki muhasebe kayıtları yapılmıştır.
391 Hesaplana KDV Hesabı
630,00
190 Devreden KDV Hesabı
90,00
191 İndirilecek KDV Hesabı
720,00
Örnek 2: Ay sonu itibarıyla 190 Devreden KDV Hesabının borç
bakiyesi 350,00 TL, 191 İndirilecek KDV Hesabının borç bakiyesi
450,00 TL, 391 Hesaplanan KDV Hesabının alacak bakiyesi 1.325,00
TL’dir. Muhasebe kayıtlarını yapınız.
391 Hesaplana KDV Hesabı
1.325,00
190 Devreden KDV Hesabı
350,00
191 İndirilecek KDV Hesabı
450,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
525,00
3- 197 SAYIM NOKSANLARI HESABI
Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen;
 Kasa,
 Döviz,
 Alınan çek,
 Menkul kıymet ve
 Stok
Noksanlıklarının geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: İç Denetçi (M) tarafından kasada yapılan sayımda
180,00 TL noksanlık tespit edilmiştir.
197 Sayım Noksanları Hesabı
180,00
100 Kasa Hesabı
180,00
a) Yapılan inceleme sonucunda noksanlığın nedeni tespit edilememiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
197 Sayım Noksanları Hesabı
180,00
180,00
2013 | 103
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
b) Yapılan inceleme sonucunda noksanlığın tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtına ait bir adet alındı belgesinin tahsilât
bordrosuna mükerrer kaydedilmesinden kaynaklandığı
tespit edilmiş ve tahsilât bordrosu düzeltilmiştir.
630 Giderler Hesabı
180,00
197 Sayım Noksanları Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Red ve İadeler Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
104 | 2013
180,00
180,00
180,00
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN
HESAP VE İŞLEMLER
2013 | 105
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
106 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
A) MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR
İçinde bulunulan faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla
edinilen ve ilke olarak normal faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık unsurlarını kapsar.
Duran varlıklar;
 Menkul varlıklar,
 Faaliyet alacakları,
 Kurum alacakları,
 Mali duran varlıklar,
 Maddi duran varlıklar,
 Maddi olmayan duran varlıklar,
 Gelecek yıllara ait giderler,
Hesap grupları şeklinde bölümlenir.
1- 217 MENKUL VARLIKLAR HESABI
Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve bir yıldan uzun süre ile elde tutulacak olan;
 Altın,
 Gümüş,
 Pırlanta vb. kıymetli madenler,
 Antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul varlıklar,
 Konvertibl olmayan yabancı paralar,
217 Menkul Varlıklar Hesabında izlenir. Hesaptaki değerler, her
ay sonunda yeniden değerlemeye tabi tutulur.
2- 218 DİĞER MENKUL KIYMET VE VARLIKLAR HESABI
Kurum malı olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve bir yıldan uzun süre ile elde tutulacak olan;
 Tahvil,
 Senet,
2013 | 107
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Bonolar
218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabında izlenir.
2.1.Menkul Kıymet ve Varlıklar Teslim Alınırken Dikkat Edilecek Hususlar
 Menkul kıymet alındı belgesi düzenlenmek suretiyle teslim
alınır.
 Menkul kıymet ve varlıklar, veznedarlarca üzerlerinde
yardımcı defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar
içerisinde kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır.
 Hesaplara alınmadan önce muhasebe birimince kıymet
takdirinin yapılması gerekir.
 Menkul kıymetlerin alınması, verilmesi ve paraya çevrilmesi sırasında Muhasebe İşlem Fişi düzenlenir.
2.2.Hesaplara Ait Örnekler
Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda kayıtlarda olmayan 260,00 TL değerinde iki adet cumhuriyet altını bulunmuştur.
217 Menkul Varlıklar Hesabı
260,00
397 Sayım Fazlaları Hesabı
260,00
Yapılan araştırma sonunda bulunan altınların kuruma ait olduğu, ancak hesaplara alınmasının unutulduğu tespit edilmiştir.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
260,00
600 Gelirler Hesabı
260,00
Ay sonunda yapılan değerlemede iki adet cumhuriyet altınının
19,00 TL değer kazandığı tespit edilmiştir.
217 Menkul Varlıklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
19,00
19,00
Örnek 2: Yerel yönetim muhasebe hesaplarında kişi malı olarak
kayıtlı 23.000,00 TL değerinde menkul varlık, kişinin ölmesi ve mirasçılarının da olmaması nedeniyle mahkeme kararıyla yerel yönetime
bırakılmıştır.
108 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
913 Kişilere Ait MKE Hesabı
23.000,00
912 Kişilere Ait MK Hs
217 Menkul Varlıklar Hesabı
23.000,00
23.000,00
600 Gelirler Hesabı
23.000,00
Örnek 3: Yerel yönetime ait kayıtlı değeri 57.000,00 TL olan bir
adet antika halı müze müdürlüğüne gönderilmiştir.
217.0992 Menkul Varlıklar Hesabı
57.000,00
217 Menkul Varlıklar Hesabı
57.000,00
Müze Müdürlüğünden halının teslim alındığına dair evrak geldiğinde ise aşağıdaki kayıt yapılmalıdır.
630 Giderler Hesabı
57.000,00
217.09 Menkul Varlıklar Hesabı
57.000,00
Örnek 4: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda kuruma
ait 64,00 TL değerinde konvertibl olmayan yabancı paranın noksan
olduğu tespit edilmiştir.
197 Sayım Noksanları Hesabı
64,00
217 Menkul Varlıklar Hesabı
64,00
Noksanlığın nedeni tespit edilememiştir. Sayım tarihi itibarıyla
geçerli döviz kuruna göre yabancı paranın 69,00 TL değerinde olduğu tespit edilmiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
197 Sayım Noksanları Hesabı
600 Gelirler Hesabı
69,00
64,00
5,00
B) MALİ DURAN VARLIKLAR
1- 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER
HESABI
Mali kuruluşların;
 Sermayesine iştirak edilen tutarlar,
 Sermayenin işletilmesinden doğan kar ve zararlar,
 Bütçeye iade olunan tutarlar,
 Bu kurumlara ikrazen verilen ve mahsup edilen tutarlar,
Bu hesapta izlenir.
92
Muhasebe biriminden gönderilen menkul varlıklar
2013 | 109
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2- 241 MAL VE HİZMET ÜRETEN KURULUŞLARA
YATIRILAN SERMAYELER HESABI
Mal ve hizmet üreten kuruluşlara93;
 Nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları,
 Bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar,
 Bütçeye iade olunan sermayelerin,
İzlenmesi için kullanılır.
2.1.Yatırılan Sermayelerle İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
 Nominal sermaye ile ayni olarak verilen sermayeler rayiç
değerleri ile muhasebeleştirilir.
 Sermaye katılımlarının mali kuruluşun öz kaynak hesaplarında karşılık olarak yer alan tutarlara eşit olması gerekir.
Sermayeye katılım miktarı, öngörülen sermaye miktarından fazla olamaz.
 Sermayenin değerlemesi sonucu ortaya çıkan değer artış ve
azalışları, mali kuruluşun kayıtlarına paralel olarak muhasebeleştirilir.
 Sermayeye eklenmesine karar verilen kâr payları, öncelikle
bütçe ve ödenek hesaplarıyla ilişkilendirilir.
 Sermayeye eklenen kârlar, ödendiği yıl bütçesine gider
kaydedilir.
2.2.Mali Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Belediyesi, (D) doğalgaz dağıtım şirketine 98.000,00
TL sermaye vermiştir.
241 Mal ve Hzm Ürtn Krlş Yatırılan Serm Hs
98.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
98.000,00
98.000,00
98.000,00
a) (D) doğalgaz şirketine yatırılan sermayenin işletilmesi sonucu elde edilen 23.000,00 TL kârın sermayeye eklenmesine
karar verilmiştir.
93
Genellikle yerel yönetime ait şirketler ve işletmeler.
110 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
241 Mal ve Hzm Ürtn Krlş Yatırılan Serm Hs
23.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
23.000,00
23.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
23.000,00
23.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
23.000,00
b) Takip eden yıl faaliyetlerine ilişkin ortaya çıkan ve (A) Belediyesinin sermayesine isabet eden 6.200,00 TL zararın
sermayeden mahsubuna karar verilmiştir.
630 Giderler Hesabı
6.200,00
241 MHÜKYS Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
6.200,00
6.200,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
6.200,00
c) Sermaye artırımına giden şirkete 25.000,00 TL değerinde birikmiş amortismanı bulunmayan bir adet araç sermaye
olarak verilmiştir.
241 MHÜKYS Hesabı
25.000,00
254 Taşıtlar Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
25.000,00
25.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
25.000,00
d) (D) doğalgaz şirketine yatırılan ve daha sonra nakdi ve
ayni olarak ilave edilen sermaye tutarları (A) Belediyesinin şirket ortaklığından ayrılması nedeniyle iade edilmiştir.
102 Banka Hesabı
254 Taşıtlar Hesabı
114.800,00
25.000,00
241 MHÜKYS Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
139.800,00
139.800,00
139.800,00
Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesine ait iktisadi işletmeye
10.500,00 TL birikmiş amortismanı, 14.000,00 TL yeniden değerleme
2013 | 111
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
olumlu farkı bulunan, 70.000,00 kayıtlı değeri olan bir bina sermaye
olarak verilmiştir.
241 MHÜKYS Hesabı
45.500,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
10.500,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
14.000,00
252 Binalar Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
70.000,00
70.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
70.000,00
a) 17.000,00 TL işletme karının sermayeye eklenmesine karar
verilmiştir.
241 MHÜKYS Hesabı
17.000,00
600 Gelirler hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
17.000,00
17.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
17.000,00
17.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
17.000,00
b) Takip eden yılda ortaya çıkan 9.000,00 TL işletme zararının sermayeden mahsubuna karar verilmiştir.
630 Giderler Hesabı
9.000,00
241 MHÜKYS Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
9.000,00
9.000,00
9.000,00
C) MADDİ DURAN VARLIKLAR
Faaliyetlerde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma
süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar ile birikmiş amortismanları
bu hesap grubunda izlenir.
Maddi duran varlık hesapları ve bu hesaplara kaydedilecek varlıklar aşağıda kısaca açıklanmıştır.
1- 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
Her türlü arazi ve arsaların izlendiği hesaptır.
112 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Arazi imar uygulaması geçmeyen toprak parçasıdır. Arsa ise belediyelerin imar uygulaması yaptığı yerlerdeki yapılaşmaya müsait
toprak parçasıdır
2- 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
Her türlü yol, park, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele,
hark ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılır.
3- 252 BİNALAR HESABI
Kamu idarelerine ait her türlü binalar ile bunların bütünleyici
parçaları ve eklentilerinin izlenmesi için kullanılır.
4- 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
Büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve cihazları ile bunların eklentileri ve yükleme, taşıma, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin (konveyör, Forklift vb) izlenmesi için kullanılır.
Bu hesap, kullanım amaçlarına ve makine çeşitlerine göre bölümlenir.
5- 254 TAŞITLAR HESABI
Faaliyetlerde kullanılan tüm taşıtların izlendiği hesaptır. Ulaştırma sektöründe hizmet üretimi amacıyla kullanımda olan tüm taşıt
araçları da bu hesapta izlenir.
6- 255 DEMİRBAŞLAR HESABI
Faaliyetlerin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine
ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre
kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır.
7- 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI
Özellikle kendi bölümlerinde tanımlanamayan ve yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer maddi duran
varlıkların izlenmesi için kullanılır.
8- 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesaptır.
Ayrılan amortismanlar, gider hesabı karşılığında bu hesaba alacak; satılan, devredilen, kullanılma yeteneğini kaybedenler ise bu
hesaba borç, ilgili varlık hesabına alacak kaydedilir.
Amortisman: Bir varlığın aşınma, yıpranma ve değer kaybını
ifade etmektedir.
2013 | 113
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Amortisman ayırma işlemi: Aşınma, yıpranma ve değer kaybına
maruz kalmış varlıkların kullanım sürelerine göre yıpranma payının
gidere dönüştürülmesidir.
Boş arsa ve arazilerin yıpranması veya değer kaybı söz konusu
olmadığı için amortismana tabi tutulmazlar.
Duran varlılar için amortisman ayırmada “Normal Amortisman
Yöntemi” benimsenmiştir.
Normal amortisman yönteminde her yıl için eşit oranda amortisman ayrılır. Bu yöntemde öncelikle duran varlığın ekonomik ömrü
hesaplanır. Ekonomik ömre göre her yıl eşit oranda amortisman ayrılır. Örneğin bir duran varlığın ömrü 20 yıl olarak tespit edilmişse
ayrılacak amortisman oranı da 100/20 = % 5 olacaktır. Başka bir duran varlığın ekonomik ömrü 5 yıl olarak tespit edilmişse ayrılacak
amortisman oranı 100/5 = % 20 olacaktır.
Normal amortisman yönteminde amortisman tutarı, duran varlığın brüt defter değeri ile amortisman oranının çarpılması sonucu
ortaya çıkan tutardır.
Brüt defter değeri ise maliyet bedeli veya yeniden değerleme yapılmışsa yeniden değerleme sonucunda ulaşılan son değeri ifade
eder.
Amortisman paylarının muhasebeleştirilmesinde kamu kurumlarında “Endirekt Yöntem” benimsenmiştir. Ayrılan amortisman doğrudan duran varlığın değerinden düşülmemekte, birikmiş amortisman hesaplarında izlenmektedir.
Ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam edilen duran varlıkların kayıtlarda iz bedeli ile gösterilmesi gerekir. İz
bedeli, en küçük ulusal para olan 0,01 TL’dir. Bu nedenle son yıla ait
amortisman payının iz bedeli kadar eksik ayrılması gerekir. Aksi takdirde duran varlığı kayıtlardan tamamen çıkmış oluruz.
Yerel yönetimlerimizin muhasebe yazılım programlarında ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam edilen varlıkların iz bedeli ile kayıtlarda gösterilmesine dair düzenleme ne üzücüdür ki, yapılmamıştır. Böyle bir uygulama ise, halen kullanılmakta
olan varlığın hesaplarda hiç görünmemesi anlamını taşımaktadır. Bu
nedenle yerel yönetimlerimizin muhasebe yazılım programlarında
gerekli yazılımsal düzeltmeleri yaptırmaları gerekmektedir.
Genel Yönetim Kapsamındaki İdarelerde Uygulanacak Amortisman ve Tükenme Payı Süre, Yöntem ve Oranlarına İlişkin Genel
114 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Tebliğ (Sayı: 2008/1) bulunmaktadır.94 Sözkonusu genel tebliğde
özetle aşağıdaki düzenlemeler yer almaktadır:
8.1.Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar
Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım
aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen
avans ve krediler ile sanat eserleri amortismana tabi değildir.
Aşağıdaki hesaplarda izlenen duran varlıklar, amortisman ve
tükenme payına tabidir:
251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı,
252- Binalar Hesabı,
253- Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı,
254- Taşıtlar Hesabı,
255- Demirbaşlar Hesabı,
256- Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı,
260- Haklar Hesabı,
263- Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı,
264- Özel Maliyetler Hesabı,
267- Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı,
271- Arama Giderleri Hesabı,
277- Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı,
294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı.
8.2.Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri
Duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerleri
maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamıdır. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına
esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir.
Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın niteliğinin ve kullanım şeklinin değiştirilmesi veya ömrünün uzatılması sonucunu doğurması durumunda amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri
üzerinden yapılır.
94
10.01.2008 tarih ve 26752 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
2013 | 115
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
8.3.Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi
Amortismana tabi her bir varlık deftere kaydedilir. 251- Yeraltı
ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ve 254- Taşıtlar
Hesabında izlenen amortismana tabi duran varlıklar, “Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine” (Ek: 2) kaydedilir.
Bu deftere kaydedilen amortismana tabi varlıkların her biri için defterin ayrı bir sayfası kullanılır. Varlığa ilişkin tüm işlemler bu deftere
kaydedilir.
251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı ve
254- Taşıtlar Hesabı dışındaki hesaplarda izlenen amortismana tabi
duran varlıklar, “Duran Varlıklar Amortisman Defterine” (Ek: 3)
kaydedilir. Her yıl için düzenlenen bu deftere, varlıklar satır bazında
kaydedilir.
9- 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
Kamu idarelerine ait yapımı süren maddi duran varlıklar için
yapılan her türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin;
 Geçici ve kesin kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı
tarihte,
 Diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin
düzenlendiği tarihte,
İlgili maddi duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi
için kullanılır.
10- 259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
Yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi
duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının izlenmesi
için kullanılır.
Yatırım avansı verirken aşağıdaki hususlara dikkat edilmelidir:
 İdari Şartname ve Sözleşmede avans verileceğine dair hüküm olmalıdır.
 Üst yöneticiden onay alınmalıdır.
 Verilecek avans yüklenme tutarının %30 unu geçmemelidir.
 Verilen avans miktarınca teminat alınmalıdır.
 Yüklenme tutarının %15’ini geçen avans tutarları için
(Merkez Bankasının kısa vadeli borçlanmalara uyguladığı
faiz oranında) faiz alınmalıdır.
116 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
 Verilen avanslar hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle
mahsup edilmelidir.
10.1.Maddi Duran Varlıklarla İlgili Dikkat Edilecek Hususlar
 Edinilen maddi duran varlıklar, maliyet bedeli ile hesaplara alınır.95 Maliyet bedeline varlıkların elde edilmesinde
yapılan faiz hariç her türlü gider ilave edilir.
 Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın
rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas
alınır.
 Muhasebe birimlerinin, hizmet sunduğu birimlere ait
maddi duran varlıklar birimler itibarıyla hesaplara kaydedilir.
 Dönem sonlarında yeniden değerleme ve amortismana tabi
tutulan maddi duran varlıkların miktar ve değerlerinde, satılma, başka bir birime devredilme, kaybolma, çalınma,
yanma, kırılma, bozulma gibi nedenlerle ortaya çıkan eksilmeler ilgili tahakkuk dairesinin mal sorumlusu ve harcama yetkilisince muhasebe birimine bildirilir. Bunun üzerine muhasebe birimlerince kayıtlar güncellenir.
 Mevcut olduğu halde hesaplarda yer almayan maddi duran varlıklardan envanter ve değerlemesi yapılanlar tahakkuk birimince bildirildikçe, muhasebe birimlerince ilgili
maddi duran varlık hesabı ve net değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır.
 Henüz kayıtlara alınmamış olan maddi duran varlıklardan
herhangi bir nedenle elden çıkarılanlar, öncelikle elden çıkarma değerleriyle, ilgili maddi duran varlık hesabı ve net
değer hesabına kaydedilmek suretiyle hesaplara alınır.
 Değeri Maliye Bakanlığınca belirlenen tutarı aşmayan alet,
edevat, mefruşat ve demirbaşlar maddi duran varlık hesaplarıyla ilişkilendirilmeden doğrudan gider yazılabilir.96
95
213 sayılı VUK (Madde 270)
Doğrudan gider yazılabilecek duran varlık tutarı 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 313 maddesinde yer almakta ve ihtiyaç duyuldukça güncellenmektedir.
96
2013 | 117
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Bütçeye gider kaydıyla edinilen yapılmakta olan yatırımlara ilişkin ödeneklerin, bütçenin ekonomik sınıflandırmasındaki “Sermaye Giderleri” bölümüne ait olması gerekir
 Yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen maddi duran
varlıklar, geçici kabul işlemi tamamlandıktan sonra97 ilgili
maddi duran varlık hesabına aktarılır.
 Yapılmakta olan yatırımlar hesabında izlenen her bir iş için
proje numarasıyla ayrı bir taahhüt kartı tutulur.
 Yapılmakta olan yatırımlar hesabı, maddi duran varlık çeşitlerine göre bölümlenmekle birlikte, proje bazında raporlanır.
 258 hesabında kayıtlı tutarlar, girişilen taahhütler için fiyat
farkı ve benzerleri dâhil yapılan toplam ödemeleri gösterir.
 Maddi duran varlıklar ve bu varlıklar için geçmiş yıllarda
ayrılmış olan amortismanlar, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait oran ile çarpılmak suretiyle yeniden değerlenir.98
 Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artış veya
azalışları, bir taraftan ilgili maddi duran varlık hesabına
kaydedilirken, karşılıkları da diğer taraftan yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilir.
 Yeniden değerleme farkı, amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemesinden önceki net bilanço varlık değerlerinin, bu kıymetlere yeniden değerleme oranının tatbikinden
sonra bulunacak net bilanço varlık değerlerinden indirilmesi suretiyle bulunur.
 Net bilanço varlık değeri, varlıkların bilanço hesaplarında
yazılı değerlerinden, birikmiş amortismanın düşülmesi suretiyle bulunan tutarı ifade eder.99
 Amortisman ayrılmış olan varlıkların net değeri, kayıtlı
değerden ayrılmış amortismanlar ve varsa yeniden değer-
97
Geçici kabulün tamamlandığı tarih, 193 sayılı Gelir Vergisi Kanununun ilgili hükümlerine göre
"geçici kabulün yapıldığını gösteren tutanağın idarece onaylandığı tarih" tir.
98 Yeniden değerleme oranları Muhasebat Genel Müdürlüğünce belirlenmektedir.
99 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28)
118 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
leme farkları düşüldükten sonra kalan tutardır. (Mah İd
Büt Muh Yönt Md: 163/e)
Net Değer = Kayıtlı Değer - (B.Amortisman + Y. Değerleme
Farkı)
 Maddi duran varlıkların satış işlemleri sırasında; amortisman ve yeniden değerlemeye tabi olanlarda net değeri, diğerlerinde kayıtlı değeri ile satış bedeli arasında fark olması
durumunda, faaliyet hesaplarına kaydedilerek muhasebeleştirilir.
 Hesap dönemi içinde edinilen amortismana tabi varlıklar
için edinildiği dönemde yeniden değerleme yapılmaz.
 Bir varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden
değerleme farkı ile birikmiş amortismanı da hesaplardan
çıkarılır.
 Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar
ilgili varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir.100
 Bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya
veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılır.101
 Kamu idarelerince muhasebe sistemine dâhil edilen maddi
duran varlıklardan;
a) Arazi ve arsalar,
b) Yapım aşamasındaki sabit varlıklar,
c) Varlık edinimi için verilen avans ve krediler,
d) Sanat eserleri,
Amortismana tabi tutulmaz.102
 Normal amortisman yöntemi uygulanır.103
100
Yeniden değerleme farklarının Net değer/sermayeye atılmasında Maliye Bakanlığınca genel
bütçeye dâhil daireler için belirlenen usul ve esaslar uygulanır.
101 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 320 maddesine göre varlığın aktife alındığı yılsonundan
itibaren amortisman ayrılır. Amortisman ayrılması için varlığın kullanılmaya başlanması şart
değildir.
102 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 27)
103 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı 1)
2013 | 119
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Ayrılan amortismanların muhasebeleştirilmesinde endirekt
yöntem kullanılır.
 Her hangi bir yılda ayrılmayan veya eksik ayrılan amortismanların sonradan ayrılması mümkün değildir. Yani
amortisman süresi uzatılamaz.
 Dayanıklı taşınırlar ile taşınmazlardan maliyet bedeli, Maliye Bakanlığınca belirlenen limiti aşmayan duran varlıklar
ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar
ve 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenen
varlıklar için, amortisman oranı % 100 olarak uygulanır.104
 Ayrılan amortisman tutarı gider olarak muhasebeleştirilir.
 Varlıkların ilk defa amortisman ve yeniden değerlemeye
esas alınacak değeri kayıt bedelidir.
 Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyileştirilmesi,
ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması sonucunu
doğurması durumunda amortisman hesaplaması varlığın
yeni değeri üzerinden yapılır.
 Ekonomik ömrünü tamamladığı halde kullanılmaya devam
edilen duran varlıkların kayıtlarda iz bedeli ile gösterilmesi
gerekir. İz bedeli, en küçük ulusal para olan 0,01 TL’dir. Bu
nedenle son yıla ait amortisman payının iz bedeli kadar eksik ayrılması gerekir. Hesaplarda iz bedeli ile takip edilen
duran varlığın elden çıkarılması gerektiğinde iz bedeli 630
Giderler Hesabına atılarak muhasebeleştirilir.
 Amortismana tabi olup, yangın, deprem, su basması gibi
afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden varlıklar, Encümen Kararıyla giderleştirilir.
 Çeşitli nedenlerle kamu idarelerinde kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıklardan diğer duran varlıklar
hesap grubuna aktarılanların birikmiş amortisman tutarları, diğer duran varlıklar hesap grubu içindeki birikmiş
amortismanlar hesabına aktarılır.
104
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği Genel Tebliği (Sayı 1)
120 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
10.2.Duran Varlık Hesaplarına Ait Örnekler:
Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesine ek hizmet binası yapmak
için 830.000,00 TL bedelle arsa satın alınmıştır.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
830.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs
6.225,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
823.775,00
830.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
830.000,00
Örnek 2: (G) Büyükşehir Belediyesince 07.10.2009 tarihinde yapılan ihalede peşin bedelle 43.200.000,00 TL’ye iki parsel arsa satışı yapılmıştır. Arsalardan biri 2006 yılından beri Belediyenin mülkiyetinde
bulunmaktadır ve kayıtlı değeri 11.700.000,00 TL, satış bedeli ise
29.800.000,00 TL’dir.105 Diğer arsa ise içinde bulunulan yılda üretilmiş
olup, kayıtlı değeri, 9.800.000,00 TL, satış bedeli ise 13.400.000,00
TL’dir.
Öncelikle satış bedeli ile net değeri (örneğimizde kayıtlı değer)
arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
21.700.000,00
600 Gelirler Hesabı
21.700.000,00
Şimdi de satış işlemini muhasebeleştirelim.
102 Banka Hesabı
48.564.000,00
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
43.200.000,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
5.364.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
48.564.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
48.564.000,00
Örnek 3: Yerel yönetimin vatandaş (F)’deki alacağına karşılık
rayiç değeri 312.000,00 TL olan bir arsa kuruma intikal etmiştir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
312.000,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
312.000,00
312.000,00
312.000,00
105
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/r maddesi gereğince kdv yalnızca bu arsa için
hesaplanacaktır.
2013 | 121
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 4: Vatandaş (H), rayiç değeri 90.000,00 TL olan bir arsayı
yerel yönetime bağışlamıştır.106
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
90.000,00
600 Gelirler Hesabı
90.000,00
Örnek 5: Yerel yönetime ait mevcut binalardan kayıtta olmayanların envanteri yapılmış ve toplam 980.000,00 değerinde bina tespit
edilmiştir.
252 Binalar Hesabı
980.000,00
500 Net Değer Hesabı
980.000,00
Örnek 6: Vakıflar Bölge Müdürlüğünce rayiç değeri 320.000,00
TL olan bir adet bina şehir halkına hizmet vermek üzere bedelsiz olarak yerel yönetime bırakılmıştır.
252 Binalar Hesabı
320.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
320.000,00
320.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
320.000,00
Örnek 7: İhale bedeli 480.000,00 TL olan bir adet binanın inşası
tamamlanmış ve geçici kabulü yapılmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta
Olan Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş
ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış
ve örneğe eklenmemiştir.)
252 Binalar Hesabı
480.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar H
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
480.000,00
480.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
480.000,00
Örnek 8: Yerel yönetime ait kayıtlı değeri 250.000,00 TL, birikmiş
amortismanı 225.000,00 TL olan bir adet bina hizmet gereği yıkılmıştır. Ortaya çıkan arsanın takdiri değeri 120.000,00 TL’dir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
120.000,00
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
225.000,00
252 Binalar Hesabı
250.000,00
600 Gelirler Hesabı
95.000,00
106
Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda
5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye
gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir.
122 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 9: Yerel yönetime ait binaların yeniden değerlemesi sonucu binalarda 600.000,00 TL, birikmiş amortismanlarında da 80.000,00
TL değer artışı olduğu tespit edilmiştir.
252 Binalar Hesabı
600.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
80.000,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
520.000,00
Örnek 10: İl Özel İdaresine ait kayıtlı değeri 44.530,00 TL, birikmiş amortismanı 9.600,00 TL, yeniden değerleme farkı 12.300,00 TL
olan bir adet bina Milli Emlake devredilmiştir.
630 Giderler Hesabı
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
22.630,00
9.600,00
12.300,00
252 Binalar Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
44.530,00
44.530,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
44.530,00
Örnek 11: (G) Büyükşehir Belediyesine ait bir adet bina 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre 25.000,00 TL’ye taksitle
satılmıştır. Satış bedelinin 16.000,00 TL’si takip eden faaliyet dönemlerinde tahsil edilecektir.
Kayıtlı değer: 13.000,00 TL,
Birikmiş Amortisman: 1.000,00
TL, Yeniden dğr. farkı: 780,00 TL.
(Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz
fark hesaplara alınır 25.000,00-11.220,00=13.780,00)
252 Binalar Hesabı
13.780,00
600 Gelirler Hesabı
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
13.780,00
1.000,00
780,00
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
9.000,00
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
16.000,00
252 Binalar Hesabı
26.780,00
a) Bina satışına ait 9.000,00 TL alacak vadesinde ödenmiştir.
102 Banka Hesabı
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hs
9.000,00
9.000,00
2013 | 123
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
805 Gelir Yansıtma Hesabı
9.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
9.000,00
Örnek 12: Kayıtlı değeri 65.000,00 TL olan bir adet bina 97.000,00
TL’ye peşin olarak satılmıştır. Birikmiş amortisman 26.000,00 TL, yeniden değerleme farkı 12.000,00 TL’dir.
(Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz
fark hesaplara alınır 97.000,00-27.000,00=70.000,00)
252 Binalar Hesabı
70.000,00
600 Gelirler Hesabı
70.000,00
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
26.000,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
12.000,00
102 Banka Hesabı
97.000,00
252 Binalar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
135.000,00
97.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
97.000,00
Örnek 13: Yapımı tamamlanan 3.205.000,00 TL değerinde köprülü kavşağın geçici kabulü yapılmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta Olan
Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış ve örneğe eklenmemiştir.)
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
3.205.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar H
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
3.205.000,00
3.205.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
3.205.000,00
Örnek 14: Mevcut üstgeçide maliyet bedeli (KDV hariç)
53.000,00 TL olan yürüyen merdiven ile özürlü asansörü ilave edilmiştir.
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
62.540,00
3601 Ödenecek Vergi ve Fn.HS (dv)
397,50
360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs (kdv)
1.923,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
60.219,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
124 | 2013
62.540,00
62.540,00
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
a) Geçici kabulü yapılan özürlü asansör ve yürüyen merdivenle ilgili kesin kabul aşamasında 840,00 TL tutarında
yapılmayan iş olduğu tespit edilmiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
840,00
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hs
840,00
Örnek 15: Vatandaş (H), yerel yönetime şartlı bağışla bıraktığı
sarnıcın amaç dışı kullanıldığı gerekçesiyle kendisine iadesini istemiştir.
Kayıtlı değer 89.000,00 TL, B. Amortisman 8.900,00 TL,
Y.dğr. farkı 23.000,00 TL.
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
8.900,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
23.000,00
630 Giderler Hesabı
57.100,00
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hs
835 Gider Yansıtma Hesabı
89.000,00
57.100,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
57.100,00
Örnek 16: Bütçeye gider kaydıyla gerçekleştirilip, geçici kabulü
yapılan 970.000,00 TL’ye mal olan su arıtma tesisi ek ünitesi ilgili varlık hesabına alınmıştır. (Örnekte 258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabının işleyişinin anlatımı amaçlandığından hakediş ödemelerine bağlı tahakkuk kayıtlarının daha önce ikmal edildiği varsayılmış ve örneğe eklenmemiştir.)
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
970.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
970.000,00
970.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
970.000,00
Örnek 17: (G) Büyükşehir Belediyesine ait sağlık merkezine (%8
KDV hariç) 232.000,00 TL’ye C Kollu Röntgen Cihazı satın alınmıştır.
Cihazın nakli için 350,00.- TL ödenmiştir. Gerekli kesintiler yapıldıktan sonra kalan tutar için çek düzenlenmiştir.
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
232.350,00
18.560,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
1.740,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri H
830 Bütçe Giderleri Hesabı
249.170,00
250.910,00
2013 | 125
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
835 Gider Yansıtma Hesabı
250.910,00
Örnek 18: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 12.000,00
TL, birikmiş amortismanı 8.400,00 TL olan bir adet cihaz, teknolojisi
eski olduğu için kullanımdan kaldırılmıştır.
294 Elden Çıkarılacak Stlr ve M.D.Varlıklar
12.000,00
Hs
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
8.400,00
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
12.000,00
299 Birikmiş Amortisman Hesabı
8.400,00
Örnek 19: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 8.000,00
TL, birikmiş amortismanı 3.200,00 TL, yeniden değerleme farkı 600,00
TL olan bir adet cihaz, görevlilerin kusuru nedeniyle kullanılamaz
hale gelmiştir. Cihazın rayiç değeri 9.000,00 TL’dir.
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
630 Giderler Hesabı
3.200,00
600,00
4.200,00
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
8.000,00
9.000,00
600 Gelirler Hesabı
9.000,00
Örnek 20: (G) Büyükşehir Belediyesi Sağlık İşleri Daire Başkanlığına (%8 KDV hariç) 125.000,00 TL değerinde tam donanımlı bir
adet ambulans satın alınmıştır.
254 Taşıtlar Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
135.000,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
135.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
862,50
134.137,50
135.000,00
Örnek 21: (İ) Büyükşehir Belediyesine ait kayıtlı değerleri
16.000.000,00 TL, birikmiş amortismanları 240.000,00 TL, yeniden
değerleme farkları 185.000,00 TL olan 17 adet belediye otobüsü ihaleyle 21.490.000,00 TL’ye satılmıştır.
Satış bedelinin 15.000.000,00 TL’si içinde bulunulan faaliyet döneminde, geri kalanı ise takip eden faaliyet dönemi içinde tahsil edilecektir.
(Öncelikle satış bedeli ile net değer arasındaki olumlu/olumsuz
fark hesaplara alınır 21.490.000,00-15.575.000,00=5.915.000,00)
126 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
254 Taşıtlar Hesabı
5.915.000,00
600 Gelirler Hesabı
5.915.000,00
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
240.000,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
185.000,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
15.000.000,00
220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
6.490.000,00
254 Taşıtlar Hesabı
21.915.000,00
Örnek 22: Yerel yönetime ait büro demirbaşlarının envanteri yapılmış ve toplam 154.000,00 TL demirbaşın kayıtlara alınmamış olduğu tespit edilmiştir.
255 Demirbaşlar Hesabı
154.000,00
500 Net Değer Hesabı
154.000,00
Örnek 23. (G) İl Özel İdaresinde kurulan yeni bir birim için
(KDV dâhil) 15.800,00 TL’lik büro malzemesi satın alınmıştır.
255 Demirbaşlar Hesabı
15.800,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
100,42
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
15.699,58
830 Bütçe Giderleri Hesabı
15.800,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
15.800,00
Örnek 24: (A) Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Daire Başkanlığınca
kullanılan 56.000,00 TL değerindeki büro demirbaşı Fen İşleri Daire
Başkanlığına devredilmiştir.
255 Demirbaşlar Hesabı
56.000,00
255 Demirbaşlar Hesabı
56.000,00
Örnek 25: Kayıtlı değeri 69.000,00 TL, birikmiş amortismanı
1.380,00 TL olan büro makineleri %10 yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
255 Demirbaşlar Hesabı
7.038,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
138,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
6.900,00
Örnek 26: Kayıtlı değeri 5.600,00 TL, birikmiş amortismanı
5.040,00 TL olan büro masa ve sandalyelerinin hurdaya ayrılmasına
karar verilmiştir.
294 Elden Çk.St.ve Maddi D.Varlıklar Hesabı
5.600,00
2013 | 127
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
5.040,00
255 Demirbaşlar Hesabı
5.600,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
5.040,00
Örnek 27: Yerel yönetime ait demirbaşlar için yılsonunda çeşitli
oranlarda toplam 32.000,00 TL amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
32.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
32.000,00
Örnek 28: Yerel yönetime ait muhasebe birimi hesaplarında yer
alan kayıtlı değeri 17.000,00 TL, birikmiş amortismanı 3.400,00 TL
olan taşıt için %10 değer azalışı yapılmıştır.
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
340,00
1.700,00
254 Taşıtlar Hesabı
2.040,00
Örnek 29: Yapılmakta olan yatırımların envanteri yapılmış ve
465.000,00 TL yatırım harcamasının kayıtlara alınmadığı tespit edilmiştir.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
465.000,00
500 Net Değer Hesabı
920 Gider Taahhütleri Hesabı
465.000,00
465.000,00
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
465.000,00
Örnek 30: Kayıtlı değerleri 1.800.000,00 TL olan taşıtlar için % 10
amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
180.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
180.000,00
Örnek 31: Kayıtlı değeri 240.000,00 TL olan ve normal amortisman yontemiyle her yıl % 20 amortisman ayrılan bir adet iş makinesinin birikmiş amortismanı 192.000,00 TL’dir. Beşinci yılda ayrılacak
amortismanla iş makinesi ekonomik ömrünü tamamlamaktadır, ancak iş makinesinin kullanımına devam edilmesine karar verilmiştir.
Beşinci yılda amortisman ayırmaya ait muhasebe kaydını yapınız.
630 Giderler Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar Hs
47.999,99
47.999,99
Örnek 32: (A) Büyükşehir Belediyesi iki yıl sürecek raylı sistem yapım işi için yüklenici (B) ile 15.11.2007 tarihinde 11.250.000
Avro bedelli sözleşme imzalamıştır. Yüklenici (B), 675.000 Avro kesin
128 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
teminat mektubu vermiştir. Sözleşmenin imzalandığı tarihteki Merkez Bankası döviz satış kuru 1,72 TL’dir.
a) Kesin teminat ve taahhüde ilişkin muhasebe kayıtlarının
yapılması:
910 Teminat Mektupları Hesabı
911 Teminat Mektupları Emn Hs
920 Gider Taahhütleri Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
1.161.000,0
0
19.350.000,0
0
1.161.000,0
0
19.350.000,0
0
b) Yüklenici (B)’ye 15.01.2008 sözleşme bedelinin %20 oranında (2.250.000 Avro) teminat mektubu karşılığında ön ödemede bulunulmuştur. Ön ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz satış kurunda bir değişiklik olmamıştır.
910 Teminat Mektupları Hesabı
3.870.000,00
911 Teminat Mektupları Emn Hs
3.870.000,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fn.Hs(%3
Stp)
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
3.870.000,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
3.753.900,00
116.100,00
3.753.900,00
105 Döviz Hesabı
3.753.900,00
c) 25.09.2008 tarihinde yüklenici (B)’ye 3.375.000.- Avro +
(607.500 Avro) KDV hak ediş ödemesi yapılmış, daha önce
yapılan ön ödemenin tamamı hak ediş ödemesi sırasında
mahsup edilmiştir. Merkez Bankası döviz satış kuru 1,78
TL’dir.
İşte burada - taahhüt ve teminat hesaplarını bir tarafa bıraksak
bile - döviz cinsinden yapılan hak ediş ödemesinin güncel döviz kuru
üzerinden muhasebeleştirilecek olmasının getirdiği bir zorunluluk
olarak, ön ödemenin kayıtlı olduğu yatırım avansları hesabının da
kur farkından dolayı güncellenmesi gerekecektir.
259 Yatırım Avansları Hesabı
600 Gelirler Hesabı
135.000,00
135.000,00
2013 | 129
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Ön ödemenin mahsubu yapılacağından 15.01.2008 – 25.09.2008
tarih aralığı için faiz hesaplanması gerekmektedir. 2008 yılı için MB
kısa vadeli avanslara uygulanan faiz oranı yıllık %27’dir. Burada dikkat etmemiz gereken bir nokta da faiz matrahını oluşturan %5’lik
avans kısmıdır ki, bu verilen avansın yüzde beşi değil, yüklenme tutarının %20’si ile %15’i arasındaki farktır. Yani 562.500 Avro. Faiz
miktarını Avro olarak hesaplayıp, muhasebeleştirirken TL’ye çeviriyoruz:
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
187.734,37
600 Gelirler Hesabı
187.734,37
Şimdi hak ediş ödemesini muhasebeleştirebiliriz.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
7.088.850,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
4.005.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs(1/6 kdv)
180.225,00
360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs (%3 stj)
64.125,00
360 Ödenecek Vergi ve Fn Hs (Dm vr)
45.056,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
187.734,37
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.606.709,63
7.088.850,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
7.088.850,00
Yükleniciye ödenmesi gerektiği halde nakit yetersizliği nedeniyle bütçe emanetine alınan tutarın döviz cinsi borcumuzun TL karşılığı
olduğunu hatırlatır, ödemenin gecikmesi üzerine kur farkı ortaya
çıkması durumunda ödeme öncesinde bütçe emanetindeki tutarın
güncellenmesi gerektiğini tekrarlamak isterim.
Mahsup edilen avansa ait teminat mektubunun iade edilmesi gerekecektir.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
910 Teminat Mektupları Hesabı
3.870.000,00
3.870.000,00
d) Şimdi yukarıdaki (3) nolu işlemin yerine aynı tarihte, yani
25.09.2008 tarihinde yüklenici (B)’nin yükümlülüklerini yerine getirmemesi nedeniyle sözleşmenin Belediye tarafından feshedildiğini, yüklenici (B)’nin reel sektördeki global
krizi neden göstererek dokuz ay boyunca çalışamamış ol130 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
ması nedeniyle, her hangi bir hak ediş alacağının da olmadığını varsayalım ve sadece avans ödemesine ilişkin muhasebe kayıtlarını yapalım.
Teminatı paraya çevirmek üzere bankaya gönderdik:
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
3.870.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
102 Banka Hesabı
3.870.000,00
4.005.000,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
3.870.000,00
600 Gelirler Hesabı
135.000,00
Gördüğünüz gibi, burada, ancak vermiş olduğumuz avansı
mahsup etmekle yetine bildik, faizi tahsil etmek mümkün olmadı. Bu,
ön ödemenin limiti aşan kısmından faiz almaktan vazgeçeceğimiz
anlamına gelmez. Avansı kapattığımız tarih itibarıyla faiz tahakkukunu yapıp, mevzuatta öngörülen tahsilât yöntemlerini kullanarak
tahsil imkânlarını arayacağız. Sözleşmenin feshi yüklenici (B)’nin
kusurundan kaynaklandığından ihale kesin teminatını da gelir kaydetmemiz gerekecektir. Bunu yaparken kesin teminatı, alındığı tarih
ile gelir kaydedileceği tarih aralığı için Devlet İstatistik Enstitüsünce
yayınlanan toptan eşya fiyat endeksine göre, güncellemeyi unutmuyoruz.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 22. maddesindeki “Gelir kaydedilen teminatlar, yüklenicinin borcuna mahsup edilemez” hükmü gereğince faiz alacağımızı kesin teminattan tahsil etme yoluna da gidemeyiz.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
187.734,37
600 Gelirler Hesabı
187.734,37
Örnek 33: (G) Büyükşehir Belediyesince çıkılan köprülü kavşak
yapım işi ihalesini 1.600.000,00 TL teklif veren (H) şirketi kazanmıştır.
(H) şirketi yüklenme bedelinin % 6’sı oranında kesin teminat mektubunu vermiş ve sözleşmeyi imzalamıştır.
910 Teminat Mektupları Hesabı
96.000,00
911 Teminat Mektupları Emn Hs
920 Gider Taahhütleri Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
96.000,00
1.600.000,00
1.600.000,0
0
2013 | 131
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a) Sözleşmeye göre yıllara sâri olmayan bu işle ilgili müteahhide 01.02.2008 tarihinde teminat mektubu karşılığında
%20 oranında avans verilmiştir.
910 Teminat Mektupları Hesabı
320.000,00
911 Teminat Mektupları Emn Hs
320.000,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
320.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs
320.000,00
b) Köprülü kavşak yapım işi ile ilgili yüklenici (H) şirketi
1.000.000,00 TL + KDV tutarında ilk hak edişini getirmiştir. Verilen avansın 150.000,00 TL’si mahsup edilmiş ve
yüklenici (H) şirketinin isteği üzerine avans teminat mektubunun ilgili tutarı çözülmüştür.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
1.180.000,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
150.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
7.500,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs(1/6 kdv)
30.000,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
992.500,00
1.180.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.180.000,00
Taahhütten düşme kaydı:
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
1.000.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
1.000.000,00
Mahsup edilen avansa ilişkin teminatın serbest bırakılması:
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
150.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
150.000,00
Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı:
905 Ödenekli Giderler Hesabı
1.180.000,00
900 Gönd.cek Bütçe Ödenekleri Hs
1.180.000,00
c) 100.000,00 TL iş artışı yapılmıştır.
920 Gider Taahhütleri Hesabı
132 | 2013
100.000,00
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
100.000,00
İş artışının % 6 ‘sı oranında kesin teminat alınması gerekmektedir.
910 Teminat Mektupları Hesabı
6.000,00
911 Teminat Mektupları Emn Hesabı
6.000,00
d) 31.11.2008 tarihinde 700.000,00 TL tutarında ikinci ve son
hakediş ödemesi yapılmıştır. Yüklenme tutarının %15 ini
aşan avans miktarından MB Kısa Vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınması gerekir. Faize tabi avans matrahı 80.000,00 TL, 2008 için MB kısa vadeli avans faiz oranı yıllık %27’dir, (80.000*0,27)*10/12= 18.000,00 TL
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
18.000,00
600 Gelirler Hesabı
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
18.000,00
826.000,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
170.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
5.250,00
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
21.000,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
18.000,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
611.750,00
826.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
826.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
18.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
18.000,00
Taahhütten düşme kaydı:
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
700.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
700.000,00
Avans teminat mektubunun iadesi:
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
170.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
170.000,00
Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı:
905 Ödenekli Giderler Hesabı
900 Gönd.cek Bütçe Ödenekleri Hs
826.000,00
826.000,00
2013 | 133
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
e) 15.12.2008 tarihinde köprülü kavşağın teslim edildiğine
dair geçici kabul tutanağı imzalanmış ve onaylanmıştır.
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
2.006.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
2.006.000,00
f) Kesin kabul sırasında 12.000,00 TL tutarında yapılmayan
bazı işler tespit edilmiş ve yüklenici şirketten 50,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
12.000,00
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs
12.000,00
600 Gelirler Hesabı
50,00
Anapara ve faizin tahsilât kaydı:
100 Kasa Hesabı
12.050,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
12.050,00
12.050,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
12.050,00
g) Kesin kabul işlemlerinin tamamlanmasından sonra yüklenici şirketin kesin teminat mektubu iade edilmiştir.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
102.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
102.000,00
h) Yılsonunda - 31.12.2008 tarihinde – yirmi yıllık yararlanma süresine göre %5 amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
99.700,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
99.700,00
i) Takip eden yıl, köprülü kavşağa %20 yeniden değerleme
uygulanmış ve yirmi yıllık yararlanma süresine göre %5
amortisman ayırmaya devam edilmiştir.
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
199.400,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
9.970,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
189.430,00
134 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Amortisman ayrılması (2.193.400,00*%5)
630 Giderler Hesabı
109.670,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
109.670,00
j) Yıl içerisinde köprülü kavşağın değerini artıracak nitelikte
(kdv hariç) 450.000,00 TL çevre düzenlemesi ve tali yol bağlantıları için harcama yapılmıştır.
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
531.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
3.375,00
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
13.500,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
514.125,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
531.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
531.000,00
k) Söz konusu köprülü kavşak yeni düzenlemeler gereğince
mücavir alan dışına çıkarıldığı için Karayolları Genel
Müdürlüğüne bedelsiz olarak devredilmiştir.
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
219.340,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
189.430,00
630 Giderler Hesabı
2.316.630,00
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.724.400,00
2.724.400,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
2.724.400,00
Örnek 34: İhale bedeli 870.000,00 TL olan ve yıl içerisinde bitirilmesi planlanan su deposu inşaatina ait 250.000,00 (kdv hariç) TL
tutarında 2 nolu hak edişin ödemesi yapılmıştır.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
295.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
2.062,50
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
7.500,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
285.437,50
295.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
920 Gider Taahhütleri Hesabı
295.000,00
250.000,00
250.000,00
2013 | 135
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
905 Ödenekli Giderler Hesabı
295.000,00
900 Gönderilecek Büt.Ödnk. Hesabı
295.000,00
a) Yükleniciye verilen ek süre ile beraber yıllara sari halen107
su deposu binasının inşasının tamamlanması ile beraber
geçici kabulü gerçekleştirilmiş ve yükleniciye 370.000,00 TL
(kdv hariç) tutarında 3 ve son nolu hak ediş ödemesi yapılmıştır.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
436.600,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
3.052,50
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (%3 glr vr
stopajı)
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
11.100,00
11.100,00
411.347,50
436.600,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
436.600,00
370.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
370.000,00
436.600,00
900 Gönderilecek Büt.Ödnk. Hesabı
436.600,00
Su deposunun geçici kabulü yapıldığından ilgili varlık hesabına
alınması gerekmektedir.
252 Binalar Hesabı
870.000,00
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
870.000,00
Örnek 35: (H) yerel yönetimi - el atma davası kapsamında –
mahkeme kararıyla hükmolunan 570.000,00.-TL bedelle bir adet taşınmazı (arsa) mülkedinmiştir. Mahkeme 57.000,00 avukatlık vekalet
ücreti ve 3.400,00.-TL de yargılama giderine hükmetmiştir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
630 Giderler Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön Emr Hs
107
570.000,00
60.400,00
630.400,00
Yıllara sari başlamayan bu işle ilgili önceki hakedişlerde gelir vergisi tevkifatı yapılmamıştır.
Ancak sure uzatımı ile beraber yapım işi ertesi mali yıla sarktığı için takip eden hakedişlerden 193
sayılı Gelir Vergisi Kanununun 42 ve 94 ncü maddelerine gore tevkifat yapılması gerekir. Ancak
geçmişe dönük gelir verigisi tevkifatı yapılmasına gerek yoktur.
136 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
830 Bütçe Giderleri Hesabı
630.400,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
630.400,00
D) MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan kamu idarelerinin belli
bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen
giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi
varlıklar ve bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanlar bu hesap
grubunda izlenilir.
Bu gruptaki hesaplar şunlardır:
1- 260 HAKLAR HESABI
Bedeli karşılığı edinilen imtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve
unvan gibi hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma
ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik
değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır. (satın alınan bilgisayar programları gibi)
Edinilen haklar, maliyet bedelleri ile muhasebeleştirilir.
2- 264 ÖZEL MALİYETLER HESABI
Kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin sürekli olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile (normal
bakım, onarım ve temizleme giderleri hariç) bu gayrimenkullerin
kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda mal sahibine bırakılacak olan varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Özel maliyetler için % 100 amortisman oranı benimsenmiştir.
3- 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
Maddi olmayan duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri
süre içerisinde yok edilmesini izlemek için kullanılır.
3.1.Hesap Grubuna Ait örnekler:
Örnek 1: Mali hizmetler birimine
otomasyon programı alınmıştır.
260.01108 Haklar Hesabı
(KDV Hariç) 90.000,00 TL
106.200,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
992,50
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
108
105.207,50
106.200,00
106.200,00
Bilgisayar yazılımları
2013 | 137
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a) Satın alınan program için yılsonunda %20 amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
21.240,00
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
21.240,00
b) Takip eden yılsonunda bilgisayar programı için %7 yeniden değerleme yapılmıştır.
260.01 Haklar Hesabı
7.434,00
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.521,80
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
5.912,20
Örnek 2: (G) Özel İdaresince on yıllığına kiralanan ek hizmet binası için (KDV Hariç) 53.000,00 TL büyük onarım yapılmıştır.
264 Özel Maliyetler Hesabı
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm
vr)
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6
kdv)
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
62.540,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
62.540,00
397,50
1.590,00
60.552,50
835 Gider Yansıtma Hesabı
62.540,00
a) Yapılan özel maliyet harcaması için yılsonunda %10
amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
6.254,00
268 Birikmiş Amortismanlar Hs
6.254,00
b) Takip eden yılsonunda özel maliyet harcamasına %15 değer artışı yapılmıştır.
264 Özel Maliyetler Hesabı
9.381,00
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
938,10
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
8.442,90
c) Ek hizmet binası olarak kiralanan yapı, Özel İdare tarafından satın alındığı için yapılan bakım onarım harcamalarının özel maliyet vasfı ortadan kalkmıştır.
138 | 2013
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
7.192,10
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
8.442,90
630 Giderler Hesabı
56.286,00
264 Özel Maliyetler Hesabı
71.921,00
E) GELECEK YILLARA AİT GİDERLER
1- 280 GELECEK YILLARA AİT GİDERLER HESABI
Peşin ödenen, ancak gelecek yılların faaliyet hesaplarına dâhil
edilecek olan giderlerin izlenmesi için kullanılır.
Dönem sonunda takip eden hesap döneminde giderleştirilecek
olanlar 180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabına atılır.
Bilindiği gibi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 51.maddesi gereğince giderlerin ödendiği yılın bütçesine gider
kaydedilmesi; ayrıca giderlerin tahakkuk ettirildikleri mali yılın faaliyet hesaplarında gösterilmesi gerekmektedir. 280 Gelecek Yıllara Ait
Giderler Hesabı da Kanundaki bu düzenlemenin muhasebe kayıtlarına yansıyan yüzüdür.
1.1.Hesaba Ait Örnekler:
Örnek 1: (A) yerel yönetimince sosyal faaliyetlerde kullanılmak
üzere kiralanan binanın gelecek yıla ait 7.000,00 TL kirası peşin olarak
ödenmiştir. (% 20 gelir vergisi stopajı 1.400,00 TL, damga vergisi
52,50 TL)
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
7.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hesabı
1.452,50
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
5.547,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
7.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
7.000,00
a) Yılsonunda takip eden döneme ait kira gideri dönen varlıklar grubundaki ilgili hesaba aktarılmıştır.
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı
7.000,00
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs
7.000,00
b) Dönem sonunda gider tahakkukunun tamamı faaliyet hesabına atılarak giderleştirilmiştir.
630 Giderler Hesabı
7.000,00
2013 | 139
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs
7.000,00
F) DİĞER DURAN VARLIKLAR
Duran varlık niteliği taşımakla birlikte, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan diğer duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Diğer duran varlıklar aşağıdaki hesaplardan oluşur:
1- 294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ
DURAN VARLIKLAR HESABI
Kullanılma olanaklarını yitiren maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Tanımdaki niteliğe dönüşen varlıklar, ilgili bulundukları varlık
hesaplarından çıkarılarak bu hesaba alınır, elden çıkarıldıklarında ise
hesap kapatılır.
2- 297 DİĞER ÇEŞİTLİ DURAN VARLIKLAR HESABI
294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabının kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için
kullanılır.
3- 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
Diğer duran varlıklar hesap grubundaki duran varlıklar için ayrılan amortismanların izlenmesi için kullanılır.
3.1.Hesaplara Ait Örnekler:
Örnek 1: Kayıtlı değeri 2.000,00 TL olan ve tamamı için amortisman ayrılmış bir adet büro demirbaşı hurdaya ayrılmıştır.
294 EÇS ve MDV Hesabı
2.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.999,99
255 Demirbaşlar Hesabı
2.000,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.999,99
a) Hurdaya ayrılan demirbaş 80,00 TL’ye hurdaya verilmiştir.
100 Kasa Hesabı
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
630 Giderler Hesabı
294 EÇS ve MDV Hesabı
600 Gelirler Hesabı
140 | 2013
80,00
1.999,99
0,01
2.000,00
80,00
DURAN VARLIKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
805 Gelir Yansıtma Hesabı
80,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
80,00
Örnek 2: kayıtlı değeri 15.00,00 TL, birikmiş amortismanı
1.500.00 TL ve 1.000,00 TL değerleme farkı olan binek arabası hurdaya ayrılmıştır.
294 EÇS ve MDV Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
15.000,00
1.500,00
254 Taşıtlar Hesabı
15.000,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.500,00
a) Hurdaya ayrılan taşıt 5.000,00 TL’ye peşin parayla hurdacıya satılmıştır.
100 Kasa Hesabı
5.000,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
1.000,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.500,00
630 Giderler Hesabı
7.500,00
294 EÇS ve MDV Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
15.000,00
5.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
5.000,00
b) Hurdaya ayrılan araç bedelsiz olarak başka bir kuruma
devredilmiştir.
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
1.500,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
1.000,00
630 Giderler Hesabı
294 EÇS ve MDV Hesabı
12.500,00
15.000,00
2013 | 141
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
142 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KISA VADELİ YABANCI
KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP
VE İŞLEMLER
2013 | 143
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
144 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE
İŞLEMLER
A) GENEL HÜKÜMLER
Yerel yönetimin faaliyet dönemi içinde geri ödemesi gereken
borç ve yükümlülükleri, kısa vadeli yabancı kaynaklarını oluşturmaktadır.
Kısa vadeli yabancı kaynaklar içinde yerel yönetimlerin hizmet
üretmek ve yatırım harcamalarını finanse etmek için yapmış olduğu
borçlanmalar önemli bir yer tutmaktadır. Yerel yönetimlerin borçlanması ile ilgili temel düzenlemeler 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 51.maddesi ile 5393 sayılı Belediye Kanununun
68.maddesinde yapılmıştır. Bu konudaki mevzuat düzenlemelerini
özetlersek:
 Borçlanmaya karar vermek, İl Genel Meclisinin/Belediye
Meclisinin yetkisindedir.109
 Dış kaynak gerektiren projelerde Hazine Müsteşarlığının
görüşü alınır.
 Tüzel kişiliği sona erecek belediye ve köylerin vadesi tüzel
kişiliğin sona ereceği tarihi aşan borçlanmalara girişmesi
İçişleri Bakanlığının onayına bağlıdır. 110
 Dış borçlanma, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde sadece yerel yönetimin yatırım programında yer
alan projelerinin finansmanı amacıyla yapılabilir.
 İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredi kullanan
yerel yönetimler, ödeme plânını bu bankaya sunmak zorundadır. İller Bankası hazırlanan geri ödeme plânını yeterli görmediği yerel yönetimlerin kredi isteklerini geri çevirebilir.
109
110
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 10), 5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 18)
5393 Belediye Kanunu (Madde 12)
2013 | 145
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Tahvil ihracı, ancak yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için yapılabilir.
 Yerel yönetim ve bağlı kuruluşlarının faiz dâhil iç ve dış
borç stok tutarı, en son kesinleşmiş bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu miktar büyükşehir belediyeleri ile büyükşehir belediyesi bulunan illerin özel idareleri için bir buçuk kat olarak uygulanır. Belediyelerin ileri teknoloji ve büyük tutarda maddî
kaynak gerektiren alt yapı yatırımlarında Devlet Plânlama
Teşkilatı Müsteşarlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulunca kabul edilen projeleri için yapılacak borçlanmalar, iç ve
dış borç stoklarının hesaplanmasında dikkate alınmaz.
 Yerel yönetim ve bağlı kuruluşları, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin, 213 sayılı Vergi Usul Kanununa göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarının yılı
içinde toplam yüzde onunu geçmeyen iç borçlanmayı belediye meclisinin/İl Genel Meclisinin kararı, yüzde onunu
geçen iç borçlanmaları ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı ve İçişleri Bakanlığının onayı ile yapabilir.
 Borçlanmayla ilgili usul ve esaslara aykırı olarak borçlanan
yerel yönetim yetkilileri hakkında, 5237 sayılı Türk Ceza
Kanununun görevi kötüye kullanmaya ilişkin hükümleri
uygulanır.
 Yerel yönetimlerin proje karşılığı borçlanma yoluyla elde
ettiği gelirleri, hibe ve şartlı bağışlar haczedilemez.111
 Belediyeler, borçlanma ile ilgili limit ve tutarların hesaplanmasına esas olmak üzere, varlık ve yükümlülüklerinin
ayrıntılı bir şekilde yer aldığı malî tablolarını üçer aylık
dönemler halinde İçişleri Bakanlığına, Maliye Bakanlığına,
Devlet Plânlama Teşkilatı Müsteşarlığına ve Hazine Müsteşarlığına gönderirler.
111
5393 sayılı Belediye Kanunu (Madde 15), 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu (Madde 7)
146 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1- DIŞ BORÇLANMA
Dış borçlanma, dış finansman sağlayan yabancı ülkeler, ülkelerce oluşturulan birlikler, resmi finansman fonları, uluslararası ve bölgesel kuruluşlar ile uluslararası sermaye ve finansman piyasalarında
faaliyet gösteren yatırım bankaları da dâhil olmak üzere bankalar,
satıcı veya alıcı kredisi sağlayan kuruluşlar ile firmalardan yapılan
borçlanmalardır.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (a) bendine göre belediyenin her türlü görev ve hizmetlerinin giderlerini karşılamak amacıyla dış borçlanma yapılamaz. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç
Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde
belediyeler, sadece yatırım programında yer alan projelerinin, finansmanı amacıyla yapabilir. Örneğin, cari giderlerin (personel giderleri gibi.) finansmanı için dış borçlanma yapılamaz.
Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 210'uncu
maddesi hükmü ışığında cari ve yatırım harcamalarının ayırımı şu
şekilde yapılacaktır;
Dış borçlanma ancak belediye bütçesinde yer alan "06- Sermaye
Giderleri" ve "07- Sermaye Transferleri"ne yapılacak harcamalar için
yapılabilir.
4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 4 ve 7'nci maddeleri, Türkiye Cumhuriyeti
adına herhangi bir dış finansman kaynağından Devlet dış borcu sağlamaya ve malî dış koşulları da dâhil olmak üzere şartlarını tespit
etmeye ve bu şartlar çerçevesinde malî yükümlülük altına girmeye
Hazine Müsteşarlığının bağlı bulunduğu Bakanın yetkili olduğu; söz
konusu Devlet dış borcuna ilişkin anlaşmalar ve ilgili dokümanlara
dair her türlü hazırlık, temas ve müzakereler Hazine Müsteşarlığı
tarafından yürütüleceği ve sonuçlandırılacağını hüküm altına almıştır.
2013 | 147
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Dolayısıyla belediyelerin dış borçlanma yaparken İçişleri Bakanlığının iznini değil, Hazine Müsteşarlığının iznini almaları gerekecektir.
Ayrıca, 5393 sayılı Kanun'un 18'inci maddesinin (d) bendi hükmüne göre dış borçlanma için belediye meclisinin kararı da gerekir.
Kanun dış borçlanma kararı alırken belediye meclisi kararında nitelikli (üye tam sayısının salt çoğunluğu veya dörtte üç çoğunluk gibi.)
bir çoğunluk aramamıştır. Meclis genel olarak toplantı ve karar alma
sayısıyla dış borçlanma kararı alabilecektir.
Belediyeler, 5393 sayılı Kanun'un 19'uncu maddesinin (d) bendi
hükmüne göre belediye meclisi kararı aldıktan sonra Hazine Müsteşarlığının iznine müracaat edeceklerdir112.
2- İÇ BORÇLANMA
İç borçlanma, yurtiçinde bulunan bankalar ve finans kuruluşları
ile piyasasından yapılan borçlanmalardır.
Dış borçlanma sadece yatırım harcamalarının finansmanı için
yapılabilirken, iç borçlanmanın cari ve yatırım harcamalarının finansmanı için yapılması mümkündür.
Kanun iç borçlanma için böyle bir sınırlama getirmemiş olmasına
karşın, iç borçlanma hangi amaç için (nakit, yatırım) yapılmış ise o
amaç için kullanılması gerekir. Yatırım harcamalarının finansmanı
için yapılan iç borçlanmanın, cari harcamalarda kullanılması mevzuata uygun düşmeyecektir.
Belediyeler, ihtiyaç duymaları halinde ülke içinde bulunan bankalardan, özellikle de İller Bankasından iç borçlanma yoluna gidebileceklerdir.
a) İller Bankasından Borçlanma:
Belediyelerin İller Bankasından iç borçlanma yapma zorunluluğu bulunmamaktadır. Belediyeler İller Bankasının ortağıdır. Ayrıca
Genel Bütçe vergi gelirlerinden belediyelere verilen payların dağıtımı
İller Bankası aracılığı ile yapılmaktadır.
İller Bankası genellikle belediyelere daha avantajlı kredi verebilmekte ve kredi borçlarını kaynakta kesebilmektedir. Bu nedenlerle
belediyeler ağırlıklı olarak İller Bankasından iç borçlanma yoluna
gitmektedirler.
112
GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara
– 2009, sayfa 3-4.
148 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Belediyeler, İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredisi
kullanabilirler. İller Bankası Belediyelerin iç borçlanma taleplerini
koşulsuz kabul etmek zorunda değildir. İller Bankasından yatırım ve
nakit kredisi kullanan belediye, ödeme plânını bu bankaya sunmak
zorundadır. İller Bankası hazırlanan geri ödeme plânını yeterli görmediği belediyenin kredi isteklerini reddeder.
Belediyeler, Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde
belirtilen şartları yerine getirmek koşulu ile İller Bankasına kredi talebinde bulunmalıdırlar. İller Bankası belediyelerin kredi başvurularını değerlendirirken Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartların yerine getirilip getirilmediğini aramak zorunda değildir. Bu sorumluluk tamamen belediye yetkililerine aittir.
b) Diğer Bankalardan Borçlanma:
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinde, belediyelerin iller Bankası dışında başka bankalardan borçlanmasını kısıtlayan bir düzenleme yer almamaktadır. Dolayısıyla belediyeler, Kanun'un 68'inci
maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartlara uymak koşuluyla
kamu ve özel bankalardan da iç borçlanma yoluna gidebileceklerdir.
Belediyeler, diğer bankalardan da kredi talebinde bulunurken
Kanun'un 68'inci maddesinin (d) ve (e) bentlerinde belirtilen şartları
yerine getirmeleri ve daha sonra kredi talebinde bulunmalıdırlar.
Bankalar belediyelerin kredi taleplerinde bu şartların yerine getirilip
getirilmediğini aramak zorunda değildirler. Bu sorumluluk tamamen
belediye yetkililerine aittir.
Belediyeler iller Bankası dışında diğer bankalardan borçlanma
yoluna giderken, bu bankaların sunduğu kredi şartlarının İller Bankasının sunduğu şartlardan daha iyi veya aynı olması gerektiği düşünülmektedir. Kredi şartlarının uygunluğu sadece faiz oranı olmayıp, teminat, vade gibi unsurlarında birlikte değerlendirilmesi gerekir113.
Belediyelerin İller Bankası dışındaki bankalardan borçlanması
hususunda bir kısıtlama olmadığı kanaatindeyiz. Ancak, bir belediyenin İller Bankası dışındaki bir banka ile genel kredi sözleşmesi imzalamak suretiyle kısa vadeli kredi kullanması ile ilgili Sayıştay Temyiz Kurulu vermiş olduğu 18.01.2011 tarih ve 32731 sayılı Kararında
belediyelerin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 68 nci maddesindeki
borçlanmalarını aşağıdaki hallerle sınırlandırmıştır:
113 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara –
2009, sayfa 5-6.
2013 | 149
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ

4749 sayılı Kanun kapsamında yatırım programlarında yer alan
projelerin finansmanı amacıyla dış borçlanma,
 İller Bankasından yatırım kredisi ve nakit kredi kullanma şeklinde
borçlanma,
 Yatırım programlarında yer alan projelerin finansmanı için ilgili
mevzuat hükümleri uyarınca tahvil ihracı yolu ile borçlanma yapabilmektedirler.
Anılan kanun maddesinde belirtilen borçlanmalar dışında borçlanma
mümkün değildir ve belediyenin cari hesap şeklinde kısa vadeli borçlanmasına izin veren bir düzenleme bulunmamaktadır.
Sayıştay Temyiz Kurulu’nun yukarıdaki Kararının, konusunu
oluşturan olayla sınırlı olduğu kanaatindeyiz. Çünkü Sayıştay Temyiz Kurulu 20.09.2004 tarih ve 27253 sayılı Kararında nakit yetersizliği olan belediyenin ………. Bankasından prosedürü yerine getirmek
suretiyle kredi kullanmasında yasaya aykırılık olmadığına karar
vermiştir. Ayrıca bu konuda oluşmuş Sayıştay Genel Kurul Kararının
bulunup bulunmadığının da araştırılması gerekir.
Konunun başında da belirttiğimiz gibi, 5393 sayılı Kanunun 68
nci maddesinde belediyelerin diğer bankalardan borçlanması ile ilgili
bir kısıtlama bulunmamaktadır.
3- TAHVİL İHRACI SURETİYLE BORÇLANMA
Tahvil; Ödünç para sağlamak amacıyla, Devlet, kamu kuruluşları ve anonim şirketler tarafından çıkarılan kayıtlı değerleri eşit ve
ibareleri aynı olan borç senetleridir. Tahvil, orta ve uzun vadeli borç
senetleridir. 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 3'üncü maddesinde devlet tahvili;
ihraç edildikleri tarih itibarıyla bir yıl (364 gün) ve daha uzun vadeli
Devlet iç borçlanma senetleri olarak tanımlanmıştır. Tahvil ihraç eden
kuruluş, satın alana genellikle yıllık olarak faiz getirisi ve vade sonunda da tahvilin üzerinde yazılı değeri ifade eden anapara kadar
geri ödemede bulunulur. Faiz getirisi, satın alınan tahvil üzerinde
yıllık kuponlar halinde gösterilir.
4749 sayılı Kanun'un "dış borçlanma" başlıklı 7'nci maddesinde
tahvil ihracı ile ilgili yurtdışı kuruluşlarla anlaşma yapılmasından
bahsedilmektedir. Bu düzenlemeye göre yurtdışına da tahvil ihracının mümkün olduğu gözükmektedir.
Ancak, yurtdışına tahvil ihracı belediyeler açısından değerlendirildiğinde; 4749 sayılı Kanun'un 3'üncü maddesinde tahvilin "iç borç
senedi" olarak tanımlanmış olduğu ve 4'üncü maddesinde mahalli
idareler ile bağlı kuruluşları ve iktisadi teşebbüslerinin "yurtiçi piya150 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
salardan" yapacakları tahvil ihraçları Hazine Müsteşarlığının iznine
tabi olması ile Mahalli idareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin
"404 Tahviller Hesabı" başlıklı 272'nci maddesinde de "tahvil ihracı
suretiyle yapılan iç borçların" bu hesaba kaydedilecek olması nedenleriyle belediyelerin sadece iç borçlanma yapmak amacıyla tahvil
çıkarabilecekleri düşünülmektedir.
4749 sayılı Kanun'un "kapsam" başlıklı 2'nci maddesi belediye ve
bunlara bağlı kuruluşları da bu kanun kapsamı içine almıştır. Dolayısı ile belediye ve bağlı kuruluşları bu kanun kapsamında bir yıl ve
daha uzun vadeli iç borçlanma yapmak üzere tahvil çıkararak ihraç
edebileceklerdir.
Belediyeler bir finansman sağlama yöntemi olan tahvil çıkarmak
suretiyle borçlanma yoluna gidebilirler. Ancak, tahvil ihraç suretiyle
borçlanma yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için
kullanılır. Belediyeler, cari harcamalarının finansmanı için tahvil ihracı suretiyle borçlanma yoluna gidemez.
4749 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesi hükmüne göre, mahalli
idareler ile bağlı kuruluşları ve iktisadi teşebbüslerinin yurtiçi piyasalardan yapacakları tahvil ihraçları Hazine Müsteşarlığının iznine tabidir. Bu iznin verilmesi Hazine garantisi sağlandığı anlamına gelmez. Sermaye piyasası mevzuatı hükümleri saklıdır.
Belediyeler tahvil ihraç ederken, 2499 sayılı Sermaye Piyasası
Kanunu hükümlerini de dikkate almak zorundadırlar. 2499 sayılı
Kanun'un 3'üncü maddesinin (h) bendi, anonim ortaklıklar, mevzuata göre özelleştirme kapsamına alınanlar dâhil kamu iktisadi teşebbüsleri, mahalli idareler ile bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca
faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmeleri "ihraççı" olarak tanımlamış, "tahvil ve diğer borçlanma senetleri ihracı" başlıklı 13'üncü
maddesi ise, mahalli idareler ve bunlarla ilgili özel mevzuatları uyarınca faaliyet gösteren kuruluş, idare ve işletmeler, mevzuata göre
özelleştirme kapsamına alınanlar dâhil kamu iktisadi teşebbüslerinin
tahvil ve sermaye piyasası aracı niteliğindeki diğer borçlanma senedi
ihraç limitleri Bakanlar Kurulunca belirleneceğini ve bu durumda,
özel kanunlarda belirlenen limitler uygulanmayacağını hüküm altına
almıştır114.
114 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara –
2009, sayfa 7-8.
2013 | 151
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
4- BELEDİYELERDE BORÇLANMA SINIRI
Belediyeler diledikleri miktarda iç ve dış borçlanma yapamazlar
ve tahvil ihraç edemezler. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin
(d) bendi, belediyelerin toplam borç stok tutarına bir üst sınır getirmiştir.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (d) bendi hükmüne göre
belediyeler, faiz dâhil iç ve dış borç stok tutarı, en son kesinleşmiş
bütçe gelirleri toplamının 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme oranıyla artırılan miktarını aşamaz. Bu
miktar büyükşehir belediyeleri için bir buçuk (1,5) kat olarak uygulanacaktır.
Bu düzenlemeye belediyelere bağlı (ASKİ, İSKİ, EGO, İETT gibi)
idareler ile belediyelerin sermayesinin yüzde ellisinden fazlasına sahip oldukları şirketlerde dâhildir115.
5- BORÇLANMADA İZİN ALINACAK YERLER
Belediyeler borçlanma yaparken borçlanmanın miktarı ve türüne
göre çeşitli makam ve organların kararını ve iznini almak zorundadırlar. 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinde kararı ve izni alınacak organ ve kurumlar belirtilmiştir.
Tablo-1: Belediyelerin borçlanmasında izin alınacak organ ve
kurumları gösterir tablo.
Belediyeler ancak bu karar ve izin sonrasında iç ve dış borçlanma yapabilir ve tahvil ihraç edebilirler.
İçişleri Bakanlığı belediyelere borçlanma onayı verirken sınırsız
takdir yetkisine sahip midir?
115 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara –
2009, sayfa 9.
152 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi (e) bendi İçişleri Bakanlığına belediyelerin borçlanması ile ilgili onay verme yetkisi vermiş ancak sınırı konusunda bir düzenleme içermemiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu116 , İdari vesayetin, merkezi
yönetimin, yerel yönetimlerin icra-i kararlarını onama, geri çevirme
ve kimi ayrık durumlarda da değiştirerek onama yetkisini içerdiği,
bu yetki yerel yönetimlerin yetkisini ortadan kaldıracak, etkisiz kılacak biçimde kullanılmayacağı gibi kanunda öngörülen vesayet denetimine ilişkin sınırların yorum yoluyla genişletilmesine de hukuken
olanak bulunmadığını belirtmiştir.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun bu yorumundan hareketle 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendinde göre belediyelere borçlanma onayı veren İçişleri Bakanlığının bu yetkisinin
sınırsız bir takdir yetkisini içermediği gözükmektedir.
İçişleri Bakanlığının belediyelerin borçlanması konusunda onama yetkisinin, 5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (d) bendindeki iç ve dış borç stok tutarının aşılıp aşılmadığını, (e) bendinde meclis
üye tamsayısının salt çoğunluğunun kararının alınıp alınmadığını
aramak ve borçlanma nedeniyle oluşacak faiz dâhil yeni borç yükünü
belediyenin mali yapısının kaldırıp kaldıramayacağını değerlendirmek ile sınırlı olduğu düşünülmektedir. İçişleri Bakanlığı bu değerlendirmeleri yaparken keyfilikten uzak genel kabul görmüş bütçe ve
muhasebe ilkelerine göre mali tabloları analiz ederek belediyelerin
borçlanma taleplerini ret veya kabul yönünde sonuçlandırmalıdır117.
6- BAĞLI İDARELERİN BORÇLANMASI
Bağlı idare, belediyelere bağlı, kanunla kurulan, ayrı bütçeli ve
kamu tüzelkişiliğine haiz su ve kanalizasyon, otobüs, ulaştırma ve
benzeri hizmetleri yürüten (ASKİ, İSKİ, EGO, İETT gibi) idarelerdir.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi sadece belediyeler ile ilgili değil, belediyelerin bağlı kuruluşları ile belediye şirketlerin iç borçlanması ile ilgili düzenleme getirmiştir.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendi hükmüne göre
belediyelerin bağlı kuruluşları, en son kesinleşmiş bütçe gelirlerinin,
213 sayılı Vergi Usul Kanunu'na göre belirlenecek yeniden değerleme
oranıyla artırılan miktarının yılı içinde toplam yüzde onunu geçme-
116 Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunun 29.11.2007 gün ve YD. İtiraz No:2007/881 sayılı kararı.
117 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara –
2009, sayfa 16-17.
2013 | 153
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
yen iç borçlanmayı belediye meclisinin kararı; yüzde onunu geçen iç
borçlanma için ise meclis üye tam sayısının salt çoğunluğunun kararı
ve İçişleri Bakanlığının onayı ile yapabileceklerdir.
Belediyelere bağlı su ve kanalizasyon idarelerinin teşkilat kanunu olan 2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un 6'ncı maddesinin (j)
bendi ile 9'uncu maddesinin (g) bendine hükümlerine göre iç ve dış
borçlanmaya karar vermek genel kurulun vereceği yetki çerçevesinde
yönetim kuruluna ait olduğu belirtilmektedir.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesinin (e) bendinde belediyelere bağlı idarelerin iç borçlanması için yer alan bu düzenleme, 2560
sayılı Kanun'un 9'uncu maddesinin (g) bendinde yer alan yönetim
kurulunun borçlanmaya karar verme yetkisini ortadan kaldırmadığı,
yönetim kurulunun borçlanma kararından sonra ayrıca büyükşehir
belediye meclisinin kararı alınması gerektiği düşünülmektedir. Çünkü 2560 sayılı Kanun'a tabi ve ayrı kamu tüzelkişilikleri olan bağlı
idarelerin borçlanma iradesi (borçlanma talebi) yönetim kurulu kararı
ile ortaya çıkmaktadır.
5393 sayılı Kanun'un 68'inci maddesi belediyelere bağlı idarelerin "iç borçlanması" ile ilgili düzenleme içermektedir. Bağlı idarelerin
"dış borçlanması" diğer mevzuatlarda aramak gerekecektir.
2560 sayılı Kanun'un 14'üncü maddesi hükmü, su ve kanalizasyon idarelerinin Maliye Bakanlığının izni ile yurtdışı borçlanma yapabileceği belirtilmiş olsa da, 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç
Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un kapsamı içinde belediyelere bağlı idarelerinde bulunduğu, dolayısıyla 4749 sayılı Kanun'un yürürlük tarihinin daha sonra olması ve özel bir düzenleme
olduğu düşünüldüğünde dış borçlanmalarda Maliye Bakanlığından
değil, 4749 sayılı Kanun'un 4 ve 7'nci maddeleri gereği Hazine Müsteşarlığından izin alınması gerekecektir118.
B) KISA VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR
Vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olarak;
- Kredi kurumlarından sağlanan borçlar,
- Para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan iç mali borçlar,
- Kısa vadeli diğer iç mali borçlar,
118 GÜNGÖR Hayrettin, Belediyelerde Borç Yönetimi, Türkiye Belediyeler Birliği Yayını, Ankara –
2009, sayfa 20-21.
154 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
-
Vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli iç mali borçlara
ait anapara ve anaparaya eklenen veya düşülen kur farkları,
Bu hesap grubunda izlenir.
Kısa vadeli yabancı kaynaklar aşağıdaki hesap gruplarından olu-
şur:
30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar
31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar
32 Faaliyet Borçları
33 Emanet Yabancı Kaynaklar
36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler
37 Borç ve Gider Karşılıkları
38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları Hesaplar
39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
1- 300 BANKA KREDİLERİ HESABI
 Banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli
kredilere ilişkin tutarlar ve bu tutarlara eklenen kur farkları
(döviz cinsinden borçlanmada) ile
 400-Banka Kredileri Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi
bir yılın altına inenlerin,
İzlenmesi için kullanılır.
Sağlanan kısa vadeli krediler, bu hesaba alacak, kredilerin
ödenmesi durumunda ise borç kaydedilir. Bu hesap devamlı surette
alacak kalanı verir. Kalan bakiye işletmenin bankaya olan kısa vadeli
kredi borcunu gösterir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler:
Örnek 1: (G) İl Özel İdaresi cari işlemlerdeki nakit sıkıntısı
nedeniyle İller Bankasından 10 ay vadeli 780.000,00 TL kredi almıştır.
102 Banka Hesabı
780.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
780.000,00
a) Kredinin ilk taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber ödenmiştir.
300 Banka Kredileri Hesabı
630 Giderler Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
78.000,00
1.755,00
79.755,00
2013 | 155
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.755,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.755,00
Burada dikkat edilmesi gereken husus, bütçe giderlerine kaydın
yalnızca ödenen faizle sınırlı olacağıdır. Kredinin kendisiyle varlık
edineceğiz veya borç ve yükümlülüklerimizi ödeyeceğiz. Dolayısıyla
bu işlerle ilgili kayıtları yaparken zaten bütçe giderleri ile bağlantısını
kuracağız.
b) Kredinin ikinci taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber, İller
Bankasınca Özel İdarenin genel bütçe vergi gelirlerinden
payı olan 1.600.000,00 TL’den mahsuben tahsil edilmiştir.
102 Banka Hesabı
300 Banka Kredileri Hesabı
630 Giderler Hesabı
1.522.000,00
78.000,00
1.755,00
600 Gelirler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.600.000,00
1.755,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.755,00
1.600.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
1.600.000,00
Örnek 2: Yerel yönetime 171.100,00 TL tutarında beş adet hizmet
aracı alınmış ve karşılığı banka kredisiyle ödenmiştir.
254 Taşıtlar Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
300 Banka Kredileri Hesabı
171.100,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
171.100,00
1.087,50
170.012,50
835 Gider Yansıtma Hesabı
171.100,00
Örnek 3: (A) Bankasından geri ödemesi takip eden faaliyet döneminde başlayacak olan 440.000,00 TL kredi alınmıştır.
102 Banka Hesabı
440.000,00
400 Banka Kredileri Hesabı
440.000,00
Faaliyet döneminin sonunda yeni mali yılda ödenecek banka
kredisi ilgili kısa vadeli yabancı kaynak hesabına alınmıştır.
400 Banka Kredileri Hesabı
300 Banka Kredileri Hesabı
156 | 2013
440.000,00
440.000,00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 4: Merkezi yönetim vergi gelirleri tahsilâtından belediye
payı olarak 18.500,00 TL, İller Bankası tarafından belediyenin bankadaki hesabına gönderilmiş olup,
a) Gelen tutardan ne kadar kesinti yapıldığı henüz bilinmemektedir.
102 Banka Hesabı
18.500,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
18.500,00
18.500,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
18.500,00
b) İller Bankasından gelen yazıdan genel bütçe vergi gelirleri
tahsilâtından belediye payı olarak 20.000,0 TL tahakkuk
etmiş olduğu, bu tutardan 1.000,00 TL borç taksiti kesintisi, 500,00 TL de faiz kesintisi yapıldıktan sonra kalan
18.500,00 TL’nin belediyenin bankadaki hesabına gönderildiği anlaşılmıştır.
300 Banka Kredileri Hesabı
630 Giderler Hesabı
1.000,00
500,00
600 Gelirler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.500,00
500,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
500,00
1.500,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
1.500,00
Örnek 5: Devlet Malzeme Ofisinden 37.800,00 TL bedelle binek
otomobili alınmıştır. Taşıt bedeli idare adına kredi açılmak suretiyle
İller Bankası tarafından ödenmiştir. Kredinin ödeme takvimi: Cari
yılda 10.000,00 TL, takip eden dönemde ise geri kalanıdır.
254 Taşıtlar Hesabı
37.800,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
284,00
300 Banka Kredileri Hesabı
10.000,00
400 Banka Kredileri Hesabı
27.516,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
37.800,00
37.800,00
2013 | 157
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2- 303 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI
Diğer kamu idarelerine olan;
 Kısa vadeli mali borçlar,
 403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler,
Bu hesapta izlenir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler:
Örnek 1: Hazine tarafından (E) İl Özel İdaresine ikrazen
2.870.000,00 TL dış kredi kullandırılmıştır.
102 Banka Hesabı
2.870.000,00
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
2.870.000,00
a) Hazineye olan borcun ilk taksiti 6.457,50 TL faizi ile birlikte ödenmiştir.
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
630 Giderler Hesabı
287.000,00
6.457,50
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
293.457,50
6.457,50
835 Gider Yansıtma Hesabı
6.457,50
Örnek 2: İller Bankası, (A) Belediyesinin 20.000,00 TL merkezi
yönetim vergi gelirleri payından Hazineye olan 7.500,00 TL borcunun
anapara ve faizini (yıl içi İşlemiş faiz 250,00.-TL, geçmiş yıllara ait faiz
1.000,00 TL) mahsup ettikten sonra kalanını belediyenin banka hesabına aktarmıştır.
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
630 Giderler Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
102 Banka Hesabı
7.500,00
250,00
1.000,00
11.250,00
600 Gelirler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
20.000,00
1.250,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
158 | 2013
1.250,00
20.000,00
20.000,00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
3- 304 CARİ YILDA ÖDENECEK TAHVİLLER HESABI
Kurum nam ve hesabına, yatırım programında yer alan projelerin finansmanı için ihraç edilmiş olan ve karşılığında nakit imkânı
sağlayan;
 Tahviller ile özel tertip tahvillerden vadesi bir yılın altına
inmiş olanların anaparası ve anaparaya eklenecek/düşülecek kur farklarının
İzlenmesi için kullanılır.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (İ) Büyükşehir Belediyesince yatırım programında yer
alan bazı projelerin finansmanı için – gerekli izinler alındıktan sonra –
3.500.000,00 TL tutarında vadesi takip eden faaliyet dönemi olan tahvil ihraç edilmiştir. Vade sonunda ödenmesi öngörülen faiz miktarı
156.000,00 TL’dir.
102 Banka Hesabı
630 Giderler Hesabı
3.500.000,00
156.000,00
404 Tahviller Hesabı
3.500.000,00
481 Gider Tahakkukları Hesabı
156.000,00
b) Dönem sonunda takip eden dönemde ödenecek olan tahvil
bedelleri ile faizleri ilgili hesaplara alınmıştır.
404 Tahviller Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller
Hs
381 Gider Tahakkukları Hesabı
3.500.000,00
156.000,00
3.500.000,00
156.000,00
b) Hesaptaki tahvillerin bedeli faizi ile beraber vadesinde
ödenmiştir.
304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
3.500.000,00
156.000,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
3.656.000,00
156.000,00
156.000,00
2013 | 159
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
4- 309 KISA VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI
Bu hesap;
 Kurumca devralınmış olan kısa vadeli iç borçlar ile
 Yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan kısa vadeli diğer iç mali borçların,
İzlenmesi için kullanılır.
4.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (C) yerel yönetimi 45.000,00 TL kısa vadeli diğer iç mali
borç almıştır.
102 Banka Hesabı
45.000,00
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs.
45.000,00
Borcun 15.000,00 TL’si vadesinde ödenmiştir.
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs.
15.000,00
103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs.
15.000,00
Örnek 2: Uzun vadeli diğer iç mali borçlar hesabında kayıtlı
33.000,00 TL’nin vadesi bir yılın altına inmiştir.
409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs.
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Brç Hs.
33.000,00
33.000,00
C) KISA VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR
Kamu idarelerinin;
 Bir yıldan kısa vadeli dış mali borçları ile
 Vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli dış mali
borçlarına ait anapara ve anaparaya eklenen kur farklarının,
İzlenmesi amacıyla kullanılır.
1- 310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR
HESABI
Herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme
planına göre – yabancı para üzerinden – sağlanan dış borçlardan cari
yılda ödenecek olanların anapara ve kur farklarının izlenmesi için
kullanılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Dönem sonunda 410 Dış Mali Borçlar Hesabında kayıtlı
65.000 Avroluk borcun vadesinin bir yılın altına indiği görülmüştür. 1
Avro = 1,90 TL
160 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
123.500,00
310 Cari Yılda Ödnc Dış Mali Brç.Hs.
123.500,00
Ay sonunda 1 Avronun 1,98 TL olduğu görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
5.200,00
310 Cari Yılda Ödnc Dış Mali Brç.Hs.
5.200,00
Örnek 2: (Z) İl Özel İdaresince Dünya Bankasından alınan 61.500
Avro tutarındaki kredi, Dünya Bankası tarafından Özel İdareye hibe
edilmiştir. Merkez Bankası satış kuru 1 Avro = 1,95 TL’dir. Kredinin
işlemiş faizi 7.600,00 TL’dir.
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs.
381Gider Tahakkukları Hesabı
119.925,00
7.600,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
127.525,00
127.525,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
127.525,00
Örnek 3: Yerel yönetimin 30.000 Avroluk borcunun 7.000 Avrosu, faizi ile beraber vadesinde ödenmiştir. 1 Avro = 2,05 TL
a) Faiz içinde bulunulan yıla aittir.
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs.
630 Giderler Hesabı
14.350,00
800,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
15.150,00
800,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
800,00
b) Faiz geçmiş yıla aittir.
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs.
381 Gider Tahakkukları Hesabı
14.350,00
800,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
15.150,00
800,00
800,00
2013 | 161
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 4: Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabının ay sonu itibarıyla büyük defter toplamları aşağıdaki gibidir.
310 CARİ Y.ÖDN.DŞ ML B.
594.600,00
203.100,00
Bilindiği gibi cari yılda ödenecek dış mali borçlar hesabı kurumun yükümlülüklerini, yani borçlarını göstermekte ve bilançonun
pasifinde yer almaktadır. Bu itibarla alacak karakterli bir hesaptır.
Ancak yukarıda 391.500,00 TL borç kalanı verdiği görülmektedir.
a) Hesabın borç kalanı vermesinin nedeni araştırılmış ve dönem sonunda cari yılda ödenecek olanların dış mali borçlar hesabından aktarılmadığı tespit edilmiştir.
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
391.500,00
310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs
391.500,00
b) Önceki yıllarda temin edilen ve cari yılda bir kısmı ödenen bir kısmı ise ödenmek üzere bekleyen 602.800,00 TL dış
mali borcun yükümlülük hesaplarına kaydedilmediği tespit edilmiştir.
500 Net Değer Hesabı
602.800,00
310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs
602.800,00
c) 300 Banka Kredileri Hesabından yapılan 404.200,00 TL
borç ödemesinin yanlışlıkla cari yılda ödenecek dış mali
borçlar hesabından düşüldüğü tespit edilmiştir.
310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs
404.200,00
300 Banka Kredileri Hesabı
404.200,00
Örnek 5: Dönem sonunda cari yılda ödenecek dış mali borçlar ile
dış mali borçlara ilişkin defterikebir kayıtları aşağıdaki gibidir.
310 CARİ YILDA ÖDENECEK
DIŞ MALİ BORÇLAR HS
102,500.00
162 | 2013
615,000.00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HS
615,000.00
922,500.00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Not: 310 hesabında 250.000 Avro, 410 hesabında ise 150.000 Avro
bakiye bulunmaktadır. Kayıtlar 2.050.- TL – bir ay öncesinin – MB.
Döviz satış kuru üzerinden yapılmıştır.
a) Dönem sonunda döviz kurunun 2.135.- TL olduğu tespit
edilmiştir.
630 Giderler Hesabı
34.000,00
310 Cari Yılda Ödnc.Dış Mali Brç.Hs
21.250,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
12.750,00
D) FAALİYET BORÇLARI
Ödeme emrine bağlandığı halde henüz hak sahiplerine ödenemeyen;
 Bütçe emanetleri,
 Mal alınıp, hizmet gördürülmüş olmakla birlikte ödeneği
bulunmadığı için ödenemeyen bütçeleştirilecek borçları,
 Kamu idarelerinin mal ve hizmet alış faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçları,
Bu grupta izlenir.
Bu grup, 320 Bütçe Emanetleri Hesabı ve 322 Bütçeleştirilecek
Borçlar Hesabından oluşur.
1- 320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
Ödeme emrine bağlandığı halde;
 Nakit yetersizliği veya istihkak sahibinin müracaat etmemesi nedeniyle ilgililerine ödenemeyen tutarların,
 İşçi ücretleri ile çalışıldıktan sonra ödenen diğer aylık ve
ücretlerden 15 – 31 Aralık dönemine isabet eden net ödenecek tutarların,119
İzlenmesi için kullanılır.
Bütçe emanetlerine alınan tutarlar muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ilgililerine ödenir.
Kurumların, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren işlerden dolayı gerek bütçe emanetinden yaptıkları ödemelerde, gerekse bütçeye gider kaydıyla doğrudan yaptıkları ödemelerde alacaklı-
119
Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği (Sıra No 6)
2013 | 163
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
nın vergi dairesine vadesi geçmiş borcu olup olmadığının120 yazı ile
sorulması gerekmektedir.121
Ayrıca kurumlar ihale yoluyla yaptırdıkları her türlü işler için
işverene yapacağı her hakediş ödemesinden önce, işverenin ve varsa alt işverenlerinin Sosyal Güvenlik Kurumuna idari para cezası,
prim ve prime ilişkin gecikme cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarının olup olmadığını, yazı ile sormak zorundadır.122
Malın alındığı veya hizmetin yapıldığı mali yılı izleyen beşinci
yılsonuna kadar talep edilmeyen bütçe emanetleri bütçeye gelir kaydedilir. Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (D) Belediyesi işçilerine ait bordro bilgilerine göre 15 –
31 Aralık döneminde işçilere aylık dönem sonunda ödenecek net tutarın 273.000,00 TL olduğu görülmüştür.123
630 Giderler Hesabı
273.000,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
273.000,00
273.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
273.000,00
Örnek 2: (K) Belediyesince kuruma 32.900,00 TL’ye mal olan bir
adet taşıt satın alınmıştır, ancak bedeli nakit yetersizliğinden dolayı
ödenememiştir.
254 Taşıtlar Hesabı
32.900,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
209,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
120
32.691,00
32.900,00
32.900,00
Yüklenicilerin vadesi geçmiş vergi borcu hakkında Maliye Bakanlığının Seri A, Sıra No 2
Tahsilât Genel Tebliğine göre işlem yapılmalıdır.
121 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun (Madde 22/A)
122 Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu,
Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik (Madde 6)
123
15-31 Aralık dönemi için kıst ücret bordrosu yapılacaktır. Bordro üzerinde diğer tahakkuk
kalemleri ile ödenecek vergi ve fonlar, ödenecek sosyal güvenlik kurumu kesintileri, fonlar ve diğer
kamu idareleri adına yapılan kesintiler gibi hesapların olacağını unutmayalım. Örnekte yalnızca
net ödenecek tutar göz önünde bulundurulmuştur. Bütçe emanetine alınan tutarın ödemesini de
hemen yapmayacağız, işçiler için aylık dönemin sonu olan 14 Ocak tarihinde 1-14 Ocak dönemine
ilişkin ücretlerle birlikte ödeyeceğiz.
164 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Nakit durumu müsait olunca araca ait borç ödenmiştir.
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
32.691,00
103 Verilen Çek ve Gön Emr. Hs.
32.691,00
Örnek 3: Yılsonunda bütçe emanetleri hesabının bölümleri arasında zaman aşımı güncellemesi için aktarma yapılmıştır.
320.01 Bütçe Emanetleri Hesabı
8.750,00
320.02 Bütçe Emanetleri Hesabı
3.200,00
320.03 Bütçe Emanetleri Hesabı
1.500,00
320.04 Bütçe Emanetleri Hesabı
1.050,00
320.05 Bütçe Emanetleri Hesabı
750,00
320.02 Bütçe Emanetleri Hesabı
8.750,00
320.03 Bütçe Emanetleri Hesabı
3.200,00
320.04 Bütçe Emanetleri Hesabı
1.500,00
320.05Bütçe Emanetleri Hesabı
1.050,00
320.06 Bütçe Emanetleri Hesabı
750,00
Örnek 4: Takip eden yılsonunda 750,00 TL bütçe emanetinin beş
yıllık zaman aşımı süresini doldurduğu anlaşılmıştır.
320.06124 Bütçe Emanetleri Hesabı
750,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
750,00
750,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
750,00
Örnek 5: Bütçe emanetleri hesabında kayıtlı 13.700,00 TL, alacaklı şirketin vergi dairesine olan borcuna mahsup edilmiştir.
13.700,
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
00
13.700,
333 Emanetler Hesabı
00
13.700,
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.
13.700,
Hs.
00
Örnek 6: (K) İnşaat Şirketinin bütçe emanetinde kayıtlı sözleşmeden kaynaklanan 170.000,00 TL alacağının ödenmesi aşamasında
SGK’ ya 54.683,00 TL prim ve gecikme cezası borcu olduğu tespit
edilmiştir.
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
124
170.000,00
N-5 Yılına Ait Borçlar
2013 | 165
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı
54.683,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
115.317,00
361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı
54.683,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
54.683,00
2- 322 BÜTÇELEŞTİRİLECEK BORÇLAR HESABI
Mevzuatı gereğince yapılması öngörülen bir hizmet veya husus
karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde;
 Ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata
izin verilmemesi gibi nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen (ödeme emri belgesine bağlanamayan) borçların,
İzlenmesi için kullanılır.
Bu hesaba alınacak, gerçekleşen, ancak bütçeleştirilemeyen giderler “Bütçeleştirilecek Borçlar Bildirim Listesi” ile muhasebe birimine
bildirilir ve MİF ile hesaplara alınır.
Ödeneği temin edildiğinde ise ödeme emri belgesi düzenlenir ve
kanıtlayıcı belgeleri eklenerek muhasebe birimine gönderilir.
Bu hesap, yerel yönetimlerden yalnızca özel idarelerin ödenek aktarılan
ilçe birimlerinde kullanılabilir.
Kurum açısından bu hesabın pratik yararı, hangi harcama kaleminden ne kadar ödeneğe ihtiyacı olduğunun görülebilmesidir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (Y) ilçe özel idaresine gönderilen 820,00 TL telefon kullanım ücreti faturası, 1.300,00 TL asansör bakım onarım ücreti faturası
ve 2.500,00 TL kırtasiye malzemesi bedeli ödenek yokluğu nedeniyle
ödenememiştir.
630 Giderler Hesabı
2.120,00
150 İlk Madde ve Malzemeler Hs
2.500,00
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
4.620,00
a) Ödeneği temin edilen haberleşme gideri ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmiştir.
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
166 | 2013
820,00
6,15
813,85
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
830 Bütçe Giderleri Hesabı
820,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
820,00
b) Kırtasiye giderine ait ödenek gelmiştir ancak, ödeme emri
belgesi düzenlenirken ödenmesi gereken tutarın 2.350,00 TL
olduğu anlaşılmıştır.
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
2.500,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
17,60
150 İlk Madde ve Malzeme Hs
150,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.332,40
2.350,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
2.350,00
c) Asansör bakım onarım ücretinin ödenebilmesi için yeterli
ödenek gelmiştir ancak, ödeme emri belgesinin düzenlenmesi aşamasında giderin 1.330,00 TL olduğu anlaşılmıştır.
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
630 Giderler Hesabı
1300,00
30,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
10,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.320,00
1.330,00
1.330,00
E) EMANET YABANCI KAYNAKLAR
Kamu idarelerince yürütülen herhangi bir iş dolayısıyla nakden
veya mahsuben;
 Depozito, teminat veya emanet olarak yapılan tahsilâtların
izlenmesi için kullanılır.
Hesaplar:
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
333 Emanetler Hesabı
1- 330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
Nakden veya mahsuben gerek ulusal para, gerekse döviz cinsinden tahsil edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır.
Bu hesaba kaydedilecek tutarlar;
2013 | 167
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İhale Teminatları: İhalelere katılan isteklilerden mevzuatı gereği
nakden alınan geçici teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden
nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen
kesin teminat ve ek kesin teminatlardır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanununun 14 ncü maddesinde “……yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının
onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa
garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektuplarının hükümsüz kalacağı ve bankasına iade edileceği; teminat mektubu dışındaki teminatların ise sürenin bitiminde
Hazineye gelir kaydedileceği” hükmü yeralmaktadır. Buna paralel
olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 225 nci
maddesinde de aşağıdaki değişiklik yapılmıştır:
İhalelere katılan isteklilerden mevzuatları gereği nakden alınan geçici
teminatlar ile üzerinde ihale kalan isteklilerden nakden alınan veya hakedişlerinden kesilmek suretiyle tahsil edilen kesin teminat ve ek kesin teminatlar
bu bölüme kaydedilir. Bu hesapta yer alan tutarlardan, mevzuatı uyarınca
ödenmemiş sigorta primleri ve gecikme zamları karşılığı olarak, ilgili sosyal
güvenlik kurumunun bildirmesi üzerine yüklenicilere geri verilmeyerek
tutulanlar, kurumun ilgili şube veya bürosunun hesabına gönderilir. (Değişik cümle:RG-11/9/2011-28051) 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı Kamu İhale
Sözleşmeleri Kanununun 13 üncü maddesine göre mahsup işlemi yapılmasına gerek bulunmayan hallerde; yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul
tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya
varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle ilgilisine iade edilemeyen
teminatlar, Hazineye gelir kaydedilmek üzere sürenin bitiminde illerde muhasebe müdürlüklerinin, ilçelerde ise malmüdürlüklerinin hesaplarına aktarılır. (Ek cümle:RG-11/9/2011-28051) Bu işlemlere ilişkin muhasebeleştirme belgeleri beş iş günü içerisinde ilgili muhasebe birimine ayrıca gönderilir.
Vergi Teminatları: Vergi Kanunları uyarınca nakden veya mahsuben tahsil edilen teminatlardır.
Güvence Bedelleri: Yerel yönetimlere bağlı su veya doğalgaz idarelerince alınan güvence bedellerinin de bu hesaba kaydedilmesi gerekir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (N) ilçe Özel İdaresince yapılacak temizlik ihalesi için
muhasebe birimi veznesine iki istekli tarafından toplam 14.500,00 TL
geçici teminat yatırılmıştır.
168 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
100 Kasa Hesabı
14.500,00
330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
14.500,00
a) Alınan geçici teminatın 7.100,00 TL’si alındığı gün iade
edilmiştir.
330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
7.100,00
100 Kasa Hesabı
7.100,00
b) İhale üzerinde bırakılan istekliye ait olan 7.400,00 TL geçici teminat isteklinin sözleşmeye yanaşmaması nedeniyle
gelir kaydedilmiştir.
330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hesabı
7.400,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
7.400,00
7.400,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
7.400,00
Örnek 2: Mali yılın sonunda 430 Alınan Depozito ve Teminatlar
Hesabında kayıtlı 2.400,00 TL ihale kesin teminatının yüklenme süresiyle bağlantılı olarak takip eden yıl içerisinde iade edileceği tespit
edilmiştir.
430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
2.400,00
330 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
2.400,00
Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesine bağlı Su ve Kanalizasyon
İdaresince yeni su abonelerinden toplam 23.870,00 TL depozito tahsil
edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
23.870,00
430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
23.870,00
Örnek 4: Su abonesi vatandaş (A), aboneliğini kapatmak için
müracaat etmiştir. Abonenin idarede 85,60 TL depozitosu bulunduğu, su tüketiminden dolayı da KDV dahil 53,10 TL’de borcu olduğu
tespit edilmiştir.
430 Alınan Depozito Ve Teminatlar Hs
85,60
120 Gelirlerden Alacaklar Hs
53,10
100 Kasa Hesabı
32,50
805 Gelir Yansıtma Hesabı
53,10
2013 | 169
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
53,10
2- 333 EMANETLER HESABI
Muhasebe birimlerince emanet olarak nakden veya mahsuben
tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
Emanetler hesabında izlenecek tutarlar şunlardır:
 Kurumlara ait emanetler.
 Kişilere ait emanetler.
 İcra kesintileri.
 Muhasebe birimi nezdinde açtırılan krediler.
 Niteliği belli olmayan paralar.
 Dağıtılacak paralar.
 Başka muhasebe birimleri adına yapılan kesintiler (vergi
borcu, kişi borcu vb).
 Sendika aidatları.125
 AB ve uluslar arası kuruluşlardan proje karşılığı alınan hibeler (yılsonlarında kullanılmayan kısımların devri için).
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Personel maaşlarından kesilen toplam 2.600,00 TL icra
kesintisi ve 800,00 TL nafaka kesintisi ilgili kurum ve kişilerin hesaplarına aktarılmak suretiyle ödenmiştir.
333 Emanetler Hesabı
3.400,00
103 Verilen Çek ve Gön Emirleri Hs.
3.400,00
Örnek 2: Yüklenicilere ait hak edişlerden yüklenicilerin vergi
dairesine olan borçları için kesilen 32.900,00 TL ve Sosyal Güvenlik
Kurumu adına kesilen 64.000,00 TL ilgili kurumların banka hesaplarına aktarılmıştır.
333 Emanetler Hesabı
32.900,00
361.99.02 Ödenecek SGK Hesabı
64.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
96.900,00
Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince bir kervansarayın onarımı için hazırlanan projeye karşılık AB’den 80.000,00 Avro mali kay125
4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Kanununun 25 inci maddesinin birinci fıkrası gereğince; sendika aidatlarının, üyenin üyelik beyannamesindeki istemine uygun olarak kamu işverenince aylığından kesilerek beş gün içinde sendikaların banka hesaplarına yatırılması ve ödenti
listesinin bir örneğinin ilgili sendikaya gönderilmesi gerekmektedir.
170 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
nak hibe şeklinde temin edilmiştir. İhalesi yapılan iş, yıllara yaygın
yapım işidir. 1 Avro = 1,90 TL
104 Proje Özel Hesabı
152.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
152.000,00
152.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
152.000,00
a) Hibe şeklinde sağlanan kredi ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
98.800,00
360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (Stp)
2.964,00
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
95.836,00
98.800,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
98.800,00
95.836,00
104 Proje Özel Hesabı
95.836,00
b) Yılsonunda hibe kaynağın kullanılmayan 29.560 Avroluk
kısmı ertesi yıla devredilmek üzere kapatılmıştır. 1 Avro =
1,90 TL
600 Gelirler Hesabı
56.164,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
56.164,00
56.164,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
56.164,00
56.164,00
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs.
56.164,00
c) Yeni yıl açılış kaydından sonra hibe kredinin özel gelir ve
özel ödenek kayıtları yapılmıştır.
333 Emanetler Hesabı
56.164,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
56.164,00
56.164,00
56.164,00
2013 | 171
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hs.
56.164,00
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
56.164,00
d) Kervansarayın onarımı ile ilgili yüklenici (C) Şirketi 18.000
Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
34.200,00
360 Ödenecek Vergi ve F.Hs (%3 Stp)
1.026,00
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
33.174,00
34.200,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
106 Döviz Gönderme Emr. Hs.
34.200,00
33.174,00
104 Proje Özel Hesabı
33.174,00
e) Hibe mali kaynaktan artan 12.100 Avro AB’ye iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
600 Gelirler Hesabı
22.990,00
104 Proje Özel Hesabı
810 Bütçe Gl.Red ve İadeler Hs.
22.990,00
22.990,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
22.990,00
Özel ödeneğin tenkis edilmesi de unutulmamalıdır.
Örnek 4: Diğer emanetler ayrıntı kodunda 10 yıldır devreden ve
niteliği ile alacaklısı belirlenemeyen 350,00 TL’nin gelir kaydedilmesine karar verilmiştir.
333 Emanetler Hesabı
350,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
350,00
350,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
350,00
Örnek 5: (D) Belediyesince ilan ve reklam vergisinin ikinci taksiti
120,00 TL fazla tahsil edilmiştir. Fazla tahsilâtın farkına yılı içerisinde
varılmıştır.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
120,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs
172 | 2013
120,00
120,00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
805 Gelir Yansıtma Hesabı
120,00
a) Fazla tahsilât mükellefin banka hesabına aktarılmak suretiyle ödenmiştir.
333 Emanetler Hesabı
120,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
120,00
F) ALINAN KISA VADELİ AVANSLAR
1- 340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI
Mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil
ettiği avans tutarları bu hesapta izlenir.
Kurumlar bir işin yapılması veya bir malın teslim edilmesi için
bazı durumlarda daha önceden avans olarak para almaktadırlar. Böyle bir avansın alınması bazen teslim edilecek mal veya yapılacak hizmetin üretimi için malzeme alımı ile ilgili olmakta, bazen de mal veya
hizmetin müşteri tarafından teslim alınmasının garanti altına alınması ile ilgili olmaktadır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Satışı yapılacak mamul mal için müşteri (R)’den
15.000,00 TL avans alınmıştır.
100 Kasa Hesabı
15.000,00
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
15.000,00
a) Siparişi alınan (KDV Hariç) 34.000,00 TL değerinde mal,
müşteriye teslim edilmiştir. Teslimden 2.300,00 TL kazanç
sağlanmıştır.
100 Kasa Hesabı
25.120,00
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
15.000,00
153 Ticari Mallar Hesabı
31.700,00
600 Gelirler Hesabı
2.300,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
6.120,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
2.300,00
2.300,00
2013 | 173
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2- 349 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI
Alınan diğer kısa vadeli avansların izlenmesi için kullanılır.
Çalışma mantığı ve esasları 340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
ile aynıdır.
G) ÖDENECEK DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
Sorumlu veya mükellef sıfatıyla ödenecek her türlü:
 Vergi, resim, harç ve benzeri borçlar,
 Sosyal güvenlik kesintileri,
 Fonlar ve diğer kamu idareleri adına tahsil edilen tutarlar,
 Mevzuatı gereğince bütçe gelirlerinden diğer kamu idareleri adına ayrılan paylar,
 Giderler için ayrılan her türlü karşılıklar,
Bu grup hesaplarda izlenir.
 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı
 362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilât Hesabı
 363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi
ve Diğer Yükümlülükler Hesabı
1- 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
Kurumun mükellef veya sorumlu sıfatıyla kendisine, personeline
ve üçüncü kişilere ilişkin olarak ödenmesi gereken vergi, resim, harç
ve fonların izlendiği hesaptır.
Vergi, resim, harçların tahakkuk etmesi halinde hesaba alacak;
ödendiğinde ise borç kaydı yapılır.
Vadesi geçmiş vergi borçları ile bir yıl süreyle ertelenmiş veya
taksite bağlanmış vergi borçları 368 Vadesi Geçmiş Ertelenmiş veya
Taksitlendirilmiş Vergi ve Diğer Yükümlülükler Hesabına aktarılır.
Bir yıldan daha uzun süre ile ertelenen veya taksite bağlanan
vergi borçları ise 438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş
Borçlar Hesabına aktarılır.
174 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Mal ve hizmet satın alınması nedeniyle alacaklılara yapılacak
ödemelerden nispi damga vergisi hesaplanırken matraha katma değer vergisinin dâhil edilmemesi gerekmektedir.126
Yerel yönetimlerin mükellef ve sorumlu sıfatıyla yapacağı vergisel işlemlere kısaca değinmekte yarar vardır.
1.1.Damga Vergisi
Damga vergisinin mükellefi kâğıtları imza edenler olmakla birlikte, 488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 8 inci maddesinde yerel
yönetimler resmi daire olarak tanımlanmakta, 3 üncü maddesinde de
resmi dairelerle kişiler arasındaki işlemlere ait kâğıtlar nedeniyle hesaplanan damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği belirtilmektedir. Dolayısıyla yerel yönetimler damga vergisi mükellefi değildir,
ancak yaptığı işlemlerden kaynaklanan damga vergilerini sorumlu
sıfatıyla tahsil etmek ve süresinde beyan ile vergi dairesine ödemekle
yükümlüdür. Yani damga vergisi açısından vergi sorumlusudur.
Damga vergisi uygulaması açısından yerel yönetimler resmi daire statüsünde değerlendirilmekle birlikte, yerel yönetimlere bağlı
kuruluşların (su ve kanalizasyon idaresi, otobüs işletmesi gibi) damga vergisi karşısındaki durumu noktasında bazı tereddütler hasıl
olabilmektedir. Bu konuda zihinlerde oluşan tereddütleri giderebileceği düşüncesiyle aşağıdaki açıklamalara yer verilmiştir.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanunun 1 nci maddesinde bağlı
idarenin “müstakil bütçeli ve kamu tüzel kişiliğini haiz bir kuruluş olduğu”
belirtilmiş, 21 nci maddesinde de bağlı idarenin “görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetlerinin her türlü vergi,
resim ve harçtan muaf olduğu” hüküm altına alınmıştır. Bu durumda
İstanbul Büyükşehir Belediyesine bağlı İSKİ Genel Müdürlüğü’nün
diğer vergi, resim ve harçlar gibi damga vergisinden de muaf olduğu
ortadadır. Peki büyükşehir belediyelerinin diğer bağlı kuruluşları ne
olacaktır? Bu konuya da aynı kanunun Ek 5 nci maddesi açıklık getirmiştir. Söz konusu maddede “Bu kanun, diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır” denildiğinden, bütün büyükşehir belediyelerine
bağlı kuruluşlar her türlü vergi, resim ve harçtan muaf olduğu gibi
damga vergisinden de muaf olacaktır.
Resmi daireler arasında kullanılan kâğıtlar ve resmi dairelerden
kişilere verilen kâğıtlar, damga vergisinden istisnadır.
126
29.01.1997 tarihli Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği (Seri No 30)
2013 | 175
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Belli parayı ihtiva eden sözleşmelerin değiştirilmesi halinde artan miktar aynı nispette vergiye tabidir. Bunların devri halinde aslından alınan verginin dörtte biri alınır.
Sözleşmelerin müddetinin uzatılması halinde aynı miktar veya
nispette vergi alınır.
Akreditif mektup ve telgraflarında süre uzatıldığı takdirde verginin dörtte biri alınır.
Bir nüshadan fazla olarak düzenlenen kâğıtların her nüshası ayrı
ayrı aynı miktar veya nispette Damga Vergisine tabidir.
Bir kâğıtta birbirinden tamamen ayrı birden fazla akit ve işlem
bulunduğu takdirde bunların her birinden ayrı ayrı vergi alınır.
Bir kâğıtta toplanan akit ve işlemler birbirine bağlı ve bir asıldan
doğma oldukları takdirde Damga Vergisi, en yüksek vergi alınmasını
gerektiren akit veya işlem üzerinden alınır.
Ancak bu akit ve işlemlere asıl işlemin akitlerinden başka bir
şahsın eklenen akit ve işlemi de ayrıca vergiye tabidir.
Bir ay içinde kesilen damga vergisi, ertesi ayın 23 üncü günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine bir beyanname
ile bildirilir127 ve 26 ncı günü akşamına kadar yatırılır.128
1.2.Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj)
Tevkifat (stopaj); ücretlerden, serbest meslek gelirlerinden ve
sonraki yıllara devredilen taahhüt işlerinden dolayı yapılan ödemeler
sırasında bu ödemelerin belirli bir kısmının ödemeyi yapanlarca
(vergi sorumlusu) tutularak mükellefler adına vergi dairelerine yatırılmasıdır.
Tevkifat (Stopaj) uygulamasında yerel yönetimler, mükellefle
vergi dairesi arasında vergisel ödevin yerine getirilmesinde aracı bir
kurum, yani vergi sorumlusu olmaktadır.
Tevkifat (kaynakta vergilendirme), vergi tahsil yöntemlerinden
birisidir. Kaynakta vergilendirme yöntemi vergi tarh ve tahsili arasındaki zamanı en aza indirmesi ve diğer tahsil yöntemlerine nazaran
sahip olduğu bazı üstün nitelikleri ile günümüz modern vergi anlayışı içerisinde yaygın kullanım alanı bulmuş bir yöntemdir.
Gelir Vergisi Tevkifatı (Stopaj) ile ilgili düzenleme 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 94 üncü maddesinde yapılmıştır. Maddedeki
127
128
371 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu (Madde 23)
176 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
düzenlemeye göre aşağıda sayılan işlerle ilgili gerek kesin ödemeler,
gerekse ön ödemeler tevkifata tabi tutulacaktır:
1) Hizmet erbabına yapılan ücret ve ücret sayılan ödemeler,
Kanunun 31 inci maddesindeki indirimler düşüldükten
sonra 103 üncü maddedeki oranlar uygulanmak suretiyle
tevkifata tabi tutulur.
Ücretlerin vergilendirilmesinde aylık vergi; yıllık vergi 12’ye bölünmek, gündelik vergi aylık vergi 30’a bölünmek suretiyle hesaplanır.
Verginin hesaplanmasında matrahın ve verginin lira kesirleri
dikkate alınmaz.
2) Serbest meslek erbabına yaptıkları işler dolayısıyla ödenen
ücretlerden (noterlere serbest meslek faaliyetlerinden dolayı yapılan ödemeler hariç);
 18 inci madde kapsamına giren serbest meslek işleri dolayısıyla yapılan ödemelerden (% 17),
 Diğerlerinden (% 20),
Tevkifat yapılır.
3) Birden fazla takvim yılına sirayet eden inşaat (dekapaj işleri de inşaat işi sayılır) ve onarma işleri dolayısıyla bu işleri
yapanlara (kurumlar dâhil) ödenen istihkak bedellerinden
%3,
Tevkifat yapılır.
4) Dar mükellefiyete tabi olanlara, telif ve patent haklarının
satışı dolayısıyla yapılan ödemelerden %20,
Tevkifat yapılır.
5) Mal ve hakların kiralanması ile ilgili olarak:
 Kanunun 70 inci maddesinde129 yazılı mal ve hakların
kiralanması karşılığı yapılan ödemelerden %20,
129
70 inci maddede yazılı olanlardan yerel yönetimleri ilgilendirenleri sayacak olursak bunlar:
“Arazi, bina, maden suları, memba suları, madenler, taş ocakları, kum ve çakıl istihsal yerleri,
tuğla ve kiremit harmanları, tuzlalar ve bunların mütemmim cüzileri ve teferruatı; telif hakları;
motorlu tahmil ve tahliye vasıtaları; motorlu nakli ve cer vasıtaları, her türlü motorlu araç, makine
ve tesisatın kiralanması”
2013 | 177
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ


Vakıflar (mazbut vakıflar hariç) ve derneklere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan
kira ödemelerinden %20,
Kooperatiflere ait gayrimenkullerin kiralanması karşılığında bunlara yapılan kira ödemelerinden %20,
Tevkifat yapılır.
Vergi tevkifatı, ücretler dışında kalan ödemelerde gayrisafi tutarlar üzerinden yapılır. Ancak KDV matraha dâhil edilmez.
Bir ay içinde kesilen gelir vergisi tevkifatı (stopaj), ertesi ayın 23
üncü günü akşamına kadar ödemenin yapıldığı yer vergi dairesine
muhtasar beyanname ile bildirilir130 ve 26 ncı günü akşamına kadar
yatırılır.131
1.3.Katma Değer Vergisi Tevkifatı
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu'nun 9'uncu maddesinin
verdiği yetkiye dayanarak Maliye Bakanlığı bazı hallerde vergi alacağının emniyet altına alınması amacıyla vergiye tabi işlemlere taraf
olanları verginin ödenmesinden sorumlu tutabilmektedir.
Maliye Bakanlığı bu yetkisini kullanarak uygulamada bazı mal
ve hizmet alımlarında Katma Değer Vergisi tevkifatı yapılması zorunluluğunu getirmiş bulunmaktadır. Bu uygulama ile birlikte mal
ve hizmet alımında bulunanlar, söz konusu alım bedelleri üzerinden
hesaplanan Katma Değer Vergisinin tevkifat (kesinti) oranına isabet
eden kısmını satıcıya veya hizmeti sunana ödemeyerek, bu miktarı
sorumlu sıfatıyla vergi dairesine yatırmakla yükümlü kılınmıştır.
Katma değer vergisi tevkifatı ile ilgili önemli konular ve güncel
tevkifat oranları 14.04.2012 tarih ve 28264 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve 01.05.2012 tarihinde yürürlüğe giren 117 Seri Nolu Katma
Değer Vergisi Genel Tebliğinde açıklanmıştır. Sözkonusu Genel Tebliğin (3.1.2) bölümünde sayılan kısmi tevkifat yapacak kişi ve kuruluşlar şunlardır:
a) KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu
kapsama dahil değildir.)
b) Belirlenmiş alıcılar (KDV mükellefi olsun olmasın):
130
131
371 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu (Madde 119)
178 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
- 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar, il özel idareleri ve bunların teşkil ettikleri birlikler, belediyelerin teşkil
ettikleri birlikler ile köylere hizmet götürme birlikleri,
- Yukarıda sayılanlar dışındaki, kanunla kurulan kamu kurum ve kuruluşları,
- Döner sermayeli kuruluşlar,
- Kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları,
- Kanunla kurulan veya tüzel kişiliği haiz emekli ve yardım sandıkları,
- Bankalar,
- Kamu iktisadi teşebbüsleri (Kamu İktisadi Kuruluşları, İktisadi Devlet Teşekkülleri),
- Özelleştirme kapsamındaki kuruluşlar,
- Organize sanayi bölgeleri ile menkul kıymetler, vadeli işlemler borsaları dahil bütün borsalar,
- Yarıdan fazla hissesi doğrudan yukarıda sayılan idare, kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına ya da birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler,
- Payları İstanbul Menkul Kıymetler Borsasında işlem gören şirketler.
Tevkifat yapacak kişi ve kurumlarla ilgili bölümleri yürürlükten
kaldırılan 91 Seri Nolu Genel Tebliğin aksine 117 Seri Nolu Tebliğde
“belediyeler” tevkifat yapacak kişi ve kurumlar arasında açıkça sayılmamıştır. Bu da belediyelerin kdv tevkifatı yapmayacağı yönünde
bir algı oluşmasına yol açmıştır.
Oluşan tereddütleri gidermek amacıyla Türkiye Belediyeler Birliği 10.05.2012 tarih ve M06.6.TBB.0.61/385-1269 sayılı yazı ile Maliye
Bakanlığından görüş talep etmiştir.
Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı 16.05.2012 tarih ve
B.07.1.GİB.0.06.54-130[5409-404] sayılı Görüş yazısında 117 Seri Nolu
Genel Tebliğin (3.1.2/b) bölümünde “Belirlenmiş alıcılar” arasında
sayılmayan belediyelerin bünyelerinde oluşan iktisadi işletmeler nedeniyle gerçek usulde KDV mükellefi olmaları halinde 117 Seri Nolu
Genel Tebliğin (3.1.2/a) bölümündeki “KDV mükellefleri (sadece sorumlu sıfatıyla KDV ödeyenler bu kapsama dahil değildir.)” kapsamına gireceğinden KDV tevkifatı yapmaları gerektiğini ifade etmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde gerçek usulde katma değer
vergisi mükellefiyeti olmayan belediyelerin sorumlu sıfatıyla kdv
tevkifatı yapmak zorunda olmadıkları unutulmamalıdır.
2013 | 179
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
117 Seri Nolu Genel Tebliğde dikkat çeken bir düzenleme daha
bulunmaktadır:
“A-SORUMLULUK UYGULAMASI” bölümü yürürlükten kaldırılan 91 Seri Nolu KDV Genel Tebliği’nin A-2 ‘’ Sorumlu tayin edilen
ve Tevkifat Yapacak Kuruluşlar’’ bölümünde yeralan ‘’Yarıdan fazla
hissesi doğrudan yukarıda sayılan kurum ve kuruluşlara ait olan (tek başına
yada birlikte) kurum, kuruluş ve işletmeler, birbirlerine karşı ifa ettikleri
hariç olmak üzere aşağıda belirtilen hizmetlerde katma değer vergisi tevkifatı yapmakla zorunludur.’’ hükmü yürürlükten kaldırılmıştır. Sözkonusu düzenlemeye göre, Belediyelerin – sermayesinin yarısından fazlasına sahip olduğu – şirketlerine yapmış olduğu ödemelerden kdv
tevfikatı yapmamakta idi. 117 Seri Nolu Genel Tebliğde bu kapsam
daraltılmış, (3.1.4) bölümünde yapılan düzenleme ile “Belirlenmiş
alıcıların birbirlerine karşı yaptıkları teslim ve hizmetlerde (şirketleşenler
dahil profesyonel spor kulüplerince yapılanlar hariç)” KDV tevkifatı uygulanmayacağı hükmü getirilmiştir. Bu düzenlemeye göre tevkifat yapacak olan belediyeler “a) KDV Mükellefleri” bölümünde sayıldığından kendi şirketlerine yaptıkları ödemelerden de kdv tevkifatı yapmaları gerekmektedir.
1.4.KDV Tevkifatına Tabi İşler ve Tevkifat Oranları
Tevkifat Uygulanacak İşlemler
Yapım isleri ile bu islere ilişkin mühendislikmimarlık ve etüt-proje hizmetleri
Yapım islerinden ayrı ve bağımsız olarak ifa
edilen mühendislik-mimarlık ve etüt, planproje danışmanlık denetim ve benzeri hizmetleri:
- Piyasa etüt-araştırma,
- Ekspertiz,
- Plan-proje,
- Teknik, ekonomik, mali ve hukuki alanda
sunulan danışmanlık, müşavirlik, denetim ve
benzeri hizmetler
180 | 2013
Tevkifat
Oranı
KDV
Gen.Tebl.
2/10
117
9/10
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Temizlik, çevre ve bahçe bakım hizmeti hizmetleri:
- bina temizliği,
- sokak temizliği,
- sağlık kuruluşlarının hijyenik temizliği ve
hastane atıklarının toplanması ve imhası,
- çöp toplama ve toplanan çöplerin imhası,
- park ve bahçeler ile mezarlık alanlarının
temizliği,
- haşere mücadelesi,
- demiryolu ve kara nakil vasıtalarının temizliği
ve benzeri işler
7/10
(park, bahçe ve mezarlık alanları ile bulvar, refüj,
göbek, rekreasyon alanları ve havuzların bakımı,
bitkilendirilmesi, sulanması, haşere mücadelesi,
sokak hayvanlarının toplanması-ıslahı ve benzerlerine ilişkin hizmet alımları, çevre ve bahçe bakım
hizmetleri kapsamında tevkifata tabidir.)
Makine, teçhizat, demirbaş ve taşıtlara ait
tadil, bakım ve onarım hizmetleri
Yemek servis ve organizasyon hizmetleri
Özel güvenlik ve koruma hizmetleri
Servis taşımacılığı hizmetleri
Baskı ve basım hizmetleri
(Kitap, ansiklopedi, risale, dergi, broşür, gazete, bülten, basılı kağıt, katalog, afiş, poster,
dosya, klasör, matbu evrak, makbuz, kartvizit,
antetli kağıt, zarf, bloknot, defter, ajanda, takvim, her çeşit belge ve sertifika, davetiye, mesaj ve tebrik kartı, etiket, ambalaj, test gibi
süreli veya süresiz yayınlar ile diğer ürünlerin
her türlü (cd, vcd, dvd gibi baskılar dâhil)
baskı ve basımı hizmeti ile her çeşit evrakın
ciltlenmesine ilişkin hizmetler)
Yapı Denetim Hizmetleri
İş gücü temini hizmeti
Turizm acentesi, rehber ve benzerlerince verilen müşteri bulma hizmetleri
Külçe metal teslimleri
5/10
5/10
9/10
5/10
5/10
9/10
9/10
9/10
7/10
2013 | 181
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bakır, çinko ve alüminyum ürünlerinin teslimi
(Bakır ve alaşımlarından, çinko ve alaşımlarından, alüminyum ve alaşımlarından mamul;
anot, katot, granül, filmaşin, profil, levha, tabaka, rulo, şerit, panel, sac, boru, pirinç çubuk,
lama, her türlü tel ve benzerleri)
Metal, plastik, lastik, kauçuk, kâğıt ve cam
hurda ve atıklarından elde edilen ham madde
teslimi
Pamuk, Tiftik, Yün ve Yapağı ile Ham Post ve
Deri Teslimleri
Ağaç ve orman ürünleri teslimi:
Ağaç işleme endüstrisinde kullanılan ve ilk
madde-malzeme niteliğinde olan her türlü
ağaç, tomruk, odun ile bunların önceden belirlenmiş ölçülerde biçilmesiyle elde edilen inşaatlık, doğramalık, marangozluk, mobilyalık ve
benzeri kereste, mobilya ve kereste imalatı
sonucu ortaya çıkan kırpıntı, çıta ve benzeri
imalat artıkları ile odun artığı talaş teslimleri
tevkifat uygulaması kapsamındadır.
Yukarıda sayılanların dışında kalan hizmetler
7/10
9/10
9/10
9/10
5/10
Mükellefler tarafından yapılacak olan teslimlerde faturada gösterilen işlem bedelinin hesaplanan Katma Değer Vergisi ile beraber
Vergi Usul Yasası'nın 232 inci maddesine göre belirlenen fatura düzenleme sınırının altında olması halinde tevkifat uygulaması yapılmayacaktır.
Mükellefler ve vergi kesintisi yapmakla sorumlu tutulanlar,
Katma Değer Vergisi beyannamelerini, vergilendirme dönemini takip
eden ayın yirmi dördüncü günü akşamına kadar ilgili vergi dairesine
vermek132 ve yirmi altıncı günü akşamına kadar da vergiyi yatırmakla
yükümlüdür.133 Ancak tevkifata tabi işlemin olmadığı aylarda beyanname verilmez.134
1.5.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (M) Özel İdaresi ile (Ş) Şirketi arasında imzalanan sözleşmeye bağlı olarak 441,00 TL %0 4,5 karar pulu tahsilâtı yapılmıştır.
132
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 41)
3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 46)
134 91 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği
133
182 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
100 Kasa Hesabı
441,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
441,00
Örnek 2: (F) ilçe belediyesince (A) firmasına KDV Hariç 3.400,00
TL eğitim bedeli ödemesi yapılmıştır.
630 Giderler Hesabı
4.012,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
26,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.986,00
4.012,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
4.012,00
Örnek 3: (F) Belediyesi tahsil etmiş olduğu 5.700,00 TL damga
vergisi ile 23.000,00 TL gelir vergisi stopajını bağlı olduğu vergi dairesine yatırmıştır.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
28.700,00
28.700,00
Örnek 4: (R) İlçe Belediyesinin 15.03.2010 tarihli memur aylık
bordrosu bilgileri aşağıdaki gibidir.
Tahakkuk Bilgileri:
Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50
Yan Ödeme
= 330,30
Özel Hizmet Tazminatı
= 7.331,30
Ek Ödeme
= 6.598,20
Aile Yardımı
= 1.029,00
Asgari Geçim İndirimi
= 728,50
Emekli Keseneği
(%20)
= 2.448,00
135
Genel Sağlık Sigortası Primi (%12)
= 1.310,00
136
Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5)
= 780,00
Tahakkuk Toplamı
= 30.123,80
(A)
Kesinti Bilgileri:
135
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun geçici 4.maddesininin
8.fıkrası gereğince bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 5434 sayılı Kanun hükümlerine
tabi olarak çalışmış olup bu Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olarak
yeniden çalışmaya başlayanlar ile bunların dul ve yetimleri hakkında bu Kanunla yürürlükten
kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılmakla birlikte, bu
kişiler için kurumlarınca her ay % 12 Genel Sağlık Sigortası Primi ödenmesi gerekmektedir.
136 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihinden sonra personel kanunlarına tabi olarak kamu
görevine başlayanlardan aynı Kanunun 81.maddesi gereğince %7,5 genel sağlık sigortası primi
işveren hissesi ve %5’te genel sağlık sigortası primi çalışan hissesi kesilmesi gerekmektedir.
2013 | 183
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Emekli Keseneği
%20
Emekli Keseneği
%16
Genel Sağlık Sigortası Primi (%12)
Genel Sağlık Sigortası Primi (%7,5)
Genel Sağlık Sigortası Primi (%5)
Gelir Vergisi
Damga Vergisi
İcra Kesintisi (Nafaka)
Kesintiler Toplamı
Ödenecek Miktar
630 Giderler Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
= 2.448,00
= 1.958,40
= 1.310,00
= 780,00
= 530,00
= 1.078,60
= 138,50
= 750,00
= 8.993,50
(B)
= 21.130,30 (A-B)
29.395,30
728,50
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
1.217,10
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes.Hs
7.026,40
333 Emanetler Hesabı
750,00
103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
21.130,30
29.395,30
835 Gider Yansıtma Hesabı
29.395,30
a) Maaştan kesilen vergiler, emekli kesenekleri ve icra kesintisi ilgili kurumların banka hesaplarına aktarılmak suretiyle ödenmiştir.
333 Emanetler Hesabı
750,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
1.217,10
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs
7.026,40
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
8.993,50
Örnek 5: (K) Belediyesince ödenmesi gereken 76.300,00 TL gelir
vergisi, 8.200,00 TL damga vergisi, 24.900,00 TL KDV ve 65.000,00
SGK prim kesintisi süresinde ödenememiştir.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hs
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
184 | 2013
109.400,00
65.000,00
174.400,00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
a) Süresinde ödenemeyen gelir vergisinin 36.000,00 TL’si
5.700,00 TL gecikme zammı ile birlikte vergi dairesine yatırılmıştır.
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
630 Giderler Hesabı
36.000,00
5.700,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
41.700,00
5.700,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
5.700,00
b) Süresinde ödenemeyen SGK kesintileri için ödemenin nakit
yetersizliğinden kaynaklandığına dair yazı yazılmıştır.
SGK mazereti kabul etmiş olmakla birlikte kuruma olan
borçların İller Bankasınca genel bütçe gelirlerinden yerel
yönetime aktarılacak pay olan 210.000,00 TL’den kesinti
yapılması suretiyle tahsili cihetine gitmiştir.
102 Banka Hesabı
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
145.000,00
65.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
210.000,00
210.000,00
210.000,00
2- 361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
HESABI
Yerel yönetimlerin çalışanlarına ait sosyal güvenlik kesintileri ve
kurum karşılıkları ile yüklenicilerin hakedişlerinden kesinti yapılmak
suretiyle tahsil edilen Sosyal Güvenlik Kurumu alacakları ve Sosyal
Güvenlik Kurumuna olan diğer parasal yükümlülükler, 361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabında izlenir.
Yerel yönetimler, yüklenici ve varsa alt yüklenicilerin Sosyal
Güvenlik Kurumuna idari para cezası, prim ve prime ilişkin gecikme
cezası, gecikme zammı ve diğer ferilerinden oluşan borçlarına mahsup edilmek üzere yapılan kesinti tutarlarını, ödeme belgesinde gösterilir. Bu kesintiler, ödemeyi yapan muhasebe birimince muhasebe
kayıtlarına intikal tarihinden itibaren onbeş gün içinde Sosyal Güvenlik Kurumunun banka hesabına yatırılır. Hakediş miktarı, yüklenicinin ve varsa alt yüklenicinin Kuruma olan borçlarını karşılamazsa,
2013 | 185
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
bakiye borç daha sonra ödenecek hakedişlerden aynı yöntemle kesilerek Kuruma ödenir.
3- SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATI
Bilindiği gibi, kamu idarelerinde 657 sayılı Devlet Memurları
Kanunu’nun 4 ncü maddesi gereğince memur, sözleşmeli personel,
geçici personel ve işçi istihdam edilebilmektedir.
Kamu idarelerinde, gerek 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu hükümlerine tabi olarak
çalışan işçiler, gerekse kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk
defa sigortalı olarak istihdam edilen işçiler, 5510 sayılı Kanun Kapsamına alınmış olduğundan, işçiler açısından uygulama birliği sağlanmış bulunmaktadır.
5510 sayılı Kanunun yasalaşma sürecinden de hatırlanacağı gibi
yürürlükteki personel mevzuatına göre hâlihazırda çalışan personelin
kazanılmış haklarının korunması hususu yasal bir zorunluluk olarak
ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, 5510 sayılı Kanunun yürürlük tarihi
olan 01.10.2008 tarihinden önce çalışan memur, sözleşmeli personel
ve kadro karşılığı sözleşmeli personelden 5434 sayılı Emekli Sandığı
Kanunu hükümlerine göre iştirakçi olanların, emeklilik kesenek ve
işlemleri açısından yine 5434 sayılı Kanun hükümlerine tabi olmaları
hususu söz konusu Kanunda yer almıştır.
Bununla birlikte 5434 sayılı Kanuna tabi olarak iştirakçiliği devam eden kamu personeli için 5510 sayılı Kanunun geçici 4 ncü maddesi gereğince kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına
ilişkin görevlerinin Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından devralındığı
tarihten itibaren137 her ay emekli keseneklerine esas aylıklarının %
12’si oranında genel sağlık sigortası pirimi hesaplanması ve hesaplanan genel sağlık sigortası priminin kamu kurumu tarafından karşılanması hususu, 5510 sayılı Kanun ile getirilen bir düzenleme olmuştur.
Kamu Personelinin Genel Sağlık Sigortası Kapsamına Alınması
Hakkında Tebliğ138 ile yapılan düzenleme gereğince 5434 sayılı Kanuna tabi olarak iştirakçiliği devam eden kamu personeli için
15.01.2010 tarihinden itibaren kurumlarınca %12 genel sağlık sigortası primi ödenmesi uygulamasına başlanılmıştır. Haliyle sözkonusu
137
5510 sayılı Kanunun Geçici 12 nci maddesinde sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerin üç yıl içinde tamamlanacağı öngörülmüştür.
138 18.12.2009 tarih ve 27436 sayılı R.G.
186 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
kamu personeli ile bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerinin sağlık
giderlerinin ödenmesi de SGK’ya devredilmiş olmaktadır.
01.10.2008 tarihinden sonra kamu kurumlarında personel mevzuatına tabi olarak ilk defa işe başlayan memur, sözleşmeli personel
ve kadro karşılığı sözleşmeli personel ise prim/kesenek ve emeklilik
işlemleri yönünden 5510 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.
3.1. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının
(a) Bendi Kapsamında Sigortalı sayılanlarla İlgili İşlemler (eski
ssk’lılar ve 01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayan İşçiler)
3.1.1.Prime Esas Kazanç
İşçiler açısından aşağıda belirtilen ödemelerin brüt tutarı prime
esas kazancı oluşturur:
1- Hak edilen ücretler.
2- Prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay
içinde yapılan ödemeler.
3- İşverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarlar.
4- İdare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıda belirtilen kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemeler.
5- Ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler.
Yukarıdaki maddelerin ayrıntılı açılımını yapacak olursak:
PRİME
TABİ /
DEĞİL
(+ / -)
HANGİ AYDA PRİME
TABİ TUTULDUĞU
+
Hak Edilen Ay
+
Hak Edilen Ay
aa) Hafta tatili ücreti
+
Hak Edilen Ay
ab) Ulusal Bayram-Genel tatil ücreti
+
Hak Edilen Ay
ac) Fazla çalışma- Fazla Mesai ücreti
+
Hak Edilen Ay
ad) Yıllık ücretli izin ücreti
+
Hak Edilen Ay
ae) Cumartesi günü ücreti
+
Hak Edilen Ay
+
Ödendiği Ay
SIRA
NO
PRİME TABİ OLAN ve OLMAYAN KAZANÇLAR
1
Asıl Ücret
Ödeme şekil ve zamanına göre ücret çeşitleri
2
a) Zaman birimine göre ücret
3
Ücretin eklentileri
a) Primler
2013 | 187
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
aa) Yıpranma tazminatı,
+
Ödendiği Ay
ab) Özel hizmet tazminatı,
+
Ödendiği Ay
ac) Yabancı dil tazminatı
+
Ödendiği Ay
ad) Vardiya ve ağır vasıta tazminatı,
+
Ödendiği Ay
ae) İmza zorunluluğu tazminatı
+
Ödendiği Ay
af) Seyyar görev tazminatı,
-
--------------
ag) Tabii afet yardımı
+
Ödendiği Ay
ah) Nakit ödenen kira yardımı,
+
Ödendiği Ay
aı) Nakit ödenen giyecek yardımı
+
Ödendiği Ay
ai) Nakit ödenen yakacak yardımı,
+
Ödendiği Ay
aj) Nakit ödenen taşıt yardımı
+
Ödendiği Ay
ak) Nakit ödenen ısıtma yardımı,
+
Ödendiği Ay
al) Nakit ödenen elbise dikiş bedeli,
+
Ödendiği Ay
am) Nakit ödenen ayakkabı bedeli
+
Ödendiği Ay
an) Ek tazminat,
+
Ödendiği Ay
ao) Yılbaşı parası,
+
Ödendiği Ay
aö) Kreş ücreti
+
Ödendiği Ay
ap) Makam tazminatı,
+
Ödendiği Ay
ar) İş riski zammı
+
Ödendiği Ay
as) Bayram harçlığı
+
Ödendiği Ay
+
Ödendiği Ay
ba) Bayram ikramiyesi
+
Ödendiği Ay
bb) Yılbaşı ikramiyesi
bc) 6772 Sayılı Kanun gereğince ödenen
ikramiye (2.ikramiye hariç)
bd) 6772 sayılı Kanun gereğince Bakanlar
Kurulu kararına dayanılarak ödenen ikramiye
c) Hakkı huzurlar (toplantı parası)sigortalı ise
d) Eleman teminindeki güçlük zammı,
kıdem zammı
İdare veya kaza mercilerince verilen karar
gereğince yapılan ödemeler
+
Ödendiği Ay
b) İkramiye
4
-
+
Ödendiği Ay
+
Ödendiği Ay
+
Ödendiği Ay
a) Ücret niteliğinde olanlar
+
Hak Edilen A
b) Ücretin eklentileri niteliğinde olanlar
+
Ödendiği Ay
188 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Diğer ödemeler
Sigortalılara istirahatli iken ödenen ücretler
+
Ödendiği Ay
+
Hak Edilen Ay
Yıllık izin ücretleri
İzin harçlığı (işkazası ve meslek hastalığı
hariç)
+
Ödendiği Ay
+
Ödendiği Ay
Yolluklar
a) Personelin toplu halde işe gidip gelmesinde servis sağlanması
b) Personelin evinden işe gelip gitmesi için
abonman bileti verilmesi (belgelenmesi
koşulu ile)
-
c) Harcırahlar
Çocuk zammı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek miktarı
aşmamak üzere)
Aile zammı (Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca belirlenecek miktarı aşmamak üzere)
Yemek Parası (Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca belirlenecek miktarı
aşmamak üzere)
a) İşyerinde personeline yedirilen yemek,
yoğurt v.b.
-
13
Ölüm yardımı
-
14
Doğum yardımı
-
15
Evlenme yardımı
-
16
Ayni yardımlar
-
a) Ayni konut tahsisi
b) İşyerinde kullanılmak üzere havlu, sabun v.b.
-
17
Geri ödemeli ücret avansları
-
18
Kıdem tazminatı
-
5
6
7
8
9
10
11
12
-
-
-
----
-
-----
-
-------
-
-
2013 | 189
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3.1.2.Prim Türleri ve Oranları
5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının (a) bendi
kapsamında (eski SSK'lılar ve yeni işçiler) çalışanlara ait prim oranları:
Sigorta Kolları
İşçi Payı(%)
Kurum
Payı(%)
Toplam
(%)
Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası
primi
9
11
20
Kısa Vadeli Sigorta Kolları Prim Oranı
(İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Primi)139
-
1 - 6,5
1 - 6,5
Fiili Hizmet Süresi Zammı Primi140
-
1- 1,5 - 3
1- 1,5 - 3
Genel Sağlık Sigortası Primi
5
7,5
12,5
İşsizlik Sigortası
1
2
3
3.1.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Sosyal Güvenlik
Kurumuna Verilme Şekil ve Süreleri
Kamu idareleri, işçilerle ilgili cari aya ilişkin olarak düzenleyecekleri asıl, ek veya iptal nitelikteki aylık prim ve hizmet belgelerini,
en geç belgenin ilişkin olduğu dönemi izleyen takvim ayının 7’sinde,
saat 23.59’a kadar e-Sigorta kanalıyla Sosyal Güvenlik Kurumuna
göndermek zorundadırlar. Belgenin gönderilmesi gereken sürenin
son gününün resmi tatile rastlaması halinde, aylık prim ve hizmet
belgesi, son günü izleyen ilk iş günü saat 23:59 a kadar, Kuruma, eSigorta kanalıyla gönderilir.
Yasal süresi geçirildikten sonra düzenlenecek olan aylık prim ve
hizmet belgeleri Kuruma elden verilir ya da posta kanalıyla gönderilir.
3.1.4.Primlerin Ödenme Süresi
Kamu idareleri, bir ay içinde çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili
prim tutarlarını, en geç takip eden ay/dönemin sonuna kadar Kuruma ödeyeceklerdir.
İşçi ücretleri, ilgili ayın 15’inde ödendiğine, göre takip eden dönem de ücret tahakkukunun yapıldığı/yapılması gerektiği ayın 15’i
139
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde belirtilen
sigortalıları, işverenleri ve işyerlerini kapsar ve tehlike sınıf ve derecesine göre oran değişir.
140 60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1,5
ve 180 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 3
190 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
ile bir sonraki ayın 14’ü arasındaki zaman aralığıdır. Primlerin
ödenmesi için iki aylık bir zaman aralığı söz konusudur.
Ödeme süresinin son gününün resmi tatile rastlaması halinde
ise, prim tutarları, en geç son günü izleyen ilk iş günü içinde Kuruma
ödenecektir.
3.2. 5510 sayılı Kanunun 4 üncü Maddesinin Birinci Fıkrasının
(c) Bendi Kapsamında Sigortalı Sayılanlardan Aylıklarını Personel
Kanunlarına Göre Alanlar İle Sözleşmeli ve Kadro Karşılığı Sözleşmeli Personel
3.2.1. 01.10.2008 Tarihinden Sonra İlk Defa İşe Başlayanlar
3.2.1.1.Prime/Keseneğe Esas Kazanç
Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ilk defa sigortalı olan ve aylıklarını personel kanunlarına göre
alan personel ile sözleşmeli ve kadro karşılığı sözleşmeli personelin
prime esas kazançlarının hesabında;141
1- Aylık gösterge, ek gösterge, memuriyet taban aylık ve kıdem aylıkları üzerinden ödenen aylık tutarları,
2- Makam, temsil ve görev tazminatları,
3- 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 152 nci maddesi
uyarınca ödenen tazminatlar (yan ödeme unsurları ve
özel hizmet tazminatları)
4- Kadro karşılığı sözleşmeli olarak görev yapan sigortalılar
için işgal ettikleri kadrolar esas alınmak suretiyle Devlet
Memurları Kanununa göre girebilecekleri sınıflardaki görevlerin aynı kadro, unvan ve derecesi için, yukarıda (1, 2
ve 3 ncü sıralarda) sayılan unsurlar üzerinden hesaplanan
tutar,
5- Açıktan vekil olarak atanan sigortalılar için yukarda (1, 2
ve 3 ncü sıralarda) sayılan unsurlardan ilgili mevzuatınca
ödenen tutar,
6- Başka bir kadro ya da görevin ödeme unsurları esas alınmak ve kıyaslanmak suretiyle aylık veya ücret ödenen sigortalılar için; emsal alınan kadro veya görevin prime
esas kazanç tutarını geçmemek üzere, bu kazancın aylık
141
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği (Madde 105)
2013 | 191
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
veya ücret ödenmesinde öngörülen oranında hesaplanacak tutar,
7- Büyükşehir belediye başkanları için bakanlık genel müdürünün, diğer belediye başkanları için ise öğrenim durumları itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre yükselebilecekleri dereceyi aşmamak kaydıyla, 657 sayılı Kanuna ekli (I)
sayılı ek gösterge cetvelinin "VIII. Mülki İdare Amirliği
Hizmetleri Sınıfı" bölümünün (d) bendinde belirtilenlerin
prime esas kazançları,
8- Sanatçı, sanatkâr ve sanatçı öğretmen olarak sözleşme ile
istihdam edilenler için, tahsil ve dereceleri itibarıyla 657
sayılı Kanuna tabi olarak Teknik hizmetler sınıfında yer
alan mühendislerin yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan prime esas kazanç tutarı;
9- Sanat uygulatıcısı ve sahne uygulatıcısı olarak sözleşme
ile istihdam edilenlerden en az ön lisans mezunu olanlar
için tahsil ve dereceleri itibarıyla 657 sayılı Kanuna tabi
olarak teknik hizmetler sınıfında yer alan teknikerlerin,
diğerleri için ise teknisyenlerin prime esas kazanç tutarları,
10- İlgili kanunlarında emeklilik ya da ek gösterge açısından
belirli bir kadro, unvan veya görevle bağlantı kurulanlar
için, bağlantı kurulan kadro, unvan veya görevin derecesi
için yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan prime esas
kazanç tutarı,
11- Yukarıda sayılanların dışında kalan sigortalılar için, atandıkları görev itibarıyla 657 sayılı Kanuna göre girebilecekleri sınıflardaki benzer görevin aynı kadro, unvan, tahsil
ve derecesi için yukarıda 1, 2 ve 3 ncü sıralarda sayılan
prime esas kazanç tutarı,
Esas alınır. Ancak, memurlar eliyle vekalet veya ikinci görev
karşılığında yapılan vekalet ve ikinci görev aylıkları ile bölge, kurum,
birim, çalışma mahalli, görevin niteliği ve benzeri kriterlere dayalı
olarak asıl tazminatlara ilave, ek veya ayrıca ödenen tazminatlar prim
matrahına dahil edilmez.
192 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamına giren sigortalıların prime esas kazançlarının tespitinde Kanunun 82 nci maddesinde belirtilen üst sınır aranmaz.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamına giren sigortalılardan görevden uzaklaştırılan, görevi ile ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suçtan tutuklanan veya
gözaltına alınanlardan, kanunları gereğince eksik aylığa müstahak
bulunanların prime esas kazançlarının yarısı; kanunlarına göre bu
müddetler için sonradan görevlerine iade edilerek tam aylığa hak
kazananların aylıklarının ödenmesi hâlinde, prime esas kazançlarının
tamamı üzerinden prim alınır. Prime esas kazançların yarısı üzerinden prim alınanların prim ödeme gün sayısı bu sürelerin yarısı olarak
hesap edilir.
5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (c)
bendi kapsamında olup, görevlerine son verilenlerden yargı kararı ile
görevlerine iade edilenlerin primleri, göreve son verildiği tarihten
görevine başladığı tarihe kadar kendi kadrosunun veya emsali kadronun prime esas kazancına göre hesaplanır.
Talim ve manevra için rütbe ile silâhaltına alınan sigortalılardan
rütbelerinin prime esas kazançları, vazifelerinin prime esas kazancından fazla olanların prime esas kazanç farklarına ait primleri vazife
gördükleri kurumlarınca; vazifelerinin prime esas kazançları, rütbelerinin prime esas kazancından fazla olanların prime esas kazançları
arasındaki farkın primleri ise rütbelerinin prime esas kazancını ödeyen kamu idaresince kesilerek Kuruma ödenir.
3.2.1.2.Prim Türleri ve Oranları
5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının c bendi
kapsamında çalışanlara (ilk defa işe başlayan kamu personeli) ait
prim oranları:
Sigorta Kolları
İşçi Payı(%)
Kurum
Payı(%)
Toplam
(%)
Malüllük, yaşlılık ve ölüm sigortası
primi
9
11
20
Fiili Hizmet Süresi Zammı Primi142
-
1- 1,5 - 3
1- 1,5 - 3
Genel Sağlık Sigortası Primi
5
7,5
12,5
142
60 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1, 90 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 1,5
ve 180 fiili hizmet gün sayısı eklenecek işlerde % 3
2013 | 193
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3.2.2. 01.10.2008 tarihinden Önce İşe Başlayanlar
3.2.2.1.Prime Esas Kazanç
1. Emeklilik keseneklerine, emekli keseneğine esas aylık derece ve kademelerinin gösterge rakamının her yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonucunda bulunacak tutar,
2. Emekli keseneğine esas alınacak ek gösterge rakamının her
yıl Bütçe Kanununda tespit edilen katsayı ile çarpımı sonunda bulunacak tutar,
3. Memuriyet taban aylığı,
4. Kıdem aylığı tutarı,
5. 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi en yüksek Devlet memuru aylığının (ek gösterge dahil) brüt tutarının,
Ek göstergesi 8400 ve daha yüksek olanlarda
Ek göstergesi 7600 (dahil) – 8400 (hariç) arasında olanlarda
Ek göstergesi 6400 (dahil) – 7600 (hariç) arasında olanlarda
Ek göstergesi 4800 (dahil) – 6400 (hariç) arasında olanlarda
Ek göstergesi 3600 (dahil) – 4800 (hariç) arasında olanlarda
Ek göstergesi 2200 (dahil) – 3600 (hariç) arasında olanlarda
Diğerlerinde
%240’ına,
%200’üne,
%180’ine,
%150’sine
%130’una,
%70’ine,
%40’ına,
Tekabül eden miktarın toplanması sonucunda bulunacak tutar
prim/kesenek matrahını oluşturmaktadır.
3.2.2.2.Kesenek Türleri ve Oranları
5434 sayılı Emekli Sandığı Kanununa Tabi Kamu Personeli İçin
prim/kesenek çeşitleri:
Prim/Kesenek Adı
Şahıs Payı % Kurum Payı % Toplam %
Giriş Keseneği
25
25
50
Aylık Kesenek
16
20
36
Terfi Farkı (ilk aya ait)
100
100
200
Geçmiş Hizmet Borçlanması
16
-
16
-
12
12
Genel Sağlık Sigortası143
143
Kamu idarelerinin sağlık hizmetlerinin sağlanmasına ilişkin görevlerinin Sosyal Güvenlik
Kurumu tarafından devralındığı tarihten itibaren kesilmeye başlanılacaktır.
194 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
3.2.3.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Verilme Şekli ve Süresi
5510 sayılı Kanuna göre ilk defa 4 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılan (01.10.2008 tarihinden sonra işe başlayan) kamu personeli ile Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce iştirakçi olup Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle 4
üncü maddenin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında sigortalı sayılanları (eski kamu personeli) çalıştıran kamu idareleri, bir ay içinde
çalıştırdığı sigortalılara ilişkin aylık prim ve hizmet belgesini;
Maaş/ücret ödemelerinin yapılması gereken takvim ayının yani ödeme zamanında yapılmışsa ödemenin yapıldığı ayın, ödeme
gecikmeli yapılmışsa ödemenin esas yapılması gerektiği ayın – son
gününe kadar, her bir maaş ödeme dönemi için ayrı ayrı internet ortamında Kuruma vermekle yükümlüdür.
Son günün resmi tatile rastlaması durumunda aylık prim ve
hizmet belgeleri bu günü izleyen ilk iş günü sonuna kadar gönderilir.
3.2.4.Primlerin/Keseneklerin Ödenme Süresi
4/10/1987 tarih ve 19949 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan
Devlet Memurları ile Diğer Kamu Görevlilerinin Aylıklarının Ödeme
Zamanının Değiştirilmesine Dair 9/9/1987 tarih ve 289 sayılı Kanun
Hükmünde Kararnamenin Kabulüne Dair 28/9/1988 tarih ve 3472
sayılı Kanunun 1 inci maddesinde aylıklarını 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre almakta bulunan Devlet Memurları ile diğer kamu görevlilerinin (sözleşmeli statüdeki personel dahil)
aylık veya sözleşme ücretlerinin her ayın 15’inde ödeneceği, Devlet
Memurları ile diğer kamu görevlilerine ilişkin kanunlarda yer alan
“aybaşı” ibarelerinin “ayın 15’i” olarak uygulanacağı, hükme bağlanmıştır.
Bu hükümler uyarınca, aylıklarını 657 sayılı Kanun hükümlerine
göre alan Devlet memurları ile diğer kamu görevlilerine (sözleşmeli
statüdeki personel dahil) her ayın 15’inde aylık ödemesi yapılması
gerekmekte olduğundan aylık, ücret veya tahsisatın ödeme günü
olarak ayın 15’i kabul edilecektir.
Bakanlar Kurulu kararı ile kamu idarelerinde çalışan personelin
maaşlarının avans olarak erken ödenmesi veya maaş ödeme günü
olan ayın 15’nin resmi tatil veya hafta sonuna denk gelmesi veya maaşların herhangi bir nedenle geç ödenmesi durumu maaş ödeme gününü değiştirmeyeceğinden primlerin/keseneklerin maaş ödeme
2013 | 195
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
günü olan ayın 15’inin içinde bulunduğu ayın sonuna kadar ödenmesi gerekmektedir.
Prim ödeme süresinin son gününün hafta sonu veya resmi tatil
gününe denk gelmesi halinde primlerin/keseneklerin takip eden ilk
iş günü sonuna kadar ödenmesi halinde yasal süresi içerisinde
ödenmiş kabul edilir.
3.2.5.Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin Süresi İçinde Verilmemesi Durumunda Uygulanacak İdari Para Cezaları
Kuruma verilmesi gereken belgeleri, Kurumca belirlenen şekilde
ve usulde vermeyenlere her bir fiil için;
1- Belgenin asıl olması halinde aylık asgarî ücretin iki katını
geçmemek kaydıyla belgede kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin beşte biri tutarında,
2- Belgenin ek olması halinde, aylık asgarî ücretin iki katını
geçmemek kaydıyla her bir ek belgede kayıtlı sigortalı sayısı
başına, aylık asgarî ücretin sekizde biri tutarında,
3- Ek belgenin Kurumca re'sen düzenlenmesi durumunda, aylık
asgarî ücretin iki katını geçmemek kaydıyla her bir ek belgede
kayıtlı sigortalı sayısı başına, aylık asgarî ücretin yarısı tutarında,
4- Belgenin mahkeme kararı, Kurumun denetim ve kontrol ile
görevlendirilmiş memurlarınca yapılan tespitler veya diğer
kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları
gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde ya da bankalar, döner sermayeli kuruluşlar, kamu
idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlardan alınan
bilgi ve belgelerden, hizmetleri veya kazançları Kuruma bildirilmediği veya eksik bildirildiği anlaşılan sigortalılarla ilgili
olması halinde, belgenin asıl veya ek nitelikte olup olmadığı,
işverence düzenlenip düzenlenmediği dikkate alınmaksızın,
aylık asgarî ücretin iki katı tutarında,
İdarî para cezası uygulanır.144
144
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 102)
196 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
3.2.6.Süresinde Ödenmeyen Primlere Uygulanacak Gecikme
Cezası ve Gecikme Zammı
Kurumun prim ve diğer alacakları süresi içinde ve tam olarak
ödenmezse, ödenmeyen kısmı sürenin bittiği tarihten itibaren ilk üç
aylık sürede her bir ay için % 3 oranında gecikme cezası uygulanarak
artırılır. Ayrıca, her ay için bulunan tutarlara ödeme süresinin bittiği
tarihten başlamak üzere borç ödeninceye kadar her ay için ayrı ayrı
Hazine Müsteşarlığınca açıklanacak bir önceki aya ait Türk Lirası
cinsinden iskontolu ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetlerinin aylık ortalama faizi bileşik bazda uygulanarak gecikme zammı hesaplanır. Ancak, ödemenin yapıldığı ay için gecikme zammı günlük hesaplanır.145
Kurumun prim ve diğer alacaklarının süresi içinde ödenmemesi
halinde, kamu idarelerinin tahakkuk ve tediye ile görevli kamu görevlileri, Kuruma karşı idare ile birlikte müştereken ve müteselsil
sorumludurlar.146
3.3.Sosyal Güvenlik Kurumuna Fazla veya Yersiz Olarak Gönderilen Tutarlar Hakkında Yapılacak İşlemler
Memur maaşları veya işçi ücretlerinden fazla veya yersiz kesilerek fazla gönderilen tutarların tamamı kurum adına kişilerden alacaklar hesabına, kamu idaresi adına verilmiş olan karşılıklar tutarı
gelirler hesabına, fazla kesintiden dolayı noksan hesaplanan gelir
vergisi tutarı ödenecek vergi ve fonlar hesabına, memur veya işçiye
ödenmesi gereken tutar ise emanetler hesabına kaydedilir.
Personel, aylığı hak etmediği halde tahakkuk ettirilerek ödeme
yapıldığı takdirde, aylığa ilişkin prim/kesenek toplamı, muhasebe
işlem fişi ile SGK adına kişilerden alacaklar hesabına ve gelirler hesabına kaydedilir.
Kuruma, hesap yanlışlığı veya toplam hatası gibi nedenlerle fazla veya yersiz olarak gönderilen tutarlar kişilerden alacaklar hesabına
kaydedilerek ertesi ay kuruma gönderilecek tutarlardan mahsup edilir veya kurumdan istenir.
Kuruma yersiz olarak gönderilmiş tutarların daha sonraki aylarda kurum alacaklarından mahsup edilmesi halinde kuruma bir yazı
ile bilgi verilir. Kurumdan getirtilecek tutarlar da yazı ile istenir.
145
146
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 89)
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu (Madde 88)
2013 | 197
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3.4.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan %16
emekli keseneğinin 45,00 TL, %20 kurum karşılığının da 60,00 TL
fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde
fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik
Kurumuna yazı yazılmıştır.
140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı147
60,00
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı148
45,00
600 Gelirler Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
60,00
6,75
149
333 Emanetler Hesabı
38,25
15 Ocak tarihinde ödenen memur maaşlarından dolayı Sosyal
Güvenlik Kurumu adına 38.348,00 TL hesaba alınmıştır. Bir önceki
ayda kuruma fazla gönderilen 105,00 TL 20 Ocak tarihinde Sosyal
Güvenlik Kurumuna gönderilen 38.348,00 TL’den mahsup edilmiş ve
Sosyal Güvenlik Kurumuna da yazılı bilgi verilmiştir.
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesnt Hs
38.348,00
140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı
60,00
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
45,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
805 Gelir Yansıtma Hesabı
38.243,00
60,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
60,00
Örnek 2: 15 Mayıs tarihinde yapılan memur maaş ödemelerinden dolayı kesilen emekli kesenekleri toplamı 23.687,00 TL olduğu
halde, Sosyal Güvenlik Kurumuna yanlışlıkla 23.867,00 TL gönderildiği tespit edilmiştir.
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
180,00
361 Ödenecek SGK Kesintileri Hesabı
180,00
Sehven fazla gönderilen tutar SGK’ dan istenmiş, SGK da banka
hesabımıza yatırmak suretiyle fazla gönderilen miktarı iade etmiştir.
102 Banka Hesabı
147
180,00
Sosyal Güvenlik Kurumu adına
Sosyal Güvenlik Kurumu adına
149
Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik
alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir.
148
198 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı
180,00
Örnek 3: (K) Belediyesince ödenmesi gereken 76.300,00 TL gelir
vergisi, 8.200,00 TL damga vergisi ve 24.900,00 TL KDV ve 65.000,00
SGK prim kesintisi süresinde ödenememiştir.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hesabı
109.400,00
65.000,00
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
174.400,00
a) Süresinde ödenemeyen SGK kesintileri için ödemenin nakit
yetersizliğinden kaynaklandığına dair yazı yazılmıştır.
SGK mazereti kabul etmiş olmakla birlikte kuruma olan
borçların İller Bankasınca genel bütçe gelirlerinden yerel
yönetime aktarılacak pay olan 210.000,00 TL’den kesinti
yapılması suretiyle tahsili cihetine gitmiştir.
102 Banka Hesabı
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
145.000,00
65.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
210.000,00
210.000,00
210.000,00
4- 362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İDARELERİ ADINA
YAPILAN TAHSİLÂTLAR HESABI
Muhasebe birimlerince mevzuatları gereği, bütçe dışı fonlar veya
diğer kamu idareleri adına tahakkuklu veya tahakkuksuz olarak yapılan tahsilâtın izlenmesi için kullanılır.
Bu hesaba kaydedilecek tutarlar şunlardır:
 İşsizlik sigortası fonuna yapılan kesinti ve tahsilâtlar.
 Kefalet Sandığı adına yapılan kesinti ve tahsilâtlar.
 Diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilâtlar.
Bu hesapta kayıtlı tutarların ilgili fon veya kamu idaresine gönderilmesi sırasında 363 Kamu İdareleri Payları Hesabında olduğu
gibi bütçe hesapları ile bir bağlantı kurulmamaktadır. Dolayısıyla bu
hesaptan yapılacak ödeme ve göndermelerde bütçede ödeneği bulunup bulunmadığına da bakılmasına gerek yoktur.
Bunun nedeni basittir: Bu hesaba kaydedilen tutarların bir kısmı
bütçeye gider kaydı ile yapılan ödeme sırasında kesilen kurum veya
şahıs kesintileridir (işsizlik sigortası fonu işveren ve işçi payı ve kefa2013 | 199
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
let aidatları gibi). Dolayısıyla dayanağı olan ilk ödeme sırasında bütçe
ödenekleri ile ilişkilendirilmişlerdir. Bir kısmı da fonlar veya kamu
idareleri adına doğrudan üçüncü kişilerden alınan emanet nitelikli
tutarlardır ki, doğal olarak bütçeyle bir ilgileri bulunmamaktadır.
4.1.İşsizlik Sigortası
İşsizlik sigortası; bir işyerinde çalışırken, çalışma istek, yetenek,
sağlık ve yeterliliğinde olmasına rağmen, kendi istek ve kusuru dışında işini kaybedenlere, uğradıkları gelir kayıplarını kısmen de olsa
karşılayarak kendilerinin ve aile fertlerinin zor duruma düşmelerini
önleyen, sigortacılık tekniği ile faaliyet gösteren, Devlet tarafından
kurulan zorunlu bir sigorta koludur.
Yerel yönetimler açısından işsizlik sigortasının kapsamı 5510 sayılı Kanunun 4 ncü maddesinin 1 nci fıkrasının (a) bendi kapsamında
çalıştırdığı personelle sınırlıdır.
Sosyal güvenlik sigorta priminin matrahı, aynı zamanda işsizlik
sigortası priminin de matrahıdır. Kuruma gönderilecek prim belgeleri, kesilen primlerin ödenmesi, Kuruma verilmeyen belge ve ödenmeyen primlerle ilgili alınacak gecikme zammı ve cezaları ile prim ve
idari para cezalarının yüklenicilere ait hak edişlerden kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilmesi konularında da 5510 sayılı Kanun hükümleri uygulanmaktadır.
İşsizlik sigortası primi sigortalı için %1, işveren için %2’dir.
İşsizlik sigortası primlerinin toplanması ve yersiz olarak alınan
primlerin iadesi konularında Sosyal Güvenlik Kurumu yetkili kılınmıştır.
4.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (Y) Özel İdaresince 640,00 TL işsizlik sigortası fonu
adına tahsilât yapılmıştır.
100 Kasa Hesabı
640,00
362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı
640,00
Tahsilât işsizlik fonunun hesabına yatırılmıştır.
362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
640,00
640,00
Örnek 2: (E) İl Özel İdaresi muhasebe birimi tarafından 14 Nisan
2008 tarihinde işçi ücret bordrosundaki tahakkuk toplamı 240.000,00
TL, asgari geçim indirimi 9.800,00 TL olup, bu tutardan 43.000,00 TL
SSK Primi, 18.000,00 TL gelir vergisi, 1.200,00 TL damga vergisi ve
200 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
6.100,00 TL de issizlik fonu kesintisi olduğu görülmüştür. Ücret ödemesi için ödeme emri belgesi düzenleyiniz.
630 Giderler Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
240.000,00
9.800,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar HS
19.200,00
361 Ödenecek SGK. HS
43.000,00
362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı
6.100,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
181.500,00
240.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
240.000,00
Kesintiler ilgili kurum hesaplarına aktarılmıştır.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
19.200,00
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kes. Hesabı
43.000,00
362 FDKİA Yapılan Tahsilâtlar Hesabı
6.100,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
68.300,00
5- 363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI
Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları gereğince genel bütçeli kamu idarelerine, özel bütçeli kamu
idarelerine, düzenleyici ve denetleyici kurullara, sosyal güvenlik kurumuna, yerel yönetimlere ve bunlara bağlı kuruluş ile birliklere aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır.
“Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin topladığı vergi,
resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum ve kuruluşlara
verilecek paylar, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla
konulacak ödeneklerden karşılanır. Malî yıl içinde kullanılabilecek
ödenek miktarı, ilgili kanun hükümleri uyarınca tahsil edilen miktar
dikkate alınarak hesaplanacak pay miktarını geçemez.”150
Diğer idare paylarının ödenmesi bütçe ile ilişkilendirildiğinden
bütçenin hazırlanması aşamasında “05 Cari Transferler” tertibine
yeterli ödeneğin konulması ve ödeme sırasında yeterli ödeneğinin
bulunup bulunmadığına bakılması gerekir.
5.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (H) İlçe Belediyesi tahsil edilen vergi gelirlerinden Büyükşehir Belediyesi payı olarak 46.300,00 TL ayrılmıştır.
150
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 37)
2013 | 201
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
630 Giderler Hesabı
46.300,00
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
46.300,00
46.300,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
46.300,00
a) Ayrılan paydan Büyükşehir Belediyesinin ilçe belediyesine
borcu olan 34.000,00 TL mahsup edildikten sonra kalanı
ödenmiştir.
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
46.300,00
132 Kurumca Verilen B. Alcklar HS
34.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
12.300,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
34.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
34.000,00
6- 368 VADESİ GEÇMİŞ ERTELENMİŞ VEYA
TAKSİTLENDİRİLMİŞ VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER
HESABI
Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer
yükümlülükler ile erteleme ve taksitlendirme süresi bilanço tarihinde
bir yıldan az olan vergi ve yükümlülükleri kapsar.
6.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Nakit sıkıntısı nedeniyle ödenemeyen 54.000,00 TL gelir vergisi stopajının 14.000,00 TL’si bir yıl süre ile, 40.000,00 TL’si ise
iki yıl süre ile ertelenmiştir.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
54.000,00
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
14.000,00
438 Kamuya Olan ETB Hesabı
40.000,00
a) Ertelenen vergi borcunun 14.000,00 TL’si tecil vadesinde
ödenmiştir.
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs.
14.000,00
14.000,00
b) Yılsonunda ertelenen vergi borcundan 30.000,00 TL’nin vadesinin takip eden faaliyet dönemine dönüştüğü belirlenmiştir.
202 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
438 Kamuya Olan ETB Hesabı
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
30.000,00
30.000,00
H) KISA VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
Bu hesap grubu mevzuatı gereğince belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılacak borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır.
Borç ve gider karşılıkları niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
1- 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
Bu hesapta, belirlenen esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl
içinde ödeneceği varsayılan kıdem tazminatları karşılıkları izlenir.
Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem
tazminatı karşılığı hesabında kayıtlı tutarlardan, izleyen dönemde
ödeneceği öngörülen kıdem tazminatı karşılıkları dönem sonunda bu
hesaba kaydedilir.
Ülkemiz mevzuatına göre işçilere işten ayrıldığı zaman verilecek
kıdem tazminatı tutarı, çalıştığı her tam yıl için en az 30 günlük ücret
miktarıdır.
Kıdem tazminatı SSK primine tabi olmayıp, Devlet memuru için
öngörülen azami emeklilik ikramiyesini aşmamak kaydıyla gelir vergisinden de istisnadır. Kıdem tazminatından yalnızca damga vergisi
kesintisi yapılır.
Kamuda benimsenen tek düzen muhasebe sistemi ile kıdem
tazminatlarına karşılık ayırmak suretiyle giderleştirilmesi, böylece
kıdem tazminatı yükünün yıllara dağıtılması öngörülmüştür. Muhasebenin dönemsellik ilkesi gereği kıdem tazminatı ödenmese dahi
gider yazılır.
Yeri gelmişken kıdem tazminatı verilmesinin koşulları üzerinde
durmakta yarar görüyoruz.
1.1.Kıdem Tazminatı Verilmesinin Koşulları
Kıdem tazminatı, 1475 sayılı kanunda gösterilen fesih hallerinde,
en az bir yıllık çalışması olan işçiye veya işçinin vefat etmesi halinde
de bu işçinin hak sahiplerine işveren tarafından ödenmesi gereken
paradır. Kıdem tazminatı, hem belirli süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere, hem de belirsiz süreli iş sözleşmesine göre çalışan işçilere
ödenebilmektedir. Ancak, belirli süreli iş sözleşmelerinde, sözleşmede belirlenen sürenin kendiliğinden son bulması halinde veya tarafla2013 | 203
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
rın anlaşarak sözleşmeyi sona erdirmelerinde kıdem tazminatı
ödenmez.
Kıdem tazminatının söz konusu olabilmesi için iş sözleşmesinin
yasada belirtilen şartlarla feshedilmesi gereklidir. Bir işyerinde çalışan işçilerin işten ayrılmaları durumunda hangi hallerde kıdem tazminatı alabilecekleri de yine 1475 sayılı İş Kanunu'nun 14. maddesinde belirtilmiştir.
Buna göre;
a) İşveren tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun 25. maddesinin II
numaralı bendinde gösterilen ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan
haller ve benzeri nedenler dışında iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
b) İşçi tarafından 4857 sayılı İş Kanunu'nun 24. maddesinde sayılan nedenlerden dolayı iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
c) Muvazzaf askerlik dolayısıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi
durumunda,
d) İşçinin bağlı bulunduğu kanunla kurulu kurum veya sandıklardan yaşlılık, emeklilik, veya malullük aylığı yahut toptan ödeme
alması amacıyla iş sözleşmesinin feshedilmesi durumunda,
e) Kadının evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi rızası ile iş sözleşmesini sona erdirmesi durumunda,
f) İşçinin ölümü sebebiyle iş sözleşmesinin son bulması halinde,
g) 506 sayılı kanunun 60. maddesinin birinci fıkrasının (A) bendinin (a) ve (b) alt bentlerinde öngörülen yaşlar dışında kalan diğer
şartları veya aynı kanunun geçici 81. maddesine göre yaşlılık aylığı
bağlanması için öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün
sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları nedeniyle,151
İşçiler kıdem tazminatı almaya hak kazanırlar. Kıdem tazminatı
verilebilmesi için öncelikle işçinin İş Kanunu'na tabi olması, işçinin
aynı işyerinde veya aynı işverenin değişik işyerlerinde iş sözleşmesinin en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesi, mutlaka kanunda
gösterilen sebeplerden birisi ile feshedilmesi gereklidir.
151
İlk defa 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu hükümlerine göre
sigortalı sayılanlarda ise sözkonusu Kanunun 28 nci maddesinde (yaşlılık aylığı bağlanması için
öngörülen yaş sınırı şartı hariç) öngörülen sigortalılık süresini ve prim ödeme gün sayısını tamamlayarak kendi istekleri ile işten ayrılmaları halinde.
204 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1.2. Memur Emekli İkramiyesi İçin Karşılık Ayrılması
Sosyal güvenlik mevzuatımıza göre emekli olan memurlara en
son alınan aylık ve hizmet süreleri esas alınmak suretiyle emekli ikramiyesi hesaplanmakta ve ödenmektedir. Sosyal Güvenlik Kurumu,
ödemiş olduğu bu emekli ikramiyelerini daha sonra kurumdan istemekte ve kurumlar da ödemektedir.
Kıdem tazimantına, şu anda mevcut düzenlemeye göre bir yıl çalışılmış olması halinde hak kazanılmakta ve İş Kanununda belirtilen
şartların mevcudiyeti halinde de ödenmektedir. Dolayısıyla işçi aynı
işyerinde çalışırken kıdem tazminatına hak kazanabilmektedir. İşyeri
de işçinin hak ettiği kıdem tazminatını, kanunda belirlenen durumların gerçekleşmesi halinde ödemek zorunda olacağından tahakkuk
esasına göre, kıdem tazminatına hak kazanıldığı dönemde bu muhtemel gider için karşılık ayırmaktadır. Memurun emekli olması halinde ödenen emekli ikramiyesinde ise ikramiyeye hak kazanma şartları tamamen farklıdır. Bir memur, aynı kurumda 10 yıl veya daha
fazla çalışmış olsa dahi emeklilik için gerekli çalışma süresini doldurmuş olmadığından hak kazanımı sözkonusu olmamaktadır. Bununla birlikte kurumların, memurlar için emekliliğe hak kazandıkları,
yani emeklilik için gerekli çalışma sürelerini doldurdukları andan
itibaren emekli ikramiyesi karşılığı ayırabilecekleri ve çalışmaya devam ettikleri sürece de – emeklilik işlemi gerçekleşene kadar – emeklilik ikramiyesi için her yıl karşılık ayırmaya devam edebilecekleri
kanaatindeyiz.
1.3.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Faaliyet dönemi içinde ödenmek üzere 85.000,00 TL kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
85.000,00
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
85.000,00
Örnek 2: Daha önceki yıllarda ayrılarak uzun vadeli yabancı
kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabına
kaydedilmiş olan 48.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür.
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
48.000,00
48.000,00
Örnek 3: (K) Belediyesinde işçi (S) için 36.000,00 TL kıdem tazminatı ödenmiş, söz konusu kişi için ayrılan kıdem tazminatı karşılığının 28.000,00 TL olduğu anlaşılmıştır.
2013 | 205
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
630 Giderler Hesabı
28.000,00
8.000,00
103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
36.000,00
36.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
36.000,00
Örnek 4: (K) Büyükşehir Belediyesi, 20 ve 25 yıllık emeklilik
hizmet sürelerini dolduran, ancak çalışmaya devam eden 7 adet memur kadrolu personele ödenecek emekli ikramiyesi için 380.000,00.TL karşılık ayırmaya karar vermiştir.
630 Giderler Hesabı
380.000,00
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
380.000,00
Sözkonusu personel için takip eden dönem içinde de 70.000,00.TL emeklilik ikramiyesi karşılığı ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
70.000,00
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
70.000,00
İlgili personeller bir sonraki dönem içerisinde emekli olmuşlardır. SGK gönderdiği yazıda, emekli olan personele ödediği toplam
443.000,00.- TL emeklilik ikramiyesini talep etmiştir.
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
450.000,00
630 Giderler Hesabı
7.000,00
103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
443.000,00
443.000,00
443.000,00
Ayrılan karşılığın 7.000,00.- TL’sinin konusu kalmadığından faaliyet hesabına atılmak suretiyle kapatılması sağlanmıştır.
2- 379 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI
Bu grubun yukarıda belirtilen 372 Kıdem Tazminatı Hesabı içinde yer almayan ve önemlilik kavramına göre de ayrı ayrı hesaplarda
izlenmesi mümkün olmayan borç ve gider karşılıkları bu hesaba alacak kaydedilir, ödenmeleri halinde de borç kaydedilir.
Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki diğer borç
ve gider karşılığı hesabında kayıtlı tutarlardan, izleyen dönemde
ödeneceği öngörülen borç ve gider karşılıkları dönem sonunda bu
hesaba kaydedilir.
Yerel yönetimlerde tazminatlar veya borç ve giderler için karşılık
ayrılması pek yaygın bir uygulama değildir. Ancak kurumların me206 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
vuzatın karşılık ayrılmasına izin verdiği gelecekte karşılaşılması
muhtemel giderler için karşılık ayırmala bütçe ve kaynak planlaması
açısından son derece önemlidir.
Karşılık ayrılabilecek borç ve gider kalemlerine, kurum aleyhine
açılan ve yargılaması devam eden tazminat veya zarar tazmini davalarından kurum aleyhine sonuçlanması güçlü bir ihtimal olan veya
yargılamanın gidişine göre kurum aleyhine sonuçlanacağı anlaşılanlar için ayrılacak karşılıklar ile vergi uyuşmazlıkları için ayrılan karşılıklar örnek olarak gösterilebilir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (Y) Belediyesinde açılan itfaiye eri sınavını kazanan ancak idare tarafından evraklarında eksiklik bulunduğu gerekçesi ile işe
başlatılmayan (B) kişisi idari yargıya gitmiştir. Yargılama on aydır
devam etmektedir. Yargılamanın idare aleyhine sonuçlanacağına
anlaşılmaktadır. (B) kişisine işsiz kaldığı dönemler için 32.000,00.tazminata hüküm verilebileceği mahkeme safahatından anlaşılmıştır.
(Y) Belediyesi ödenecek tazminat için karşılık ayırmayı uygun görmüştür.
630 Giderler Hesabı
32.000,00
379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs
32.000,00
İdari yargıdaki dava takip eden yıl içerisinde sonuçlanmıştır.
Yargı, (B) kişisine 31.500,00.- TL tazminat ve katlanmış olduğu
240,00.- TL yargı giderinin ödenmesine karar vermiştir.
379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs
630 Giderler Hesabı
32.000,00
240,00
103 Verl.Çk.ve Gön.Emr.Hs.
31.740,00
630 Giderler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
500,00
31.740,00
31.740,00
Önceki yılda ayrılan karşılıktan 500,00.- TL’lik kısmının konusu
kalmadığından faaliyet hesabına atılarak kapatılması sağlanmıştır.
Örnek 2: Daha önceki yıllarda ayrılarak uzun vadeli yabancı
kaynaklar hesap grubu içindeki diğer borç ve gider karşılığı hesabına
kaydedilmiş olan 8.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür.
2013 | 207
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
479 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hesabı
8.000,00
379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hs
8.000,00
Örnek 3: Diğer borç ve gider karşılığı 15.000,00 TL nakden
ödenmiştir.
379 Diğer Borç ve Gider Karşılığı Hesabı
15.000,00
103Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
15.000,00
15.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
15.000,00
I) GELECEK AYLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki
dönemlerde ortaya çıkan gelecek aylara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup, ödemesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlenmesi
için kullanılır.
Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
1- 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HESABI
İçinde bulunulan dönemde tahsil edilen ancak, takip eden aylara
ait olan gelirler bu hesapta izlenir.
Örneğin, bir bina kiraya verildiğinde bunun bir yıllık kirası peşin
tahsil edilirse bunun gelecek aylara ait olan kısmı bu hesaba alacak
kaydedilir.
Peşin tahsil olunan gelirler ve uzun vadeli hesaptan (480) devredilenler bu hesabın alacağına kaydedilir. Gelecek aylara ait gelirler,
ait olduğu dönemde ilgili gelir hesaplarına devredilir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (B) Belediyesince kiraya verilen binanın bir yıllık kirası
olan 4.700,00 TL dönem başında tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
4.700,00
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
208 | 2013
4.700,00
4.700,00
4.700,00
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
a) Dönem sonunda kira geliri tahakkuk hesabına kaydedilmiştir.
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
4.700,00
600 Gelirler Hesabı
4.700,00
Örnek 2: Dönem sonunda 480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabında kayıtlı 23.000,00 TL’nin takip eden faaliyet dönemine ait olduğu anlaşılmıştır.
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
23.000,00
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
23.000,00
Örnek 3: Gelecek aylara ait olarak tahsil edilen gayrimenkul kira
gelirinden 1.300,00 TL iade edilmiştir.
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
1.300,00
103 Verilen Çek ve Gönderme Emr.Hs.
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
1.300,00
1.300,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.300,00
2- 381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
Tahakkuk eden ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip
eden dönemde ödenebilir duruma gelecek olan tutarların izlenmesi
için kullanılır.
Örneğin, kurumun 4 yıllık kira sözleşmesi yaparak bir bina kiraladığını, sözleşmeye göre kiraların yıllık dönem sonunda ödeneceğini
varsayalım. Bu durumda birinci aydan itibaren ödemenin yapılacağı
aya kadar kira sözleşmesine dayanılarak her ay gider tahakkuk edecektir. İşte bu gibi durumlarda her ay giderler hesabına borç kaydedilirken 381 nolu hesaba alacak kaydedilir.
Dönem sonunda, uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki gider tahakkukları hesabında yer alıp, ödeme zamanına
bir yıldan az süre kalan tutarlar bu hesaba aktarılır.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Kurum 4 yıllığına bir hizmet binası kiralamıştır. Dört
yıllık kira tutarı 17.000,00 TL’dir. Kira ödemeleri yılsonlarında yapılacaktır.
630 Giderler Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
17.000,00
17.000,00
2013 | 209
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a) Uzun vadeli gider tahakkukları hesabında kayıtlı olan
3.400,00 TL takip eden faaliyet döneminde ödenebilir hale
gelecektir.
481Gider Tahakkukları Hesabı
3.400,00
381Gider Tahakkukları Hesabı
3.400,00
b) Aralık ayının sonunda bir yıllık kira alacaklıya ödenmiştir.
381Gider Tahakkukları Hesabı
3.400,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
25,00
103 Verilen Çek ve Gönderme Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
3.375,00
3.400,00
3.400,00
İ) DİĞER KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Bu hesap grubu, kurumun mal ve hizmet satışı nedeniyle tahsil
etmiş olduğu Katma Değer Vergisi tutarları ve bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarlar ile yapılan sayımlar sonucunda tespit
edilen kasa, döviz, çek, menkul kıymet, maddi duran varlık ve diğer
fazlalıkların geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur.
391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
1- 391 HESAPLANAN KATMA DEĞER VERGİSİ HESABI
Katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince teslim edilen
mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer
vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen mal ve
hizmetlere ilişkin katma değer vergilerinin izlenmesi için kullanılır.
Yerel yönetimler ile bağlı kuruluşları kuruluş amaçlarına uygun
teslim ve hizmetleri ile ilgili olarak KDV mükellefiyetinden istisna
tutulmuştur. Ancak yerel yönetimler ile bağlı kuruluşlarının yapmış
oldukları ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyetleri (gelir getirici faaliyetleri)nden kaynaklanan mal ve hizmet teslimleri katma değer vergisine tabi olacaktır. 11 Seri Nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliğinden aşağıda yapmış olduğumuz alıntıda da bu konu açıklanmıştır.
210 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
1.1.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Teslim ve Hizmetler
Belediyelerce teslim olunan ve çeşitli tebliğ ve muktezalarda
KDV’ye tabi olduğu belirtilen bazı mal ve hizmetler, konu hakkında
fikir vermek amacıyla aşağıda sıralanmıştır:
Otobüs, havagazı, su, elektrik, mezbaha, soğuk hava deposu ve
benzeri işletmelerin teslimleri, ücrete tabi çekek yeri, baca temizleme,
tranşe, otogar, otopark152, yol kaplama ve onarma işleri, ticaret ünvanı
tescili, pazaryeri tezgah kurma, etiket ücreti, odun – kömür satışları,
diğer tanzim satışları.
Çiçek, eski eşya, enkaz, basılı evrak satışı, ambulansla hasta nakli, kantar, belediye mülklerine reklam konması, hoparlörle ilan neşri,
kanal temizleme, atık su uzaklaştırma ücreti, arazözle su verme, motopompla su boşaltma, çöp satışı, yangın tüpü satışı.
Belediyeye ait gayrimenkullerin Devlet İhale Kanunu kapsamında veya müzayede suretiyle satılması, özel park, fidanlık ve hayvan
hastanesince yapılan teslim ve hizmetler, belediyeye ait müzayede
yerlerinde yapılan satışlar v.b.
Belediye ve il özel idarelerinin mülkiyetinde en az iki tam yıl süreyle bulunan taşınmazların satışı suretiyle gerçekleşen devir ve teslimler, Katma Değer Vergisi Kanununda 06.08.2008 tarihinde yapılan
değişiklikle katma değer vergisinin istisnaları arasına alınmıştır.153
Dolayısıyla, taşınmaz satışlarında Katma değer vergisinin doğup
doğmadığını tespit için mülkiyette kalma süresinin göz önünde bulundurulması gerekir.
Belediyelerin ihale ile arsa satışı nedeniyle tahsil etmiş oldukları
KDV’ler beyannamelerde gösterilmekle birlikte, KDV kapsamı dışında kalan kamu hizmeti niteliğindeki belediyesel teslim ve hizmetlerden olduğundan kurumun ödeyeceği KDV yükünü azaltmak amacıyla indirime konu edilememektedir. KDV tahsil edilen diğer işlemleri
de bu ölçü ile değerlendirmek gerekir.
1.2.Belediyelerce Yapılan KDV’ye Tabi Olmayan Teslim ve
Hizmetler
Yine bazı tebliğ ve muktezalara göre Belediyelerin KDV’ye tabi
olmayan teslim ve hizmetleri için şu örnekler anılabilir:
152
Danıştay 9 ncu dairesinin 4.2.1998 tarih ve E: 1997/93, K: 1998/305 sayılı Kararında Belediyelerce alınan otopark ücretlerinin işgaliye harcı niteliğinde olduğu için KDV’nin konusuna girmediği hükme bağlanmıştır.
153 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu (Madde 17/r)
2013 | 211
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununa göre alınan ve vergi, resim, harç niteliğini haiz bulunan (ücret niteliğinde olmayan) gelirler,
para cezaları ve vergi cezaları her hangi bir ücret alınmaksızın yapılan bilumum teslim ve hizmetler KDV’nin konusuna girmez. Belediyelerin bedel karşılığı da olsa arızi olarak yaptıkları mal satışları ve
hizmet ifaları KDV’nin konusuna girmez. Belediyelerin KDV mükellefiyetinden söz edebilmek için ücret ve bedel karşılığında sürekli
olarak ticari, sınai, zirai ve mesleki faaliyette bulunan bir iktisadi işletmeleri olması gerekir. Örnek vermek gerekirse, belediyelerin halk
ekmek adı altında bizzat kurdukları fırın işletmeleri KDV mükellefiyetine konudur. Bunun gibi belediyelerin münferit olarak ve ihale
uygulamaksızın yaptıkları arsa satışı KDV’ye tabi değildir.
Aşağıda sayacağımız işlerin kamu hizmeti olması nedeniyle
KDV konusuna girmediğine dair muktezalar vardır: Cenaze kaldırma, mezar yeri, cenaze nakli, plan kontrol ve imar durumu, imar planı teklif ve tadilleri, revizyon işleri, yol genişliklerinin mahallen tespiti, inşaat istikamet rölevesi, aplikasyon işleri, plan kote ve köşe kotları, profil ve kesit işleri, eşik kotu verilmesi, silüet, mevzii harita kontrolleri, mezar inşaatı ruhsatı, gasilhane ve mezar inşaatı su ücreti,
nikah hizmetleri v.b.
1.3. Gecikme Cezaları ve Tazminatlarda KDV
Yukarıda da belirttiğimiz gibi, KDV’den bahsedilebilmesi için
öncelikle bir işlemin yani bir mal teslimi ve hizmet ifasının olması
gerekir. Aksi halde, KDV’den bahsedilmesi söz konusu olmayacaktır.
Öte yandan, 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanun’un 20/1.
maddesine göre KDV’nin matrahı, teslim ve hizmet işlemlerinin karşılığını oluşturan bedeldir. Ayrıca, Kanun’un 24/c maddesine göre,
verginin hesaplanacağı bedele/matraha; vade farkı, fiyat farkı, faiz, prim
gibi çeşitli gelirler ile servis ve benzeri adlar altında sağlanan her türlü menfaat, hizmet ve değerler de dahil bulunmaktadır.
Bu çerçevede, gecikme cezaları, faiz ve tazminatlar;
 Bir mal teslimi veya hizmet ifasının karşılığını oluşturduğu veya
 Bedelin vadesinde ödenmemesi nedeniyle uygulandıkları
takdirde KDV’ye tabidirler.
Teslim/satış bedelinin zamanında ödenmemesi nedeniyle ortaya
çıkan bu cezai yaptırımlar bedelin bir unsuru, parçası niteliğindedir.
Dolayısıyla, mal ve hizmet teslim/satış bedellerinin geç ödenmesi nedeniyle ortaya çıkan ve Kanun’un 20 ve 24/c maddelerine göre
212 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
KDV matrahına dahil bulunan gecikme zammı, gecikme cezası, vade
farkı, faiz gibi yaptırımlar, satışa konu mal ve hizmetin tabi olduğu
oranda KDV’ye tabi olacaktır154. Ancak, bedelin vadesinde ödenmemesi nedeniyle sonradan ortaya çıkan faizler ve vade farkları için
ayrı/ikinci bir fatura düzenlenmesi halinde mal teslimi veya hizmet
ifası nedeniyle düzenlenen ilk faturaya atıfta bulunulması suretiyle
fatura bedeline asıl mal veya hizmetin tabi olduğu oranda KDV uygulanması gerekmektedir.
1.4.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (H) Belediyesi Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü Ocak
2008 ayında 8.900,00 TL gelir elde etmiştir, bunun 1.350,00 TL’sinin
KDV olduğu anlaşılmıştır.
102 Banka Hesabı
8.900,00
600 Gelirler Hesabı
7.550,00
391Hesaplanan KDV Hesabı
1.350,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
8.900,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
8.900,00
Örnek 2: Ay sonunda, devreden KDV hesabının borç bakiyesinin 32.000,00 TL, indirilecek KDV hesabının borç bakiyesi ise
33.400,00 TL olup, hesaplanan KDV hesabının alacak bakiyesi
55.200,00 TL’dir. Ay sonu kaydını yapınız.
190 Devreden KDV Hesabı
391Hesaplanan KDV Hesabı
200,00
55.200,00
191 İndirilecek KDV Hesabı
33.400,00
190 Devreden KDV Hesabı
32.000,00
Örnek 3: Ay sonunda, devreden KDV hesabının borç bakiyesinin 18.000,00 TL, indirilecek KDV hesabının borç bakiyesi ise
41.100,00 TL olup, hesaplanan KDV hesabının alacak bakiyesi
61.800,00 TL’dir. Ay sonu kaydını yapınız.
391 Hesaplanan KDV Hesabı
61.800,00
191 İndirilecek KDV Hesabı
41.100,00
190 Devreden KDV Hesabı
18.000,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
2.700,00
154
MB.'nin, 07.02.1996 tarih ve 31242; 03.04.1993 tarih ve 27747; 15.03.1995 tarih ve 13920;
08.10.1997 tarih ve 42761 sayılı Özelgeleri.
2013 | 213
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 4: (G) Büyükşehir Belediyesince 07.10.2009 tarihinde yapılan ihalede peşin bedelle 43.200.000,00 TL’ye iki parsel arsa satışı yapılmıştır. Arsalardan biri 2006 yılından beri Belediyenin mülkiyetinde
bulunmaktadır ve kayıtlı değeri 11.700.000,00 TL, satış bedeli ise
29.800.000,00 TL’dir.155 Diğer arsa ise içinde bulunulan yılda üretilmiş
olup, kayıtlı değeri, 9.800.000,00 TL, satış bedeli ise 13.400.000,00
TL’dir.
Öncelikle satış bedeli ile net değeri (örneğimizde kayıtlı değer)
arasındaki olumlu farkın hesaplara alınması gerekir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
21.700.000,00
600 Gelirler Hesabı
21.700.000,00
Şimdi de satış işlemini muhasebeleştirelim.
102 Banka Hesabı
48.564.000,00
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
43.200.000,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
5.364.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
48.564.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
48.564.000,00
Örnek 5: (D) yerel yönetimine bağlı Sular İdaresi Genel Müdürlüğü, su kullanım bedelini zamanında ödemeyen abone (A)’dan
300,00.- TL kullanım bedeli ve 160,00.- TL de gecikme zammı tahsil
etmiştir. (Hem su kullanım bedeli, hem de gecikme zammı için kdv
%8 alınacaktır.)
Öncelikle gecikme zammının tahakkuk kaydını verelim:
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
160,00
600 Gelirler Hesabı
160,00
Tahsilat kaydının muhasebeleştirilmesi:
100 Kasa Hesabı
121 Gelirlerden Takipli Alc.Hs
300,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hs
160,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
36,80
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
155
496,80
496,80
496,80
3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 17/r maddesi gereğince kdv yalnızca bu arsa için
hesaplanacaktır.
214 | 2013
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
Örnek 6: (D) yerel yönetimine bağlı Sular İdaresi Genel Müdürlüğü, abone (A)’dan 2.500,00.- TL kaçak su kullanım bedelini kdv’si
ile beraber tahsil etmiştir. (Kdv %8 alınacaktır.)
Öncelikle tahakkuk kaydını verelim:
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
2.500,00
600 Gelirler Hesabı
2.500,00
Tahsilat kaydının muhasebeleştirilmesi:
100 Kasa Hesabı
2.700,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hs
2.500,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
200,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
2.700,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
2.700,00
2- 397 SAYIM FAZLALARI HESABI
Yapılan sayımlar sonucunda:
 Kasa,
 Döviz,
 Çek,
 Menkul kıymetlerde,
Tespit edilen her türlü fazlalığın, nedenleri belirleninceye kadar
geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda 150,00
TL fazlalık bulunmuştur.
100 Kasa Hesabı
150,00
397 Sayım Fazlaları Hesabı
150,00
a) Fazlalığın biriken küsuratlardan kaynaklandığı anlaşılmıştır.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
150,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
150,00
150,00
150,00
2013 | 215
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
b) Fazlalığın muhasebedeki hesap hatasından kaynaklandığı
anlaşılmıştır.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
150,00
100 Kasa Hesabı
150,00
Örnek 2: (A) Dairesine ait ambarda yapılan sayımda kırtasiye
malzemesinde 750,00 TL değerinde fazlalık tespit edilmiştir.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı156
750,00
397 Sayım Fazlaları Hesabı
750,00
a) Fazlalığın kullanıma verildiği halde kayıtlardan düşülmeyen malzemelerden kaynaklandığı anlaşılmış ve ilgili daireye teslimi yapılmıştır.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
750,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hs
750,00
b) Fazlalığın nedeni anlaşılamamıştır.
397 Sayım Fazlaları Hesabı
750,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
750,00
750,00
750,00
3- 399 DİĞER ÇEŞİTLİ KISA VADELİ YABANCI
KAYNAKLAR HESABI
Bu hesap, bu grup içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır.
156
Sayımda bulunan stok fazlalarının ambar kayıtlarına girişi için TİF düzenlenmesi unutulmamalıdır.
216 | 2013
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
BEŞİNCİ BÖLÜM
UZUN VADELİ YABANCI
KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP
VE İŞLEMLER
2013 | 217
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
218 | 2013
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
BEŞİNCİ BÖLÜM
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE
İŞLEMLER
A) UZUN VADELİ İÇ MALİ BORÇLAR
Kurum nam ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve
dövize endeksli olarak yapılan iç borçlanmalardan, vadesi bir yıl ve
daha fazla olan borçların anaparası ile döviz cinsi ve dövize endeksli
iç borç anaparasına eklenen veya düşülen kur farkları ve uzun vadeli
diğer iç mali borçların izlenmesi için kullanılır.
Borçlanmalarla ilgili genel gider ve faizler bu gruptaki hesaplarla
ilgilendirilmeksizin, bütçeye konulan ödeneklerden karşılanır
Vadesi bir yılın altına inen iç mali borçlar, kısa vadeli yabancı
kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki iç mali borçlar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır.
1- 400 BANKA KREDİLERİ HESABI
Banka ve diğer finans kuruluşlarından alınan uzun vadeli krediler ile kur farklarının yer aldığı hesaptır.
Dönem sonundan itibaren bir yıl içinde ödenecek anapara taksitleri ile vadesi bir yıla düşen tutarlar 300 Banka Kredileri Hesabına
aktarılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (R) Özel İdaresi İller Bankasından bir yıl geri ödemesiz,
iki yıl vadeli dolara endeksli 90.000,00 TL tutarında borçlanmıştır.
102 Banka Hesabı
90.000,00
400 Banka Kredileri Hesabı
90.000,00
a) Döviz kuruna bağlı olarak borçlanılan miktarda 2.400,00 TL
artış olmuştur.
630 Giderler Hesabı
400 Banka Kredileri Hesabı
2.400,00
2.400,00
b) Döviz kuruna bağlı olarak borçlanılan miktarda 800,00 TL
değer düşmesi olmuştur.
2013 | 219
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
400 Banka Kredileri Hesabı
800,00
600 Gelirler Hesabı
800,00
Örnek 2: (F) Belediyesine 171.100,00 TL tutarında beş adet hizmet aracı alınmış ve karşılığı iki yıl vadeli banka kredisiyle ödenmiştir.
254 Taşıtlar Hesabı
171.100,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
1.087,50
400 Banka Kredileri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
170.012,50
171.100,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
171.100,00
Örnek 3: Dönem sonunda 250.000,00 TL banka kredisi borcunun
vadesinin bir yılın altına indiği tespit edilmiştir.
400 Banka Kredileri Hesabı
250.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
250.000,00
2- 403 KAMU İDARELERİNE MALİ BORÇLAR HESABI
Diğer kamu idarelerine olan ve vadesi faaliyet dönemini aşan
mali borçların izlenmesi için kullanılır.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (H) İl Özel İdaresi Hazinece sağlanan70.000,00 Avro
krediyi ikrazen kullanmıştır. 1 Avro = 1,90 TL
102 Banka Hesabı
133.000,00
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
133.000,00
a) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,98 TL’ye
yükseldiği görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
5.600,00
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
5.600,00
b) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,85 TL’ye
gerilediği görülmüştür.
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
600 Gelirler Hesabı
6.300,00
6.300,00
c) Dönem sonunda Hazineye olan borcun vadesinin bir yılın
altına indiği tespit edilmiştir.
220 | 2013
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
132.300,00
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
132.300,00
3- 404 TAHVİLLER HESABI
Kurum nam ve hesabına, ulusal para birimi, döviz cinsi ve dövize endeksli olarak karşılığında nakit imkânı sağlayan tahvil ihracı
suretiyle yapılan iç borçlanmaların anaparası ile bunlardan döviz
cinsi ve dövize endeksli olanların anaparaya eklenecek veya anaparadan düşülecek kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
Çıkarılan tahviller, nominal bedelleri ile bu hesaba alacak kaydedilir. Dönem sonundan itibaren bir yıl içinde ödenecek tahvil anapara borç ve taksitleri, 304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabına
aktarılır.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (T) yerel yönetimince 3.800.000,00 TL değerinde faiz
kuponlu tahvil ihraç edilmiştir.
102 Banka Hesabı
3.800.000,00
404 Tahviller Hesabı
3.800.000,00
Örnek 2: (İ) Yerel Yönetimince 2.900.000,00 TL değerinde tahvil
primli olarak satılmıştır. Prim gelirinin 11.000,00 TL’si içinde bulunulan döneme, 52.000,00 TL’si de gelecek yıla aittir.
102 Banka Hesabı
2.963.000,00
404 Tahviller Hesabı
2.900.000,00
600 Gelirler Hesabı
11.000,00
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
52.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
63.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
63.000,00
Dönem sonunda gelecek döneme ait olup peşin tahsil edilen
prim geliri kısa vadeli hesaba alınmıştır.
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
52.000,00
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hs.
52.000,00
Takip eden dönem sonunda ise tahvil geliri faaliyet hesabına aktarılmıştır.
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hs.
600 Gelirler Hesabı
52.000,00
52.000,00
2013 | 221
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 3: Nominal değeri 1.400.000,00 TL olan (S) Yerel Yönetimine ait tahviller 120.000,00 TL ıskontolu satılmıştır. Iskontonun
72.000,00 TL’si gelecek yıla aittir.
102 Banka Hesabı
1.280.000,00
630 Giderler Hesabı
48.000,00
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
72.000,00
404 Tahviller Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.400.000,00
120.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
120.000,00
Dönem sonunda gelecek yıla ait giderler ilgili kısa vadeli hesaba
alınmıştır.
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.
72.000,00
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hs
72.000,00
Takip eden faaliyet dönemi sonunda ise peşin ödenen giderler
ilgili faaliyet hesabına aktarılmıştır.
630 Giderler Hesabı
72.000,00
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hs.
72.000,00
4- 409 UZUN VADELİ DİĞER İÇ MALİ BORÇLAR HESABI
Kurum tarafından alınan diğer uzun vadeli iç borçların izlenmesi için kullanılır.
B) UZUN VADELİ DIŞ MALİ BORÇLAR
1- 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
Kurumun herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir
geri ödeme planına göre geri ödenmek üzere yabancı para cinsinden
sağlanan dış borç anaparaları ile anaparaya eklenen veya düşülen kur
farklarının izlenmesi için kullanılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (D) Belediyesince Dünya Bankasından 90.000,00 Avro
mali finansman sağlanmıştır. Kredinin 65.000 Avrosunun vadesi iki
yıldır. 1 Avro = 1,90 TL
105 Döviz Hesabı
310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali B. Hs.
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
222 | 2013
171.000,00
47.500,00
123.500,00
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
a) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,98 TL’ye
yükseldiği görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
7.200,00
310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali B.Hs.
2.000,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
5.200,00
b) Ay sonunda yapılan değerlemede Avro kurunun 1,85 TL’ye
gerilediği görülmüştür.
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali B. Hs.
3.250,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
8.450,00
600 Gelirler Hesabı
11.700,00
c) 410 Dış Mali Borçlar Hesabında kayıtlı 65.000 Avroluk
borcun vade süresinin bir yılın altına indiği görülmüştür. 1
Avro = 1,85 TL
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
120.250,00
310 Cari Yılda Ödnck Dış Mali Brç.Hs.
120.250,00
Örnek 2: (Z) İl Özel İdaresince Dünya Bankasından alınan (Avro
cinsi) 5 yıl vadeli 120.000,00 TL kredi, daha sonra Dünya Bankası tarafından Özel İdareye hibe edilmiştir. İşlemiş faiz alacağı 7.600,00 TL
olup, 1.300,00 TL’si içinde bulunulan yıla aittir.
410 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Brç.Hs.
120.000,00
381Gider Tahakkukları Hesabı
1.300,00
481 Gider Tahakkukları Hesabı
6.300,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
127.600,00
127.600,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
127.600,00
Örnek 3: (C) Belediyesince uluslar arası kuruluştan sağlanan
30.000 Avro proje kredisi iade edilmiştir. 1 Avro = 1,90 TL
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
104 Proje Özel Hesabı
57.000,00
57.000,00
Örnek 4: (R) Belediyesince Dünya Bankasından alınan kredilerden kullanılmayan 5.000,00 Avro vadesinden önce ödenmiştir. 120
2013 | 223
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Avro sonraki dönemlere ait işlemiş faizi bulunmaktadır. 1 Avro =
1,90 TL
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
9.500,00
228,00
9.728,00
228,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
228,00
C) DİĞER BORÇLAR
1- 430 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
Nakden veya mahsuben tahsil edilen ve bir yıldan uzun vadede
iade edilecek olan depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır.
Alınan depozito ve teminatlardan iade süresi bir yılın altına
inenler 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına aktarılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (İ) Büyükşehir Belediyesince yıllara sâri hizmet binası
yapım işi ihalesi nedeniyle, ihale üzerinde kalan (P) İnşaat Ltd. Şirketinden nakden 30.000,00 TL kesin teminat alınmıştır.
100 Kasa Hesabı
30.000,00
430 Alınan Depozito ve Teminatlar
30.000,00
Hs
a) Hizmet binası yapımı işinin tamamlanmasına bir yıldan
az süre kaldığı için bu hesapta izlenen kesin teminat, kısa
vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki alınan
depozito ve teminatlar hesabına aktarılmıştır.
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs
30.000,00
330 Alınan Depozito ve Teminatlar
30.000,00
Hs
Örnek 2: Temizlik ihalesi Müteahhit (A)’nın üzerinde bırakılmıştır. İstekli (A) 1.500,00 TL geçici teminatını, 4.500,00 TL daha ödeyerek kesin teminata çevirmiştir.
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs
1.500,00
100 Kasa Hesabı
4.500,00
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs
6.000,00
a) Yüklenicinin sözleşme şartlarına uymaması nedeniyle sözleşme feshedilmiş ve 6.000,00 TL ihale kesin teminatı gelir
224 | 2013
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
kaydedilmiştir. Kesin teminat alındığı tarih ile gelir kaydedildiği tarih aralığı için DİE toptan eşya fiyat endeksine
göre güncellenmiş ve 340,00 TL güncelleme farkı bulunmuştur.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
340,00
600 Gelirler Hesabı
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hs
340,00
6.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
6.000,00
6.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
6.000,00
2- 438 KAMUYA OLAN ERTELENMİŞ VEYA
TAKSİTLENDİRİLMİŞ BORÇLAR HESABI
Kamuya olan vergi ve sosyal sigorta kesintileri gibi borçlardan
bir yıldan daha uzun süre ile ertelenen veya takside bağlananlar bu
hesapta izlenir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Sorumlu sıfatıyla nakden veya mahsuben tahsil edilmekle beraber vergi dairesine zamanında ödenemeyen 90.000,00 TL
vergi borcu yükümlülüklerin yeniden yapılandırılması hakkındaki
yasal düzenleme çerçevesinde iki yıl süre ile ertelenmiştir.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
90.000,00
438 KOET Borçlar Hesabı
90.000,00
a) Bu hesapta kayıtlı ertelenmiş yükümlülüklerden 55.000,00
TL’nin vadesi, dönem sonu itibariyle bir yılın altına inmiştir.
438 KOET Borçlar Hesabı
368 VGETV ve DY Hesabı
55.000,00
55.000,00
Örnek 2: Nakit sıkıntısı nedeniyle ödenemeyen 54.000,00 TL gelir vergisi stopajı tecil edilmiştir. Vergi borcunun 40.000,00 TL’si iki
yıl süre ile ertelenmiştir.
2013 | 225
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
54.000,00
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
14.000,00
438 Kamuya Olan ETB Hesabı
40.000,00
a) Ertelenen vergi borcunun 14.000,00 TL’si tecil vadesinde
ödenmiştir.
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
14.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
14.000,00
b) Yılsonunda ertelenen vergi borcundan 30.000,00 TL’nin vadesinin takip eden faaliyet dönemine dönüştüğü belirlenmiştir.
438 Kamuya Olan ETB Hesabı
30.000,00
368 VGET Vergi ve Diğer Yükml.Hs.
30.000,00
D) ALINAN UZUN VADELİ AVANSLAR
1- 440 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI HESABI
Mal ve hizmet satış faaliyeti olan kurumların gelecekte yapacağı
mal ve hizmet teslimleri ile ilgili olarak peşin tahsil ettiği avansların
izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler kısa
vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki (340) alınan
avanslar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: İzleyen faaliyet döneminde teslim edilecek mal için
2.500,00 TL sipariş avansı tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
2.500,00
440 Alınan Sipariş Avansları Hs
2.500,00
a) Donem sonu itibarıyla siparişi alınan malın teslimine bir
yıldan daha kısa bir süre kaldığı için sipariş avansı da kısa vadeli yabancı kaynaklarda ilgili hesaba alınmıştır.
440 Alınan Sipariş Avansları Hs
340 Alınan Sipariş Avansları Hs
226 | 2013
2.500,00
2.500,00
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
b) Sipariş avansı alınan mal, (KDV Hariç) 16.000,00 TL’ye
mal edilmiş ve 19.000,00 TL’ye müşteriye satılmıştır.
153 Ticari Mallar Hs
191 İndirilecek KDV Hs.
16.000,00
2.880,00
360 Ödn.Vrg.ve Fonlar Hs (dv)
132,00
103 Verl.Çk.ve Gön.Emr.Hs
830 Bütçe Giderleri Hs
18.748,00
18.880,00
835 Gider Yansıtma Hs
100 Kasa Hesabı
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
18.880,00
19.920,00
2.500,00
153 Ticari Mallar Hesabı
16.000,00
391 Hesaplanan KDV Hs.
3.420,00
600 Gelirler Hesabı
3.000,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
22.420,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
22.420,00
2- 449 ALINAN DİĞER AVANSLAR HESABI
Alınan diğer uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır.
Çalışma mantığı ve esasları 440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
ile aynıdır.
E) UZUN VADELİ BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI
1- 472 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli
kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Belediyede çalışan işçiler adına takip eden faaliyet dönemlerinde ödenmek üzere 167.000,00 TL kıdem tazminatı hesaplanmış ve kıdem tazminatı karşılığı ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs
167.000,00
167.000,00
a) Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubu içindeki kıdem tazminatı karşılığı hesabına kaydedilmiş olan karşı2013 | 227
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
lıktan 48.000,00 TL’nin izleyen dönemde ödenmesi öngörülmüştür.
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs
48.000,00
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hs
48.000,00
2- 479 DİĞER BORÇ VE GİDER KARŞILIKLARI HESABI
Bu hesap, uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
F) GELECEK YILLARA AİT GELİRLER VE GİDER
TAHAKKUKLARI
1- 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HESABI
Peşin tahsil edilen gelirlerden takip eden dönemlerde tahakkuk
ettirilmesi gerekenler, bu hesapta izlenir.
Örneğin, bir bina kiraya verildiğinde bunun bir yıllık kirası peşin
tahsil edilirse bunun gelecek aylara ait olan kısmı bu hesaba alacak
kaydedilir.
Dönem sonunda, bu hesapta yer alıp tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalan peşin tahsil edilmiş gelirler, açılış kaydını takiben
düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile kısa vadeli yabancı kaynaklar
ana hesap grubu içindeki gelecek aylara ait gelirler hesabına aktarılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (B) Belediyesince kiraya verilen binanın iki yıllık kirası
olan 9.800,00 TL dönem başında peşin tahsil edilmiştir. Kira gelirinin
5.800,00 TL’si takip eden faaliyet dönemine aittir.
100 Kasa Hesabı
9.800,00
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
4.000,00
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
5.800,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
9.800,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
9.800,00
a) Dönem sonunda içinde bulunulan yıla ait kira gelirinin tahakkuk kaydı yapılmış, takip eden dönemde tahakkuk ettirilecek olan kira geliri ise kısa vadeli yabancı kaynaklar
arasına alınmıştır.
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
4.000,00
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
5.800,00
228 | 2013
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLARA İLİŞKİN HESAP VE İŞLEMLER
600 Gelirler Hesabı
4.000,00
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
5.800,00
2- 481 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
Tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemden sonraki dönemlerde
ödenebilir duruma gelecek olan borçlar bu hesapta izlenir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (S) yerel yönetimince ihraç edilen tahvillerin iki yıl sonra ödenecek olan 86.000,00 TL faiz kuponu bulunmaktadır.
630 Giderler Hesabı
86.000,00
481 Gider Tahakkukları Hesabı
86.000,00
a) Dönem sonunda 28.000,00 TL tahvil faizinin vadesinin bir
yılın altına indiği tespit edilmiştir.
481 Gider Tahakkukları Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
28.000,00
28.000,00
G) DİĞER UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Yukarıdaki hesap gruplarında tanımlanmamış olan diğer
uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır. Bu gruba
ait tek hesap bulunmaktadır:
499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
2013 | 229
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
230 | 2013
ÖZ KAYNAKLAR
ALTINCI BÖLÜM
ÖZ KAYNAKLAR
2013 | 231
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
232 | 2013
ÖZ KAYNAKLAR
ALTINCI BÖLÜM
A) ÖZ KAYNAKLAR
Varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar toplamı arasındaki farkın
izlenmesi için kullanılır.
Öz kaynaklar ana hesap grubu;
 Net değer/sermaye,
 Yeniden değerleme farkları,
 Geçmiş yıllar olumlu/olumsuz faaliyet sonuçları,
 Dönem faaliyet sonuçları
Hesap gruplarından oluşur.
1- 500 NET DEĞER HESABI
Net Değer Hesabı;
 Varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri,
yeniden değerleme farkları, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz
faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki farkların,
 Varlık ve yabancı kaynaklardan kaydî envanteri yapılarak
hesaplara alınanların,
 Öz kaynaklar ana hesap grubundaki hesaplarda kayıtlı tutarlardan bu hesaba aktarılmasına Karar verilenlerin,
İzlenmesi için kullanılır.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (K) İl Özel İdaresinde ait araçların kaydi envanteri yapılmış olup, toplam 3.900.000,00 TL değerinde taşıt olduğu tespit
edilmiştir.
254 Taşıtlar Hesabı
3.900.000,00
500 Net Değer Hesabı
3.900.000,00
Örnek 2: (K) İl Özel İdaresinde 4.500,00 TL alacak bakiyesi vermiş olan değer hareketleri sonuç hesabı bakiyesinin net değere atılmasına karar verilmiştir.
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı157
500 Net Değer Hesabı
157
4.500,00
4.500,00
Bu hesap yalnızca İl Özel İdarelerinde kullanılmaktadır.
2013 | 233
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 3: Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı 46.000,00 TL’nin beşinci yılın sonunda net değere atılmasına karar verilmiştir.
500 Net Değer Hesabı
46.000,00
580 Geçmiş Yıllar Olumsuz F.S.Hs
46.000,00
Örnek 4: İçinde bulunulan faaliyet döneminde ödenecek mali
borçların envanteri yapılmış ve 280.000,00 TL kamu idarelerine ödenecek mali borç tespit edilmiştir.
500 Net Değer Hesabı
280.000,00
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hs
280.000,00
Örnek 5: Yeniden değerleme farkları hesabının 3.100,00 TL borç
bakiyesinin net değere atılmasına idarece karar verilmiştir.
500 Net Değer Hesabı
3.100,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
3.100,00
Örnek 6: Halen yapılmakta olan yatırımların envanteri yapılmış
ve 340.000,00 TL yatırım harcaması tespit edilmiştir.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
500 Net Değer Hesabı
340.000,00
340.000,00
B) DEĞER HAREKETLERİ
1- 511 MUHASEBE BİRİMLERİ ARASI İŞLEMLER HESABI
İl özel idaresi merkez ve ilçe muhasebe birimlerinin birbirlerine
gönderdikleri para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden veya mahsuben yaptıkları tahsilât ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır.
Ödeme ve göndermelerde, işlemi başlatan özel idare birimi bu
hesaba borç, ilgili hesaba alacak; adına işlem yapılan özel idare birimi
ise ilgili hesaba borç, bu hesaba alacak kaydı yapar.
Tahsilâtlarda ise işlemi başlatan özel idare birimi bu hesaba alacak ilgili hesaba borç; adına işlem yapılan il özel idare birimi ilgili
hesaba borç, bu hesaba alacak kaydı yapar.
TAHSİLÂT
ÖDEME VE
GÖNDERME
İŞLEMİ BAŞLATAN
511 HESABINA
ALACAK
511 HESABINA
BORÇ
ADINA İŞLEM
YAPILAN
511 HESABINA
BORÇ
511 HESABINA
ALACAK
234 | 2013
ÖZ KAYNAKLAR
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (K1) İlçe Özel İdaresi (K) İl Özel İdaresi adına nakden
230,00 TL tahsilinde gelir kaydedilecek kişi borcu tahsilâtı yapmıştır.
İlçe Özel İdare kaydı:
100 Kasa Hesabı
230,00
511 Muhasebe Bir Arası İşlemler Hs
230,00
İl Özel İdaresinin Kaydı:
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
230,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
230,00
230,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
230,00
Örnek 2: (K) İl Özel İdaresi nakit ihtiyacı için (K2) İlçe Özel İdaresine 32.000,00 TL göndermiştir.
İl Özel İdaresinin Kaydı:
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
32.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hesabı
32.000,00
İlçe Özel İdare kaydı:
102 Banka Hesabı
32.000,00
511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs
32.000,00
Örnek 3: (K) İl Özel İdaresi (K3) İlçe Özel İdaresinin bütçe emanetlerinde kayıtlı borcuna karşılık yüklenici (T) Şirketine 48.000,00 TL
ödemiştir.
İl Özel İdaresinin Kaydı:
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
48.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs
48.000,00
İlçe Özel İdare kaydı:
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
48.000,00
511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs
48.000,00
Örnek 4: (K) İl Özel İdaresi dönem sonunda muhasebe birimleri
arası işlemler hesabının 57.000,00 TL borç bakiyesi verdiğini tespit
etmiştir.
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs
57.000,00
57.000,00
2013 | 235
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 5: (M) İl Özel İdaresi dönem sonunda muhasebe birimleri
arası işlemler hesabının 21.000,00 TL alacak bakiyesi verdiğini tespit
etmiştir.
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
21.000,00
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
21.000,00
2- 519 DEĞER HAREKETLERİ SONUÇ HESABI
İl özel idarelerince bu grup içindeki hesapların yılsonunda kalan
bakiyeleri ve bu bakiyelere ilişkin olarak daha sonraki yıllarda yapılan kayıtların izlenmesi için kullanılır.
Dönem sonunda değer hareketleri sonuç hesaplarına kaydedilen
tutarlar, sürelerin güncellenmesi amacıyla yardımcı hesaplar bazında
bu hesaba borç ve alacak kaydedilir.
Değer hareketleri sonuç hesabına kaydedilen tutarlardan, hesaplara alındığı yılı izleyen yıldan itibaren beş yılı dolduranlar net değer
hesabına atılır.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Aksaray İl Özel İdaresinin muhasebe birimleri arası işlemler hesabı dönem sonunda 75.000,00 TL borç bakiyesi vermiştir.
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
75.000,00
511 Muhasebe Bir.Arası İşlemler Hs
75.000,00
Örnek 2: Sivas İl Özel İdaresinin muhasebe birimleri arası işlemler hesabı dönem sonunda 98.000,00 TL alacak bakiyesi vermiştir.
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
98.000,00
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
98.000,00
Örnek 3: Antalya İl Özel İdaresinin dönem sonu itibarıyla değer
hareketleri sonun hesabının (devreden nakit hareketleri) yardımcı
hesaplarının durumu aşağıdaki gibidir.
519.10.01 DEĞ.HR.SN.H
519.10.02 DEĞ.HR.SN.H
34.500,00
46.800,00
519.10.03 DEĞ.HR.SN.H
519.10.04 DEĞ.HR.SN.H
17.300,00
236 | 2013
65.000,00
ÖZ KAYNAKLAR
519.10.05 DEĞ.HR.SN.H
519.10.06 DEĞ.HR.SN.H
51.000,00
48.900,00
Süre güncellemesi için gerekli kayıtları yapınız.
519.10.03 Değer Hareketleri Sonuç Hs
17.300,00
519.10.05 Değer Hareketleri Sonuç Hs
51.000,00
519.10.04 Değer Hareketleri Sonuç Hs
17.300,00
519.10.06 Değer Hareketleri Sonuç Hs
51.000,00
519.10.02 Değer Hareketleri Sonuç Hs
34.500,00
519.10.03 Değer Hareketleri Sonuç Hs
46.800,00
519.10.05 Değer Hareketleri Sonuç Hs
65.000,00
519.10.01 Değer Hareketleri Sonuç Hs
34.500,00
519.10.02 Değer Hareketleri Sonuç Hs
46.800,00
519.10.04 Değer Hareketleri Sonuç Hs
65.000,00
519.10.06 Değer Hareketleri Sonuç Hs
48.900,00
500.07 Net Değer Hs
48.900,00
Dönem sonunda yukarıdaki kayıtlar yapıldıktan sonra değer hareketleri sonuç hesaplarının genel görünümü aşağıdaki gibi olacaktır.
519.10.01 DEĞ.HR.SN.H
519.10.02 DEĞ.HR.SN.H
34.500,00
46.800,00
34.500,00
46.800,00
34.500,00
519.10.03 DEĞ.HR.SN.H
519.10.04 DEĞ.HR.SN.H
46.800,00
65.000,00
17.300,00
17.300,00
17.300,00
65.000,00
2013 | 237
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
519.10.05 DEĞ.HR.SN.H
519.10.06 DEĞ.HR.SN.H
65.000,00
48.900,00
51.000,00
51.000,00
48.900,00
51.000,00
519.10.06 DEĞ.HR.SN.H
48.900,00
Örnek 4: Kars İl Özel İdaresinin 103.000,00 TL borç bakiyesi veren değer hareketleri sonuç hesabının kalanının net değere atılmasına
karar vermiştir.
500 Net Değer Hesabı
103.000,00
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
103.000,00
Örnek 5: Adıyaman İl Özel İdaresinin 87.000,00 TL alacak bakiyesi veren değer hareketleri sonuç hesabının kalanının net değere
atılmasına karar vermiştir.
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
500 Net Değer Hesabı
87.000,00
87.000,00
3- 522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklardan yeniden değerlemeye tabi tutulanların yeniden değerlemesinde oluşan değer artış ve
azalış farklarının izlenmesi için kullanılır.
Yeniden değerleme, varlığın aktife alındığı yılı takip eden yılsonundan başlar.
Bir varlık herhangi bir nedenle elden çıkarılmışsa yeniden değerleme farkı da hesaplardan çıkarılır.158
Hesabın borç veya alacak bakiyelerinin net değere atılmasına yerel yönetimin üst yöneticisi tarafından karar verilebilir. Hesabın borç
veya alacak bakiyesinin net değere atılmasında bir süre kaydı yoktur.
Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar ilgili
varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir.159
158
159
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28)
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 28)
238 | 2013
ÖZ KAYNAKLAR
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Kayıtlı değeri 25.000,00 TL, birikmiş amortismanı
250,00 TL olan taşıt, %15 oranında yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
254 Taşıtlar Hesabı
3.750,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
37,50
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
3.712,50
a) Aynı taşıt takip eden yılda %10 oranında değer artışına
tabi tutulmuştur.(kayıtlı değer 28.750,00 TL, birikmiş
amortisman 287,50 TL)
254 Taşıtlar Hesabı
2.875,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
28,75
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
2.846,25
b) Aynı taşıt takip eden yılda yeniden değerlemeye tabi tutulmuş ve %10 değer azalışı tespit edilmiştir. (kayıtlı değer
31.625,00 TL, birikmiş amortisman 316,25 TL)
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
31,62
3.130,88
254 Taşıtlar Hesabı
3.162,50
c) Aynı taşıt 23.800,00 TL bedelle peşin olarak satılmıştır.
(kayıtlı değer 28.462,50 TL, birikmiş amortisman 284,63 TL,
yeniden değerleme farkı bakiyesi 3.427,87 TL)
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
102 Banka Hesabı
630 Giderler Hesabı
284,63
3.427,88
23.800,00
949,99
254 Taşıtlar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
28.462,50
23.800,00
23.800,00
Örnek 2: Kayıtlı değeri 7.900,00 TL, birikmiş amortismanı
7.899,99 TL, yeniden değerleme farkları bakiyesi 2.470,00 TL olan bir
2013 | 239
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
adet otomasyon sistemi sunucusun hurdaya ayrılmasına karar verilmiştir.
257 Birikmiş Amortisman Hs
7.899,99
294 EÇS ve Maddi Duran Varlıklar Hs
7.900,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hs
7.899,99
255 Demirbaşlar Hesabı
7.900,00
a) Sunucunun kullanılma veya değerlendirilme imkanı bulunmadığından hesaplardan çıkarılmasına ve yeniden değerleme farkının da net değere atılmasına karar verilmiştir.
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
2.470,00
299 Birikmiş Amortismanlar Hs
7.899,99
630 Giderler Hesabı
0,01
500 Net Değer Hesabı
2.470,00
294 EÇS ve Maddi Duran Varlıklar Hs
7.900,00
4- 570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI
HESABI
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonuçları bu hesapta izlenir.
Bu hesabın alacağı, 590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; borcu ise 500 Net Değer Hesabı ile karşılıklı çalışır.
Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı, en az beş yıllık
geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve her yılın
olumlu faaliyet sonucu ayrı ayrı gösterilir.
Dönem sonlarında yardımcı hesap bazında güncelleme yapmak
için aynı hesaba borç ve alacak kaydı yapılır.
Hesapta kayıtlı tutarlardan beş yılı dolduranlar net değer hesabına atılır.
4.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Yeni yıl açılış kaydından sonra, geçmiş dönem olumlu
faaliyet sonucunu oluşturan 540.000,00 TL geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs
570 GY Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs
240 | 2013
540.000,00
540.000,00
ÖZ KAYNAKLAR
Örnek 2: Dönem sonunda geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları
hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için aktarmalar yapılmıştır.
570.01 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
48.750,00
570.02 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
63.200,00
570.03 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
54.500,00
570.04 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
21.050,00
570.02 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
48.750,00
570.03 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
63.200,00
570.04 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
54.500,00
570.05 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
21.050,00
Örnek 3: Beş yıllık sürenin sonunda geçmiş yıllar olumlu faaliyet
sonucunun net değere atılmasına karar verilmiştir.
570.05 GY Olumlu Faaliyet S.Hesabı
21.500,00
500 Net Değer Hesabı
21.500,00
5- 580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI
HESABI
Geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonuçları bu hesapta izlenir.
Bu hesabın borcu, 591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; alacağı ise 500 Net Değer Hesabı ile karşılıklı çalışır.
Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı, en az beş yıllık
geçmiş faaliyet sonuçlarını gösterecek şekilde bölümlenir ve her yılın
olumsuz faaliyet sonucu ayrı ayrı gösterilir.
Dönem sonlarında yardımcı hesap bazında güncelleme yapmak
için aynı hesaba borç ve alacak kaydı yapılır.
Hesapta kayıtlı tutarlardan beş yılı dolduranlar net değer hesabına atılır.
5.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Yeni yıl açılış kaydından sonra, geçmiş dönem olumsuz
faaliyet sonucunu oluşturan 70.000,00 TL geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
580 GY Olumsuz Faaliyet S. Hs
591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hs
70.000,00
70.000,00
2013 | 241
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 2: Dönem sonunda geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için
aktarmalar yapılmıştır.
580.02 GYO Faaliyet S.Hesabı
51.750,00
580.03 GYO Faaliyet S.Hesabı
98.200,00
580.04 GYO Faaliyet S.Hesabı
86.500,00
580.05 GYO Faaliyet S.Hesabı
102.050,00
580.01 GYO Faaliyet S.Hesabı
51.750,00
580.02 GYO Faaliyet S.Hesabı
98.200,00
580.03 GYO Faaliyet S.Hesabı
86.500,00
580.04 GYO Faaliyet S.Hesabı
102.050,00
Örnek 3: Beş yıllık sürenin sonunda geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonucunun net değere atılmasına karar verilmiştir.
500 Net Değer Hesabı
63.500,00
580.05 GYO Faaliyet S.Hesabı
63.500,00
6- 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI
Döneminde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonucu bu hesapta izlenir.
Bu hesabın alacağı, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; borcu ise 570
Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı ile karşılıklı çalışır.
Bu hesap sırasıyla bir yılsonunda, bir de yılbaşında çalışır.
Yeni yıl açılış kaydından sonra hesabın alacak bakiyesi 570 hesabına aktarılmış olacağından yılsonuna kadar hesabın alacağı ile borcu
arasındaki eşitlik bozulmaz.
6.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla 76.000,00 TL olumlu faaliyet sonucu (690 Faaliyet Sonuçları Hesabının alacağı) ortaya çıkmıştır.
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
63.500,00
590 Dönem Olumlu Faaliyet S.Hesabı
63.500,00
Örnek 2: 02.01.2009 tarihinde açılış kaydından sonra dönem
olumlu faaliyet sonucu, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs
570 GY Olumlu Faaliyet Sonuçları Hs
242 | 2013
63.500,00
63.500,00
ÖZ KAYNAKLAR
7- 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI
Döneminde ortaya çıkan olumsuz faaliyet sonucu, bu hesapta izlenir.
Bu hesabın borcu, 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı ile; alacağı ise
580 Geçmiş Yıllar Olumsuz faaliyet Sonucu Hesabı ile karşılıklı çalışır.
Bu hesap sırasıyla bir yılsonunda, bir de yılbaşında çalışır.
Yeni yıl açılış kaydından sonra hesabın borç bakiyesi 580 hesabına aktarılmış olacağından yılsonuna kadar hesabın alacağı ile borcu
arasındaki eşitlik bozulmaz.
7.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla 128.000,00 TL olumsuz
faaliyet sonucu (690 Faaliyet Sonuçları Hesabının borcu) ortaya çıkmıştır.
591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hesabı
128.000,00
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
128.000,00
Örnek 2: 02.01.2009 tarihinde açılış kaydından sonra dönem
olumsuz faaliyet sonucu, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları
hesabına aktarılmıştır.
580 GY Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı
591 Dönem Olumsuz Faaliyet S. Hesabı
128.000,00
128.000,00
2013 | 243
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
244 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
YEDİNCİ BÖLÜM
FAALİYET HESAPLARI
2013 | 245
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
246 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
YEDİNCİ BÖLÜM
FAALİYET HESAPLARI
Bu gruptaki hesaplar, tahakkuk hesaplarıdır. 5018 sayılı Kamu
Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 51.maddesinde kamu gelir ve
giderlerinin tahakkuk ettirildikleri malî yılın hesaplarında gösterileceği hüküm altına alınmıştır. Bu hükme istinaden 2006 yılından beri
kamuda tahakkuk esaslı muhasebe sistemi uygulanmaktadır.
Bu grup üç hesaptan oluşmaktadır:
 600 Gelirler Hesabı
 630 Giderler Hesabı
 690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
1- 600 GELİRLER HESABI
Bütçe ile ilgili olsun veya olmasın içinde bulunulan faaliyet dönemi ile ilgili olarak tahakkuk eden her türlü gelir, 600 Gelirler Hesabında izlenir.
Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerleme
farkları dışında, hesaplarda kayıtlı varlık ve yükümlülüklerdeki değer ve miktar değişimlerinden kaynaklanan olumlu farklar gelirler
hesabında izlenir.
Gelir yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen yardımcı hesaptan düşülmek ve ilgili yardımcı hesaba eklenmek
üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir.
1.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) ilçe belediyesince verilen emlak vergisi beyannamesi üzerine mükellef adına 1.300,00 TL emlak vergisi tahakkuk ettirilmiştir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
1.300,00
1.300,00
a) Emlak vergisinin 1.taksiti 2863 sayılı Kültür ve Tabiat
Varlıklarını Koruma Kanununun 12.maddesi gereğince hesaplanan %10 “kültür varlıklarını korunmasına katkı pa2013 | 247
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
yı”160 ile birlikte vadesi içerisinde ilçe belediyesinin veznesine ödenmiştir.
100 Kasa Hesabı
780,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
650,00
362 Fon ve Diğer Km İd.Ad.Yp.Th.Hs.
130,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
650,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
650,00
Örnek 2: Denetim elemanlarınca (V) Sinemasına ait işlemlerin
incelenmesinden geçmiş döneme ait biletlerle ilgili bildirimlerin yapılmadığı ve eğlence vergilerinin hesaplanarak Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğüne yatırılmadığı; söz konusu döneme ait eğlence vergilerinden %25 Belediye payının 48.390,00 TL olduğu tespit edilmiştir.
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
48.390,00
600 Gelirler Hesabı
48.390,00
a) Takipteki eğlence vergisinin 8.390,00 TL’si hesaplanan
4.245,00 TL gecikme zammı161 ile beraber tahsil edilmiştir.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
4.245,00
600 Gelirler Hesabı
100 Kasa Hesabı
4.245,00
12.635,00
121 Gelirlerden Takipli Hesabı
8.390,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
4.245,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
12.635,00
12.635,00
Örnek 3: Proje Özel Hesabının bakiyesini oluşturan 382.000 $
31.05.2008 tarihinde döviz kurunun 1,400 TL olması nedeniyle 0,100
TL döviz kuru farkı üzerinden yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
160
Belediyelerin görev alanlarında kalan kültür varlıklarının korunması ve değerlendirilmesi
amacıyla kullanılmak üzere tahakkuk eden emlak vergisinin %10'u nispetinde "Taşınmaz Kültür
Varlıklarının Korunmasına Katkı Payı" tahakkuk ettirilir ve ilgili belediyesince emlak vergisi ile
birlikte tahsil edilir.
161 Gecikme zammı, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun
51.maddesine göre hesaplanmaktadır.
248 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
104 Proje Özel Hesabı
38.200,00
600 Gelirler Hesabı
630 Giderler Hesabı
38.200,00
38.200,00
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
38.200,00
Örnek 4: Döviz hesabında bulunan kuruma ait 70.000 Avro için
ay sonunda yeniden değerleme yapılmıştır. Bir ay öncesine göre 1
avroluk kur 0,08 TL yükselmiştir.
105 Döviz Hesabı
5.600,00
600 Gelirler Hesabı
5.600,00
Örnek 5: Müze envanterinde kayıtlı değeri 120.000,00 TL olan bir
adet elyazması varak, yapılan müzayedede 840.000,00 TL bedelle
satılmıştır.
Öncelikle kayıtlı değer ile satış değeri arasındaki olumlu farkın
hesaplara alınması gerekir.
117 Menkul Varlıklar Hesabı
720.000,00
600 Gelirler Hesabı
720.000,00
Şimdi ise satış işlemini muhasebeleştirelim.
102 Banka Hesabı
840.000,00
117 Menkul Varlıklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
840.000,00
840.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
840.000,00
Örnek 6: Ressam (A), bir yıl süreyle sanat müzesinde sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki
adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların rayiç
değeri 187.000,00 TL’dir.
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn Hs
125.000,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
117 Menkul Varlıklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
125.000,00
187.000,00
187.000,00
Örnek 7: Memur (A)’ya 15 Haziran döneminde özel hizmet tazminatının 10 puan fazla hesaplanması nedeniyle 48,87 TL fazla maaş
ödenmiştir. Fazla ödenen tutarın iadesi ile ilgili yazı memur (A) ya 20
Haziran tarihinde tebliğ edilmiştir.
2013 | 249
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
140.01162 Kişilerden Alacaklar Hesabı
48,87
600 Gelirler Hesabı
48,87
Memur (A) kendisine fazla ödenen tutarı, 10 Temmuz tarihinde
genel hükümlere göre hesaplanan 2,40 TL faizi ile beraber vezneye
yatırmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
2,40
600 Gelirler Hesabı
2,40
100 Kasa Hesabı
51,27
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
51,27
805 Gelir Yansıtma Hesabı
51,27
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
51,27
Örnek 8: 15 Aralık maaş bordrosunda Mühendis (A)’dan %16
emekli keseneğinin 45,00 TL, %20 kurum karşılığının da 60,00 TL
fazla kesildiği ve emekli sandığına gönderildiği 25 Aralık tarihinde
fark edilmiş, fazla kesilen emekli kesenekleri ile ilgili Sosyal Güvenlik
Kurumuna yazı yazılmıştır.
140.01 Kişilerden Alacaklar Hesabı163
60,00
140.02 Kişilerden Alacaklar Hesabı164
45,00
600 Gelirler Hesabı
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
60,00
6,75
165
333 Emanetler Hesabı
38,25
Örnek 9: (A) dairesi taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin kişisel
kusuru nedeniyle kayıtlı değeri 3.500,00 TL, rayiç değeri ise 4.250,00
TL olan bilgisayar sarf malzemesi kullanılamaz hale gelmiştir.
630 Giderler Hesabı
3.500,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
162
3.500,00
4.250,00
4.250,00
Tahsilinde bütçeye gelir kaydedilecek olan
Sosyal Güvenlik Kurumu adına
164 Sosyal Güvenlik Kurumu adına
165 Fazla kesilen %16 emekli keseneğinin gelir vergisi matrahından düşülmesi nedeniyle eksik
alınan gelir vergisinin memurdan tahsili gerekmektedir.
163
250 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
Örnek 10: Yılsonunda yapılan demirbaş envanterinde o yıl içinde alınan kayıtlı değeri 160,00 TL olan bir adet bilgisayar harici hard
diski bulunamamıştır. Harici hard diskin rayiç değeri 105,00 TL’dir.
630 Giderler Hesabı
160,00
255 Demirbaşlar Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
160,00
105,00
600 Gelirler Hesabı
105,00
Örnek 11: Hurdaya ayrılan 125,00 TL tutarındaki fotokopi kâğıtları 140,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır.
100 Kasa Hesabı
140,00
157 Diğer Stoklar Hesabı
125,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
15,00
140,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
140,00
Örnek 12: (A) Hipermarketi, hayvanlara barınak yapımı için Şehir Hayvanat Bahçesi Müdürlüğüne fatura tutarı 13.500,00 TL olan
malzeme bağışlamıştır.166
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
13.500,00
600 Gelirler Hesabı
13.500,00
Örnek 13: Maliyet Bedeli 3.000,00 TL olan ticari mal 3.500,00
TL’ye satılmıştır.
102 Banka Hesabı
4.130,00
153 Ticari Mallar Hesabı
3.000,00
600 Gelirler Hesabı
500,00
391 Hesaplanan KDV Hesabı
630,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
4.130,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
4.130,00
Örnek 14: Ay sonunda yapılan değerlemede kurum malı iki adet
cumhuriyet altınının 19,00 TL değer kazandığı tespit edilmiştir.
217 Menkul Varlıklar Hesabı
600 Gelirler Hesabı
19,00
19,00
166
Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda
5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye
gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir.
2013 | 251
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 15: Kişi malı olarak yerel yönetim muhasebe kayıtlarında
yer alan 23.000,00 TL tutarındaki menkul varlık, kişinin ölmesi ve
mirasçılarının da olmaması nedeniyle mahkeme kararıyla yerel yönetime bırakılmıştır.
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn Hs
23.000,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
217 Menkul Varlıklar Hesabı
23.000,00
23.000,00
600 Gelirler Hesabı
23.000,00
Örnek 16: Vatandaş (H), rayiç değeri 90.000,00 TL olan bir arsayı
yerel yönetime bağışlamıştır.167
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
90.000,00
600 Gelirler Hesabı
90.000,00
Örnek 17: Vakıflar Bölge Müdürlüğünce rayiç değeri 320.000,00
TL olan bir adet bina şehir halkına hizmet vermek üzere bedelsiz olarak yerel yönetime bırakılmıştır.
252 Binalar Hesabı
320.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
320.000,00
320.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
320.000,00
Örnek 18: Kayıtlı değeri 250.000,00 TL, birikmiş amortismanı
225.000,00 TL olan bir adet bina hizmet gereği yıkılmıştır. Ortaya çıkan arsanın takdiri değeri 120.000,00 TL’dir.
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
120.000,00
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
225.000,00
252 Binalar Hesabı
250.000,00
600 Gelirler Hesabı
95.000,00
Örnek 19: Belediye sağlık merkezine ait kayıtlı değeri 8.000,00
TL, birikmiş amortismanı 3.200,00 TL, yeniden değerleme farkı 600,00
TL olan bir adet cihaz, görevlilerin kusuru nedeniyle kullanılamaz
hale gelmiştir. Cihazın rayiç değeri 9.000,00 TL’dir.
257 Birikmiş Amortisman Hesabı
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
167
3.200,00
600,00
Nakdi bağış haricindeki – şarta bağlanmayan – ayni bağışlar ile varlık niteliğindeki bağışlarda
5018 sayılı Kanunun 40 ncı maddesinin 2 nci fıkrasında yapılan değişiklik çerçevesinde bütçeye
gelir kaydının yapılmaması, yalnızca gelir kaydının yapılması gerekmektedir.
252 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
630 Giderler Hesabı
4.200,00
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
8.000,00
9.000,00
600 Gelirler Hesabı
9.000,00
Örnek 20: Bir ay önce ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak kaydedilen 2.360,00 TL’nin aslında taşınmaz mal kira geliri olduğu sonradan anlaşılmıştır.
120.01.03.09.53168 Glr.Alc.Hesabı
2.360,00
120. 03.06.01.99169 Glr.Alc.Hesabı
800.01.03.09.53 Bütçe Gelirleri Hesabı
2.360,00
2.360,00
800.03.06.01.99 Bütçe Gelirleri Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
2.360,00
2.360,00
2.360,00
Örnek 21: Dönem sonunda gelirler hesabının alacak bakiyesi
olan 1.873.926,00 TL faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
1.873.926,0
600 Gelirler Hesabı
0
1.873.926,0
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
0
2- 630 GİDERLER HESABI
Bütçe ile ilgili olsun veya olmasın içinde bulunulan faaliyet dönemi ile ilgili olarak tahakkuk ettirilen her türlü gider, 630 Giderler
Hesabında izlenir.
Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların yeniden değerleme
farkları dışında, hesaplarda kayıtlı varlık ve yükümlülüklerdeki değer ve miktar değişimlerinden kaynaklanan olumsuz farklar giderler
hesabında izlenir.
Gider yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen yardımcı hesaptan düşülmek ve ilgili yardımcı hesaba eklenmek üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir.
Giderler hesabından ödenmesi gereken bir ödeme daha vardır
ki, konu henüz yeni olduğu için üzerinde durmakta ve muhasebeleştirilmesi ile ilgili örnek vermekte yarar görüyoruz.
168
169
İlan ve reklam vergisi
Diğer taşınmaz kira gelirleri
2013 | 253
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bilindiği gibi,5449 sayılı Kalkınma Ajanslarının Kuruluşu, Koordinasyonu ve Görevleri Hakkında Kanun 08.02.2006 tarih ve 26074
sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
5449 sayılı Kaunun 19 ncu maddesi ile kalkınma ajansı kurulan
bölgelerdeki il özel idarelerinin bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden tahsisi mahiyetteki gelirler ile genel, katma ve özel
bütçeli kuruluşlardan alınan yardım kalemleri hariç tutulmak üzere
bindebeş; belediyelerin bir önceki yıl gerçekleşen bütçe gelirleri üzerinden borçlanma ve tahsisi mahiyetteki gelir kalemleri hariç tutulmak üzere bindebeş oranında kalkınma ajansı için pay ödenmesi yükümlülüğü getirilmiştir.
Kalkınma ajanslarına kesinleşmiş bütçe gelirleri – kesin hesapla
karara bağlanan bütçe geliri – üzerinden yapılacak %0,5 pay ödemelerinin 630 Giderler Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Kalkınma
ajansı payının bir defada ödenememesi halinde mevcut hesap planımıza göre kayıt ve takip için en uygun hesabın 320 Bütçe Emanetleri
Hesabı olduğu görülmektedir. Bununla birlikte 363 Kamu İdareleri
Payları Hesabı, bu tür pay ödemelerinin kaydı için daha uygun görülmekle birlikte muhasebe yönetmeliklerinde hesap tanımının değiştirilmesi gerekmektedir. Ancak ayrılan payların, Kanunun 19 ncu
maddesinin son fıkrası hükmü gereğince haziran ayının sonuna kadar ajansın hesabına aktarılması gerektiği de unutulmamalıdır. Bu
süre zarfında ödenmeyen ajans paylarının ilgili yerel yönetimin genel
bütçe vergi gelirlerinden aldığı paylardan Maliye Bakanlığı veya İller
Bankasınca kesinti yapılması suretiyle tahsili öngörülmüştür.
Diğer taraftan, bazı yerel yönetimlerin kalkınma ajansı paylarını
ödemek için meclislerinden karar aldıkları görülmektedir. Sözkonusu
yükümlülük kanundan kaynaklandığından, idarelerin ve onların karar veyahutta yönetim organlarının takdir hakkı ve yetkisi bulunmadığından bu tür uygulamalar son derece yersizdir.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (R) Belediyesi kesin hesabın meclis onayından geçmesinden sonra önceki döneme ilişkin gerçekleşen bütçe gelirlerinden
borçlanma, kredi ve hibe nitelikli gelirleri düştükten sonra kalan kesinleşmiş gelirinin 110.540.000,00.- TL olduğunu tespit etmiş ve bu
tutar üzerinden bölgesindeki kalkınma ajansı için %0,5 (binde beş)
pay ayırmıştır.
630 Giderler Hesabı
320 Bütçe Emanetleri Hs.
254 | 2013
552.700,00
552.700,00
FAALİYET HESAPLARI
830 Bütçe Giderleri Hesabı
552.700,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
552.700,00
a) Kalkınma ajansı payının 400.000,00.-TL’si haziran ayı
içerisinde ödenmiştir.
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
400.000,00
103 Verilen Çek ve Gönde Emr Hs
400.000,00
b) Kalkınma ajansının kalan payının İller Bankasınca eylül ayında belediyeye gönderilen 930.000,00.-TL’den
mahsup edildiği bildirilmiştir.
102 Banka Hesabı
777.300,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
152.700,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
930.000,00
930.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
930.000,00
Örnek 2: (G) İl Özel İdaresi cari işlemlerdeki nakit sıkıntısı nedeniyle İller Bankasından 10 ay vadeli 780.000,00 TL kredi almıştır.
102 Banka Hesabı
780.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
780.000,00
a) Kredinin ilk taksiti 1.755,00 TL faizi ile beraber ödenmiştir.
300 Banka Kredileri Hesabı
630 Giderler Hesabı
78.000,00
1.755,00
103 Verilen Çek ve Gön. Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
79.755,00
1.755,00
1.755,00
Burada dikkat edilmesi gereken husus, bütçe giderlerine kaydın
yalnızca ödenen faizle sınırlı olacağıdır. Kredinin kendisiyle varlık
edindik veya borç ve yükümlülüklerimizi ödedik. Dolayısıyla bu işlerle ilgili kayıtları yaparken zaten bütçe giderleri ile bağlantısını
kurduk.
2013 | 255
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 3: 30.06.2008 tarihinde hesapta bulunan 382.000 $’in yeniden değerlemesi sırasında döviz kurunun 1,400 TL’den 1,250 TL’ye
gerilediği görülmüştür.
630 Giderler Hesabı
57.300,00
104 Proje Özel Hesabı
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
57.300,00
57.300,00
600 Gelirler Hesabı
57.300,00
Örnek 4: (Y) ilçe özel idaresi, 820,00 TL telefon kullanım ücreti
faturası, 1.300,00 TL asansör bakım onarım ücreti faturası ve 2.500,00
TL kırtasiye malzemesi bedelini ödenek yokluğu nedeniyle ödeyememiştir.
630 Giderler Hesabı
2.120,00
150 İlk Madde ve Malzemeler Hesabı
2.500,00
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
4.620,00
Örnek 5: Kadın Sığınma Evlerinin Yaygınlaştırılması Projesi
kapsamında AB’den hibe şeklinde sağlanan kaynaktan yaptırılan
bina için yüklenici (C) Şirketi (KDV hariç) 52.000 Avro hak ediş getirmiştir. 1 Avro = 1.90 TL
252 Binalar Hesabı
98.800,00
106 Döviz Gön.Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
98.800,00
98.800,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
106 Döviz Gön.Emr. Hs.
98.800,00
98.800,00
104 Proje Özel Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılık Hs.
98.800,00
98.800,00
920 Gider Taahhütleri Hs
98.800,00
Örnek 6: (F) ilçe belediyesince (A) firmasına KDV Hariç 3.400,00
TL eğitim bedeli ödemesi yapılmıştır.
630 Giderler Hesabı
4.012,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
26,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
256 | 2013
3.986,00
4.012,00
4.012,00
FAALİYET HESAPLARI
Örnek 7: Bir ay önce Memur (A)’ya yapılan 347,00 TL yurtiçi geçici görev yolluğu ödemesinin yanlışlıkla telefon kullanım ücreti olarak giderleştirildiği anlaşılmıştır.
630.03.03.01.01170 Giderler Hesabı
347,00
630.03.05.02.02171 Giderler Hesabı
830.03.03.01.01 Bütçe Giderleri Hesabı
347,00
347,00
830.03.05.02.02 Bütçe Giderleri Hs
835 Gider Yansıtma Hesabı
347,00
347,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
347,00
Örnek 8: (S) Daire Başkanlığı üç aylık dönem sonunda tüketmiş
olduğu 960,00 TL tutarında ilk madde ve malzemeyi liste halinde
muhasebe birimine bildirmiştir.
630 Giderler Hesabı
960,00
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
960,00
Örnek 9: Kayıtlı değerleri 1.800.000,00 TL olan taşıtlar için % 10
amortisman ayrılmıştır.
630 Giderler Hesabı
180.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı
180.000,00
Örnek 10: (H) Belediyesince 2008 yılı bütçe gelirlerinden ayrılan
İller Bankası ortaklık payı olan 96.000,00 TL İller Bankasının banka
hesabına yatırılmak suretiyle ödenmiştir.
630.05.08.09.51 Giderler Hs
96.000,00
103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hs
830.05.08.09.51 Bütçe Giderleri Hs
96.000,00
96.000,00
835 Gider Yansıtma Hs
96.000,00
Örnek 11: Mahsup dönemine devreden 670,00 TL harcama yetkilisi mutemedi avansı mahsup dönemi içinde kapatılmıştır.
630 Giderler Hesabı
670,00
165 MDA Avans ve Krediler Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
170
171
670,00
670,00
670,00
Yurtiçi geçici görev yolluğu gideri
Telefon abonelik ve kullanım ücreti giderleri
2013 | 257
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 12: Memur (A)’ya fazla aylık ödenmesi nedeniyle
05.03.2008 tarihinde kişilerden alacaklar hesabına alınan 540,00 TL,
memurun vefatıyla birlikte tahsil imkânı kalmadığına kanaat getirilerek 14.02.2009 tarihinde silinmiştir.172
630 Giderler Hesabı
540,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
540,00
Örnek 13: (H) İlçe Belediyesi, tahsil ettiği vergi gelirlerinden Büyükşehir Belediyesi payı olarak 46.300,00 TL ayırmıştır.
630 Giderler Hesabı
46.300,00
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
46.300,00
46.300,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
46.300,00
Örnek 14: Dönem sonunda giderler hesabının 2.117.349,00 TL
olan borç bakiyesi faaliyet sonuçları hesabına atılmıştır.
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
630 Giderler Hesabı
2.117.349,00
2.117.349,00
3- 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI
Bir faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesaplarında kayıtlı tutarlardan dönem faaliyet sonucunun elde edilmesi için kullanılır.
Bir sonuç hesabıdır.
Faaliyet sonuçları hesabı yalnızca dönem sonlarında faaliyet hesaplarından faaliyet sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır ve bu
işlemler sonucunda ortaya çıkan alacak/borç bakiyesi, dönem olumlu/olumsuz faaliyet sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılır.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Faaliyet sonuçları ile ilgili olarak dönem sonunda aşağıdaki kayıtlar yapılmıştır:
a) Gelirler hesabının alacak bakiyesi olan 1.873.926,00 TL faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
172
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 79 maddesi mücbir sebeplerle tahsil
imkanı kalmayan alacakların silinmesi konusunu düzenlemiştir. Her yıl merkezi yönetim bütçe
kanununun (İ) cetvelinde gösterilen limite kadar üst yöneticilerin tahsil imkanı kalmayan alacakları silme yetkisi bulunmaktadır. Bu limit aşan miktarların ise yine merkezi yönetim bütçe kanununa
ekli cetvellerde gösterilmesi, yani kanunlaşması gerekmektedir.
258 | 2013
FAALİYET HESAPLARI
600 Gelirler Hesabı
1.873.926,00
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
1.873.926,00
b) Giderler hesabının 2.117.349,00 TL olan borç bakiyesi faaliyet sonuçları hesabına atılmıştır.
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
2.117.349,00
630 Giderler Hesabı
2.117.349,00
c) Faaliyet sonuçları hesabının borç bakiyesi olan 243.423,00
TL dönem olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılarak
sonuç hesabı kapatılmıştır.
591Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hs
243.423,00
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
243.423,00
Örnek 2: Gelir ve gider hesaplarının aktarılmasından sonra faaliyet sonuçları hesabı 152.107,00 TL alacak bakiyesi vermiştir.
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
590 Dönem Olumlu Faaliyet Snçlr Hs
152.107,00
152.107,00
2013 | 259
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
260 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
SEKİZİNCİ BÖLÜM
BÜTÇE HESAPLARI
2013 | 261
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
262 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
SEKİZİNCİ BÖLÜM
BÜTÇE HESAPLARI
Kurumların bütçe gelir ve bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve bütçe uygulama sonuçlarının
üretilmesi için kullanılır.
Bütçe hesapları ile ilgili yardımcı hesaplarda, kurumların analitik bütçe kodlamasına uygun olarak hazırlanmış ve bütçelerinde yer
verilmiş ekonomik kodlar kullanılır.
Ayrıca bütçe hesaplarıyla ilgili bilanço ve nazım hesapların
(ödenek, gelirlerden alacaklar, avanslar gibi) yardımcı hesap kodları
da bütçe hesaplarının yardımcı hesap kodlarına paralel düzenlenmiştir.
Bütçe hesapları aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır:
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
1- 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
Yürürlükteki mali mevzuatımız gereği gelir ve giderler tahakkuk
ettirildikleri yılın faaliyet hesaplarında gösterilmekle (tahakkuk esası)
birlikte bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri de ödendiği yılda
muhasebeleştirilmekte, yani bütçe hesaplarıyla ilişkilendirilmektedir.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanununun 23 ncü maddesi ile
5393 sayılı Belediye Kanununun 59 ncu maddesi ve 5302 sayılı İl Özel
İdaresi Kanununun 42 nci maddesinde sayılan yerel yönetim gelirleri
aynı zamanda kurumun bütçe gelirlerini oluşturmaktadır.
Yerel yönetim gelirlerinin önemli bir kısmı merkezi yönetim
vergi gelirlerinden alınan paylardan oluşmaktadır. Öyle diyebiliriz
ki, yerel yönetimlerin diğer gelirleri merkezi yönetim vergi gelirlerinden alınan payların yanında önemsiz bir tutar olarak kalmaktadır.
2013 | 263
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu da yerel yönetimlerin gelirlerini tahsil etmede isteksiz davranmaları veya tahakkuk – tahsilat gibi gelir birimlerine fazla önem vermemeleri sonucunu doğurmaktadır.
6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanununun 4
üncü maddesinde yerel yönetimlerin İLBANK’ın sermayesine ne
oranda katılacakları düzenlenmiştir.
1.1.Yerel Yönetim Gelirlerinden Ayrılacak İller Bankası Payı
Bilindiği gibi, yerel yönetim gelirlerinden İller Bankasına pay ayrılmaktadır. Ancak 4759 sayılı İller Bankası Kanunu, 08.02.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6107 sayılı İller Bankası Anonim Şirketi Hakkında Kanun’la yürürlükten kaldırılmış, daha önce “Genel Müdürlük” şeklinde teşkilatlanmış bulunan İller Bankası “A:Ş.” Olarak yeniden yapılandırılmıştır. 6107 sayılı Kanunun 4 ncü maddesi ile yerel
yönetimler tarafından karşılanacak olan sermayeye katılma payları
yeniden düzenlenmiştir. Sözkonusu düzenlemeye göre:
 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe
Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanuna göre
her ay Maliye Bakanlığı ve İller Bankası tarafından dağıtılacak vergi gelirleri paylarının toplamı üzerinden aylık
olarak yüzde iki oranında kesilecek miktarlar.
Kanunda yerel yönetimlerin ortaklık paylarından oluşan sermayenin işletilmesinden elde edilen karın dağıtılacağı veya harcanmak
üzere tahsis edileceği yerler bir bir sayılmıştır. Mevcut düzenlemeye
göre karların ortaklık payı yatıran yerel yönetimlere ödenmesi olasılığı bulunmamaktadır. İşin doğrusu yatırılan ortaklık paylarını yerel
yönetimlerin geri isteme hakkı da bulunmamaktadır. Ancak yerel
yönetimler, İller Bankasındaki sermaye paylarını kredi kullandıkları
zamanlar teminat olarak gösterebilmektedir. Her ne kadar, Kanun bu
yatırılan tutarları ortaklık payı olarak tanımlıyor ise de ticaret hukukunda tanımlandığı anlamıyla ödenen bu payları, sermayeye katılım
payı olarak kabul etmek ne derece doğru olur? Bununla birlikte, ödenen ortaklık paylarını başka bir statüye oturtmak da tartışmalı olacaktır. Bu belirsizlik, ortaklık paylarının ödemeyi yapan yerel yönetimlerce muhasebeleştirilmesi konusunda da kendini göstermiştir.
Yerel yönetimlerin bütçe ve muhasebe yönetmeliğinde bu konuya
değinilmemiştir. Ancak detaylı hesap planında 630 Bütçe Giderleri
Hesabında “05.08.09.51İller Bankasına Verilen Paylar” detay kodu
açılmıştır. Dolayısıyla yerel yönetimlerin nakden veya merkezi yönetim vergi gelirlerinden kesinti yapılması suretiyle ödedikleri payları
264 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
giderler hesabına kaydetmeleri gerekmektedir. Her ne kadar, ödenen
payların sermayeye katılım payı niteliğinde olduğu, bu nedenle 240
Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına kaydedilmesi gerektiğini savunanlar var ise de kanaatimizce bu payları geri alma veya
kar payından yararlanma olasılığı olmadığı için gider olarak değerlendirmek daha yerinde bir yaklaşım olur. Bu nedenle, İller Bankası
ortaklık paylarının giderler hesabına kaydedilmesi gerekir, Yönetmeliğin de istediği budur.
Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâtlar da
800 Bütçe Gelirleri Hesabında izlenmektedir.
Bütçe gelir cetvelindeki ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak
yardımcı hesaplara ayrılır.
Yardımcı hesaplarına ait hata düzeltmeleri, yanlış kaydedilen
yardımcı hesap kodundan düşülmek ve ilgili yardımcı hesap koduna
eklenmek üzere düzenlenecek muhasebe işlem fişi ile muhasebe kaydı yapılmak suretiyle gerçekleştirilir.
Bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarlar karşılığında gelir yansıtma hesabı kullanılır.
Bütçe gelirleri hesabının bakiyesi ile bütçe gelirlerinden ret ve
iadeler hesabının bakiyesi arasındaki fark, gelir yansıtma hesabının
bakiyesine eşittir.
Yabancı paralar ile yapılan işlemlerden doğan lehte kur farkları,
gelirler hesabına ve bütçe gelirleri hesabına kayıt yapılır.
Bütçe gelirleri hesabı, bütçe ile paralellik gösteren önemli bir hesaptır. Bu nedenle bütçe gelirleri hesabının borcuna gelişi güzel kayıtlar yapılmamalıdır. Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği
bütçe gelirleri hesabının borcuna yapılacak kayıtları tek tek saymıştır.
1.2.Bütçe Gelirleri Hesabına Borç Kaydedilecek Tutarlar
 Başka hesaplara kaydedilmesi gerekirken yanlışlıkla bütçe
gelirleri hesabına alacak kaydedilen tutarların düzeltme işlemleri.
 Çekle yapılan bütçe geliri tahsilâtında çekin yılı içinde karşılıksız çıkması durumunda yapılacak muhasebe kayıtları.
(Yılı geçtikten sonra 810 hesabı kullanılacaktır)
 Özel ödenek kaydedilen tutarların yılsonunda harcanmayan kısımlarının ertesi yıla devri işlemleri.
 Özel gelir ve özel ödenek kaydedilen tutarlardan şartların
oluşmaması nedeniyle bütçeye gelir kaydedilenler.
2013 | 265
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Hesabın yardımcı hesap kodları arasında yapılan hataların
düzeltilmesi işlemleri.
1.3.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (Ş) merkez ilçe belediyesi için hesaplanan merkezi hükümet vergi geliri payı toplamı 700.000,00 - TL’dir.
Bu tutardan 32.000,00 TL İller Bankasından alınan kredi borcunun anaparası,
3.200,00 - TL kredilerden işlemiş faiz borcu, (2.300,00 TL’si geçmiş dönemlere ait; 900,00- TL’si cari döneme ait)
68.000,00.- TL merkezi hükümete vadesi geçmiş ve taksitlendirilmiş vergi borcu,
41.000,00 - TL SSK Prim Borcu,
29.000,00 - TL Mahalli İdare Birlikleri (Birikmiş) Aidatı,
103.000,00 TL İller Bankası ortaklık payı,
Kesintileri yapıldıktan173 sonra geri kalan 423.800,00 - TL belediyenin hesabına aktarılmış ve ilçe belediyesine de yazı ile bilgi verilmiştir. (Ş) merkez ilçe belediyesinin muhasebe kaydını yapınız.
300.01 Banka Kredileri Hs
630.04.02.09.01
174
Giderler Hs
630.05.08.09.51 Giderler Hs
381.04.02.09.01 Gider Tahakkukları Hs
32.000,00
900,00
103.000,00
2.300,00
368 VGET Vergi ve Dğ Yükümlülükler Hs
68.000,00
361 Ödenecek SGK Hs
41.000,00
363.05.04 Kamu İdareleri Payları Hs
29.000,00
102 Bankalar Hs
600 Gelirler Hesabı
173
423.800,00
700.000,00
İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında
Kanunun 7 inci maddesi gereğince, 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında
Kanun hükümlerine göre takip edilen Devlete olan borçları, 28.3.2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu
Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında tanımlanan Hazine
alacağı niteliğindeki borçları, İller Bankasına olan borçları ile sosyal güvenlik kuruluşlarına olan
borçlarına karşılık, bu idareler adına her ay genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden
ayrılacak tutardan, alacaklı idarelerin talebi üzerine, ilgisine göre Maliye Bakanlığı veya İller
Bankası tarafından kesinti yapılarak alacaklı idarelere ödenir.
Genel bütçe vergi gelirleri tahsilâtı toplamı üzerinden, il özel idareleri ve belediyeler adına aylık
olarak ayrılacak tutardan yapılacak kesintilerin toplamı, hiçbir şekilde ayrılan tutarların toplamının yüzde 40’ını aşamaz.
174 Ulusal para cinsinden diğer iç borç faiz giderleri
266 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
805 Gelir Yansıtma Hs
700.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hs
830.04.02.09.01 Bütçe Giderleri Hs
830.05.08.09.51 Bütçe Giderleri Hs
700.000,00
900,00
103.000
,00
103.900
,00
Yukarıda verilen örnekte, İller Bankasına olan kredi anapara ve
işlemiş faiz borçlarının daha önceden muhasebe kayıtlarına alınmış
olduğu varsayılarak çözüm yapılmıştır. Ancak birçok mahalli idarede
bu tür borçların muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve devirlerde de
görülmediği bilinmektedir. Bu nedenle, İller Bankasından kullanılan
krediye ilişkin daha önce yapılmış herhangi bir kayıt yoksa öncelikle
borç envanteri yapılması yani kayıtlarda olmayan kredinin Net Değer
Hesabı aracılığıyla hesaplara alınması, daha sonra yukarıdaki örneklerin çözümünde olduğu gibi hesaplardan çıkarılması gerekir.
Örnek 2: (E) Özel İdaresince 250,00 TL şartname bedeli tahsil
edilmiştir.
835- Gider Yansıtma Hs
100 Kasa Hesabı
250,00
600 Gelirler Hesabı
805 Bütçe Gelirleri Hesabı
250,00
250,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
250,00
Örnek 3: Tahakkuk eden 540,00 TL ilan ve reklam vergisi vadesinde tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
540,00
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
540,00
540,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
540,00
Örnek 4: Memur (A)’ya yanlışlıkla fazla ödendiği için kişilerden
alacaklar hesabına kaydedilen alacak, faizi ile beraber 230,00 TL olarak tahsil edilmiştir.
100 Kasa Hesabı
230,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
230,00
230,00
230,00
2013 | 267
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Örnek 5: 20 Temmuz 2008 tarihinde ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak alınan ve takas için bankaya gönderilen 1.800,00 TL tutarında çek karşılıksız çıkmıştır.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
1.800,00
101 Alınan Çekler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
1.800,00
1.800,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.800,00
Örnek 6: Harcanamayan 1.280,00 TL özel gelir dönem sonunda
devretmiştir.
600 Gelirler Hesabı
1.280,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
1.280,00
1.280,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.280,00
Örnek 7: Memur yolluğu olarak tahsil edilen 500,00 TL’nin yanlışlıkla tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtı olarak kaydedildiği takip
eden ay içerisinde anlaşılmıştır.
600 Gelirler Hesabı
500,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
500,00
500,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
500,00
Örnek 8: Bir ay önce ilan ve reklam vergisi tahsilâtı olarak kaydedilen 2.360,00 TL’nin aslında taşınmaz mal kira geliri olduğu sonradan anlaşılmıştır.
120.01.03.09.53175 Gelirlerden Alacaklar Hs.
120. 03.06.01.99
176
2.360,00
Gl.den Alc.Hs.
800.01.03.09.53 Bütçe Gelirleri Hesabı
2.360,00
2.360,00
800.03.06.01.99 Bütçe Gelirleri Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
2.360,00
2.360,00
2.360,00
Örnek 9: Dönem sonunda bütçe gelirleri hesabının alacak bakiyesi olan 209.391.500,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır.
175
176
İlan ve reklam vergisi
Diğer taşınmaz kira gelirleri
268 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
209.391.500,00
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
209.391.500,00
2- 805 GELİR YANSITMA HESABI
Faaliyet hesapları veya ilgili bilanço hesaplarına kaydedilen tutarların ilgisine göre bütçe gelirleri hesabı veya bütçe gelirlerinden ret
ve iadeler hesabına yansıtılması için kullanılır.
Bütçe gelirleri hesabı ile bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına alacak yazılan tutarlar, gelir yansıtma hesabına borç kaydedilir;
bütçe gelirleri hesabı ile bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabına
borç yazılan tutarlar, gelir yansıtma hesabına alacak kaydedilir. Gelir
yansıtma hesabı, -dönem sonunda yapılacak kapanış kaydının dışında- yalnızca bu iki hesapla karşılıklı olarak çalışır.
2.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (D) Belediyesince bina emlak vergisi ikinci taksitinden
fazla tahsil edilen 130,00 TL mükellefe iade edilmek üzere emanete
alınmıştır.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
130,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
130,00
130,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
130,00
a) Fazla tahsil edilen emlak vergisine ait yukarıdaki düzeltme kaydının (detay bazında) yanlışlıkla lojman kira gelirleri yardımcı hesabına kaydedildiği fark edilmiştir.
810.01.02.09.51177Büt.Gel.Ret ve İadeler Hs
130,00
810.03.06.01.01178Büt.Gel.Ret ve İad.H
120. 01.02.09.51 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
130,00
130,00
120. 03.06.01.01 Gelirlerden Alc. Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
130,00
130,00
130,00
Örnek 2: Harcanamayan 1.280,00 TL özel gelir dönem sonunda
devretmiştir.
177
178
Bina emlak vergisi
Lojman kira geliri
2013 | 269
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
600 Gelirler Hesabı
1.280,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
1.280,00
1.280,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.280,00
Örnek 3: Memur yolluğu olarak tahsil edilen 500,00 TL’nin yanlışlıkla tahakkuksuz bütçe geliri tahsilâtı olarak kaydedildiği takip
eden ay içerisinde anlaşılmıştır.
600 Gelirler Hesabı
500,00
333 Emanetler Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
500,00
500,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
500,00
Örnek 4: Dönem sonunda gelir yansıtma hesabının borç bakiyesini oluşturan 957.305,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak yansıtma hesabı kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
957.305,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
957.305,00
3- 810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI
Bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan tahsilâttan
mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır.
Bütçe gelirleri hesabından yapılacak ret ve iadelerde; muhasebe
birimlerinde “Düzeltme ve İade Belgesi” düzenlenir. Düzeltme ve
İade Belgesinin bir nüshası muhasebe işlem fişine bağlanır.
Ret ve iadelerin bütçe ödenekleri ile bir ilgisi yoktur, yani ret ve
iade bütçe ödenekleri ile ilişkilendirilmeksizin ödenir.
3.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (D) Belediyesince bina emlak vergisi ikinci taksitinden
fazla tahsil edilen 130,00 TL mükellefe iade edilmek üzere emanete
alınmıştır.
120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
130,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
130,00
130,00
130,00
a) Fazla tahsil edilen emlak vergisine ait yukarıdaki düzeltme kaydının (detay bazında) yanlışlıkla lojman kira gelirleri yardımcı hesabına kaydedildiği fark edilmiştir.
270 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
810.01.02.09.51179Büt.Gel.Ret ve İadeler Hs
130,00
810.03.06.01.01 Büt.Gel.Ret ve İd.Hs
130,00
180
120. 01.02.09.51 Gelirlerden Alacaklar Hs
130,00
120. 03.06.01.01 Gelirlerden Alc Hs
805 Gelir Yansıtma Hesabı
130,00
130,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
130,00
Örnek 2: (H) Şirketinden şartname satış geliri olarak 250,00 TL
tahsil edilmesi gerekirken yanlışlıkla 450,00 TL tahsil edildiği takip
eden faaliyet dönemi içinde anlaşılmıştır.
630 Giderler Hesabı
200,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
200,00
200,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
200,00
Örnek 3: Vatandaş (A)’dan para cezası olarak 670,00 TL tahsil
edilmesi gerekirken, takdim tehir hatası yapılarak 760,00 TL tahsil
edildiği aynı dönem içerisinde fark edilmiştir.
600 Gelirler Hesabı
90,00
333 Emanetler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs
90,00
90,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
90,00
Örnek 4: 29.12.2008 tarihinde eğlence vergisi tahsilâtı için alınıp
yılı geçtikten sonra bankaya takasa gönderilen 5.200,00 TL tutarında
çekin karşılıksız çıktığı anlaşılmıştır.
630 Giderler Hesabı
5.200,00
101.02 Alınan Çekler Hesabı
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hs
5.200,00
5.200,00
805 Gelir Yansıtma Hesabı
5.200,00
Örnek 5: Dönem sonunda bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabının borç bakiyesini oluşturan 102.040,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
810 Büt.Gel. Ret ve İadeler Hesabı
179
180
102.040,00
102.040,00
Bina emlak vergisi
Lojman kira geliri
2013 | 271
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
4- 830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
Nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için
kullanılır.
Bütçe gider hesapları, gider bütçesinin ekonomik sınıflandırmasına uygun olarak yardımcı hesaplara ayrılır.
Bütçe giderleri ve geçen yıl bütçe mahsupları hesaplarına kaydedilen tutarlar karşılığında gider yansıtma hesabı kullanılır.
Yabancı para cinsinden yapılan ödemelerde bankaca, kur değişimi dolayısıyla verilen talimattan daha fazla bir tutar aktarıldığı durumlarda, aleyhte oluşan kur farkları her bir işlem için, bütçe giderleri hesabına kaydedilerek giderler hesabına yansıtma işlemi yapılır.
4.1.Muhasebe Birimlerince Ödeme Öncesi Yapılacak İnceleme
Bilindiği gibi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 61 inci maddesi ile muhasebe yetkililerinin ödeme öncesi yapacağı incelemeler dört konu ile sınırlandırılmıştır. Dolayısıyla muhasebe birimleri de ödeme evrakları üzerindeki incelemelerini aşağıda açıklamasını yaptığımız bu dört konuda yapacaktır.
a) Ödemeye İlişkin Belgelerin Tamam Olması: Harcama birimleri kesin ödemelerde ödeme emri belgesi, ön ödemelerinde ise muhasebe işlem fişi düzenleyerek kanıtlayıcı belgelerini bunlara eklemektedir. Harcamanın türüne göre eklenecek kanıtlayıcı belgeler, Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğinde sayılmıştır. Muhasebe birimlerindeki görevliler, kendilerine gelen ödeme evraklarına ekli kanıtlayıcı belgelerin tamam olup olmadığını bu yönetmeliğe
göre belirleyeceklerdir.
Belgelerin tamam olması demek, sadece ismen var olması demek
değildir. Bu belgelerin ilgili mevzuatındaki örneğine uygun olması,181
aslının eklenmesi gerekli durumlarda aslının, aslının eklenmesi zorunluluğu olmayan hallerde yetkili birim veya makamlarca onaylanmış örneklerinin eklenmesi gerekir.
Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliğine göre fatura ve
fatura sayılan belgeler ile taşınır işlem fişlerinin asıllarının eklenmesi
gerekir. Ancak, kaybolma, yırtılma, yanma gibi mücbir sebeplerle
181
Ödeme belgelerine eklenecek evrakların önemli bir kısmının örnekleri Mahalli İdareler Harcama
Belgeleri Yönetmeliğince sayılmıştır. Ancak “ihale onay belgesi” ve doğrudan teminlerde düzenlenen “onay belgesi” gibi belgelerin örnekleri, kamu ihale mevzuatında yer almaktadır. Bunun gibi
istisnai bazı belgelerin örnekleri de kendi mevzuatında yer almış olabilir.
272 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
aslının temin edilemediği hallerde, fatura ve/veya taşınır işlem fişinin onaylı örnekleri eklenmek suretiyle ödeme yapılabilir.182
Diğer kanıtlayıcı belgelerde aslını arama zorunluluğu yoktur.
Harcama birimleri usulüne uygun olarak onayladıkları örnekleri eklemişlerse belgeler tamam temektir.
b) Maddi Hata Bulunup Bulunmadığı: Muhasebe yetkililerinin maddi hataya ilişkin sorumlulukları; bir mali işlemin
muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar, onay,
sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri
belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit
edilmesine esas rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi,
oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış
yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamların muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla
kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme,
ödeme ve göndermeyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan
bu belgeleri düzenleyen ve onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup, muhasebe yetkililerinin bu belgelere
ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla
sınırlıdır.183
Sayıştay Genel Kurulunun 14.06.2007 tarih ve 5189/01 sayılı Kararında kanıtlayıcı belgelerdeki açık ve kolayca görülebilen ve yorum
gerektirmeyen hatalar, maddi hata olarak tanımlanmıştır.
Sayıştay Genel Kurul Kararını Yönetmelikte ayrıntısıyla düzenlenen maddi hata alanlarının niteliğine yönelik açıklama olarak değerlendirmek gerekmektedir.
c) Yetkililerin İmzası: Alım veya yapım için onay verilmesinden alımın yapılmasına, mal ve hizmetin teslim alınmasına, yapım işinin gerçekleştirilmesine kadar ki bütün aşamalarda düzenlenen kanıtlayıcı belgeler üzerindeki imzala182
Böyle durumlarda ödemenin yapılması idarenin takdirindedir. Yönetmelik sadece ruhsat vermiştir. Ancak idarenin de bu ruhsatı kullanmamasının geçerli gerekçeleri olmalıdır. Onaylı faturanın gerçekliği konusunda ciddi şüphelerin var olması gibi.
183 Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik (Madde 29)
2013 | 273
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
rın ve ödeme emri belgesi üzerindeki imzaların tamam olmasından muhasebe yetkilileri sorumludur. İmza eksikliğinden dolayı kamu zararı oluşması durumunda muhasebe
yetkilileri sorumlu tutulmaktadır.
d) Hak Sahibinin Kimliği: Ödeme; gerçek kişilerde alacaklıya veya duruma göre vekiline, velisine, vasisine veya mutemedine; alacaklının ölümü halinde varislere; tüzel kişilerde ise kanuni temsilcilerine veya bunların tayin ettikleri
vekillere; kayyım tayinini gerektiren durumlarda kayyıma
yapılabilmektedir.184
Günümüzde ödemelerin büyük bir kısmı alacaklının banka hesabına aktarma yapmak suretiyle yapıldığından alacaklının kimliği
konusunda muhasebe birimler çok daha rahattır. Ancak hesaben aktarmalarda esas alacaklının dışındaki kişilere yapılacak ödemelerde
de gerekli belgelerin aranılmasına dikkat edilmelidir.
Aşağıda sayılan belgeler, hak sahibinin kimliğini tespit etmek
için aramamız zorunlu olan belgelerdir.
 Vekillere yapılacak ödemelerde, noterce düzenlenmiş
vekâletnamenin aslı veya noterce onaylanmış örneği.
 Velilere yapılacak ödemelerde, veli ve çocukların nüfus
cüzdanlarının onaylı suretleri; mahkemece tayin edilmiş
velilere yapılacak ödemelerde mahkeme ilamı.
 Vasilere yapılacak ödemelerde, vasi tayinine ilişkin mahkeme ilamı.
 Varislere yapılacak ödemelerde, veraset ilamı.
 Tüzel kişilerin alacaklarının kanuni temsilcilerine ödenmesinde, noterce onaylı imza sirküleri ile ilgilinin tahsile yetkili olduğunu gösteren belge.
 Kayyımlara yapılacak ödemelerde, kayyım tayinine ilişkin
mahkeme ilamı.
 Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere alındı karşılığı yapılacak ödemelerde, dairesince verilmiş, ilgilinin tatbiki imzasını içeren yetki belgesi.
 Herhangi bir alacağı temellük eden kişilere yapılacak ödemelerde, noterce onaylanmış alacak temliknamesi.
 Mahalli idare personelinin yolluk ve benzeri münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti,
184
Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği (Madde 7)
274 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine
ödenmesinde, her ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi.
 Alacakların hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılması
suretiyle ödenmesinde; alacaklının, harcama birimince
onaylanmış yazılı talebi (Hak sahipleri tarafından düzenlenen fatura üzerinde alacaklının banka hesap numarasının
yer alması halinde ayrıca yazılı talepleri aranmaz).
4.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (A) Su ve Kanalizasyon İdaresince içme suyu altyapı
çalışmalarında kullanılmak üzere 3.000,00 TL + KDV tutarında tüketim malzemesi alınmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
191 İndirilecek KDV Hesabı
3.000,00
540,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
22,50
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
3.517,50
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.540,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
3.540,00
Örnek 2: (R) Özel İdaresince (% 18 KDV Hariç) 3.500,00 TL temizlik hizmet alımı hak ediş ödemesi yapılmıştır.
630 Giderler Hesabı
4.130,00
360 Ödenecek Vergi ve Fnlr Hs( dm vg)
26,25
360 Ödenecek Vergi ve Fn. Hs( ½ kdv)
315,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.788,75
4.130,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
4.130,00
Örnek 3: Harcama yetkilisi mutemedi Memur (B)’ye kırtasiye
alımı için verilen 750,00 TL iş avansı harcama evraklarının teslimi
üzerine mahsup edilmiştir.
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
750,00
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
750,00
750,00
750,00
Örnek 4: (H) İlçe Özel İdaresince daha önce bütçe emanetine alınan 1.930,00 TL müteahhit alacağı bağlı olduğu İl Özel İdaresince
ödenmiştir.
İl Özel İdaresinin kaydı:
2013 | 275
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hs
1.930,00
103Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
1.930,00
İlçe Özel İdaresinin kaydı
630 Giderler Hesabı
1.930,00
511 Muhasebe Birimleri Arası İşl.Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
1.930,00
1.930,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.930,00
Örnek 5: (Y) ilçe özel idaresine gönderilen 820,00 TL telefon kullanım ücreti faturası, ödenek yokluğu nedeniyle ödenememiştir.
630 Giderler Hesabı
820,00
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hs
820,00
a) Ödeneği temin edilen haberleşme gideri ödeme emri belgesine bağlanarak ödenmiştir.
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
820,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
6,15
103 Verilen Çek ve Gön.Emr. Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
813,85
820,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
820,00
Örnek 6: (İ) Büyükşehir Belediyesince yabancı para cinsinden
sözleşmeye bağlanan yapım işi ile ilgili olarak yüklenici (SD) Şirketine proje özel hesabından 28.000,00 Avro yatırım avansı verilmiştir.
MB Satış Kuru 1 Avro = 1,90 TL
166 PÖH Verilen Avans ve Akreditifler Hs
53.200,00
106 Döviz Gönderme Emirleri Hs
53.200,00
Bankadan gelen hesap özet cetvelinden kur farkından dolayı
bankanın 53.690,00 TL ödeme yaptığı anlaşılmıştır.185
106 Döviz Gönderme Emirleri Hs
630 Giderler Hesabı
104 Proje Özel Hesabı
185
53.200,00
490,00
53.690,00
Banka, hesabımızdaki TL’yi dövize çevirip ödeme yaptığı için özellikle ödeme emrinin düzenlendiği gün değil de daha sonraki günlerde ödenen benzer ödemelerde kur farkından dolayı fark çıkabilmektedir. Muhasebe birimlerinin böyle bir durumda döviz gönderme emrini bankadan getirtip
iptal ederek, yeni gönderme emri düzenleme yerine aradaki farkı bu muhasebe kaydında olduğu gibi
giderleştirmesi tercih edilmelidir.
276 | 2013
BÜTÇE HESAPLARI
830 Bütçe Giderleri Hesabı
490,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
490,00
Örnek 7: (A) Belediyesi (D) doğalgaz dağıtım şirketine 98.000,00
TL sermaye ödemiştir.
241 Mal ve Hzm. Ür.Krlş.Ytrl.Srm.Hs
98.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emirleri Hs.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
98.000,00
98.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
98.000,00
Örnek 8: Bir ay önce Memur (A)’ya yapılan 347,00 TL yurtiçi geçici görev yolluğu ödemesinin yanlışlıkla telefon kullanım ücreti olarak giderleştirildiği anlaşılmıştır.
630.03.03.01.01186 Giderler Hesabı
347,00
630.03.05.02.02187 Giderler Hesabı
830.03.03.01.01 Bütçe Giderleri Hesabı
347,00
347,00
830.03.05.02.02 Bütçe Giderleri Hs
835 Gider Yansıtma Hesabı
347,00
347,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
347,00
Örnek 9: (M) Büyükşehir Belediyesince 4.600,00 TL kırtasiye giderinin faturanın aslı ve ikinci sureti ile yanlışlıkla iki defa tahakkuk
ettirilerek ödendiğinin aynı yıl içerisinde anlaşılması üzerine ikinci
ödeme iptal edilmiş ve ödeneğine iade işlemi yapılmıştır.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
4.600,00
630 Giderler Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
4.600,00
4.600,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hs
4.600,00
4.600,00
905 Ödenekli Giderler Hesabı
4.600,00
Örnek 10: Dönem sonunda bütçe giderleri hesabının borç bakiyesi olan 929.582,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak,
hesap kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
186
187
929.582,00
929.582,00
Yurtiçi geçici görev yolluğu gideri
Telefon abonelik ve kullanım ücreti giderleri
2013 | 277
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
5- 834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI
Bilindiği gibi, hesaplar mali yıl esasına göre tutulmaktadır. Mali
yıl bir takvim yılıdır. Dolayısıyla bir faaliyet dönemi de takvim yılı
içerisindeki zaman aralığından oluşmaktadır. Mali yılın bitimine kadar fiilen yapılmış olmakla birlikte evrakları yetiştirilemeyen ön
ödemeler, ödenekleri ile birlikte takip eden faaliyet dönemine devredilmekte ve bu faaliyet dönemi içindeki mahsup dönemi dediğimiz
ilk bir aylık süre içinde muhasebe kayıtlarının tamamlanması ile bu
ödemelerde ilgili olduğu, bir önceki mali yıla mal edilmiş olmaktadır.
Mahsup dönemine aktarılan personel avansları (161) veya iş
avans ve kredilerinden (160) bütçe giderine dönüşenler, bu hesapta
izlenir.
160 ve 161 hesaplarından verilen avans ve/veya kredilerden
harcama yapıldığı halde dönem sonuna kadar evrakları hazırlanamayanlar, bu hesaba aktarılmak suretiyle mahsup dönemine devredilmekte ve takip eden yılın mahsup dönemi içerisinde de mahsubu
yapılmaktadır.
Bu hesabın borç bakiyesi, mahsup dönemini takip eden ilk ay
içerisinde gider yansıtma hesabına atılmak suretiyle kapatılmalı, hesabı kapatmak için dönem sonu beklenmemelidir. Dönem sonuna
kadar kapatılmadığı takdirde mahsup dönemine aktarılacak cari yıla
ait avans ve kredilerle karıştırılması ihtimal dâhilindedir.
5.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (S) Dairesi harcama yetkilisi mutemedi (R)’ye verilen
630,00 TL iş avansı, 31 Aralık 2008 tarihi itibarıyla harcama yapıldığı
halde evrakları yetişmediğinden mahsup dönemine aktarılmıştır.
165 Mah.Dön.Akt.Avns.ve Krediler Hs
630,00
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hs
630,00
630,00
900 Gönd.Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
630,00
630,00
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hesabı
630,00
a) Mutemet (R), 16.01.2009 tarihinde 630,00 TL tutarında harcama evrakı ibraz etmiştir.
630 Giderler Hesabı
165 MDA Avns.ve Krediler Hesabı
278 | 2013
630,00
630,00
BÜTÇE HESAPLARI
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs
630,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
907 Mah.Dön.Akt.Ödenekler Hs
630,00
630,00
906 Mah.Dön.Akt.Kul.Ödenekler Hs
630,00
Örnek 2: Geçen yıl bütçe mahsupları hesabının borç bakiyesini
oluşturan 1.850,00 TL, 02.02.2009 tarihinde gider yansıtma hesabına
atılmak suretiyle, hesap kapatılmıştır.
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.850,00
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs
1.850,00
6- 835 GİDER YANSITMA HESABI
Giderler hesabı (630) veya bilanço hesaplarına (15 ve 25’li grup)
kaydedilen tutarların bütçe giderleri hesabı veya geçen yıl bütçe
mahsupları hesabına yansıtılması amacıyla kullanılan bir hesaptır.
Dönem sonunda borç bakiyesi bütçe uygulama sonuçları hesabına atılmak suretiyle hesap kapatılır.
6.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: Dönem sonunda gider yansıtma hesabının alacak bakiyesinin 938.273,00 TL alacak bakiyesi bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır.
835 Gider Yansıtma Hesabı
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
938.273,00
938.273,00
7- 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI
Dönem sonunda bütçe hesaplarından bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır.
Dönem sonunda 810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
ile 830 Bütçe Giderleri Hesabının borç bakiyeleri bu hesapların alacağına; 800 Bütçe Gelirleri Hesabının alacak bakiyesi de bu hesaba borç,
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabına alacak kaydedilir.
Hesap bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesinden sonra yansıtma hesapları ile karşılıklı olarak kapatılır.
Yansıtma hesaplarının bakiyeleri de bütçe uygulama sonuçları
hesabına atıldıktan sonra hesabın borcuyla alacağının birbirine eşit
hale gelmesi, yani hesabın kapanmış olması gerekir. Eğer kapanmıyorsa dönem içinde yapılan bazı muhasebe işlemlerinde önemli hatalar var demektir.
2013 | 279
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
7.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek: Dönem sonunda bütçe hesapları ile ilgili aşağıdaki işlemler yapılmıştır:
a) Bütçe gelirleri hesabının alacak bakiyesi olan
4.644.380,20TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak
hesap kapatılmıştır.
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
4.644.380,2
0
4.644.380,2
0
b) Gelirlerinden ret ve iadeler hesabının borç bakiyesini oluşturan 5.100,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
5.100,00
810 Büt.Gel. Ret ve İadeler Hesabı
5.100,00
c) Bütçe giderleri hesabının borç bakiyesi olan 4.353.900,00TL
bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak, hesap kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
4.353.900,00
830 Bütçe Giderleri Hesabı
4.353.900,00
d) Gelir yansıtma hesabının borç bakiyesini oluşturan
4.644.380,20 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak yansıtma hesabı kapatılmıştır.
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
4.644.380,20
805 Gelir Yansıtma Hesabı
4.644.380,20
e) Gider yansıtma hesabının alacak bakiyesini oluşturan
4.353.900,00 TL bütçe uygulama sonuçları hesabına atılarak hesap kapatılmıştır.
835 Gider Yansıtma Hesabı
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hs
280 | 2013
4.353.900,00
4.353.900,00
BÜTÇE HESAPLARI
800 BÜTÇE GEL.HS
2.100,00
1
810 BÜT.GEL.RT.VE İ.HS
4.644.380,20
5.100,00
4.642.280,20
4.644.380,20
5.100,00 2
4.644.380,20
5.100,00
830 BÜTÇE GİD.HS
895 BÜT. UYG. SNÇ HS
4.353.900,00
4.353.900,00
4.353.900,00
3
4.353.900,00
2
5.100,00
4.642.280,20
1
3
4.353.900,00
4.353.900,00
5
4
4.644.380,20
8.996.180,20
805 GELİR YANS.HS
4.644.380,20
1.535,00
4.644.380,20
8.996.180,20
835 GİDER YANS.HS
4.644.380,20
4.644.380,20
5.100,00
4
5
4.355.435,00
4.353.900,00
4.355.435,00
4.355.435,00
2013 | 281
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
282 | 2013
NAZIM HESAPLAR
DOKUZUNCU BÖLÜM
NAZIM HESAPLAR
2013 | 283
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
284 | 2013
NAZIM HESAPLAR
DOKUZUNCU BÖLÜM
NAZIM HESAPLAR
Varlık, kaynak, gelir ve gider hesapları içinde yer almamakla
birlikte kurumun temin etmiş olduğu garantiler, sahiplik sıfatı dışında elinde bulundurduğu değerler, gelecekte doğması muhtemel hak
ve yükümlülükler ve muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler ile muhasebe disiplini altında toplanması istenen diğer
işlemler nazım hesaplarda izlenir.
Yerel yönetimlerde harcamalarla ödenekler arasındaki paralelliğin takibi ne yazık ki zaaf noktalarından biridir. Yüklenmeye girişilirken veya harcama yapılırken genellikle bankadaki nakde bakılmakta, bütçenin buna ne kadar imkân tanıdığı göz ardı edilmektedir.
Bunun sonucunda küçümsenmeyecek ölçüde bütçe aşımları ile karşılaşılmakta, bazı yerel yönetimler kesin hesabın çıkarılması aşamasında bunu fark etmekte ve yılı geçmiş olmasına rağmen ek ödenek müessesesi ile dengesizliği gidermeye çalışmaktadır. Bu tablo karşısında
insan bütçenin ne kadar gerçeklerden uzak ve kurum için formaliteden öte bir önem arz etmediğini üzülerek görmektedir. Bu örnek,
yerel yönetimlerde kurumsallaşmanın tamamlanamadığının en
önemli göstergesidir.
Bütçenin hazırlanışı aşamasında stratejik plan ve performans
programları hazır olmadığı veya hazırlanırken ciddiyeti kavranılamadığı için haliyle bütçe ile yatırımlar ve hizmetler arasında da bir
bağlantı kurulamamaktadır. Yerel yönetimlerin uzun vadeli bir perspektifi veya vizyonu olmadığı veya planlanmadığı için bütçe günü
birlik politikaların karşısında aciz ve yetersiz kalmaktadır.
Yerel yönetimlerdeki strateji birimleri de gerek yapılanma eksiklikleri, gerekse personel yetersizlikleri gibi aşılması mümkün olmakla birlikte aşılması için yeterince gayret gösterilmeyen nedenlerle,
bütçenin kat ettiği o kadar aşamaya ve yüklenen öneme rağmen yaşamın gerisinde kalmasına neden olmaktadır.
Bu öz eleştiriden sonra, nazım hesapların işleyişinde ki bazı
özelliklere değinelim:
1- Kurumun varlıkları, borçları ve öz kaynakları içerisinde yer
almazlar.
2- Nazım hesaplar:
2013 | 285
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a.
b.
c.
d.
Varlık hesaplarıyla (10 ve 20’li grup)
Yükümlülük hesaplarıyla (30 ve 40’lı grup)
Öz kaynak hesaplarıyla (50’li grup)
Faaliyet ve bütçe hesaplarıyla (60 ve 80’li grup)
Karşılıklı olarak çalışmamakta olup, yalnızca kendi aralarında
(nazım hesap nazım hesap ile) karşılıklı olarak çalışırlar.
3- Nazım hesaplarla ilgili işlemlerin sonucunda kurumun varlık ve kaynaklarında bir değişiklik olmaz.
4- Muhasebe kayıtları aynı kaydın ters çevrilmesi ile iptal edilebilmektedir. (ödeneklerin iptalinde olduğu gibi)
5- Bilançolarda (bilgi amacıyla) aktif ve pasif toplamını etkilemeyecek şekilde, aktif ve pasifte eşit tutarlar olarak yer
alırlar.
Bu ana hesap grubu aşağıdaki hesap gruplarından oluşur.
90 Ödenek Hesapları
91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları
92 Taahhüt Hesapları
A) BELEDİYE BAĞLI İDARE VE BİRLİKLERDE
KULLANILACAK ÖDENEK HESAPLARI
Belediye, bağlı idare ve birliklerde kullanılacak ödenek hesapları
aşağıda gösterilmiştir:
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
1- 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
Belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden (özel) ödenekler, ödenek kalemleri
arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde yapılan ödenek ekleme ve
iptalleri, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler ve bu ödeneklerden
kullanılanlar ile ertesi yıla devreden (özel) ödenekler ve iptal edilen
ödeneklerin izlenmesi için kullanılır.
Yeni yıl açılış kaydından sonra muhasebe birimlerinin ilk yapması gereken içinde bulundukları mali yılın bütçe kararını önlerine
alarak başlangıç ödeneklerini bu hesaba borç, 901 Bütçe Ödenekleri
286 | 2013
NAZIM HESAPLAR
Hesabına alacak kaydetmek, ikinci olarak da önceki yıldan devredilen özel ödeneklerin aynı şekilde kaydını yapmaktır. Bütçe ekonomik
kodun ikinci düzeyinde düzenlendiği için başlangıç ödenekleri de
hesaplara iki düzeyde kaydedilecektir.
Bu hesap:
 Bütçe ile ödenek verildiğinde,
 Dönem içinde ödenek eklendiğinde
 Ödeneklerden başka tertiplere aktarma yapıldığında,
 Ödenekler yok edildiğinde veya mahsup dönemine aktarıldığında,
900 Bütçe Ödenekleri Hesabı ile – borç veya alacak – karşılıklı çalışır.
Bütçe ödeneklerinden harcama yapılmasında veya harcamanın
iptali nedeniyle ödeneğine iade gerektiğinde ise 905 Ödenekli Giderler Hesabı ile – borç veya alacak – karşılıklı çalışır.
Dönem sonunda kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesinden
sonra hesap otomatik olarak kapatılmış olur.
Bazı yerel yönetimlerde yılsonunda ödeneklerin iptali için encümenden veya meclisten karar alındığı görülmektedir. Yılsonunda
kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesi, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 20 nci maddesinin 1 nci fıkrasının (e)
bendi hükmü gereği olduğundan yılsonlarında kullanılmayan ödeneklerin tenkis edilmesi için herhangi bir organdan karar alma zorunluluğu ve gereği bulunmamaktadır. Ancak dönem içinde kullanılmaması veya ihtiyaç duyulmaması nedeniyle ödenek iptali sözkonusu ise bütçenin Karar haline gelmesi için geçmesi gereken aşama ve
organlardan geçmek suretiyle alınacak bir karara ihtiyaç vardır. Strateji/mali hizmetler birimlerinin bu ayrıma dikkat etmelerinde yarar
vardır.
2- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
Belediye, bağlı idare ve birliklerin bütçelerinde öngörülen ödenekler, geçen yıldan devreden ödenekler, mali yıl içinde eklenen
ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, mali yılı
içinde kaydedilen özel ödenekler ve ertesi yıla devreden ödenekler ile
iptal edilen ödeneklerin izlenmesi için kullanılır.
Dönem sonunda, - tek MİF üzerinde – bu hesabın yardımcı hesapları itibarıyla:
 Alacak bakiyeleri, aynı yardımcı hesaplara borç,
2013 | 287
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Borç bakiyeleri, aynı yardımcı hesaplara alacak,
 905 Ödenekli Giderler Hesabının borç bakiyeleri de aynı
yardımcı hesaplara alacak,
Kaydedilir. Böylelikle hem 901 Bütçe Ödenekleri Hesabı, hem de
905 Ödenekli Giderleri Hesabı kapatılmış olur.
3- 905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
Ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile ödeneğine iade edilmesi bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
4- 906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN
KULLANILACAK ÖDENEKLER HESABI
5- 907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER
HEDABI
906 ve 907 hesapları mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından
mahsup dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile
bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis
edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
5.1.Hesaplara Ait Örnekler
Örnek 1: 2009 yılı Bütçe Kararı ile yerel yönetime tüketime yönelik mal ve hizmet alımları için 480.000,00 TL, gayrimenkul sermaye
üretim giderleri için 1.250.000,00 TL ve yedek ödenek 760.000,00 TL
başlangıç ödeneği verilmiştir.
900.03.02 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
480.000,00
900.06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
1.250.000,00
900.09.06 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
760.000,00
901.01.03.02188 Bütçe Ödenekleri Hs
480.000,00
901.01.06.05 Bütçe Ödenekleri Hs
1.250.000,00
901.01.09.06 Bütçe Ödenekleri Hs
760.000,00
Örnek 2: Hayırsever vatandaş (S) tarafından üst geçit yapımı
için bağışlanan paradan cari yıla devreden 340.000,00 TL’nin özel
ödenek kaydı yapılmıştır.
188
(01), Bütçe Başlangıç Ödeneği Olduğunu göstermektedir.
288 | 2013
NAZIM HESAPLAR
900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
901.08.06.05
189
340.000,00
Bütçe Ödenekleri Hs
340.000,00
Gelir hesaplarına özel gelir kaydı da ihmal edilmemelidir.
Örnek 3: Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin yetmeyeceği anlaşıldığından finansmanla sağlanan ek ödenek ile ilgili tertibe 65.900.000,00 TL ödenek
eklenmiştir.
900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
901.15.06.05
190
65.900.000,00
Bütçe Ödenekleri Hs
65.900.000,00
Ek ödenek ile sağlanan ödeneğin karşılığı kaynağın mutlaka gösterilmesi gerekir.
Ön görülen finansman banka hesabına aktarıldığında da varlık
ve kaynak hesaplarına kayıtların yapılması gerekecektir.
Örnek 4: Strateji Biriminin bütçesinde yer alan yedek ödenekten
Fen İşleri Daire Başkanlığının bütçesine gayrimenkul sermaye üretim
giderleri için 860.000,00 TL ödenek aktarılmıştır.
Bu örnekte iki adet muhasebe kaydı yapılması gerekmektedir.
İlki yedek ödenekten verilen ödeneğin ilgili tertipten düşülmesi, ikincisi de ilgili tertibe eklenmesi ile ilgilidir.
Strateji Biriminin Bütçesinden düşmek için
901.14.09.06191 Bütçe Ödenekleri Hs
860.000,00
900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
860.000,00
Fen İşleri Daire Başkanlığının Bütçesine eklemek için
900 06.05Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
901.13.06.05
192
Bütçe Ödenekleri Hs
860.000,00
860.000,00
Örnek 5: Yıl içerisinde tüketime yönelik mal ve hizmet alımları
tertibinden memurlara ait personel giderleri tertibine 810.000,00 TL
ödenek aktarılmıştır.
189(08),
5018 sayılı Kanunun 40.maddesi gereğince geçen yıldan devreden ödenek olduğunu göstermektedir.
190 (15) yıl içinde eklenen ödeneği göstermektedir.
191 (14) yedek ödenekten aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir.
192 (15) Yeden ödenekten aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir.
2013 | 289
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Aktarılan ödeneği ilgili tertipten düşmek için
901.12.03.02193 Bütçe Ödenekleri Hesabı
810.000,00
900 03.02 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs
810.000,00
Aktarılan ödeneği ilgili tertibe eklemek için
900 01.01 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
810.000,00
901.11.01.01194 Bütçe Ödenekleri Hs
810.000,00
Örnek 6: Hayırsever vatandaş (R) tarafından başıboş köpeklere
barınmaevi yapılması için yıl içinde 1.540.000,00 TL bağışlanmıştır.
900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
901.17.06.05
195
1.540.000,00
Bütçe Ödenekleri Hs
1.540.000,00
Örnek 7: Temsil ve tanıtma için verilen ödeneklerden 76.000,00
TL yıl içinde iptal edilmiştir.
901.18.03.06196 Bütçe Ödenekleri Hs
76.000,00
900 03.06 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs
76.000,00
Örnek 8: Yılsonunda yolluk giderleri tertibinden 84.000,00 TL,
gayrimenkul büyük onarım giderlerinden 150.000,00 TL ödenek iptal
edilmiştir.
901.25.03.03197 Bütçe Ödenekleri Hs
901.25.06.07 Bütçe Ödenekleri Hesabı
84.000,00
150.000,00
900 03.03Gönderilecek Büt.Ödn.Hs
84.000,00
900 06.07Gönderilecek Büt.Ödn.Hs
150.000,00
Örnek 9: (F) Dairesi harcama yetkilisi mutemedine kırtasiye alımı için verilen 700,00 TL avansa ait ödenek mahsup dönemine devretmiştir.
901.30.03.02198 Bütçe Ödenekleri Hs
700,00
900 03.02 Gönderilecek Büt.Ödn.Hs
906.03.02 MDA Kullanılacak Ödenekler Hs.
907 MDA Ödenekler Hesabı
193
(12) kurum içi aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir.
(11) kurum içi aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir.
195 (17) yıl içinde eklenen özel ödenek olduğunu göstermektedir.
196 (18) yıl içinde iptal edilen ödeneği göstermektedir.
197 (25) yılsonunda iptal edilen ödeneği göstermektedir.
198 (30) mahsup dönemine devredilen ödeneği göstermektedir.
194
290 | 2013
700,00
700,00
700,00
NAZIM HESAPLAR
a) Mahsup dönemine aktarılan ödenek dönem içinde harcama
evrakları ibraz edildiği için kapatılmıştır.
150 İlk Madde ve Malzeme Hs
700,00
165 MDA Avans ve Krediler Hs
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs
700,00
700,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
907 MDA Ödenekler Hs.
700,00
700,00
906.03.02 MDA Kull. Ödenekler Hs
700,00
Örnek 10: Yapılan memur maaşı ödemesine ait 302.600,00 TL
ödenek hesaplardan düşülmüştür.
905 Ödenekli Giderler Hesabı
302.000,00
900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs
302.000,00
Örnek 11: Sağlık kuruluşuna yapılan mükerrer ödeme nedeniyle
iptal edilen harcamaya ait 3.900,00 TL ödenek, tertibine iade edilmiştir.
900 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
3.900,00
905 Ödenekli Giderler Hesabı
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
3.900,00
3.900,00
630 Giderler Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
3.900,00
3.900,00
3.900,00
Örnek 12: Dönem sonunda kullanılmayan ödeneklerin tenkisi
yapıldıktan sonra (bilindiği gibi, tenkislerden sonra 900 hesabı kapanmış olmaktadır) 901 Bütçe Ödenekleri hesabı ile 905 Ödenekli
Giderler Hesabının yardımcı hesapları aşağıda gösterildiği gibidir.
Kapanış kayıtlarını yapınız.
2013 | 291
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
901.01.01.01
901.01.02.01
901.01.03.05
745.000
745.000
375.000
375.000
87.000
87.000
745.000
745.000
375.000
375.000
87.000
87.000
901.11.01.01
K.İ.Eklenen
901.11.02.01
K.İ.Eklenen
901.12.03.05
K.İ.Düşülen
235.000
235.000
105.000
105.000
340.000
340.000
235.000
235.000
105.000
105.000
340.000
340.000
901.01.09.06
901.13.03.05 YEDEK.Eklenen
225.000
225.000
640.000
640.000
225.000
225.000
640.000
640.000
901.14.09.06
YEDEK.Düşülen
901.25.01.01
901.25.03.05
640.000
640.000
65.000
65.000
94.000
94.000
640.000
640.000
65.000
65.000
94.000
94.000
905.01.01
905.02.01
905.03.05
650.000
145.000
795.000
23.000
110.000
133.000
97.000
248.000
345.000
795.000
795.000
133.000
133.000
345.000
345.000
292 | 2013
NAZIM HESAPLAR
901.01.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs
745.000,00
901.01.02.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs
375.000,00
901.01.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hs
87.000,00
901.01.09.06 Büt. Gönd.Ödn.Hs
225.000,00
901.11.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs
235.000,00
901.11.02.01 Büt. Gönd.Ödn.Hs
105.000,00
901.13.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hs
640.000,00
901.12.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı
340.000,00
901.14.09.06 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı
640.000,00
901.25.01.01 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı
65.000,00
901.25.03.05 Büt. Gönd.Ödn.Hesabı
94.000,00
905.01.01 Ödenekli Giderler Hesabı
795.000,00
905.02.01 Ödenekli Giderler Hesabı
133.000,00
905.03.05 Ödenekli Giderler Hesabı
345.000,00
B) İL ÖZEL İDARELERİNDE KULLANILACAK ÖDENEK
HESAPLARI
Özel İdarelerin il ve ilçe teşkilatları bulunduğu için bütçelerin
oluşturulması ve ödeneklerin dağıtımında diğer yerel yönetimlere
göre farklılıklar ortaya çıkmaktadır.
İl özel idarelerinin strateji birimleri bütçelerini kendi giderci dairelerinin ihtiyaçları ile ilçe özel idarelerinin gelir ve gider tahminlerini de göz önünde bulundurarak hazırlamakta, dolayısıyla ödeneklerin hesaplara alınması, dağıtım ve tenkis işlemlerinin de il özel idarelerinin strateji birimleri yapmakta; diğer taraftan il özel idarelerinin
harcama birimleri ile ilçe özel idareleri de kendilerine gönderilen
ödenekleri hesaplara almakta, harcamalarını bu ödeneklerden düşmekte, kullanmadıklarını ve tenkisi gerekenleri tekrar il özel idarenin
strateji birimine göndermektedir. Bütün bu işlemler aşağıdaki ödenek
hesapları ile yapılmaktadır:
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
902 Ödenek Hareketleri Hesabı
(Bu üç hesap, yalnızca il özel idarelerinin strateji birimlerinde kullanılır)
903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı
904 Ödenekler Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
2013 | 293
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
İl Özel İdaresi Strateji Birimlerinin Yapacağı İşlemler
 Bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin kaydını yapmak
(900 – 901)
 Yıl içinde yedek ödenekten ve diğer tertiplerden yapılacak
ödenek aktarmalarına ait düşme ve eklemeleri yapmak
(901 – 900 ve 900 – 901)
 Yıl içinde iptal edilen ödeneklerle ilgili işlemleri yapmak
(901 – 900)
 İl özel idarenin kendi harcama birimlerine ve ilçe özel idarelerine ödenek göndermek (902 – 900)199
 Yıl içinde il özel idarenin kendi harcama birimleri ile ilçe
özel idarelerinden harcanmadığı için iade edilen (tenkis
edilen) ödeneklerle ilgili işlemleri yapmak (900 – 902)
 Yılsonunda kullanılmayan ödeneklerin tenkisini yapmak
(901 – 900)
 Yılsonunda yardımcı hesaplar bazında;
 901’in alacak bakiyesini 901’e borç,
 901’in borç bakiyesini 901’e alacak,
 902’nin borç bakiyesini 902’ye alacak,
Yazmak suretiyle, 901 ve 902 hesaplarını kapatmak.
İl Özel İdarelerinin Kendi Harcama Birimleri İle İlçe Özel İdarelerinin Yapacağı İşlemler
 İl özel idarenin strateji biriminden gönderilen ödenekleri
hesaplara almak (903 – 904)
 Bütçeye gider kaydıyla yaptıkları ödemeleri ödenek hesaplarından düşmek (905 – 903)
 Kullanılmayan ödenekleri tenkis etmek (904 – 903)
 Yılsonunda ödenekler hesabını (alacak bakiyesini) kapatmak ( 904 – 905)
 Yılsonunda ödenekli giderler hesabını (borç bakiyesini) kapatmak (904 – 905)
199
İlçe özel idarelerine ödenek göndermek için “ödenek gönderme belgesi” düzenlenir.
294 | 2013
NAZIM HESAPLAR
1- 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
İl özel idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler, ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar, yılı içinde eklenen veya iptal
edilen ödenekler, yılı içinde kaydedilen özel ödenekler, il özel idarelerinin kendi harcama birimleri ve ilçe özel idarelerinde kullanılacak
ödenekler ile gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanlar, ertesi yıla devreden ödenekler ve dönem sonunda iptal edilen
ödeneklerin il özel idarelerin strateji birimlerince kaydedilip izlenmesi için 900 ve 901 hesapları kullanılır.
2- 902 BÜTÇE ÖDENEK HAREKETLERİ HESABI
İl özel idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödeneklerden merkez
birimlerinde kullanılanlar ile merkez dışında kullanılmak üzere gönderilenler ve gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanların il özel idarelerin strateji birimlerince izlenmesi için kullanılır.
2.1.Hesaplara Ait Örnekler
Örnek 1: (G) İl Özel İdaresine 2009 yılı Bütçe Kararı ile;
Tüketime yönelik mal ve hizmet alımları için 480.000,00 TL,
Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için 1.250.000,00 TL ve
Yedek ödenek 760.000,00 TL başlangıç ödeneği verilmiştir.
İl özel idarenin strateji biriminin bütçe ödenekleri ile ilgili yapacağı ilk muhasebe kaydı:
900.03.02 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
480.000,00
900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
1.250.000,00
900 09.06 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
760.000,00
901.01.03.02200 Bütçe Ödenekleri Hs
480.000,00
901.01.06.05 Bütçe Ödenekleri Hs
1.250.000,00
901.01.09.06 Bütçe Ödenekleri Hs
760.000,00
Örnek 2: Hayırsever vatandaş (S) tarafından ilde bulunan Kız
Lisesinin onarımı için bağışlanan paradan cari yıla devreden
170.000,00 TL’nin özel ödenek kaydı yapılmıştır. Strateji biriminin
kaydı:
200
(01), Bütçe Başlangıç Ödeneği Olduğunu göstermektedir.
2013 | 295
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
901.08.06.05
201
170.000,00
Bütçe Ödenekleri Hs
170.000,00
Gelir hesaplarına özel gelir kaydı da ihmal edilmemelidir.
Örnek 3: Gayrimenkul sermaye üretim giderleri için bütçe ile verilen başlangıç ödeneklerinin yetmeyeceği anlaşıldığından finansmanla 65.900,00 TL ek ödenek temin edilmiştir.
900 06.05 Gönderilecek Büt.Ödenekleri Hs
65.900,00
901.15.06.05202 Bütçe Ödenekleri Hs
65.900,00
Ek ödenek ile sağlanan ödeneğin karşılığı kaynağın mutlaka gösterilmesi gerekir.
Ön görülen finansman banka hesabına aktarıldığında da varlık
ve kaynak hesaplarına kayıtların yapılması gerekecektir.
Örnek 4: Strateji Biriminin bütçesinde yer alan yedek ödenekten
İmar ve Ruhsat Daire Başkanlığı bütçesinin gayrimenkul sermaye
üretim giderleri tertibine 860.000,00 TL ödenek aktarılmıştır.
Bu örnekte iki adet muhasebe kaydı yapılması gerekmektedir.
İlki yedek ödenekten aktarılan ödeneğin ilgili tertipten düşülmesi,
ikincisi de ilgili tertibe eklenmesi ile ilgilidir.
Strateji Biriminin Bütçesinden düşmek için
901.14.09.06203 Bütçe Ödenekleri Hs
860.000,00
900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
860.000,00
İmar ve Ruhsat Daire Başkanlığının Bütçesine eklemek için
900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
901.13.06.05204 Bütçe Ödenekleri Hs
860.000,00
860.000,00
Örnek 5: Yıl içerisinde strateji geliştirme birimi bütçesinde, tüketime yönelik mal ve hizmet alımları tertibinden memurlara ait personel giderleri tertibine 810.000,00 TL ödenek aktarılmıştır.
Aktarılan ödeneği ilgili tertipten düşmek için
201(08),
5018 sayılı Kanunun 40.maddesi gereğince geçen yıldan devreden ödenek olduğunu göstermektedir.
202 (15) yıl içinde eklenen ödeneği göstermektedir.
203 (14) yedek ödenekten aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir.
204 (15) Yeden ödenekten aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir.
296 | 2013
NAZIM HESAPLAR
901.12.03.02205 Bütçe Ödenekleri Hs
810.000,00
900 03.02 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
810.000,00
Aktarılan ödeneği ilgili tertibe eklemek için
900 01.01 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
901.11.01.01
206
810.000,00
Bütçe Ödenekleri Hs
810.000,00
Örnek 6: Hayırsever vatandaş (R) tarafından kütüphane yapılması için yıl içinde 1.540.000,00 TL bağışlanmıştır.
900 06.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
1.540.000,00
901.17.06.05207 Bütçe Ödenekleri Hs
1.540.000,00
Örnek 7: Temsil ve ağırlama için verilen ödeneklerden 76.000,00
TL yıl içinde iptal edilmiştir.
901.18.03.06208 Bütçe Ödenekleri Hs
76.000,00
900 03.06 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
76.000,00
Örnek 8: Yılsonunda yolluk giderleri tertibinden 84.000,00 TL,
gayrimenkul büyük onarım giderlerinden 150.000,00 TL ödenek iptal
edilmiştir.
901.25.03.03209 Bütçe Ödenekleri Hs
901.25.06.07 Bütçe Ödenekleri Hs
84.000,00
150.000,00
900 03.03 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
84.000,00
900 06.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
150.000,00
Örnek 9: Gaziantep İl Özel İdaresi, İnsan Kaynakları Daire Başkanlığına hizmet içi eğitim faaliyetlerinde kullanılmak üzere
12.500,00 TL ödenek gönderme belgesi ile ödenek göndermiştir.
Strateji Biriminin ödenek göndermeye ait muhasebe kaydı:
902.03.05Bütçe Ödn. Hareketleri Hs
900 03.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
12.500,00
12.500,00
205
(12) kurum içi aktarmalarla düşülen ödeneği göstermektedir.
(11) kurum içi aktarmalarla eklenen ödeneği göstermektedir.
207 (17) yıl içinde eklenen özel ödenek olduğunu göstermektedir.
208 (18) yıl içinde iptal edilen ödeneği göstermektedir.
209 (25) yılsonunda iptal edilen ödeneği göstermektedir.
206
2013 | 297
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İnsan Kaynakları Daire Başkanlığı adına yapılacak muhasebe
kaydı:
903.03.Kullanılacak Ödenekler Hs
12.500,00
904 03.05 Ödenekler Hs
12.500,00
Örnek 10: Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı personeli iken vefat eden Memur (E)’nin ailesine ödeneği olmadan yapılan 997,00 TL
ölüm yardımı giderine ait ödenek gönderme belgesi ilgili daire başkanlığına gönderilmiştir.
Strateji Biriminin ödenek gönderme ile ilgili muhasebe kaydı:
902.03.07Bütçe Ödn. Hareketleri Hs
997,00
900 03.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
997,00
Destek Hizmetleri Daire Başkanlığı adına yapılacak muhasebe
kayıtları:
903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
997,00
904 03.07 Ödenekler Hs
905.03.07 Ödenekli Giderler Hs
997,00
997,00
903. 03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
997,00
Örnek 11: (S) İl Özel İdaresi Strateji Birimi (S2) İlçe Özel İdaresine yolluklar tertibinden 5.400,00 TL, büyük onarım tertibinden
48.000,00 TL, hizmet alımları tertibinden 23.000,00 TL ödenek göndermiştir.
a) Ödenek gönderme ve almalara ait muhasebe kayıtları:
(S) İl Özel İdaresi Strateji Biriminin muhasebe kaydı:
902.03.03 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs
5.400,00
902.03.07 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs
48.000,00
902.03.05 Bütçe Ödenek Hareketleri Hs
23.000,00
900 03.03 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
5.400,00
900 03.07 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
48.000,00
900 03.05 Gönd.cek Büt.Ödenekleri Hs
23.000,00
298 | 2013
NAZIM HESAPLAR
(S2) İlçe Özel İdaresinin muhasebe kaydı:
903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs
5.400,00
903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
48.000,00
903.03.05 Kullanılacak Ödenekler Hs
23.000,00
904 03.03 Ödenekler Hs
5.400,00
904 03.07 Ödenekler Hs
48.000,00
904 03.05 Ödenekler Hs
23.000,00
b) (S2) İlçe Özel İdaresi yolluk giderleri tertibinden 3.100,00
TL harcama yapmıştır.
630 Giderler Hs
3.100,00
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs
23,00
103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs
830 Bütçe Giderleri Hs
3.077,00
3.100,00
835 Gider Yansıtma Hs
905.03.03 Ödenekli Giderler Hs
3.100,00
3.100,00
903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs
3.100,00
c) Memur (T)’ye verilen 2.300,00 TL yolluk avansı, memur henüz geçici görevden dönmediği için yılsonunda mahsup dönemine devretmiştir.
165 MDA Avans ve Krediler Hs
2.300,00
161 Personel Avansları Hs
904 03.03 Ödenekler Hs
2.300,00
2.300,00
903.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs
906 03.03 MDA Kullanılacak Ödenekler Hs
907 MDA Ödenekler Hs
2.300,00
2.300,00
2.300,00
d) Yeni mali yıl içerisinde görevden dönen Memur (T) 2.300,00
TL yolluk bildirimi ve konaklama gideri ibraz etmiştir.
2013 | 299
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
630 Giderler Hs
2.300,00
165 MDA Avans ve Krediler Hs
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hs
2.300,00
2.300,00
835 Gider Yansıtma Hs
907 MDA Ödenekler Hs
2.300,00
2.300,00
906 03.03 MDAK Ödenekler Hs
2.300,00
e) (S2) İlçe Özel İdaresi, yapmış olduğu temizlik hizmet alım
ihalesi Kamu İhale Kurumunca iptal edildiğinden Strateji
Biriminden gönderilen ödeneği yıl içinde tenkis etmiştir.210
904.03.05 Ödenekler Hs
23.000,00
903.03.05 Kullanılacak Ödenekler Hs
23.000,00
Gaziantep İl Özel İdare Strateji Biriminin muhasebe kaydı:
900.03.05 Gönd. Bütçe Ödenekleri Hs
23.000,00
902.03.05 Bütçe Ödn. Hareketleri Hs
23.000,00
f) (S2) İlçe Özel İdaresi 46.500,00 TL büyük onarım gideri
ödemiştir.
630 Giderler Hs
46.500,00
103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs
830 Bütçe Giderleri Hs
46.500,00
46.500,00
835 Gider Yansıtma Hs
905.03.07 Ödenekli Giderler Hs
46.500,00
46.500,00
903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
46.500,00
g) (S2) İlçe Özel İdaresi yılsonunda büyük onarım tertibinden kullanılmayan 1.500,00 TL ödeneği tenkis etmiştir.
(S2) İlçe Özel İdaresinin muhasebe kaydı:
904.03.07 Ödenekler Hs
210
1.500,00
Tenkis edilen ödenek, bir yazı ekinde İl Özel İdare Strateji Birimine gönderilir.
300 | 2013
NAZIM HESAPLAR
903.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
1.500,00
(S) İl Özel İdare Strateji Biriminin muhasebe kaydı:
900.03.07 Gönd. Bütçe Ödenekleri Hs
1.500,00
902.03.07 Bütçe Ödn. Hareketleri Hs
1.500,00
h) (S2) İlçe Özel İdaresi yılsonunda – yukarıdaki ödenek hareketleriyle sınırlı olarak – 904 Ödenekler Hesabını ve 905
Ödenekli Giderler Hesabını kapatmıştır.
903.03.03
(a)
903.03.07
5.400,00
5.400,00
3.100,00
(b)
2.300,00
(c)
(a)
5.400,00
48.000,00
903.03.05
(a)
23.000,00
23.000,00
(g)
1.500,00
46.500,00
23.000,00
(c)
2.300,00
(h)
3.100,00
(f)
1.500,00
(g)
48.000,00
5.400,00
(a)
23.000,00
23.000,00
(a)
23.000,00
23.000,00
23.000,00
904.03.05
48.000,00
(a)
(e)
905.03.03
(b)
46.500,00
904.03.03
(e)
904.03.07
(h)
48.000,00
905.03.07
3.100,00
(f)
3.100,00
46.500,00
46.500,00
(h)
904 03.07 Ödenekler Hs
46.500,00
904 03.03 Ödenekler Hs
3.100,00
(h)
905.03.07 Kullanılacak Ödenekler Hs
46.500,00
905.03.03 Kullanılacak Ödenekler Hs
3.100,00
2013 | 301
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Yukarıdaki muhasebe kaydını yaptıktan sonra 904 Ödenekler
Hesabı ve 905 Ödenekli Giderler Hesabının kapanmış olduğunu görebiliriz.
Örnek 10: Yılsonu itibarıyla (M) İl Özel İdaresi Strateji Birimince
kullanılan 900, 901 ve 902 hesaplarının yıl içinde – beş aşamada –
gördüğü işlemler aşağıdaki gibidir.
900.01.01
900.02.01
[1]
600.000,00
550.000,00
[2]
[1]
160.000,00
140.000,00
[2]
[4]
50.000,00
90.000,00
[5]
[4]
30.000,00
45.000,00
[5]
10.000,00
[6]
5.000,00
[6]
965.000,00
[2]
10.000,00
[6]
900.03.02
900.06.05
[1]
650.000,00
645.000,00
[2]
[3]
35.000,00
40.000,00
[6]
685.000,00
685.000,00
[1]
975.000,00
900.09.01
[1]
90.000,00
90.000,00
80.000,00
[4]
10.000,00
[6]
[7]
90.000,00
160.000,00
160.000,00
160.000,00
160.000,00
975.000,00
975.000,00
975.000,00
975.000,00
[1]
[7]
550.000,00
[5]
90.000,00
640.000,00
302 | 2013
640.000,00
640.000,00
600.000,00
600.000,00
600.000,00
[1]
650.000,00
650.000,00
650.000,00
650.000,00
[1]
901.01.09.01
[1]
[7]
902.01.01
[2]
600.000,00
901.01.03.02
901.01.06.05
[7]
975.000,00
901.01.01.01
901.01.02.01
[7]
975.000,00
90.000,00
90.000,00
90.000,00
90.000,00
[1]
902.02.01
[7]
[2]
140.000,00
[5]
45.000,00
185.000,00
185.000,00
185.000,00
[7]
NAZIM HESAPLAR
902.03.02
[2]
645.000,00
645.000,00
902.06.05
35.000,00
[3]
610.000,00
[7]
[2]
645.000,00
965.000,00
965.000,00
965.000,00
965.000,00
901.13.01.01
[7]
901.13.02.01
50.000,00
50.000,00
50.000,00
50.000,00
[4]
[7]
30.000,00
30.000,00
30.000,00
30.000,00
901.14.09.01
[4]
80.000,00
80.000,00
80.000,00
80.000,00
[7]
[6]
10.000,00
10.000,00
10.000,00
10.000,00
[7]
901.25.03.02
5.000,00
5.000,00
5.000,00
5.000,00
[7]
[6]
40.000,00
40.000,00
40.000,00
40.000,00
901.25.06.05
[6]
[4]
901.25.01.01
901.25.02.01
[6]
[7]
10.000,00
10.000,00
10.000,00
10.000,00
[7]
901.25.09.01
[7]
[6]
10.000,00
10.000,00
10.000,00
10.000,00
[7]
AÇIKLAMA:
[1]
[2]
Bütçe başlangıç ödeneği
[3]
Yıl içinde tenkis edilen ödenek (gönderilenlerden)
[4]
Yedek ödenekten yıl içinde yapılan aktarmalar
[5]
Harcama birimlerine yapılan ödenek göndermeler
Harcama birimlerine yapılan ödenek göndermeler
2013 | 303
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
6) Yılsonu ödenek tenkislerini yapınız.
901.25 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs
901.25 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
5.000,00
901.25 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs
40.000,00
901.25 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
901.25 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
900.01.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs
900.02.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs
10.000,00
5.000,00
900.03.02 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs
40.000,00
900.06.05 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs
10.000,00
900.09.01 Gönd.Bütçe Ödnk. Hs
10.000,00
7) Yılsonu ödenek hesaplarının kapanış kayıtlarını yapınız.
901.01 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs
901.01 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs
600.000,00
160.000,00
901.01 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs
650.000,00
901.01 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs
975.000,00
901.01 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs
90.000,00
901.13 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs
50.000,00
901.13 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs
30.000,00
902.01.01 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs
902.02.01 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs
640.000,00
185.000,00
902.03.02 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs
610.000,00
902.06.05 Bütçe Ödn.Hareketleri. Hs
965.000,00
901.14 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs
80.000,00
901.25 01.01 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
901.25 02.01 Bütçe Ödenekleri Hs
5.000,00
901.25 03.02 Bütçe Ödenekleri Hs
40.000,00
901.25 06.05 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
901.25 09.01 Bütçe Ödenekleri Hs
10.000,00
304 | 2013
NAZIM HESAPLAR
C) NAKİT DIŞI TEMİNAT VE KİŞİLERE AİT MENKUL
KIYMETLER
Teminat ve depozito olarak alınan teminat mektupları ile kişi
malı olarak muhasebe birimlerine teslim edilen menkul kıymet ve
varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşur:
910 Teminat Mektupları Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı
1- 910 TEMİNAT MEKTUPLARI ve 911 TEMİNAT
MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
Bu hesaplar, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak
teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi kefalete ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya
paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır.
Teminat ve depozitoların alınması ve verilmesinde aşağıdaki
esaslara dikkat edilmelidir:
 Veznelerine teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile
şahsi kefalete ilişkin belgeler karşılığında ilgilisine alındı
belgesi verilir.
 Veznedarca teslim alınan teminata ilişkin belgeler; alınış sırasına göre klasörler içinde veznede saklanır. (Teminatlar
veznedarın dışındaki birimlerce - örneğin muhasebe birimince - alınmamalı ve saklanmamalıdır.)
 Her mali yılsonunda teminata ilişkin belgeler hakkında ilgili birimden – teslim ettiren birim – yeni bilgi alınır ve alınan bilgi doğrultusunda söz konusu mektup ve belgeler ilgilisine veya ilgili bankaya iade edilir ya da ertesi mali yıla
devredilir.
 Teminat mektupları, teminat konusu iş devam ettiği sürece
veznede muhafaza edilmeli ve hesaplarda takip edilmelidir.
 İşin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı
uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalır ve banka2013 | 305
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ




211
212
sına iade edilir. Teminat mektubu dışındaki teminatlar ise
Hazineye gelir kaydedilir. (Hazineden anlaşılması gereken
Devlet bütçesi olduğundan iki yıl içinde talep edilmeyen
nakit teminatların illerde muhasebe müdürlüklerine, ilçelerde ise malmüdürlüklerine yatırılması gerekmektedir.)211
Yabancı para cinsinden verilen teminat mektupları, alındığı
günkü T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden
ulusal para birimine çevrilerek hesaplara kaydedilir ve verilen alındı belgesinde yabancı para cinsinden tutarı da
gösterilir. Kayıtlı değeri üzerinden de hesaplardan çıkarılır.
Teslim ettiren idarelerce, teminat mektuplarını düzenleyen
şubelerden, teminat mektuplarının şubelerince düzenlendiğinin teyidi yazı ile istenir. Teyit istem yazısının bir sureti
ile ilgili banka şubesinden alınan teyit yazısı ve teminat
mektubu idarece bir yazı ekinde muhasebe birimine intikal
ettirilir. Muhasebe birimleri evrakları inceledikten ve birer
örneğini aldıktan sonra teslim alınmak üzere vezneye gönderir.
Sözleşmenin feshedilmesi halinde – mücbir sebeplerle sözleşmenin feshi hariç - , kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar alındığı tarihten gelir kaydedileceği tarihe kadar
Devlet İstatistik Enstitüsünce yayımlanan aylık toptan eşya
fiyat endeksine göre güncellenir. Güncellenen tutar ile kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı arasındaki
fark yükleniciden tahsil edilir.212
Yüklenicinin sözleşme konusu iş nedeniyle idareye ve Sosyal Sigortalar Kurumuna olan borçları ile ücret ve ücret sayılan ödemelerden yapılan kanunî vergi kesintilerinin yapım işlerinde kesin kabul tarihine, diğer işlerde kabul tarihine veya varsa garanti süresinin bitimine kadar ödenmemesi halinde, kesin teminatlar paraya çevrilerek borçlarına
karşılık mahsup edilir ve varsa kalanı yükleniciye geri verilir.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (Madde 14)
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu (Madde 22)
306 | 2013
NAZIM HESAPLAR
 Gelir kaydedilen teminatlar yüklenicinin borcuna mahsup
edilemez.
 Yapım işlerinde; geçici kabul tutanağının onaylanmasından
sonra teminatın yarısı, Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra ise teminatın kalanı iade edilir.213
 Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır
veya iade edilir.
 Mal ve hizmet alımlarında alınan mal veya yapılan iş için
bir garanti süresi öngörülmesi halinde teminatın yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamı yükleniciye iade edilir.
 Teminatı teslim eden kişi, teminat olarak verdiği değeri,
teminat olarak kabul edilen diğer her hangi bir değer veya
değerlerle istediği zaman değiştirebilir.
1.1.Hesaplara Ait Örnekler
Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince yapım işi ile ilgili yüklenici (Y) Şirketinden 48.000,00 TL kesin teminat mektubu alınmıştır.
910 Teminat Mektupları Hesabı
48.000,00
911 Teminat Mektupları Emn.Hs
48.000,00
a) Teminat mektubu işin kesin kabulünün yapılmasından
sonra yükleniciye iade edilmiştir.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
910 Teminat Mektupları Hesabı
48.000,00
48.000,00
b) Yüklenici (Y) Şirketinin sözleşme hükümlerine uymaması
nedeniyle idarece sözleşme feshedilmiş ve kesin teminatı
gelir kaydedilmiştir. Teminatın alındığı tarih ile gelir kaydedildiği tarih aralığını için hesaplanan toptan eşya fiyat
endeksi farkı 2.370,00 TL’dir.
213
4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu (Madde 13)
2013 | 307
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
2.370,00
600 Gelirler Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
2.370,00
48.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
102 Banka Hesabı
48.000,00
48.000,00
600 Gelirler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
48.000,00
48.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
48.000,00
c) Sözleşme konusu iş, sözleşme hükümlerine uygun olarak
yapılmış olmakla birlikte yüklenicinin yüklenme konusu
işle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumuna 24.700,00 TL, ücret
ödemelerinden kesilmesi gereken vergiler nedeniyle vergi
dairesine ise 17.400,00 TL borcu olduğu tespit edilmiştir.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
48.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
102 Banka Hesabı
48.000,00
48.000,00
333 Emanetler Hs
17.400,00
361.99.02 Ödenecek SGK Kesintileri H
24.700,00
333 Emanetler Hesabı
5.900,00
Örnek 2: Yapım işi yüklenicisine ait 68.000,00 TL banka kesin
teminat mektubunun yarısı geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yüklenicinin isteği üzerine serbest bırakılmıştır.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
34.000,00
910 Teminat Mektupları Hesabı
34.000,00
Örnek 3: (G) Büyükşehir Belediyesince yapılan planetaryuma
alınan teleskop ve diğer gözlem cihazları tam olarak teslim alınmış ve
tesise kurulumu yapılmış olduğundan yüklenici 780.000,00 TL teminatının iadesini talep etmiştir. Ancak cihazların iki yıl garanti süresi
olduğundan kesin teminat mektubunun yarısı serbest bırakılmıştır.
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
910 Teminat Mektupları Hesabı
308 | 2013
390.000,00
390.000,00
NAZIM HESAPLAR
Örnek 4: Müteahhit (H)’ye içinde bulunulan dönemde bitecek
yapım işi nedeniyle verilen 42.000,00 TL yatırım avansı için banka
teminat mektubu alınmıştır.
910 Teminat Mektupları Hesabı
42.000,00
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
259 Yatırım Avansları Hesabı
42.000,00
42.000,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
42.000,00
a) Müteahhit (A)’ya (% 18 KDV Hariç) 90.000,00 TL hak ediş
ödemesi yapılmış ve ödeme sırasında verilen avansın
%20’si mahsup edilmiştir. Müteahhit (A) mahsup edilen
avans tutarınca teminatın serbest bırakılmasını talep etmiştir.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
106.200,00
360 Ödenecek Vergi ve Fnlr Hs(dmvr)
675,00
360 Ödenecek Vergi ve Fnl Hs(1/6 kdv)
2.700,00
259 Yatırım Avansları Hesabı
8.400,00
103 Verilen Çek ve Gön.Emr.Hs.
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
94.425,00
90.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hs
910 Teminat Mektupları Hesabı
90.000,00
8.400,00
8.400,00
2- 912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI ve 913
KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI
Muhasebe birimlerine kişi malı olarak teslim edilen menkul
kıymetler ile bunlardan paraya çevrilenler, başka muhasebe birimlerine gönderilenler ve ilgililerine geri verilenler, bu hesaplarda izlenir.
2.1.Kişilere Ait Menkul Kıymet Çeşitleri
 Her türlü değerli maden ve taşlar ile bunlardan yapılmış
eşyalar,
2013 | 309
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
 Çeşitli maden, taş veya maddelerden yapılmış antik değeri
olan tabak, bardak, kaşık, kupa, ağızlık, sigaralık, şamdan,
fincan, çatal, kama, tablo ve benzeri eşyalar,
 Her türlü antika para ve pullar,
 Vergi ve diğer kurum alacaklarının teminatı veya depozito
olarak kabul edilen tahvil, hisse senedi ve hazine bonoları,
 Yabancı tahvil ve hisse senetleri,
 Konvertibl olmayan yabancı paralar.
2.2.Kişilere Ait Menkul Kıymetlerin Alınması, Saklanması ve
Verilmesi
 Menkul kıymetler değer takdiri yapıldıktan sonra muhasebeleştirilir.
 Yabancı paralardan konvertibl olmayanların hesaplara
kaydı, işlem tarihinde hesaplarda yer verilen en düşük tutar üzerinden yapılır.
 Teslim alınan kişilere ait menkul kıymetler için alındı belgesi düzenlenir.
 Kişilere ait menkul kıymetler, veznedarlarca üzerlerinde
defter sıra numarası taşıyan torba veya zarflar içerisinde
kasada veya vezne odasının uygun bir bölümünde saklanır.
 Teminat ve depozito olarak kabul edilen kuponlu tahvillerin üzerlerinde bulunması gereken vadesi gelmemiş kuponlarının eksiksiz olması şarttır.
 Teminat olarak alınan tahvillerin vadesi gelmiş kuponları
teslim eden tarafından istenildiği takdirde, istem hakkındaki dilekçenin altına iade edilen kuponların adet ve tutarı
ile geri verildiğine ilişkin ifade yazılarak teslim alana imzalattırılır.
 Teminat ve depozito olarak veya saklanmak üzere bırakılan tahvillerin sonradan bütçeye gelir kaydedilmesi gerektiği takdirde, üzerlerinde bulunan kuponlardan o tarihe
kadar vadeleri gelmiş olanlar tahsil edilerek gelir kaydedilir.
310 | 2013
NAZIM HESAPLAR
 Nominal bedele faiz dâhil edilerek ihraç edilmiş olan tahvil
ve bonolar teminat olarak alındığında, anaparaya tekabül
eden satış değerleri üzerinden kabul edilerek hesaplara
alınmakla birlikte, alındı belgesi ve yardımcı hesap defteri
kayıtlarında bunların nominal değerleri de ayrıca gösterilir.
2.3.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince belediye hizmet binasının onarım işini üstlenen müteahhit (A)’dan kesin teminat olarak
8.000,00 TL nominal bedelli Devlet İç Borçlanma Tahvili alınmıştır.
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
8.000,00
913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs
8.000,00
a) İşin sözleşme hükümlerine uygun olarak tamamlanması ve
SGK ile vergi dairesine işten dolayı Müteahhit (A)’nın borcunun olmadığının anlaşılması üzerine teminat olarak alınan tahvil iade edilmiştir.
913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs
8.000,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
8.000,00
Örnek 2: Ressam (A) tarafından bir yıl süreyle sanat müzesinde
sergilenmesi için (A) Belediyesine teslim ettiği 125.000,00 TL değerinde iki adet tabloyu sergi sonunda müzeye bağışlamıştır. Tabloların
rayiç değeri 187.000,00 TL’dir.
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs
125.000,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
117 Menkul Varlıklar Hesabı
125.000,00
187.000,00
600 Gelirler Hesabı
187.000,00
Örnek 3: Müteahhit (E)’den 17.200,00 TL ihale kesin teminatı
karşılığı 18.000,00 TL değerinde hisse senedi teslim alınmıştır.
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
913 KA Menkul Kıy. Emanetleri Hs
18.000,00
18.000,00
a) Müteahhit (E)’nin sözleşmeyi tek taraflı feshetmesi nedeniyle kesin teminat olarak alınan hisse senetleri 19.100,00
TL olarak paraya çevrilip gelir kaydedilmiştir. Kesin temi-
2013 | 311
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
natın DİE tarafından belirlenen toptan eşya fiyat endeksine göre güncelleme farkı 800,00 TL’dir.
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
800,00
600 Gelirler Hesabı
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs
800,00
18.000,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
102 Banka Hesabı
18.000,00
19.100,00
600 Gelirler Hesabı
17.200,00
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
800,00
333 Emanetler Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1.100,00
18.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
18.000,00
Örnek 4: Kişi malı olarak muhasebe birimi hesaplarında kayıtlı
1.600,00 TL tutarında hazine bonosu, kişinin kuruma bağışladığını
bildirmesi üzerine kurum malı haline gelmiştir.
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs
1.600,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hs
1.600,00
1.600,00
600 Gelirler Hesabı
1.600,00
Örnek 5: Muhasebe birimi veznesinde yapılan sayımda ihale
teminatı olarak alınan ve dört yıldır hesaplarda izlenen 2.900,00 TL
Hazine bonosu bulunamamıştır.
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emn.Hs
2.900,00
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hs
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
430 Alınan Depozito ve Tem.Hs
2.900,00
2.900,00
2.900,00
3- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN TEMİNAT OLARAK
VERİLEN DEĞERLER
Muhasebe yönetmeliklerinde, muhasebe birimlerince teminat ve
depozito olarak alınan değerlerin ve muhasebeleştirilmesine ilişkin
312 | 2013
NAZIM HESAPLAR
hesaplar öngörülmüş ve bu hesapların işleyiş kuralları belirlenmiş
olmakla birlikte, kurumların, yani yerel yönetimlerin teminat, garanti
veya kefalet belgesi olarak vermiş veya ibraz etmiş olduğu değerlerin
muhasebeleştirilmesine ilişkin mevzuat düzenlemeleri bulunmamaktadır.
Yerel yönetimlerin teminat vermesi veya göstermesi hususu
yaygın bir uygulama olmamakla birlikte, hiç karşılaşılmayan olaylar
da değildir. Yerel yönetimler, kendilerine ait taşınır/taşınmazları
veya menkul kıymetleri teminat olarak gösterebileceği gibi herhangi
bir bankadan almış olduğu teminat mektubunu da teminat olarak
ibraz edebilir.
Yukarıda saydığımız varlık, değer veya mektupların teminat verilmesi durumunda nasıl bir muhasebe kaydı yapılacağı hususunda
muhasebe yönetmeliklerinde herhangi bir düzenleme olmadığını
belirtmiştik. Kurumlar tarafından nakit olarak verilen teminatlar 126
Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenmekle birlikte; gerek
kuruma ait taşınır/taşınmaz varlıklar ile menkul kıymetlerin, gerekse
bankalardan alınan teminat mektuplarının teminat olarak verilmesi
durumunda ilgili bilanço hesaplarında (1, 2, 3, 4 ve 5’li hesap grubunda) herhangi bir muhasebe kaydı yapılması, gerçek anlamda bir
varlık veya kaynak edinimi sözkonusu olmadığından, doğru bir uygulama olmayacaktır. Bu tür varlık ve değerlerin teminat verilmesi,
muhasebenin sadece bilgi verme görevi yüklediği işlemler olduğundan, nazım hesaplarda izlenmesi daha doğru olur.
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 105 nci maddesinin
“Kamu idareleri yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına göre kendi nazım hesaplarını oluşturabilir” hükmünden hareketle, yerel yönetimlerin
nakit dışı teminat vermeleri halinde, bunları kendi açtıkları nazım
hesaplarda takip edebilirler. Buna rağmen uygulamada birsağlanması için Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği ile Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinde gerekli değişikliklerin yapılmasının
daha sağlıklı bir uygulama olacağı kanaatindeyiz.
Bilindiği gibi yerel yönetimler, tahvil, senet, bono, altın kıymetli
maden gibi menkul kıymetleri satın alabilmekte ve bu değerleri 11 –
21 Menkul Kıymet ve Varlıklar alt hesap grubundaki ilgili hesaplarda
takip edebilmektedirler. Yine kurumlar kendilerine ait olan taşınır/taşınmaz varlıkları 25 – 26 Duran Varlık alt hesap gruplarında
izlemektedirler. Bu varlık ve kıymetlerin sahibi olduğu kurum tararından herhangi bir varlık veya kaynak ediniminde teminat gösterilmesi durumunda nasıl bir muhasebe kaydı yapılabilir.
2013 | 313
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Yönetmeliklerimizde bu konuda düzenlemeler bulunmadığından 93 Verilen Garantiler alt hesap grubundan sonra gelmek üzere 94
Verilen Nakit Dışı Teminatlar alt hesap grubunun oluşturulmasını
önermekteyiz.
94 Verilen Nakit Dışı Teminatlar
940 Verilen Nakit Dışı Teminatlar Hesabı
940.01 Teminat Gösterilen Duran Varlıklar
940.02 Teminat Verilen Menkul Kıymetler
940.03 Teminat Verilen Banka Teminat Mektupları
941 Verilen Nakit Dışı Teminatlardan Alacaklar Hesabı
941.01 Teminat Gösterilen Duran Varlıklardan Alacaklar
942.02 Teminat Verilen Menkul Kıymetlerden Alacaklar
943.03 Teminat Verilen Banka Teminat Mektuplarından Alacaklar
Kurumların kendi malı varlık ve menkul kıymetleri teminat göstermesi ile banka teminat mektuplarını teminat olarak vermesi durumları aşağıda ayrı ayrı incelenmiştir.
3.1.Taşınır/Taşınmaz Varlıklar ile Menkul Kıymetlerin Teminat Verilmesi
Örnek 1: (H) İlçe Belediyesi, T. İş Bankası'ndan kısa vadeli kredi
alabilmek için sahibi olduğu bir arsayı kredi tutarı olan 4.800.000,00
TL ve 200.000,00.- TL kredi faizi karşılığında banka lehine
5.000.000,00.-TL’ye ipotek ettirmiştir. Arsanın kayıtlı değeri
5.300.000,00.- TL’dir.
102 Banka Hesabı
630 Giderler Hesabı
4.800.000,00
200.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
4.800.000,00
381 Gider Tahakkukları Hesabı
940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs
200.000,00
5.000.000,00
941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs.
5.000.000,00
a) (H) İlçe Belediyesi kredi borcunu vadesinde kapattığından arsa üzerindeki ipotek kaldırılmıştır.
300 Banka Kredileri Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hesabı
314 | 2013
4.800.000,00
200.000,00
5.000.000,00
NAZIM HESAPLAR
Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
200.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs.
200.000,00
5.000.000,00
940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs
5.000.000,00
b) (H) İlçe Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödeyemediğinden ipotekli arsa 6.100.000,00.- TL’ye satılmış, kredi borcu, faiz,satış
masrafları ve diğer giderler düşüldükten sonra kalan 1.050.000,00.TL belediyenin banka hesabına yatırılmıştır.
Öncelikle arsanın kayıtlı değeri ile satış bedeli arasındaki farkın
aktiflere alınması gerekmektedir.
250 Arazi ve Arsalar Hs.
800.000,00
600 Gelirler Hesabı
800.000,00
102 Banka Hesabı
1.050.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
4.800.000,00
381 Gider Tahakkukları Hesabı
630 Giderler Hesabı
200.000,00
50.000,00
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
6.100.000,00
Ödenen faiz ile masraflar ve sair giderlerin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
250.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
250.000,00
Diğer taraftan, bir satış işlemi sözkonusu olduğundan satış bedelinin de bütçeye gelir kaydedilmesi gerekmektedir.
805 Gelir Yansıtma Hesabı
6.100.000,00
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
6.100.000,00
En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır.
941.01Teminat Göst.Dr.Vrl.Alc.Hs.
940.01Teminat Gösterilen Dr.Vrl.Hs
5.000.000,00
5.000.000,00
Örnek 2: (K) Belediyenin kamulaştırmış olduğu arsa için açılan
bedel artırma davası kapsamında mahkeme kararına istinaden icra
2013 | 315
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
müdürlüğüne teminat olarak nominal/kayıtlı değeri 2.000.000,00.- TL
olan hisse senedi verilmiştir.
940.02Teminat Verilen Menkul Kym.Hs
2.000.000,00
941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs
2.000.000,00
a) Mahkeme bedel artırma davasını idare aleyhine karara bağlamıştır. Mahkemece tespit edilen 2.000.000,00.- TL kamulaştırma
bedeli, belediyenin banka hesabından ödenmiştir.
250 Arazi ve Arsalar Hs
2.000.000,00
103 Ver.Çek ve Gön.Emr.Hs
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.000.000,00
2.000.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs
2.000.000,00
2.000.000,00
940.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Hs
2.000.000,00
b) Karara bağlanan kamulaştırma bedeli, (K) Belediyesinin banka hesabındaki nakit yetersizliğinden dolayı, teminat olarak verilen
hisse senedinin nakde dönüştürülmesi suretiyle tahsil edilmiştir. Hisse senedinin elden çıkarılma değeri 2.400.000,00.- TL’dir. İcra müdürlüğü, kamulaştırma bedelinin yanı sıra komisyon ve masrafları düştükten sonra artan 397.000,00.- TL’yi Belediyenin banka hesabına aktarmıştır.
250 Arazi ve Arsalar Hs
102 Banka Hesabı
630 Giderler Hesabı
2.000.000,00
397.000,00
3.000,00
118 Diğer Mnk.Kym.ve Vrlk.Hs
2.000.000,00
600 Gelirler Hesabı
400.000,00
Kamulaştırılan arsaya ait bedel ile komisyon ve masrafların bütçeye gider kaydedilmesi gerekir.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
2.003.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
2.003.000,00
Aynı şekilde hisse senedinin elde çıkarılma bedelinin de bütçeye
gelir kaydedilmesi gerekir.
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
316 | 2013
2.400.000,00
2.400.000,00
NAZIM HESAPLAR
En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır.
941.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Alc.Hs
2.000.000,00
940.02 Tmn.Verilen Mnk.Kym.Hs
2.000.000,00
3.2.Banka Teminat Mektuplarının Teminat Verilmesi
Örnek: (İ) Belediyesi, Finansbank’tan 3.000.000,00.- TL kısa vadeli kredi kullanmıştır. Sözkonusu kredi için 80.000,00.- TLfaiz ödenecektir. Kredi teminatı olarak bankaya İller Bankası A.Ş.den almış olduğu teminat mektubunu vermiştir.
102 Banka Hesabı
630 Giderler Hesabı
3.000.000,00
80.000,00
300 Banka Kredileri Hesabı
3.000.000,00
381 Gider Tahakkukları Hesabı
940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs
80.000,00
3.080.000,00
941. 03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs
3.080.000,00
a) (İ) Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödemiştir.
300 Banka Kredileri Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
3.000.000,00
80.000,00
103 Verl.Çek ve Gön.Emr.Hesabı
3.080.000,00
Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
80.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
80.000,00
İller Bankası teminat mektubu Finansbank tarafından iade edilmiştir.
941.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs
3.080.000,00
940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs
3.080.000,00
b) (İ) Belediyesi kredi borcunu vadesinde ödeyemediğinden verilmiş olan İller Bankası teminat mektubu Finansbank tarafından paraya çevrilmek suretiyle kredi borcu kapatılmıştır.
300 Banka Kredileri Hesabı
3.000.000,00
2013 | 317
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
381 Gider Tahakkukları Hesabı
80.000,00
303 Kamu İdarelerine Mali Brç.Hs.
3.080.000,00
Kredi borcu, İller Bankası tarafından ödenmiş olduğundan, 303
Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabına kaydedilmek suretiyle, İller
Bankası alacaklandırılmıştır.
Ödenen kredi faizinin bütçeye gider kaydedilmesi gerekmektedir.
830 Bütçe Giderleri Hesabı
80.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
80.000,00
En son olarak da nazım hesaplardan verilen teminatın kapatılması yapılmalıdır.
941.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Alc.Hs
940.03 Tem.Vrl.Bnk.Tem.Mk.Hs
3.080.000,00
3.080.000,00
4- 920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI ve 921 GİDER
TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
Gerek yılı için geçerli sözleşmeler ile gerekse ertesi mali yıl veya
yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen
taahhütler, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen iş artışları ve
fiyat farkları ile bunlardan yerine getirilenler, iş azalışları veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır.
4.1.Taahhüt Hesaplarında Dikkat Edilecek Hususlar
 İhale dosyalarının ilk hak edişle birlikte muhasebe birimine
intikaliyle taahhüt hesaplarına kayıt yapılır.
 Sözleşmelerde yapılan değişiklikler ve iptaller, tahakkuk
dairesi tarafından en geç üç iş günü içinde muhasebe birimine bildirilir.
 Her taahhüt için muhasebe biriminde bir taahhüt kartı tutulur.
 Gider taahhütleri hesabı birimler itibarıyla tutulur.
 Yüklenme ve hak ediş ödemesi tutarları KDV hariç tutarlar
üzerinden kaydedilir.
 Taahhüt tutarları bütçelerin hazırlanmasında göz önünde
bulundurulur.
318 | 2013
NAZIM HESAPLAR
 Taahhüt konusu işe ait ödeneklerden yılı bütçesine isabet
eden kısımların saklı tutulması, başka bir işe harcanmaması
gerekir.214
4.2.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (G) Büyükşehir Belediyesince çıkılan köprülü kavşak
yapım işi ihalesini 1.600.000,00 TL teklif veren (H) şirketi kazanmıştır.
(H) şirketi yüklenme bedelinin %6’sı oranında kesin teminat mektubunu vermiş ve sözleşmeyi imzalamıştır.
910 Teminat Mektupları Hesabı
96.000,00
911 Teminat Mektupları Emn.Hs
920 Gider Taahhütleri Hesabı
96.000,00
1.600.000,00
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
1.600.000,00
a) Köprülü kavşak yapım işi ile ilgili yüklenici (H) şirketi
1.000.000,00 TL + KDV tutarında ilk hak edişini getirmiştir.
1.180.000,0
0
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
7.500,00
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
30.000,00
1.142.500,0
0
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
1.180.000,0
0
830 Bütçe Giderleri Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
1.180.000,0
0
Taahhütten düşme kaydı:
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
1.000.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
1.000.000,00
Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı:
905 Ödenekli Giderler Hesabı
1.180.000,00
900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs
1.180.000,00
b) 100.000,00 TL iş artışı yapılmıştır.
920 Gider Taahhütleri Hesabı
214
100.000,00
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu (Madde 26)
2013 | 319
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
100.000,00
İş artışının %6 ‘sı oranında kesin teminat alınması gerekmektedir.
910 Teminat Mektupları Hesabı
6.000,00
911 Teminat Mektupları Emn.Hs
6.000,00
c) 31.11.2008 tarihinde 700.000,00 TL tutarında ikinci ve son
hak ediş ödemesi yapılmıştır.
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs
826.000,00
360 Ödnck Vergi ve Fonlar Hs (dm vr)
5.250,00
360 Ödnck Vergi ve Fnlr Hs (1/6 kdv)
21.000,00
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
830 Bütçe Giderleri Hesabı
799.750,00
826.000,00
835 Gider Yansıtma Hesabı
826.000,00
Taahhütten düşme kaydı:
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hs
700.000,00
920 Gider Taahhütleri Hesabı
700.000,00
Kullanılan ödeneğin düşülmesi kaydı:
905 Ödenekli Giderler Hesabı
826.000,00
900 Gönderilecek Bütçe Ödn.Hs
826.000,00
a) 15.12.2008 tarihinde köprülü kavşağın teslim edildiğine dair
geçici kabul tutanağı imzalanmış ve onaylanmıştır.
251 Yer altı ve Yerüstü Düzenleri Hs
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs
2.006.000,00
2.006.000,00
5- 990 KİRAYA VERİLEN DURAN VARLIKLAR HESABI VE
999 DİĞER NAZIM HESAPLAR KARŞILIK HESABI
Bu hesaplar, yerel yönetimlerin bilançolarında kayıtlı duran varlıklardan kiraya verilenlerin izlenmesi için kullanılır.
Yönetmelikte de yazdığı gibi, bu hesaba kiraya verilen duran
varlıkların defter değeri de dediğimiz, kayıtlı değeri ile yazılması gerekmektedir. Amaç, kiraya verilen duran varlıkların ve bunların güncel değerlerinin bilgi ve raporlama için takip edilmesidir. Bu nedenle
sözkonusu varlıkların 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabında izlenen
320 | 2013
NAZIM HESAPLAR
kira bedelinin tahakkuk ve takibi ile varlığın kendisinin bu hesapta
izlenmesi ayrı şeylerdir.
5.1.Hesaba Ait Örnekler
Örnek 1: (H) Belediyesi mülkiyetinde bulunan ve kayıtlı değeri
1.500.000,00.- TL olan Butik Oteli 120.000,00.- TL’ye üç yıllığına kiraya
vermiştir.
990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs
1.500.000,00
999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs
1.500.000,00
Burada dikkat edilmesi gereken husus, taşınmazın kira bedeli ile
değil ilgili varlık hesabındaki kayıtlı değeri ile nazım hesaplarda izlenmesi gerektiğidir.
Kiraya verilen taşınmaz yılsonunda %10 yeniden değerlemeye
tabi tutulmuştur. Taşınmazın 150.000,00.- TL de birikmiş amortismanı
bulunmaktadır.
252 Binalar Hesabı
150.000,00
257 Birikmiş Amortismanlar Hs
15.000,00
522 Yeniden Değerleme Farkları Hs
135.000,00
Değer artış miktarının nazım hesaplardaki takip miktarına da eklenmesi gerekmektedir.
990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs
150.000,00
999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs
150.000,00
Üç yıllık kira döneminin sonunda idare Butik Oteli kendisi işletmeye karar verdiğinden sözleşmeyi yenilememiştir.
999 Diğer Nz.Hs.Karşılık Hs
990 Kiraya Verilen Duran Varlıklar Hs
1.650.000,00
1.650.000,00
2013 | 321
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
322 | 2013
DÖNEM SONU İŞLEMLER
ONUNCU BÖLÜM
DÖNEM SONU İŞLEMLER
2013 | 323
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
324 | 2013
DÖNEM SONU İŞLEMLER
ONUNCU BÖLÜM
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
1- YEREL YÖNETİMLER TARAFINDAN YAPILACAK
ORTAK DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
Bilindiği gibi, hesaplar mali yıl esasına göre tutulmaktadır ve bir
mali yıl da kurum, birim ve işletmeler için bir hesap dönemini oluşturmaktadır.
Faaliyet döneminin sonunda önce geçici mizan alınmakta ve
sonrasında da faaliyet dönemini kapatmak, zorunlu ve gerekli raporları almak ve yeni faaliyet dönemine esas kayıtları çıkarmak için aşağıdaki işlerin sırasıyla yapılması gerekmektedir.
1. Bütçe Emanetleri Hesabında kayıtlı tutarların zamanaşımı
süresine göre güncellemesi yapılır. (aynı hesabın bölümleri
arasında borç ve alacak kaydı yapılması) (320-320)
2. Bütçe Emanetleri Hesabında kayıtlı tutarlardan zamanaşımı süresini dolduranların gelir kaydedilmesi (320-600)
3. Dönen varlıklar içerisinde yer alan ve faaliyet dönemi sonuna kadar tahsili gereken faaliyet alacaklarının takibe
alınması (121-120)
4. Duran varlıklar içerisinde yer alan faaliyet alacaklarında
kayıtlı alacaklardan vadesi bir yılın altına inenlerin dönen
varlıklar hesap grubuna alınması (120-220 ve 127-227)
5. Duran varlıklar içerisinde yer alan faaliyet alacaklarında
kayıtlı alacaklardan tecil vadesi bir yılın altına inenlerin
dönen varlıklar hesap grubuna alınması (122-222)
6. Peşin ödenmiş giderlerden takip eden faaliyet dönemini ilgilendirenlerin ilgili hesaplara alınması (180-280)
7. Yılı bütçesinden karşılanmak üzere verilen ön ödemelerden
mahsup dönemine aktarılması gereken tutarların mahsup
dönemine aktarılması (165-160 veya 161)
8. Mahsup dönemine devreden ön ödemeler karşılığı saklı tutulacak ödenekler, mahsup dönemine ilişkin ödenek hesaplarına kaydedilerek devredilir.(906-900, 901-907)
2013 | 325
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
9. Kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grupları
içindeki iç ve dış mali borç hesaplarında kayıtlı borçlar için
işlemiş faiz tutarları hesaplanır ve gider tahakkukları hesabına alacak, giderler hesabına borç kaydedilir. (630-381 veya 630-481)
10. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı
tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için
bu hesaba borç ve alacak kaydı yapılır. (570-570)
11. Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarından beş yıllık süreyi dolduranlar 500 Net Değer Hesabına atılır. (570-500)
12. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabında kayıtlı
tutarlar, bu hesapların ilgili alt bölümüne aktarılması için
bu hesaba alacak ve borç kaydı yapılır. (580-580)
13. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçlarından beş yıllık süreyi dolduranlar 500 Net Değer Hesabına atılır. (500-580)
14. Kurumca verilen borçlardan takip eden faaliyet dönemini
ilgilendirenlerin dönen varlıklar arasına alınması (132-232)
15. Duran varlıklar hesap grubundaki menkul kıymet ve varlıkların dönen varlıklar hesap grubuna alınması (117-217,
118-218)
16. Uzun vadeli yabancı kaynaklar içerisinde yer alan ve takip
eden faaliyet döneminde iadesi söz konusu olan teminat ve
depozitoların kısa vadeli yabancı kaynaklar arasına alınması (430-330)
17. Yeniden değerlemeye tabi varlıkların değerlemeye tabi tutulması (25’li ve 26’lı grup 522)
18. Birikmiş amortismanların yeniden değerlemesi yapılır (257
ve 268-522 )
19. Amortismana tabi varlıklardan amortisman ayrılması (630257 ile 268)
20. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki Banka
Kredileri, Kamu İdarelerine Mali Borçlar, Tahviller ve
Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar hesaplarından takip
eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaplara alınması (400-300,
403-303, 404-304, 409-309, 410-310)
326 | 2013
DÖNEM SONU İŞLEMLER
21. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki kamuya
olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş Borçlardan takip
eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaba alınması (438-368)
22. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki alınan
sipariş avansları ve diğer avanslardan takip eden dönemi
ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaba alınması (440-340, 449-349)
23. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki 47, 48 ve
49'lu hesap grubundaki hesaplarda kayıtlı tutarlardan takip eden dönemi ilgilendirenlerin kısa vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki ilgili hesaplara alınması (472-372,
479-379, 480-380, 481-381, 499-399)
24. Faaliyet hesaplarının Faaliyet Sonuçları Hesabıyla karşılıklı
kapatılması (600-690, 690-630)
25. Bütçe hesaplarının Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı ile
kapatılması (800-895, 835-895, 895-810, 895-830, 895-805)
26. Faaliyet Sonuçları Hesabının Kapatılması (690-590 veya
591-690)
2- BELEDİYE, BAĞLI KURULUŞ VE BİRLİKLERDE ÖDENEK
HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
1. Yıl içinde kullanılmayan ödenekler tenkis edilir (901-900)
2. Bütçe ödenekleri hesabının yardımcı hesapları itibarıyla
alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi
de aynı yardımcı hesaplara alacak, ödenekli giderler hesabının borç bakiyesi de ödenekli giderler hesabına alacak
yazılarak her iki hesapta kapatılmış olur. (901-901 ve 905)
3- İL ÖZEL İDARELERİNDE ÖDENEK HESAPLARINA
İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
1. Yıl içinde kullanılmayan ödenekler tenkis edilir. (901-900)
2. Bütçe ödenekleri hesabının yardımcı hesapları itibariyle;
alacak bakiyesi aynı yardımcı hesaplara borç, borç bakiyesi
aynı yardımcı hesaplara alacak, bütçe ödenek hareketleri
hesabının borç bakiyesi bütçe ödenek hareketleri hesabına
alacak kaydedilir. (901-901 ve 902)
2013 | 327
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
4- İL ÖZEL İDARELERİNDE DEĞER HAREKETLERİ
HESABINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
1. Muhasebe birimleri arası işlemler hesabının borç bakiyesi
veya varsa alacak bakiyesi değer hareketleri sonuç hesabına atılır. ( 519-511 veya 511-519)
2. Değer hareketleri sonuç hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme yapmak için aktarmalar yapılır. (519-519)
3. Değer hareketleri sonuç hesabında kayıtlı tutarlardan beş
yıllık süreyi dolduranlar net değer hesabına atılır. (519-500
veya 500-519)
Yukarıda sıralanan işlemlerden sonra yeni faaliyet döneminin
açılış kaydına esas alınacak kesin mizan çıkarılır. Hazırlanan kesin
mizanda borç ve alacak kalanı veren hesaplar yeni faaliyet döneminin
açılış kaydına esas teşkil eder.
Son yevmiye olarak kesin mizanda borç bakiyesi veren hesaplara
alacak kaydı yapılarak, alacak bakiyesi veren hesaplara ise borç kaydı
yapılarak muhasebe dönemi kapatılır.
328 | 2013
DÖNEM BAŞI İŞLEMLER
ONBİRİNCİ BÖLÜM
DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ
2013 | 329
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
330 | 2013
DÖNEM BAŞI İŞLEMLER
ONBİRİNCİ BÖLÜM
DÖNEM BAŞI İŞLEMLERİ
Mali yılın başında muhasebe kayıtlarının açılmasını sağlamak
üzere bilançoda yer alan hesapların açılış kaydı yapılarak dönem
başlatılır.
Açılış kaydını takiben önceki yıl olumlu veya olumsuz faaliyet
sonucu geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı veya geçmiş
yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabına aktarılır.
İlçe özel idarelerinde ise mali yılın başında muhasebe kayıtlarının açılmasını sağlamak üzere önceki faaliyet döneminin son yevmiyesinde borç kaydedilerek kapatılan hesaplara ilişkin tutarlar alacak kaydı yapılarak; alacak kaydedilerek kapatılan hesaplara ilişkin
tutarlar ise borç kaydı yapılarak dönem başlatılır.
Burada üzerinde durulması gereken konu, 1 nolu yevmiyeyi
oluşturan açılış kaydının üzerinde her hangi bir değişiklik veya hesaplar arası miktar aktarmaları kesinlikle yapılmaması gerektiğidir.
Şayet bir önceki yıl yapılan işlemlerden kaynaklanan hatalar varsa ve
bu açılış kaydındaki hesapları etkilemişse bile yapılacak işlem açılış
yevmiyesinden sonra yeni bir muhasebe kaydı ile hatayı düzeltmek
olmalıdır. Hatta tavsiyemiz 1 nolu açılış yevmiyesini otomasyon
programının otomatik oluşturmasıdır.
2013 | 331
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
332 | 2013
MALİ TABLOLAR
ONİKİNCİ BÖLÜM
MALİ TABLOLAR
2013 | 333
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
334 | 2013
MALİ TABLOLAR
ONİKİNCİ BÖLÜM
MALİ TABLOLAR
Mali tablolar, bütünlük, güvenilirlik, kullanışlılık, yöntemsel geçerlilik ve ulaşılabilirlik ilkeleri çerçevesinde; yeterli mesleki eğitimi
almış personel tarafından muhasebe kayıtlarındaki verilere dayanılarak ve istatistiksel yöntemler kullanılarak hazırlanır. Dipnotların ve
açıklamaların, belirli bir olayın veya işlemin kamu idaresinin mali
durumu ve faaliyetleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde
yetersiz kalması halinde ilave açıklamalara yer verilir.215
Mali raporlama ile genel olarak kaynakların dağıtımı, uygulanan
mali politikaların etkileri ile ileriye yönelik politika oluşturulması ve
karar verilmesinde, kamu idaresinin mali durumu, performansı ve
nakit akımları hakkında kullanıcılara kapsamlı bilgi sağlanır. Mali
tablolar kamu idarelerinin;
 Kaynaklarının dağılımını ve kullanımını,
 Faaliyetlerinin nasıl finanse edildiğini ve nakit ihtiyacının
nasıl karşılandığını,
 Faaliyetlerini finanse edebilme ve sorumlulukları ile taahhütlerini yerine getirebilme yeteneğini,
 Mali durumu ve mali durumundaki değişiklikleri,
 Faaliyetlerindeki performans, etkinlik ve başarısını,
 Kendilerine sağlanan kaynakları bütçelerine uygun ve yasal şekilde kullanıp kullanmadıklarını,
 Mali işlemlerinde saydam olup olmadıklarını ve hesap verilebilirliğini,
Gösterir.
Mali tablolar, bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için; kamu idarelerinin varlıkları, yabancı kaynakları, öz kaynakları, gelirleri, giderleri ve nakit akımları hakkında bilgi verir. Mali tabloların, kullanıcıların karşılaştırma yapabilmelerini mümkün kılmak için son üç döne-
215
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 111)
2013 | 335
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
min verilerini de içermeleri ve herkes tarafından anlaşılmalarını sağlayacak şekilde ve açıklamaları ile birlikte hazırlanmaları esastır.216
Mali tablolar; bu tablolarda yer alan bilgilerin, gelecekteki olaylar ve sonuçları hakkında tahminlerin oluşturulması, doğrulanması
veya değiştirilmesine olanak sağlayacak şekilde ihtiyaca göre aylık,
üç aylık ve yıllık olarak hazırlanır.217
1- TEMEL MALİ TABLOLAR
Kamu idarelerince hazırlanması zorunlu temel mali tablolar şunlardır:218
 Bilanço
 Faaliyet Sonuçları Tablosu
 Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosu
 Nakit Akım Tablosu
 Mali Varlık ve Yükümlülükler Değişim Tablosu
 İç Borç Değişim Tablosu
 Dış Borç Değişim Tablosu
 Şarta Bağlı Varlık ve Yükümlülükler Tablosu
 Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu
 Giderlerin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu
 Giderlerin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu
 Giderlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Gelirlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Giderlerinin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Giderlerinin Finansal Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu
 Bütçe Giderleri ve Ödenekler Tablosu
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ile bu temel
mali tablolara bir de “Mizan” eklenmiştir.
Mali tabloların düzenlenmesi sırasında mevcut yönetmelik hükümlerinin yanı sıra Devlet Muhasebesi Standartları Kurulunca belirlenen Devlet Muhasebesi Standartlarının da göz önünde bulundurulması gerekir. Hatta mali tabloların dinamik bir yapıya kavuşmala216
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 112)
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 136)
218 Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği (Madde 117)
217
336 | 2013
MALİ TABLOLAR
rının DMS’ler doğrultusunda hazırlanmasına bağlı olduğunu da söyleyebiliriz.
1.1.Bilanço
Tanımlayacak olursa bilanço, bir kuruluşun belli bir tarihteki
(düzenlendiği tarih) sahip olduğu varlıkları (aktif) ile bu varlıkların
kaynağını oluşturan üçüncü kişilerin alacak haklarını ve kurumun
özkaynaklarını gösteren (pasif) finansal durum tablosudur.
Kamuda tek düzen muhasebe sistemine geçilmesi ile birlikte mali tablolar da iş yaşamımıza girmiştir. Ticari muhasebe de iki tane
temel mali tablo vardır: Bilanço ve Gelir Tablosu. Ancak kamu muhasebe mevzuatında bunlardan yalnızca “bilanço” yer almıştır. Kamu
kurumlarında esas olan kamu hizmeti olduğundan, dönem kar veya
zararının gösterilmesine odaklanan bir finansal tablo olan “gelir tablosu” doğal olarak dışarıda bırakılmıştır. Ancak “bilanço”, hem Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 117 nci maddesinde, hem de
Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin 420 nci maddesinde sayılan temel mali tabloların içerisinde yer almıştır.
Yönetmeliğin öngördüğü “bilanço”, içinde bulunulan dönemle
önceki iki dönemin verilerini içerecek nitelikte dizayn edilmiş dinamik bir mali tablodur. Ayrıca düzenlenme biçimi açısından hesap
tipi bilanço, yer alan bilgiler açısından ise ayrıntılı bilanço benimsenmiştir.
Bilanço, belli bir tarih aralığına ait faaliyet bilgilerini içermektedir. Bu belli aralık genellikle dönem başı ve dönem sonu olarak alınmaktadır. Ancak bilançonun dönem başı ile dönem içinde istenilen
bir tarih aralığına ait bilgileri kapsayacak şekilde düzenlenmesi de
mümkündür. Yöneticilerin mali yapıyla ilgili bilgi almak istedikleri
herhangi bir anda bilanço çıkarılabilmelidir. Bu nedenle kurumların
kullandıkları muhasebe programları da buna elverişli olmalıdır.
Faaliyet döneminin sonunda düzenlenen bilançonun çıkarılabilmesi için öncelikle dönem sonu işlemlerinin yapılması ve kesin
mizanın çıkarılmış olması gerekir.
Pasifin en önemli kalemini oluşturan özkaynaklar, ticari muhasebedekinden çok farklı bir içerik ve önem arz etmektedir. Ticari muhasebede özkaynak hesabı olan sermaye, işletme sahibi veya ortakların mali haklarını gösterirken, kamudaki net değer, bir denge hesabı
olmaktan öteye geçmemektedir. Bununla birlikte bilanço, kurumun
geçmiş dönemlerdeki davranış eğilimi hakkında önemli bir referans
olmaktadır. Diğer taraftan mali verilerin kıyaslanmasında ve rasyola2013 | 337
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
rın elde edilmesinde de – özellikle yerel yönetimlerde – daha gerçekçi
bir referans olduğunu kabul etmek gerekmektedir.
Ancak yerel yönetimlerin bu mali tablodan ne kadar yararlandığı da üzerinde durulması gereken bir konudur. Kurumun mali yapısının bir kimlik belgesi niteliğinde olan bilanço, ne yazık ki, kamuda
henüz hak ettiği ilgiyi görememiştir. Bu nedenle de bilanço, Sayıştay'a vereceğimiz yönetim dönemi hesabına eklenecek düzenlenmesi
zorunlu tablolardan biri olma niteliğinden öteye gidememiştir. Kurumlar genellikle bankadaki nakitlerine, ödenecek borçlarına ve
yapmayı düşündükleri hizmetlerine bakarak kararlar vermektedirler.
Bu ise kısa vadeli ve günü planlayan bir yaklaşımı beraberinde getirmekte, hiçbir zaman vizyon içeren bir derinliğe sahip olamamaktadır. Böyle bir yaklaşım ve davranışı, çağdaş yönetim anlayışı ile bağdaştırmak olanaksızdır. Mali yapısı güçlü bir idareyi oluşturmak,
hiçbir zaman tesadüflerle gerçekleşmez, istatistik ve veri üreten mali
raporların yorumu bunun vazgeçilmez unsurudur.
Bilançonun mali yapı hakkında saydam ve güvenilir bilgiler
vermesi gerekmektedir. Birçok kamu idaresinde özellikle de yerel
yönetimlerde bu önemli bir zorluk olarak karşımıza çıkmaktadır.
Çünkü muhasebe kayıtlarının mevzuata uygun yapılması konusunda
görevli personelin nicel ve nitel yetersizliği üzücüdür ki, muhasebeyi
esas, ilke, prensip ve kural tanımayan uygulamaların ürünü bir ucube
haline getirebilmektedir ve bu ucube de ne yazık ki çok yaygındır.
Muhasebesi sağlıklı veri üretmeyen bir idarenin önünü ne kadar görebileceği ortadadır. Diğer taraftan kredi başvurularında bilanço kredi kuruluşu tarafından istenilen ve bizim pek kullanmadığımız o
yöntemlerle analiz edilen ilk belge olmaktadır. Kurumların önemsemediği bu mali tablo, nedenini anlamakta da güçlük çektikleri koca
bir ret cevabına neden olabilmektedir. Kredi başvurusunda bulunan
bir yerel yönetimin dış mali borçlarının eksi bakiye (borç bakiyesi)
verdiği, aktif değerleri azaltıcı bir etki oluşturduğu için banka tarafından bilançonun ciddiyetten uzak olması nedeniyle kredi taleplerinin reddedildiğini göz önünde bulundurursak, yerel yönetim muhasebesinin hangi noktada olduğunu da daha iyi anlamış oluruz.
Yerel yönetimlerde muhasebe sisteminin işleyişi belirli aralıklarla kontrol edilmeli ve bu bilgiler analiz edilerek üst yönetime raporlar
şeklinde sunulmalıdır.
338 | 2013
MALİ TABLOLAR
Mali tabloların analizi bir süreç olup, aşağıdaki gibi şematize
edebiliriz:
MALİ
TABLOLAR
ANALİZ
TEKNİKLERİ
YORUM VE
DEĞR.ME
Öncelikle mali tablolar üretilmeli sonra kurum açısından en yararlı ve ihtiyaç duyulan analiz teknikleri tespit edilmeli ve uygulanmalı, en son olarak da analizle elde edilen rakamsal değerlerin yorum
ve değerlendirmesi yapılmalıdır.
Bilançonun yorumu da önemlidir ki, strateji birimlerine bu konuda iş düşmektedir. Bilançonun yapısı ve içerdiği bilgilerin doğruluğu konusunda kesin bir fikre varmadan analiz ve yorum yapılmamalıdır. Bilanço hatalarına bazen bilanço üzerinden nüfuz edemeye
biliriz, o zaman da yardımcı raporlara, özellikle ve de ilk adımda ayrıntılı mizana ihtiyacımız olacaktır. Ana hesap bazında yanlışlıkları
göremeyebiliriz, ama ayrıntılar bize çok şey anlatır. Aktif karakterli
hesapların alacak bakiyesi verdiği, pasif karakterli hesapların da borç
bakiyesi verdiği ayrıntılı mizanlar vardır. Böyle bir mizanınız varsa
bilançonuza kesinlikle güvenmeyin.
Yukarıda anlattıklarımız bilançonun içini doldurmaya yönelik
olanlardır. Bilançonun içinin dolu olduğuna emin olduktan sonra
yorum yapabiliriz. Yorumda bize yardımcı olan araçlar vardır ki,
bunlar mali analiz teknikleridir.
1.2.Faaliyet Sonuçları Tablosu
Faaliyet sonuçları tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her
bir kamu idaresinin bir faaliyet döneminde elde ettiği gelirleri, yaptığı giderleri, mali ve mali olmayan varlıkların yönetimi ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerinden kaynaklanan gelir ve giderleri gösteren
ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur.
Faaliyet sonuçları tablosu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider
hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap
grubundaki hesaplardan üretilir.
Dönem net fazla veya açığının ne kadarının kur ve değer değişimleri farklarından kaynaklandığı ve bunların faaliyet sonucunu
nasıl etkilediği tablonun dipnotunda belirtilir.
Bütün gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemin faaliyet sonuçları tablosunda gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri
kapsayacak şekilde hazırlanır.
2013 | 339
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2- MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ
a) Karşılaştırmalı analiz
b) Yüzde (dikey) analizi
c) Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi
d) Oran (Rasyo) Analizi
 Likidite Oranları
 Finansal Yapı Oranları
 Faaliyet Oranları
 Karlılık Oranları
Mevzuatımızda cari yıl ile önceki iki yılın bilgilerini içeren dinamik bilanço benimsendiğine göre dinamik analiz tekniklerinin kullanılması gerekmektedir. Bunun yanı sıra statik analiz yöntemlerini
içeren rasyo analizlerinden yararlanmak da mümkündür.
Dinamik analiz; bir kurumun birbirini izleyen hesap dönemlerine, ya da aynı süreleri kapsayan farklı tarihlerde düzenlenmiş mali
tablolarını karşılaştırarak ekonomik, finansal ve faaliyet yapılarındaki
değişmeleri saptamaya ve yorumlamaya çalışan bir analiz yöntemidir. Dinamik analizden beklenen en önemli fayda, sağlanan verilerle
finansman politikalarına yön vermek ve etkinlik kazandırmaktır.
Kamu idareleri, özellikle de yerel yönetimler açısından tavsiye
edilebilecek dinamik analiz yöntemi, eğilim yüzdeleri analizidir.
2.1.Eğilim Yüzdeleri (Trend veya Yatay) Analizi
Eğilim Yüzdeleri yöntemi mali tablolarda yer alan kalemlerin
yıllar içerisinde göstermiş oldukları değişimlerin saptanması ve yorumlanmasını sağlar. Eğilim yüzdeleri analizi, kurum için her yönden
normal olan bir temel yıla kıyasla mali tablolarda yer alan kalemlerdeki değişiklikleri gösteren bir indeks olarak düşünülebilir. Eğilim
Yüzdeleri analizinde temel olarak alınan yıldaki bütün kalemler 100
olarak kabul edilir ve her kalemin temel alınan yıldaki kaleme göre
artış ve azalışları temel yıla bölünerek bulunur. Temel yılı izleyen
yıllarda tablo kalemlerinin değeri temel yıla oranla daha küçükse,
eğilim yüzdesi 100 den daha az, büyükse eğilim yüzdesi 100 ün üstünde olmaktadır.
[İlgili Yıl Sonundaki Değer / Baz Yıl Sonundaki Değer]*100
Eğilim yüzdeleri analiz tekniğinin yapılmasındaki amaç, birbiriyle bağlantılı olan kalemlerin göstermiş oldukları değişimlerin karşılaştırılması ve analiz edilmesi yoluyla kurumun gidişatıyla ilgili
340 | 2013
MALİ TABLOLAR
olumlu veya olumsuz sonuçlara ulaşmaktır. Mali tablolarda tek bir
kalemdeki değişimler fazla aydınlatıcı ve bilgi verici olmayabilir.
Yerel yönetimlerde eğilim yüzdeleri yönteminde belli yıllar arasındaki tablolar analize konu olmaktadır ve değişiklikler temel yıla
oranla incelendiğinden dinamik bir analiz söz konusu olmaktadır.
2.2.Oran (Rasyo) Analizi
Kurumun bir döneme ait bilançosunda, ya da birbirini izleyen
birkaç hesap dönemine ait bilançolarında birbiri ile ilgili kalemler
arasındaki ilişkileri oransal olarak belirleyen ve inceleyen statik bir
yöntemdir. Kurumun kısa vadeli yükümlülüklerini zamanında yerine
getirebilme gücünü ölçer.
Oran Analizi Yönteminden amaç, kurumun borç ödeme gücünü,
mali yapısını, faaliyet sonuçlarını, ekonomik varlıkların verimli ve
ekonomik bir şekilde kullanıp kullanmadığı konusunda bilgi verici
ve geleceğe dönük kararlarda yardımcı veriler sağlayan değerlendirmeler elde etmektir.
2.2.1.Likidite Oranları
Cari Oran: Kurumun 1 liralık yükümlülüklerine karşılık ne kadar dönen varlık elinde bulundurduğunu gösteren orandır. Cari oranın standardı Avrupa için (2), Türkiye için (1)’dir.
Cari Oran = Dönen Varlıklar / KVYK
Likidite (Asit – Test) Oranı: Kurumun dönen varlıklarından
stoklarının çıkarılmasından sonra, halen ne kadarlık tutarın kısa vadeli yükümlülüklerini karşılayabildiğini gösteren orandır. Standardı
(1)’dir.
Likidite (Asit – Test) Oranı = [Dönen Varlıklar – Stoklar] / KVYK
Nakit Oranı: Kurumun elinde bulunan nakit veya nakde eşdeğer kıymetleri ile kısa vadeli yükümlülüklerinin ne kadarlık kısmını
yerine getirebileceğini ölçen orandır. Nakit oranın standardı (0,20) –
(0,25) Aralığıdır.
Nakit Oranı = [Hazır Değerler + Serbest Menkul Kıymetler] /
KVYK
2.2.2.Mali Yapı Oranları
Mali yapı denince bilançonun pasif kısmı aklımıza gelmelidir.
Finansal Kaldıraç (Borçlanma) Oranı: Varlıkların yüzde kaçının
yabancı kaynaklarla finanse edildiğini, ya da kaynakların yüzde kaçının yabancı kaynaklardan oluştuğunu gösterir. Standardı (0,50)’dir.
Enflasyonist ortamlarda (0,60) da kabul edilebilir bir orandır.
2013 | 341
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Üç çeşit finansman politikası uygulanır: Tutucu, ılımlı ya da saldırgan.
Finansal kaldıraç oranının düşük olması tutucu finansman politikasının etkisidir. Yerel yönetimlerde finansal kaldıraç oranının oldukça yüksek çıkması kaçınılmazdır. Hizmet üretme çabasıyla sınırlı
özkaynaklar arasında sıkışan yöneticilerin başvurduğu kaçınılmaz
yöntemdir, borçlanma.
Finansal Kaldıraç (Borçlanma) Oranı = [KVYK + UVYK] / Aktif
Toplamı
Kısa Vadeli Yabancı Kaynak Oranı: Oranın 1/3 olması tercih
edilir.
KVYK Oranı = KVYK / Aktif Toplamı
Uzun Vadeli Yabancı Kaynak Oranı: Oranın 1/3 olması tercih
edilir.
UVYK Oranı = UVYK / Aktif Toplamı
Finansal yapı oranları arasında özkaynak oranı, finansman oranı,
maddi duran varlık (net) oranı gibi analiz yöntemleri de olmakla birlikte bunların ticari saiklerle hareket etmeyen ve net değeri de ticaret
işletmelerindeki sermayeden farklı olan yerel yönetimlerde kullanılmasının bir anlamı bulunmamaktadır. Faaliyet Oranları ile Karlılık
Oranları analiz yöntemlerinin de yerel yönetimlerde kullanılmasının
pratik bir yararı olmadığı kanaatindeyiz.
342 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
ÖRNEK UYGULAMA
2013 | 343
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
344 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
ONÜÇÜNCÜ BÖLÜM
1- ÖRNEK UYGULAMA
(G) Belediyesinin dönem sonu ve dönem içi yapılan işlemleri
monografi uygulaması olarak alınmıştır.
2013 | 345
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
(G) BELEDİYESİ 31.12.201Y AYRINTILI KESİN MİZAN (KALAN)
Hes
Kod
BORÇ
HESAP ADI
4.100,00
100 KASA HESABI
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
101 01
Muhasebe Birimindeki Çekler
101 02
Tahsildeki Çekler
3.450,00
3.450,00
690.000,00
102 BANKA HESABI
104 PROJE ÖZEL HESABI
104 01
Dış Finansman Kaynağından Sağlanan Krediler
104 02 01
AB Hibeleri
1.930.000,00
560.000,00
1.370.000,00
105 DÖVİZ HESABI
132.000,00
105 01 01 01
EURO
78.000,00
105 01 01 02
ABD DOLARI
54.000,00
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI
12.500,00
63.000,00
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
117 02
Kıymetli Maden Haricindeki Menkul Varlıklar
63.000,00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
251.950,00
120 01 02 09 51 Bina Vergisi
77.890,00
120 01 03 09 53 İlan ve Reklam Vergisi
12.060,00
120 03 06 01 05 Kültür Amaçlı Tesis Kira Gelirleri
24.000,00
120 03 06 01 99 Diğer Taşınmaz Kira Gelirleri
120 06 01 05 01 Arsa Satış Geliri
18.000,00
120.000,00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
85.500,00
121 01 02 09 51 Bina Vergisi
25.000,00
121 01 06 09 51 Bina İnşaat Harcı
56.000,00
121 03 06 01 99 Diğer Taşınmaz Kira Gelirleri
4.500,00
132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI
132 06 03
Diğer Belediyeler
38.000,00
38.000,00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
9.500,00
140 01 01
Tahsilinde Bütçeye Gelir Kaydedilecek Olan Alacaklar
7.000,00
140 02 01
Diğer Alacaklar
2.500,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
101.200,00
150 01 03
Dosya ve Klasörler
150 01 04
Bilgisayar ve Yazıcı Sarf Malzemeleri
150 01 99
Diğer Kırtasiye Malzemeleri
150 09 02
Akaryakıt
33.000,00
150 11 05
Taşıt yedek Parçaları
41.000,00
8.200,00
14.000,00
5.000,00
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI
162 05 01
Maaş Avansları
213.500,00
213.500,00
165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI
165 01 01 03 02 Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları Avansı
750,00
750,00
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI
03 05 05 05 Hizmet Binası Kiralama Giderleri
24.000,00
24.000,00
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
220 06 01 05 01 Arsa Satış Geliri
180.000,00
180.000,00
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI
240 01 03
Sermaye Payı Oranı %50'den fazla olanlar
98.000,00
98.000,00
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
35.111.245,74
250 01
Araziler
15.200.777,00
250 02
Arsalar
19.910.468,45
346 | 2013
ALACAK
ÖRNEK UYGULAMA
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
179,600,000.00
251
03
Su İsale Hatları
251
04
Kanalizasyon Hatları
12,600,000.00
251
06
Köprü ve Geçitler
21,000,000.00
251
17 03
Tramvay Hatları ve İstasyonları
87,000,000.00
251
18
Park ve Bahçeler
52,000,000.00
251
99 01
Mezarlıklar
3,500,000.00
3,500,000.00
252 BİNALAR HESABI
428,170,000.00
252
01
İdare Binaları
52,000,000.00
252
02
Eğitim Öğretim Amaçlı Binalar
23,000,000.00
252
04
Sosyal Kültürel Amaçlı Binaları
252
10
Depolama Amaçlı Binalar
252
11
Tarihi Yapılar
1,970,000.00
1,200,000.00
350,000,000.00
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
253
02 04
İş Makineleri
253
03 04
Ulaştırma Haberleşme Cihazları ve Aletleri
4,680,000.00
4,500,000.00
180,000.00
254 TAŞITLAR HESABI
64,000,000.00
254
01
Karayolu Taşıtları
23,000,000.00
254
04
Demiryolu Taşıtları
51,000,000.00
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
4,268,745.00
255
01
Döşeme ve Mefruşat
345,900.00
255
02
Bilgi İşlem ve Elektronik
300,320.00
255
03
Büro Demirbaşları
255
06
Tarihi ve Sanat Değeri Olan Demirbaşlar
255
07
Kütüphane Demirbaşları
230,737.00
3,191,358.00
200,430.00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
257
01
Yer altı ve Yerüstü Düzenleri
257
02
Binalar
257
03
Tesis Makine ve Cihazlar
257
04
Taşıtlar
257
05
Demirbaşlar
18,155,754.80 X
898,000.00
3,126,800.00
900,000.00
12,800,000.00
430,954.80
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
258
01
Yer altı ve Yerüstü Düzenleri
258
02
Binalar
15,584,721.50
10,384,271.00
5,200,450.50
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
259
01
Müteahhitlere Verilen Avanslar
2,700,000.00
2,700,000.00
75,000.00
260 HAKLAR HESABI
260
01
Bilgisayar Yazılımları
75,000.00
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
268
01
Haklar Amortismanı
30,000.00 X
30,000.00
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS
294
02 05
Demirbaşlar
3,200.00
3,200.00
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
02 05
Demirbaşlar
640.00 X
640.00
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
01
İller Bankasından Alınan Krediler
168,000.00
168,000.00
310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
02
Proje Kredileri
280,000.00
280,000.00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
2,398,760.00
320
02
N.01 Yılına Ait Borçlar
1,300,322.00
320
03
N.02 Yılına Ait Borçlar
900,100.00
320
04
N.03 Yılına Ait Borçlar
198,338.00
2013 | 347
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
330 01 02
Kesin Teminatlar
99.870,00
99.870,00
62.800,00
333 EMANETLER HESABI
333 02 06 01
Bütçe Gelirlerinden Yersiz Tahsilat
333 02 07
Personele Ait Emanetler
333 12 01
AB Hibeleri
3.400,00
4.100,00
55.300,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
151.600,00
360 01
Gelir Vergisi
97.600,00
360 03
Damga Vergisi
18.000,00
360 04
Katma Değer Vergisi
36.000,00
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI
361 01
Prim Tahsilatları
7.200,00
7.200,00
362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD.ADINA YAPILAN TAHSİLAT HS
362 01
Fonlar Adına Yapılan Tahsilatlar
2.380,00
2.380,00
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
83.000,00
381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABO
4.100,00
400 BANKA KREDİLERİ HESABI
400 01
90.000,00
İller Bankasından Alınan Krediler
90.000,00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
410 02
Proje Kredileri
320.000,00
320.000,00
500 NET DEĞER HESABI
733.797.709,88
500 01
Denge Kayıtları
384.707.534,88
500 02
Varlık Envanteri
349.090.175,00
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ( - )
21.428.867,44
580 01
(n-1) Yılına Ait Olumsuz Faaliyet Sonuçları
15.867.307,04
580 02
(n-2) Yılına Ait Olumsuz Faaliyet Sonuçları
5.561.560,40
590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI
MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDENEKLER
906
HESABI
906 03 02
Tüketime Yönelik Mal ve Malzeme Alımları
3.807.415,00
750,00
750,00
907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI
750,00
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
910 01
Banka Teminat Mektupları
3.635.083,29
3.635.083,29
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
3.635.083,29
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI
75.175,00
912 02 02 02
Devlet Tahvilleri
52.480,00
912 02 02 03
Hazine Bonoları
22.695,00
913 MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI
75.175,00
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
920 01 06 05 07 Müteahhitlik Giderleri
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
TOPLAM
348 | 2013
15.584.721,50
15.584.721,50
15.584.721,50
778.754.959,47 778.754.959,47
DÖNEN VARLILAR
18.155.754,80
AKTİF VARLIKLAR TOPLAMI
2.Birikmiş Amortismanlar (-)
1.Elden Çıkarılacak Duran Varlıklar
4.Gider Taahhütleri
3.Kişilere Ait Menkul Kıymetler
2.Teminat Mektupları
1.MDA Avans ve Krediler
Nazım Hesaplar
750,00
4.Gider Taahhütleri
3.Kişilere Ait Menkul Kıymetler
2.Teminat Mektupları
1.MDA Avans ve Krediler
Nazım Hesaplar
Uzun vadeli dış borç 151.659 Avro (1 Avro 2,11 TL)
GENEL TOPLAM
A
Proje Özel Hesabı 914.692 Avro (1 Avro 2,11 TL)
739.139.697,23
19.295.729,79
PASİF VARLIKLAR TOPLAMI
1.Banka Kredileri
Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar
1.Proje Kredileri
Faaliyet Borçları
1.Bütçe Emanetleri
Emanet Yabancı Kaynaklar
1.Alınan Depozito ve Teminatlar
2.Emanetler
Ödenecek Diğer Yükümlülükler
1.Ödenecek Vergi ve Fonlar
2.Ödenecek Sosy.Güvn.Kesintileri
3.Fonlar Adına Yapılan Tahsilatlar
Borç ve Gider Karşılıkları
1.Kıdem Tazminatı Karşılığı
Gelecek Aylar Gelir/Gider Tahakkukları
1.Gider Tahakkukları
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Uzun Vadeli İç Mali Borçlar
1.Banka Kredileri
Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar
1.Proje Kredileri
ÖZ KAYNAKLAR
Net Değer
1.Denge Kayıtları
2.Varlık Envanteri
3.Yükümlülük Envanteri (-)
Geçmiş Yıllar Faaliyet Sonuçları
1.Olumlu Faaliyet Sonucu
2.Olumsuz Faaliyet Sonucu (-)
Dönem Faaliyet Sonuçları
1.Olumlu Faaliyet Sonuçları
2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-)
Kısa Vadeli İç Mali Borçlar
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
DİPNOTLAR
C
B
III
A
B
II
A
G
F
E
D
C
B
A
Not: Cari yılda ödenecek dış borç 133.000 Avro (1 Avro 2,11 TL)
15.584.721,50
75.175,00
3.635.083,29
719.843.967,44
2.560,00
45.000,00
715.958.957,44
98.000,00
180.000,00
24.000,00
214.250,00
101.200,00
9.500,00
38.000,00
337.450,00
63.000,00
2.772.050,00
Not: Döviz 62.560 Avro (1 Avro 2,11 TL)
GENEL TOPLAM
A
640,00
3.200,00
30.000,00
2.Birikmiş Amortismanlar (-)
Diğer Duran Varlıklar
75.000,00
1.Haklar
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
15.584.721,50
2.700.000,00
9.Birikmiş Amortismanlar (-)
35.111.245,74
179.600.000,00
428.170.000,00
4.680.000,00
64.000.000,00
4.268.745,00
98.000,00
180.000,00
24.000,00
213.500,00
750,00
101.200,00
9.500,00
38.000,00
251.950,00
85.500,00
63.000,00
4.100,00
3.450,00
690.000,00
1.930.000,00
132.000,00
12.500,00
Tutar
I
BİLANÇO
(G) BELEDİYESİ 201Y YILI
7.Yapılmakta Olan Yatırımlar
8.Yatırım Avansları
Faaliyet Alacakları
1.Gelirlerden Alacaklar
2.Takipli Alacaklar
Kurum Alacakları
1.Verilen Borçlardan Alacaklar
Diğer Alacklar
1.Kişilerden Alacaklar
Stoklar
1.İlk Madde ve Malzeme
Ön Ödemeler
1.Maaş Avansları
2.Mahsup Dönemine Aktarılan Ön Ödemeler
Gelecek Aylara Ait Giderler
1.Gelecek Aylara Ait Giderler
DURAN VARLILAR
Faaliyet Alacakları
1.Gelirlerden Alacaklar
Mali Duran Varlıklar
1.Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
Maddi Duran Varlıklar
1.Arazi ve Arsalar
2.Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri
3.Binalar
4.Tesis, Makine ve Cihazlar
5.Taşıtlar
6.Demirbaşlar
1.Kasa
2.Alınan Çekler
3.Bankalar
4.Proje Özel Hesabı
5.Dövizler
6.Kredi Kartlarından Alacaklar
Menkul Kıymet ve Varlıklar
1.Kıymetli Maden Harici Menkul Varlıklar
Hazır Değerler
DİPNOTLAR
E
D
C
B
II
A
G
F
E
D
D
C
B
A
I
AKTİF
15.584.721,50
75.175,00
3.635.083,29
750,00
3.807.415,00
0,00
0,00
21.428.867,44
384.707.534,88
349.090.175,00
0,00
320.000,00
90.000,00
4.100,00
83.000,00
151.600,00
7.200,00
2.380,00
99.870,00
62.800,00
2.398.760,00
280.000,00
168.000,00
PASİF
739.139.697,23
19.295.729,79
719.843.967,44
3.807.415,00
-21.428.867,44
733.797.709,88
320.000,00
90.000,00
4.100,00
83.000,00
161.180,00
162.670,00
2.398.760,00
280.000,00
168.000,00
Tutar
ÖRNEK UYGULAMA
2013 | 349
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
No
HESAP KODU VE ADI
100 KASA HESABI
ALACAK
4,100.00
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
102 BANKA HESABI
3,450.00
690,000.00
104 PROJE ÖZEL HESABI
105 DÖVİZ HESABI
1,930,000.00
132,000.00
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
12,500.00
63,000.00
251,950.00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
85,500.00
132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI
38,000.00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
9,500.00
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
101,200.00
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI
213,500.00
165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HESABI
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
750.00
24,000.00
180,000.00
98,000.00
35,111,245.74
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
179,600,000.00
252 BİNALAR HESABI
428,170,000.00
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
254 TAŞITLAR HESABI
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
Açılış Kaydı
BORÇ
AÇILIŞ KAYDI
1
260 HAKLAR HESABI
294 ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS.
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI ( - )
906 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN KULLANILACAK ÖDEME EM. HESABI
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
4,680,000.00
64,000,000.00
4,268,745.00
15,584,721.50
2,700,000.00
75,000.00
3,200.00
21,428,867.44
750.00
3,635,083.29
75,175.00
15,584,721.50
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
18,155,754.80
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
30,000.00
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
640.00
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
168,000.00
310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
280,000.00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
2,398,760.00
330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
99,870.00
333 EMANETLER HESABI
62,800.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
151,600.00
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI
7,200.00
362 FONLAR VEYA DĞR KAMU İD.ADINA YAPILAN TAHS. HS.
2,380.00
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
83,000.00
381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
4,100.00
400 BANKA KREDİLERİ HESABI
90,000.00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
320,000.00
500 NET DEĞER HESABI
733,797,709.88
590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI (+)
3,807,415.00
907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI
750.00
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
3,635,083.29
913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI
75,175.00
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
ARA TOPLAM
15,584,721.50
778,754,959.47
778,754,959.47
1.1.Dönem İçi İşlemlerle İlgili Varsayımlar
 Bu monografi (G) İl Belediyesinin 200Y+1 yılı işlemlerine
aittir.
350 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
 Gün sonlarında kasada 4.200,00 TL’nin üzerindeki tutarlar
teslimat müzekkeresi ile bankaya gönderilmiş, söz konusu
tutarlar bankaca aynı gün muhasebe biriminin banka hesabına aktarılmıştır.
 Kesilen tüm çek ve gönderme emirleri aynı gün ödenmiştir.
1.2.(G) Belediyesinin 200Y+1 Yılı Muhasebe İşlemleri
1. 200Y yılı bilânçosundaki bilgilerden yararlanarak açılış
yevmiye kaydını oluşturunuz.
2. 2007+1 Yılı Belediye Bütçesi ile 4.120.000,00 TL başlangıç
ödeneği verilmiştir.
3. 200Y dönem olumlu faaliyet sonucunu ilgili hesaba kaydediniz.
4. Emanetler hesabında kayıtlı 55.300,00 TL AB hibesi özel
gelir ve özel ödenek kaydedilmiştir.
5. Kasadaki çek takas için bankaya gönderilmiştir.
6. Bankadan alınan hesap özet cetvelinden çek bedelinin
tahsil edildiği, ayrıca 22.890,00 TL bina vergisi ile 3.060,00
TL ilan ve reklam vergisi tahsil edildiği anlaşılmıştır.
7. Takipteki ilan ve reklam vergilerinin 36.000,00 TL’si icra
yoluyla tahsil edilmiştir.
8. 12.800,00 TL elektrik gideri ödenmiştir.
9. Bütçe dışı avans ve krediler hesabında kayıtlı 213.500,00
TL memur maaş avansının mahsubu yapılmıştır.
10. Mahsup dönemine aktarılan iş avanslarının (tüketim malzemesi alımı) harcama evraklarının verilmesi üzerine
mahsupları yapılmıştır.
11. 7.200,00 TL SGK primi, 2.380,00 TL fonlar adına yapılan
tahsilat ve 4.100,00 TL personele ait emanet ilgililerine
ödenmiştir.
12. Geçen yıl bütçe mahsupları hesabı kapatılmıştır.
13. Memur maaş bordrosundaki bilgiler aşağıdaki gibidir,
muhasebe kaydını yapınız.
Tahakkuk Bilgileri
Aylık Gösterte+Ek Gösterge+Kıdem+Taban Aylığı = 9.568,50
Yan Ödeme
= 330,30
2013 | 351
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Özel Hizmet Tazminatı
= 7.331,30
Ek Ödeme
= 6.598,20
Aile Yardımı
= 1.029,00
Asgari Geçim İndirimi
= 728,50
Emekli Keseneği
%20
= 2.448,00
Tahakkuk Toplamı
= 28.033,80(A)
Kesinti Bilgileri
Emekli Keseneği
%20
= 2.448,00
Emekli Keseneği
%16
= 1.958,40
Gelir Vergisi
= 1.078,60
Damga Vergisi
= 138,50
İcra Kesintisi (Nafaka)
= 750,00
Kesintiler Toplamı
= 6.373,50 (B)
Ödenecek Miktar
= 21.660,30(A-B)
14. Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı 6.400,00 TL tahsilinde gelir kaydedilecek tutar, 1.150,00 TL faizi ile beraber
tahsil edilmiştir.
15. Belediye şirketine yatırılan sermayeden dolayı hesaplanan kar payının 10.000,00 TL’si sermayeye eklenmiş,
16.500,00 TL’si ise Belediye hesabına yatırılmıştır.
16. Varılan hesap mutabakatı ile belediye hesaplarında görünmemekle birlikte (G) mahalli idare birliğine 52.000,00
TL ödenmemiş belediye aidatı olduğu, bunun 33.000,00
TL’sinin önceki faaliyet dönemine ait olduğu tespit edilmiştir.
17. KDV beyannamesi ve muhtasar beyanname verilmiş, ancak muhtasar beyanname bedeli ödenmiş, KDV ödenmemiştir.
18. Muhasebe yetkilisince kasada yapılan sayımda 94,00 TL
fazla para tespit edilmiştir.
19. Elden çıkarılacak stoklar hesabında kayıtlı demirbaş,
800,00 TL’ye hurdacıya satılmıştır.
20. Yapılan incelemede kasa fazlasının nedeni tespit edilememiştir.
21. Emanetler hesabında kayıtlı 3.400,00 TL bütçe gelirlerinden yersiz tahsilat mükellefe ödenmiştir.
352 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
22. Kredi kartları ile yapılan tahsilat Belediye hesabına yatırılmıştır.
23. Memur maaş ödemesinden yapılan kesintiler ilgili kurum
hesaplarına aktarılmıştır.
24. Proje karşılığı sağlanan AB hibesinden ihale bedeli (85.308
Avro) 180.000,00 TL olan tarihi konak restorasyon işi için
üçüncü ve son hak ediş olarak yükleniciye 24.650 Avro
ödeme yapılmış ve yüklenme yıllara yayın olduğu için %3
stopaj kesintisi yapılmıştır. Hibeden artan tutar protokol
gereği hazırlanacak proje masraflarından kullanılmak
üzere ayrılmıştır. (MB satış kuru 1 Avro = 2,11 TL)
25. Proje karşılığı temin edilen cari yılda ödenecek dış mali
borçlardan 20.000,00 Avro, 2.700 Avro faizi ile beraber
kredi kuruluşuna yatırılmıştır. (1 Avro = 2,11 TL)
26. Belediyenin merkezi yönetim vergi gelirlerinden payı
700.000,00 TL’dir. Aşağıdaki kesintiler yapıldıktan sonra
kalanı İller Bankasınca Belediyenin banka hesabına aktarılmıştır.
68.000,00 TL İller Bankası kredi borcu
5.200,00 TL kredi faizi (faizin 4.100,00 TL’si geçmiş dönemlere ait)
36.000,00 TL vergi dairesi adına vadesi geçmiş KDV borcu tahsilatı
52.000,00 TL mahalli idare birlikleri (birikmiş) aidatı.
35.000,00 TL % 5 İller Bankası ortaklık payı
27. Emekli olan işçiye 41.800,00 TL kıdem tazminatı (ayrılan
karşılıklardan) ödenmiştir.
28. AB hibesiyle yapılan 180.000,00 TL bedelli tarihi konak
restorasyon işinin geçici kabulü yapılmıştır.
29. Kayıtlı değeri 16.000.000,00 TL, 9.600.000,00 TL birikmiş
amortismanı olan 24 adet toplu taşıma aracı 7.350.000,00
TL’ye satılmıştır.
30. Çeşitli birim ambarlarından gelen listelerden 43.200,00 TL
tutarında ilk madde ve malzemenin tüketildiği anlaşılmıştır.
31. Denetim elemanlarınca yapılan incelemede bilgisayar
program hatası nedeniyle memur maaşlarından kesilen
240,00 TL %20 emekli keseneği kurum karşılığı ve 180,00
2013 | 353
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
354 | 2013
TL %16 emekli keseneği şahıs kesintisinin fazla hesaplandığı ve kuruma gönderildiği tespit edilmiştir.
Müteahhit (C)’ye devam etmekte olan yapım işi ile ilgili
KDV hariç 980.000,00 TL hak ediş ödenmiş, ödemeden
daha önce verilen avansın % 20’si mahsup edilmiştir (Önceki yıldan devren geldiğinden de anlaşılacağı gibi yüklenme yıllara yaygın bir iştir.). Müteahhit (C)’nin isteği
üzerine avans teminat mektubunun mahsup edilen avans
kadarı serbest bırakılmıştır.
Kayıtlı değeri 63.000,00 TL olan sanat eseri Şehir Müze
Müdürlüğüne devredilmiştir.
85.305 Avro bedelli tarihi konak restorasyon işi ile ilgili
1.850 Avro tutarında yapılmayan iş tespit edilmiş ve tahsilatı yapılmıştır. Restorasyon işinin kesin kabulu yapılarak ihale kesin teminat mektubu yükleniciye iade edilmiştir. (MB satış kuru 1 Avro = 2,11 TL)
(F) dairesince, kayıtlı değeri 2.500,00.-TL olan projeksiyon
cihazının kaybolduğu, rayiç bedelinin 2.000,00.-TL, birikmiş amortismanının 250,00.- TL olduğu bildirilerek sorumlusu (A)’nın adına kişilerden alacaklar hesabına alınarak tahsil edilmesi ve demirbaşın kayıtlardan çıkarılması yazılı olarak istenilmiştir.
Müze Müdürlüğüne bağışlanan tarihi eserin teslim alındığına dair Müze Müdürlüğünden yazı gelmiştir.
Kişilerden alacaklar hesabında kayıtlı tahsilinde gelir
kaydedilecek 600,00 TL’nin tahsil imkanı kalmadığı anlaşıldığından Belediye başkanınca silinmesine karar verilmiştir.
Takipteki bina vergisinin 6.700,00 TL’si 890,00 TL gecikme
zammı ile beraber tahsil edilmiştir.
Kasadan yapılacak ödemelere yetecek kadar nakit alıkonduktan sonra 9.584,00 TL kasa fazlası para teslimat müzekkeresi düzenlenerek veznedarla bankaya gönderilmiştir.
Müteahhit (T) üzerine bırakılan yapım işi için 410.000,00
TL bedelli sözleşme imzalamış ve 24.600,00 TL banka te-
ÖRNEK UYGULAMA
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
minat mektubunu muhasebe birimine vermiştir. Taahhüt
dosyası ilgili birimce muhasebe birimine teslim edilmiştir.
(Ş) Firması adına 16.900,00 TL kırtasiye gideri ödemesi
yapılmış ve ödeme sırasında firmanın vergi dairesine olan
7.800,00 TL borcu mahsup edilmiştir.
İtfaiye dairesine KDV hariç 520.000,00 TL değerinde iki
adet yangın söndürme aracı satın alınmıştır.
Maliye Bakanlığınca Belediyeye 462.000,00 TL Hazine
yardımı yapılmıştır.
Memurlara yapılan maaş ödemesinde özel hizmet tazminatının 210,00 TL fazla ödendiği tespit edilmiştir.
(U) dairesi mutemedine bazı demirbaşların bakım ve onarımı için 670,00 TL iş avansı verilmiştir.
Tahsildarın yapmış olduğu bina vergisi tahsilatının
2.800,00 TL’sini zimmetine geçirdiği tespit edilmiştir.
Fazla ödenen özel hizmet tazminatı 18,00 TL faizi ile beraber tahsil edilmiştir.
(U) dairesi harcama yetkilisi mutemedi almış olduğu
avansa ilişkin 620,00 TL harcama evrakı vermiş ve avansın artan kısmını da nakden iade etmiş ve yapılan işe ait
damga vergisini kasaya yatırmıştır.
Geçen yıldan devreden bina vergisinin 8.100,00 TL’lik
kısmının yersiz tahakkuk ettirildiği ve bunun 3.400,00
TL’sinin önceki dönemde tahsil edildiği anlaşılmıştır.
Ankara’da hizmet içi eğitime katılan (İ) dairesi itfaiye şefi
(S)’ye 1.460,00 TL geçici görev yolluğu avansı verilmiştir.
Yersiz tahakkuk ve tahsilden dolayı düzeltme kaydı yapılan bina vergisi mükellefe ödenmiştir.
Döviz hesabının, proje özel hesabının ve döviz cinsinden
kısa ve uzun vadeli yabancı kaynakların ay sonunda değerlemesi yapılmıştır. (1 Avro = 1,95 Avro)
Döviz Hesabının bakiyesi
: 39.860 Avro
Proje Özel Hesabının bakiyesi
: 891.892 Avro
Cari Dn.de Ödnck Dış Mali Borçlar Hesabı bakiyesi: 113.000 Avro
Dış Mali Borçlar Hesabı bakiyesi
: 151.659 Avro
2013 | 355
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
53. Proje özel hesabındaki krediden yıllara yaygın yapım işi
için yüklenici (B)’ye yüklenme tutarının %10’u kadar,
52.000 Avro teminat karşılığında ön ödeme yapılmıştır.(MB döviz satış kuru 1 Avro = 1,95 TL), (%3 Stopajdan
sonra 50.440 Avro).
54. Kayıtlı değeri 540.000,00 TL olan arsa grubu KDV hariç
1.390.000,00 TL’ye satılmış, satış bedelinin 790.000,00
TL’si ve KDV peşin tahsil edilmiş, geri kalan alacağın
250.000,00 TL’si cari dönemde, 350.000,00 TL’si ise takip
eden dönem içinde tahsil edilmek üzere taksitlendirilmiştir.
55. (S) sivil toplum kuruluşunca Belediye Semt Polikliniğine
114.000,00 TL değerinde bir adet donanımlı ambulans –
sağlık hizmetlerinde kullanılmak ve devir veya satışı yapılmamak şartı ile – bağışlamıştır.
56. Geçen yıl tahsil edilen ilan ve reklam vergisinden 480,00
TL’nin yersiz tahakkuktan dolayı fazla tahsil edildiği anlaşılmıştır.
57. (R) Belediyesine verilen borcun 14.000,00 TL’si tahsil
edilmiştir.
58. Gelecek aylara ait giderler hesabında kayıtlı tutarın
12.000,00 TL’si döneminde gider kaydedilmiştir.
59. Ankara’da hizmet içi eğitime katılan itfaiye şefi (S) görev
yerine döndükten sonra 1.680,00 TL yolluk bildirimi ve
konaklama günlerine ait fatura vermiştir.
60. Muhasebe birimi veznesince abonelerden KDV dahil
83.000,00 TL su kullanım ücreti tahsil edilmiştir.
61. Kasa fazlasını oluşturan 83.200,65 TL teslimat müzekkeresi düzenlenmek suretiyle veznedarla bankaya gönderilmiştir.
62. Belediye Hayvanat Bahçesi Müdürlüğü envanterinde kayıtlı kaplanın doğurduğu üç adet yavru, değer taktiri yapılarak 45.000,00 TL bedelle hesaplara alınmıştır.
63. (F) dairesi ambarında yaptığı sayımda 1.100,00 TL kayıtlı
değeri olan bilgisayar sarf malzemesinin noksan olduğu356 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
nu, noksanlığın nedeninin tespit edilemediğini ve rayiç
değerinin 1.190,00 TL olduğunu bildirmiştir.
64. Taahhüt tutarı 2.180.000,00 TL olan ve 1.800.000,00 TL+
KDV toplam 2.124.000,00 TL’si daha önce ödenerek yapılmakta olan yatırımlar hesabına alınan köprülü kavşak
yapım işine ait KDV hariç 380.000,00 TL hak ediş ödemesi
yapılmış ve geçici kabulü yapılan bina ilgili duran varlık
hesabına alınmış, yüklenicinin talebi üzerine kesin teminatın % 50’si serbest bırakılmıştır.(Geçen yıldan devreden
bir taahhüt olup, yıllara yaygın bir yapım işidir.)
65. Proje özel hesabından daha önce ön ödeme yapılan yüklenici (B)’ye ait KDV hariç 56.410 Avro hak ediş ödemesi
yapılmış ve daha önce yapılan ön ödemenin tamamı
mahsup edilmiş ve ön ödemeye ait teminat mektubu iade
edilmiştir. (MB döviz satış kuru 1 Avro = 1,95 TL).
66. Gelecek aylara ait giderler hesabındaki 12.000,00 TL’nin
gider tahakkuk kaydı yapılmıştır.
Dönem sonu işlemlerine geçilmeden önce geçici mizan düzenlenmiştir.
1.3.Dönem Sonu İşlemleri
67. Bütçe emanetleri hesabında kayıtlı olan tutarlar yardımcı
hesaplar arasında aktarılarak zaman aşımı açısından güncelleme yapılmıştır.
320.01 (N)
:
1.598.900,00 TL
320.02 (N-1) :
1.300.322,00 TL
320.03 (N-2) :
900.100,00 TL
320.04 (N-3) :
198.338,00 TL
68. Gelirlerden alacaklar hesabında kayıtlı 468.500,00 TL takibe alınmıştır.
69. Uzun vadeli faaliyet alacakları arasında kayıtlı 330.000,00
TL kısa vadeli faaliyet alacakları arasına alınmıştır.
70. Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabının yardımcı hesapları arasında güncelleme için aktarmalar yapılmıştır.
580.01 (N-1) :
15.867.307,04 TL
580.02 (N-2) :
5.561.560,40 TL
2013 | 357
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
71. Maddi duran varlıklar hesap grubundaki duran varlıklar
ve birikmiş amortismanları % 10; maddi olmayan duran
varlıklar ve birikmiş amortismanları ise % 20 yeniden değerlemeye tabi tutulmuştur.
72. Maddi duran varlıklar hesap grubundaki varlıklar ve
maddi olmayan duran varlıklar hesap grubundaki varlıklar için amortisman ayrılmıştır. [(Arazi ve arsalarla tarihi
eserler hariç), (yer altı ve yerüstü düzenleri % 2,5; binalar
% 2; tesis, makine ve cihazlar % 5; taşıtlar % 10; demirbaşlar % 20)]
73. Uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grubundaki banka
kredilerinin 60.000,00 TL’sinin vadesi bir yılın altına inmiştir.
74. Uzun vadeli dış mali borçlardan 190.000,00 TL’nin vadesi
bir yılın altına inmiştir.
75. Faaliyet gelirleri faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
76. Faaliyet giderleri faaliyet sonuçları hesabına aktarılmıştır.
77. Ödenekli giderler hesabı, bütçe ödenekleri hesabı ile karşılıklı kapatılmıştır.
78. Kullanılmayan bütçe ödenekleri tenkis edilmiştir.
79. Bütçe gelirleri ve gider yansıtma hesaplarının alacak bakiyeleri bütçe uygulama sonuçları hesabına aktarılmıştır.
80. Gelir yansıtma, bütçe giderleri ve bütçe gelirlerinden ret
ve iadeler hesaplarının borç bakiyeleri bütçe uygulama
sonuçları hesabına aktarılmıştır.
81. Faaliyet sonucu ilgili dönem faaliyet sonucu hesabına aktarılmıştır.
82. Kapanış kaydı yapılmıştır.
358 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
DÖNEM İÇİ İŞLEMLER
2 900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
4,120,000.00
901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
3 590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI
4,120,000.00
3,807,415.00
570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HESABI
4 333 EMANETLER HESABI
3,807,415.00
55,300.00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
55,300.00
55,300.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
55,300.00
55,300.00
901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
5 101 ALINAN ÇEKLER HESABI
55,300.00
3,450.00
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
6 102 BANKA HESABI
3,450.00
29,400.00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HS
25,950.00
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
3,450.00
25,950.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
7 102 BANKA HESABI
25,950.00
36,000.00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS
805 GELİR YANSITMA HESABI
36,000.00
36,000.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
8 630 GİDERLER HESABI
36,000.00
12,800.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
96.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
12,704.00
12,800.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
12,800.00
12,800.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
103
VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
12,800.00
12,704.00
102 BANKA HESABI
9 630 GİDERLER HESABI
12,704.00
213,500.00
162 BÜTÇE DIŞI AVNS.KRD. HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
213,500.00
213,500.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
213,500.00
213,500.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
10 150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
213,500.00
750.00
165 MDA AVANS VE KREDİLER HS
834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HS
750.00
750.00
835 GİDER YANSITMA HS
907 MDA ÖDENEKLER HS
750.00
750.00
906 MDA KULLN.ÖDENEKLER HS
11 333 EMANETLER HESABI
750.00
4,100.00
361 ÖDENECEK SGK KESİNTİLERİ HS
7,200.00
362 FONLAR VE DİĞER KAMU İD.ADINA YAPL.TAHS.HS
2,380.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
13,680.00
13,680.00
102 BANKA HESABI
12 835 GİDER YANSITMA HESABI
13,680.00
750.00
834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HS
13 630 GİDERLER HESABI
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
750.00
27,305.30
728.50
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
1,217.10
361 ÖDENECEK SGK HS
4,406.40
333 EMANETLER HESABI
750.00
2013 | 359
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
21,660.30
27,305.30
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
27,305.30
27,305.30
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
27,305.30
21,660.30
102 BANKA HESABI
14 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
21,660.30
1,150.00
600 GELİRLER HESABI
102 BANKA HESABI
1,150.00
7,550.00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
7,550.00
7,550.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
15 240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HESABI
102 BANKA HESABI
7,550.00
10,000.00
16,500.00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
26,500.00
26,500.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
26,500.00
10,000.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
10,000.00
10,000.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
16 500 NET DEĞER HESABI
630 GİDERLER HESABI
10,000.00
33,000.00
19,000.00
363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
52,000.00
19,000.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
19,000.00
19,000.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
17 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
19,000.00
151,600.00
368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKM. HS
36,000.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
115,600.00
115,600.00
102 BANKA HESABI
18 100 KASA HESABI
115,600.00
94.00
397 SAYIM FAZLALARI HESABI
19 630 GİDERLER HESABI
94.00
1,760.00
294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS
1,760.00
100 KASA HESABI
800.00
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS
640.00
294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS
805 GELİR YANSITMA HESABI
1,440.00
800.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
20 397 SAYIM FAZLALARI HESABI
800.00
94.00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
94.00
94.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
21 333 EMANETLER HESABI
94.00
3,400.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
3,400.00
3,400.00
102 BANKA HESABI
22 102 BANKA HESABI
3,400.00
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HS
23 333 EMANETLER HESABI
361 ÖDENECEK SGK KESİNTİLERİ HS
12,500.00
750.00
4,406.40
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
102 BANKA HESABI
360 | 2013
9,507,
9,507,
12,500.00
5,156.40
5,156.40
5,156.40
ÖRNEK UYGULAMA
24 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
52,011.50
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
1,560.35
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
50,451.15
52,011.50
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
52,011.50
52,011.50
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
52,011.50
50,451.15
104 PROJE ÖZEL HESABI
25 310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS
630 GİDERLER HESABI
50,451.15
42,200.00
5,697.00
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
47,897.00
5,697.00
835 GİDER YANSITMA HS
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
5,697.00
47,897.00
105 DÖVİZ HESABI
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
47,897.00
5,697.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
26 300 BANKA KREDİLERİ HESABI
381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
5,697.00
68,000.00
4,100.00
630 GİDERLER HESABI
36,100.00
368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKML.HS
36,000.00
363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HS
102 BANKA HESABI
52,000.00
503,800.00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
700,000.00
700,000.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
700,000.00
36,100.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
36,100.00
36,100.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
27 372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HES
36,100.00
41,800.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
41,800.00
41,800.00
102 BANKA HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
41,800.00
41,800.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
41,800.00
41,800.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
28 252 BİNALAR HESABI
41,800.00
180,000.00
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS
29 102 BANKA HESABI
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS
180,000.00
7,350,000.00
9,600,000.00
600 GELİRLER HESABI
950,000.00
254 TAŞITLAR HESABI
16,000,000.00
805 GELİR YANSITMA HESABI
7,350,000.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
30 630 GİDERLER HESABI
7,350,000.00
43,200.00
150 İLK MADDE VE MALZEME HS
31 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
43,200.00
420.00
600 GELİRLER HESABI
240.00
333 EMANETLER HESABI
153.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
27.00
2013 | 361
36,007,42
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
32 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
7,350.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj)
13,200.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv)
29,400.00
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
540,000.00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
566,450.00
1,156,400.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
1,156,400.00
1,156,400.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS
1,156,400.00
980,000.00
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS
980,000.00
540,000.00
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
33 117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
540,000.00
63,000.00
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
34 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
63,000.00
3,903.50
252 BİNALAR HESABI
104 PROJE ÖZEL HESABI
3,903.50
3,903.50
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS
3,903.50
10,800.00
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
35 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
10,800.00
2,000.00
600 GELİRLER HESABI
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS
630 GİDERLER HESABI
2,000.00
250.00
2,250.00
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
36 600 GELİRLER HESABI
2,500.00
63,000.00
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
37 630 GİDERLER HESABI
63,000.00
600.00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
38 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
600.00
890.00
600 GELİRLER HESABI
100 KASA HESABI
890.00
7,590.00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
890.00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS
805 GELİRLER HESABI
6,700.00
7,590.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
39 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS
7,590.00
9,584.00
100 KASA HESABI
102 BANKA HESABI
9,584.00
9,584.00
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS
40 910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
9,584.00
24,600.00
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMNETLERİ HS
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
24,600.00
410,000.00
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
41 630 GİDERLER HESABI
410,000.00
126.75
333 EMANETLER HESABI
7,800.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
8,973.25
8,973.25
102 BANKA HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
8,973.25
16,900.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
41,616,167
41,616,167
16,900.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
362 | 2013
36,007,422
1,156,400.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg)
16,900.00
16,900.00
16,900.00
ÖRNEK UYGULAMA
42 254 TAŞITLAR HESABI
613,600.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
3,900.00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
609,700.00
613,600.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
613,600.00
613,600.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
43 102 BANKA HESABI
613,600.00
462,000.00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
462,000.00
462,000.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
44 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
462,000.00
210.00
600 GELİRLER HESABI
45 160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS
210.00
670.00
100 KASA HESABI
46 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
670.00
2,800.00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
2,800.00
2,800.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
47 140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
2,800.00
18.00
600 GELİRLER HESABI
100 KASA HESABI
18.00
228.00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
228.00
228.00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
48 630 GİDERLER HESABI
100 KASA HESABI
228.00
620.00
54.65
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
4.65
160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
670.00
620.00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
620.00
620.00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
49 630 GİDERLER HESABI
620.00
8,100.00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
4,700.00
333 EMANETLER HESABI
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS
3,400.00
3,400.00
805 GELİR YANSITMA HESABI
50 161 PERSONEL AVANSLARI HS
3,400.00
1,460.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
1,460.00
1,460.00
102 BANKA HESABI
51 333 EMANETLER HESABI
1,460.00
3,400.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
3,400.00
3,400.00
102 BANKA HESABI
52 630 GİDERLER HESABI
3,400.00
104 PROJE ÖZEL HESABI
142,702.72
105 DÖVİZ HESABI
6,377.60
310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS
18,080.00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
24,265.44
600 GELİRLER HESABI
53 166 PÖH VERL.AVANS VE AKRDF.HS
42,345.44
101,400.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj)
3,042.00
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
98,358.00
98,358.00
104 PROJE ÖZEL HESABI
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
44,470,72
44,470,72
149,080.32
98,358.00
101,400.00
101,400.00
2013 | 363
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
54 102 BANKA HESABI
1.040.200,00
127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS
250.000,00
227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS
350.000,00
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
540.000,00
391 HESAPLANAN KDV HESABI
250.200,00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
850.000,00
1.040.200,00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
55 254 TAŞITLAR HESABI
1.040.200,00
114.000,00
600 GELİRLER HESABI
56 630 GİDERLER HESABI
114.000,00
480,00
333 EMANETLER HESABI
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS
480,00
480,00
805 GELİR YANSITMA HESABI
57 102 BANKA HESABI
480,00
14.000,00
132 KURUMCA VERL.BORÇ.DAN ALACAKLAR HS
805 GELİR YANSITMA HESABI
14.000,00
14.000,00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
58 630 GİDERLER HESABI
14.000,00
12.000,00
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS
59 630 GİDERLER HESABI
12.000,00
1.680,00
161 PERSONEL AVANSLARI HESABI
1.460,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
12,60
100 KASA HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
207,40
1.680,00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
1.680,00
1.680,00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
60 100 KASA HESABI
1.680,00
83.000,00
391 HESAPLANAN KDV HESABI
12.661,00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
70.339,00
83.000,00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
61 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HS
83.000,00
83.200,65
100 KASA HESABI
102 BANKA HESABI
83.200,65
83.200,65
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
62 255 DEMİRBAŞLAR HESABI
83.200,65
45.000,00
600 GELİRLER HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
45.000,00
45.000,00
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
63 630 GİDERLER HESABI
45.000,00
1.100,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HS
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
1.100,00
1.190,00
600 GELİRLER HESABI
64 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
1.190,00
448.400,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg)
2.850,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj)
11.400,00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv)
11.400,00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HS
422.750,00
448.400,00
835 GİDER YANSITMA HS
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
448.400,00
448.400,00
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS
364 | 2013
448.400,00
380.000,00
380.000,00
ÖRNEK UYGULAMA
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
2,180,000.00
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS
2,180,000.00
65,400.00
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
65 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
65,400.00
129,799.41
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (dm vrg)
825.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (%3 stpj)
257.99
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS (1/6 kdv)
3,299.99
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
101,400.00
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND. EMR.HS
103 VERİLEN ÇEK VE GÖND.EMR.HS
24,016.43
24,016.43
102 BANKA HESABI
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
24,016.43
129,799.41
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS
129,799.41
109,999.50
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS
109,999.50
101,400.00
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
66 630 GİDERLER HESABI
101,400.00
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HS
ARA TOPLAM
12,000.00
831,312,117.33
52,545,1
52,545,1
12,000.00
831,312,117.33
2013 | 365
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
DÖNEM SONU İŞLEMLERİ
67 320.01 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
1.598.900,00
320.02 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
1.300.322,00
320.03 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
900.100,00
320.04 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
198.338,00
320.02 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
1.598.900,00
320.03 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
1.300.322,00
320.04 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
900.100,00
320.05 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
68 121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
198.338,00
468.500,00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
218.500,00
127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS
69 120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI
250.000,00
100.000,00
350.000,00
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
100.000,00
227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS
350.000,00
70 580.02 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - )
15.867.307,04
580.03 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - )
5.561.560,40
580.01 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-)
15.867.307,04
580.02 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-)
71 250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
5.561.560,40
3.457.124,57
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
18.178.000,00
252 BİNALAR HESABI
42.834.609,65
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
254 TAŞITLAR HESABI
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
468.000,00
4.872.760,00
431.174,50
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
855.550,48
522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS
260 HAKLAR HESABI
69.386.118,24
15.000,00
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
6.000,00
522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS
72 630 GİDERLER HESABI
9.000,00
14.414.454,00
257.01 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
45.445,00
257.02 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
8.400.000,00
257.03 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
234.000,00
257.04 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
4.872.760,00
257.05 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI (-)
73 400 BANKA KREDİLERİ HESABI
862.249,00
60.000,00
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
74 410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
60.000,00
190.000,00
310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ MALİ BORÇLAR HS
75 600 GELİRLER HESABI
190.000,00
3.321.276,44
690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI
76 690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI
3.321.276,44
15.041.626,62
630 GİDERLER HESABI
77 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
15.041.626,62
2.785.613,21
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
78 901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
2.785.613,21
1.389.686,79
900 GÖND.BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
79 800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
835 GİDER YANSITMA HESABI
1.389.686,79
9.857.012,00
2.655.813,80
895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI
80 895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI
12.512.825,80
12.512.825,80
805 GELİR YANSITMA HESABI
9.853.132,00
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HS
3.880,00
830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
81 591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUCU HS
2.655.813,80
11.720.350,18
690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI
DÖNEM SONU GENEL TOPLAM
366 | 2013
11.720.350,18
1.002.011.333,33
1.002.011.333,33
ÖRNEK UYGULAMA
DÖNEM SONU KAPATMA KAYDI
82 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS (-)
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS (-)
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
310 CARİ YILDA ÖDNC DIŞ MALİ BORÇLAR HS
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HS
333 EMANETLER HESABI
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HES
391 HESAPLANAN KDV HESABI
23.825.509,28
36.000,00
160.000,00
409.720,00
3.997.660,00
99.870,00
8.433,00
89.240,93
41.200,00
262.861,00
400 BANKA KREDİLERİ HESABI
30.000,00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
105.734,56
500 NET DEĞER HESABI
522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HS
733.764.709,88
69.395.118,24
570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS
3.807.415,00
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HS
3.043.483,29
913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HS
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HS
75.175,00
14.524.722,00
100 KASA HESABI
2.204,60
102 BANKA HESABI
10.002.884,27
104 PROJE ÖZEL HESABI
1.642.391,63
105 DÖVİZ HESABI
77.725,40
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
330.000,00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HS
511.300,00
132 KURUMCA VERL.BORÇ.DAN ALACAKLAR HS
24.000,00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
8.910,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HS
57.650,00
166 PÖH VERİLEN AVANS VE AKREDİTİFLER HS
101.400,00
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
200.000,00
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS
108.000,00
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
38.028.370,31
251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HS
199.958.000,00
252 BİNALAR HESABI
471.180.706,15
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
5.148.000,00
254 TAŞITLAR HESABI
53.600.360,00
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
4.742.419,50
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HS
15.011.332,41
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
2.058.600,00
260 HAKLAR HESABI
90.000,00
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-)
21.428.867,44
591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS (-)
11.720.350,18
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
3.043.483,29
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI
75.175,00
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
GENEL TOPLAM
14.524.722,00
1.855.688.185,51
1.855.688.185,51
2013 | 367
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
100 KASA HESABI
4.100,00
9.584,00
94,00
670,00
800,00
207,40
7.590,00
83.200,65
228,00
54,65
83.000,00
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
3.450,00
3.450,00
3.450,00
3.450,00
102 BANKA HESABI
690.000,00
12.704,00
29.400,00
13.680,00
36.000,00
21.660,30
7.550,00
115.600,00
16.500,00
3.400,00
12.500,00
5.156,40
503.800,00
41.800,00
7.350.000,00
8.973,25
9.584,00
1.460,00
462.000,00
3.400,00
1.040.200,00
24.016,43
14.000,00
83.200,65
95.866,65
93.662,05
6.900,00
6.900,00
10.254.734,65
251.850,38
95.866,65
93.662,05
6.900,00
6.900,00
10.254.734,65
251.850,38
103 VERİLEN ÇEKLER VE
GÖNDERME EMİRLERİ
12.704,00
12.704,00
13.680,00
13.680,00
21.660,30
21.660,30
115.600,00
115.600,00
3.400,00
3.400,00
5.156,40
5.156,40
41.800,00
41.800,00
8.973,25
8.973,25
1.460,00
1.460,00
3.400,00
3.400,00
24.016,43
24.016,43
104 PROJE ÖZEL HESABI
1.930.000,00
50.451,15
3.903,50
142.702,72
98.358,00
105 DÖVİZ HESABI
132.000,00
47.897,00
6.377,60
251.850,38
251.850,38
1.933.903,50
291.511,87
132.000,00
54.274,60
251.850,38
251.850,38
1.933.903,50
291.511,87
132.000,00
54.274,60
106 DÖVİZ GÖND.EMİRLERİ HS
50.451,15
50.451,15
47.897,00
47.897,00
98.358,00
98.358,00
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER
9.584,00
9.584,00
83.200,65
83.200,65
109 BANKA KREDİ KRT ALC HS
12.500,00
12.500,00
196.706,15
196.706,15
92.784,65
92.784,65
12.500,00
12.500,00
196.706,15
196.706,15
92.784,65
92.784,65
12.500,00
12.500,00
117 MENKUL VARLIKLAR HS
63.000,00
63.000,00
63.000,00
63.000,00
126.000,00
126.000,00
126.000,00
126.000,00
127 DİĞER FAALİYET
ALACAKLARI HS
250.000,00
250.000,00
350.000,00
600.000,00
368 | 2013
0,00
0,00
0,00
250.000,00
250.000,00
120 GELİRLERDEN ALC.HS
251.950,00
25.950,00
890,00
890,00
2.800,00
4.700,00
252.840,00
34.340,00
100.000,00
218.500,00
352.840,00
252.840,00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ
ALACAKLAR HS
85.500,00
36.000,00
6.700,00
85.500,00
468.500,00
554.000,00
42.700,00
42.700,00
ÖRNEK UYGULAMA
132 KURUMCA VERL
BORÇLARDAN ALC.HS
38.000,00
14.000,00
38.000,00
14.000,00
38.000,00
14.000,00
160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HS
670,00
670,00
670,00
670,00
670,00
670,00
165 MDA AVANS VE KREDİLER HS
750,00
750,00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HS
9.500,00
7.550,00
1.150,00
3.903,50
420,00
600,00
3.903,50
228,00
2.000,00
210,00
2.800,00
18,00
1.190,00
21.191,50
12.281,50
21.191,50
12.281,50
161 PERSONEL AVANSLARI HS
1.460,00
1.460,00
1.460,00
1.460,00
1.460,00
1.460,00
166 PÖH VERL.AVNS VE
AKREDİTİFLER HS
101.400,00
750,00
750,00
101.400,00
0,00
750,00
750,00
101.400,00
0,00
220 GELİRLERDEN ALC.HS
180.000,00
180.000,00
180.000,00
0,00
100.000,00
100.000,00
227 DİĞER FAALİYET
ALACAKLARI HS
350.000,00
0,00
350.000,00
0,00
350.000,00
350.000,00
350.000,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HS
101.200,00
43.200,00
750,00
1.100,00
101.950,00
44.300,00
101.950,00
44.300,00
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE
KREDİLER HS
213.500,00
213.500,00
213.500,00
213.500,00
213.500,00
213.500,00
180 GELECEK AYLARA AİT
GİDERLER HS
24.000,00
12.000,00
12.000,00
24.000,00
24.000,00
24.000,00
24.000,00
240 MALİ KURULUŞLARA
YATIRILAN SERMAYELER HS
98.000,00
10.000,00
108.000,00
0,00
108.000,00
0,00
250 ARAZİ VE ARSALAR HS
35.111.245,74
540.000,00
35.111.245,74
540.000,00
3.457.124,57
38.568.370,31
540.000,00
251 YERALTI VE YERÜSTÜ
DÜZENLERİ HS
179.600.000,00
2.180.000,00
252 BİNALAR HESABI
428.170.000,00
3.903,50
180.000,00
181.780.000,00
18.178.000,00
199.958.000,00
428.350.000,00
42.834.609,65
471.184.609,65
0,00
0,00
254 TAŞITLAR HESABI
64.000.000,00
16.000.000,00
613.600,00
114.000,00
3.903,50
3.903,50
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
4.268.745,00
2.500,00
45.000,00
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR
HESABI
4.680.000,00
4.680.000,00
468.000,00
5.148.000,00
0,00
0,00
257 BİRİKMİŞ AMORT.LAR HS
9.600.000,00
18.155.754,80
250,00
64.727.600,00
4.872.760,00
16.000.000,00
4.313.745,00
431.174,50
2.500,00
9.600.250,00
69.600.360,00
16.000.000,00
4.744.919,50
2.500,00
9.600.250,00
18.155.754,80
855.550,48
14.414.454,00
33.425.759,28
2013 | 369
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
258 YAPILMAKTA OLAN
15,584,721.50
180,000.00
52,011.50
2,180,000.00
1,156,400.00
448,400.00
129,799.41
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
2,700,000.00
540,000.00
101,400.00
17,371,332.41
2,360,000.00
2,700,000.00
641,400.00
17,371,332.41
2,360,000.00
2,700,000.00
641,400.00
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
HS
30,000.00
0.00
0.00
30,000.00
6,000.00
36,000.00
300 BANKA KREDİLERİ HS
68,000.00
168,000.00
68,000.00
68,000.00
168,000.00
60,000.00
228,000.00
330 ALINAN DEPOZİTO VE
TEMİNATLAR HS
99,870.00
0.00
99,870.00
0.00
99,870.00
361 ÖDENECEK SOSYAL
GÜVENLİK KESİNTİLERİ
7,200.00
7,200.00
4,406.40
4,406.40
294 ELDEN ÇK.STOKLAR VE
MADDİ DURAN VARL.HS
3,200.00
1,760.00
1,440.00
3,200.00
3,200.00
3,200.00
3,200.00
310 CARİ YILDA ÖDENECEK DIŞ
MALİ BORÇLAR HS
42,200.00
280,000.00
18,080.00
60,280.00
60,280.00
280,000.00
190,000.00
470,000.00
333 EMANETLER HESABI
55,300.00
62,800.00
4,100.00
750.00
3,400.00
153.00
750.00
7,800.00
3,400.00
3,400.00
480.00
66,950.00
75,383.00
66,950.00
75,383.00
362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU
İDARELERİ ADINA
2,380.00
2,380.00
260 HAKLAR HESABI
75,000.00
75,000.00
15,000.00
90,000.00
0.00
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
HS
640.00
640.00
640.00
640.00
640.00
640.00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HS
2,398,760.00
566,450.00
609,700.00
422,750.00
0.00
3,997,660.00
3,997,660.00
3,997,660.00
3,997,660.00
7,995,320.00
360 ÖDENECEK VERGİ VE
FONLAR HS
728.50
151,600.00
151,600.00
96.00
1,217.10
1,560.35
27.00
7,350.00
13,200.00
29,400.00
126.75
3,900.00
4.65
3,042.00
12.60
2,850.00
11,400.00
11,400.00
825.00
257.99
3,299.99
152,328.50
241,569.43
152,328.50
241,569.43
363 KAMU İDAARELERİ PAYLARI
HS
52,000.00
52,000.00
11,606.40
11,606.40
2,380.00
2,380.00
52,000.00
52,000.00
11,606.40
11,606.40
2,380.00
2,380.00
52,000.00
52,000.00
370 | 2013
ÖRNEK UYGULAMA
368 VGET VERGİ VE DİĞER
YÜKML.HS
36.000,00
36.000,00
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
HS
41.800,00
83.000,00
381 GİDER TAHAKKUKLARI HS
4.100,00
4.100,00
36.000,00
36.000,00
41.800,00
83.000,00
4.100,00
4.100,00
36.000,00
36.000,00
41.800,00
83.000,00
4.100,00
4.100,00
391 HESAPLANAN KDV HS
250.200,00
12.661,00
0,00
397 SAYIM FAZLALARI HS
94,00
94,00
262.861,00
94,00
94,00
262.861,00
94,00
94,00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HS
24.265,44
320.000,00
500 NET DEĞER HESABI
33.000,00
733.797.709,88
400 BANKA KREDİLERİ HS
90.000,00
0,00
60.000,00
60.000,00
320.000,00
33.000,00
733.797.709,88
0,00
214.265,44
320.000,00
33.000,00
733.797.709,88
0,00
0,00
3.807.415,00
0,00
3.807.415,00
600 GELİRLER HESABI
55.300,00
1.150,00
26.500,00
94,00
700.000,00
950.000,00
240,00
2.000,00
890,00
462.000,00
210,00
18,00
42.345,44
850.000,00
114.000,00
70.339,00
45.000,00
1.190,00
0,00
3.321.276,44
3.321.276,44
3.321.276,44
3.321.276,44
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ
FAALİYET SONUÇLARI
21.428.867,44
21.428.867,44
21.428.867,44
42.857.734,88
0,00
21.428.867,44
21.428.867,44
630 GİDERLER HESABI
12.800,00
213.500,00
27.305,30
19.000,00
1.760,00
5.697,00
36.100,00
43.200,00
2.250,00
63.000,00
600,00
16.900,00
620,00
8.100,00
149.080,32
480,00
12.000,00
1.680,00
1.100,00
12.000,00
627.172,62
0,00
14.414.454,00
15.041.626,62
15.041.626,62
15.041.626,62
90.000,00
522 YENİDEN DĞR FRK HS
24.265,44
190.000,00
570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU
FAALİYET SONUÇLARI
3.807.415,00
90.000,00
0,00
69.386.118,24
9.000,00
69.395.118,24
590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET
SONUCU
3.807.415,00
3.807.415,00
3.807.415,00
3.807.415,00
3.807.415,00
3.807.415,00
690 FAALİYET SONUÇLARI HS
15.041.626,62
3.321.276,44
15.041.626,62
15.041.626,62
3.321.276,44
11.720.350,18
15.041.626,62
2013 | 371
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
55.300,00
25.950,00
36.000,00
7.550,00
26.500,00
800,00
94,00
700.000,00
7.350.000,00
7.590,00
462.000,00
2.800,00
228,00
1.040.200,00
0,00
14.000,00
83.000,00
45.000,00
0,00
9.857.012,00
9.857.012,00
9.857.012,00
9.857.012,00
9.857.012,00
9.857.012,00
830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
12.800,00
213.500,00
27.305,30
10.000,00
19.000,00
52.011,50
5.697,00
36.100,00
41.800,00
1.156.400,00
16.900,00
613.600,00
620,00
1.680,00
448.400,00
2.655.813,80
2.655.813,80
372 | 2013
805 GELİR YANSITMA HESABI
55.300,00
3.400,00
25.950,00
480,00
36.000,00
7.550,00
26.500,00
800,00
94,00
700.000,00
7.350.000,00
7.590,00
462.000,00
2.800,00
228,00
1.040.200,00
0,00
14.000,00
83.000,00
45.000,00
0,00
2.655.813,80
2.655.813,80
3.880,00
9.853.132,00
9.857.012,00
834 GEÇEN YIL BÜTÇE
MAHSUPLARI HS
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET
VE İADELER HS
3.400,00
480,00
3.880,00
3.880,00
0,00
3.880,00
3.880,00
835 GİDER YANSITMA HESABI
750,00
12.800,00
213.500,00
750,00
27.305,30
10.000,00
19.000,00
52.011,50
5.697,00
36.100,00
41.800,00
1.156.400,00
16.900,00
613.600,00
620,00
1.680,00
448.400,00
750,00
2.655.813,80
2.656.563,80
2.656.563,80
2.656.563,80
ÖRNEK UYGULAMA
895 BÜTÇE UYGULAMA
SONUÇLARI HS
12.512.825,80
12.512.825,80
900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE
ÖDENEKLERİ HS
4.120.000,00
12.800,00
55.300,00
213.500,00
27.305,30
10.000,00
19.000,00
52.011,50
5.697,00
36.100,00
41.800,00
1.156.400,00
16.900,00
613.600,00
620,00
448.400,00
1.680,00
129.799,41
12.512.825,80
12.512.825,80
0,00
4.175.300,00
2.785.613,21
1.389.686,79
12.512.825,80
12.512.825,80
4.175.300,00
4.175.300,00
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HS
12.800,00
213.500,00
27.305,30
10.000,00
19.000,00
52.011,50
5.697,00
36.100,00
41.800,00
1.156.400,00
16.900,00
613.600,00
620,00
448.400,00
1.680,00
906 MDA KULLANILACAK
ÖDENEKLER HS
750,00
750,00
901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HS
4.120.000,00
55.300,00
0,00
2.785.613,21
1.389.686,79
4.175.300,00
4.175.300,00
4.175.300,00
907 MDA ÖDENEKLER HS
750,00
750,00
129.799,41
2.785.613,21
2.785.613,21
0,00
2.785.613,21
2.785.613,21
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HS
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
750,00
911 TEMİNAT MEKTUPLARI
EMANETLERİ HS
912 KİŞİLERE AİT MENKUL
KIYMETLER HS
3.635.083,29
540.000,00
540.000,00
3.635.083,29
24.600,00
101.400,00
10.800,00
65.400,00
101.400,00
10.800,00
65.400,00
101.400,00
24.600,00
101.400,00
75.175,00
3.761.083,29
717.600,00
717.600,00
3.761.083,29
75.175,00
0,00
3.761.083,29
717.600,00
717.600,00
3.761.083,29
75.175,00
0,00
2013 | 373
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
913 KİŞİLERE AİT MENKUL
KIYMET EMANETLERİ HS
75,175.00
921 GİDER TAAHHÜTLERİ
KARŞILIĞI HS
980,000.00
15,584,721.50
380,000.00
410,000.00
109,999.50
0.00
75,175.00
15,994,721.50
1,469,999.50
1,469,999.50
15,994,721.50
0.00
75,175.00
15,994,721.50
1,469,999.50
1,469,999.50
15,994,721.50
591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET
SONUÇLARI HS
0.00
0.00
11,720,350.18
11,720,350.18
0.00
374 | 2013
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HS
15,584,721.50
980,000.00
410,000.00
380,000.00
109,999.50
ÖRNEK UYGULAMA
(G) BELEDİYESİ 200y+1 YILI GEÇİCİ MİZAN
Hes
Kod
HESAP ADI
100 KASA HESABI
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
102 BANKA HESABI
103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI
104 PROJE ÖZEL HESABI
BORÇ
ALACAK
95.866,65
93.662,05
B.KALANI
6.900,00
6.900,00
0,00
10.254.734,65
251.850,38
10.002.884,27
251.850,38
251.850,38
0,00
1.933.903,50
291.511,87
1.642.391,63
105 DÖVİZ HESABI
132.000,00
54.274,60
77.725,40
106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI
196.706,15
196.706,15
0,00
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
92.784,65
92.784,65
0,00
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI
12.500,00
12.500,00
0,00
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
126.000,00
126.000,00
0,00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
252.840,00
34.340,00
218.500,00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
85.500,00
42.700,00
42.800,00
250.000,00
0,00
250.000,00
132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI
38.000,00
14.000,00
24.000,00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
21.191,50
12.281,50
8.910,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
101.950,00
44.300,00
57.650,00
127 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HESABI
160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HESABI
161 PERSONEL AVANSLARI HESABI
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI
165 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN AVANS VE KREDİLER HS
166 PROJE ÖZEL HS'DAN VERİLEN AVANS VE AKRDTFLR HS
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI
670,00
670,00
0,00
1.460,00
1.460,00
0,00
213.500,00
213.500,00
0,00
750,00
750,00
0,00
101.400,00
0,00
101.400,00
24.000,00
24.000,00
0,00
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
180.000,00
0,00
180.000,00
227 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
350.000,00
0,00
350.000,00
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS
108.000,00
0,00
108.000,00
35.111.245,74
540.000,00
34.571.245,74
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
181.780.000,00
0,00 181.780.000,00
252 BİNALAR HESABI
428.350.000,00
3.903,50 428.346.096,50
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
254 TAŞITLAR HESABI
4.680.000,00
0,00
4.680.000,00
64.727.600,00
16.000.000,00
48.727.600,00
4.311.245,00
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
4.313.745,00
2.500,00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
9.600.250,00
18.155.754,80
17.371.332,41
2.360.000,00
15.011.332,41
2.700.000,00
641.400,00
2.058.600,00
75.000,00
0,00
75.000,00
0,00
30.000,00
3.200,00
3.200,00
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
260 HAKLAR HESABI
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
A.KALANI
2.204,60
8.555.504,80
30.000,00
0,00
640,00
640,00
0,00
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
68.000,00
168.000,00
100.000,00
310 CARİ YILDA ÖDNCK.DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
60.280,00
280.000,00
219.720,00
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
0,00
3.997.660,00
3.997.660,00
330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
0,00
99.870,00
99.870,00
2013 | 375
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
66.950,00
75.383,00
8.433,00
152.328,50
241.569,43
89.240,93
11.606,40
11.606,40
0,00
2.380,00
2.380,00
0,00
363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI
52.000,00
52.000,00
0,00
368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HS
36.000,00
36.000,00
0,00
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
41.800,00
83.000,00
41.200,00
333 EMANETLER HESABI
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI
362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD. ADINA YAPILAN TAHSİLAT HS
381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
4.100,00
4.100,00
391 HESAPLANAN KDV HESABI
0,00
262.861,00
0,00
397 SAYIM FAZLALARI HESABI
94,00
94,00
0,00
400 BANKA KREDİLERİ HESABI
0,00
90.000,00
90.000,00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
24.265,44
320.000,00
295.734,56
500 NET DEĞER HESABI
33.000,00 733.797.709,88
733.764.709,88
262.861,00
522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI
0,00
0,00
0,00
570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS
0,00
3.807.415,00
3.807.415,00
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS ( - )
21.428.867,44
0,00
3.807.415,00
3.807.415,00
0,00
600 GELİRLER HESABI
0,00
3.321.276,44
3.321.276,44
630 GİDERLER HESABI
627.172,62
0,00
0,00
9.857.012,00
9.857.012,00
3.880,00
3.880,00
0,00
3.880,00
2.655.813,80
0,00
2.655.813,80
590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI (+)
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
805 GELİR YANSITMA HESABI
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI
750,00
750,00
835 GİDER YANSITMA HESABI
750,00
2.656.563,80
4.175.300,00
2.785.613,21
900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
0,00
4.175.300,00
2.785.613,21
0,00
906 MAHSUP DÖNEMİNE AKT. KULLANILACAK ÖDENEKLER HS
750,00
750,00
907 MAHSUP DÖNEMİNE AKTARILAN ÖDENEKLER HESABI
750,00
750,00
3.761.083,29
717.600,00
717.600,00
3.761.083,29
75.175,00
0,00
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI
913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HESABI
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
0,00
75.175,00
15.994.721,50
1.469.999,50
1.469.999,50
15.994.721,50
21.428.867,44
627.172,62
9.857.012,00
9.853.132,00
2.655.813,80
1.389.686,79
4.175.300,00
2.785.613,21
3.043.483,29
3.043.483,29
75.175,00
75.175,00
14.524.722,00
14.524.722,00
0,00
TOPLAM
376 | 2013
0,00
831.460.978,33 831.460.978,33 789.015.131,70 789.015.131,70
ÖRNEK UYGULAMA
(G) BELEDİYESİ 200Y+1 YILI KESİN MİZAN
Hes
Kod
HESAP ADI
100 KASA HESABI
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
102 BANKA HESABI
103 VERİLEN ÇEKLER VE GÖNDERME EMİRLERİ HESABI
104 PROJE ÖZEL HESABI
BORÇ
ALACAK
95.866,65
93.662,05
B.KALANI
6.900,00
6.900,00
0,00
10.254.734,65
251.850,38
10.002.884,27
251.850,38
251.850,38
0,00
1.933.903,50
291.511,87
1.642.391,63
105 DÖVİZ HESABI
132.000,00
54.274,60
77.725,40
106 DÖVİZ GÖNDERME EMİRLERİ HESABI
196.706,15
196.706,15
0,00
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
92.784,65
92.784,65
0,00
109 BANKA KREDİ KARTLARINDAN ALACAKLAR HESABI
12.500,00
12.500,00
0,00
117 MENKUL VARLIKLAR HESABI
126.000,00
126.000,00
0,00
120 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
352.840,00
252.840,00
100.000,00
121 GELİRLERDEN TAKİPLİ ALACAKLAR HESABI
554.000,00
42.700,00
511.300,00
127 DİER FAALİYET ALACAKLARI HS
600.000,00
250.000,00
350.000,00
132 KURUMCA VERİLEN BORÇLARDAN ALACAKLAR HESABI
38.000,00
14.000,00
24.000,00
140 KİŞİLERDEN ALACAKLAR HESABI
21.191,50
12.281,50
8.910,00
150 İLK MADDE VE MALZEME HESABI
101.950,00
44.300,00
57.650,00
160 İŞ AVANS VE KREDİLERİ HESABI
161 PERSONEL AVANSLARI HESABI
162 BÜTÇE DIŞI AVANS VE KREDİLER HESABI
165 MDA AVANS VE KREDİLER HS
166 PÖH VERİLEN AVANS VE AKRDTFLR HS
180 GELECEK AYLARA AİT GİDERLER HESABI
670,00
670,00
0,00
1.460,00
1.460,00
0,00
213.500,00
213.500,00
0,00
750,00
750,00
0,00
101.400,00
0,00
101.400,00
24.000,00
24.000,00
0,00
220 GELİRLERDEN ALACAKLAR HESABI
180.000,00
100.000,00
80.000,00
227 DİĞER FAALİYET ALACAKLARI HS
350.000,00
350.000,00
0,00
240 MALİ KURULUŞLARA YATIRILAN SERMAYELER HS
108.000,00
0,00
108.000,00
38.568.370,31
540.000,00
38.028.370,31
250 ARAZİ VE ARSALAR HESABI
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
199.958.000,00
0,00 199.958.000,00
252 BİNALAR HESABI
471.184.609,65
3.903,50 471.180.706,15
253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
254 TAŞITLAR HESABI
5.148.000,00
0,00
5.148.000,00
69.600.360,00
16.000.000,00
53.600.360,00
4.742.419,50
255 DEMİRBAŞLAR HESABI
4.744.919,50
2.500,00
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
9.600.250,00
33.425.759,28
17.371.332,41
2.360.000,00
15.011.332,41
2.700.000,00
641.400,00
2.058.600,00
90.000,00
0,00
90.000,00
0,00
36.000,00
3.200,00
3.200,00
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HESABI
259 YATIRIM AVANSLARI HESABI
260 HAKLAR HESABI
268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
294 ELD.ÇIKR.STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR HS
299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
310 CARİ YILDA ÖDNCK.DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
320 BÜTÇE EMANETLERİ HESABI
A.KALANI
2.204,60
23.825.509,28
36.000,00
0,00
640,00
640,00
0,00
68.000,00
228.000,00
160.000,00
60.280,00
470.000,00
409.720,00
3.997.660,00
7.995.320,00
3.997.660,00
2013 | 377
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
330 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
0,00
99.870,00
66.950,00
75.383,00
8.433,00
152.328,50
241.569,43
89.240,93
11.606,40
11.606,40
0,00
2.380,00
2.380,00
0,00
363 KAMU İDARELERİ PAYLARI HESABI
52.000,00
52.000,00
0,00
368 VGET VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER HS
36.000,00
36.000,00
0,00
372 KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI HESABI
41.800,00
83.000,00
41.200,00
333 EMANETLER HESABI
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HESABI
362 FONLAR VEYA DİĞER KAMU İD. ADINA YAP.TAHSİLAT HS
381 GİDER TAHAKKUKLARI HESABI
99.870,00
4.100,00
4.100,00
391 HESAPLANAN KDV HESABI
0,00
262.861,00
397 SAYIM FAZLALARI HESABI
94,00
94,00
0,00
400 BANKA KREDİLERİ HESABI
60.000,00
90.000,00
30.000,00
410 DIŞ MALİ BORÇLAR HESABI
0,00
262.861,00
214.265,44
320.000,00
105.734,56
33.000,00
733.797.709,88
733.764.709,88
522 YENİDEN DEĞERLEME FARKLARI HESABI
0,00
69.395.118,24
69.395.118,24
570 GEÇMİŞ YILLAR OLUMLU FAALİYET SONUÇLARI HS
0,00
3.807.415,00
42.857.734,88
21.428.867,44
3.807.415,00
3.807.415,00
11.720.350,18
0,00
500 NET DEĞER HESABI
580 GEÇMİŞ YILLAR OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HS
590 DÖNEM OLUMLU FAALİYET SONUCU HESABI
591 DÖNEM OLUMSUZ FAALİYET SONUÇLARI HESABI
3.807.415,00
21.428.867,44
0,00
11.720.350,18
600 GELİRLER HESABI
3.321.276,44
3.321.276,44
630 GİDERLER HESABI
15.041.626,62
15.041.626,62
0,00
690 FAALİYET SONUÇLARI HESABI
0,00
0,00
15.041.626,62
15.041.626,62
800 BÜTÇE GELİRLERİ HESABI
9.857.012,00
9.857.012,00
805 GELİR YANSITMA HESABI
9.857.012,00
9.857.012,00
0,00
810 BÜTÇE GELİRLERİNDEN RET VE İADELER HESABI
830 BÜTÇE GİDERLERİ HESABI
834 GEÇEN YIL BÜTÇE MAHSUPLARI HESABI
835 GİDER YANSITMA HESABI
0,00
3.880,00
3.880,00
0,00
2.655.813,80
2.655.813,80
0,00
750,00
750,00
0,00
2.656.563,80
2.656.563,80
12.512.825,80
12.512.825,80
0,00
900 GÖNDERİLECEK BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
4.175.300,00
4.175.300,00
0,00
901 BÜTÇE ÖDENEKLERİ HESABI
4.175.300,00
4.175.300,00
905 ÖDENEKLİ GİDERLER HESABI
2.785.613,21
2.785.613,21
906 MDA.KULLANILACAK ÖDENEKLER HS
750,00
750,00
907 MDA ÖDENEKLER HESABI
750,00
750,00
3.761.083,29
717.600,00
717.600,00
3.761.083,29
75.175,00
0,00
895 BÜTÇE UYGULAMA SONUÇLARI HESABI
910 TEMİNAT MEKTUPLARI HESABI
911 TEMİNAT MEKTUPLARI EMANETLERİ HESABI
912 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMETLER HESABI
913 KİŞİLERE AİT MENKUL KIYMET EMANETLERİ HS
920 GİDER TAAHHÜTLERİ HESABI
921 GİDER TAAHHÜTLERİ KARŞILIĞI HESABI
0,00
75.175,00
15.994.721,50
1.469.999,50
1.469.999,50
15.994.721,50
378 | 2013
0,00
0,00
0,00
3.043.483,29
3.043.483,29
75.175,00
75.175,00
14.524.722,00
14.524.722,00
0,00
TOPLAM
0,00
0,00
1.002.011.333,33 1.002.011.333,33 853.676.852,18 853.676.852,18
DÖNEN VARLILAR
Nazım Hesaplar
1.Teminat Mektupları
2.Kişilere Ait Menkul Kıymetler
3.Gider Taahhütleri
Not: Proje özel hesabı 842.252 Avro (1 Avro 1,95 TL)
Döviz 39.859 Avro (1 Avro 1,95 TL
GENEL TOPLAM
A
AKTİF VARLIKLAR TOPLAMI
1.Kasa
2.Bankalar
3.Proje Özel Hesabı
4.Dövizler
Faaliyet Alacakları
1.Gelirlerden Alacaklar
2.Takipli Alacaklar
3.Diğer Faaliyet Alacakları
Kurum Alacakları
1.Verilen Borçlardan Alacaklar
Diğer Alacklar
1.Kişilerden Alacaklar
Stoklar
1.İlk Madde ve Malzeme
Ön Ödemeler
1.Proje Özel Hesabından Verilen Avanslar
DURAN VARLILAR
Faaliyet Alacakları
1.Gelirlerden Alacaklar
Mali Duran Varlıklar
1.Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
Maddi Duran Varlıklar
1.Arazi ve Arsalar
2.Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri
3.Binalar
4.Tesis, Makine ve Cihazlar
5.Taşıtlar
6.Demirbaşlar
7.Yapılmakta Olan Yatırımlar
8.Yatırım Avansları
9.Birikmiş Amortismanlar (-)
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
1.Haklar
2.Birikmiş Amortismanlar (-)
Hazır Değerler
DİPNOTLAR
D
C
B
II
A
F
E
D
C
B
A
I
AKTİF
3.043.483,29
75.175,00
14.524.722,00
90.000,00
36.000,00
38.028.370,31
199.958.000,00
471.180.706,15
5.148.000,00
53.600.360,00
4.742.419,50
15.011.332,41
2.058.600,00
23.825.509,28
108.000,00
80.000,00
101.400,00
57.650,00
8.910,00
24.000,00
100.000,00
511.300,00
350.000,00
2.204,60
10.002.884,27
1.642.391,63
77.725,40
796.666.125,28
17.643.380,29
779.022.744,99
54.000,00
765.902.279,09
108.000,00
80000
101.400,00
57.650,00
8.910,00
24.000,00
961.300,00
11.725.205,90
Tutar
PASİF VARLIKLAR TOPLAMI
1.Banka Kredileri
Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar
1.Proje Kredileri
Faaliyet Borçları
1.Bütçe Emanetleri
Emanet Yabancı Kaynaklar
1.Alınan Depozito ve Teminatlar
2.Emanetler
Ödenecek Diğer Yükümlülükler
1.Ödenecek Vergi ve Fonlar
Borç ve Gider Karşılıkları
1.Kıdem Tazminatı Karşılığı
Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
1.Hesaplanan KDV
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Uzun Vadeli İç Mali Borçlar
1.Banka Kredileri
Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar
1.Proje Kredileri
ÖZ KAYNAKLAR
Net Değer
1.Denge Kayıtları
2.Varlık Envanteri
3.Yükümlülük Envanteri (-)
Yeniden Değerleme Farkları
1.Maddi D.Varlıkların Değerleme Farkı (+)
2.Maddi Olmayan D.Varlıkların Değerleme Farkları (+)
Geçmiş Yıllar Faaliyet Sonuçları
1.Olumlu Faaliyet Sonuçları
2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-)
Dönem Faaliyet Sonuçları
1.Olumlu Faaliyet Sonuçları
2.Olumsuz Faaliyet Sonuçları (-)
Kısa Vadeli İç Mali Borçlar
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
Nazım Hesaplar
1.Teminat Mektupları
2.Kişilere Ait Menkul Kıymetler
3.Gider Taahhütleri
Not: Kısa vadeli dış mali borçlar 210.113 Avro (1 Avro 1,95 TL)
Uzun vadeli dış mali borçlar 54.223 Avro (1 Avro 1,95 TL)
GENEL TOPLAM
A
DİPNOTLAR
D
C
B
III
A
B
II
A
G
F
E
D
C
B
A
I
BİLANÇO
(G) BELEDİYESİ 201Y+1 YILI
3.043.483,29
75.175,00
14.524.722,00
0,00
11.720.350,18
3.807.415,00
21.428.867,44
69.386.118,24
9.000,00
384.707.534,88
349.090.175,00
33.000,00
105.734,56
30.000,00
262.861,00
41.200,00
89.240,93
99.870,00
8.433,00
3.997.660,00
409.720,00
160.000,00
PASİF
796.666.125,28
17.643.380,29
779.022.744,99
-11.720.350,18
-17.621.452,44
69.395.118,24
733.764.709,88
105.734,56
30.000,00
262.861,00
41.200,00
89.240,93
108.303,00
3.997.660,00
409.720,00
160.000,00
Tutar
ÖRNEK UYGULAMA
2013 | 379
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
380 | 2013
EKLER
EKLER
2013 | 381
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
382 | 2013
EKLER
GENEL YÖNETİM MUHASEBE
YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin, hesap ve kayıt düzeninde saydamlık, hesap
verilebilirlik ve tekdüzenin sağlanması, işlemlerinin kayıt dışında
kalmasının önlenmesi, faaliyetlerinin gerçek mahiyetlerine uygun
olarak sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi; mali
tablolarının zamanında, doğru, muhasebenin temel kavramları ve
genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri çerçevesinde, uluslararası
standartlara uygun, yönetimin ve ilgili diğer kişilerin bilgi ihtiyaçlarını karşılayacak ve kesin hesabın çıkarılmasına temel olacak; karar,
kontrol ve hesap verme süreçlerinin etkili çalışmasını sağlayacak şekilde hazırlanması ve yayımlanmasına ilişkin esas, usul, ilke ve standartların belirlenmesidir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, merkezi yönetim kapsamındaki
kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idarelerden
oluşan genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini kapsar.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa tabi ve
aynı zamanda kurumlar vergisi mükellefi olan kamu idareleri, bu
Yönetmeliğin sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve hesapların konsolidasyonuna ilişkin hükümlerine tabidir.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanununun 49, 50 ve geçici 3 üncü maddeleri ile 178 sayılı
Maliye Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 11 inci maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
Kurul: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun
49 uncu maddesinde tanımlanan kurulu,
Yönetmelik: Bu Yönetmeliği,
2013 | 383
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Merkezî yönetim
kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî
idareleri,
Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (I) sayılı cetvelde sayılan genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerini, (II) sayılı cetvelde
sayılan özel bütçe kapsamındaki idareleri ve (III) sayılı cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumları,
Sosyal güvenlik kurumları: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve
Kontrol Kanununa ekli (IV) sayılı cetvelde yer alan kamu idarelerini,
Mahallî idare: Yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle
sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ve
bunlara bağlı birlik ve idareyi,
Muhasebe birimi: Kapsama dahil kamu idarelerine ait, gelir ve
alacakların tahsili, gider ve borçların hak sahiplerine ödenmesi, para
ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin
kayıtlarının yapılması ve raporlanmasına ilişkin muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi,
Muhasebe yetkilisi: Usulüne göre atanmış, muhasebe biriminin
yönetiminden ve yetkili mercilere hesap vermekten sorumlu yöneticisini,
Muhasebe sistemi: Mali işlemlerin yürütülmesinde, kaydedilmesinde ve raporlanmasında kullanılan hesap planları, defterler ve
muhasebeleştirme süreçlerinin tamamını,
Muhasebe politikaları: Muhasebe işlemlerinin kaydedilmesi,
mali raporların hazırlanması ve sunulmasında kabul edilen ilke, kural, standart ve uygulamaları,
Bütçe: Belirli bir dönemdeki gelir ve gider tahminleri ile bunların uygulanmasına ilişkin hususları gösteren ve usulüne uygun olarak yürürlüğe konulan belgeyi,
Öz kaynak: Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerinin
varlıkları ile yabancı kaynakları arasındaki farkı,
Gelir: İlk defa hesaplara alınacak varlıklar ile yeniden değerleme farkları dışında, öz kaynakta artışa neden olan her türlü işlemi,
Gider: İlk defa hesaplara alınacak (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./1 mad.) yükümlülükler219 ile yeniden değerleme farkları dışında, öz kaynakta azalışa neden olan her türlü işlemi,
219
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 1 inci maddesi
384 | 2013
EKLER
Ekonomik sınıflandırma: Kapsama dahil kamu idarelerinin
gelir ve giderlerinin türleri itibarıyla sınıflandırılmasını,
Bütçe geliri: Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçeleri ve diğer mevzuatla gelir olarak tanımlanan her türlü işlemi,
Bütçe gideri: Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçeleri ve diğer mevzuatla gider olarak tanımlanan her türlü işlemi,
İz bedeli: Ekonomik ömrünü tamamladığı halde fiilen kullanılmasına devam edilen iktisadi kıymetler ile gerçek değeri tespit
edilemeyen veya edilmesi uygun görülmeyen ancak, hesaplarda izlenmesi gereken iktisadi kıymetlerin muhasebeleştirilmesinde kullanılan ve muhasebe kayıtlarında yer verilen en düşük tutarı,
Maliyet bedeli: Bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamını,
Rayiç değer: Varlık veya kaynakların değerleme günündeki normal alım satım değerini,
İtibari değer: Her türlü senetlerle, bono ve tahvillerin üzerinde
yazılı olan değeri,
Defter değeri: Varlık veya kaynakların değerleme gününde
muhasebe kayıtlarındaki değerini,
Tahakkuk esası: Bir ekonomik değerin yaratıldığında, başka bir
şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilmesini,
Nakit esası: Gelirlerin nakden veya mahsuben tahsil edildiğinde, giderlerin ise nakden veya mahsuben ödendiğinde muhasebeleştirilmesini,
Malî yıl: Takvim yılını,
Faaliyet dönemi: Bakanlıkça aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı,
Hesap dönemi: Bakanlıkça aksi kararlaştırılmadıkça mali yılı,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Temel Muhasebe Kavramları ve İlkeleri
Temel kavramlar
Madde 5 — Genel yönetim muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre
yürütülür:
a) Süreklilik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, herhangi bir zaman
sınırlamasına tabi olmaksızın sürdürülür.
ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “varlıklar”
2013 | 385
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
b) Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden
bağımsız olarak saptanır.
c) Parayla ölçülme: Parayla ölçülebilen ekonomik olay ve işlemlere ilişkin muhasebe kayıtları, ortak ölçü olarak ulusal para birimi ile
yapılır.
d) Maliyet esası: Para mevcudu, alacaklar ve maliyetinin belirlenmesi mümkün veya uygun olmayan kalemler hariç, kamu idareleri tarafından edinilen varlık ve hizmetler, bunların elde edilme maliyet bedelleriyle muhasebeleştirilir. Maliyet bedeli tespit edilemeyen
varlık ve kaynakların değerlemesine ilişkin hükümler saklıdır.
e) Belgelendirme: Muhasebe kayıtları, gerçek durumu yansıtan
ve usulüne uygun olarak düzenlenmiş belgelere dayandırılır.
f) Tutarlılık: Muhasebe uygulamalarının, faaliyet ve bütçe uygulama sonuçlarının ve bunlara ilişkin yorumların birbirini izleyen
dönemlerde tutarlı bir şekilde karşılaştırılabilirliğinin sağlanması
esastır. Uygulanan muhasebe politikalarının değişmesi durumunda,
değişikliklerin ve mali etkilerinin mali tablo dipnotlarında açıklanması zorunludur.
g) Tam açıklama: Mali tablolar, bu tablolardan yararlanacak
olanların doğru karar vermelerine yardımcı olacak ölçüde yeterli,
açık ve anlaşılır şekilde düzenlenir.
h) Önemlilik: Bir hesap kalemi veya mali bir olayın nispi ağırlık
ve değerinin, mali tablolarda yer verilecek önemde olması esastır.
i) İhtiyatlılık: Muhasebe uygulamasında muhtemel risklere
ve olaylara karşı bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda karşılık ayrılır. Faaliyet sonucunu değiştirmeye yönelik olarak gizli yedekler ya
da gereğinden fazla karşılık ayrılamaz.
Faaliyet sonuçları tablosu ilkeleri
Madde 6 — Genel yönetim muhasebesinde faaliyet sonuçları
tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır:
a) Kamu idarelerinin faaliyetlerine ilişkin gelir-gider işlemleri,
tahakkuk esasına dayalı olarak gelir ve gider hesaplarında izlenir.
Gelir ve gider hesapları, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri gereği tahakkuk eden her türlü gelir ve
giderin kaydına mahsustur.
b) Gerçekleşmemiş gelir veya giderler gerçekleşmiş gibi ya da
gerçekleşenler gerçek tutarından farklı gösterilemez. Belli bir dönem
ya da dönemlerin gerçeğe uygun faaliyet sonuçlarını göstermek için,
dönem ya da dönemlerin başında ve sonunda hesap kesimi işlemleri
yapılır.
386 | 2013
EKLER
c) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile özel tükenmeye
tabi varlıklar ve diğer duran varlıklar için amortisman ve tükenme
payı ayrılır.
d) Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip gelir ve giderler meydana
geldikleri dönemde tahakkuk ettirilir. Ancak, normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak gösterilir.
e) Dönem sonuçlarının tespitiyle ilgili olarak uygulanmakta
olan değerleme esasları ve maliyet yöntemlerinde bir değişiklik yapıldığı takdirde, bu değişikliğin etkileri açıkça belirtilir.
f) İhtiyatlılık ilkesi gereği tahsili şüpheli hale gelen alacaklar
için hesaplanan karşılıklar gider olarak muhasebeleştirilir ve raporlanır.
g) Bilanço tarihinde var olan ve sonucu belirsiz bir ya da birkaç
olayın gelecekte ortaya çıkıp çıkmamasına bağlı durumları ifade
eden, muhtemel olaylar ve yükümlülüklerden kaynaklanan, gerçeğe
yakın olarak tahmin ve hesap edilebilen giderler tahakkuk ettirilerek
faaliyet sonuçları tablosuna yansıtılır. Şarta bağlı gelirler için ise gerçekleşme ihtimali yüksek olsa da herhangi bir tahakkuk işlemi yapılmaz, dipnotlarda açıklama yapılır.
Bütçe uygulama sonuçları tablosu ilkeleri
Madde 7 — Genel yönetim muhasebesinde bütçe uygulama
sonuçları tablosu ilkelerinin uygulaması aşağıda açıklanmıştır:
a) Kamu idarelerinin bütçe gelir ve bütçe gider hesapları, yılı
bütçe düzenlemesi ve diğer mevzuatla bütçe geliri ve bütçe gideri
olarak tanımlanan ve kesin hesabın çıkarılmasına esas teşkil eden
işlemlerinin kaydına mahsustur.
b) Kamu idareleri işlemlerinin, nakit esasında kayıt ve raporlanmasında bütçe geliri ve bütçe gideri hesaplarına kaydedilen tutarların, ilgisine göre faaliyet hesapları veya bilanço hesaplarıyla ilişkilendirilmesinde yansıtma hesapları kullanılır.
Bilanço ilkeleri
Madde 8 — Bilanço ilkelerinin amacı, kamu idaresinin tasarrufundaki kaynaklar ile bunlarla elde edilen varlıkların muhasebe kayıtlarının yapılması, mali tablolarının hazırlanması ve raporlanması
yoluyla, belli bir tarihte kamu idaresinin mali durumunun ilgililer
için saydam ve gerçeğe uygun olarak yansıtılmasıdır.
Kapsama dahil kamu idareleri bilançolarını Yönetmelikte belirtilen şekil ve esaslara göre hazırlayıp sunar. Bilançolar hesap tipinde
hazırlanır. Hesap tipi bilançonun sol tarafında varlıklar, sağ tarafında
ise yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar yer alır.
2013 | 387
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bütün varlıklar, yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar bilançoda
gayrisafi değerleriyle gösterilir. Bu ilke, bilançonun net değer esasına
göre düzenlenmesine bir engel oluşturmaz. Bu doğrultuda net değer
bilanço düzenlenmesinin gereği olarak, indirim kalemlerinin ilgili
hesapların altında açıkça gösterilmesi esastır.
Bu amaç doğrultusunda benimsenen bilanço ilkeleri; varlıklar,
yabancı kaynaklar ve öz kaynaklar itibarıyla Yönetmeliğin 9, 10 ve 11
inci maddelerinde belirtilmiştir.
Varlıklara ilişkin ilkeler
Madde 9 — Varlıklara ilişkin ilkeler şunlardır:
a) Varlıklar, likidite durumlarına göre dönen ve duran varlıklar
ana hesap gruplarına ayrılır. Dönen varlıklar ana hesap grubu; hazır
değerler, menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, diğer alacaklar, stoklar, ön ödemeler, yıllara yaygın inşaat ve
onarım maliyetleri, gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları ile
diğer dönen varlıklar hesap gruplarına, duran varlıklar ana hesap
grubu ise; menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan
duran varlıklar, özel tükenmeye tabi varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer duran varlıklar hesap gruplarına
ayrılır.
(EK: Bent; 18/07/2011-2011/2036 K./2 mad.) b) Kamu idarelerinin bir yıl veya faaliyet dönemi içinde paraya dönüştürülebilecek
ya da kullanılarak tüketilecek varlık ve alacakları bilançoda dönen
varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir.
(EK: Bent; 18/07/2011-2011/2036 K./2 mad.) c) Kamu idarelerinin bir yıl içinde paraya dönüştürülmesi öngörülmeyen ve hizmetlerinden bir faaliyet döneminden daha uzun süre yararlanılacak varlıklar ve vadesi bir yılı aşan alacaklar bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde gösterilir. Dönem sonunda, vadeleri
bir yılın altında kalan alacaklar, bu grupta yer alan hesaplardan
dönen varlıklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
d) Bu Yönetmelikte belirtilen durumlarda varlıkların, bilanço
tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle gösterilebilmesi için, varlıklardaki değer düşüklükleri gösterilerek karşılıkları ayrılır. Dönen
varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan alacaklar, stoklar ve diğer
dönen varlıklar içindeki ilgili kalemler için yapılacak değerlendirme
sonucunda, gerekli durumlarda uygun karşılıklar ayrılır.
e) Bilançoda duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan
maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların
maliyetlerini, bunlardan yararlanılan dönemlere dağıtmak amacıyla,
388 | 2013
EKLER
her dönem ayrılan amortismanların birikmiş tutarları bilançoda ayrıca gösterilir.
f) Duran varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan özel tükenmeye tabi varlıkların maliyetini ilgili dönemlere yüklemek amacıyla,
her dönem ayrılan tükenme paylarının birikmiş tutarları bilançoda
ayrıca gösterilir.
g) Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran
varlıkların, raporlama tarihinde gerçek değerleriyle gösterilmesi
amacıyla, bu Yönetmeliğin ilgili hükümleri uyarınca yeniden değerlemeye tabi tutulması gerekir. Dönem sonu bilanço gününde varlık
hesaplarında kayıtlı olup yabancı para cinsinden takip edilen varlıklar da değerlemeye tabi tutulur.
h) Gelecek dönemlere ait olarak önceden ödenen giderler ile
cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde tahsil edilecek olan gelirler muhasebeleştirilir ve bilançoda gösterilir. Varlıklar
arasında yer alan alacaklara ilişkin olarak tahakkuk eden ancak, tahsil
zamanı gelmeyen faiz alacakları ilgili hesaplarda gösterilir.
i) Tutarları net olarak hesaplanamayan alacaklar için herhangi
bir tahakkuk kaydı yapılmaz. Bu tür alacaklar bilanço dipnotlarında
veya eklerinde gösterilir.
j) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak verilen
tutarlar, varlıklar içinde gösterilir.
k) Stoklarını hesaplarında izlemeye karar veren kamu idarelerince; satmak, üretimde veya tüketimde kullanmak amacıyla edinilen
ilk madde, malzeme, yarı mamul veya mamul mal, ticari mal, yan
ürün, artık ve hurda gibi stoklar maliyet bedelleriyle dönen varlıklar
içindeki ilgili hesaplara kaydedilir ve raporlanır. Bunlardan yapılan
satışlar, tüketimler veya kullanımlar stok hesaplarından düşülerek
karşılıkları duruma göre ilgili varlık veya gider hesaplarına kaydedilir.
Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler
Madde 10 — Yabancı kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır:
a) Yabancı kaynaklar vade yapılarına göre kısa vadeli yabancı
kaynaklar ve uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap gruplarına
ayrılır. Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; kısa vadeli iç
mali borçlar, kısa vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, emanet
yabancı kaynaklar, alınan avanslar, yıllara yaygın inşaat ve onarım
hakedişleri, ödenecek diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları,
gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer kısa vadeli
yabancı kaynaklar hesap gruplarına, uzun vadeli yabancı kaynaklar
ana hesap grubu ise; uzun vadeli iç mali borçlar, uzun vadeli dış mali
2013 | 389
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
borçlar, faaliyet borçları, diğer borçlar, alınan avanslar, borç ve gider
karşılıkları, gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer
uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap gruplarına ayrılır.
b) Kamu idarelerinin vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036
K./3 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olan yükümlülükleri, bilançoda kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde
gösterilir.
c) Kamu idarelerinin vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./3 mad.) bir yılı220 aşan yükümlülükleri bilançoda uzun
vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içinde gösterilir. Dönem
sonu bilanço gününde bu grupta yer alan yükümlülüklerden vadeleri
bir yılın altına inenler, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
d) Gelecek dönemlere ait olarak önceden tahsil edilen gelirler
ile cari dönemde tahakkuk eden ancak, gelecek dönemlerde ödenecek
olan giderler tahakkuk tarihinde muhasebeleştirilir ve bilançoda gösterilir. Yabancı kaynaklar arasında yer alan borçlara ilişkin olarak
tahakkuk eden ancak, ödeme zamanı gelmeyen faiz borçları ilgili
hesaplarda gösterilir.
e) Kamu idarelerinin bilinen ve tutarları tahmin ve hesap edilebilen bütün yabancı kaynakları kaydedilir ve bilançoda gösterilir.
f) Dönem sonu bilanço gününde yabancı kaynak hesaplarında
kayıtlı olup, yabancı para cinsinden takip ve ödemesi yapılan tutarlar
değerlemeye tabi tutulur ve raporlama tarihindeki değerleriyle mali
raporlarda gösterilir.
g) Mal ve hizmet karşılığı teminat veya depozito olarak alınan
tutarlar yabancı kaynaklar içinde gösterilir.
Öz kaynaklara ilişkin ilkeler
Madde 11 — Öz kaynaklara ilişkin ilkeler şunlardır:
a) Öz kaynaklar ana hesap grubu; net değer (sermaye), değer
hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları ve geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları ile
dönem faaliyet sonuçları hesap gruplarına ayrılır. Yedekler, gelir unsuru olarak faaliyet sonuçları tablosuna aktarılmaz. Genel yönetim
kapsamında ticari esaslara göre faaliyet gösteren kamu idarelerinin
varlık hesaplarında net değer yerine, kendilerine tahsis edilen sermaye ile bunun ödenmiş miktarı gösterilir.
220
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 3 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini”
390 | 2013
EKLER
b) İlk açılış bilançosuna dahil edilememiş bulunan varlık ve
yabancı kaynakların envanteri yapıldıkça belirlenen değeri ilgili varlık veya yabancı kaynak hesabına ve net değere (sermayeye) ilave
edilir.
c) Dönem faaliyet sonucu ile önceki yıl/yıllar faaliyet sonuçları
bu grupta yer alır.
d) Öz kaynakların bilançoda net olarak gösterilmesi için öz
kaynak kalemlerinden negatif değer taşıyanlar indirim kalemleri olarak yer alır.
Nazım hesaplara ilişkin ilkeler
Madde 12 — Nazım hesaplara ilişkin ilkeler şunlardır:
a) Kamu idarelerinin varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarının
dışında, muhasebenin bilgi verme ve izleme görevi yüklediği işlemleri, muhasebe disiplini altında toplanması istenen işlemleri ile gelecekte doğması muhtemel hak ve yükümlülüklerine ilişkin işlemlerini
izlemek üzere nazım hesaplar kullanılır.
b) Nazım hesaplar, yalnızca ilgili olduğu diğer nazım hesaplarla karşılıklı olarak borç ve alacak çalışan hesaplardan oluşur. Bu hesaplar mizanda ve bilançonun dipnotunda gösterilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Genel Yönetim Muhasebe Standartları, Kuralları ve Uygulanması
Genel yönetim muhasebe standartlarının oluşturulması
Madde 13 — Genel yönetim muhasebe ve raporlama standartları Kurul tarafından oluşturulur. Bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen muhasebe ve raporlama standartlarındaki değişiklikler
ve iyileştirmeler de dahil, bu konudaki uluslararası gelişmeler Kurulca izlenir ve uyarlanır.
Muhasebe işlemi
Madde 14 — Bir kamu idaresinin başka bir kamu idaresi veya
diğer üçüncü kişilerle olan karşılıklı ekonomik ilişkileri veya kamu
idaresinin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi ve
raporlanması gereken ve para cinsinden ifade edilebilen her türlü
işlemi muhasebe işlemidir. Muhasebe işlemi;
a) Karşılıklı yükümlülük doğuran mübadele ilişkisi,
b) Bir mal veya hizmetin karşılıksız olarak başka bir kuruma
veya diğer üçüncü kişilere devri,
c) Kamu idaresinin kendi içinde muhasebe işlemi olarak değerlendirilmesi gereken ve para cinsinden ifade edilebilen amortisman
hesaplanması, yeniden değerleme yapılması, stokların kullanılması,
ve benzeri şekillerde gerçekleşir.
İşlemlerin belgeye dayanması ve belge düzeni
2013 | 391
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Madde 15 — Bütün muhasebeleştirme işlemlerinin kanıtlayıcı
belgelere dayandırılması zorunludur. Kanıtlayıcı belgeler, muhasebeleştirme belgesinin hazırlanmasını gerektiren ve ilgili mevzuatında
belirtilen belgelerden oluşur.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde, bu Yönetmelik ve bu Yönetmeliğe uygun olarak hazırlanacak diğer düzenlemelerin uygulanmasında kullanılmak üzere; kayıt, denetim, kontrol
ve takip açısından standart bir belge düzeninin oluşturulmasına Bakanlık yetkilidir. Kullanılacak belgelerle ilgili yönetmelikler, mahalli
idareler için İçişleri Bakanlığı, sosyal güvenlik kurumları için bağlı
veya ilgili oldukları bakanlıklar tarafından, Bakanlığın uygun görüşü
alınmak suretiyle hazırlanır ve uygulanır.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebeleştirme belgesi olarak Yönetmelik eki Ödeme Emri Belgesi (Örnek: 1)
ve Muhasebe İşlem Fişi (Örnek: 2) kullanılır. Bu kamu idareleri, asgari bu belgelerde yer alan bilgileri taşıması kaydıyla, muhasebeleştirme belgelerini kendi düzenleyici metinlerinde farklı içerik ve şekilde
ayrıca belirleyebilirler. Mahalli idareler ve sosyal güvenlik kurumlarında kullanılacak muhasebeleştirme belgeleri ise, bu Yönetmeliğe
göre Bakanlığın uygun görüşü alınmak suretiyle hazırlanacak kendi
düzenlemelerinde belirlenir.
Kayıt zamanı, kamu gelir ve giderleri ile bütçe gelir ve giderlerinin yılı
Madde 16 — Bir ekonomik değer; yaratıldığında, başka bir şekle dönüştürüldüğünde, mübadeleye konu edildiğinde, el değiştirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleştirilir.
Kamu hesapları mali yıl esasına göre tutulur.
Kamu gelir ve giderleri tahakkuk ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir.
Bütçe gelirleri tahsil edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda
muhasebeleştirilir.
Çift taraflı kayıt sistemi
Madde 17 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerinin
her türlü muhasebe işlemi çift taraflı kayıt sistemine göre kaydedilir.
Bir hesaba borç veya alacak kaydedilen tutar, başka hesap ya da hesaplara alacak veya borç kaydedilir.
Kayıt düzeni ve kayıt düzeltmesi
Madde 18 — Kamu idarelerinin muhasebe birimleri, muhasebe
işlemlerini, gerçekleşme sırasına göre düzenli bir şekilde hesap dönemi başında "1" den başlamak üzere hesap döneminin sonuna kadar
numaralandırarak kaydederler. Muhasebe kayıtları ancak yeni bir
392 | 2013
EKLER
muhasebe kaydı ile düzeltilir. Muhasebe belgesinde düzeltme işleminin gerekçesine yer verilir.
Yabancı para cinsinden yapılan işlemler ve kur değişiklikleri
Madde 19 — Yabancı para cinsinden yapılan işlemler, fiyatı
yabancı para cinsinden belirlenen mal ve hizmetlerin alım ve satımları, yabancı para cinsinden borç temin edilmesi ve borç verilmesi, yabancı para birimine dayalı bir anlaşmaya taraf olunması, yabancı para cinsinden bir varlığın elde edilmesi veya elden çıkarılması ve yabancı para cinsinden bir yükümlülüğün oluşması veya yerine getirilmesi gibi işlemlerdir.
Yabancı para cinsinden yapılan işlemler ve faaliyetler ulusal
para birimi cinsinden kaydedilir. Ulusal para dışında yabancı bir para
cinsinden raporlama yapılması halinde yabancı paranın cinsi ve yabancı para cinsinden raporlama yapılmasının nedenlerinin dipnotlarda belirtilmesi gerekir. Yabancı para cinsinden yapılan bir işlem ve
faaliyet, işlem ve faaliyetin gerçekleştiği tarihteki kur üzerinden kaydedilir.
Yabancı paralar ve yabancı para cinsinden izlenen varlıklar ve
yabancı kaynaklar, raporlama tarihinde T.C. Merkez Bankasınca belirlenen ilgili döviz kuru üzerinden değerlemeye tabi tutulur ve değerleme günündeki kur üzerinden muhasebe kayıtlarında gösterilir.
Yabancı para cinsinden yapılan parasal bir işlemin ilk kayda
alındığı gün ile değerleme günü ya da ödeme günü veya tahsilat yoluyla kayıtlardan çıkarıldığı gün arasındaki kurlarda değişme olduğunda ortaya çıkan kur farkları oluştukları dönemlerde gelir, gider
veya emanet olarak kaydedilir. Öz kaynaklarda meydana gelen değişmenin ne kadarının kur farklarından kaynaklandığı ve kur farklılıklarının raporlara etkileri raporların dipnotlarında belirtilir.
İç imkanlarla üretilen maddi duran varlıklar
Madde 20 — Kamu idarelerinin bizzat kendi imkanlarıyla ürettikleri maddi duran varlıkların üretimi için yapılan giderler, işlem
tarihindeki maliyet bedeli üzerinden ilgili varlık hesaplarına kaydedilir.
Yatırım amaçlı varlık edinimleri
Madde 21 — Kira veya sermaye geliri veya bunların her ikisini
elde etmek amacıyla edinilen ve kısa dönemde satış veya diğer işlemlere konu edilmesi düşünülmeyen yatırım amaçlı varlıklar, maliyet
bedeliyle kaydedilir.
Mali varlıklar ve sınıflandırılması
Madde 22 — Mali varlıklar; kasadaki nakit, banka hesaplarındaki mevcutlar, verilen borçlardan doğan alacaklar, senet, tahvil ve
2013 | 393
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
benzeri menkul varlıklar, sermaye payları, mali türevler, bir sözleşmeden doğan alacağı ifade eden haklar ve hesaplarda kayıtlı alacaklar gibi maddi ve maddi olmayan varlıklar dışındaki her türlü değerleri kapsar. Mali varlıklar, kaynaklarına ve türlerine göre sınıflara
ayrılarak kaydedilir ve raporlanır.
Mali olmayan varlıklar ve sınıflandırılması
Madde 23 — Mali olmayan varlıklar; bir üretim süreci sonunda
ortaya çıkan ve zaman içinde tekrarlanarak bir yıldan fazla kullanılabilen binalar ve yapılar, yeraltı ve yerüstü düzenleri, makine ve teçhizatlar, taşıtlar, demirbaşlar ve diğer maddi duran varlıkları kapsayan maddi duran varlıkları; üretim veya yönetim hizmetlerinde kullanılmak veya satış amacıyla edinilen stoklar ile madde ve malzemeler, üretim aşamasında veya üretim aşamaları tamamlanmış olan ve
satılmak veya tüketilmek üzere elde bulundurulan mallar gibi diğer
varlıkları kapsayan stokları; değerli taşlar ve metaller, sanat eserleri,
antikalar ve mücevherat gibi öncelikli amacı üretim sürecinde kullanılmak veya tüketilmek olmayan taşınır varlıkları; arsa, arazi, yeraltı
varlıkları, diğer doğal olarak ortaya çıkan üretilmemiş maddi duran
varlıklar ile patent hakkı gibi üretilmemiş maddi olmayan duran varlıkları ifade eder.
Stoklar, maliyet bedeliyle ilgili stok hesaplarına kaydedilir. Maliyet bedeli, stokların depolanacağı yere kadar getirilmesi için yapılan
bütün giderleri kapsar. Kullanıldıklarında veya tüketildiklerinde gider hesabına, satıldıklarında ise ilgili varlık hesaplarına kaydedilerek
stok hesaplarından düşülür.
Milli savunma ihtiyaçları için alınacak her türlü silahlar ve
ekipman doğrudan mal ve hizmet satın alma gideri olarak kaydedilir.
Milli savunma bütçesinden sivil amaçlarda kullanılmak üzere alınan
varlıklar ilgili varlık hesaplarına kaydedilir.
Maddi duran varlıkların kayıt değerleri
Madde 24 — Gerek yatırım ve gerekse kullanım amacıyla edinilen maddi duran varlıklar maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir. Maddi duran varlıkların maliyet bedeli, alış bedeline, vergi, resim ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin ilave edilmesi suretiyle bulunur.
Ancak, katma değer vergisi mükellefi olan kamu idarelerinin, edindikleri maddi duran varlıklar için ödedikleri katma değer vergisi tutarları, maliyet bedeline dahil edilmez. Alım işlemlerinde yapılan
indirimler veya herhangi bir nedenle alış bedeli üzerinden yapılan
iadeler, alış bedelinden düşülür. Genel yönetim giderleri ve varlığın
elde edilmesi veya kullanılabilir duruma getirilmesiyle doğrudan
ilişkilendirilmeyen giderler, maliyet bedeline ilave edilmez.
394 | 2013
EKLER
Maddi duran varlıkların bütünleyici parçaları ve eklentileri,
ilgili maddi duran varlıkla birlikte değerlendirilir.
Herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran
varlıklar, rayiç değeriyle muhasebeleştirilir. Varlığın rayiç değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değeri esas alınır.
Sanat eserlerinden hesaplara alınmasına karar verilenler, sigorta değerleri veya takdir edilen değerleriyle, sigortalanmamaları veya
değer takdir edilememesi durumunda ise iz bedeliyle muhasebeleştirilir.
Kullanım değeri kalmayan ve kullanımı veya satışından herhangi bir ekonomik fayda beklenilmeyen maddi duran varlıklar, kayıtlı bulundukları maddi duran varlık hesabından çıkarılarak, elden
çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabına alınır.
Maddi duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar
Madde 25 — Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o
varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı
değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır.
Bunların dışında maddi duran varlıklar için yapılan her türlü normal
bakım ve onarım harcamaları gider olarak kaydedilir.
Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıt değerleri
Madde 26 — Maddi olmayan duran varlık, mal veya hizmet
üretiminde veya ediniminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka,
isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi kalemlerdir. Maddi olmayan bir duran varlığın maliyeti, o varlığın satın
alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit veya nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilen kıymetlerin rayiç değeridir. Maddi olmayan bir duran varlık elden çıkarıldığı, kullanımı
veya satışından hiçbir ekonomik fayda beklenmediği zaman hesaplardan çıkarılır.
Amortisman ve tükenme payı uygulaması
Madde 27 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince
muhasebe sistemine dahil edilen duran varlıklardan; arazi ve arsalar,
yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri dışındakilerden hangilerinin
amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas
ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre,
yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Bakanlıkça belirlenir.
2013 | 395
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bir duran varlığın amortisman ve tükenme payına tabi değeri,
varlığın yararlanma ya da itfa süresine sistemli bir biçimde dağıtılır.
Amortisman ve tükenme payı tutarı gider olarak muhasebeleştirilir.
Duran varlıkların ilk defa amortisman ve tükenme payı ile yeniden
değerlemeye esas alınacak değeri maliyet bedelidir. Ancak, yeniden
değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir. Bir varlık için yapılan harcamaların, varlığın iyileştirilmesi, ömrünün uzatılması veya veriminin arttırılması
sonucunu doğurması durumunda, amortisman ve tükenme payı hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır.
Bir varlığın kullanımından elde edilebilecek ekonomik fayda
tüketildikçe, bu tüketimi yansıtabilmek amacıyla ayrılan amortismanların birikmiş tutarı ile tükenme paylarının birikmiş tutarı, varlığın
defter değeri altında eksi değer olarak gösterilir.
Yeniden değerleme uygulaması
Madde 28 — Kapsama dahil kamu idareleri, bilançolarına dahil
amortismana tabi varlıkları ve bu varlıklar üzerinden ayrılmış olup
bilançolarında gösterilen amortismanları, son üç yıllık fiyatlar genel
düzeyindeki değişim toplamı Kurul tarafından belirlenen oranı geçerse, her hesap dönemi sonu itibarıyla Bakanlıkça belirlenecek esas
ve usullere göre aşağıdaki şekilde yeniden değerlemeye tabi tutarlar.
a) Bilanço varlıkları ve bu varlıklar için geçmiş yıllarda ayrılmış
olan amortismanlar, yeniden değerlemenin yapılacağı yıla ait oran ile
çarpılmak suretiyle yeniden değerlenir.
b) Yeniden değerleme neticesinde doğacak değer artış ve azalışları, ilgili maddi duran varlık hesabına kaydedilirken, karşılıkları da
yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilir. Değer artış veya azalışı, amortismana tabi varlıkların yeniden değerlemesinden önceki net
bilanço varlık değerlerinin, bu kıymetlere yeniden değerleme oranının tatbikinden sonra bulunacak net bilanço varlık değerlerinden
indirilmesi suretiyle bulunur. Net bilanço varlık değeri, varlıkların
bilanço varlıklarında yazılı değerlerinden, birikmiş amortismanın
düşülmesi suretiyle bulunan miktarı ifade eder.
c) Bir hesap dönemi sonu itibarıyla yapılacak değerlemede esas
alınacak yeniden değerleme oranı, Bakanlıkça belirlenir.
d) Hesap dönemi içinde edinilen amortismana tabi varlıklar
için edinildiği dönem için yeniden değerleme yapılmaz.
e) Değerleme, mali yıl sonu itibarıyla yapılır.
f) Bir varlığın yeniden değerlemesi sonucunda ortaya çıkan
artış tutarı, öz kaynaklar ana hesap grubu içindeki yeniden değerle396 | 2013
EKLER
me farkları hesabına ilave edilir. Bir varlık herhangi bir nedenle elden
çıkarılmışsa yeniden değerleme artışı da hesaplardan çıkarılır. Yeniden değerleme farkları hesabına kaydedilmiş tutarlar ilgili varlık tamamen amorti edildikten sonra net değer hesabına aktarılabilir.
Amortismana tabi varlıkların kullanım sürelerinin değişmesi
Madde 29 — Amortismana tabi varlıkların ekonomik ömürleri
belli aralıklarla yeniden gözden geçirilir ve eğer kullanım süreleri
başlangıçta yapılan tahminden kayda değer şekilde farklı ise, amortisman hesaplama süresi mevcut ve gelecek dönemleri içerecek şekilde yeniden belirlenir.
Ödenemeyen giderler ve emanet hesapları
Madde 30 — Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay
ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara sırasıyla öncelik verilir.
Malî yıl içinde ödeme emri belgesine bağlandığı halde, hak sahibinin talep etmemesi veya başka nedenlerle ödenemeyen tutarlar,
bütçeye gider yazılarak emanet hesaplarına alınır ve buradan ödenir.
Ancak, hesaba alındığı malî yılı izleyen beşinci yıl sonuna kadar talep
edilmeyen emanet hesaplarındaki tutarlar bütçeye gelir kaydedilir.
Gelir kaydedilen tutarlar, mahkeme kararı üzerine ödenir.
İlgili olduğu malî yılın sonundan başlayarak beş yıl içinde alacaklıları tarafından geçerli bir mazerete dayanmaksızın, yazılı talep
edilmediğinden veya belgeleri verilmediğinden dolayı ödenemeyen
borçlar zamanaşımına uğrayarak kamu idareleri lehine düşer.
Değer ve miktar değişimleri
Madde 31 — Varlık ve yabancı kaynakların değerlemeye tabi
tutulmaları sonucunda, fiyat değişmelerinden dolayı ortaya çıkan
artış ve azalışlar değer değişimi; borçların, alacakların veya varlıkların hacim, sayı gibi miktarlarında meydana gelen ve kamu idarelerinin inisiyatifi dışında ortaya çıkan artış ve azalışlar ise miktar değişimidir. Bu şekilde ortaya çıkan kazanç ve kayıplar ilgisine göre öz
kaynaklar ana hesap grubunda açılan hesaplara veya gelir ve gider
hesaplarına kaydedilir. Bu şekillerde ortaya çıkan kazanç ve kayıpların öz kaynakları nasıl etkilediği bilançonun dipnotlarında açıklanır.
Mübadele işlemlerinden sağlanan gelirler
Madde 32 — Mal ve hizmetlerin takas yoluyla satışı işlemlerinden sağlanan tutarlar, işlem günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir.
Bu işlemler sırasında mübadeleye konu mal ve hizmetler arasında
2013 | 397
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
parayla ölçülebilen farklılıklardan doğan kazanç ve kayıplar da işlem
günündeki rayiç değerleriyle kaydedilir.
Borçlanma ve borçlanma maliyetleri
Madde 33 — Kamu idarelerine ait borçlar muhasebe sistemi
içinde izlenir. Borçlanma maliyetleri ilgili oldukları dönemde gider,
nakden veya mahsuben ödendikleri zaman bütçe gideri olarak kaydedilir. Borçlanmanın direkt olarak bir varlığın satın alınması karşılığı yapılması ve borçlanma suretiyle alınan varlığın bedelinin düzenli
taksitler halinde ödenmesi durumunda, tahakkuk ettirilen faizler
ilgili döneme faiz gideri olarak kaydedilir. Bu halde alınan varlık,
taksit faizlerinden arındırılmış olarak kayda alınma tarihindeki gerçek maliyet değeriyle varlık hesaplarına kaydedilir.
Borçlanma sözleşmelerinde yapılan değişiklikler, borçların vadelerinin değiştirilmesi, başka bir alacaklıya devri gibi değişikliklerin
ekonomik sonuçları da kaydedilir. Borçlara ilişkin yükümlülüğün,
alacaklıların alacağından vazgeçmesi gibi tek yanlı tasarruflarla ortadan kalkmasına veya azalmasına neden olan işlemlerden kaynaklanan kazanç ve kayıplar miktar değişimleri olarak hesaplara yansıtılır.
(EK: Fıkra; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Kuponsuz senetler satış bedeli ile muhasebeleştirilir. Satış bedeli ile üzerinde yazılı değer arasındaki fark, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde faiz
gideri olarak tahakkuk ettirilir, nakden veya mahsuben ödendiklerinde ise bütçe giderlerine kaydedilir.
(EK: Fıkra; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Kuponlu senetler ise üzerinde yazılı olan bedel ile muhasebeleştirilir. Üzerlerinde
yazılı değerden daha düşük veya yüksek bir değer ile satılması
durumunda; satış değeri ile üzerlerinde yazılı değer arasındaki fark
bütçe geliri veya bütçe gideri, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde
tahakkuk ettirilerek gider veya gelir olarak kaydedilir.
(MÜLGA: İlk cümle; 18/07/2011-2011/2036 K./4 mad.) Borçlanma araçlarının elde edilmesi veya elden çıkarılması için yapılan
her türlü ücret, komisyon, servis ücreti, vergi ve benzeri giderler,
borç hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin gider ve bütçe gideri olarak kaydedilir.221
221
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “Borçlanma araçlarının üzerlerinde
yazılı değerden daha düşük veya yüksek bir değer ile satılması durumunda; satış değeri ile üzerlerinde yazılı değer arasındaki fark bütçe geliri veya bütçe gideri, ilgili oldukları faaliyet dönemlerinde de tahakkuk ettirilerek faiz gideri veya faiz
geliri olarak kaydedilir. Borçlanma araçlarının elde edilmesi veya elden çıkarıl-
398 | 2013
EKLER
Faiz giderleri ve faiz gelirleri
Madde 34 — Kamu idarelerinin başka kamu idarelerinden, yurt
içindeki veya yurt dışındaki mali kuruluşlardan veya devletlerden
yaptıkları borçlanmalar dolayısıyla tahakkuk eden faizler, ilgili oldukları dönemlere gider yazılır. Kamu idarelerinin başka kamu idarelerine, yurt içinde veya yurt dışındaki mali kuruluşlara veya devletlere verdikleri borçlar dolayısıyla tahakkuk eden faizler, ilgili oldukları dönemlere gelir kaydedilir.
Sübvansiyonlar ve transferler
Madde 35 — Sübvansiyon, kamu idareleri tarafından mal ve
hizmet üreten işletmelere üretim miktarı, birimi veya mal ve hizmetin
değeri esas alınarak yapılan karşılıksız cari ödemelerdir. Transfer ise
kamu idarelerince diğer kamu idarelerine veya diğer kişilere nakit,
mal, hizmet veya diğer bir varlık şeklinde karşılıksız olarak yapılan
ödemelerdir.
Kamu idarelerince mal ve hizmet üreten işletmelere üretim,
satış, ithalat, ihracat veya üretim aşamalarında yapılan sübvansiyonlar ile bir kamu idaresinden doğrudan hane halkına veya kar amacı
olmayan kuruluşlara, diğer kamu idarelerine, başka devletlere veya
uluslararası kuruluşlara yapılan cari transfer veya sermaye transferleri, bu transferlerden yararlanan kişi veya kuruluşları gösterecek şekilde faaliyet hesapları içinde bu amaçla açılacak hesaplara kaydedilir
ve raporlanır.
Sosyal yardımlar
Madde 36 — Kamu idareleri tarafından nüfusun tamamını veya belli bir kesimini sosyal risklerden korumak amacıyla yapılan sağlık hizmetleri ödemesi, işsizlik ödeneği, hastalık ve malullük yardımları, aile ve çocuk yardımı, emeklilik aylığı veya ölüm yardımı gibi
belli bir sosyal güvenlik şemsiyesi altında veya dışında yapılan nakdi
ve ayni yardımlar faaliyet hesaplarına kaydedilir ve raporlanır.
Gayri safilik ilkesi
Madde 37 — Gelir ve giderler, herhangi bir düzenleme veya
standart ile aksi kararlaştırılmadıkça netleştirilmeden kaydedilir.
Taahhütler ile garantilerin kaydı ve değerlemesi
Madde 38 — Kapsama dahil kamu idarelerinin taahhütleri ile
kamu idaresi adına verilen garantiler nazım hesaplarda izlenir ve
bunlara ilişkin kayıt sistemi oluşturulur.
ması için yapılan her türlü ücret, komisyon, servis ücreti, vergi ve benzeri giderler, borç hesaplarıyla ilişkilendirilmeksizin gider ve bütçe gideri olarak kaydedilir.”
2013 | 399
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kamu idarelerince verilen garantiler, raporlama dönemlerinde
değerlemeye tabi tutulur ve bilanço dipnotlarında gösterilir.
Taahhütlerden hangilerinin kayda alınacağı ve bunların raporlanmasına ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Şartlı bağış ve yardımlar
Madde 39 — Şartlı bağış ve yardımlar alındıklarında, tahsis
amacına uygun olarak kullanılmak üzere ilgili hesaplara kaydedilir.
Bunların kullanılması sonucu kamu idaresi adına kaydı gereken bir
varlık üretilmiş ise söz konusu varlık maliyet bedeliyle muhasebeleştirilir.
Bağış ve yardımlar, kullanılmadığı veya amaç dışı kullanıldığı
için geri istenildiği takdirde, bütçeye gider kaydıyla ilgisine geri verilir.
Diğer idare, kurum ve kuruluşlara verilecek paylar
Madde 40 — Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin
topladığı vergi, resim, harç ve benzeri gelirlerden diğer idare, kurum
ve kuruluşlara verilecek payların, geliri toplayan kamu idaresi bütçesine bu amaçla konulacak ödeneklerden karşılanması zorunludur.
Malî yıl içinde kullanılabilecek ödenek, ilgili kanun hükümleri
uyarınca tahsil edilen tutar dikkate alınarak hesaplanacak pay tutarını geçemez. Hesaplanan pay tutarının, bu amaçla tahsis edilen ödenek tutarını aşması halinde, aradaki farkı geçmemek kaydıyla ödenek
eklemesi yapmaya genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, diğer idarelerde üst yöneticiler yetkilidir.
Bütçe ödenek işlemleri
Madde 41 — Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçe ödeneklerine ilişkin her türlü muhasebe işlemi, bütçelerindeki sınıflandırmaya
uygun olarak muhasebe sisteminde nazım hesaplar ana hesap grubu
içindeki hesaplarda izlenir.
Kesin hesap
Madde 42 — Kapsama dahil kamu idarelerinin bütçe uygulama
sonuçlarını gösteren kesin hesapları, bütçelerindeki sınıflandırmaya
uygun olarak muhasebe kayıtlarından çıkarılır. Kamu idarelerinin
kesin hesapları ilgili mevzuatında belirlenen esas ve usullere uygun
olarak yetkili organların denetim ve bilgisine sunulur.
Hesap verme sorumluluğu
Madde 43 — Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanlar, kaynakların etkili, ekonomik,
verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kulla-
400 | 2013
EKLER
nılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumludur ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorundadır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çerçeve Hesap Planı
Çerçeve hesap planının genel yapısı
Madde 44 — Çerçeve hesap planı; bilanço hesapları, faaliyet
hesapları, bütçe hesapları ve nazım hesaplar ana bölümlerine ayrılır.
Bilanço hesapları bölümü, 1 numaradan 5 numaraya kadar olan ana
hesap gruplarından; faaliyet hesapları bölümü, 6 numaralı ana hesap
grubundan; bütçe hesapları bölümü, 8 numaralı ana hesap grubundan; nazım hesaplar bölümü ise, 9 numaralı ana hesap grubundan
oluşur. 7 numaralı ana hesap grubu Yönetmelikte yer alan muhasebe
ilke ve standartlarına aykırı olmamak şartıyla, kamu idarelerinin yönetim ve maliyet muhasebesi ihtiyaçları için kullanılır. Ana hesap
grupları aşağıda gösterildiği gibi isimlendirilir.
1) Dönen Varlıklar
2) Duran Varlıklar
3) Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
4) Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
5) Öz Kaynaklar
6) Faaliyet Hesapları
7) Maliyet Hesapları
8) Bütçe Hesapları
9) Nazım Hesaplar
Ana hesap gruplarından 1-5 numaralı gruplar bilanço hesapları
olup, kendi içinde aşağıdaki maddelerde gösterildiği gibi hesap gruplarına ayrılır ve her bir ana hesap grubunu ilgilendiren işlemler ait
oldukları hesap grubu içinde açılacak ilgili bilanço hesaplarına kaydedilir. Her bilanço hesabı ayrıca ihtiyaca göre yeteri kadar yardımcı
hesaplara ayrılabilir.
Faaliyet hesapları ana hesap grubunun hesap gruplarına, hesap
gruplarının hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması,
gelir ve giderlerin ekonomik ayrımına uygun olarak Yönetmeliğin
ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır.
Bütçe hesapları ana hesap grubunun hesap gruplarına, hesap
gruplarının hesaplara ve hesapların yardımcı hesaplara ayrılması,
bütçe gelir ve giderlerinin ekonomik ayrımına uygun olarak Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen bilgileri verecek şekilde yapılır.
Nazım hesaplar ana hesap grubu, kurumların ihtiyaçlarına göre
sınıflandırılır.
2013 | 401
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Genel yönetim muhasebesi çerçeve hesap planı aşağıdaki ana
hesap grupları, hesap grupları ve hesaplardan oluşur:
Aktif Hesaplar
1 Dönen Varlıklar
10 Hazır Değerler
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Banka Hesabı
103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-)
104 Proje Özel Hesabı
105 Döviz Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-)
107 Elçilik ve Konsolosluk Nezdindeki Paralar Hesabı
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı
11 Menkul Kıymet ve Varlıklar
110 Hisse Senetleri Hesabı
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar Hesabı
117 Menkul Varlıklar Hesabı
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
12 Faaliyet Alacakları
120 Gelirlerden Alacaklar/Alıcılar Hesabı
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
128 Şüpheli Alacaklar Hesabı
129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-)
13 Kurum Alacakları
130 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı
131 Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı
132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı
138 Takipteki Kurum Alacakları Karşılığı Hesabı (-)
139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı
14 Diğer Alacaklar
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
15 Stoklar
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı
402 | 2013
EKLER
152 Mamuller Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
157 Diğer Stoklar Hesabı
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-)
16 Ön Ödemeler
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
161 Personel Avansları Hesabı
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı
164 Akreditifler Hesabı
165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı
166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı
167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı
17 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı
18 Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı
181 Gelir Tahakkukları Hesabı
19 Diğer Dönen Varlıklar
190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı
191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı
194 Teyitsiz Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Hesabı
197 Sayım Noksanları Hesabı
198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı
2 Duran Varlıklar
21 Menkul Kıymet ve Varlıklar
217 Menkul Varlıklar Hesabı
218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
22 Faaliyet Alacakları
220 Gelirlerden Alacaklar /Alıcılar Hesabı
222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
23 Kurum Alacakları
230 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı
232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
239 Diğer Kurum Alacakları Hesabı
24 Mali Duran Varlıklar
240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
Hesabı
2013 | 403
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
242 Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı
25 Maddi Duran Varlıklar
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
252 Binalar Hesabı
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
254 Taşıtlar Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
259 Yatırım Avansları Hesabı
26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar
260 Haklar Hesabı
263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı
264 Özel Maliyetler Hesabı
267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
27 Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
271 Arama Giderleri Hesabı
277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı
278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (-)
28 Gelecek Yıllara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
281 Gelir Tahakkukları Hesabı
29 Diğer Duran Varlıklar
293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı
294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı
297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
Pasif Hesaplar
3 Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
30 Kısa Vadeli İç Mali Borçlar
300 Banka Kredileri Hesabı
302 Para Piyasası Nakit İşlemleri Borçları Hesabı
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı
305 Bonolar Hesabı
306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
404 | 2013
EKLER
31 Kısa Vadeli Dış Mali Borçlar
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı
32 Faaliyet Borçları
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
(EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./5 mad.) 325 Nakit Talep
ve Tahsisleri Hesabı
329 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı
33 Emanet Yabancı Kaynaklar
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
332 Okul Pansiyonları Hesabı
333 Emanetler Hesabı
337 Mutemetlikler Cari Hesabı
338 Konsolosluk Cari Hesabı
339 Risk Hesabı
34 Alınan Avanslar
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
35 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri
350 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Hesabı
36 Ödenecek Diğer Yükümlülükler
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı
362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat
Hesabı
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve
Diğer Yükümlülükler Hesabı
37 Borç ve Gider Karşılıkları
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
38 Gelecek Aylara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
39 Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
4 Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
40 Uzun Vadeli İç Mali Borçlar
400 Banka Kredileri Hesabı
2013 | 405
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
404 Tahviller Hesabı
407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
41 Uzun Vadeli Dış Mali Borçlar
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
42 Faaliyet Borçları
429 Diğer Faaliyet Borçları Hesabı
43 Diğer Borçlar
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar
Hesabı
439 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı
44 Alınan Avanslar
440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
47 Borç ve Gider Karşılıkları
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
48 Gelecek Yıllara Ait Gelirler ve Gider Tahakkukları
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
49 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
5 Öz Kaynaklar
50 Net Değer
500 Net Değer / Sermaye Hesabı
51 Değer Hareketleri
510 Nakit Hareketleri Hesabı
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı
512 Proje Özel Hesabından Kullanımlar Hesabı
513 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Bildirim Hesabı
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
52 Yeniden Değerleme Farkları
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
54 Yedekler
540 Yasal Yedekler Hesabı
541 Statü Yedekleri Hesabı
542 Olağanüstü Yedekler Hesabı
548 Diğer Yedekler Hesabı
549 Özel Fonlar Hesabı
406 | 2013
EKLER
57 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları
570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı
58 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları
580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-)
59 Dönem Faaliyet Sonuçları
590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonucu Hesabı
591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu Hesabı (-)
6 Faaliyet Hesapları
60 Gelir Hesapları
600 Gelirler Hesabı
61 İndirim, İade ve İskonto Hesapları
610 İndirim, İade ve İskontolar Hesabı
63 Gider Hesapları
630 Giderler Hesabı
69 Faaliyet Sonuçları
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
7 Maliyet Hesapları
8 Bütçe Hesapları
80 Bütçe Gelir Hesapları
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
1 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İade Hesapları
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
83 Bütçe Gider Hesapları
830 Bütçe Giderleri Hesabı
833 Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
89 Bütçe Uygulama Sonuçları
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
9 Nazım Hesaplar
90 Ödenek Hesapları
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı
903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı
904 Ödenekler Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
2013 | 407
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
91 Nakit Dışı Teminat ve Kişilere Ait Menkul Kıymet Hesapları
910 Teminat Mektupları Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı
92 Taahhüt Hesapları
920 Gider Taahhütleri Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
93 Verilen Garanti Hesapları
930 Verilen Garantiler Hesabı
931 Verilen Garantiler Karşılığı Hesabı
İhtiyaç duyulduğunda yeni hesaplar açmaya, hesapların adlarını ve kodlarını belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
Ana hesap grupları, hesap grupları ve hesaplara ilişkin açıklamalar Yönetmeliğin 45 ila 109 uncu maddelerinde yapılmıştır.
1 Dönen varlıklar
Madde 45 — Bu ana hesap grubu, nakit olarak veznede veya
bankada tutulan değerler ile normal koşullarda en fazla (EK: İbare;
18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemi içinde
paraya çevrilmesi, tüketilmesi veya tahsil edilmesi öngörülen varlık
ve alacak unsurlarını kapsar.
Dönen varlıklar ana hesap grubu; hazır değerler, menkul kıymet ve varlıklar, faaliyet alacakları, kurum alacakları, diğer alacaklar,
stoklar, ön ödemeler, yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri ve
gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer dönen varlıklar hesap grupları şeklinde bölümlenir.
10 Hazır değerler
Madde 46 — Bu hesap grubu, nakit olarak veznede veya bankada tutulan değerler ile istenildiği zaman değer kaybına uğramadan
paraya çevrilme imkanı bulunan varlıkları kapsar.
Hazır değerler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Banka Hesabı
103 Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı (-)
104 Proje Özel Hesabı
105 Döviz Hesabı
106 Döviz Gönderme Emirleri Hesabı (-)
107 Elçilik ve Konsolosluk Nezdindeki Paralar Hesabı
408 | 2013
EKLER
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
109 Banka Kredi Kartlarından Alacaklar Hesabı
100 Kasa hesabı
Bu hesap, muhasebe birimleri veznelerince, kanuni dolaşım
niteliğine sahip ulusal paraların alınması, verilmesi ve saklanmasına
ilişkin işlemlerin izlenmesi için kullanılır.
Muhasebe birimlerine döviz olarak her ne şekilde olursa olsun
intikal eden tutarlar bu hesapla ilişkilendirilmez.
101 Alınan çekler hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerinin yapacakları her türlü tahsilat
karşılığında muhasebe birimine hitaben düzenlenerek teslim edilen
banka çekleri ve özel finans kurumlarının çekleri ile muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından muhasebe birimine teslim edilen aynı nitelikteki çeklerin izlenmesi için kullanılır.
102 Banka hesabı
Bu hesap, muhasebe birimleri adına bankaya yatırılan paralar
ve bankaya takas için verilen çeklerden takas işlemi tamamlananlar
ile muhasebe birimlerince düzenlenen çek ve gönderme emirlerinden, bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen çek ve gönderme
emri tutarlarının izlenmesi için kullanılır.
103 Verilen çekler ve gönderme emirleri hesabı (-)
Bu hesap, muhasebe birimlerinin, hesaplarının bulunduğu bankalardan çekle veya gönderme emri düzenlemek suretiyle yaptıracakları ödeme ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır.
104 Proje özel hesabı
Bu hesap, dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak
kamu idareleri adına T.C. Merkez Bankası veya uygun görülen diğer
bankalar nezdindeki özel hesaplara aktarılan paralar ve bunlardan
kesin veya ön ödeme şeklinde yapılan kullanımlar ile nakden geri
alınan tutarlar ve hesap bakiyesinin değerlemesi sonucunda ortaya
çıkan kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
105 Döviz hesabı
Bu hesap, muhasebe birimi veznelerince tahsil edilen veya her
ne şekilde olursa olsun muhasebe birimlerinin banka hesaplarına
intikal eden konvertibl döviz tutarları ile bunlardan yapılan ödeme,
iade ve göndermelerin izlenmesi için kullanılır.
106 Döviz gönderme emirleri hesabı (-)
Bu hesap, muhasebe birimlerinin, nezdinde döviz hesabı bulunan bankalardaki döviz hesaplarından, döviz cinsinden yapacakları
ödeme ve göndermeler için düzenledikleri döviz gönderme emirleri
2013 | 409
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
ile bunlardan bankaca ödendiği veya gönderildiği bildirilen tutarların
izlenmesi için kullanılır.
107 Elçilik ve konsolosluk nezdindeki paralar hesabı
Bu hesap, muhasebe biriminin elçilik ve konsolosluklar nezdindeki paraları ile bu paralardan yapılan ödeme ve göndermelerin
izlenmesi için kullanılır.
108 Diğer hazır değerler hesabı
Bu hesap, hazır değerler hesap grubunda sayılan hesaplar içerisinde tanımlanmayan ve niteliği itibarıyla bu grupta izlenmesi gereken diğer değerlerin izlenmesi için kullanılır.
109 Banka kredi kartlarından alacaklar hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerince banka kredi kartlarıyla yapılan tahsilat ve bunlara ilişkin olarak yapılan mahsup ve iade işlemlerinin izlenmesi için kullanılır.
11 Menkul kıymet ve varlıklar
Madde 47 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince geçici olarak
elde tutulan kamu ve özel kesim tahvil, senet ve bonoları, yatırım
fonları, altın, gümüş ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para ve pul gibi diğer çeşitli menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Menkul kıymet ve varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
110 Hisse Senetleri Hesabı
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonolar Hesabı
117 Menkul Varlıklar Hesabı
118 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
110 Hisse senetleri hesabı
Bu hesap, geçici olarak elde tutulan hisse senetlerinin izlenmesi
için kullanılır.
111 Özel kesim tahvil, senet ve bonoları hesabı
Bu hesap, özel sektör tarafından çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır.
112 Kamu kesimi tahvil, senet ve bonoları hesabı
Bu hesap, diğer kamu idarelerince çıkarılan ve muhasebe birimine intikal eden tahvil, senet ve bonoların izlenmesi için kullanılır.
Borçlanma amacıyla çıkarılan tahvil, senet ve bonolar ile bunlardan geri ödenenler bu hesapla ilişkilendirilmez.
117 Menkul varlıklar hesabı
Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun kamu idaresine ait olarak
muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta ve benzeri
410 | 2013
EKLER
kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi menkul
varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paraların izlenmesi için kullanılır.
118 Diğer menkul kıymet ve varlıklar hesabı
Bu hesap, kamu idaresine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden ve yukarıdaki hesaplarda tanımlanmayan kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bulunan tahvil, senet ve bonolar ile diğer
menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır.
12 Faaliyet alacakları
(DEĞİŞİK: “48” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./7
mad.) Madde 48 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince gelir olarak
tahakkuk ettirilen ve bir yıl veya faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen her türlü vergi, resim, harç, prim ve benzeri gelirler ile mal veya hizmet satış gelirlerinden kaynaklanan senetli ve senetsiz alacaklar
ile mevzuatı gereğince bir yıl veya faaliyet dönemi ile sınırlı olmak
üzere tecil veya tehir edilen alacakların izlenmesi için kullanılır.
Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
120 Gelirlerden Alacaklar / Alıcılar Hesabı
121 Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabı
122 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı
127 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
128 Şüpheli Alacaklar Hesabı
129 Şüpheli Alacaklar Karşılığı Hesabı (-)
120 Gelirlerden alacaklar / Alıcılar hesabı
Bu hesap, mevzuatı gereğince gelir olarak tahakkuk ettirilen;
vergi gelirleri, sosyal güvenlik gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, bağış ve yardımlar ile diğer faaliyetler sonucu ortaya çıkan alacaklar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden alacaklar
hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına
inenler için kullanılır.
121 Gelirlerden takipli alacaklar hesabı
Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen vergi gelirleri,
sosyal güvenlik gelirleri, teşebbüs ve mülkiyet gelirleri, diğer gelirler
ve sermaye gelirleri alacaklarından takibe alınan tutarlar için kullanılır.
122 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı
2013 | 411
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı
veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan bir yıl
veya içinde bulunulan faaliyet döneminin sonunu geçmeyen bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı
tutarlardan dönem sonunda tecil veya tehir süresi bir yılın altına inen
tutarlar için kullanılır.
126 Verilen depozito ve teminatlar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince, bir işin yapılmasının üstlenilmesi veya bir sözleşmenin ya da diğer işlemlerin karşılığı olarak diğer
kamu idareleri veya kişilere verilen depozito ve teminat niteliğindeki
değerlerin izlenmesi için kullanılır.
127 Diğer faaliyet alacakları hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin, yukarıdaki hesapların kapsamına girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
128 Şüpheli alacaklar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin mal ve hizmet satış faaliyetleri
sonucu ortaya çıkan ve ödeme süresi geçmiş bu nedenle vadesi bir
kaç defa uzatılmış veya protesto edilmiş, yazı ile birden fazla istenmiş
ya da dava veya icra safhasına aktarılmış senetli ve senetsiz alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
129 Şüpheli alacaklar karşılığı hesabı (-)
Bu hesap, şüpheli alacaklar için ayrılan karşılıkların izlenmesi
için kullanılır.
13 Kurum alacakları
Madde 49 — Bu hesap grubu, kamu idarelerine, hane halklarına, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan,
diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve benzeri işlemlerden kaynaklanan ve bir yıl veya 222faaliyet dönemi içinde tahsili öngörülen alacakların izlenmesi için kullanılır.
Kurum alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
222
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesi
ile eklenen ibare: “bir yıl veya”
412 | 2013
EKLER
130 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı
131 Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı
132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı
138 Takipteki Kurum Alacakları Karşılığı Hesabı (-)
139 Diğer Kurum Alacakları Hesabı
130 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı
Bu hesap, vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.)
bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, kurum nam ve
hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp, dış borcun ikrazı
suretiyle diğer kamu idarelerine kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin
edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için
kullanılır.
131 Para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince, kısa vadeli nakit fazlasını değerlendirmek üzere yapılan azami otuz gün vadeli borç vermelerden doğan
alacaklar ile bunlardan yapılan tahsilatların izlenmesi için kullanılır.
132 Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı
Bu hesap, ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi (EK: İbare;
18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle
sınırlı olmak üzere, nakit olarak veya özel tertip iç borçlanma senedi
ihracı suretiyle verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar, anaparaya
eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi
değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan
tutarlar ve duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen
borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın
altına inenler ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve
terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.
137 Takipteki kurum alacakları hesabı
Bu hesap, dönen varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan kurum alacakları hesap grubundaki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı, kurumca
verilen borçlardan alacaklar hesabı ve diğer kurum alacakları hesaplarında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bunlara
ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından anaparaya ilave edilmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır.
2013 | 413
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
138 Takipteki kurum alacakları karşılığı hesabı (-)
Bu hesap, takipteki kurum alacakları için ayrılan karşılıkların
izlenmesi için kullanılır.
139 Diğer kurum alacakları hesabı
Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer kurum alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
14 Diğer alacaklar
Madde 50 — Bu hesap grubu, faaliyet alacakları ve kurum alacakları hesap gruplarında izlenmeyen alacakların izlenmesi için kullanılır.
Diğer alacaklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
140 Kişilerden Alacaklar Hesabı
140 Kişilerden alacaklar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyet alacakları ve kurum alacakları dışında kalan diğer alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
15 Stoklar
Madde 51 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince satılmak, üretimde veya diğer faaliyetlerde kullanılmak ya da tüketilmek üzere
edinilen ilk madde ve malzeme, yarı mamul, mamul, ticari mal, artık
ve hurda gibi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./8 mad.) bir yıl
veya faaliyet dönemi içinde (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036
K./8 mad.) tüketilecek 223 veya paraya çevrilebilecek varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Stoklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki
hesaplardan oluşur:
150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
151 Yarı Mamuller-Üretim Hesabı
152 Mamuller Hesabı
153 Ticari Mallar Hesabı
157 Diğer Stoklar Hesabı
158 Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı (-)
150 İlk madde ve malzeme hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince üretimde veya diğer faaliyetlerde
kullanılmak üzere edinilen tüketim mal ve malzemesi ile hammadde,
yardımcı madde, ambalaj malzemesi ve diğer malzemelerin izlenmesi
için kullanılır.
223
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8 inci maddesi
ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “kullanılacak”
414 | 2013
EKLER
151 Yarı mamuller-üretim hesabı
Bu hesap, henüz tam mamul haline gelmemiş ancak ilk madde
ve malzeme ile işçilik ve genel üretim giderlerinden belli oranlarda
pay almış üretim aşamasındaki mamullerin izlenmesi için kullanılır.
152 Mamuller hesabı
Bu hesap, üretim çalışmaları sonunda elde edilen ve satışa hazır
hale gelmiş bulunan mamullerin izlenmesi için kullanılır.
153 Ticari mallar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacıyla alınan ticari mallar (emtia) ve benzeri
kalemlerin izlenmesi için kullanılır.
157 Diğer stoklar hesabı
Bu hesap, yukarıdaki stok hesaplarının hiç birinin kapsamına
alınmayan ürün, artık ve hurda gibi kalemlerin izlenmesi için kullanılır.
158 Stok değer düşüklüğü karşılığı hesabı (-)
Bu hesap, yangın, deprem, su basması gibi doğal afetler ile bozulmak, çürümek, kırılmak, çatlamak, paslanmak, teknolojik gelişmeler ve benzeri değişiklikler nedeniyle stokların fiziki ve ekonomik
değerlerinde önemli azalışların ortaya çıkması veya bunların dışında
diğer nedenlerle stokların piyasa fiyatlarında düşmelerin meydana
gelmesi dolayısıyla, kayıpları karşılamak üzere ayrılan karşılıkların
izlenmesi için kullanılır.
16 Ön ödemeler
Madde 52 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince bütçe içi veya
bütçe dışı olarak veyahut emanet niteliğindeki hesaplardan verilen
her türlü avans, kredi ve akreditiflerin izlenmesi için kullanılır.
Ön ödemeler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
160 İş Avans ve Kredileri Hesabı
161 Personel Avansları Hesabı
162 Bütçe Dışı Avans ve Krediler Hesabı
164 Akreditifler Hesabı
165 Mahsup Dönemine Aktarılan Avans ve Krediler Hesabı
166 Proje Özel Hesabından Verilen Avans ve Akreditifler Hesabı
167 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Avans ve Akreditifleri Hesabı
2013 | 415
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
160 İş avans ve kredileri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince mevzuatı gereğince bütçedeki
ödeneğine dayanılarak verilen iş avans ve kredilerinin izlenmesi için
kullanılır.
161 Personel avansları hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince mevzuatı gereğince bütçedeki
ödeneğine dayanılarak verilen personel avanslarının izlenmesi için
kullanılır.
162 Bütçe dışı avans ve krediler hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleriyle ilişkilendirilmeyen
veya özel kanunlarındaki hükümler uyarınca verilen bütçe dışı avans
ve krediler ile mal ve hizmet alımı karşılığı olmak üzere, maddi duran varlık hesaplarıyla ilgilendirilmeksizin yüklenicilere verilen
avansların izlenmesi için kullanılır.
164 Akreditifler hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince yabancı ülkelerden yapılacak satın
almalar için açılan akreditiflerin izlenmesi için kullanılır.
165 Mahsup dönemine aktarılan avans ve krediler hesabı
Bu hesap, bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen avans ve
kredilerden mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır.
166 Proje özel hesabından verilen avans ve akreditifler hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince proje özel hesabından verilen
avanslar ve açtırılan akreditifler ile bunlardan yapılan mahsuplar ve
nakden iade edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
167 Doğrudan dış proje kredi kullanımları avans ve akreditifleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince mal ve hizmet teslim alınmadan
önce avans verilmesi veya akreditif açılması suretiyle yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımları ile bunlardan yapılan mahsuplar ve
nakden iade edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
17 Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri
Madde 53 — Bu hesap grubu, yıllara yaygın inşaat ve onarım
işleri yapan kamu idarelerinin, bu işleri dolayısıyla yaptıkları harcamaların izlenmesi için kullanılır.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri, niteliklerine göre bu
grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur.
170 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri Hesabı
170 Yıllara yaygın inşaat ve onarım maliyetleri hesabı
416 | 2013
EKLER
Bu hesap, kamu idarelerinin üstlendikleri yıllara yaygın inşaat
ve onarım işlerinin maliyetlerinin projeler bazında izlenmesi için kullanılır.
18 Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları
Madde 54 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya
daha önceki dönemlerde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan
giderler ile faaliyet dönemine ait olup, kesin borç kaydı hesap döneminden sonra yapılacak gelirlerin izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan hesaplar, dönemsellik kavramı gereğince
gelirlerin ve giderlerin ilgili dönemle ilgilendirilmesini sağlayan kısa
vadeli dönem ayırıcı hesaplardır.
Gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları, niteliklerine
göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı
181 Gelir Tahakkukları Hesabı
180 Gelecek aylara ait giderler hesabı
Bu hesap, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek aylara ait olan peşin ödenmiş giderler ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelecek yıllara ait giderler hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan az süre kalanların izlenmesi için
kullanılır.
181 Gelir tahakkukları hesabı
Bu hesap, faaliyet alacakları, kurum alacakları ve diğer alacaklar hesap gruplarında izlenmeyen ve tahakkuk etmiş gelirlerden kaynaklanan ancak, gelecek aylarda istenebilir duruma gelecek olan alacaklar ile duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları
hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır.
19 Diğer dönen varlıklar
Madde 55 — Bu hesap grubu, dönen varlık niteliği taşıyan, fakat yukarıdaki hesap gruplarına girmeyen diğer dönen varlıkların
izlenmesi için kullanılır.
Diğer dönen varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı
191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı
194 Teyitsiz Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Hesabı
197 Sayım Noksanları Hesabı
198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı
190 Devreden katma değer vergisi hesabı
2013 | 417
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince, bir
dönemde indirilemeyen ve izleyen döneme devreden katma değer
vergisinin izlenmesi için kullanılır.
191 İndirilecek katma değer vergisi hesabı
Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince, her
türlü mal ve hizmetin satın alınması sırasında ilgililere ödenen katma
değer vergisinin izlenmesi için kullanılır.
194 Teyitsiz doğrudan dış proje kredi kullanımları hesabı
Bu hesap, dış finansman kaynağından, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri tarafından yapılan doğrudan dış proje kredi kullanımlarına ait kullanım bilgisi geldiği halde, kullanıcı kuruluş muhasebe biriminden kullanıma ilişkin teyit bilgisi gelmeyen kullanımlar ile bu kullanımlardan ilgili muhasebe birimince teyit edildiği bildirilen tutarların Devlet borçları muhasebe birimince izlenmesi için
kullanılır.
197 Sayım noksanları hesabı
Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz,
alınan çek, menkul kıymet ve benzeri noksanlıklarının, nedenleri belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
98 Diğer çeşitli dönen varlıklar hesabı
Bu hesap, yukarıda sayılan hesaplarda izlenemeyen diğer çeşitli
dönen varlıkların kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
2 Duran varlıklar
Madde 56 — (DEĞİŞİK: Birinci fıkra; 18/07/2011-2011/2036
K./9 mad.) Bu ana hesap grubu, bir yıldan daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için kullanılmak amacıyla
edinilen ve ilke olarak bir yıl içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık ve alacak unsurlarını kapsar.224
Duran varlıklar ana hesap grubu; menkul kıymet ve varlıklar,
faaliyet alacakları, kurum alacakları, mali duran varlıklar, maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar, özel tükenmeye tabi
varlıklar, gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları ile diğer
duran varlıklar hesap grupları şeklinde bölümlenir.
21 Menkul kıymet ve varlıklar
224
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 9 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “Bu ana hesap grubu, faaliyet döneminden daha uzun sürelerle, kamu idaresi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi için
kullanılmak amacıyla edinilen ve ilke olarak faaliyet dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülmeyen varlık ve alacak unsurlarını kapsar.”
418 | 2013
EKLER
Madde 57 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince (DEĞİŞİK:
İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.) bir yıldan daha uzun225 bir
süreyle elde tutulacak altın, gümüş ve benzeri kıymetli madenler,
antika niteliğindeki eşya, para ve pul gibi menkul varlıklar, kamu ve
özel sektör tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonolar ile diğer çeşitli menkul kıymet ve varlıkların izlenmesi için kullanılır.
Menkul kıymet ve varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
217 Menkul Varlıklar Hesabı
218 Diğer Menkul Kıymet ve Varlıklar Hesabı
217 Menkul varlıklar hesabı
Bu hesap, her ne şekilde olursa olsun kamu idarelerine ait olarak muhasebe birimlerine intikal eden altın, gümüş, pırlanta ve benzeri kıymetli madenler ile antika niteliğindeki eşya, para, pul gibi
menkul varlıklar ve konvertibl olmayan yabancı paralardan (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.) bir yıldan daha
uzun226 bir süreyle elde tutulacak olanların izlenmesi için kullanılır.
218 Diğer menkul kıymet ve varlıklar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerine ait olarak muhasebe birimlerine
intikal eden kamu ve özel sektör tarafından çıkarılmış bulunan tahvil,
bono ve senetler ile menkul varlıklar dışındaki diğer menkul kıymet
ve varlıklardan (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./10 mad.)
bir yıldan daha uzun227 bir süreyle elde tutulacak olanların izlenmesi
için kullanılır.
22 Faaliyet alacakları
(DEĞİŞİK: “58” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./11
mad.) Madde 58 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince gelir olarak
tahakkuk ettirilen ve bir yıldan daha uzun bir sürede tahsili öngörülen her türlü vergi, resim, harç, prim ve benzeri gelirler, mal veya
hizmet satış gelirlerinden kaynaklanan senetli ve senetsiz alacaklar
225
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan”
226
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan”
227
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 10 uncu maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini aşan”
2013 | 419
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
ile mevzuatı gereğince bir yılı aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen alacakların izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan dönem sonunda süresi bir yılın altına inenler, dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.
Faaliyet alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
220 Gelirlerden Alacaklar Hesabı
222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı
227 Diğer Faaliyet Alacakları Hesabı
220 Gelirlerden alacaklar hesabı
Bu hesap, mevzuatı gereğince tahakkuk ettirilen ve bir yıldan
daha uzun bir sürede tahsili gereken, gelirlerden alacakların izlenmesi için kullanılır.
222 Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabı
Bu hesap, gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli
alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan mevzuatı gereğince bir yılı
aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
227 Diğer faaliyet alacakları hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin, yukarıdaki hesapların kapsamına
girmeyen diğer çeşitli faaliyet alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
23 Kurum alacakları
Madde 59 — Bu hesap grubu, vadesi (DEĞİŞİK: İbare;
18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı228 aşan bir süreyle kamu
idarelerine, hane halklarına, yabancı devlet veya uluslararası kuruluşlara verilen borçlardan, diğer kamu idarelerine ait borçların üstlenilmesinden ve benzeri işlemlerden kaynaklanan alacakların izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler,
dönem sonunda dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili
hesaplara aktarılır.
Kurum alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
230 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı
232 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı
228
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini”
420 | 2013
EKLER
239 Diğer Kurum Alacakları Hesabı
230 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı
Bu hesap, vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12
mad.) bir yılı229 aşan bir süreyle, kurum nam ve hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp, dış borcun ikrazı suretiyle diğer kamu
idarelerine kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar, anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve döviz cinsi
değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan
tutarlar ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.
232 Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı
Bu hesap, yılı bütçe kanunu veya ilgili mevzuatına dayanılarak
vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı230 aşan bir süreyle nakit olarak veya özel tertip iç borçlanma senedi
ihracı suretiyle ikrazen verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar,
anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları, alacağın borçlusu ve
döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya tecil
ve terkinin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.
239 Diğer kurum alacakları hesabı
Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer kurum alacaklarının izlenmesi için kullanılır.
24 Mali duran varlıklar
Madde 60 — Bu hesap grubu, uzun vadeli amaçlarla veya yasal
zorunluluklar nedeniyle diğer bir kurum veya işletmeye konulan her
türlü sermayenin izlenmesi için kullanılır.
Mali duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
240 Mali Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
241 Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler
Hesabı
242 Döner Sermayeli Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabı
248 Diğer Mali Duran Varlıklar Hesabı
240 Mali kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı
229
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini”
230
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “faaliyet dönemini”
2013 | 421
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, kanuni yetkilere dayanılarak mali kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ile bunların işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan sermaye tutarları
ve bu kurumlara ikrazen verilen özel tertip iç borçlanma senetleri
bedelinden bu kurumların ödenmemiş sermayelerine mahsup edilen
tutarların izlenmesi için kullanılır.
241 Mal ve hizmet üreten kuruluşlara yatırılan sermayeler
hesabı
Bu hesap, kanuni yetkilere dayanılarak mal ve hizmet üreten
kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ile
bunların işletilmesinden doğan kar ve zararlar, bütçeye iade olunan
sermaye tutarları ve bu kurumlara ikrazen verilen özel tertip iç borçlanma senetleri bedelinden bu kurumların ödenmemiş sermayelerine
mahsup edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
242 Döner sermayeli kuruluşlara yatırılan sermayeler hesabı
Bu hesap, ilgili kamu idarelerinin, bütçelerine konulan ödeneklere dayanarak, döner sermayeli kuruluşlara nakden veya ayni olarak
verilen sermaye tutarlarının izlenmesi için kullanılır.
248 Diğer mali duran varlıklar hesabı
Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer mali
duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.
25 Maddi duran varlıklar
Madde 61 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince faaliyetlerinde
kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan
fazla olan fiziki varlıklar ve bunlara ait birikmiş amortismanların izlenmesi için kullanılır.
Maddi duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
250 Arazi ve Arsalar Hesabı
251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı
252 Binalar Hesabı
253 Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı
254 Taşıtlar Hesabı
255 Demirbaşlar Hesabı
256 Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı
257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hesabı
259 Yatırım Avansları Hesabı
250 Arazi ve arsalar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin her türlü arazi ve arsalarının izlenmesi için kullanılır.
422 | 2013
EKLER
251 Yeraltı ve yerüstü düzenleri hesabı
Bu hesap, herhangi bir işin gerçekleşmesini sağlamak veya kolaylaştırmak için, yeraltında veya yerüstünde inşa edilmiş kamu idarelerine ait her türlü yol, köprü, baraj, tünel, bölme, sarnıç, iskele,
hark ve benzeri yapıların izlenmesi için kullanılır.
252 Binalar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerine ait her türlü binalar ile bunların
bütünleyici parçaları ve eklentilerinin izlenmesi için kullanılır.
253 Tesis, makine ve cihazlar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyetlerinin yürütülmesinde
kullanılan, büro makine ve cihazları hariç her türlü makine, tesis ve
cihazları ile bunların eklentileri ve yükleme, boşaltma, aktarma makine ve gereçlerinin izlenmesi için kullanılır.
254 Taşıtlar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin her türlü taşıtlarının izlenmesi için
kullanılır.
255 Demirbaşlar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin faaliyetlerinin yürütülmesinde
kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi uzun süre kullanılabilen varlıkların izlenmesi için kullanılır.
256 Diğer maddi duran varlıklar hesabı
Bu hesap, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanamayan ve
yukarıda belirtilen hesapların hiçbirinin kapsamına girmeyen diğer
maddi duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.
257 Birikmiş amortismanlar hesabı (-)
Bu hesap, maddi duran varlık bedellerinin yararlanma süresi
içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için
kullanılır.
258 Yapılmakta olan yatırımlar hesabı
Bu hesap, yapımı süren maddi duran varlıklar için yapılan her
türlü madde ve malzeme ile işçilik ve genel giderlerin; geçici ve kesin
kabul usulüne tabi olan hallerde geçici kabulün yapıldığını gösteren
tutanağın idarece onaylandığı tarihte, diğer hallerde işin fiilen tamamlandığını gösteren belgenin düzenlendiği tarihte, ilgili maddi
duran varlık hesabına aktarılıncaya kadar izlenmesi için kullanılır.
259 Yatırım avansları hesabı
Bu hesap, yurt içi veya dışından sözleşmeye dayanılarak edinilen maddi duran varlıklarla ilgili olarak verilen yatırım avanslarının
izlenmesi için kullanılır.
26 Maddi olmayan duran varlıklar
2013 | 423
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Madde 62 — Bu hesap grubu, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan, kamu idarelerinin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ve belli koşullar altında
hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ile bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır.
Maddi olmayan duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
260 Haklar Hesabı
263 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı
264 Özel Maliyetler Hesabı
267 Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı
268 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
260 Haklar hesabı
Bu hesap, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli
alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi
için kullanılır.
263 Araştırma ve geliştirme giderleri hesabı
Bu hesap, kamu idaresinde yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması, mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her
türlü giderlerden aktifleştirilen kısımların izlenmesi için kullanılır.
264 Özel maliyetler hesabı
Bu hesap, kiralanan gayrimenkullerin geliştirilmesi veya ekonomik değerinin kalıcı olarak artırılması amacıyla yapılan giderler ile
bu gayrimenkullerin kullanılması için yapılıp, kira süresinin sonunda
mal sahibine bırakılacak olan varlıkların izlenmesi için kullanılır.
267 Diğer maddi olmayan duran varlıklar hesabı
Bu hesap, yukarıda sayılanlar dışında kalan diğer maddi olmayan duran varlık kalemlerinin izlenmesi için kullanılır.
268 Birikmiş amortismanlar hesabı (-)
Bu hesap, maddi olmayan duran varlık bedellerinin, yararlanma süresi içerisinde giderleştirilmesi ve hesaben yok edilmesini izlemek için kullanılır.
27 Özel tükenmeye tabi varlıklar
Madde 63 — Bu hesap grubu, belirli bir maddi varlıkla çok yakından ilgili bulunan veya tamamen tüketime tabi varlıklar için yapılan, üretim çalışmalarının zaman ve yoğunluğu ile sınırlı bir ömre
sahip olan arama giderlerinin izlenmesi için kullanılır.
Özel tükenmeye tabi varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
271 Arama Giderleri Hesabı
424 | 2013
EKLER
277 Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı
278 Birikmiş Tükenme Payları Hesabı (-)
271 Arama giderleri hesabı
Bu hesap, arama amacıyla yapılan giderlerin izlenmesi için kullanılır.
277 Diğer özel tükenmeye tabi varlıklar hesabı
Bu hesap, yukarıda sayılanlar dışında kalan diğer özel tükenmeye tabi varlık kalemlerinin izlenmesi için kullanılır.
278 Birikmiş tükenme payları hesabı (-)
Bu hesap, özel tükenmeye tabi varlıklar grubuna giren kalemler
için ayrılacak tükenme paylarının izlenmesi için kullanılır.
28 Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları
Madde 64 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan ancak, gelecek yıllara ait olan giderler ile faaliyet dönemine
ait olup, gelecek yıllarda tahsil edilebilecek gelirlerin izlenmesi için
kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler,
dönen varlıklar ana hesap grubu içerisindeki gelecek aylara ait giderler ve gelir tahakkukları hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır.
Gelecek yıllara ait giderler ve gelir tahakkukları, niteliklerine
göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı
281 Gelir Tahakkukları Hesabı
280 Gelecek yıllara ait giderler hesabı
Bu hesap, dönem içinde ödenen ancak, gelecek yılların faaliyet
hesaplarına dahil edilecek olan giderlerin izlenmesi için kullanılır.
281 Gelir tahakkukları hesabı
Bu hesap, faaliyet alacakları ve kurum alacakları hesap gruplarında izlenmeyen ve tahakkuk etmiş gelirlerden kaynaklanan ancak,
içinde bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemlerde istenebilir
duruma gelecek olan alacakların izlenmesi için kullanılır.
29 Diğer duran varlıklar
Madde 65 — Bu hesap grubu, duran varlık niteliği taşıyan ve
duran varlık hesap gruplarına girmeyen diğer duran varlıklar ile ilgili duran varlık hesaplarından, bu gruptaki hesaplara aktarılan amortismana tabi varlıkların birikmiş amortismanlarının izlenmesi için
kullanılır.
Diğer duran varlıklar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur.
293 Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar Hesabı
294 Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı
2013 | 425
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
297 Diğer Çeşitli Duran Varlıklar Hesabı
299 Birikmiş Amortismanlar Hesabı (-)
293 Gelecek yıllar ihtiyacı stoklar hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin tedbirli satın alma ve üretme politikası gereği ve stok dönüş hızı düşüklüğü nedeniyle bulundurdukları ve (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./13 mad.) bir yıldan
daha uzun bir sürede231 kullanacakları stokların izlenmesi için kullanılır.
294 Elden çıkarılacak stoklar ve maddi duran varlıklar hesabı
Bu hesap, çeşitli nedenlerle kamu idarelerinde kullanılma ve
satış olanaklarını yitiren stoklar ve maddi duran varlıkların izlenmesi
için kullanılır.
297 Diğer çeşitli duran varlıklar hesabı
Bu hesap, yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer çeşitli duran varlıkların izlenmesi için kullanılır.
299 Birikmiş amortismanlar hesabı (-)
Bu hesap, diğer duran varlıklar hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı amortismana tabi duran varlıklar için ayrılmış olan
amortisman tutarlarını izlemek için kullanılır.
3 Kısa vadeli yabancı kaynaklar
Madde 66 — Bu ana hesap grubu, (EK: İbare; 18/07/20112011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemi içinde geri ödenmesi gereken yabancı kaynakları kapsar.
Kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu; kısa vadeli iç
mali borçlar, kısa vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, emanet
yabancı kaynaklar, alınan avanslar, yıllara yaygın inşaat ve onarım
hakedişleri, ödenecek diğer yükümlülükler, borç ve gider karşılıkları,
gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları ve diğer kısa vadeli
yabancı kaynaklar hesap grupları şeklinde bölümlenir.
30 Kısa vadeli iç mali borçlar
Madde 67 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (EK:
İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı; kredi kurumlarına olan borçları, para ve sermaye piyasası araçlarıyla sağlanan iç mali borçları, kısa vadeli diğer iç mali
borçları ile vadesine bir yıldan az süre kalan uzun vadeli iç mali borçlarına ait anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
231
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 13 üncü maddesi ile değişiklik yapılmadan önceki şekli: “içinde bulunulan faaliyet döneminden
sonra”
426 | 2013
EKLER
Kısa vadeli iç mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
300 Banka Kredileri Hesabı
302 Para Piyasası Nakit İşlemleri Borçları Hesabı
303 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
304 Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı
305 Bonolar Hesabı
306 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
309 Kısa Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
300 Banka kredileri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince banka ve diğer finans kuruluşlarından vadesi (EK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl
veya faaliyet dönemiyle sınırlı olarak sağlanan ulusal para birimi
veya döviz cinsi kısa vadeli kredilere ilişkin tutarlar ve döviz cinsi
tutarlara ait kur farkları ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap
grubu içindeki banka kredileri hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi
bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır.
302 Para piyasası nakit işlemleri borçları hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılamak üzere iç borçlanma senedi ihraç etmeksizin yapılan azami otuz
gün vadeli, borçlanmaların izlenmesi için kullanılır.
303 Kamu idarelerine mali borçlar hesabı
Bu hesap, diğer kamu idarelerine olan kısa vadeli mali borçlar
ile uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kamu
idarelerine mali borçlar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın
altına inenlerin izlenmesi için kullanılır.
304 Cari yılda ödenecek tahviller hesabı
Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam
ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli
olarak ihraç edilmiş olan ve karşılığında nakit imkanı sağlayan tahviller ve özel tertip tahvillerden vadesi bir yılın altına inmiş olanlar ile
bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların kur farklarının
izlenmesi için kullanılır.
305 Bonolar hesabı
Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam
ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli
olarak ihraç edilen ve karşılığında nakit imkanı sağlayan bonolar ve
özel tertip bonolar ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
306 Çıkarılmış diğer menkul kıymetler hesabı
2013 | 427
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, çıkarılmış bonolar ve tahviller kapsamına alınamayan
diğer menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır.
309 Kısa vadeli diğer iç mali borçlar hesabı
Bu hesap, kurumca devralınmış olan kısa vadeli iç mali borçlar
ile yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan kısa vadeli diğer iç
mali borçlar ve uzun vadeli diğer iç mali borçlardan dönem sonunda
vadesi bir yılın altına inenlerin izlenmesi için kullanılır.
31 Kısa vadeli dış mali borçlar
Madde 68 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (EK:
İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./6 mad.) bir yıl veya faaliyet dönemiyle sınırlı dış mali borçları ile dönem sonunda vadesine bir yıldan
az süre kalan uzun vadeli dış mali borçlarına ait anapara tutarları ve
kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
Kısa vadeli dış mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
310 Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabı
310 Cari yılda ödenecek dış mali borçlar hesabı
Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak herhangi bir
dış finansman kaynağından, belirli bir geri ödeme planına göre geri
ödenmek üzere sağlanan dış borçlardan cari yılda ödenecek olanların
anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
32 Faaliyet borçları
(DEĞİŞİK: “69” uncu madde; 18/07/2011-2011/2036 K./14
mad.) Madde 69 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin, ödeme emri
belgesine bağlandığı halde henüz hak sahiplerine ödenemeyen bütçe
emanetlerinin, mal alınıp, hizmet gördürülerek gider gerçekleşmiş
olmakla birlikte ödeneği bulunmadığı için ödenemeyen borçlarının,
ödemelere ilişkin nakit talep ve tahsislerinin ve mal ve hizmet alış
faaliyetleri dolayısıyla ortaya çıkan diğer borçlarının izlenmesi için
kullanılır.
Faaliyet borçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
320 Bütçe Emanetleri Hesabı
322 Bütçeleştirilecek Borçlar Hesabı
325 Nakit Talep ve Tahsisleri Hesabı
329 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı
320 Bütçe emanetleri hesabı
Bu hesap, mali yıl içinde ödeme emri belgesine bağlandığı halde, nakit yetersizliği veya hak sahibinin müracaat etmemesi nedeniyle ilgililerine ödenemeyen tutarların izlenmesi için kullanılır.
322 Bütçeleştirilecek borçlar hesabı
428 | 2013
EKLER
Bu hesap, mevzuatı gereğince yapılması öngörülen bir hizmet
veya husus karşılığı olmak üzere gerçekleştiği halde; ödeneği bulunmaması veya kanunen ödenek üstü sarfiyata izin verilmemesi gibi
nedenlerle bütçeye gider kaydedilemeyen borçların izlenmesi için
kullanılır.
325 Nakit talep ve tahsisleri hesabı
Bu hesap, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri muhasebe
birimlerinin nakit ihtiyaçlarının belirlenmesi, talep edilmesi ve karşılanan tutarlardan gerçekleştirilen ödemelerin izlenmesi için kullanılır.
329 Diğer çeşitli borçlar hesabı
Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan borçların izlenmesi için kullanılır.
33 Emanet yabancı kaynaklar
Madde 70 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince yürütülen
herhangi bir iş dolayısıyla veya mevzuat gereğince depozito, teminat
veya emanet olarak yapılan tahsilatlar, okul pansiyonları işlemleri,
muhasebe birimlerinin adına işlem yapan mutemetliklerle olan nakit
ilişkileri ve konsolosluk tahsilatları ile risk yönetimi kapsamında
oluşturulan risk hesabı işlemlerinin izlenmesi için kullanılır.
Emanet yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
332 Okul Pansiyonları Hesabı
333 Emanetler Hesabı
337 Mutemetlikler Cari Hesabı
338 Konsolosluk Cari Hesabı
339 Risk Hesabı
330 Alınan depozito ve teminatlar hesabı
Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil
edilen depozito ve teminatların izlenmesi için kullanılır.
332 Okul pansiyonları hesabı
Bu hesap, okul pansiyonları ile ilgili işlemlerin izlenmesi için
kullanılır.
333 Emanetler hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerince emanet olarak nakden veya
mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
337 Mutemetlikler cari hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerinin kendilerine bağlı muhasebe
yetkilisi mutemetlikleriyle olan nakit ilişkilerinin izlenmesi için kullanılır.
2013 | 429
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
338 Konsolosluk cari hesabı
Bu hesap, muhasebe birimince elçilik veya konsolosluk nezdindeki paralardan ödenmesi talimatı verilen bütçe giderleri ile avans ve
kredilerin izlenmesi için kullanılır.
339 Risk hesabı
Bu hesap, hazinece verilen garantiler kapsamında risk hesabından ödenecek bütün tutarlar ile risk yönetimi kapsamında, öngörülmesi mümkün bulunmayan ödemelerin karşılanması amacıyla T.C.
Merkez Bankası nezdinde oluşturulan hesaba ilişkin tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır.
34 Alınan avanslar
Madde 71 — Bu hesap grubu, iş, sözleşme ve diğer nedenlerle
üçüncü kişilerden alınan avansların izlenmesi için kullanılır.
Alınan avanslar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
340 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
349 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
340 Alınan sipariş avansları hesabı
Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kamu idarelerinin
satış amacıyla gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleriyle ilgili
olarak peşin tahsil ettiği avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır.
349 Alınan diğer avanslar hesabı
Bu hesap, alınan diğer kısa vadeli avansların izlenmesi için kullanılır.
35 Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri
Madde 72 — Bu hesap grubu; yıllara yaygın taahhüt işleri yapan kamu idarelerinin üstlendikleri işlerden gerçekleştirdikleri kısım
karşılığında aldıkları hakedişlerin izlenmesi için kullanılır.
Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri, niteliklerine göre
bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
350 Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Hakedişleri Hesabı
350 Yıllara yaygın inşaat ve onarım hakedişleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin üstlendiği yıllara yaygın inşaat ve
onarım işlerinden tamamlanan kısımlar için düzenlenen hakediş bedellerinin izlenmesi için kullanılır.
36 Ödenecek diğer yükümlülükler
Madde 73 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince sorumlu veya
mükellef sıfatıyla ödenecek her türlü vergi, resim, harç ve benzeri
borçlar, sosyal güvenlik kesintileri, fonlar veya diğer kamu idareleri
adına tahsil edilen tutarlar ve mevzuatı gereğince bütçe gelirlerinden
430 | 2013
EKLER
diğer kamu idareleri adına ayrılan paylar ile ertelenen borç ve yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır.
Ödenecek diğer yükümlülükler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri Hesabı
362 Fonlar veya Diğer Kamu İdareleri Adına Yapılan Tahsilat
Hesabı
363 Kamu İdareleri Payları Hesabı
368 Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Vergi ve
Diğer Yükümlülükler Hesabı
360 Ödenecek vergi ve fonlar hesabı
Bu hesap, mevzuatı gereği nakden veya mahsuben tahsil edilip
ilgili vergi dairesine ödenmesi gereken tutarların izlenmesi için kullanılır.
361 Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri hesabı
Bu hesap, sosyal güvenlik mevzuatı hükümlerine göre sosyal
güvenlik kurumları adına nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
362 Fonlar veya diğer kamu idareleri adına yapılan tahsilat
hesabı
Bu hesap, mevzuatları gereği, bütçe dışı fonlar veya diğer kamu
idareleri adına tahakkuklu veya tahakkuksuz olarak yapılan tahsilatın izlenmesi için kullanılır.
363 Kamu idareleri payları hesabı
Bu hesap, nakden veya mahsuben tahsil edilip, özel kanunları
gereğince, mahalli idareler ve fonlar ile diğer kamu idarelerine aktarılmak üzere hesaplanan tutarların izlenmesi için kullanılır.
368 Vadesi geçmiş, ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve
diğer yükümlülükler hesabı
Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer
yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin izlenmesi için kullanılır.
37 Borç ve gider karşılıkları
Madde 74 — Bu hesap grubu, mevzuatı gereğince belirlenen
esaslar çerçevesinde ayrılacak her türlü borç ve gider karşılığının izlenmesi için kullanılır.
Borç ve gider karşılıkları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
372 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
379 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
2013 | 431
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
372 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı
Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve faaliyet
dönemi içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
379 Diğer borç ve gider karşılıkları hesabı
Bu hesap, kısa vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
38 Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları
Madde 75 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde veya
daha önceki dönemlerde ortaya çıkan gelecek aylara ait gelirler ile
faaliyet dönemine ait olup ödemesi gelecek aylarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır.
Gelecek aylara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine
göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur.
380 Gelecek Aylara Ait Gelirler Hesabı
381 Gider Tahakkukları Hesabı
380 Gelecek aylara ait gelirler hesabı
Bu hesap, içinde bulunulan dönemde veya daha önceki dönemlerde tahsil edilen ancak, takip eden aylara ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.
381 Gider tahakkukları hesabı
Bu hesap, kısa vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında
izlenmeyen; tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde
bulunulan faaliyet dönemini takip eden dönemde ödenebilir duruma
gelecek olan tutarların izlenmesi için kullanılır.
39 Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar
Madde 76 — Bu hesap grubu, kısa vadeli yabancı kaynak niteliğinde olup yukarıdaki gruplara dahil edilemeyen hesaplanan katma
değer vergisi, sayım fazlaları ve diğer çeşitli yabancı kaynaklar gibi
tutarların izlenmesi için kullanılır.
Diğer kısa vadeli yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı
397 Sayım Fazlaları Hesabı
399 Diğer Çeşitli Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
391 Hesaplanan katma değer vergisi hesabı
Bu hesap, katma değer vergisi mükellefi kamu idarelerince teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma
değer vergisi ile işlemi gerçekleşmeyen ya da işlemden vazgeçilen
mal ve hizmetlere ilişkin katma değer vergilerinin izlenmesi için kullanılır.
432 | 2013
EKLER
397 Sayım fazlaları hesabı
Bu hesap, yapılan sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, döviz,
alınan çek, menkul kıymet ve benzeri fazlalıklarının nedenleri belirleninceye kadar geçici olarak kaydedilip izlenmesi için kullanılır.
399 Diğer çeşitli kısa vadeli yabancı kaynaklar hesabı
Bu hesap, bu grup içinde sayılanların dışında kalan diğer çeşitli
kısa vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır.
4 Uzun vadeli yabancı kaynaklar
Madde 77 — Bu ana hesap grubu, vadesi (DEĞİŞİK: İbare;
18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı232 aşan uzun vadeli yabancı kaynakları kapsar.
Uzun vadeli yabancı kaynaklar; uzun vadeli iç mali borçlar,
uzun vadeli dış mali borçlar, faaliyet borçları, diğer borçlar, alınan
avanslar, borç ve gider karşılıkları, gelecek yıllara ait gelirler ve gider
tahakkukları ile diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesap grupları
şeklinde bölümlenir.
40 Uzun vadeli iç mali borçlar
Madde 78 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı233 aşan; kredi
kurumlarına olan borçları, para ve sermaye piyasası araçlarıyla sağlanan iç mali borçları ve uzun vadeli diğer iç mali borçların anapara
tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler,
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki kısa vadeli iç mali borçlar hesap grubundaki ilgili hesaplara aktarılır.
Uzun vadeli iç mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
400 Banka Kredileri Hesabı
403 Kamu İdarelerine Mali Borçlar Hesabı
404 Tahviller Hesabı
407 Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler Hesabı
409 Uzun Vadeli Diğer İç Mali Borçlar Hesabı
400 Banka kredileri hesabı
232
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
233
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
2013 | 433
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, kamu idarelerince banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan ve vadesi (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036
K./12 mad.) bir yılı234 aşan kredilere ilişkin tutarlar ile kur farklarının
izlenmesi için kullanılır.
403 Kamu idarelerine mali borçlar hesabı
Bu hesap, diğer kamu idarelerine olan ve vadesi (DEĞİŞİK:
İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı235 aşan mali borçların izlenmesi için kullanılır.
404 Tahviller hesabı
Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kurum nam
ve hesabına ulusal para birimi veya döviz cinsi ve dövize endeksli
olarak ihraç edilen ve karşılığında nakit imkanı sağlayan tahviller ve
özel tertip tahviller ile bunlardan döviz cinsi ve dövize endeksli olanların kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
407 Çıkarılmış diğer menkul kıymetler hesabı
Bu hesap, bu grupta tanımlanmış menkul kıymetler dışında
kalan çıkarılmış diğer menkul kıymetlerin izlenmesi için kullanılır.
409 Uzun vadeli diğer iç mali borçlar hesabı
Bu hesap, madeni para basımından doğan borçlar ile karşılığında kağıt verilmeyen ve diğer hesaplarda izlenemeyen uzun vadeli
diğer iç mali borçların izlenmesi için kullanılır.
41 Uzun vadeli dış mali borçlar
Madde 79 — Bu hesap grubu, kamu idareleri adına vadesi
(DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı236 aşan
bir süreyle; yabancı para üzerinden yapılan dış borçlanma, program
ve dış proje kredi kullanımlarına ait anapara tutarları (mal, hizmet ve
eğitim bedeli olarak kullanılan krediler dahil), garantili borçlardan
devir alınanların anapara tutarları ile kur farklarının izlenmesi için
kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler,
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki kısa vadeli dış mali borçlar hesap grubunda yer alan ilgili hesaplara aktarılır.
234
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
235 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
236 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
434 | 2013
EKLER
Uzun vadeli dış mali borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
410 Dış Mali Borçlar Hesabı
410 Dış mali borçlar hesabı
Bu hesap, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak, kamu idareleri adına herhangi bir dış finansman kaynağından, belirli bir geri
ödeme planına göre geri ödenmek üzere sağlanan dış borçların anapara tutarları ve kur farklarının izlenmesi için kullanılır.
42 Faaliyet borçları
Madde 80 — Bu hesap grubu, kamu idarelerinin mal ve hizmet
alımları nedeniyle ya da diğer nedenlerle ortaya çıkan ve vadesi
(DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./12 mad.) bir yılı237 aşan
borçlarının izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler,
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.
Faaliyet borçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
429 Diğer Faaliyet Borçları Hesabı
429 Diğer faaliyet borçları hesabı
Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiç birinin kapsamına alınamayan ve vadesi bir yılı238 aşan borçların izlenmesi için
kullanılır.
43 Diğer borçlar
(DEĞİŞİK: “81” inci madde; 18/07/2011-2011/2036 K./15
mad.) Madde 81 — Bu hesap grubu, bu ana hesap grubundaki başka
bir grupta yer almayan ve vadesi bir yılı aşan diğer borçların izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki ilgili hesaplara aktarılır.
Diğer borçlar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı
237
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
238 18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “faaliyet dönemini”
2013 | 435
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
438 Kamuya Olan Ertelenmiş veya Taksitlendirilmiş Borçlar
Hesabı
439 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı
430 Alınan depozito ve teminatlar hesabı
Bu hesap, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil
edilen depozito ve teminatlardan bir yıldan daha uzun bir süre içinde
iade edilecek olanların izlenmesi için kullanılır.
438 Kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar
hesabı
Bu hesap, kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde
ödenmeyip ertelenmiş veya takside bağlanmış olup, bir yıldan daha
uzun bir süre içinde ödenecek olan kısmının izlenmesi için kullanılır.
439 Diğer çeşitli borçlar hesabı
Bu hesap, bu grup içindeki hesap kalemlerinin hiçbirinin kapsamına alınamayan borçların izlenmesi için kullanılır.
44 Alınan avanslar
Madde 82 — Bu hesap grubu, iş, sözleşme ve diğer nedenlerle
üçüncü kişilerden alınan uzun vadeli avansların izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler,
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki alınan
avanslar hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır.
Alınan avanslar, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
440 Alınan Sipariş Avansları Hesabı
449 Alınan Diğer Avanslar Hesabı
440 Alınan sipariş avansları hesabı
Bu hesap, mal ve hizmet satış faaliyeti olan kamu idarelerinin
gelecekte yapacağı mal ve hizmet teslimleriyle ilgili olarak peşin tahsil ettiği ve (DEĞİŞİK: İbare; 18/07/2011-2011/2036 K./16 mad.) bir
yılı239 aşan bir süreyle alınan avans tutarlarının izlenmesi için kullanılır.
449 Alınan diğer avanslar hesabı
Bu hesap, alınan diğer uzun vadeli avansların izlenmesi için
kullanılır.
239
18/07/2011 tarihli 28015 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 16 ncı maddesi ile değişiklik yapılmadan
önceki şekli: “içinde bulunulan faaliyet dönemini”
436 | 2013
EKLER
47 Borç ve gider karşılıkları
Madde 83 — Bu hesap grubu, mevzuatı gereğince belirlenen
esaslar çerçevesinde ayrılacak uzun vadeli her türlü borç ve gider
karşılığının izlenmesi için kullanılır.
Borç ve gider karşılıkları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
472 Kıdem Tazminatı Karşılığı Hesabı
479 Diğer Borç ve Gider Karşılıkları Hesabı
472 Kıdem tazminatı karşılığı hesabı
Bu hesap, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan uzun vadeli
kıdem tazminatları karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
479 Diğer borç ve gider karşılıkları hesabı
Bu hesap, uzun vadeli diğer borç ve gider karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.
48 Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları
Madde 84 — Bu hesap grubu, içinde bulunulan dönemde ortaya çıkan gelecek yıllara ait gelirler ile faaliyet dönemine ait olup,
ödemesi gelecek yıllarda yapılacak giderlerin izlenmesi için kullanılır.
Bu grupta yer alan tutarlardan süresi bir yılın altına inenler,
kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içerisindeki gelecek
aylara ait gelirler ve gider tahakkukları hesap grubunun ilgili hesaplarına aktarılır.
Gelecek yıllara ait gelirler ve gider tahakkukları, niteliklerine
göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
480 Gelecek Yıllara Ait Gelirler Hesabı
481 Gider Tahakkukları Hesabı
80 Gelecek yıllara ait gelirler hesabı
Bu hesap, dönem içinde tahsil edilen ancak, gelecek yılların
faaliyet hesaplarına ait olan gelirlerin izlenmesi için kullanılır.
481 Gider tahakkukları hesabı
Bu hesap, uzun vadeli iç ve dış mali borçlar hesap gruplarında
izlenmeyen, tahakkuk etmiş giderlerden kaynaklanan ancak, içinde
bulunulan faaliyet dönemini takip eden yıllarda ödenebilir duruma
gelecek olan borçların izlenmesi için kullanılır.
49 Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar
Madde 85 — Bu hesap grubu, yukarıdaki hesap gruplarında
tanımlanmamış olan diğer uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi
için kullanılır.
Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
2013 | 437
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
499 Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar Hesabı
499 Diğer uzun vadeli yabancı kaynaklar hesabı
Bu hesap, yukarıdaki hesaplarda tanımlanmamış olan diğer
uzun vadeli yabancı kaynakların izlenmesi için kullanılır.
5 Öz kaynaklar
Madde 86 — Bu ana hesap grubu, varlıklar toplamı ile yabancı
kaynaklar toplamı arasındaki farkın izlenmesi için kullanılır.
Öz kaynaklar ana hesap grubu; net değer/sermaye, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu
faaliyet sonuçları ve geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları ile dönem faaliyet sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir.
50 Net değer
Madde 87 — Bu hesap grubu varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki farkı ifade eden net değerin/sermayenin
izlenmesi için kullanılır.
Net değer/Sermaye, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
500 Net Değer/Sermaye Hesabı
500 Net değer/Sermaye hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin hesaplarında kayıtlı varlıklar toplamı ile yabancı kaynaklar, değer hareketleri, yeniden değerleme
farkları, yedekler, geçmiş yıllar olumlu-olumsuz faaliyet sonuçları ve
dönem faaliyet sonuçları toplamı arasındaki fark; ilk kuruluşta verilen varlık karşılıkları; hesaplarında kayıtlı olmayan varlık ve yabancı
kaynaklarından kaydi envanteri yapılarak hesaplara alınanlar ile öz
kaynaklar ana hesap grubundaki diğer hesaplarda kayıtlı tutarlardan
bu hesaba aktarılmasına karar verilenlerin izlenmesi için kullanılır.
51 Değer hareketleri
Madde 88 — Bu hesap grubu, aynı bütçeli muhasebe birimleri
arasındaki nakit ve nakit dışı değer hareketlerine ait işlemlerin izlenmesi için kullanılır. Değer hareketleri, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
510 Nakit Hareketleri Hesabı
511 Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabı
512 Proje Özel Hesabından Kullanımlar Hesabı
513 Doğrudan Dış Proje Kredi Kullanımları Bildirim Hesabı
519 Değer Hareketleri Sonuç Hesabı
510 Nakit hareketleri hesabı
438 | 2013
EKLER
Bu hesap, gerek tek hazine hesabı sistemine dahil gerekse tek
hazine hesabı sistemi dışında kalan muhasebe birimlerince; nakit fazlası olarak veya diğer muhasebe birimlerine nakit ihtiyacı olarak
gönderilen paraların izlenmesi için kullanılır.
511 Muhasebe birimleri arası işlemler hesabı
Bu hesap, aynı bütçeli kamu idaresi muhasebe birimlerinin birbirlerine gönderdikleri para ve kıymetler ile birbirleri adına nakden
veya mahsuben yaptıkları tahsilat ve ödemelerin izlenmesi için kullanılır.
512 Proje özel hesabından kullanımlar hesabı
Bu hesap, dış finansman kaynağı tarafından proje özel hesabına
aktarılan dış proje kredilerine ilişkin kullanım bilgilerinin Devlet
Borçları Muhasebe Birimi ve ilgili kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır.
513 Doğrudan dış proje kredi kullanımları bildirim hesabı
Bu hesap, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince, hazine
hesaplarına intikal ettirilmeksizin, dış finansman kaynağından doğrudan kullanılan dış proje kredilerinden, ilgili kurum muhasebe birimlerince teyit edildiği bildirilen tutarların, Devlet Borçları Muhasebe Birimi ve ilgili kurum muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır.
519 Değer hareketleri sonuç hesabı
Bu hesap, bu grup içindeki hesapların yıl sonunda kalan bakiyelerinin izlenmesi için kullanılır.
52 Yeniden değerleme farkları
Madde 89 — Bu hesap grubu, bilançonun aktifinde kayıtlı
maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıkların
yeniden değerlemesinde oluşan farkların izlenmesi için kullanılır.
Yeniden değerleme farkları, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
522 Yeniden Değerleme Farkları Hesabı
522 Yeniden değerleme farkları hesabı
Bu hesap, bilançonun aktifinde kayıtlı maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile diğer duran varlıklardan yeniden değerlemeye tabi tutulanların yeniden değerlemesinde oluşan farkların izlenmesi için kullanılır.
54 Yedekler
Madde 90 — Bu hesap grubu, yasal zorunluluk veya diğer nedenlerle alınan kararlar uyarınca ayrılan yedeklerin izlenmesi için
kullanılır.
2013 | 439
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Yedekler, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki
hesaplardan oluşur:
540 Yasal Yedekler Hesabı
541 Statü Yedekleri Hesabı
542 Olağanüstü Yedekler Hesabı
548 Diğer Yedekler Hesabı
549 Özel Fonlar Hesabı
540 Yasal yedekler hesabı
Bu hesap, mevzuatı uyarınca ayrılmış bulunan yedeklerin izlenmesi için kullanılır.
541 Statü yedekleri hesabı
Bu hesap, ana sözleşme hükümleri çerçevesinde ayrılan yedeklerin izlenmesi için kullanılır.
542 Olağanüstü yedekler hesabı
Bu hesap, ayrılmasına karar verilen olağanüstü yedek akçeler
ile dağıtım dışı kalan kârların izlenmesi için kullanılır.
548 Diğer yedekler hesabı
Bu hesap, özellikle kendi bölümlerinde tanımlanmamış olan
olumlu faaliyet sonuçlarından ayrılan diğer yedeklerin izlenmesi için
kullanılır.
549 Özel fonlar hesabı
Bu hesap, tasarrufu zorunlu yasal fonlar ile diğer maksatlarla
ayrılan fonların izlenmesi için kullanılır.
57 Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları
Madde 91 — Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.
Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu
grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
570 Geçmiş Yıllar Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı
570 Geçmiş yıllar olumlu faaliyet sonuçları hesabı
Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumlu
faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.
58 Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları (-)
Madde 92 — Bu hesap grubu, geçmiş yıllar olumsuz faaliyet
sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.
Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu
grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
580 Geçmiş Yıllar Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-)
580 Geçmiş yıllar olumsuz faaliyet sonuçları hesabı (-)
Bu hesap, geçmiş faaliyet dönemlerinde ortaya çıkan olumsuz
faaliyet sonuçlarının izlenmesi için kullanılır.
440 | 2013
EKLER
59 Dönem faaliyet sonuçları
Madde 93 — Bu hesap grubu, dönem olumlu veya olumsuz
faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır.
Dönem faaliyet sonuçları, sonucun olumlu veya olumsuz olmasına göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
590 Dönem Olumlu Faaliyet Sonuçları Hesabı
591 Dönem Olumsuz Faaliyet Sonuçları Hesabı (-)
590 Dönem olumlu faaliyet sonuçları hesabı
Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumlu faaliyet sonucunun izlenmesi için kullanılır.
591 Dönem olumsuz faaliyet sonuçları hesabı (-)
Bu hesap, faaliyet döneminde ortaya çıkan olumsuz faaliyet
sonucunun izlenmesi için kullanılır.
6 Faaliyet hesapları
Madde 94 — Bu ana hesap grubu, kamu idarelerinin faaliyet
dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden her türlü gelir ve giderlerinin
ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve faaliyet sonuçlarının üretilmesi için kullanılır.
Faaliyet hesapları ana hesap grubu; gelir hesapları, indirim,
iade ve iskonto hesapları, gider hesapları ve faaliyet sonuçları hesap
grupları şeklinde bölümlenir.
60 Gelir Hesapları
Madde 95 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak
tahakkuk eden her türlü gelirin, ekonomik sınıflandırmaya uygun
olarak izlenmesi için kullanılır.
Gelir hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
600 Gelirler Hesabı
600 Gelirler hesabı
Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk eden her türlü gelirin izlenmesi için kullanılır.
61 İndirim, iade ve iskonto hesapları
Madde 96 — Bu hesap grubu, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların izlenmesi için kullanılır.
İndirim, iade ve iskonto hesapları, niteliklerine göre bu grup
içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
610 İndirim, İade ve İskontolar Hesabı
610 İndirim, iade ve iskontolar hesabı
Bu hesap, gelir olarak tahakkuk eden tutarlardan yapılan indirim, iade ve iskontoların izlenmesi için kullanılır.
2013 | 441
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
63 Gider hesapları
Madde 97 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ilişkin olarak
tahakkuk ettirilen her türlü giderin, ekonomik sınıflandırmaya uygun
olarak izlenmesi için kullanılır.
Gider hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
630 Giderler Hesabı
630 Giderler hesabı
Bu hesap, bütçe ile ilgili olsun veya olmasın genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre tahakkuk ettirilen her türlü giderin
izlenmesi için kullanılır.
69 Faaliyet sonuçları
Madde 98 — Bu hesap grubu, faaliyet dönemine ait gelir ve
gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları
hesap grubunda yer alan hesaplardan dönem faaliyet sonucunun
üretilmesi için kullanılır.
Faaliyet sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaptan oluşur:
690 Faaliyet Sonuçları Hesabı
690 Faaliyet sonuçları hesabı
Bu hesap, faaliyet dönemine ait gelir ve gider hesapları hesap
grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap grubunda yer
alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan dönem faaliyet sonucunun elde
edilmesi için kullanılır.
7 Maliyet hesapları
Madde 99 — Kapsama dahil kamu idarelerinden maliyet muhasebesi uygulayanlar, maliyet işlemleri için bu ana hesap grubunu
Bakanlıkça yayımlanan Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliğlerine uygun olarak kullanırlar. Bu grupta oluşan sonuçlar, faaliyet
hesapları ana hesap grubuna aktarılır.
8 Bütçe hesapları
Madde 100 — Bu ana hesap grubu, kamu idarelerinin bütçe
gelir ve bütçe giderlerinin bütçelerinde yer alan ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi ve bütçe uygulama sonuçlarının
üretilmesi için kullanılır.
Bütçe hesapları ana hesap grubu; bütçe gelir hesapları, bütçe
gelirlerinden ret ve iade hesapları, bütçe gider hesapları ve bütçe uygulama sonuçları hesap grupları şeklinde bölümlenir.
80 Bütçe gelir hesapları
Madde 101 — Bu hesap grubu, kamu idarelerince nakden veya
mahsuben tahsil edilen bütçe gelirlerinin izlenmesi için kullanılır.
442 | 2013
EKLER
Bütçe gelir hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
800 Bütçe Gelirleri Hesabı
805 Gelir Yansıtma Hesabı
800 Bütçe gelirleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleri veya özel kanunları gereğince bütçe geliri olarak tanımlanan nakden veya mahsuben yapılan
her türlü tahsilatın izlenmesi için kullanılır.
805 Gelir yansıtma hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince bütçe gelirleri hesabı veya bütçe
gelirlerinden ret ve iadeler hesabına kaydedilen tutarların ilgisine
göre faaliyet hesapları veya ilgili bilanço hesaplarına yansıtılması için
kullanılır.
81 Bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları
Madde 102 — Bu hesap grubu, bütçe geliri olarak nakden veya
mahsuben yapılan tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için kullanılır.
Bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları, niteliklerine göre bu
grup içinde açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
810 Bütçe Gelirlerinden Ret ve İadeler Hesabı
810 Bütçe gelirlerinden ret ve iadeler hesabı
Bu hesap, bütçe geliri olarak nakden veya mahsuben yapılan
tahsilattan mevzuatı gereğince yapılan ret ve iadelerin izlenmesi için
kullanılır.
83 Bütçe gider hesapları
Madde 103 — Bu hesap grubu, nakden veya mahsuben ödenen
bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır.
Bütçe gider hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
830 Bütçe Giderleri Hesabı
833 Bütçeden Mahsup Edilecek Ödemeler Hesabı
834 Geçen Yıl Bütçe Mahsupları Hesabı
835 Gider Yansıtma Hesabı
830 Bütçe giderleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçeleri ile ilgili olup; ödeneğine
dayanılarak veya bütçe mevzuatı ve diğer mevzuatın verdiği yetkilerle ödenek üstü olarak nakden veya mahsuben yapılan bütçe giderlerinin izlenmesi için kullanılır.
833 Bütçeden mahsup edilecek ödemeler hesabı
Bu hesap, herhangi bir dış finansman anlaşmasının yürürlüğe
girmesini sağlayacak kanuni düzenlemelerin tamamlanmasına kadar,
2013 | 443
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
anlaşma gereğince peşin ödenmesi gereken komisyon, ücret, garanti
ücreti ve benzeri giderler, vadesinde ödenmediği takdirde gecikme
faizi doğuracak iç ve dış mali borçlar ile ilgili faiz giderleri, ödeneğinin yılı bütçesinde bulunmasına rağmen tahakkuk işlemlerinin tamamlanamadığı durumlar ile bütçelerinde bu hesaba kaydedilmesi
öngörülen işlemlerin muhasebeleştirilmesi için kullanılır.
834 Geçen yıl bütçe mahsupları hesabı
Bu hesap, mahsup dönemine aktarılan avans ve kredilerden
bütçe giderine dönüşenlerin izlenmesi için kullanılır.
835 Gider yansıtma hesabı
Bu hesap, bütçe giderleri hesabı, bütçeden mahsup edilecek
ödemeler hesabı ve geçen yıl bütçe mahsupları hesabına kaydedilen
tutarların, giderler hesabı veya ilgili bilanço hesabına yansıtılması
için kullanılır.
89 Bütçe uygulama sonuçları
Madde 104 — Bu hesap grubu, bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap
grubunda yer alan hesaplardan bütçe uygulama sonuçlarının üretilmesi için kullanılır.
Bütçe uygulama sonuçları, niteliklerine göre bu grup içinde
açılacak aşağıdaki hesaptan oluşur:
895 Bütçe Uygulama Sonuçları Hesabı
895 Bütçe uygulama sonuçları hesabı
Bu hesap, bütçe yılına ait bütçe gelir ve bütçe gider hesapları
hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesaplarda kayıtlı tutarlardan bütçe uygulama sonuçlarının elde edilmesi için kullanılır.
9 Nazım hesaplar
Madde 105 — Bu ana hesap grubu, varlık, kaynak, gelir ve gider hesaplarında izlenmeyen ve muhasebenin sadece bilgi verme
görevi yüklediği işlemler ile kamu idarelerinin muhasebe disiplini
altında toplanması istenen işlemleri ve gelecekte doğması muhtemel
hak ve yükümlülükleri kapsar. İleride yükümlülük doğurabilecek
işlemler ile kamu idarelerinin her türlü garantileri ve taahhütleri bu
grupta açılacak hesaplara kaydedilir ve raporlanır.
Nazım hesaplar ana hesap grubu; niteliklerine göre kullanılması zorunlu olan ödenek hesapları, nakit dışı teminat ve kişilere ait
menkul kıymet hesapları, taahhüt hesapları ve verilen garanti hesapları hesap grupları yanında kamu idarelerinin kendi yönetim ve bilgi
ihtiyaçlarına uygun olarak açılacak hesap grupları şeklinde bölümle-
444 | 2013
EKLER
nir. Kamu idareleri yönetim ve bilgi ihtiyaçlarına göre kendi nazım
hesaplarını oluşturabilir.
90 Ödenek hesapları
Madde 106 — Bu hesap grubu, bütçe ödeneklerinin, muhasebe
birimlerine gelen ödeneklerin, bunlardan yapılan kullanım ve tenkisler ile mahsup dönemine aktarılan tutarların izlenmesi için kullanılır.
Ödenek hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
900 Gönderilecek Bütçe Ödenekleri Hesabı
901 Bütçe Ödenekleri Hesabı
902 Bütçe Ödenek Hareketleri Hesabı
903 Kullanılacak Ödenekler Hesabı
904 Ödenekler Hesabı
905 Ödenekli Giderler Hesabı
906 Mahsup Dönemine Aktarılan Kullanılacak Ödenekler Hesabı
907 Mahsup Dönemine Aktarılan Ödenekler Hesabı
900 Gönderilecek bütçe ödenekleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler
ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler,
mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar ile bu ödeneklerden, merkezde veya merkez dışında
kullanılmak üzere gönderilenlerin, gönderilen ödeneklerden tenkis
edildiği için iade alınanların ve iptal edilenlerin merkez muhasebe
birimlerince izlenmesi için kullanılır.
901 Bütçe ödenekleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödenekler
ve bunlardan yapılan kesintiler, geçen yıldan devreden ödenekler,
mali yıl içinde eklenen ödenekler ve ödenek kalemleri arasında yapılan aktarmalar ile bu ödeneklerden iptal edilenlerin merkez muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır.
902 Bütçe ödenek hareketleri hesabı
Bu hesap, kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülen ödeneklerden merkezde veya merkez dışında kullanılmak üzere gönderilenlerin ve gönderilen ödeneklerden tenkis edildiği için iade alınanların
merkez muhasebe birimlerince izlenmesi için kullanılır.
903 Kullanılacak ödenekler hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerine gelen ödenekler ile bunlardan
kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
904 Ödenekler hesabı
2013 | 445
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Bu hesap, muhasebe birimlerine gelen ödenekler ile bunlardan
yapılan tenkislerin izlenmesi için kullanılır.
905 Ödenekli giderler hesabı
Bu hesap, ödeneğine dayanılarak tahakkuk ettirilip nakden
veya mahsuben ödenen bütçe giderleri ile ödeneğine iade edilmesi
bildirilen tutarların izlenmesi için kullanılır.
906 Mahsup dönemine aktarılan kullanılacak ödenekler hesabı
Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup
dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
907 Mahsup dönemine aktarılan ödenekler hesabı
Bu hesap, mali yılın sonuna kadar hizmet yerine getirildiği veya mal teslim alındığı halde mahsubu yapılamadığından mahsup
dönemine aktarılan ön ödemeler için saklanan ödenekler ile bunlardan mahsup dönemi sonuna kadar kullanılanlar veya tenkis edilenlerin izlenmesi için kullanılır.
91 Nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları
Madde 107 — Bu hesap grubu, teminat veya depozito olarak
alınan teminat mektupları ve menkul kıymetler ile kişi malı olarak
muhasebe birimlerine teslim edilen menkul kıymet ve varlıkların
izlenmesi için kullanılır.
Nakit dışı teminat ve kişilere ait menkul kıymet hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
910 Teminat Mektupları Hesabı
911 Teminat Mektupları Emanetleri Hesabı
912 Kişilere Ait Menkul Kıymetler Hesabı
913 Kişilere Ait Menkul Kıymet Emanetleri Hesabı
910 Teminat mektupları hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerine teminat ve depozito olarak
teslim edilen teminat ve garanti mektupları ile şahsi ve garantiye ilişkin belgeler ve bunlardan ilgililerine geri verilenler veya paraya çevrilenlerin izlenmesi için kullanılır.
911 Teminat mektupları emanetleri hesabı
Bu hesaba, teminat mektupları hesabına yazılan tutarlar kaydedilir.
912 Kişilere ait menkul kıymetler hesabı
Bu hesap, muhasebe birimlerine kişi malı olarak teslim edilen
menkul kıymetler ile bunlardan paraya çevrilenler, başka muhasebe
446 | 2013
EKLER
birimlerine gönderilenler ve ilgililerine geri verilenlerin izlenmesi için
kullanılır.
913 Kişilere ait menkul kıymet emanetleri hesabı
Bu hesaba, kişilere ait menkul kıymetler hesabına yazılan tutarlar kaydedilir.
92 Taahhüt hesapları
Madde 108 — Bu hesap grubu, yılı için geçerli sözleşmeler ile
ertesi mali yıl veya yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere
dayanılarak girişilen taahhütler, mevzuatı gereğince bu tutarlara ilave edilen taahhütler ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla izlenmesi için kullanılır.
Taahhüt hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak
aşağıdaki hesaplardan oluşur:
920 Gider Taahhütleri Hesabı
921 Gider Taahhütleri Karşılığı Hesabı
920 Gider taahhütleri hesabı
Bu hesap, yılı için geçerli sözleşmeler ile ertesi mali yıl veya
yıllara geçerli olmak üzere yapılan sözleşmelere dayanılarak girişilen
ve mevzuatı gereğince bunlara ilave edilen taahhüt tutarları ile bunlardan yerine getirilenler veya feshedilenlerin sözleşme fiyatlarıyla
izlenmesi için kullanılır.
921 Gider taahhütleri karşılığı hesabı
Bu hesaba, gider taahhütleri hesabına yazılan tutarlar kaydedilir.
93 Verilen garanti hesapları
Madde 109 — Bu hesap grubu, kanunların verdiği yetkiye dayanılarak kamu idarelerince diğer kamu idareleri lehine verilen garanti tutarları ile bunlardan iptal olunan, ilgili kurumca ödemesi yapılan veya ikraza dönüştürülenlerin izlenmesi için kullanılır.
Verilen garanti hesapları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:
930 Verilen Garantiler Hesabı
931 Verilen Garantiler Karşılığı Hesabı
930 Verilen garantiler hesabı
Bu hesap, kamu idarelerince diğer kamu idareleri lehine verilen
garanti tutarları ile bunlardan ilgili kurumca ödemesi yapılan, iptal
olunan, ikraza dönüştürülen veya kamu idaresince üstlenilenlerin
izlenmesi için kullanılır.
931 Verilen garantiler karşılığı hesabı
Bu hesaba, verilen garantiler hesabına yazılan tutarlar kaydedilir.
2013 | 447
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Hesap planları ve detaylı hesap planlarının hazırlanması
Madde 110 — Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin
hesap planı ve detaylı hesap planı Bakanlıkça; özel bütçe kapsamındaki idareler ile düzenleyici ve denetleyici kurumların hesap planları
ve detaylı hesap planları Bakanlığın uygun görüşü üzerine ilgili kamu idareleri tarafından; merkezi yönetim kapsamı dışındaki kamu
idarelerinin uygulayacakları hesap planları ise Bakanlığın uygun görüşü üzerine ilgili kamu idareleri tarafından bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak hazırlanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Mali Raporlama
Mali raporlama
Madde 111 — Mali tablolar, Yönetmelikte belirlenen ilkelere ve
standartlara uygun olarak hazırlanır ve belirlenen sürelerde ilgililerin
bilgisine sunulur.
Mali tablolar, bütünlük, güvenilirlik, kullanışlılık, yöntemsel
geçerlilik ve ulaşılabilirlik ilkeleri çerçevesinde; yeterli mesleki eğitimi almış personel tarafından muhasebe kayıtlarındaki verilere dayanılarak ve istatistiksel yöntemler kullanılarak hazırlanır. Dipnotların
ve açıklamaların, belirli bir olayın veya işlemin kamu idaresinin mali
durumu ve faaliyetleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesinde
yetersiz kalması halinde ilave açıklamalara yer verilir.
Mali raporlamanın amaçları
Madde 112 — Mali raporlama ile genel olarak kaynakların dağıtımı, uygulanan mali politikaların etkileri ile ileriye yönelik politika
oluşturulması ve karar verilmesinde, kamu idaresinin mali durumu,
performansı ve nakit akımları hakkında kullanıcılara kapsamlı bilgi
sağlanır. Mali tablolar kamu idarelerinin;
a) Kaynaklarının dağılımı ve kullanımını,
b) Faaliyetlerinin nasıl finanse edildiği ve nakit ihtiyacının nasıl
karşılandığını,
c) Faaliyetlerini finanse edebilme ve sorumlulukları ile taahhütlerini yerine getirebilme yeteneğini,
d) Mali durumu ve mali durumundaki değişiklikleri,
e) Faaliyetlerindeki performans, etkinlik ve başarısını,
f) Kendilerine sağlanan kaynakları bütçelerine uygun ve yasal
şekilde kullanıp kullanmadıklarını,
g) Mali işlemlerinde saydam olup olmadıklarını ve hesap verilebilirliğini,
gösterir.
448 | 2013
EKLER
Mali tablolar, bu amaçların gerçekleştirilebilmesi için; kamu
idarelerinin varlıkları, yabancı kaynakları, öz kaynakları, gelirleri,
giderleri ve nakit akımları hakkında bilgi verir. Mali tabloların, kullanıcıların karşılaştırma yapabilmelerini mümkün kılmak için son üç
dönemin verilerini de içermeleri ve herkes tarafından anlaşılmalarını
sağlayacak şekilde ve açıklamaları ile birlikte hazırlanmaları esastır.
Raporlama birimi
Madde 113 — Kendi adına ekonomik varlık edinebilen, yükümlülük üstlenebilen, diğer kamu idareleri veya üçüncü şahıslarla ekonomik ilişkilere girebilen kapsama dahil her kamu idaresi bir kurumsal birimdir.
Kapsama dahil her kurumsal birim bir raporlama birimidir.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri bu Yönetmeliğin uygulanmasında tek bir raporlama birimi sayılır. Ancak, bu durum genel
bütçe kapsamındaki kamu idarelerinin her biri için ayrı raporlar veya
il ve muhasebe birimi düzeyinde raporlar hazırlanmasına engel değildir.
Mali tabloların hazırlanmasından sorumlu olanlar
Madde 114 — Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mali tabloları Bakanlıkça üretilir. Kapsama dahil diğer kamu idarelerinin muhasebe yetkilileri, mali tabloların belirlenen standartlara
uygun olarak hazırlanmasından ve belirlenen süreler içinde Bakanlığa gönderilmesinden; kurumların yöneticileri de bu hususları gözetmekten sorumludur. Kapsama dahil kamu idareleri kendi ihtiyaçları
için ayrıca mali tablolar hazırlayabilirler.
Mali tabloların konsolide edilmesi
Madde 115 — Kapsama dahil kamu idarelerinin hazırladıkları
mali tablolar Bakanlıkça konsolide edilir ve bu Yönetmeliğin 136 ncı
maddesinde belirtilen süreler içinde kamuoyuna sunulur. Konsolidasyon işlemi önce merkezi yönetim, yerel yönetimler ve sosyal güvenlik kurumları alt grupları bazında, daha sonra da genel yönetim
düzeyinde yapılır. Konsolidasyon sonucunda ortaya çıkan mali tablolar, kapsama dahil kamu idareleri arasındaki işlemlerden kaynaklanan karşılıklı borç ve alacak doğuran işlemler arındırıldıktan sonra
ilgili alt grupların veya genel yönetimin mali durumunu gösterir.
Mizanlar
Madde 116 — Kamu idarelerince, detaylı hesap planlarında yer
alan hesaplardan aylık mizan ve yıllık olarak geçici ve kesin mizanlar
düzenlenir (Örnek:3).
Mizan cetveli, yevmiye defteri ile yardımcı defterlerden yararlanılarak ayrıntılı olarak ve ana hesap bazında her ayın sonu itibarıy2013 | 449
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
la düzenlenir. Cetvelde; her hesabın borç ve alacak sütunlarındaki
tutarların, yevmiye ve yardımcı defterlerindeki borç ve alacak toplamlarına ve borç sütunu toplamı ile alacak sütunu toplamının birbirine eşit olması gerekir.
Dönem sonu işlemleri yapılmadan önce geçici mizan düzenlenir ve bunu takiben dönem sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri tamamlandıktan sonra kesin mizan düzenlenir. Kesin mizanda
faaliyet ve bütçe hesapları bakiye vermez.
Düzenlenecek temel mali tablolar
Madde 117 — Yönetmelik kapsamına dahil kamu idarelerince
aşağıda sayılan mali tablolar hazırlanır ve kamuoyunun bilgisine
sunulur.
a) Bilanço (Örnek: 4)
b) Faaliyet Sonuçları Tablosu (Örnek: 5)
c) Bütçe Uygulama Sonuçları Tablosu (Örnek: 6)
d) Nakit Akım Tablosu (Örnek: 7)
e) Mali Varlık ve Yükümlülükler Değişim Tablosu (Örnek: 8)
f) İç Borç Değişim Tablosu (Örnek: 9)
g) Dış Borç Değişim Tablosu (Örnek: 10)
h) Şarta Bağlı Varlık ve Yükümlülükler Tablosu (Örnek: 11)
i) Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 12)
j) Giderlerin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 13)
k) Giderlerin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 14)
l) Giderlerin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 15)
m) Bütçe Gelirlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 16)
n) Bütçe Giderlerinin Kurumsal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 17)
o) Bütçe Giderlerinin Fonksiyonel Sınıflandırılması Tablosu
(Örnek: 18)
p) Bütçe Giderlerinin Finansal Sınıflandırılması Tablosu (Örnek:
19)
r) Bütçe Giderlerinin Ekonomik Sınıflandırılması Tablosu (Örnek: 20)
s) Bütçe Giderleri ve Ödenekler Tablosu (Örnek: 21)
Kamu idarelerince üretilen mizanlar, yukarıda sayılan mali
tablolarla birlikte belirlenen sürelerde Bakanlığa gönderilir.
Yukarıda belirtilen ve şekilleri bu Yönetmelik ekinde yer alan
mali tabloların şekilleri üzerinde değişiklik yapmaya, kamu idareleri
itibarıyla türlerini belirlemeye veya ihtiyaç duyulması halinde yeni
450 | 2013
EKLER
mali tablolar oluşturmaya ve elektronik ortamda alınmasıyla ilgili
düzenlemeler yapmaya Bakanlık yetkilidir.
Bilanço
Madde 118 — Bilanço, genel yönetimin ve kapsama dahil her
bir kamu idaresinin belli bir tarihteki varlıklarını, yabancı kaynaklarını ve öz kaynaklarını gösteren tablodur. Kesin mizanda yer alan
hesapların borç kalanları bilançonun aktif hesaplarını, alacak kalanları da bilançonun pasif hesaplarını oluşturur. Aktif ve pasifi düzenleyici hesaplar bulundukları grupta eksi değer olarak gösterilir.
Bilançolar, bu Yönetmeliğin 8, 9, 10 ve 11 inci maddelerinde
belirlenen ilkelere uygun olarak hazırlanır ve sunulur. Bilançolar,
dönemler arasında karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son
üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Faaliyet sonuçları tablosu
Madde 119 — Faaliyet sonuçları tablosu, genel yönetimin ve
kapsama dahil her bir kamu idaresinin bir faaliyet döneminde elde
ettiği gelirleri, yaptığı giderleri, mali ve mali olmayan varlıkların yönetimi ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerinden kaynaklanan gelir
ve giderleri gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali
tablodur.
Faaliyet sonuçları tablosu, faaliyet dönemine ait gelir ve gider
hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve iskonto hesapları hesap
grubundaki hesaplardan üretilir.
Dönem net fazla veya açığının ne kadarının kur ve değer değişimleri farklarından kaynaklandığı ve bunların faaliyet sonucunu
nasıl etkilediği tablonun dipnotunda belirtilir.
Bütün gelir ve giderler, tahakkuk ettikleri dönemin faaliyet sonuçları tablosunda gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri
kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe uygulama sonuçları tablosu
Madde 120 — Bütçe uygulama sonuçları tablosu, kapsama dahil her bir kamu idaresinin bütçe uygulamaları sonucunda belirli raporlama dönemlerinde elde ettiği bütçe gelirleri ve yaptığı bütçe giderlerini gösteren ve bunlar hakkında detaylı bilgi sağlayan mali tablodur.
Bütçe uygulama sonuçları tablosu, bütçe gelir ve bütçe gider
hesapları hesap grupları ile bütçe gelirlerinden ret ve iade hesapları
hesap grubundaki hesaplardan üretilir. Bütçe yılının tamamına ilişkin
olarak düzenlenen tabloya mahsup dönemi işlemleri de dahil edilir.
2013 | 451
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak
üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Nakit akım tablosu
Madde 121 — Nakit akım tablosu, genel yönetimin ve kapsama
dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri itibarıyla
nakit ve nakit benzeri varlıklarının akışını gösteren tablodur. Nakit
benzeri varlıklar, hemen paraya dönüştürülebilen ve değer değişikliği oluşma ihtimali ihmal edilebilir ölçüde olan varlıklardır. Nakit
akım tablosu genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin dönem nakit tahsilatları ve ödemeleri, mali ve mali olmayan
varlıkları ile yükümlülüklerine ilişkin işlemlerden kaynaklanan nakit
akımlarını gösterir.
Nakit akım tablosunda, belirli bir dönem içinde nakit giriş ve
çıkışları ihtiyaca göre sınıflandırılmış olarak yer alır. Yabancı para
cinsinden olan nakit giriş ve çıkışları ilgili döviz kuru üzerinden ulusal para birimine çevrilip nakit akım tablosuna dahil edilir.
Nakit ve nakit benzeri varlıkların kullanımını gerektirmeyen
kazanç ve kayıplar, nakit dışı bağış ve yardımlar, takas ve trampa
gibi işlemler ile gelecekte nakit akımı yaratacak işlemler nakit akım
tablosuna dahil edilmez.
Nakit ve nakit benzeri varlıkları oluşturan unsurların dönem
başı ve dönem sonu mevcudu ile dönem içi değişim tutarı tablonun
dipnotlarında ayrıca gösterilir. Söz konusu değişim tutarının, nakit
akım tablosunun düzenlenmesi sonucu ortaya çıkan "Nakit Stokundaki Net Değişim" tutarına eşit olması gerekir.
Nakit akım tablosu; faaliyetlerden sağlanan nakit akımları, yatırımlardan sağlanan nakit akımları ve finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımları şeklinde bölümlenir.
a) Faaliyetlerden sağlanan nakit akımları
Faaliyetlerden sağlanan nakit akımları; faaliyet gelir ve giderlerinden kaynaklanan nakit giriş ve çıkışlarından oluşur. Ancak, maddi
duran varlıkların edinilmesi ve elden çıkarılması gibi işlemler sonucunda ortaya çıkan nakit akımları bu bölüme dahil edilmez.
b) Yatırımlardan sağlanan nakit akımları
Yatırımlardan sağlanan nakit akımları; varlık hesaplarına yansıtılan maddi duran varlık yatırımlarının üretim ve inşasına ilişkin
ödemeleri de kapsamak üzere, maddi ve maddi olmayan duran varlıkların elde edilmesinden kaynaklanan nakit çıkışları ile maddi ve
maddi olmayan duran varlıkların satışından kaynaklanan nakit girişlerinden oluşur.
452 | 2013
EKLER
c) Finansman faaliyetlerinden sağlanan nakit akımları
Finansman faaliyetlerine ilişkin nakit akımları;
1) Tahvil ve bono gibi kısa veya uzun vadeli borçlanma araçları
ihracı yoluyla veya diğer surette yapılan borçlanmalar karşılığı sağlanan nakit girişleri,
2) Borç ödemelerinden kaynaklanan nakit çıkışları,
3) Nakde eşdeğer varlık olarak nitelendirilenler ve alım-satım
amacıyla elde tutulanlar hariç olmak üzere; diğer kuruluşların borçlanma senetlerini veya hisse senedi gibi öz kaynak araçlarını veya
ortak girişimlerdeki ticari hakları elde etmek için yapılan nakdi ödemeler ve bunların satılmasından kaynaklanan nakit çıkış ve girişleri,
4) Üçüncü kişilere verilen nakdi borçlar ve nakit ön ödemeler
ile bunlardan yapılan tahsilatlardan kaynaklanan nakit çıkış ve girişlerinden,
oluşur.
Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak
üzere son üç raporlama dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde
hazırlanır.
Mali varlık ve yükümlülükler değişim tablosu
Madde 122 — Mali varlık ve yükümlülükler değişim tablosu,
genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri arasında mali varlıkları ve yükümlülüklerindeki
değişmeyi gösterir ve raporlama tarihi itibarıyla toplam mali varlıklar
ile toplam mali yükümlükler arasındaki farkı ifade eden net mali değeri ölçer. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
İç borç değişim tablosu
Madde 123 — İç borç değişim tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri arasında iç borç tutar ve bileşimindeki değişimleri vade yapısına göre
gösterir. İç borç değişim tablosu, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri
kapsayacak şekilde hazırlanır.
Dış borç değişim tablosu
Madde 124 — Dış borç değişim tablosu, genel yönetimin ve
kapsama dahil her bir kamu idaresinin belirli raporlama dönemleri
arasında dış borç tutar ve bileşimindeki değişimleri vade yapısına
göre gösterir. Dış borç değişim tablosu, dönemler arası karşılaştırma
yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
2013 | 453
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler tablosu
Madde 125 — Şarta bağlı varlık ve yükümlülükler tablosu, genel yönetimin ve kapsama dahil her bir kamu idaresinin, geçmişteki
bir olay dolayısıyla gelecekte belirli koşulların gerçekleşmesi halinde
kamu idaresi lehine veya aleyhine doğması muhtemel olan varlık
veya yükümlülükleri gösterir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma
yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Gelirlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu
Madde 126 — Kamu idarelerinin faaliyet gelirleri, gelirlerin
ekonomik sınıflandırılması tablosunda, detaylı hesap planlarındaki
sınıflamaya uygun olarak raporlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Giderlerin kurumsal sınıflandırılması tablosu
Madde 127 — Giderlerin kurumsal sınıflandırılması tablosu,
giderlerin kurumsal düzeyde ekonomik dağılımını gösteren mali tablodur. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak
üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde
hazırlanır.
Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu
Madde 128 — Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu,
genel yönetimin temel fonksiyonları esas alınarak hazırlanır. Giderlerin fonksiyonel sınıflandırılması tablosunda giderler; genel kamu
hizmetleri, savunma hizmetleri, kamu düzeni ve güvenlik hizmetleri,
ekonomik işler ve hizmetler, çevre koruma hizmetleri, konut ve toplum refahı hizmetleri, sağlık hizmetleri, eğlence, kültür ve din hizmetleri, eğitim hizmetleri ve sosyal yardım hizmetleri alt sınıflarına
ayrılır. Mali olmayan duran varlık edinimleri karşılığı yapılan ödemeler tabloda ayrıca gösterilir. Tablo, dönemler arası karşılaştırma
yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Giderlerin ekonomik sınıflandırılması tablosu
Madde 129 — Kamu idarelerinin faaliyet giderleri, giderlerin
ekonomik sınıflandırılması tablosunda, detaylı hesap planlarındaki
sınıflamaya uygun olarak raporlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç faaliyet dönemine ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe gelirlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu
Madde 130 — Kamu idarelerine ait bütçe gelirleri, bütçelerindeki sınıflandırmaya uygun olarak raporlanır. Bütçe gelirlerinin eko454 | 2013
EKLER
nomik sınıflandırılması tablosu, bütçe gelir hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası
karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin
verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe giderlerinin kurumsal sınıflandırılması tablosu
Madde 131 — Kamu idarelerine ait bütçe giderlerinin kurumsal
düzeyde ekonomik dağılımını gösteren mali tablodur. Bütçe giderlerinin kurumsal sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap
grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler
arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla
ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu
Madde 132 — Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması
tablosu, kamu idarelerinin temel fonksiyonları esas alınarak hazırlanır. Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosunda bütçe
giderleri; genel kamu hizmetleri, savunma hizmetleri, kamu düzeni
ve güvenlik hizmetleri, ekonomik işler ve hizmetler, çevre koruma
hizmetleri, konut ve toplum refahı hizmetleri, sağlık hizmetleri, eğlence, kültür ve din hizmetleri, eğitim hizmetleri ve sosyal yardım
hizmetleri alt sınıflarına ayrılır. Bütçe giderlerinin fonksiyonel sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma
yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe giderlerinin finansal sınıflandırılması tablosu
Madde 133 — Genel yönetime dahil kamu idarelerinin bütçe
giderlerinin hangi kaynaklardan finanse edildiği, bütçe giderlerinin
finansal sınıflandırılması tablosunda gösterilir. Bütçe giderlerinin
finansal sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası
karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali yıla ilişkin
verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu
Madde 134 — Kamu idarelerine ait bütçe giderleri, bütçelerindeki ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak raporlanır. Bütçe giderlerinin ekonomik sınıflandırılması tablosu, bütçe gider hesapları hesap grubundaki hesaplardan yararlanılarak hazırlanır. Tablo, dönemler arası karşılaştırma yapılabilmesini sağlamak üzere son üç mali
yıla ilişkin verileri kapsayacak şekilde hazırlanır.
Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu
2013 | 455
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Madde 135 — Bütçe giderleri ve ödenekler tablosu, yapılan
bütçe giderleri ile gelen ödenekler, ödeneklerden kullanılanlar ve
tenkis edilenler ile ödenek üstü harcamayı gösterecek şekilde bütçe
hesapları ana hesap grubundaki bütçe gider hesaplarından ve nazım
hesaplar ana hesap grubundaki ödenek hesaplarından yararlanılarak
hazırlanır.
Raporlama süreleri
Madde 136 — Mali tablolar; bu tablolarda yer alan bilgilerin,
gelecekteki olaylar ve sonuçları hakkında tahminlerin oluşturulması,
doğrulanması veya değiştirilmesine olanak sağlayacak şekilde ihtiyaca göre aylık, üç aylık ve yıllık olarak hazırlanır.
Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerine ait mali istatistikler, kamu idarelerince bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak
hazırlanan mali tablolardan Bakanlıkça üretilir ve aylık olarak yayımlanır. Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idarelere ait mali tablolardan üretilen mali istatistikler ile merkezi yönetim kapsamındaki
kamu idarelerine ait mali istatistikler Bakanlıkça konsolide edilerek,
genel yönetime ait mali istatistikler elde edilir ve üçer aylık dönemler
itibarıyla hem elektronik ortamda ve hem de basılı olarak yayımlanır.
Kamu idarelerine ait olarak bu Yönetmelik hükümleri uyarınca
üretilen mali tablolar ile mizanlar ayrıca, altı aylık ve yıllık dönemler
itibarıyla ilgili olduğu dönemi izleyen üç ay içerisinde Resmî Gazete’de yayımlanır.
Mali tabloların Bakanlığa gönderilmesi
Madde 137 — Genel yönetimin tüm gelir ve giderleri ile borç ve
malî imkânlarının tespitinin ve takibinin yapılabilmesi amacıyla, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, gelir ve gider tahminlerini, malî tablolarını, birbirleriyle olan borç ve alacak durumlarını, personel giderlerine ilişkin her türlü bilgi ve belgeleri, istenilmesi halinde belirlenen sürede Bakanlığa vermek zorundadır.
ALTINCI BÖLÜM
Muhasebe Politikalarında Değişiklikler ve Temel Yanlışlıklar
Muhasebe politikalarındaki değişiklikler
Madde 138 — Muhasebe politikaları, dönemden döneme tutarlı
bir şekilde uygulanır. Ancak bu politikalar, yeni düzenlemelerin gerektirmesi veya işlemlerin ve olayların daha sağlıklı sunulmasını sağlamak amacıyla değiştirilebilir.
Genel yönetim muhasebesinin uygulanmasına ilişkin ilkeler,
esaslar, kurallar ve raporlamaya ilişkin yeni uygulamaya konulacak
politikalar önceden uygulayıcılara ve kullanıcılara duyurulur ve de-
456 | 2013
EKLER
ğişikliklerin mevcut muhasebe politikaları ve raporlarını nasıl etkileyeceği açıklanır.
Muhasebe politikalarındaki değişiklikler Kurulca duyurulur.
Temel yanlışlıklar
Madde 139 — Temel yanlışlık, içinde bulunulan faaliyet döneminde fark edilen ve faaliyet sonuçları üzerindeki önemli etkisi dolayısıyla geçmiş dönemlerde yayımlanmış olan mali tabloların güvenilirliğini etkileyen yanlışlıklardır. Önceki dönemlerle ilgili süregelen
herhangi bir temel yanlışlık, faaliyet sonuçlarının yeni dönem açılış
kayıtlarında düzeltilir. Karşılaştırmalı bilgiler, eğer yanlışlık açıklamaya değecek kadar önemli görülürse düzeltilir ve aşağıdaki hususlar ayrıca açıklanır:
a) Temel yanlışlıkların niteliği,
b) İçinde bulunulan faaliyet dönemi ve geçmiş faaliyet dönemleri için yapılan düzeltmeler,
c) Karşılaştırmalı mali tablolarda yer alan önceki faaliyet dönemlerine ilişkin düzeltilmiş tutarlar,
d) Düzeltmenin karşılaştırmalı bilgiyi içerecek şekilde yapıldığına ilişkin hususlar.
Uluslararası genel yönetim muhasebesi standartlarının uyarlanması
Madde 140 — Geliştirilen uluslararası genel yönetim muhasebesi standartlarının ilk defa uygulanacak olması veya mevcut bir
standardın değiştirilerek uygulanacak olması durumunda; gerekli
hazırlıkların yapılabilmesi için, uygulamaya ne zaman başlanılacağı
önceden Kurulca duyurulur ve gerekli görülmesi halinde bir geçiş
dönemi belirlenir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Dönemi ve Dönem Sonu İşlemleri
Muhasebe dönemi ve mahsup dönemi
Madde 141 — Kamu idarelerine ait gelir ve giderler tahakkuk
ettirildikleri mali yılın hesaplarında gösterilir. Bütçe gelirleri tahsil
edildiği, bütçe giderleri ise ödendiği yılda muhasebeleştirilir. Hesaplar mali yıl esasına göre tutulur. Mali yılın bitimine kadar fiilen yapılmış olan ödemelerden mahsup edilememiş olanların mahsup işlemleri, ödenekleri saklı tutulmak suretiyle, mali yılın bitimini izleyen bir ay içinde yapılabilir. Zorunlu hallerde bu süre, Bakanlık tarafından bütçe giderleri için bir ay, diğer işlemlerde ise beş ayı geçmemek üzere uzatılabilir.
Dönem sonu işlemleri
2013 | 457
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Madde 142 — Geçici mizanın çıkarılmasından sonra dönem
sonu işlemleri yapılır. Dönem sonu işlemleri;
a) Bütçe gelir ve bütçe gider hesapları hesap grupları ile bütçe
gelirlerinden ret ve iade hesapları hesap grubunda yer alan hesapların bütçe uygulama sonuçları hesabıyla karşılaştırılıp bütçe uygulama
sonucunun belirlenmesi,
b) Kullanılmayan ödeneklerin iptal edilmesi veya mahsup dönemine aktarılması,
c) Yeniden değerlemeye tabi tutulacak varlıkların değerlemeye
tabi tutulması,
d) Amortismana tabi varlıklar için amortisman hesaplanması,
e) Muhasebe birimlerince izlenen varlıkların sayılması ve gerekli tutanakların düzenlenmesi,
f) Gelir ve gider hesapları hesap grupları ile indirim, iade ve
iskonto hesapları hesap grubunda yer alan hesapların faaliyet sonuçları hesabıyla karşılaştırılıp faaliyet sonucunun belirlenmesi,
ve benzeri işlemlerdir.
Muhasebe döneminin kapatılması
Madde 143 — Her faaliyet döneminin sonunda, muhasebe yetkilileri, dönem sonu işlemlerini yaparak yeni faaliyet döneminin açılış kaydına esas alınacak kesin mizanı çıkarır. Faaliyet hesaplarında
kayıtlı gelir ve giderler karşılaştırılarak faaliyet sonucu tespit edilir.
Faaliyet sonucu da öz kaynaklar hesap grubundaki dönem faaliyet
sonuçları hesaplarından ilgili olanına aktarılarak faaliyet hesapları
kapatılır. Hazırlanan kesin mizanda borç ve alacak kalanı veren hesaplar yeni muhasebe döneminin açılış kaydına esas teşkil eder.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Yöneticilerin Sorumluluğu, Görevlilerin Nitelikleri, Muhasebe
Sisteminin Denetlenmesi
Yöneticilerin sorumluluğu
Madde 144 — Yönetim ve raporlama amaçlarına uygun ve etkin bir muhasebe sisteminin oluşturulmasını sağlamak üzere muhasebe birimlerinin ve kamu idarelerinin yöneticileri;
a) İşlemlerin sistemli olarak ve zamanında muhasebeleştirilmesini sağlayan etkin bir kayıt sisteminin oluşturulması,
b) Bütün gider ve gelir işlemlerinin hesaplara aynı yöntemle
kaydedilmesi,
c) Net olarak tanımlanmış kavramlar ve belgelere dayalı bir
muhasebeleştirme sürecinin kurulması,
d) Mali raporlar ve tabloların düzenli olarak hazırlanması,
458 | 2013
EKLER
e) Bütçe ödeneklerinin her aşamada kaydı ve kullanımını izleyecek bir sistemin oluşturulması,
f) Mali raporların dipnotlarında muhasebe politikalarının belirtilmesi ve bilgilerin doğru yorumlanmasını sağlayacak yeterli detayda açıklamaların yer alması,
g) Borçlar ve diğer mali yükümlülükler ile ileride yükümlülük
doğurabilecek taahhüt ve garantilerin kaydı, izlenmesi ve kamuoyuna açıklanması,
konularında gerekli tedbirleri alır.
Muhasebe memurlarının nitelikleri, sorumlulukları ve eğitimleri
Madde 145 — Kamu idarelerinde mali işlemlerin kaydı, mali
raporların hazırlanması ve birleştirilmesi görevlerini yürütecek memurların muhasebe ve mali raporlama konularında bilgili olması ve
her türlü müdahaleden bağımsız çalışması esastır. Bu görevleri yürütecek olan memurlar muhasebe kayıtlarının belirlenen standartlara ve
yöntemlere uygun olarak ve zamanında yapılmasından sorumludur.
Yönetmelikte belirlenen görevleri kamu idarelerinde yürütecek
memurlara, bilgi ve becerilerinin arttırılması için, gerekli ve yeterli
eğitim verilir. Bu eğitimler belirli aralıklarla tekrarlanarak memurların bilgi ve becerilerinin güncel kalması sağlanır.
Muhasebe sistemleri ve raporların standartlara uygunluğunun denetlenmesi
Madde 146 — Kapsama dahil tüm kamu idarelerinin muhasebe
işlemlerinin ve hazırlanan raporların bu Yönetmelikte belirtilen esaslar ile genel kabul görmüş uluslararası muhasebe ilkelerine uygun
olarak yapılıp yapılmadığı Bakanlık tarafından denetlenebilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Diğer Hükümler
Tereddütlerin giderilmesi
Madde 147 — Bu Yönetmeliğin uygulanması sırasında doğacak
tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 148 — 16/10/2003 tarihli ve 2003/6334 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Muhasebesi Genel Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 — Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce
kapsama dahil kamu idarelerine ait olan varlıklar ve yabancı kaynaklardan envanter ve değerlemesi yapılamadığından muhasebe kayıtlarına alınamamış olanların kayıtlara alınmasına ilişkin esas, usul ve
süreler Bakanlıkça belirlenir.
2013 | 459
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Geçici Madde 2 — 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol
Kanunu kapsamındaki kamu idarelerinde kurulmuş döner sermaye
işletmeleri, tasfiye edilinceye kadar bu Yönetmeliğin sadece bütçe
işlemlerinin muhasebeleştirilmesi, raporlanması ve hesapların konsolidasyonuna ilişkin hükümlerine tabidir.
Yürürlük
Madde 149 — Sayıştayın da görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmelik, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 150 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
460 | 2013
EKLER
MAHALLİ İDARELER HARCAMA
BELGELERİ YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç ve kapsam
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, mahalli idarelerde
malî işlemlerin gerçekleştirilmesi ve muhasebeleştirilmesi kapsamında, harcamalarda ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri ve
bunlardan bu Yönetmelikte düzenlenmesi gerekenlerin şekil ve türlerini belirlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 33 üncü maddesi ile
26/5/2005 tarihli ve 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanununun
18 inci maddesi hükümlerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bağlı idare: Belediyelere ve il özel idarelerine bağlı, ayrı bütçeli ve kanunla kurulan, kamu tüzel kişiliğini haiz su ve kanalizasyon, otobüs, ulaştırma ve benzeri hizmetleri yürüten idareleri,
b) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını,
c) Belediye: 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanunu ile
10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu kapsamında olan belediyeleri,
ç) Birlik: 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri Kanunu kapsamında olan mahalli idare birliklerini,
d) Fatura: İş, mal veya hizmet alımlarında, işin, malın veya
hizmetin özelliğine veya alımın yapıldığı yere göre düzenlenmesi
gereken belgelerden;
1) Faturayı,
2) Fatura yerine geçen belgelerden serbest meslek makbuzu, gider pusulası, müstahsil makbuzu, giriş ve yolcu taşıma biletleri ile
Uluslararası Hava Taşıyıcıları Birliği üyesi şirketlerce düzenlenen
elektronik yolcu biletlerini, akaryakıt pompalarına bağlı ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişini,
2013 | 461
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3) Kanunen yukarıdaki belgeleri düzenlemek zorunda olmayanlardan alınan Yönetmelik eki Harcama Pusulasını (Örnek: 1),
4) 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirlenen asgari bilgileri taşıyan alındıyı,
5) Yurtdışında yapılan iş ve hizmet alımları ile mal alım bedellerinin ödenmesinde ise, yerel teamüle uygun olarak düzenlenen ve
birim amiri veya ilgili mevzuatında belirtilen yetkililerce onaylı tercümeleri ekli fatura veya benzeri belgeleri,
e) Harcama Talimatı: Kamu ihale mevzuatına tabi olmayan bir
giderin idare adına geçici veya kesin olarak ödenebilmesi için giderin
konusunu, gerekçesini, yapılacak iş veya hizmetin süresini, tutarını,
kullanılabilir ödeneğini, tertibini, gerçekleştirme usulü ile gerçekleştirmeyle görevli olanlara ilişkin bilgileri gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi (Örnek: 2),
f) İl özel idaresi: 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi
Kanununa tabi idareleri,
g) Mahalli İdare: Belediye, il özel idaresi, bunlara bağlı idareler
ile mahalli idare birliklerini,
ğ) Onay Belgesi: İhale usulüyle yapılacak alımlarda, kamu ihale
mevzuatında standart form olarak belirlenen ihale onay belgelerini;
doğrudan temin suretiyle veya kamu ihale mevzuatında belirtilen
istisnai alımlarda ise alım konusu işin nev’i, niteliği, varsa proje numarası, miktarı, gereken hallerde yaklaşık maliyeti, kullanılabilir
ödeneği ve tertibi, alımda uygulanacak usulü, avans ve fiyat farkı
verilecekse şartlarını gösteren ve harcama yetkilisinin imzasını taşıyan belgeyi,
h) Ödeme Belgesi: Mahalli idarelerce, bütçeden yapılacak kesin
ödemeler için düzenlenen 10/3/2006 tarihli ve 26104 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliğinin ekinde yer alan Ödeme Emri Belgesini; ön ödeme suretiyle
yapılacak ödemelerde ise anılan Yönetmelik eki Muhasebe İşlem Fişini,
ı) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı: Doğrudan temin usulüyle
ihale komisyonu kurulmadan yapılacak alımlarda; alımı yapmakla
görevlendirilen kişi veya kişilerce yapılan piyasa fiyat araştırması
sonucunda alınan teklifleri, uygun görülen fiyat ile yükleniciyi gösteren ve söz konusu kişi veya kişilerce imzalanan tutanağı (Örnek: 3)
ifade eder.
462 | 2013
EKLER
İKİNCİ BÖLÜM
Kullanılacak Belgeler
Ödeme belgeleri ve bağlanacak kanıtlayıcı belgeler
MADDE 4 – (1) Ödeme belgesi en az üç nüsha düzenlenir. İlk
nüshası bu Yönetmelikte belirtilen eki kanıtlayıcı belgeler ile birlikte
istendiğinde Sayıştaya gönderilmek, ikinci nüshası ise saklanmak
üzere muhasebe birimine verilir. Üçüncü nüsha da harcama biriminde muhafaza edilir.
(2) Kanıtlayıcı belgeler, kamu harcamalarının belirlenmiş usul
ve esaslara uygun olarak yapıldığına ve gerçekleştirildiğine ilişkin,
görevlendirilmiş kişi veya komisyonlarca düzenlenip onaylanan belgelerdir. Kesin veya ön ödeme şeklinde yapılacak kamu harcamalarında ödeme belgesi olarak bağlanacak kanıtlayıcı belgeler aşağıda
belirtilmiştir.
a) Kesin ödemelerde; bütçeden nakden veya mahsuben yapılacak kesin ödemelerde Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ekindeki Ödeme Emri Belgesine harcamanın çeşidine göre bu
Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler kanıtlayıcı belge
olarak eklenir.
b) Ön ödemelerde;
1) Avans veya kredi suretiyle yapılacak ön ödemelerde; harcama talimatı, ihale mevzuatına göre yapılacak alımlarda onay belgesi,
2) Mevzuatları gereği yüklenicilere verilecek avanslarda; onay
belgesi, avans teminatına ilişkin alındının onaylı örneği, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği ekindeki Muhasebe İşlem Fişine kanıtlayıcı belge olarak eklenir.
(3) Ödeme belgesinin birinci nüshasına, kanıtlayıcı belgelerin
aslı veya yasal bir sebeple aslı temin edilemeyenlerin onaylı suretleri
eklenir. Fatura ve taşınır işlem fişinin asıllarının eklenmesi esastır.
Ancak, kaybolma, yırtılma, yanma gibi mücbir sebeplerle aslının temin edilemediği hallerde, fatura ve/veya taşınır işlem fişinin onaylı
örnekleri eklenmek suretiyle ödeme yapılabilir. Onaylı suretlerin,
onaylayan ilgili birim yetkilisinin adı, soyadı, unvanı, imzası ve resmi
mühür ile onay tarihini taşıması gerekir.
(4) Elektronik ortamda oluşturulan ortak bir veri tabanından
yararlanmak suretiyle yapılacak harcamalarda, veri giriş işlemleri
gerçekleştirme görevi sayıldığından, ödeme belgesine ayrıca bu veriler kanıtlayıcı belge olarak eklenmez.
(5) Üçüncü ve dördüncü fıkraların uygulanmasında Maliye Bakanlığınca merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen usul ve esaslara uyulur.
Taahhüt dosyası
MADDE 5 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak
her türlü mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin ödemelerde;
2013 | 463
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
onay belgesi, ihale komisyonu kararı, 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesine göre doğrudan temin usulüyle ihale komisyonu kurulmadan yapılan alımlarda piyasa fiyat araştırması tutanağı
(Örnek: 3) veya söz konusu maddenin (a), (b) ve (c) bentleri kapsamında tek kaynaktan yapılan alımlara ilişkin olarak ihale mevzuatında belirlenen standart form, sözleşme yapılması halinde sözleşme ve
Maliye Bakanlığınca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri
için belirlenen diğer belgeleri kapsayan taahhüt dosyası, ödemeden
önce veya ilk hakedişle birlikte biri asıl diğeri onaylı suret olmak üzere iki nüsha yada taahhüt olunan işin bedeli bir defada tahakkuk ettirildiği takdirde bir nüsha olarak muhasebe yetkilisine verilir.
(2) Taahhüt dosyasının asıl nüshası, ödeme emri belgesinin birinci nüshasına eklenir. Ancak, mal ve hizmet alımları ile yapım işi
bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, diğer
ödemelerde bu Yönetmeliğin ilgili maddesinde sayılan belgelerden
taahhüt dosyası dışındaki belgeler eklenir. Taahhüt dosyasının onaylı
sureti ise, bir defadan fazla tahakkuk ettirilen hakediş ödemelerinin
kontrolü için muhasebe biriminde saklanır.
Hakediş raporu
MADDE 6 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılacak
yapım işleri ile hizmet alımlarında, sözleşme ve/veya şartname hükümlerine göre yerine getirilen taahhütlerin bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen hakediş raporları düzenlenir.
a) Yapım İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 4): Bu rapor, yapım işlerinde yükleniciye ödenecek ara ve kesin hakediş tutarının hesaplanmasına esas olan belgelerden oluşur. Yapım türüne göre ilgili sayfaları ve gerekli görülen diğer belgeler düzenlenerek yüklenici ve
yapı denetim elemanlarınca imzalanır, yetkili makamca onaylanır.
b) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5): Bu rapor, hizmet
işlerinde yükleniciye ödenecek ara ve kesin hakediş tutarının hesaplanmasına esas olan belgelerden oluşur. Hizmet türüne ve işin özelliğine göre yalnızca ilgili sayfaları ve gerekli görülen diğer belgeler
düzenlenerek yüklenici ve kontrol elemanlarınca imzalanır, yetkili
makamca onaylanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Ödeme Yapılacak Kişiler
Ödemenin kimlere yapılacağı
MADDE 7 – (1) Ödeme; gerçek kişilerde alacaklıya veya duruma göre vekiline, velisine, vasisine veya mutemedine; alacaklının
ölümü halinde varislere; tüzel kişilerde ise kanuni temsilcilerine veya
bunların tayin ettikleri vekillere; kayyım tayinini gerektiren durumlarda kayyıma yapılır.
(2) Ödemenin yapılacağı kişi aşağıda belirtilen belgelere göre
tespit edilir:
464 | 2013
EKLER
a) Vekillere yapılacak ödemelerde, vekilin alacaklı adına tahsile
yetkili olduğuna ilişkin noterce düzenlenmiş vekaletname aslı veya
bunun noterce onaylanmış örneği.
b) Velilere yapılacak ödemelerde, veli ve çocukların nüfus cüzdanlarının onaylı suretleri; mahkemece tayin edilmiş velilere yapılacak ödemelerde mahkeme ilamı.
c) Vasilere yapılacak ödemelerde, vasi tayinine ilişkin mahkeme
ilamı.
ç) Varislere yapılacak ödemelerde, veraset ilamı.
d) Tüzel kişilerin alacaklarının kanuni temsilcilerine ödenmesinde, noterce onaylı imza sirküleri ile ilgilinin tahsile yetkili olduğunu gösteren belge; bunların tayin ettikleri vekillere yapılacak ödemelerde ise, sadece noterce düzenlenmiş vekaletname;
e) Kayyımlara yapılacak ödemelerde, kayyım tayinine ilişkin
mahkeme ilamı.
f) Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere alındı karşılığı yapılacak ödemelerde, dairesince verilmiş, ilgilinin tatbiki imzasını içeren yetki belgesi.
g) Herhangi bir alacağı temellük eden kişilere yapılacak ödemelerde, noterce onaylanmış alacak temliknamesi.
ğ) Mahalli idare personelinin aylık, ücret ve düzenli olarak yapılan benzeri alacaklarının, harcama yetkililerince yazılı olarak görevlendirilen mutemetlere ödenmesinde, Mutemet Görevlendirme Yazısı
(Örnek: 6).
h) Mahalli idare personelinin yolluk, tedavi gideri ve benzeri
münferit alacakları ile mahalli idare personeli olmayan kişilerin hizmetleri karşılığı gerçekleşen yolluk, ders ücreti, huzur ücreti, konferans ücreti ve benzeri alacaklarının mutemetlerine ödenmesinde, her
ödemeyle ilgili Şahsi Mutemet Dilekçesi (Örnek: 7).
ı) Alacakların hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılması
suretiyle ödenmesinde; alacaklının, harcama birimince onaylanmış
yazılı talebi (Hak sahipleri tarafından düzenlenen fatura üzerinde
alacaklının banka hesap numarasının yer alması halinde ayrıca yazılı
talepleri aranmaz).
(3) Yukarıda sayılan belgelerden, (a), (b), (c), (ç), (d), ve (e)
bentlerinde belirtilenler Vekaletname/İlam Kayıt Defterine (Örnek: 8)
kaydedilerek muhasebe biriminde açılacak dosyada saklanır. İlgilinin
durumu, her ödemeden önce kontrol edildikten sonra ödeme yapılır.
Resmi kurum ve kuruluşların alacaklarının tahsili için görevlendirilenlere dairesince verilmiş yetki belgesi dışında, ödeme yapılacak
kişileri belirleyen diğer belgeler ödeme belgesinin birinci nüshasına
eklenir.
(4) Bünyesinde tedavi kurumu bulunan mahalli idarelerin muhasebe birimlerince, tedavi bedeli karşılığı tahsil edilen paralardan
iadesi gereken tutarların çeşitli nedenlerle hastaya ödenememesi ha2013 | 465
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
linde ödeme, tedavi bedelinin tahsili sırasında düzenlenen alındıda
hasta dışında kimliği belirtilen diğer kişilere yapılır. Bu durumda
ayrıca vekaletname aranmaz. Ödeme yapılan kişilerin onaylı kimlik
örnekleri ödeme belgesine eklenir.
(5) Mahalli İdarelerin aleyhine sonuçlanan davalarla ilgili olarak karşı taraf lehine hükme bağlanan mahkeme masrafları ve avukatlık ücretinin ibraz olunan ilamda adı yazılı taraf vekillerine ödenmesinde de vekaletname aranmaz.
(6) Vekaletten veya temsilden azledilenler, azledenler tarafından muhasebe birimine yazılı olarak bildirilir. Vekalet veya temsilden azletme yazıları geldiğinde, Vekaletname/İlam Kayıt Defterinin
açıklamalar sütununa bu husus kaydedilerek, vekaletnamenin üzerine vekaletten azil yazısının tarih ve numarası yazılır.
(7) Mahalli idare personelinin aylık, ücret ve düzenli olarak yapılan benzeri alacaklarının mutemetlere ödenmesine ilişkin görevlendirme yazıları, malî yılın ilk ayında ödeme belgesi ile birlikte muhasebe birimine verilir. Mutemet değişikliği halinde yeni mutemet
ayrı bir görevlendirme yazısı ile muhasebe birimine bildirilir. Görevlendirme yazıları, muhasebe biriminde açılacak dosyalarda saklanır.
İKİNCİ KISIM
Harcamanın Çeşidine Göre Aranacak Belgeler
BİRİNCİ BÖLÜM
Personel Giderleri
Aylıklar
MADDE 8 – (1) Aylık ve aylıkla birlikte ödenen hakedişler için
Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ve Personel Bildirimi (Örnek: 10) ile duruma göre ödemenin yapıldığı ilk aya ait ödeme belgesine aşağıda
belirtilen belgeler eklenir.
a) İlk atamalarda, atama onayı ve işe başlama yazısı,
b) Naklen atamalarda, atama onayı, işe başlama yazısı ve Personel Nakil Bildirimi (Örnek:11),
c) Terfilerde, terfi onayı (Otomatik olarak yapılan kademe ilerlemelerinde terfi onayı aranmaz.),
ç) Görevden uzaklaştırmalarda, yetkili makamın onayı veya
yazısı,
d) Görevden uzaklaştırılmış olanların göreve iadelerinde, yetkili makamın onayı ve göreve başlama yazısı,
e) Görevden uzaklaştırılmış olanların açıkta kaldıkları sürelere
ait aylıklarının ödenmesinde, harcama talimatı,
f) Ücretli vekaletlerde, vekalet onayı ve işe başlama yazısı,
g) İkinci görev ödemelerinde, ikinci görev onayı ve işe başlama
yazısı,
466 | 2013
EKLER
ğ) Aylıksız izin ve askerlik dönüşü yeniden işe başlamalarda,
işe başlama yazısı.
(2) Malî yılın ilk ayına ait ödemelerde, personelin kıdem aylığına esas hizmet sürelerini gösteren insan kaynakları birimince onaylı
listenin ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Diğer aylarda ise durumunda değişiklik olanların listesi ödeme belgesine eklenir.
Zam, tazminat ve benzeri ödemeler
MADDE 9 – (1) Mahalli idare personeline mevzuatları gereği
yapılacak zam, tazminat ve benzeri ödemelerde aşağıda belirtilen
belgeler ödeme belgesine eklenir.
(2) Yabancı dil tazminatı verilebilmesi için, yabancı dil sınav
sonuç belgesi; gördükleri öğrenim nedeniyle yabancı dil bilgisinin
tespitine gerek görülmeyenlerde ise insan kaynakları biriminin yazısının her malî yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
(3) Aylıklarla birlikte ödenen tazminatlar Aylık Bordrosunda;
aylıklarla ödenmeyen tazminatlar ise Çeşitli Ödemeler Bordrosunda
(Örnek: 12) gösterilir.
(4) İş riski, iş güçlüğü, malî sorumluluk tazminatı ve eleman
teminindeki güçlük zammı ile özel hizmet tazminatlarına ilişkin ana
cetvel ve dağılım listelerinin, mali hizmetler birimince onaylandığı
ayı izleyen aya ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Ödenekler
MADDE 10 – (1) İlgili mevzuatı uyarınca verilecek ödeneklerde; ödeneğin alınacağı kurumdan aylık alanların ödenekleri Aylık
Bordrosu (Örnek: 9) ile, aylık almayanların ödenekleri ise Çeşitli
Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ile ödenir.
Sosyal yardımlar
MADDE 11 – (1) Personele yapılacak sosyal yardım ödemelerinde, ödemenin çeşidine göre aşağıda belirtilen belgeler aranır.
a) Evlenme Yardımı: Aile cüzdanının dairesince onaylı örneği
veya nüfus kayıt örneği ödeme belgesine eklenir.
b) Aile Yardımı: Aylıklarla birlikte ödenen bu yardım, personelin ilk işe girişinde alınacak Aile Yardımı Bildirimine (Örnek: 13 )
dayanılarak ödenir. Bu bildirim, personelin aile yardımından yararlanan eş veya çocuk durumunda meydana gelen değişiklikler ile yer
değiştirme suretiyle atama halinde yenilenir. Bildirimler, ödeme belgesinin ilk nüshasına eklenir.
c) Doğum Yardımı: Doğum olayının meydana geldiği yeri ve
tarihi belirten ilgilinin dilekçesi ödeme belgesine eklenir.
ç) Ölüm Yardımı: Ölüm olayının meydana geldiği yeri ve tarihi
belirten ilgilinin dilekçesi ödeme belgesine eklenir. Normal süresinde
ölü olarak doğan çocuklar için ödenecek ölüm yardımında, buna ilişkin raporun da aranması gerekir.
2013 | 467
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
d) Giyecek Yardımı: Nakden verilmesi gereken giyecek yardımı
veya dikiş bedeli ödemelerinde;
1) İlgili mevzuatında belirtilen yetkili makamın onayı,
2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12),
3) Ödemenin miktarını gösteren yetkili makamların kararı
ödeme belgesine eklenir.
Ek çalışma karşılıkları
MADDE 12 – (1) Ek ders ve fazla çalışma ücretleri ile huzur
hakkı ve toplantı ücretleri, konferans ücretleri ve diğer ek çalışma
ücretlerinin ödenmesinde, Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ile
birlikte duruma göre aşağıdaki belgeler ödeme belgesine eklenir.
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu veya ilgili mevzuatı
uyarınca; kurs, seminer ve hizmet içi eğitim gibi faaliyetlerde ders
vermekle görevlendirilenlere ödenecek ek ders ücretlerinde;
1) Görevlendirme onayı,
2) Ek Ders Ücreti Çizelgesi (Örnek: 14 ).
b) Fazla çalışma ücretlerinin ödenmesinde;
1) Saat başına ödenecek fazla çalışma ücretini gösterir onay,
2) Fazla çalışma yapan personel ile çalışılan gün ve süreleri gösterir çizelge.
c) Komisyon ve kurul üyelerinin huzur hakkı ve toplantı ücretlerinin ödenmesinde;
1) İlgili mevzuatında belirtilmeyenler için ödenecek miktarın
tespitine ilişkin yetkili makamın onay veya yazısı,
2) Üyelerin ad-soyadlarını ve katıldıkları toplantı sayısını gösterir yetkili makamca onaylı liste.
ç) Konferans ücretlerinin ödenmesinde;
1) Verilecek konferansın sayısını ve her bir konferans için verilecek ücreti gösterir Harcama talimatı,
2) Konferansın verildiğine ilişkin ilgili dairenin yazısı.
(2) Yukarıda (a), (b) ve (c) bentlerinde belirtilen ve süreklilik arz
eden durumlarda, sözü edilen onay mali yılın ilk ödeme belgesine,
değişiklik olması halinde ise değişikliği takip eden ilk ödeme belgesine eklenir.
Ödül ve ikramiyeler
MADDE 13 – (1) Personele verilecek ödül ve ikramiyelerin
ödenmesinde Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek :12) ile birlikte, aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir.
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca emsallerine göre başarılı görev yapan devlet memurlarına verilecek
ödüllerde; İçişleri Bakanı onayı, ilave olarak birer aylık daha ödül
verilmesi gereken hallerde Başbakan onayı,
468 | 2013
EKLER
b) İlgili mevzuatı gereği personele verilecek ödül ve ikramiyelerin ödenmesinde; ilgili mevzuatında belirtilen yetkili makam onayı
veya kararı.
Sözleşmeli personel ücretleri
MADDE 14 – (1) Sözleşmeli olarak istihdam edilen personel ücretlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine
eklenir.
a) Aylık Bordrosu (Örnek: 9) ve Personel Bildirimi (Örnek: 10),
b) İşe başlama yazısı,
c) Meclis kararı,
ç) Sözleşme.
(2) Sözleşmeli personele, sözleşmelerine göre ödenecek tazminat, sosyal yardım, ek çalışma ve diğer ödemelerde, ödemenin çeşidine göre bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır.
(3) 5393 sayılı Belediye Kanununun 49 uncu maddesinin 4 üncü
fıkrası gereğince yapılacak kısmi zamanlı sözleşmeli personel ücretlerinin ödenmesinde;
a) Meclis kararı,
b) Sözleşme,
c) Aylık Bordrosu veya fatura
ödeme belgesine eklenir.
(4) Meclis kararı, sözleşme ve işe başlama yazısının malî yılın
ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenir.
İşçi ücretleri
MADDE 15 – (1) 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu
kapsamına giren işlerde çalışan işçilere ücret ve ücretle birlikte her ay
yapılacak ödemelerde ödemenin türüne göre aşağıdaki belgeler aranır.
a) Ücret ödemelerinde;
1) Personel Bildirimi (Örnek: 10),
2) İlk işe başlama, yer değiştirme ve terfilerde, İşçi Hareketleri
Onayı (Örnek: 15),
3) İşçi Ücret Bordrosu (Örnek: 16)
ödeme belgesine eklenir.
b) Evlenme, doğum ve ölüm yardımı ödemelerinde; bu Yönetmeliğin 11 nci maddesinde belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir.
c) Giyecek yardımı ödemelerinde; nakden yapılacak ödemelerde Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12) ödeme belgesine eklenir.
ç) Kıdem tazminatı ödemelerinde;
1) Harcama talimatı,
2) Hizmet cetveli,
2013 | 469
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
3) Kıdem tazminatının hesaplanmasını gösteren belge,
4) Askerlik borçlanması varsa buna ilişkin belge,
5) Daha önce çalıştığı yerlerden ayrılırken kıdem tazminatı alıp
almadığını gösterir belge,
6) Emekliye ayrılanlarda, Sosyal Güvenlik Kurumundan alınacak emekliliği hakettiğine ilişkin belge
ödeme belgesine eklenir.
d) İhbar tazminatı ödemelerinde;
1) Harcama talimatı,
2) Hizmet cetveli,
3) İhbar tazminatının hesaplanmasını gösteren belge
ödeme belgesine eklenir.
(2) İşçilerin fazla çalışma, ulusal bayram ve hafta tatili, genel tatil ile yıllık izin ücretlerinin ödenmesinde, ayrıca buna ilişkin onayın
da aranması gerekir.
(3) Sendikalarla yapılan toplu sözleşmenin onaylı iki nüshası,
yapılacak ödemelere esas olmak üzere dönem başında muhasebe
birimine verilir. Toplu sözleşmenin bir nüshası ilk ödemeye ilişkin
ödeme emri belgesinin birinci nüshasına eklenir.
Geçici personel giderleri
MADDE 16 – (1) Geçici personel giderlerinin ödenmesinde
aşağıdaki belgeler aranır.
a) 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin
birinci fıkrasının (c) bendi veya özel mevzuatları gereğince sayım,
anket, kamuoyu yoklaması, araştırma ve benzeri geçici hizmetlerde
istihdam edilen kısmi zamanlı çalışanların ücretleri ile aday çırak,
çırak ve stajyer öğrencilerin ücretlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12),
3) Gereken hallerde puantaj cetveli
ödeme belgesine eklenir.
b) 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu uyarınca sigorta primlerinin ödenmesinde;
1) Aylık Sigorta Primleri Bildirgesi,
2) Aday çırak, çırak veya öğrencilerin onaylı listesi
ödeme belgesine eklenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Tedavi ve Cenaze Giderleri
Tedavi giderleri
MADDE 17 – (1) Eczanelere, resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına ve personele yapılacak ilaç ve ilaç mahiyetinde olmayan
ve tedavi amacıyla kullanılan çeşitli protez ve ortez, cihaz ve malze470 | 2013
EKLER
me bedelleri ile hizmet giderlerinin ödenmesinde aranacak kanıtlayıcı
belgeler olarak;
a) Eczanelere yapılacak ödemelerde;
1) Hastanın sevkine ilişkin belge,
2) İlaç fiyat kupürlerinin ve barkod diyagramının yapıştırılmış
olduğu reçete,
3) Reçetelerin kişi bazında dökümünü gösteren liste (Fatura
üzerinde döküm yapıldığı takdirde ayrıca liste düzenlenmez.),
4) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
b) Personel tarafından karşılanan tedavi giderlerinin kendilerine ödenmesinde;
1) Hastanın sevkine ilişkin belge,
2) İlaç veya tıbbi malzemeye ilişkin reçete (İlaç bedellerinin
ödenmesinde fiyat kupürlerinin ve barkod diyagramının reçeteye
yapıştırılması zorunludur.),
3) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
c) Resmi ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarına yapılacak ödemelerde;
1) Hastanın sevkine ilişkin belge,
2) Fatura (Birden fazla kişinin tedavi giderinin aynı faturada
gösterilmesi halinde, yapılan tetkik ve tedavinin kişi bazında dökümünü gösteren onaylı bir listesi de aranır.),
3) Yatan hastalar için hasta çıkış özeti (epikriz)
ödeme belgesine eklenir.
(2) Eczane ile her malî yılda yapılan anlaşmanın bir örneği ilk
ödeme belgesi ile birlikte muhasebe birimine verilir ve muhasebe
birimince açılacak dosyada saklanır.
(3) Yurtdışından getirtilen ilaç bedellerinin ödenmesinde faturanın temin edilememesi halinde fiyat kupürleri esas alınır, bunlar
yok ise Sağlık Bakanlığınca tespit edilen fiyatlar üzerinden ödeme
yapılır.
(4) Türk Eczacılar Birliğince ithal edilen ilaç bedellerinin personele ödenmesinde, yukarıda belirtilen belgelere ilave olarak Türk
Eczacılar Birliğince düzenlenen Kişisel Tedavi Amacıyla Yurt Dışından İthal Edilen İlaçlara İlişkin Liste (Örnek: 18) ile alındının tasdikli
bir örneği de ödeme belgesine eklenir.
(5) Yurtdışında yapılacak tedavilere ilişkin giderlerin ödenmesinde temin edilen belgelerin ve bunların tercümelerinin misyon şefliğinin veya ihtisas biriminin onayını taşıması gerekir.
2013 | 471
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
(6) Mevzuatı gereğince hekim veya sağlık kurulu raporuna göre
ödeme yapılacağı belirtilen hallerde raporun da ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Cenaze giderleri
MADDE 18 – (1) Cenaze giderlerinin ödenmesinde;
a) Cenaze, sağlık kurum ve kuruluşu veya belediyece kaldırıldığı takdirde, ilgili kurum, kuruluş veya belediyece düzenlenen fatura,
b) Cenaze, personelin bağlı bulunduğu kurumca tayin edilen
bir personel veya ailesi ya da yakınları tarafından kaldırıldığı takdirde, yapılan masraflara ilişkin fatura, perakende satış fişi veya ödeme
kaydedici cihazlara ait satış fişi,
ödeme belgesine eklenir.
(2) Cenazenin başka bir yere nakli gerektiği takdirde, nakil ve
defin giderleri yukarıdaki esaslara göre ödenir.
(3) Yurtdışında ölenlerden cenazeleri yurda getirilenlerin, yurtdışında yapılan giderlerine ait belgelerin tercümelerinin ve mahalli
rayice uygunluğunun yetkili misyon şefliği veya ihtisas birimi tarafından onaylanması gerekir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Yolluklar
Yurtiçi geçici görev yolluğu
MADDE 19 – (1) Yurtiçi geçici görev yolluklarının ödenmesinde aşağıdaki belgeler ödeme belgesine eklenir.
a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı,
b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19),
c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura.
Yurtiçi sürekli görev yolluğu
MADDE 20 – (1) Yurtiçi sürekli görev yolluklarının ödenmesinde;
a) Atamalarda atama onayı, diğer hallerde harcama talimatı,
b) Yurtiçi Sürekli Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek : 20),
c) Resmi mesafe haritasında gösterilmeyen yerler için yetkili
mercilerden alınacak onaylı mesafe cetveli
ödeme belgesine eklenir.
(2) Kamu görevlilerinden emekliliğini isteyen veya emekliye
sevk olunanlara, haklarında toptan ödeme hükümleri uygulananlara,
emekli iken yeniden hizmete alındıktan sonra cezaen olmamak üzere
görevlerine son verilenlere ve bunlardan görevde iken ölenlerin kanuni mirasçılarına mevzuatları gereğince verilen tazminatların
ödenmesinde ise yetkili makamın onayı ödeme belgesine eklenir.
472 | 2013
EKLER
Yolluk karşılığı verilen tazminatlar
MADDE 21 – (1) Yolluk karşılığı verilen tazminatlar ile seyahat
kartı bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler ödeme belgesine eklenir.
a) Memuriyet mahalli dışında seyyar olarak görev yapanların
tazminatlarının ödenmesinde;
1) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12),
2) Mali hizmetler birimince onaylı, seyyar görev dağılım listesi.
b) Fiilen arazi üzerinde çalışanların tazminatlarının ödenmesinde; Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12).
c) Tahsildar, yoklama memuru, mutemet, veznedar, satınalma
memuru, tebliğ memuru, posta ve evrak dağıtıcısı, takip memuru
gibi unvanlarla memuriyet mahallinde gezici olarak görev yapan
memur ve hizmetlilerden fiilen bu görevlerde çalışanlar ile sayılan
unvanlara sahip olmamakla birlikte, fiilen bu hizmetleri gören personele verilecek seyahat kartı bedellerinin ödenmesinde;
1) İlgililerin adı, soyadı ve unvanları ile fiilen bu görevleri yaptıklarını gösteren onay,
2) Taşıt işleten kuruma ait fatura,
3) Mali hizmetler birimince onaylı, seyahat kartı verilecek personel listesi
ödeme belgesine eklenir.
(2) Seyyar görev dağılım listesi ile seyahat kartı verilecek personel listesinin mali yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Yurtdışı geçici görev yolluğu
MADDE 22 – (1) Yurtdışı geçici görev yolluklarının ödenmesinde;
a) Görevlendirme yazısı veya harcama talimatı,
b) Yurtiçi/Yurtdışı Geçici Görev Yolluğu Bildirimi (Örnek: 19),
c) Yatacak yer temini için ödenen ücretlere ilişkin fatura
ödeme belgesine eklenir.
(2) Yatacak yer temini için alınan faturanın dairesince onaylanmış tercümelerinin de ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Yolluklara ilişkin diğer hükümler
MADDE 23 – (1) Yolluklarla ilgili giderlerin ödenmesinde;
a) Takip edilmesi gereken yolun dışında bir yoldan veya kullanılması gereken taşıt aracından başka bir araçla yolculuk yapılmasının zorunlu olduğu hallerde, yetkili makamdan alınacak onayın veya
raporun,
b) Uçakla yapılan seyahatlerde yolcu biletinin; bilette kayıtlı gidiş-dönüşten birisinin kullanılmaması nedeniyle biletin iadesi gerektiği takdirde gerçekleşen seyahat ücretini gösteren belgenin; yabancı
2013 | 473
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
heyet ve temsilcilerin ülkelerine dönüşlerinde uçak biletlerinin kendilerine verilmesi halinde ise söz konusu giderlerin tutarı ile kurumca
karşılandığını belirten ve ilgili birim yetkilisince imzalanan belgenin,
c) Taksi ile yapılan seyahatlerde (belediye hudutları dahilindeki
taksi ücretleri hariç) fatura veya perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihazlara ait satış fişinin,
ç) Geçici görev yolluklarının avans suretiyle ödenmesinde görevlendirme yazısı veya harcama talimatının; sürekli görev yolluklarının avans suretiyle ödenmesinde ise atama onayının,
d) Görevine ait mesleki ve sıhhi yeterliliklerinin tespiti veya kurumlarınca görülecek lüzum üzerine sınav için gönderilenler ile yurtiçinde mesleki bilgilerini artırmak amacıyla memuriyet mahalli dışında açılan kurs veya okullara gönderilenlerin söz konusu sınav
veya kursa katıldığını gösteren belgenin,
e) 10/2/1954 tarihli ve 6245 sayılı Harcırah Kanununda belirtilen nedenlerden dolayı yola devam edememe halinde, gecikilen günlere ait gündeliklerin ödenebilmesi için, bu durumu kanıtlayan mülki
veya askeri mercilerden alınacak belgenin,
f) Sürekli görevle başka bir yere atananların atamalarından
vazgeçildiği takdirde, buna ilişkin onay ve ödenecek tazminat miktarını gösteren onaylı cetvel ile alınmış olan taşıt biletlerinin,
g) Geçici görevle başka bir yere görevlendirilip, sonradan görevlendirilmelerinden vazgeçilenlerin alınmış olan bilet ücretlerinin
ödenmesinde, buna ilişkin yazı ile taşıt biletlerinin,
ğ) Yurtiçi veya yurtdışı tedavi yolluklarının ödenmesinde; bulunduğu yer dışındaki bir tedavi kurumuna sevk edildiğine veya
yurtdışında tedavisinin gerekli olduğuna ilişkin belgenin (Sevk edildikleri yerlere bir kimse refakatinde gitmesinin gerekli olduğu hallerde ise bu durum ayrıca belge üzerinde gösterilir.)
ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
(2) Denetim, kurs, yarışma, gösteri veya benzeri işler nedeniyle
toplu olarak yapılan seyahatlerde, geçici görev yolluğu bildirimleri
yerine Toplu Seyahatler Yolluk Bildirimi (Örnek: 21) düzenlenir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Görev Giderleri ve Hizmet Alım Giderleri
Mahkeme harç ve giderleri
MADDE 24 – (1) Mahkeme harç ve giderlerinin ödenmesinde
aşağıdaki ödeme belgeleri aranır.
a) Mahkeme harçları ve giderlerine ilişkin ödemelerde;
1) Mahkeme, icra dairesi veya noterlikçe düzenlenen alındı,
2) Alındı verilemeyen hallerde; davayı kovuşturan tarafından
düzenlenip ilgili mahkeme veya dairelerce onaylanan Mahkeme Giderleri Listesi (Örnek: 22) (Başka yerdeki mahkemelerde yürütülen
474 | 2013
EKLER
yargılamalarda davayı kovuşturan tarafından yapılan posta giderleri
için bu liste daire amirince onaylanır.).
b) Kurum aleyhine sonuçlanan davalarla ilgili mahkeme ve icra
harçları ile karşı taraf avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde;
1) Kanunları gereği ilamın icrası için kesinleşmiş olma şartı aranan hallerde kesinleşmiş mahkeme ilamı,
2) Yetkili merci tarafından icrasının geri bırakılmasına (yürütülmesinin durdurulmasına) karar verilmeyen mahkeme ilamı,
3) Davaya veya icraya intikal ettikten sonra veya intikal etmeden önce sulh yoluyla bir hakkın tanınmasından dolayı doğan borçların ödenmesinde, mahkeme kararı yerine mevzuatı gereği sulha yetkili makam veya merci kararı ve sulhname veya hakem kararı,
4) Karşı tarafın avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde fatura (Ödemenin doğrudan icra dairesinin vezne veya banka hesabına yapılması halinde serbest meslek makbuzu aranmaz.).
c) 18/6/1927 tarihli ve 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri
Kanununun 415 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca yapılacak
ödemelerde;
1) Alındı,
2) Alındı verilemeyen hallerde ilgili mahkeme veya dairelerce
onaylanan Mahkeme Giderleri Listesi (Örnek: 22) (Bu liste, başka
yerdeki mahkemelerde yürütülen yargılamalara ilişkin olarak davayı
kovuşturan tarafından yapılan posta giderleri için daire amirince
onaylanır.),
3) Mahkeme kararı.
ç) 2/2/1929 tarihli ve 1389 sayılı Devlet Davalarını İntaç Eden
Avukat ve Saireye Verilecek Ücreti Vekalet Hakkında Kanun ve
12/8/1961 tarihli ve 5/1560 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan 1389 Sayılı Kanuna Göre Vekalet Ücreti Tevzi Yönetmeliği uyarınca, tahsilinde bütçeye gelir kaydedilen vekalet ücretlerinin
bütçeye gider yazılarak ilgililere ödenmesinde; Tahsil Edilen Vekalet
Ücretleri Listesi (Örnek: 23).
Vergi, resim, harç ve benzeri giderlere ilişkin ödemeler
MADDE 25 – (1) İş veya mal veya hizmet satınalınması sırasında ödenen vergi, resim ve harçlar dışında kalan; taşıt vergileri, emisyon ölçüm giderleri, belediye resim ve harçları, noter harcı, muayene
ve ruhsat harçları ve benzeri giderler ile diğer vergi, resim ve harç
ödemelerinde;
a) Harcama talimatı,
b) Alındı
ödeme belgesine eklenir.
Bilirkişilik, uzmanlık, tanıklık ve benzeri hizmet ücretleri
2013 | 475
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
MADDE 26 – (1) Bilirkişilik, uzmanlık, tanıklık ve benzeri hizmet ücretlerinin ödenmesinde;
a) Mahkeme kararı, muhakkik kararı veya yetkili organların kararı,
b) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12)
ödeme belgesine eklenir.
Tarifeye bağlı ödemeler
MADDE 27 – (1) Komisyon ücretleri ve kovuşturma giderleri,
kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının
denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde özel hukuk
tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki ilan, sigorta ile gazete,
dergi, radyo, televizyon ve benzeri araçların abone giderlerinin
ödenmesinde aşağıdaki ödeme belgeleri aranır.
a) Komisyon ücretlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Fatura (Banka komisyon ücretlerinde dekont).
b) Kovuşturma giderlerinin ödenmesinde;
1) Mahkeme kararı veya yetkili organların kararı,
2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12).
c) İlan giderlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Fatura,
3) İlanın hangi tarihte ve hangi yayın aracıyla (radyo, televizyon ve benzeri araçlar) yapıldığına ilişkin yazı veya tutanak,
4) Basılı yayınlarda (gazete, dergi ve benzeri yayınlar) ilanın
yapıldığı gazete veya derginin nüshası.
ç) Sigorta giderlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Sigorta poliçesi veya zeyilname.
d) Gazete, dergi, radyo, televizyon ve benzeri araçların abone
giderlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Fatura.
Kurs ve toplantılara katılma giderleri
MADDE 28 – (1) Kamu kurum ve kuruluşları ile meslek teşekkülleri, dernek ve vakıflar tarafından düzenlenen kurs ve toplantılara
katılanların katılma giderlerinin ödenmesinde;
a) Harcama talimatı veya görevlendirme yazısı,
b) Fatura, fatura düzenlenemeyen hallerde katılma ücretini gösteren belge,
c) Kurs ve toplantıya iştirak edildiğine ilişkin belge
ödeme belgesine eklenir.
476 | 2013
EKLER
(2) Yurtiçinde yerli veya yabancı dernek, vakıf veya kuruluşlarca açılan ve yeterlikleri Milli Eğitim Bakanlığınca kabul edilen dil
kursları için idarece karşılanması gereken ders ücretlerinin ödenmesinde, harcama talimatı veya görevlendirme yazısı yerine ilgili mevzuatında belirtilen yetkili makamın onayı aranır.
(3) Harcama talimatı veya görevlendirme yazısı veya yetkili
makam onayının malî yılın ilk ödemesine ait ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Telif ve tercüme ücretleri
MADDE 29 – (1) Telif ve tercüme giderlerinin ödenmesinde,
harcamanın çeşidine göre aşağıdaki ödeme belgeleri aranır.
23/8/2006 tarihli ve 2006/10932 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile
yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşlarınca Ödenecek Telif
ve İşlenme Ücretleri Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca yapılacak ödemeler:
a) Telif, işlenme (tercüme dahil) ve benzeri ücret ödemelerinde;
1) Yetkili makamca onaylanmış ilgili yayın kurulu kararı,
2) Telif ve Tercüme Eser Temliknamesi (Örnek: 24),
3) Telif ve Tercüme Ücretleri Hesap Cetveli (Örnek: 25),
4) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
b) İnceleme, redaksiyon, tashih veya koordinatörlük işlerinde
görevlendirilecek kurum dışından ve memur olmayan uzmanlara
yapılacak ücret ödemelerinde;
1) Eserin inceleme, tashih, redaksiyon veya koordinatörlük
hizmetine gerek görüldüğüne ve verilecek ücretin tespitine ilişkin
yetkili makamın onayı,
2) Telif ve Tercüme Ücretleri Hesap Cetveli (Örnek: 25),
3) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
c) Yayın kurulu üyelerine yapılacak ücret ödemelerinde;
1) Harcama talimatı,
2) Çeşitli Ödemeler Bordrosu (Örnek: 12)
ödeme belgesine eklenir.
ç) Yarışma suretiyle sağlanacak eserlerle ilgili ödüllerin ödenmesinde; yetkili makamın onayını taşıyan yayın kurulu kararı ödeme
belgesine eklenir.
(2) Telif ve tercüme giderlerinin ödenmesinde, harcamanın çeşidine göre aşağıdaki ödeme belgeleri aranır. 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununa göre yapılacak tercüme ücreti ödemelerinde;
a) Taahhüt dosyası,
b) Fatura,
c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
2013 | 477
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
ödeme belgesine eklenir.
Avukatlık hizmet bedelleri
MADDE 30 – (1) Avukatlık hizmet bedelleri ile 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu kapsamına giren ve görevleri nedeniyle haklarında kamu davası açılmış olup da beraat edenlerin avukatlık ücretleri ve diğer masraflarının ödenmesinde;
a) İlgilinin beraat ettiğine ilişkin kesinleşmiş mahkeme kararı,
b) Dava ile ilgili yapılan masraflara ait fatura
ödeme belgesine eklenir.
Proje yarışma ödülleri ile proje teşvik ve destekleme giderleri
MADDE 31 – (1) Proje yarışma ödülleri ile proje teşvik ve destekleme giderlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır.
a) Yarışma konusu olan proje ödüllerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı,
2) Ödül kazananları belirleyen jüri tutanağı,
3) Ödüller önceden belirlenmemiş ise verilecek ödüllerin (derece ve mansiyonlar) tutarını gösterir tespit tutanağı,
4) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
b) İlgili mevzuatı gereğince yapılacak proje teşvik ve destekleme giderlerinin ödenmesinde;
1) Harcama talimatı, ilgili mevzuatında belirtilen hallerde üst
yöneticinin onayı ,
2) Sözleşme,
3) Yetkili komisyonun kabul onayı,
4) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
(2) Proje teşvik ve destekleme giderlerinden ihale mevzuatına
göre yapılacak mal ve hizmet alımları ile seyahat giderlerinin ödenmesinde, Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır.
Makine, teçhizat, taşıt, demirbaş bakım ve onarım giderleri
MADDE 32 – (1) Makine, teçhizat, taşıt, demirbaş bakım giderleri ile bunların her türlü onarımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde;
a) Taahhüt dosyası,
b) Fatura,
c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
ödeme belgesine eklenir.
Ulaştırma ve haberleşme giderleri
MADDE 33 – (1) Ulaştırma ve haberleşme giderlerinin ödenmesinde aşağıdaki belgeler aranır.
478 | 2013
EKLER
a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde
özel hukuk tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki telefon, teleks,
telefaks ile ilgili her türlü hat ve benzeri ulaştırma ve haberleşme
araçlarının kullanım ve abone giderleriyle telgraf ve posta pulu bedellerinin ödenmesinde;
1) Fatura (Yurtiçi ve yurtdışı şehirlerarası telefon görüşme bedellerinin resmi-özel ayrımını gösterir, kullanıcının beyanına dayalı
olarak ilgili daire amirince onanmış fatura)
ödeme belgesine eklenir.
b) Tekel niteliğinde olmayan veya ihale mevzuatına göre temin
edilen telefon, teleks, telefaks ve benzeri ulaştırma ve haberleşme
araçlarının her türlü hat kullanım ve abone giderlerinin ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura (Yurtiçi ve yurtdışı şehirlerarası telefon görüşme bedellerinin resmi-özel ayrımını gösterir, kullanıcının beyanına dayalı
olarak ilgili daire amirince onanmış fatura)
ödeme belgesine eklenir.
c) Bir bağlantıyla ulaşılan (telefon, kablo, internet vb.) televizyon ve benzeri araçların abone giderleri ile bilgisayar haberleşmesi ve
haber ajansları abonelik giderleri gibi bilgiye abonelik giderlerinin
ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
Taşıma giderleri
MADDE 34 – (1) Taşıma giderlerinin ödenmesinde, taşımanın
çeşidine göre aşağıdaki belgeler aranır.
a) İhale suretiyle yapılan taşıma giderlerinin ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura,
3) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
ödeme belgesine eklenir.
b) Tarifesi belli araçlarla yapılan taşıma giderlerinin ödenmesinde;
1) Onay belgesi,
2) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
(2) Yurtdışından yaptırılacak taşıma işlerine ait giderlerin
ödenmesinde, yukarıdaki (a) bendinde belirtilen belgelere ilaveten
taşıma senedinin (konşimento) aslı ile bilgisayar sistemi bulunmayan
idarelerce yürütülen işlemlerde teslim kağıdının (ordino) onaylı bir
2013 | 479
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
örneğinin de ödeme belgesine eklenmesi gerekir. Bilgisayar sistemi
bulunan idarelerde taşıma senedinin alıcı nüshasının aslı teslim kağıdı hükmündedir.
Kiralar
MADDE 35 – (1) Kira bedellerinin ödenmesinde, kiralamanın
çeşidine göre aşağıdaki belgeler aranır.
a) Taşınmaza ilişkin kira bedellerinin ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
b) Makine, alet, araç ve taşıt kira bedelleri ile bilgisayar sistemleri ve yazılımları kira bedellerinin ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura,
3) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
ödeme belgesine eklenir.
Çeşitli hizmet alımları
MADDE 36 – (1) İhale veya doğrudan temin usulüyle yapılan
bakım, onarım, danışmanlık, araştırma ve geliştirme, muhasebe, anket, temizlik, tarımsal mücadele, ağaçlandırma, erozyon kontrolü,
yemek hazırlama ve dağıtım, toplantı, kurs, sergi, organizasyon, koruma ve güvenlik, sigorta, etüt ve proje, harita ve kadastro, plân,
imar uygulama, basım ve yayım, fotoğraf, film alımları, bilgisayar
hizmet alımları (gayrimaddi hak olarak alınan yazılım ve donanımlar
hariç) ve benzeri hizmet alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde;
a) Taahhüt dosyası,
b) Fatura (sigorta giderlerinin ödenmesinde sigorta poliçesi veya zeyilname),
c) Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
ödeme belgesine eklenir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Temsil ve Tanıtma Giderleri
Temsil, ağırlama, tören, fuar ve tanıtma giderleri
MADDE 37 – (1) Temsil, ağırlama, tören, fuar, tanıtma ve benzeri faaliyetlerle ilgili olarak yapılacak her türlü mal ve hizmet alımı
ile yapım işlerine ilişkin giderlerin ödenmesinde, bu Yönetmeliğin
ilgili maddelerinde belirtilen belgeler aranır.
(2) Yabancı konuk ve heyetlerin ağırlanması amacıyla görevlendirilecek personel ve ilgili yönetmeliklere göre görevlendirilecek
mihmandarlar tarafından yapılan temsil ve ağırlama giderlerinin
ödenmesinde;
a) Harcama talimatı,
480 | 2013
EKLER
b) Fatura, perakende satış fişi veya ödeme kaydedici cihazlara
ait satış fişi ve adisyon,
c) Mihmandar Hesap Cetveli (Örnek: 26)
ödeme belgesine eklenir.
(3) Ziyafete ilişkin temsil ve ağırlama giderlerinin ödenmesinde
alınacak harcama talimatında, davetli ve misafirlerin sayısı ile mihmandarın yapacağı harcamaların neleri kapsayacağı belirtilir.
ALTINCI BÖLÜM
Mal, Malzeme ve Gayrimaddi Hak Alım Giderleri
Tüketim mal ve malzemeleri, demirbaş, makine, teçhizat ve
taşıt alım giderleri
MADDE 38 – (1) Her türlü tüketim mal ve malzemeleri ile demirbaş, makine, teçhizat ve taşıt alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde;
a) Taahhüt dosyası,
b) Fatura,
c) Muayene ve kabul komisyonu tutanağı,
ç) Taşınır işlem fişi
ödeme belgesine eklenir.
(2) Özelliğinden dolayı stoklama imkanı bulunmayan ve acil
durumlarda kullanılacak olan ilaç, tıbbi tüketim malzemeleri ile test
ve tetkik tüketim malzemelerinin 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun
22 nci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendine göre alınması halinde,
alımın acil bir durum sebebiyle gerçekleştirildiğine ve stoklanmasının
mümkün bulunmadığına ilişkin belge de ödeme belgesine eklenir.
(3) Yurtdışından yapılacak alımlarda yukarıdaki belgelere ilaveten;
a) Dövizin bankaca yurt dışına transfer edildiğine ilişkin belge,
b) Taşıma senedi (konşimento)
ödeme belgesine eklenir.
(4) Yurtdışından yapılan satınalmalarda ödenen vergilerin idarece geri alınması halinde, fatura aslı yerine onaylı örneği aranır.
(5) Alımı bir merkezden yapılan ancak alım yapılan merkez dışındaki birimlere teslim edilen mal ve malzemeler için, birimlerin
teslim aldıklarına ilişkin belgelere dayanılarak alımı yapan merkezce
düzenlenen taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir.
Elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderleri
MADDE 39 – (1) Elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderlerinin ödenmesinde;
a) Kamu kurum ve kuruluşlarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarının denetim ve gözetimi altında bir imtiyaz hakkı dahilinde
özel hukuk tüzel kişilerince sunulan tekel niteliğindeki elektrik, su,
2013 | 481
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
doğalgaz ve benzeri tüketim giderleri ile abone giderlerinin ödenmesinde, fatura ödeme belgesine eklenir.
b) Tekel niteliğinde olmayan ve ihale mevzuatına göre temin
edilen elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketim giderlerinin ödenmesinde;
1) Taahhüt dosyası,
2) Fatura
ödeme belgesine eklenir.
(2) Farklı bütçeli dairelerin aynı binayı ortaklaşa kullanmaları
halinde elektrik, su, doğalgaz ve benzeri tüketimler yalnız bir ölçü
aletiyle ölçülüyor ise fatura yerine, fatura sureti ile her daireye isabet
eden tüketim bedeli tutarını gösterir belgenin ve sözleşmenin ödeme
belgesine eklenmesi gerekir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Taşınmaz Mal Alımları, Kamulaştırma Bedelleri ve Onarım
Giderleri
Taşınmaz mal alım bedelleri
MADDE 40 – (1) Taşınmaz mal alım bedellerinin ödenmesinde
aranılacak belgeler aşağıda belirtilmiştir.
a) 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yapılacak
alımlarda;
1) Taahhüt dosyası,
2) Tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikasının onaylı örneği
ödeme belgesine eklenir.
b) 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil
Usulü Hakkında Kanun hükümleri uyarınca teferruğ yoluyla elde
edilen taşınmaz bedellerinin ödenmesinde;
1) Teferruğa karar veren makamın yazısı,
2) Satış komisyonu kararı,
3) Tapu senedi veya çaplı tasarruf vesikasının onaylı örneği
ödeme belgesine eklenir.
Kamulaştırma bedelleri
MADDE 41 – (1) 4/11/1983 tarihli ve 2942 sayılı Kamulaştırma
Kanunu uyarınca yapılacak kamulaştırma bedellerinin ödenmesinde;
a) Satın alma usulü uygulanarak yapılacak kamulaştırmalarda;
1) Kamulaştırma kararı,
2) Kıymet takdir komisyonu kararı,
3) Malik veya yetkili temsilcisi ve uzlaşma komisyonu tarafından imzalanmış tutanak,
4) Taşınmazın idare adına ferağının verildiğine ilişkin resmi senedin onaylı örneği
ödeme belgesine eklenir.
482 | 2013
EKLER
b) Satın alma usulünün uygulanmadığı kamulaştırmalarda;
1) Kamulaştırma kararı,
2) Kıymet takdir komisyonu kararı,
3) Bedelde taraflarca mahkemede anlaşmaya varıldığı durumlarda, idarenin anlaşma yapıldığına ilişkin yazısı,
4) Tarafların bedelde anlaştığı veya tarafların anlaşamaması halinde hakim tarafından tespit edilen kamulaştırma bedelinin (bedeli
taksitle ödenmek üzere yapılan kamulaştırmalarda ilk taksitin) hak
sahibi veya zilyedi adına bankaya yatırılması veya ileride belli olacak
veya hak sahipliğini ispat edecek kişi adına bankada bloke edilmesi
hususunda idareye süre verildiğine ilişkin mahkeme talimatı
ödeme belgesine eklenir.
Yapı, tesis ve onarım giderleri
MADDE 42 – (1) Yapı, tesis ve onarım giderlerinin ödenmesinde;
a) Taahhüt dosyası,
b) Fatura,
c) Yapım İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 4)
ödeme belgesine eklenir.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Borçlanma Maliyet Giderleri
Faiz, iskonto ve diğer borçlanma giderleri
MADDE 43 – (1) Borçlanmalara ilişkin faiz, iskonto ve diğer
borçlanma giderlerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır;
a) Ödeme planı,
b) Meclis kararı, (bağlı idarelerde, mevzuatında belirtilen ilgili
organın kararı)
c) İlgili mevzuatında İçişleri Bakanlığının onayını gerektiren
borçlanmalarda, İçişleri Bakanlığı onayı,
ç) Dış kaynak gerektiren projelerde Hazine Müsteşarlığının görüşü,
d) Yapılan ödemenin ayrıntısını gösteren, ilgili birimce onaylı
cetvel,
e) Tahvil ihracı yoluyla yapılan borçlanmalarda, tahvil ihracı
suretiyle yapılan borçlanmaya ilişkin bilgileri içeren bildirim formu
veya kreditör ödeme bildirimi.
(2) Meclis veya ilgili organın kararı ilk ödemeye ilişkin ödeme
belgesine eklenir.
2013 | 483
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
DOKUZUNCU BÖLÜM
Transfer Harcamaları
Katılma payı, sermaye teşkilleri, yardım ve benzeri ödemeler
MADDE 44 – (1) Katılma payı, sermaye teşkilleri, yardım, pay,
hane halkına yapılan transferler ve benzeri ödemelerde aşağıdaki
belgeler aranır.
a) Kurumlara katılma payları, sermaye teşkilleri, iktisadi transfer ve yardımlar ile malî transferlere ilişkin ödemelerde;
1) İlgili mevzuatın yetkili kıldığı makam onayı,
2) Anlaşmaya bağlı ödemelerde, sözleşme veya protokol
ödeme belgesine eklenir.
Dernek, birlik, sandık, kurum, vakıf ve benzeri teşekküllere
yapılacak ödemeler
MADDE 45 – (1) Dernek, sandık, kurum, vakıf ve benzeri teşekküller ile kurumun yemek servislerine yardım mahiyetinde yapılacak ödemelerde, üst yöneticinin onayı (özel mevzuatında ilgili makamın kararı veya onayı belirtilen hallerde, ilgili makamın kararı veya onayı) ödeme belgesine eklenir.
Öğrenim giderleri
MADDE 46 – (1) Öğrencilere yapılacak çeşitli giderlerin ödenmesinde aranacak belgeler aşağıda belirtilmiştir.
a) İlgili mevzuat hükümleri uyarınca ödenecek burs ve benzeri
ödemelerde;
1) Harcama talimatı,
2) Öğrenci Giderleri Bordrosu (Örnek : 17)
ödeme belgesine eklenir.
ONUNCU BÖLÜM
Diğer Giderler
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesi kapsamındaki alımlar
MADDE 47 – (1) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesi kapsamında yapılacak alım bedellerinin ödenmesinde aşağıda belirtilen
belgeler aranır.
a) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (a) fıkrasında belirtilen ürün alım bedellerinin ödenmesinde;
1) Onay belgesi,
2) Fatura,
3) Düzenlenmesi gereken hallerde sözleşme,
4) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı,
kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş
belge,
5) Taşınır işlem fişi
484 | 2013
EKLER
ödeme belgesine eklenir. Ayrıca alım bedellerinin bir defadan
fazla tahakkuk ettirilmesi halinde Onay Belgesi ve yapılmış ise sözleşme ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir.
b) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (c) bendine göre
uluslararası anlaşmalar gereğince sağlanan dış finansman ile yaptırılacak olan ve finansman anlaşmasında farklı ihale usul ve esaslarının
uygulanacağı belirtilen mal ve hizmet alımları ile yapım işlerine ilişkin giderlerin tahakkuk veya ödenmesinde, gider türleri itibarıyla
Yönetmeliğin ilgili maddelerinde belirtilen belgelerin ödeme belgesine eklenmesi esastır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenmiş olanların idarelerince onaylı Türkçe tercümeleri fatura aslı ile birlikte
ödeme belgesine eklenir, diğer belgelerin asılları ise idarelerinde saklanır. Sağlanan dış finansmanla yaptırılacak mal ve hizmet alımları ile
yapım işlerine ilişkin olarak düzenlenen taahhüt dosyasına onay belgesi yerine harcama talimatı ile birlikte;
1) Hazine Müsteşarlığının görüşü,
2) Şartnameler (teknik şartname hariç),
3) İlanın yapıldığına ilişkin tutanak,
4) Kredi anlaşmasında öngörülmüş ise kreditör onay belgesi,
5) Teminata ilişkin alındının onaylı örneği,
6) Karara ilişkin damga vergisi alındısı,
7) Ayrıca, kullanılan dış finansmanın bütçeleştirildiğine ilişkin
11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Dış
Proje Kredilerinin Dış Borç Kaydı, Bütçeleştirilmesi ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik uyarınca
düzenlenen bildirim formları, taahhüt dosyasının verileceği ve gönderileceği yerler ile nüsha sayıları hakkında bu Yönetmeliğin 5 inci
maddesi hükümleri uygulanır.
c) Uluslararası sermaye piyasalarından yapılacak borçlanmalara ilişkin her türlü danışmanlık ve kredi derecelendirme hizmet bedellerinin ödenmesinde Yönetmeliğin "Çeşitli Hizmet Alımları" başlıklı 37 nci maddesinde belirtilen belgeler aranır. Bu belgelerden yabancı dilde düzenlenmiş olanların idarelerince onaylı Türkçe tercümeleri fatura aslı ile birlikte ödeme belgesine eklenir, diğer belgelerin
asılları ise idarelerinde saklanır.
ç) Kamu İhale Kanununun 3 üncü maddesinin (e) fıkrasında
sayılan kuruluşlardan yapılan mal ve hizmet alım giderlerinin ödenmesinde;
1) Onay belgesi,
2) Kamu ihale mevzuatında belirtilen parasal limiti aşan mal ve
hizmet alımlarında alım komisyonu kararı,
3) Düzenlenmesi gereken hallerde protokol,
4) Fatura,
5) Mal ve malzeme alımlarında taşınır işlem fişi,
2013 | 485
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
6) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı,
kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş
belge,
7) Hizmet alımlarında Hizmet İşleri Hakediş Raporu (Örnek: 5)
ödeme belgesine eklenir. Ayrıca mal ve hizmet bedellerinin bir
defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, onay belgesi ile protokole
eklenmesi gereken alımlarda protokol ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir.
d) Devlet Malzeme Ofisinden yapacakları alımlarda;
1) Onay Belgesi,
2) Fatura,
3) Gereken hallerde muayene ve kabul komisyonu tutanağı,
kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş
belge,
4) Taşınır işlem fişi
ödeme belgesine eklenir.
(2) Mal ve malzeme alım bedellerinin bir defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, onay belgesi ilk ödemeye ait ödeme belgesine
eklenir.
Borç ödemeleri
MADDE 48 – (1) Mahkemelerce kurum tarafından ödenmesi
hükme bağlanan borçlar ile kuruma emanet olarak bırakılan veya
emanet olarak tahsil olunan paraların kamu görevlilerince zimmete
geçirilmesinden doğan borçların ödenmesinde aşağıda belirtilen belgeler aranır.
a) İlama bağlı borçların ödenmesinde;
1) Kanunları gereği ilamın icrası için kesinleşmiş olma şartı aranan hallerde kesinleşmiş mahkeme ilamı,
2) Yetkili merci tarafından icrasının geri bırakılmasına (yürütülmesinin durdurulmasına) karar verilmeyen mahkeme ilamı,
3) Davaya veya icraya intikal ettikten sonra veya intikal etmeden önce sulh yoluyla bir hakkın tanınmasından dolayı doğan borçların ödenmesinde, mahkeme ilamı yerine mevzuatı gereği sulha yetkili makam veya merci kararı ve sulhname veya hakem kararı,
4) Karşı tarafın avukatına yapılacak vekalet ücreti ödemelerinde fatura (Ödemenin doğrudan icra dairesinin vezne veya banka hesabına yapılması halinde serbest meslek makbuzu aranmaz.)
ödeme belgesine eklenir.
b) 9/6/1932 tarihli ve 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu uyarınca
icra dairesine tevdi veya bu dairece tahsil olunan veya muhafaza altına alınan paraların ilgili memur tarafından zimmete geçirilmesinden
doğan borç ödemelerinde;
1) Soruşturmayı yapan Cumhuriyet savcılığı yazısı,
486 | 2013
EKLER
2) Paranın icra dairesine yatırıldığına ilişkin belge
ödeme belgesine eklenir.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çeşitli Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Ortak Hükümler
4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci maddesinin birinci
fıkrasının (d) bendine göre yapılacak alımlar
MADDE 49 – (1) 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 22 nci
maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre doğrudan temin usulüyle yaptırılacak mal ve hizmet alımları ile yapım işi bedellerinin
ödemelerinde;
a) Onay Belgesi,
b) Piyasa Fiyat Araştırması Tutanağı (Örnek: 3) veya ihale komisyonu kararı,
c) Düzenlenmesi gerekli görülmüş ise sözleşme,
ç) Fatura,
d) Muayene ve kabul komisyonu tutanağı, kabul işleminin idarece yapılması halinde ise idarece düzenlenmiş belge,
e) Mal ve malzeme alımlarında, taşınır işlem fişi
ödeme belgesine eklenir.
(2) Söz konusu alım bedellerinin ödenmesinde aranılacak belgelere ilişkin diğer hükümler aşağıda belirtilmiştir.
a) Yurtdışından yapılacak tüketim malı, malzeme, demirbaş,
makine, teçhizat ve taşıt alımlarına ilişkin giderlerin ödenmesinde
birinci fıkrada belirtilen belgelere ilaveten;
1) Dövizin bankaca yurt dışına transfer edildiğine ilişkin belge,
2) Taşıma senedi (konşimento)
ödeme belgesine eklenir.
b) Yurtdışından yapılan satınalmalarda ödenen vergilerin idarece geri alınması halinde, fatura aslı yerine onaylı örneği aranır.
c) Alımı bir merkezden yapılan ancak alım yapılan merkez dışındaki birimlere teslim edilen mal ve malzemeler için, birimlerin
teslim aldıklarına ilişkin belgelere dayanılarak alımı yapan merkezce
düzenlenen taşınır işlem fişi ödeme belgesine eklenir.
ç) Tercüme ücreti ödemeleri ile elektrik, su, doğalgaz ve ulaştırma, haberleşme giderlerinin ödenmesinde muayene ve kabul işleminin yapıldığına ilişkin belge aranmaz.
d) Yurtdışından yaptırılacak taşıma işlerine ait giderlerin
ödenmesinde, birinci fıkrada belirtilen belgelere ilaveten;
1) Taşıma senedinin (konşimento) aslı,
2013 | 487
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
2) Bilgisayar sistemi bulunmayan idarelerce yürütülen işlemlerde teslim kağıdının (ordino) onaylı bir örneği
ödeme belgesine eklenir.
(3) Bilgisayar sistemi bulunan idarelerde taşıma senedinin alıcı
nüshasının aslı teslim kağıdı hükmündedir.
(4) Mal ve hizmet alım bedelleri ile yapım işi bedellerinin bir
defadan fazla tahakkuk ettirilmesi halinde, diğer ödemelerde onay
belgesi, piyasa fiyat araştırması tutanağı veya ihale komisyonu kararı
ile düzenlenmiş ise sözleşme dışındaki belgeler aranır.
Kamu ihale mevzuatına göre yapılan alımlarda aranacak diğer belgeler
MADDE 50 – (1) Kamu ihale mevzuatına göre yapılan mal ve
hizmet alımları ile yapım işleri bedellerinin ödenmesinde, bu Yönetmeliğin ilgili maddelerinde sayılan belgelerden başka, duruma göre
aşağıda belirtilen belgeler de ödeme belgesine eklenir. Söz konusu
belgelerin onaylı birer nüshaları muhasebe biriminde saklanan taahhüt dosyalarına eklenmek üzere ayrıca alınır.
a) Sözleşmelerin devri halinde devir sözleşmesi,
b) Süre uzatımı verilmesi halinde, buna ilişkin karar ve onay,
c) Kesin kabul farklarının ödenmesinde kesin hesap belgeleri,
ç) Sözleşmede öngörülmeyen iş artışının zorunlu hale gelmesi
ve bu artışın yüklenicisine yaptırılması halinde buna ilişkin onay belgesi ve ek kesin teminata ilişkin belge.
Vize veya uygun görüş alınması gereken hallerde aranacak
belgeler
MADDE 51 – (1) Mahalli idarelerin yapacakları harcamalarında, ilgili mevzuatında vize veya uygun görüş alınmasının belirtildiği
hallerde, duruma göre vize yazısı veya cetveller ile uygun görüş yazıları ilk ödemeye ait ödeme belgesine eklenir.
(2) Ön mali kontrol sonucunda uygun görüş verilmediği halde,
harcama yetkilileri tarafından gerçekleştirilen alımların ödenmesinde,
uygun görülmediğine ilişkin görüş yazısının da ödeme belgesine eklenmesi gerekir.
Taşınır işlem fişine ilişkin istisnai hükümler
MADDE 52 – (1) Taşınır işlem fişi, aşağıda belirtilen taşınır mal
alımlarında ödeme belgesine eklenmez.
a) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz,
kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri madde alımları,
b) Makine, cihaz, taşıt ve iş makinelerinin servislerde yapılan
bakım ve onarımlarında kullanılan yedek parçalar ile doğrudan taşıtların depolarına konulan akaryakıt, likit gaz (LPG) ve yağ alımları,
c) Dergi ve gazete gibi süreli yayın alımları ile arşivlenme niteliği olmayan kütüphane materyal alımları,
488 | 2013
EKLER
ç) Kısa sürede tüketilen mutfak tipi tüpler ve yangın söndürme
tüplerine yapılan gaz dolumları ile yazıcı kartuşlarının dolumlarına
ilişkin alımlar.
(2) Ancak, bunlardan ihtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere
satın alınarak depolanan ya da arşivlenenler için Taşınır İşlem Fişi
aranır. Ciltlemeye tabi tutulacak süreli yayınlarda ciltletildikten sonra
Taşınır İşlem Fişi düzenlenir. Makine ve taşıtların doğrudan depolarına konulan akaryakıt ve akaryakıt ürünleri alımlarında; aracın plaka ve kilometresi, teslim alan görevlinin adı soyadı ve imzası ile alınan ürünün cinsi, birim fiyatı ve tutarı bilgilerini kapsayan Akaryakıt
ve Akaryakıt Ürünleri Alım Fişi ödeme belgesine eklenir.
İKİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Olağanüstü hallerde ve yeni bir giderin ortaya çıkması halinde yapılacak düzenlemeler
MADDE 53 – (1) Bakanlık;
a) Savaş hali ile idari ve askeri sebeplerle tahliye durumunda
veya olağanüstü diğer hallerde yapılması zorunlu olan ivedi giderlerin ödenmesinde,
b) Mevzuat değişikliği nedeniyle ortaya çıkan yeni bir giderin
bu Yönetmelikte değişiklik yapılıncaya kadar ödenmesinde,
ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgeleri giderin çeşidine göre ayrı ayrı belirlemeye yetkilidir.
(2) Doğal afetler nedeniyle alınacak tedbirler ile yapılacak yardımlara ilişkin harcamalar 25/9/2005 tarihli ve 25947 sayılı Resmî
Gazete'de yayımlanan Afet Harcamaları Yönetmeliğinde belirtilen
usul ve esaslar çerçevesinde yapılır.
Belge düzeni
MADDE 54 – (1) Yönetmelik eki belgeler, aynı bilgileri kapsamak koşuluyla, ebadına ve şekil şartına bağlı kalmaksızın basılı olarak veya elektronik ortamda düzenlenebilir.
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 55 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan haller
ile Yönetmeliğin uygulanması sırasında doğabilecek tereddütlere
ilişkin olarak 31/12/2005 tarihli ve 26040 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri ile Maliye Bakanlığınca merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri için belirlenen usul ve esaslar uygulanır.
Yürürlük
MADDE 56 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
2013 | 489
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
MADDE 57 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı
yürütür.
490 | 2013
EKLER
MAHALLİ İDARELER BÜTÇE İÇİ
İŞLETME YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, mahalli idareler bütçesi
içinde oluşturulacak işletmelerin, kuruluş ve işleyişine dair usul ve
esasları düzenlemektir.
Dayanak
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, 14/2/1985 tarihli ve 3152 sayılı
İçişleri Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 32 ve 33
üncü maddeleri ile 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi
Kanununun 53 ve 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununun 71 inci maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: İçişleri Bakanlığını,
b) Belediye: 5393 sayılı Belediye Kanunu ile 10/7/2004 tarihli ve
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu kapsamındaki belediyeleri,
c) İl özel idaresi: 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununa tabi idareleri,
ç) İşletme: Mahalli idarenin görev ve sorumluluk kapsamında
bulunan özel gelir ve giderleri olan hizmetleriyle ilgili olarak İçişleri
Bakanlığı izni ile kurulan bütçe içi işletmeleri,
d) Mahalli idare: İl özel idaresi, büyükşehir belediyesi ve belediyeyi,
e) Muhasebe birimi: Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten birimini,
f) Muhasebe yetkilisi: Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerinin
yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve
erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olan yetkiliyi,
g) Üst yönetici: İl özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye
başkanını,
ifade eder.
2013 | 491
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İKİNCİ BÖLÜM
Teşkilat Yapısı ve Yetki
İşletmenin mahalli idare teşkilat yapısındaki yeri
MADDE 4 – (1) İşletme, büyükşehir belediyesi olan il özel idarelerinde, Daire Başkanlığı veya İşletme Müdürlüğü ya da İşletme ve
İştirakler Müdürlüğü; diğer il özel idarelerinde İşletme Müdürlüğü
ya da İşletme ve İştirakler Müdürlüğü; büyükşehir belediyelerinde,
İşletme ve İştirakler Daire Başkanlığı veya Şube Müdürlüğü; diğer
belediyelerde ise, İşletme Müdürlüğü veya İşletme ve İştirakler Müdürlüğü şeklinde ayrı bir hizmet birimi olarak kurulabileceği gibi,
mevcut bir hizmet birimi içinde de kurulabilir.
Harcama yetkilisi
MADDE 5 – (1) İşletme, teşkilat yapısı içinde ayrı birim olarak
kurulmuş ise İşletme ve İştirakler Daire Başkanı/Daire Başkanı/Şube
Müdürü/İşletme Müdürü/İşletme ve İştirakler Müdürü; başka birim
içinde faaliyette bulunuyor ise bu birimin en üst yöneticisi, harcama
yetkilisidir. Bütçelerinde harcama birimi sınıflandırılamayan veya
harcama yetkilisinin belirlenmesinde güçlük bulunan mahalli idarelerde işletmenin harcama yetkilisi, üst yöneticinin önerisi ve İçişleri
Bakanlığının uygun görüşü ile belirlenir.
Gerçekleştirme görevlileri
MADDE 6 – (1) Gerçekleştirme görevlileri, harcama talimatı
üzerine, işletmeyle ilgili işin yaptırılması, mal ve hizmetin satın alınması ve tesellümü, belgelendirilmesi ve ödeme için gerekli belgelerin
hazırlanması görevlerini yürütürler.
(2) Harcama yetkilisi, yardımcıları veya kendisine en yakın yönetim kademesinde bulunan görevliler arasından birini veya birden
fazlasını, diğer görevlilerce düzenlenen gerçekleştirme belgelerini
toplamak, kontrol etmek ve bunları düzenleyeceği bir ödeme emri
belgesine bağlamak suretiyle işlemin taahhüt ve tahakkuk aşamalarını tamamlayarak ödemeye hazır duruma getirmek üzere ayrıca gerçekleştirme görevlisi olarak görevlendirebilir.
Muhasebe yetkilisi
MADDE 7 – (1) Mahalli idarenin muhasebe hizmetlerini yürüten
muhasebe yetkilisi işletmenin de muhasebe yetkilisidir. İşletmenin
hesabı, muhasebe yetkilisi tarafından, mahalli idare kesin hesabına
dahil edilerek ilgili mercilere verilir.
492 | 2013
EKLER
(2) İşletmenin iş hacminin zorunlu kılması halinde bu işler için
ayrı bir muhasebe yetkilisi yardımcısı görevlendirilebilir. Muhasebe
yetkilisi yardımcılarının görevlendirilmesine ve yetkilendirilmesine
ilişkin hususlar, 21/1/2006 tarihli ve 26056 sayılı Resmî Gazete’de
yayımlanan Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında
Yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirlenir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Bütçe, Muhasebe ve Mali İşlemler
Bütçe işlemleri
MADDE 8 – (1) Bütçe içinde kurumsal sınıflandırmada; işletme
mahalli idare teşkilat şemasında ana hizmet birimi olarak yer alıyorsa
kendi kodunda, herhangi bir hizmet birimi içinde yer alıyorsa o hizmet birimi altında kodlanır.
(2) İşletme adına ayrılan ödenekler, fonksiyonel sınıflandırılmada ekonomik işler ve hizmetler kodunda gösterilir.
(3) İşletmenin iktisadi ticari işlerine ilişkin giderler dışında kalan
personel giderleri, sosyal güvenlik kurumuna devlet primi giderleri,
mal ve hizmet alımı giderleri ve sermaye giderleri ile transferleri mahalli idare bütçesinden yapılır.
(4) İşletme ödeneğinin iktisadi ve ticari işler için nakit sermaye
olarak kullanılacak kısmı ise ekonomik sınıflandırmada borç verme
kodunda gösterilir. Bu ödenek işletme adına açılmış bir özel hesaba
aktarılmak suretiyle kullanılır.
(5) İşletme ödeneğinden kullanılmayan kısmı yıl sonunda iptal
edilir. İşletme faaliyetlerinden sağlanan gelir fazlası veya kâr mahalli
idare bütçesine gelir kaydedilir.
(6) Ticari faaliyetin ve iktisadi teamüllerin gerektirdiği kısa vadeli borçlanmalar dışında, finansman amacı ile borçlanma yapılamaz.
Muhasebe işlemleri
MADDE 9 – (1) İşletme faaliyetlerinin muhasebe işlemleri
10/3/2006 tarihli ve 26104 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine göre mahalli
idarenin muhasebe biriminde tutulur.
(2) İşletmenin Kurumlar Vergisine tabi faaliyetleri, hesap planı
bakımından, sadece bütçe işlemlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin olarak Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümlerine tabidir.
2013 | 493
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
(3) İşletmenin ticari mal ve hizmet alım satımlarına ilişkin (Kurumlar Vergisine tabi) faaliyetleri için, 4/1/1961 tarihli ve 213 sayılı
Vergi Usul Kanununun 175 inci ve mükerrer 257 nci maddeleri hükümleri uyarınca belirlenen muhasebe standartları, tek düzen hesap
planı ve mali tabloların çıkarılmasına ilişkin usul ve esaslar çerçevesinde defter tutulur. Mahalli idare bütçesi içinde yapılan personel ve
diğer yönetim ve donatım giderleri kurum kazancının tespitinde ve
Kurumlar Vergisi beyannamesinin düzenlenmesinde ayrıca dikkate
alınır.
Harcama belgeleri
MADDE 10 – (1) İşletme faaliyetlerinde, mali işlemlerin gerçekleştirilmesinde ve muhasebeleştirilmesinde ödeme belgesine bağlanacak kanıtlayıcı belgelerde 15/8/2007 tarihli ve 26614 sayılı Resmî
Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Avans işlemleri
MADDE 11 – (1) Gerçekleştirme ve ödeme belgeleri ile ilgili işlemlerin tamamlanması beklenilmeyecek ivedi veya zorunlu giderler
için harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı
tutulması kaydıyla görevlendirilecek mutemede üst sınırı Merkezi
Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenen tutarda avans verilebilir. İşletmenin ticari faaliyetleri için işletme kasasından verilen avanslarda bu
tutar beş katına kadar yükseltilebilir. Her mutemet aldığı avanstan
harcadığı tutara ilişkin harcama belgelerini, avansın alındığı tarihi
izleyen bir ay içinde muhasebe servisine vermek ve üzerinde kalan
avans bakiyesini iade etmekle yükümlüdür. Mali yıl sonunda alınan
avanslar bir aylık süreye bakılmaksızın mali yılın son günü tamamen
kapatılır.
Muhasebe yetkilisi mutemedi
MADDE 12 – (1) Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve
parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almak, muhafaza etmek, vermek veya göndermek ve bu işlemlerle ilgili olarak doğrudan
muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olmak üzere muhasebe yetkilisi
mutemedi görevlendirilir.
(2) Muhasebe yetkilisi mutemedi olarak seçilen görevlilerin adı,
soyadı, görev yeri, unvanı, imzası, görev ve yetkileri ilk görevlendirmede muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir. Bu kişiler,
2/6/1934 tarihli ve 2489 sayılı Kefalet Kanununa göre kefalete tabidirler.
Kadro işlemleri
494 | 2013
EKLER
MADDE 13 – (1) İşletmede kadro işlemleri hususunda, işletmenin kurulduğu mahalli idareye göre 10/6/2007 tarihli ve 26548 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan İl Özel İdaresi Norm Kadro İlke ve
Standartlarına Dair Yönetmelik veya 22/2/2007 tarihli ve 26442 sayılı
Resmî Gazete’de yayımlanan Belediye ve Bağlı Kuruluşlar ile Mahalli
İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmelik
hükümleri uygulanır.
İhale işlemleri
MADDE 14 – (1) İşletmenin ihale iş ve işlemleri 4/1/2002 tarihli
ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu ve 5/1/2002 tarihli ve 4735 sayılı
Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu ile bu kanunlara dayanılarak yayımlanan yönetmeliklerin hükümlerine göre yürütülür.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Düzenleme yapma yetkisi
MADDE 15 – (1) Mahalli idareler, görev ve sorumluluk kapsamında bulunan, özel gelir ve giderleri olan hizmetleriyle ilgili olarak
kurdukları bütçe içi işletmeleri için bu Yönetmelik hükümlerine aykırı olmamak üzere alt düzenleyici işlemler yapabilirler.
Hüküm bulunmayan haller
MADDE 16 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda, işletmenin bağlı olduğu mahalli idarenin tabi olduğu mevzuat
hükümleri ile 1/5/2007 tarihli ve 26509 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Döner Sermayeli İşletmeler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uygulanır.
Yürürlük
MADDE 17 – (1) Maliye Bakanlığı ile Sayıştayın görüşü alınarak
hazırlanan bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 18 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini İçişleri Bakanı yürütür.
2013 | 495
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
ÖN ÖDEME ESAS VE USULLERİ
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, ön ödeme şekillerini, devir
ve mahsup işlemlerini, yapılacak ön ödemelerin idareler ve gider
türleri itibarıyla miktar ve oranlarının tespitini, mutemetlerin görevlendirilmesini ve diğer işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere, merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerince yapılacak ön ödemelere ilişkin usul ve esasları kapsar.
2/7/1992 tarihli ve 3833 sayılı Kanuna göre çıkarılan Türk Silahlı Kuvvetleri Stratejik Hedef Planının Gerçekleştirilmesi Maksadıyla Yapılacak Harcamalar İçin Verilen Avans ve Kredi İşlemlerine
İlişkin Yönetmelik hükümleri saklıdır.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 35 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında
Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde
valiyi, belediyelerde belediye başkanını,
Harcama yetkilisi: Bütçeyle ödenek tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisini, bütçelerinde harcama birimleri sınıflandırılamayan idareler ile harcama yetkililerin belirlenmesinde güçlük bulunan idarelerde üst yöneticiyi ya da üst yöneticinin belirleyeceği kişilerden Bakanlıkça uygun görülenleri veya ödenek gönderme
belgesiyle harcama yetkisi verilen birim yöneticilerini,
Muhasebe hizmeti: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve
borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen
değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi,
gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve
raporlanması işlemlerini,
Muhasebe birimi: Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi,
496 | 2013
EKLER
Ön ödeme: İlgili mevzuatında öngörülen hallerde kesin ödeme
öncesi avans veya kredi şeklinde yapılan ödemeyi,
Mutemet: Harcama yetkilisi tarafından yazılı olarak görevlendirilen ve kendisine verilen avans veya adına açılan kredilerle sınırlı
olarak yapacağı harcamalar konusunda harcama yetkilisine karşı
sorumlu, bunların mahsubuna ilişkin belgeleri muhasebe yetkilisine
vermek ve artan tutarı iade etmekle yükümlü olan harcama yetkilisi
mutemedini; Dışişleri Bakanlığı yurtdışı teşkilatında misyon şeflerini;
diğer bakanlık ve kamu idarelerinin yurtdışı teşkilatlarında müşavir
ve ataşeleri,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Ön Ödeme Şekilleri ve Ön Ödeme Yapılabilecek Gider Türleri
Ön ödeme şekilleri ve uygulaması
Madde 5 — Ön ödeme, harcama yetkilisinin uygun görmesi ve
karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla; ilgili kanunlarında öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilemeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans verilmek veya kredi
açılmak suretiyle yapılabilir. Verilecek avansın üst sınırları yılları
merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilir.
Avans, işi yapacak, mal veya hizmeti sağlayacak olan kişi veya
kuruluşa ödenmek üzere, doğrudan mutemede verilir. Yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avanslar mutemetler adına mahallindeki banka hesaplarına transfer edilir. Bir mutemede verilecek avans,
toplamı bu Yönetmeliğin 6 ncı maddesine göre belirlenen tutarı aşmamak koşuluyla bütçenin çeşitli tertiplerinden olabilir.
İlgili kanunlarına göre, görevlilere yolluk ve diğer giderleri karşılığı ödenecek avanslar kendilerine veya şahsi mutemetlerine verilebilir.
Sözleşmesinde belirtilmek ve yüklenme tutarının yüzde otuzunu geçmemek üzere, yüklenicilere teminat karşılığında bütçe dışı
avans verilebilir. İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin
hükümleri saklıdır.
Kredi, mutemetler adına banka veya aynı idareye hizmet veren
muhasebe birimi nezdinde açtırılabilir. Mutemetlerin imza örneği,
nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine gönderilir.
Ön ödemeler hangi iş için verilmiş ise yalnızca o işte kullanılır.
Mutemetler avans almadan harcama yapamaz ve kamu idaresi
adına harcama yapmak üzere muhasebe biriminin veznesi veya banka hesabından başka hiçbir yerden, hiçbir nam ile para alamazlar.
Ön ödeme yapılabilecek gider türleri
Madde 6 — Avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle yapılabilecek ön ödemeler aşağıda belirtilmiştir.
2013 | 497
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a) Avans verilmek suretiyle yapılacak ön ödemeler:
1) Yılları merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen tutara
kadar olan yapım işleri, mal ve hizmet alımları, yabancı konuk ve
heyetlerin ağırlanmasına ilişkin giderler ile benzeri giderler için
avans verilebilir.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Genel Sekreterliği ve Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği mutemetlerine, askeri birlik ve kurum
mutemetlerine, Milli İstihbarat Teşkilatı mutemetlerine ve mahallinde
karşılanacak ihtiyaçları için dış temsilcilik mutemetleri ile Kanuna
ekli II sayılı cetvelde sayılan kuruluşlardan özelliği bulunan idarelerin mutemetlerine söz konusu giderler için verilecek avansın üst sınırları, yılları merkezi yönetim bütçe kanununda ayrıca gösterilebilir.
Merkezi yönetim bütçe kanununda belirlenen üst sınırlar aşılmamak koşuluyla verilecek avans tutarını kuruluşlar ve/veya harcama
türleri itibarıyla belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
2) İlgili kanunlarında hüküm bulunması halinde, görevlilere
yolluk ve diğer giderleri karşılığı avans verilebilir. Bu avansların tutarı ve mahsup süreleri özel kanunlarındaki hükümlere tabidir.
3) Yetkili mercilerce ödeme gününden önce ödenmesine karar
verilen maaş ve ücretler avans olarak verilebilir.
4) Görevlerinin niteliği gereği birliklerince toplu olarak beslenemeyen jandarma erbaş ve erlerine, harçlıkları ve bu harçlıklarla
birlikte ödenen diğer hakediş bedelleri ve tayın bedelinin bir aylık
tutarı avans olarak ödenebilir. Jandarma İç Güvenlik Birimleri ile
gerekli görülen illerin jandarma birliklerine verilecek avans tutarları
ve mahsup süresi, görev yapılan bölgedeki doğa koşulları ve diğer
zorlayıcı sebepler göz önünde bulundurularak İçişleri Bakanlığının
teklifi üzerine Bakanlıkça tespit edilir.
5) Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bağlısı Ana Ast Komutanları
ve bağlı bulunulan Deniz Filoları Muhasebe Yetkilisi ya da ilgili diğer
muhasebe birimi muhasebe yetkilisi tarafından her harp gemisi için
ayrı ayrı belirlenerek gemi mutemedi kredi cüzdanında gösterilen bir
aylık harcama tutarı ve bu gemilerde görevli personelin aylıkları ile
diğer giderleri karşılığı tutar, avans olarak ödenir.
Gemi harcama yetkilisinin yazılı talebi halinde, gemi mutemedi
kredi cüzdanında gösterilen tutar yüzde 15 oranında artırılabilir. Bu
tutarın üzerindeki artırmalar Deniz Kuvvetleri bağlısı ilgili Ana Ast
Komutanlarının yazılı emri ile olur.
498 | 2013
EKLER
b) Kredi açılmak suretiyle yapılacak ön ödemeler:
1) Dairesinin göstereceği lüzum ve harcama yetkilisinin onayı
ile mutemetler adına banka veya muhasebe birimi nezdinde kredi
açtırılabilir.
2) Kamu kurum ve kuruluşlarının yurtdışı teşkilatlarınca yabancı ülkelerde yapılacak satınalmalar için, mutemetler adına gerektiğinde yerel bankalardan birinde kredi açtırılabilir.
3) Yabancı ülkelerden yapılacak satınalmalar için, dairesinin
göstereceği lüzum üzerine, ilgili mevzuatı gereğince Türkiye’de bankacılık faaliyetine izin verilen banka veya özel finans kuruluşları
nezdinde akreditif karşılığı kredi açtırılır. Genel bütçe kapsamındaki
kamu idarelerinde akreditif karşılığı krediler merkez birimlerince
açılır.
Açılmış akreditiflere ilişkin kredi artıkları ertesi yıla devredilmekle birlikte ödenekleri iptal olunur. Devredilen akreditif karşılığı
kredi artıklarının karşılığı, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanı, bu Yönetmelik kapsamındaki diğer kamu idarelerinde ise üst yönetici tarafından idare bütçesinin ilgili tertibine ödenek kaydolunur.
Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince açılacak kredilerden tutarı merkezi yönetim bütçe kanununda gösterilen limiti aşanlar
için ayrıca Bakanlık izni aranır. Buna ilişkin usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir.
Bütçe dışı ön ödemeler
Madde 7 — İlgili kanunların bütçe dışı avans ödenmesine ilişkin hükümleri saklı kalmak üzere aşağıda belirtilen hallerde bütçe
dışı avans verilmek veya kredi açılmak suretiyle ön ödeme yapılabilir.
a) Sözleşmelerinde belirtilmek ve karşılığında aynı tutarda teminat alınmak koşuluyla yüklenicilere;
1) Mal ve hizmet alımlarında yüklenme tutarının yüzde 10’una,
yapım işlerinde ise yüklenme tutarının yüzde 15’ine kadar bütçe dışı
avans verilebilir.
2) Yukarıda belirtilen oranların üzerinde avans verilmesini zorunlu kılan durumlarda; genel bütçeli idareler için Bakanlığın uygun
görüşü, kapsamdaki diğer idareler için ise üst yöneticinin kararı ile
ve aşan kısım için T.C. Merkez Bankasının kısa vadeli avanslara uyguladığı oranda faiz alınmak kaydıyla, yüklenme tutarının yüzde
30’unu aşmamak üzere belirlenecek oranda bütçe dışı avans verilebilir.
3) Verilen avanslar karşılığında alınan teminatlar, yüklenicinin
talebi halinde mahsup edilen tutarda serbest bırakılır veya iade edilir.
2013 | 499
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
b) Özel kanunlarında hüküm bulunması durumunda bütçe dışı
avans veya kredi şeklinde ön ödeme yapılabilir.
c) Özel kanunlarında öngörülen hükme göre peşin ödenmesi
gereken maaş, ücret ve benzeri giderler ile bu Yönetmeliğin 6 ncı
maddesi birinci fıkrasının (a) bendinin 4 üncü ve 5 inci alt bentlerinde
öngörülen giderlerin ertesi yıl bütçesini ilgilendiren kısmı için bütçe
dışı avans verilebilir.
Açılan kredilerin ilgililere ödenmesi
Madde 8 — Nezdinde mutemet adına kredi açılan banka veya
muhasebe birimi, mutemedin vereceği kredi ödeme talimatında gösterilen yere veya alacaklıya doğrudan ödeme yapar.
Mutemet tarafından, nezdinde kredi açılan banka veya muhasebe birimine hitaben;
a) Kredi banka nezdinde açılmış ise hesap numarası, muhasebe
birimi nezdinde açılmış ise muhasebe biriminin adı,
b) Ödemenin yapılacağı kişinin adı (tüzel kişilerde unvanı),
vergi kimlik numarası ve varsa banka hesap numarası,
c) Ödenecek tutar,
d) Mutemedin adı, soyadı, unvanı, dairesi ve düzenlenme tarihi,
bilgilerini içeren bir kredi ödeme talimatı düzenlenir ve imzalanarak hak sahibine verilir.
İhale mevzuatı çerçevesinde mal ve hizmet alımı gerçekleştirilecek kamu idarelerinden Bakanlıkça belirlenenlere yapılacak ön
ödemelerde kredi tutarı, doğrudan ilgili kamu idaresinin banka hesabına aktarılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Mutemet Görevlendirilmesi ve Ön Ödemelerin
Başka Mutemede Devri
Mutemet görevlendirilmesi
Madde 9 — Kamu idarelerinin bütçesinde kendisine ödenek
tahsis edilen her bir merkez harcama birimi için yalnızca bir mutemet
görevlendirilir. Ödenek gönderme belgesiyle ödenek verilen harcama
yetkilileri ise kendilerine bağlı her bir birim için birer mutemet görevlendirebilir. Bir bütün oluşturan, ancak ayrı ayrı yerlerde bulunan
askeri birimler ile kurumların her biri için ayrı mutemet görevlendirilebilir.
Ayrıca, zorunluluk bulunması ve harcama yetkilisi onayında
belirtilmesi koşuluyla;
500 | 2013
EKLER
a) Taşıtların akaryakıt, yağ, bakım, onarım ve işletme giderleri,
b) Bir bütün oluşturmakla birlikte, alınacak mal veya yapılacak
işle ilgili olarak ayrı yerlerde sonuçlandırılması gereken vergi, resim,
harç ödeme yükümlülükleri ile yükleme, boşaltma ve gümrük işlemleri gibi özellik arz eden işlere ilişkin giderler,
için birden fazla mutemet görevlendirilebilir.
Mutemetlerin ilk görevlendirilmelerinde ve değiştirilmeleri halinde adı, soyadı, görev unvanı, T.C. kimlik veya vergi kimlik numarası ve imza örneği harcama yetkilisi tarafından bir yazı ile muhasebe
birimine bildirilir.
Ön ödemenin başka mutemede devri
Madde 10 — Harcama yetkilisinin yazılı izniyle mutemet, üzerindeki avans veya adına açılan kredi tutarını başka bir mutemede
devredebilir.
Avans şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde
para ve harcama belgelerinin mutemede teslim edildiğine ilişkin tutanak düzenlenir. Devreden mutemetçe tutanak ve harcama yetkilisinin yazılı izni muhasebe yetkilisine ibraz edilerek, avans kaydının
yeni mutemet adına yapılması sağlanır. Tutanağın birer nüshası devreden ve devralan mutemede verilir.
Kredi şeklindeki ön ödemelerin başka bir mutemede devrinde
ise, harcama yetkilisinin yazılı izni ile birlikte yeni mutemedin imza
örneği de muhasebe birimine verilerek, kredi kaydının yeni mutemet
adına yapılması sağlanır. Banka nezdinde açılan kredilerin devrinde
yeni mutemedin imza örneği ayrıca bankaya da gönderilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ön Ödemelerin Mahsubu ve Sorumluluk
Ön ödemelerde mahsup süresi ve sorumluluk
Madde 11- Her mutemet ön ödemelerden harcadığı tutara ilişkin kanıtlayıcı belgeleri, ilgili kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde muhasebe
yetkilisine vermek ve artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla
yükümlüdür. Bakanlık, zorunlu hallerde mahsup süresini ayrıca belirlemeye yetkilidir. Mahsup süresi, avansın verildiği veya kredinin
açıldığı güne, son ayda tekabül eden günün mesai saati bitiminde;
sürenin bittiği ayda avansın verildiği veya kredinin açıldığı güne tekabül eden bir gün yok ise, süre o ayın son gününün mesai saati bi2013 | 501
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
timinde sona erer. Harcama yetkilisinin talimatıyla, bu süreler içinde
getirilecek harcama belgeleri tutarında yeniden ön ödeme yapılabilir.
Bu şekilde mahsup işlemi yapılmadıkça aynı iş için ön ödeme yapılamaz. Ancak, bakanlıkların yurtdışı teşkilatının ihtiyaçları için verilen avans ve açılan kredilerin mahsubu ve artıklarının iadesinde nakit
iadesi yapılmaz, verilecek yeni avans veya açılacak krediden mahsup
edilir.
Avansın verildiği tarihten önceki bir tarihi taşıyan harcama
belgeleri avansın mahsubunda kabul edilemez. Mahsup döneminde
verilen harcama belgelerinin de, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en
geç ait olduğu bütçe yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir.
Mutemet, işin tamamlanmasından sonra, yukarıdaki bir ve üç
aylık sürelerin bitimini beklemeden, son harcama tarihini takip eden
üç iş günü içinde ön ödeme artığını iade etmek ve süresinde mahsubunu yaparak hesabını kapatmak zorundadır.
Ön ödemenin bu Yönetmeliğin 10 uncu maddesi gereğince başka mutemede devredilmesi halinde, devralan mutemedin de, hesabını ön ödemenin ilk mutemede yapıldığı tarihten itibaren, yukarıda
belirtilen sürelerde muhasebe yetkilisine vermesi zorunludur.
Denetim elemanları, yollukları ve diğer giderleri karşılığı aldıkları avanslara ilişkin harcama belgelerini, takip eden ayın onuncu
gününe kadar idarelerine vermek ve varsa avans artığını iade etmekle, idareler de bunu aramakla yükümlüdür. Hakediş tutarının avanstan fazla olması halinde, farkın, ilgili denetim elemanının banka hesabına aktarılması zorunludur.
Mutemetlerce süresi içinde mahsup edilmeyen avanslar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun
hükümleri uygulanır. Kanunen geçerli bir mazereti olmaksızın avanslarını süresinde mahsup etmeyen mutemetler hakkında, ayrıca tabi
oldukları personel mevzuatının disiplin hükümlerine göre de işlem
yapılır. Kurum içi veya kurum dışından görevlendirilenlere yolluk ve
diğer giderleri karşılığı verilen avanslardan süresinde mahsup edilmeyenler hakkında özel kanunlarındaki hükümler uygulanır.
Bütçe dışı avansların mahsubu
Madde 12 — Bütçe dışı avans ve kredilerin mahsubu aşağıdaki
esaslara göre yapılır.
a) Yılı içinde sonuçlanacak işler ile ertesi yıla geçen veya gelecek yıllara yaygın yüklenmeler nedeniyle yüklenicilere sözleşmeleri-
502 | 2013
EKLER
ne dayanılarak verilen bütçe dışı avansların mahsubunda şartname
ve sözleşmelerinde belirtilen esaslara uyulur.
b) Özel kanunlarındaki hükümlere göre verilen bütçe dışı avans
veya kredi şeklinde ön ödemeler, özel kanunlarında ayrıca belirtilmemiş olması halinde avanslarda bir ay, kredilerde ise üç ay içinde
belgeleri muhasebe yetkilisine verilmek ve artan tutar iade edilmek
suretiyle mahsup edilir.
c) Ertesi yıl bütçesinden karşılanmak üzere aylık, ücret ve benzeri hakedişler karşılığı verilen bütçe dışı avansların mahsup edilmesi
gereken tarih, bu giderlerin ilgili mevzuatına göre ödenmesi gerektiği
tarihtir.
Ön ödemelerin yıl sonunda mahsubu
Madde 13 — Mutemetler, mali yılın sonunda avanslarda bir aylık, kredilerde üç aylık sürenin dolmasını beklemeksizin, mahsubunu
yapmadıkları harcamalara ait belgeleri muhasebe yetkilisine verip,
artan tutarı iade ederek hesabını kapatmakla yükümlüdürler.
Mali yıl sonuna kadar kapatılmayan veya mahsup döneminde
mahsup edileceği idaresince bildirilmeyen ön ödeme tutarı, yıl sonunda mutemet adına ilgili hesaba borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Mutemet adına borç kaydedilen tutarlar hakkında
muhasebe yönetmeliğinde belirtildiği şekilde işlem yapılır.
Ön ödemelerin mahsup dönemine aktarılması
Madde 14 — Muhasebe birimine verilen mahsup belgelerinden
incelenmesi yıl sonuna kadar tamamlanamayan ön ödeme artıkları
mahsup dönemine ödeneği ile birlikte devredilir. Malın teslim alındığı, hizmetin gördürüldüğü veya işin yaptırıldığı, ancak belgelerin
mahsup döneminde verileceği, ilgili idare tarafından mali yılın sonuna kadar muhasebe birimine yazılı olarak bildirilen ön ödemeler için
de aynı şekilde işlem yapılır. Mahsup döneminde verilen harcama
belgelerinin, ön ödemenin yapıldığı tarih ile en geç ait olduğu bütçe
yılının son günü arasındaki tarihi taşıması gerekir. Mahsup döneminde de kapatılamayan ön ödeme tutarı, dönem sonunda mutemet
adına borç kaydedilerek ön ödeme hesabı kapatılır. Karşılığı ödenekler iptal edilir.
Yılı bütçesine gider kaydedilmek üzere geçici ve sürekli görev
yolluğu ile buna ilişkin diğer giderler karşılığı verilen avanslardan
mali yılın sonuna kadar mahsubu yapılamamış olanlar hakkında da
yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır.
2013 | 503
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
BEŞİNCİ BÖLÜM
Son Hükümler
Yetki
Madde 15 — Bu Yönetmeliğin uygulanması sırasında ortaya çıkan tereddütleri gidermeye Bakanlık yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
Madde 16 — 24/10/2001 tarihli ve 2001/3215 sayılı Bakanlar
Kurulu Kararı yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 — Bu Yönetmelik hükümleri yürürlüğe girmeden önce, yürürlükteki diğer mevzuata göre başlatılmış olan avans ve
kredi işlemleri, tabi oldukları mevzuat hükümlerine göre mahsup
süresi içerisinde sonuçlandırılır.
Geçici Madde 2 — Kanuna ekli (II) sayılı cetvelde sayılan idarelerce 2006 yılında yapılacak giderler için yılları merkezi yönetim bütçe kanununda belirtilen avans tutarının yeterli olmaması halinde,
idarelerin gerekçeli talepleri değerlendirilerek belirlenen avans tutarı
üzerinde mutemetlere avans vermeye ve zorunluluk hallerinde mahsup sürelerini ayrıca belirlemeye Bakanlık yetkilidir.
Yürürlük
Madde 17 — Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak
üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 18 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
504 | 2013
EKLER
MUHASEBE YETKİLİLERİNİN
EĞİTİMİ, SERTİFİKA VERİLMESİ
İLE ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, muhasebe yetkililerinin
eğitimi, sertifika verilmesi ile çalışma usul ve esaslarını belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar hariç olmak üzere genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde görev yapan muhasebe yetkililerinin eğitimi, sertifika verilmesi ile
çalışma usul ve esaslarını kapsar.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 62 nci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;
Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
Kanun: 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında
Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde
valiyi, belediyelerde belediye başkanını,
Muhasebe hizmeti: Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve
borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen
değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi,
2013 | 505
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması
ve raporlanması işlemlerini,
Muhasebe birimi: Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi,
Muhasebe yetkilisi: Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden
ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre atanmış
sertifikalı yöneticiyi,
Muhasebe yetkilisi yardımcısı: Muhasebe yetkililerinin yardımcılarını,
Muhasebe yetkilisi mutemedi: Muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya,
muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemlerle ilgili
olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan kamu görevlilerini ve yetkili memurları,
Vezne: Muhasebe birimine teslim edilen tedavüldeki Türk parası, döviz, çek, senet, menkul kıymetler ve teminat mektuplarının
muhafaza edildiği yeri,
Ambar: Muhasebe birimine teslim edilen ve parayla ifade edilen değerli kağıtlar ile muhasebe birimince kullanılacak seri ve sıra
numaralı alındı, teslimat müzekkeresi, çek ve benzeri basılı evrakın
muhafaza edildiği yeri,
Sertifika: Şekli ve içeriği Bakanlık tarafından belirlenen ve sahibine muhasebe hizmetlerini yerine getirebilme yetkisi veren muhasebe yetkilisi sertifikasını,
ifade eder.
İKİNCİ KISIM
Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Belirlenmesi,
Eğitimi ve Sertifika Verilmesi
BİRİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Belirlenmesi
Muhasebe yetkilisi olarak atanacakların nitelikleri
Madde 5 — Muhasebe yetkilisi olarak atanacakların, 657 sayılı
Devlet Memurları Kanununun 48 inci maddesinde belirtilenler ile
aşağıdaki şartları taşımaları gerekir:
a) En az dört yıllık yüksek öğrenim görmüş olmak,
506 | 2013
EKLER
b) Kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl çalışmış olmak koşuluyla bu idarelerde muhasebe yetkilisi yardımcısı
veya eşiti görevlerde bulunmak,
c) Muhasebe yetkilisi sertifikası almış olmak,
d) Son üç yıl içerisinde olumsuz sicil almamış olmak,
e) Aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezası almamış olmak,
f) Görevin gerektirdiği bilgi ve temsil yeteneğine sahip olmak.
Ancak belde ve nüfusu 25 binin altında olan ilçe belediyeleri ile
mahalli idare birliklerinde muhasebe yetkilisi görevini yürütmek
üzere atanacakların yukarıdaki fıkranın (c), (d), (e) ve (f) bentlerinde
belirtilen şartları taşımaları kaydıyla, en az lise ve dengi okul mezunu
olmaları ve kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerinde en az dört yıl
çalışmış olmaları yeterlidir.
Lise ve dengi okul mezunu adayların sertifika eğitim programının konuları Bakanlık tarafından ayrıca belirlenir ve sınavları ayrı
yapılır. Bu şekilde sertifika eğitim programını başarıyla tamamlayan
lise ve dengi okul mezunlarına sadece belde ve nüfusu 25 binin altında olan ilçe belediyeleri ile mahalli idare birliklerinde görev yapma
yetkisi veren sertifika verilir.
Sertifika eğitim programı duyurusu
Madde 6 — Kamu idareleri, muhasebe yetkilisi ihtiyaçlarını
Bakanlıkça yapılan duyuruda belirtilen süre içerisinde Bakanlığa bildirir. Sertifika eğitim programına alınacak aday sayısı, kamu idarelerinin talepleri dikkate alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Sertifika eğitim programına alınacak aday sayısı ile şartları,
başvuru yeri ve başvurma süresi Bakanlık internet sitesinde ve uygun
görülecek diğer araçlarla adaylara duyurulur.
Sertifika eğitim programı başvurusu
Madde 7 — Sertifika eğitim programına katılacak adayların Bakanlıkça belirlenen başvuru formu ile duyuruda belirtilen süre içerisinde Bakanlığa başvurmaları gerekir.
Başvurular şahsen veya posta yoluyla yapılır. Postadaki gecikmeler dikkate alınmaz. Bakanlık elektronik ortamda başvuru koşullarını düzenleyebilir.
Eleme sınavı ve duyurulması
Madde 8 — Sertifika eğitim programına başvuranların sayısının, sertifika eğitimine alınacağı duyurulan kişi sayısından en az % 10
2013 | 507
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
daha fazla olması halinde, eğitim programına alınacak muhasebe
yetkilisi adaylarının belirlenmesi amacıyla Bakanlıkça eleme sınavı
yapılır. Eleme sınavı, Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığına veya Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Merkezine de yaptırılabilir.
Eleme sınavı yapılması gereken hallerde sertifika eğitim programına alınacak muhasebe yetkilisi aday sayısı, Bakanlıkça yapılan
duyuruda belirtilen aday sayısı ile sınırlıdır. Sınavın yapılacağı yer ve
tarih ile sınav konuları ve ağırlıkları sınav tarihinden en az bir ay
önce Bakanlık internet sitesinde ve uygun görülecek diğer araçlarla
duyurulur.
Eleme sınavına katılacak adayların adreslerine, Bakanlık veya
sınavı yapan birimce fotoğraflı sınav giriş belgesi gönderilir.
Eleme sınavı yeri ve konuları
Madde 9 — Eleme sınavı, duyuruda belirtilen yer, tarih ve saatte yapılır.
Eleme sınavı aşağıdaki konulardan oluşur.
a) Genel yetenek ve genel kültür,
b) Temel ekonomi bilgisi,
c) İdare hukuku ve hukukun temel kavramları,
d) Kamu maliyesi ve Türk malî sistemi,
e) Genel muhasebe,
f) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince uygulanacak
çerçeve muhasebe yönetmeliği.
Sertifika eğitimine alınacak adayların belirlenmesi
Madde 10 — Eleme sınavından en yüksek puan alan adaydan
başlayarak duyuruda belirtilen sayıda aday, Bakanlıkça belirlenen
programa göre sertifika eğitimine alınır.
Ancak, sınavda alınan puana göre yapılacak sıralamada, ilanda
belirtilen sayıda adaylardan son sırada yer alan adayla aynı puanı
almış olanlar da sertifika eğitim programına alınır.
508 | 2013
EKLER
İKİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilisi Adaylarının Sertifika Eğitimi
Sertifika eğitiminin yeri, tarihi ve süresi
Madde 11 — Sertifika eğitiminin yeri ve tarihi eğitime alınacak
adaylara eğitim programının başlamasından önce Bakanlıkça bildirilir.
Eğitim süresi iki aydan az olmamak üzere Bakanlık tarafından
belirlenir.
Sertifika eğitim programı konuları
Madde 12 — Muhasebe yetkilisi adayları aşağıdaki gruplarda
belirtilen konuları kapsayacak şekilde Bakanlıkça eğitime tabi tutulur.
a) Muhasebe
1 - Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerince uygulanacak çerçeve muhasebe yönetmeliği ve ilgili diğer muhasebe yönetmelikleri,
2 - Genel muhasebe,
3 - Mali istatistik ve raporlama.
b) Mali mevzuat
1 - Kamu malî yönetimi ile ilgili düzenlemeler,
2 - Harcama belgeleri ile ilgili yönetmelikler,
3 - Milli emlak mevzuatı genel esasları,
4 - Sayıştay Kanunu ve ilgili mevzuat,
5 - Sosyal güvenlik, bütçe, gider ve gelir mevzuatı ile yerel yönetimler mevzuatının genel esasları,
6 - Avrupa Birliği kamu malî yönetimi ve muhasebe mevzuatı.
c) Diğer konular
1 - Temel hukuk bilgisi,
2 - Anayasa ve idare hukuku,
3 - Bilişim teknolojilerinin kullanımı.
Muhasebe yetkilisi sertifika sınavı
Madde 13 — Sertifika eğitim programını tamamlayan muhasebe yetkilisi adayları, Bakanlıkça belirlenecek yer ve tarihte yazılı sınava tabi tutulur.
2013 | 509
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Muhasebe yetkilisi sertifika sınav komisyonu
Madde 14 — Sertifika sınav komisyonu Bakanlık tarafından belirlenir. Sınav komisyonu birisi başkan olmak üzere beş asil ve iki
yedek üyeden oluşur.
Sınav komisyonu, sınav sorularını hazırlamak, sonuçlarını değerlendirmek, başarı listesini düzenlemek ve itirazları inceleyip sonuca bağlamakla görevlidir.
Muhasebe yetkilisi sertifika sınav konuları ve sınav usulü
Madde 15 — Sertifika sınav konuları eğitim konularından oluşur.
Sınav komisyonunun belirleyeceği sorular, zarflara konulur,
mühürlenir ve sınav komisyonunca saklanır. Bu zarflar sınav başlangıcında adaylar huzurunda açılarak, durum tutanağa bağlanır.
Sınav sonunda cevap kağıtları, her adayın kaç sayfa cevap kağıdı verdiği tespit edilmek suretiyle tutanağa bağlanır ve zarflar içinde komisyona teslim edilir.
Sınav sonuçlarının değerlendirilmesi
Madde 16 — Sınav komisyonu, cevap kağıtlarını yüz (100) tam
puan üzerinden değerlendirir. Sertifika sınavında başarılı sayılmak
için muhasebeden en az altmışbeş (65) puan olmak üzere her bir sınav grubundan en az elli (50) puan alınması ve bu sınavların not ortalamasının en az altmışbeş (65) puan olması gerekir.
Sınav sonuçlarının duyurulması ve itiraz
Madde 17 — Sınav sonuçları, en geç 30 gün içerisinde Bakanlık
internet sitesinde ve Bakanlık ilan panolarında ilan edilir ve ilan tarihinden itibaren 15 inci gün sonunda ilgililere tebliğ edilmiş sayılır.
Sınav sonuçlarına, tebligat tarihinden itibaren 5 iş günü içinde
Bakanlık nezdinde itiraz edilebilir. İtiraz, sınav komisyonu tarafından
başvuru tarihinden itibaren en çok 10 gün içinde değerlendirilerek
sonuçlandırılır ve Bakanlıkça ilgililere yazılı olarak bildirilir.
Başarısız olan adayların durumu
Madde 18 — Sertifika sınavında başarısız olan adaylar, eğitim
programlarına katılmaksızın takip eden iki sertifika sınavına daha
katılabilir.
Muhasebe yetkilisi sertifikasının verilmesi
Madde 19 — Sınavda başarılı olan muhasebe yetkilisi adaylarına, Bakanlık tarafından sertifika verilir, durum ayrıca görev yaptığı
510 | 2013
EKLER
kuruma bildirilir. Sertifika verilenlerin listesi Bakanlık internet sitesinde de yayımlanır.
Muhasebe yetkililerinin atanması
Madde 20 — Muhasebe yetkilileri, sertifikalı adaylar arasından,
9/12/1994 tarihli ve 4059 sayılı Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlıkça, diğer
kamu idarelerinde ise üst yöneticiler tarafından atanır.
Ancak, Türkiye Büyük Millet Meclisi ve Sayıştayın muhasebe
hizmetlerini yerine getirmek üzere görevlendirilecek muhasebe yetkilileri, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı; Cumhurbaşkanlığı muhasebe hizmetlerini yerine getirmek üzere görevlendirilecek muhasebe yetkilisi ise Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreteri tarafından atanır.
Gerekli şartların taşınmadığının sonradan anlaşılması
Madde 21 — Sertifika eğitim programına alınan veya muhasebe
yetkilisi sertifikası verilen kişilerden gerekli şartları taşımadıkları
anlaşılanlar, Bakanlıkça eğitim programından çıkarılır veya sertifikaları iptal edilir.
Muhasebe yetkilisi kayıtlarının tutulması
Madde 22 — Muhasebe yetkilisi sertifika eğitim programına katılan adaylar ile bunlardan sertifika verilenlere ilişkin kayıtlar Bakanlıkça tutulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Muhasebe Yetkililerinin Çalışma Usul ve Esasları
BİRİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilisinin Görev, Yetki ve Sorumlulukları
Muhasebe yetkilisinin görev ve yetkileri
Madde 23 — Muhasebe yetkilisinin görev ve yetkileri aşağıda
belirtilmiştir.
a) Gelirleri ve alacakları ilgili mevzuatına göre tahsil etmek,
yersiz ve fazla tahsil edilenleri ilgililerine iade etmek.
b) Giderleri ve borçları hak sahiplerine ödemek.
c) Para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetleri almak, saklamak ve ilgililere vermek veya göndermek.
d) Yukarıdaki bentlerde sayılan işlemlere ve diğer mali işlemlere ilişkin kayıtları usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tut-
2013 | 511
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
mak, mali rapor ve tabloları her türlü müdahaleden bağımsız olarak
düzenlemek.
e) Gerekli bilgi ve raporları, Bakanlığa, hizmet verilen ilgili kamu idaresinin harcama yetkilisi ile üst yöneticisine ve yetkili kılınmış
diğer mercilere muhasebe yönetmeliklerinde belirtilen sürelerde düzenli olarak vermek.
f) Vezne ve ambarların kontrolünü ilgili mevzuatında öngörülen sürelerde yapmak.
g) Muhasebe hizmetlerine ilişkin defter, kayıt ve belgeleri ilgili
mevzuatında belirtilen sürelerle muhafaza etmek ve denetime hazır
bulundurmak.
h) Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesap, belge ve işlemlerini ilgili mevzuatında öngörülen zamanlarda denetlemek veya muhasebe yetkilisi mutemedinin bulunduğu yerdeki birim yöneticisinden
kontrol edilmesini istemek.
ı) Hesabını kendinden sonra gelen muhasebe yetkilisine devretmek, devredilen hesabı devralmak.
j) Muhasebe birimini yönetmek.
k) Diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.
Muhasebe yetkilisinin sorumlulukları
Madde 24 — Muhasebe yetkilileri;
a) Bu Yönetmeliğin 23 üncü maddesinde sayılan hizmetlerin
zamanında yapılmasından ve muhasebe kayıtlarının usulüne uygun,
saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından,
b) Mutemetleri aracılığıyla aldıkları ve elden çıkardıkları para
ve parayla ifade edilen değerler ile bunlarda meydana gelen kayıplardan,
c) Ön ödeme ile kesin ödemelerin yapılması ve ön ödemelerin
mahsubu aşamalarında ödeme emri belgesi ve eki belgelerin usulünce incelenmesi ve kontrolünden,
d) Yersiz ve fazla tahsil edilen tutarların ilgililerine geri verilmesinde, geri verilecek tutarın, düzenlenen belgelerde öngörülen
tutara uygun olmasından,
e) Ödemelerin, ilgili mevzuatın öngördüğü öncelik sırası da göz
önünde bulundurularak, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre
yapılmasından,
f) Rücu hakkı saklı kalmak kaydıyla, kendinden önceki muhasebe yetkilisinden hesabı devralırken göstermediği noksanlıklardan,
512 | 2013
EKLER
g) Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesap, belge ve işlemlerini ilgili mevzuata göre kontrol etmekten,
h) Yetkili mercilere hesap vermekten,
sorumludurlar.
Muhasebe yetkililerinin Kanuna göre yapacakları kontrollere
ilişkin sorumlulukları, görevleri gereği incelemeleri gereken belgelerle sınırlıdır.
Muhasebe yetkililerinin ret ve iadeler ile ayrılıp gönderilmesi
gereken paylara ilişkin fazla ve yersiz ödemelerde sorumluluğu, bu
Yönetmeliğin 29 uncu maddesi uyarınca yapması gereken kontrollerle sınırlıdır.
Yetkisiz tahsil ve ödeme yapılamayacağı ve birleşemeyecek
görevler
Madde 25 — Kanunların öngördüğü şekilde yetkili kılınmamış
hiçbir gerçek veya tüzel kişi kamu adına tahsilat ve ödeme yapamayacağı gibi muhasebe hizmeti de veremez.
Usulüne göre atanmadığı halde muhasebe hizmetlerinden bir
kısmını veya tamamını kendiliğinden yapanlar ile yapılması konusunda emir veren yöneticiler hakkında, Sayıştay tarafından belirlenecek mali sorumlulukları saklı kalmak üzere, adli ve idari yönden de
ayrıca işlem yapılır.
Harcama yetkilisi ile muhasebe yetkilisi görevi aynı kişide birleşemez.
Görev, yetki ve sorumlulukların devri
Madde 26 — Muhasebe yetkilileri, kanunlarla kendilerine verilen görev ve yetkilerinden bir kısmını Bakanlıkça belirlenen usul ve
esaslara göre yardımcılarına devredebilirler.
Muhasebe yetkilileri hakkındaki sorumluluk, devredilen işlerle
ilgili olarak görev ve yetki devri yapılanlar hakkında da uygulanır.
Muhasebe yetkilileri devrettikleri görev ve sorumlulukların,
yardımcılar tarafından usulüne uygun olarak yerine getirilip getirilmediğini gözetmekle yükümlüdür.
Devredilen görev ve yetki sınırları içerisinde olmakla birlikte,
yardımcılar tarafından tereddüde düşülen konulardaki işlemler, uygun bulunması halinde muhasebe yetkilileri tarafından sonuçlandırılır.
2013 | 513
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
İKİNCİ BÖLÜM
Muhafaza ve Muhasebeleştirme
Para ve para ile ifade edilen değerlerin muhafazası
Madde 27 — Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerine teslim
edilen para ve parayla ifade edilen değerlerin ilgili mevzuatında öngörüldüğü şekilde alınmasını, vezne ve ambarlarında muhafaza
edilmesini ve gerekli güvenlik tedbirlerinin alınmasını sağlamak zorundadırlar. Muhasebe yetkilileri, ilgili mevzuatında öngörülen süreler içinde ve belirsiz günlerde vezne ve ambarlarını kontrol ederek
kayıp ve noksanlık olmaması için gerekli önlemleri almakla yükümlüdürler. Bu görevin gereği gibi yerine getirilmemesi nedeniyle meydana gelecek kayıp ve noksanlıklardan genel hükümlere göre sorumludurlar.
Yangın, sel, deprem, yer kayması, çığ düşmesi gibi afet halleri
ile savaş veya askeri ve idari sebeplerle tahliye ya da hırsızlık gibi
nedenlerle vezne ve ambarlarda kayıp veya noksanlık meydana gelmesi halinde, muhasebe yetkililerince durum derhal en yakın amire
yazılı olarak bildirilir. Ayrıca, olaya ilişkin delillerin kaybolmaması
için gerekli tedbirleri alır. Sorumluluğun ibrası için, olayın öğrenildiği günden itibaren en geç 15 gün içinde, genel bütçe kapsamındaki
kamu idarelerinde Bakanlığa, diğerlerinde ise ilgili kamu idaresine
başvurur. Bu durumda muhasebe yetkilisinin sorumluluğu, genel
bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Maliye Bakanlığı üst yöneticisinin, kapsama dahil diğer kamu idarelerinde ise ilgili kamu idaresinin üst yöneticisinin görüşleri alınarak Sayıştay tarafından hükme
bağlanır.
Mali işlemlerin muhasebeleştirilmesi
Madde 28 — Bir ekonomik değerin yaratılması, başka bir şekle
dönüştürülmesi, mübadeleye konu edilmesi, el değiştirmesi veya yok
olması mali işlem olarak kabul edilir ve bütün mali işlemler muhasebe yetkililerince muhasebeleştirilir.
Her muhasebe kaydının bir belgeye dayandırılması zorunludur. Muhasebeleştirme işlemleri idarelerin tabi olduğu muhasebe
yönetmeliklerinde belirtilen muhasebeleştirme belgeleri ile yapılır.
Muhasebeleştirme işlemi, mali işlemin tamamlanmasını takiben
geciktirilmeden en geç izleyen iş gününde yapılır. Ancak, mali yılın
bitimine kadar mal alınmış, hizmet veya iş yapılmış olmasına rağmen
mahsup belgeleri mali yılın bitimine kadar muhasebe birimine verilememiş ön ödemelere ilişkin mali işlemler ile bütçe gelir ve giderini
514 | 2013
EKLER
ilgilendirmeyen diğer mali işlemler, ilgili mevzuat hükümleri dikkate
alınarak mahsup dönemi sonuna kadar muhasebeleştirilebilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Belgelerin Kontrolü ve Alacakların İzlenmesi
Ödeme emri belgesi ve ekleri üzerinde yapılacak kontroller
Madde 29 — Muhasebe yetkilileri ödeme emri belgesi ve ekleri
üzerinde;
a) Yetkililerin imzasını,
b) Ödemenin çeşidine göre ilgili mevzuatında belirlenen belgelerin tamam olmasını,
c) Maddi hata bulunup bulunmadığını,
d) Hak sahibinin kimliğine ilişkin bilgileri,
kontrol etmekle yükümlüdürler.
Muhasebe yetkilileri, yukarıda belirtilen kontroller dışında
kontrol ve inceleme yapamaz; ödemelerde ilgili mevzuatında düzenlenmiş belgeler dışında belge arayamaz. Yukarıda sayılan konulara
ilişkin hata veya eksiklik bulunması halinde ödeme yapamaz ve
ödemeye zorlanamaz.
Muhasebe yetkilileri, ödeme emri eki belgelerin, ödemesi yapılacak giderin çeşidine ve alım şekline göre Merkezi Yönetim Harcama
Belgeleri Yönetmeliğinde ve özel mevzuatında öngörülen belgelerden
olmasını ve bu belgelerin eksiksiz olarak ödeme emri belgesi ekine
bağlanmasını kontrol etmekle sorumlu olup, belgelerin alınan mal
veya hizmet ya da yapılan iş bazında miktar veya ara toplam olarak
bütçedeki tertiplerine uygunluğunun kontrolünden ve doğruluğundan sorumlu değildir.
Muhasebe yetkililerinin maddi hataya ilişkin sorumlulukları;
bir mali işlemin muhasebeleştirilmesine dayanak teşkil eden karar,
onay, sözleşme, hakediş raporu, bordro, fatura, alındı ve benzeri belgelerde; gelir, alacak, gider ya da borç tutarının tespit edilmesine esas
rakamların hiçbir farklı yoruma yer vermeyecek biçimde, bilerek veya bilmeyerek yanlış seçilmesi, oranların yanlış uygulanması, aritmetik işlemlerin yanlış yapılması ve muhasebeleştirmeye esas toplamlarının muhasebeleştirme belgesinde ilgili hesaplara noksan veya fazla
kaydedilmek suretiyle yapılan yersiz ve fazla alma, verme, ödeme ve
gönderilmesiyle sınırlıdır. Teknik nitelikteki belgelerde, bu niteliğe
ilişkin olarak yapılmış maddi hatalardan bu belgeleri düzenleyen ve
2013 | 515
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
onaylayan gerçekleştirme görevlileri sorumlu olup, muhasebe yetkililerinin bu belgelere ilişkin sorumlulukları aritmetik işlemlerdeki yanlışlıklarla sınırlıdır.
Muhasebe yetkilileri, ön ödemeler ile geri verilecek para ve para ile ifade edilen değerlere ilişkin olarak düzenlenen muhasebeleştirme belgeleri ve ekleri üzerinde de birinci fıkradaki hususları kontrol etmekle yükümlüdürler.
Ödeme öncesi kontrol süresi
Madde 30 — Ödeme emirleri, muhasebe birimine geliş tarihinden itibaren, en geç dört iş günü içinde incelenir, uygun bulunanlar
muhasebeleştirilerek tutarları hak sahiplerinin banka hesabına aktarılır. Eksik veya hatalı olan ödeme emri belgesi ve eki belgeler, düzeltilmek veya tamamlanmak üzere en geç, hata veya eksikliğin tespit
edildiği günü izleyen iş günü içinde gerekçeleriyle birlikte harcama
yetkilisine yazılı olarak gönderilir. Hata veya eksiklikleri tamamlanarak tekrar muhasebe birimine verilenler, en geç iki iş günü sonuna
kadar incelenerek muhasebeleştirme ve ödeme işlemi gerçekleştirilir.
Hak sahiplerinin banka hesaplarına aktarılmaksızın kasadan
veya çek düzenlenmek suretiyle bankadan yapılabilecek ödeme tür
ve tutarları ile kontrol, muhasebeleştirme ve ödeme süresini dört iş
gününden daha az olarak belirlemeye, genel bütçe kapsamındaki
kamu idarelerinde Bakanlık, kapsamdaki diğer kamu idarelerinde üst
yöneticiler yetkilidir.
Ödemelerin yapılmasında öncelik
Madde 31 — Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, bu ödemelerin yapılması sırasında
sırasıyla;
a) Kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara,
b) Tarifeye bağlı ödemelere,
c) İlama bağlı borçlara,
d) Ödenmemesi halinde gecikme zammı ve faiz doğuracak
ödemelere,
e) Ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara,
öncelik verilir.
Kamu idarelerinin nakit mevcudunun yeterli olması durumunda ödemeler, ödeme emri belgelerinin muhasebe biriminin kayıtları516 | 2013
EKLER
na giriş sırasına göre yapılır. Ödeme emri belgesi ve eki belgeler üzerinde 29 uncu maddeye göre yapılan kontroller sonucunda noksanlığı
tespit edilerek tamamlanmak üzere kamu idaresinin ilgili birimine
iade edilen ödeme emri belgeleri tamamlanarak muhasebe birimi
kayıtlarına girdikten sonra, tutarı, yeni giriş sırasına göre ödenir.
Alacakların tahsil sorumluluğu
Madde 32 — Muhasebe yetkilileri, idarelerce ilgili kanunlarına
göre tarh ve tahakkuk ettirilerek tahsil edilebilir hale gelmiş kamu
gelir ve alacaklarının yükümlüleri ve sorumluları adına ilgili hesaplara kaydedilerek tahsil edilmesinden sorumludurlar.
Muhasebe yetkilileri, tahsili kendilerine ait kamu alacaklarından borçlusu başka bir yerde olduğu anlaşılanların tahsilini, borçlunun bulunduğu yerdeki aynı kamu idaresinin muhasebe biriminden
isterler. Diğer muhasebe birimlerince tahsili istenen alacak tutarı,
kayıtlara alınarak izlenir.
Özel mevzuatında hüküm bulunması halinde, kamu idaresine
ait alacakların diğer kamu idaresinin muhasebe birimlerince tahsili
istenebilir.
Bu alacaklardan nakden ya da mahsuben yapılan tahsilat, alacağın kayıtlı bulunduğu muhasebe birimine nakden veya hesaben
ödenir.
Kendisinden izlenmesi istenilen bir alacağın tahsilinde ihmali
görülen muhasebe yetkilileri, alacaklı kamu idaresince, ihmali görülen muhasebe yetkilisinin bağlı olduğu kamu idaresi üst yöneticisine
bildirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Düzenlenecek Defter, Belge ve Raporlar
Defter ve belgelerin düzenlenmesi ve gönderilmesi
Madde 33 — Defter ve belgelerin muhasebe yetkililerince düzenlenmesinde ve bunların Sayıştaya ve ilgili kamu idarelerine gönderilmesinde, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerinde yer alan usul ve esaslar ile Sayıştay tarafından belirlenen usul
ve esaslara uyulur.
Mali raporların düzenlenmesi ve gönderilmesi
Madde 34 — Mali raporlar, muhasebe yetkililerince, Devlet
Muhasebesi Standartları Kurulu tarafından belirlenecek standartlara,
kamu idarelerinin tabi olduğu muhasebe yönetmeliklerine ve muha2013 | 517
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
sebe kayıtlarına uygun olarak düzenlenir ve mevzuatında belirlenen
sürelerde ilgili mercilere gönderilir.
Söz konusu raporların mevzuatında belirtilen sürelerde tam ve
doğru olarak ilgili kamu idaresine, Bakanlığa ve Sayıştaya gönderilmemesi halinde; durum, muhasebe yetkilisinin bağlı olduğu kamu
idaresi üst yöneticisine yazılı olarak bildirilir. Verilen ek süre içerisinde de gönderilmemesi halinde ilgili muhasebe yetkilisi hakkında
disiplin hükümleri uygulanması talep edilir.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilileri Arasında Hesap Devri ve
Yönetim Dönemi Hesabı
Hesap devri
Madde 35 — Muhasebe yetkilileri, yerlerine atanan veya görevlendirilen asil veya vekil muhasebe yetkilisi göreve başlamadan ve
hesabını bunlara devretmeden görevlerinden ayrılamazlar. Ancak,
görev alanları içerisinde yapacakları kontrol ve incelemeler için, işlemlerden doğacak sorumluluk kendilerine ait olmak üzere en çok bir
gün süre ile yerlerine vekil tayin edilmeden görevlerinden ayrılabilirler.
Mali yıl sona ermeden herhangi bir nedenle görevinden ayrılan
muhasebe yetkilisi hesabını, yerine gelen muhasebe yetkilisine devreder. Muhasebe yetkililerinin hesaplarını görevi devralanlara devir
süresi yedi gündür.
Hastalık, ölüm, tutukluluk ve benzeri haller ile kendinden sonraki muhasebe yetkilisine hesabını devretmekten kaçınma durumunda muhasebe yetkilisinin hesabı; yerine görevlendirilen asil ya da
vekil muhasebe yetkilisine, devir alacak yeni muhasebe yetkilisinin
başkanlığında en az üç kişiden oluşan bir devir kurulu aracılığı ile
devredilir.
Devir kurulunun oluşturulması ve devir işlemlerine ilişkin diğer hususlarda, kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerindeki usul ve esaslara uyulur.
Yönetim dönemi hesabı ve verilme süresi
Madde 36 — Kamu idarelerinin hesapları mali yıl esasına göre
tutulur. Yönetim dönemi, bir mali yılın başından sonuna kadar yapılan bütün işlemler ile mali yıl geçtikten sonra, mahsup dönemi içeri-
518 | 2013
EKLER
sinde önceki mali yıla ilişkin olarak yapılan mahsup işlemlerini kapsar.
Yönetim dönemi hesabı, görev başındaki muhasebe yetkilisi tarafından, mevzuatında belirtilen süre içerisinde yetkili mercilere verilir. Yönetim dönemi hesabı dosyasının bir örneği de muhasebe biriminde saklanır.
DÖRDÜNCÜ KISIM
Son Hükümler
Geçici Madde 1 — 31/12/2005 tarihi itibarıyla kamu idarelerinin muhasebe hizmetlerini birinci derecede sorumlu olarak yürütmekte olanlar, 1/1/2006 tarihinden itibaren, bulundukları kamu idarelerinin muhasebe yetkililiği görevini sertifikalı muhasebe yetkilisi
atanıncaya kadar yürütürler. Ancak bu maddenin yürürlüğe girdiği
tarihten önce saymanlık hizmetleri Maliye Bakanlığı tarafından yürütülen idarelerde sertifikalı muhasebe yetkilisi atanıncaya kadar muhasebe hizmetleri kamu idarelerince görevlendirilen personel tarafından yürütülür.
Maliye Bakanlığınca verilecek mesleki eğitimden geçmek ve
yapılacak sınavda başarılı olmak şartıyla, 31/12/2005 tarihi itibarıyla;
a) Maliye Bakanlığı kadrolarında bütçe dairesi başkanı, muhasebe müdürü, gelir saymanlık müdürü, malmüdürü, saymanlık müdürü, vergi dairesi müdürü, vergi müdürü, askeri defterdar, devlet
muhasebe uzmanı ve muhasebe denetmeni olarak görev yapanlar ile
daha önce en az beş yıl bu görevlerde bulunanlar,
b) Özel bütçeli idareler, mahallî idareler ve sosyal güvenlik kurumlarının muhasebe birimlerinde, birinci derecede sorumlu olarak
çalışanlar ile daha önce bu görevi en az beş yıl yapmış olanlarla, bu
idarelerde bütçe dairesi başkanı, gelir ve gider dairesi başkanı, muhasebe daire başkanı, gelir müdürü, bütçe müdürü ve muhasebe müdürü olanlar, anılan idarelerde,
muhasebe yetkilisi olarak, 31/12/2007 tarihine kadar atanabilirler. Ancak, (a) ve (b) bentlerinde belirtilen kadrolara daha önce sınavla atanmış olanların muhasebe yetkilisi olarak atanmalarında sınav
şartı aranmaz. Sınava girecek olan muhasebe yetkilisi adaylarının
öğrenim durumlarına göre sınav konularını ayrıca belirlemeye, sınavlarını ayrı yapmaya ve durumlarına uygun sertifika vermeye Bakanlık yetkilidir. Bunlara ilişkin esas ve usuller Bakanlıkça belirlenir.
2013 | 519
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Geçici Madde 2 — 31/12/2005 tarihi itibarıyla; bu Yönetmeliğin geçici 1 inci maddesinin (a) bendinde sayılanların yardımcıları
(Devlet Muhasebe Uzman Yardımcıları ile Muhasebe Denetmen Yardımcıları hariç) ile kadro unvanı sayman olanlar muhasebe yetkilisi
yardımcısı olarak 31/12/2007 tarihine kadar atanabilirler.
Muhasebe birimleri ve muhasebe yetkililerinin Sayıştaya
bildirilmesi
Madde 37 — Sayıştay denetimine tabi kamu idareleri, her hesap yılı başında muhasebe birimlerini, muhasebe yetkililerinin ad ve
soyadlarını Sayıştaya bildirmekle yükümlüdür. Yıl içinde yapılan
değişiklikler, değişiklik tarihinden itibaren en çok bir ay içinde aynı
şekilde Sayıştaya bildirilir.
Yetki
Madde 38 — Muhasebe birimlerinin yapısını, çalışmasını, iş
akışını ve diğer hususları işlem yönergesi ile düzenlemeye Bakanlık
yetkilidir.
Yürürlük
Madde 39 — Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 40 — Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
520 | 2013
EKLER
MUHASEBE YETKİLİSİ
MUTEMETLERİNİN
GÖREVLENDİRİLMELERİ,
YETKİLERİ, DENETİMİ VE
ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI
HAKKINDA YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1- Bu Yönetmeliğin amacı, muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri, yetkileri, denetimleri ve tutacakları
defter ve belgeler ile diğer hususlara ilişkin usul ve esasları belirlemektir.
Kapsam
Madde 2- Bu Yönetmelik, düzenleyici ve denetleyici kurumlar
hariç olmak üzere genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde
görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmelerine ve çalışmalarına ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
Madde 3- Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 61 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4- Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
Bakanlık : Maliye Bakanlığını,
Kanun : 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
Üst yönetici : Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında Bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını,
2013 | 521
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Muhasebe hizmeti : Gelir ve alacakların tahsili, giderlerin ve
borçların hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen
değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi,
gönderilmesi ve diğer tüm mali işlemlerin kayıtlarının yapılması ve
raporlanması işlemlerini,
Muhasebe birimi : Muhasebe hizmetlerinin yapıldığı birimi,
Muhasebe yetkilisi : Muhasebe hizmetlerinin yürütülmesinden ve muhasebe biriminin yönetiminden sorumlu, usulüne göre
atanmış sertifikalı yöneticiyi,
Muhasebe yetkilisi mutemedi: Muhasebe yetkilisi adına ve
hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici olarak almaya, muhafaza etmeye, vermeye, göndermeye yetkili ve bu işlemler
ile ilgili olarak doğrudan muhasebe yetkilisine karşı sorumlu olan
kamu görevlilerini ve yetkili memurları,
Para ve para ile ifade edilebilen değerler: Muhasebe birimine
veya mutemedine teslim edilip muhafaza ve sorumluluğu altında
bulunan tedavüldeki Türk parası ve konvertibl yabancı paralar ile
altın, gümüş, kıymetli maden ve bunlardan yapılmış her türlü ziynet
eşyası, antika paralar, hisse senedi, tahvil ve hazine bonoları, diğer
devlet borçlanma senetleri, değerli kağıtlar, konvertibl olmayan yabancı paralar ve bu mahiyetteki değerleri,
Yetkili memur: Görevleri gereği veya görevlendirilmeleri nedeniyle muhasebe birimlerinden zimmetle değerli kağıt alıp satan
nüfus, tapu, icra, emniyet, adliye ve ticaret sicili memurları gibi kamu
görevlilerini,
Mutemetlik: Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında,
muhasebe birimine bağlı olarak tahsilat mutemetliği, tahsilat şefliği
ve benzeri isimler altında mutemetlik görevinin yapıldığı birimi
(Konsolosluklar bu Yönetmelik kapsamına giren işleri dolayısıyla
mutemetlik olarak kabul edilir.),
Vezne: Muhasebe birimine teslim edilen para ve para ile ifade
edilebilen menkul değerlerin muhafaza edildiği yeri,
Ambar: Muhasebe birimine teslim edilen ve parayla ifade
edilen değerli kâğıtlar ile muhasebe birimince kullanılacak seri ve sıra
numaralı alındı, teslimat müzekkeresi, çek ve benzeri basılı evrakın
muhafaza edildiği yeri,
İfade eder.
522 | 2013
EKLER
İKİNCİ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetki ve
Sorumlulukları
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlendirilmeleri
Madde 5– Veznedar, tahsildar, icra memuru gibi unvanlarla
muhasebe yetkilisi adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen
değerleri geçici olarak almak, vermek ve göndermek üzere görevlendirilenler muhasebe yetkilisi mutemedidir. Muhasebe birimlerinin
vezne ve ambarlarından zimmetle değerli kağıt alıp satmakla görevlendirilen yetkili memurlar ile elçilik ve konsolosluklarda harç ve
değerli kağıt satış bedellerini ve emanet paraları tahsil etmekle görevlendirilenler de muhasebe yetkilisi mutemedidir.
Zorunluluk bulunması halinde yukarıda unvanları belirtilenler dışında, muhasebe yetkilisi adına para ve parayla ifade edilebilen
değerleri almak, vermek, vezne ve ambarlarda muhafaza etmek üzere
kamu idarelerinin görevli personeli arasından, ilgili muhasebe yetkilisinin de muvafakatı alınarak seçilen personel, harcama yetkilisi tarafından muhasebe yetkilisi mutemedi olarak görevlendirilebilir. Ayrıca, özlük hakları ödemelerinin yapıldığı muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında bulunan birimlerde görev yapan personelin, görev
yapılan yerdeki aynı bütçeli diğer idarelere hizmet veren muhasebe
yetkilisine bağlı mutemet olarak görevlendirilmesi de mümkündür.
Muhasebe yetkilisi mutemedi olarak seçilen görevlinin adı,
soyadı, görev yeri, unvanı ve imza örneği ile görev ve yetkileri ilk
görevlendirmede muhasebe yetkilisine yazılı olarak bildirilir.
Kanunlarda öngörüldüğü şekilde ve bu Yönetmelik esaslarına
göre yetkili kılınmamış hiçbir kimse kamu idaresi adına para tahsil
edemez, değerleri alamaz, gönderemez ve ödeme yapamaz.
Kefalet aidatı kesilmesi ve teminat alınması
Madde 6– 6/6/1934 tarihli ve 2720 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 2489 sayılı Kefalet Kanunu kapsamındaki kamu idarelerinin muhasebe yetkilisi mutemetleri, aylıklarını tam olarak almaya
başladıkları tarihten itibaren kefalete tabi tutulur. Kefalet Kanunu
kapsamı dışında kalan kamu idarelerinin muhasebe yetkilisi mutemetleri özel mevzuatlarındaki hükümlere tabidir.
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden geçici ayrılmalarında yerlerine, birinci fıkra hükmüne göre aylığından kefalet
aidatı kesilen kişilerden görevlendirme yapılması esastır. Ancak, zorunluluk hallerinde Kefalet Kanununun ilgili hükümleri uygulanmak
2013 | 523
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
suretiyle diğer personelin de muhasebe yetkilisi mutemedi olarak
görevlendirilmesi mümkündür.
Kefalete tabi tutulan muhasebe yetkilisi mutemetlerinin aylığından kesilen aidatlar mevzuatında öngörülen sürede ilgili kefalet
sandığı hesabına ödenir.
Yetki ve sorumluluk
Madde 7– Muhasebe yetkilisi mutemetleri, muhasebe yetkilisi
adına ve hesabına para ve parayla ifade edilebilen değerleri geçici
olarak almaya, vermeye ve göndermeye yetkili olup, bu işlemlerinden dolayı doğrudan bağlı oldukları muhasebe yetkilisine karşı sorumludurlar.
Muhasebe biriminde görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri, her ne adla olursa olsun tahsil ettikleri paraları ve kendilerine
teslim edilen değerleri muhasebe biriminin veznesi ve ambarında
muhafaza etmek zorundadır ve kayıplardan sorumludurlar.
Muhasebe birimi hizmet binası dışında veya muhasebe biriminin bulunduğu yerin belediye hudutları dışında görevlendirilen
muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilatın, özel
mevzuatında aksine bir hüküm bulunmadığı sürece, miktarı ne olursa olsun en çok yedi, değerli kağıt satış hasılatının ise en çok onbeş
günde bir ve her halde mali yılın son iş gününde muhasebe biriminin
veznesine veya banka hesabına yatırılması zorunludur. Söz konusu
tahsilat, muhasebe biriminin veznesine belge ve defterlerle birlikte
getirilir. Muhasebe birimince gerekli kontroller yapılıp yatırılması
gereken tahsilat miktarı tespit edildikten sonra en son kullanılan
alındı dip koçanının arkasına ve defterlerin ilgili sayfalarına gerekli
şerhler konularak onaylanır.
Yukarıdaki süreler beklenmeksizin yatırılacak miktarı belirlemeye, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Bakanlık, kapsamdaki diğer kamu idareleri için ise üst yöneticiler yetkilidir.
Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince çekle tahsilat yapılması durumunda, çekin en geç ertesi
iş günü içinde muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi zorunludur. Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri Bakanlıkça izin verilen haller dışında
çekle tahsilat yapamazlar.
Zimmetle aldıkları değerli kağıtların satış hasılatını belirlenen süre
içerisinde yatırmayan muhasebe yetkilisi mutemetlerine yeniden değerli
kağıt verilmez. Aldıkları değerli kağıtların satış hasılatını bir ay içinde yatırmayanlar hakkında bu Yönetmeliğin 19 uncu maddesi hükmüne göre ge524 | 2013
EKLER
rekli işlem yapılmakla birlikte, genel bütçe kapsamındaki idarelerde durum
ayrıca Bakanlığa bildirilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Kasanın Günlük Kontrolü, Kasa Limiti ve Müşterek Muhafaza
Kontrol görevi
Madde 8– Muhasebe yetkilileri, muhasebe birimlerinin kasa
işlemlerini her günün sonunda kontrol eder. Muhasebe yetkilisinin
görevi başında bulunamadığı durumlarda kontrol görevi vekili tarafından yerine getirilir. Kontrol yetki ve sorumluluğunun yardımcılara
devredilmiş olması halinde ise bu görev yardımcılar tarafından yapılır.
Muhasebe yetkilileri, özel mevzuatında aksine bir hüküm bulunmadığı sürece;
a) Muhasebe biriminin vezne ve ambarlarında para ve değerleri alıp veren muhasebe yetkilisi mutemetlerini her onbeş günde en
az bir defa, belirsiz günlerde,
b) Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev
yapan tahsildarlar ile icra memurlarını her iki ayda en az bir defa ve
her tahsilattan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde,
kontrol etmek zorundadır.
Muhasebe yetkililerinin hesap ve mali işlemlerini denetim görev ve yetkisine sahip olan denetim elemanları, muhasebe yetkilisi
mutemetlerinin tahsilat tutarlarının sayımı dahil, tüm hesap ve mali
işlemlerini denetleyebilir.
Kasanın günlük kontrolü ve kasa limiti
Madde 9- Kasa defteri günü gününe işlenir. Her günün sonunda kasa defterinin açıklama bölümüne borç ve alacak sayfaları
toplamı ile ikisi arasındaki farkı yazılır. Kasa mevcudu veznedar tarafından sayılır ve muhasebe yetkilisince kontrol edilir. Kasa mevcudunun defter ve kayıtlara uygunluğu görüldükten sonra kasa defterinin açıklama bölümü sorumlu veznedar ve muhasebe yetkilisi tarafından imzalanır.
Veznede satılan değerli kağıtların satış hasılatı, ayrı bir zarf
veya torba içerisinde kasada saklanır.
Kasada bulundurulacak azami para miktarı, genel bütçe kapsamındaki kamu idareleri için Bakanlıkça, kapsamdaki diğer kamu
idareleri için ise ilgili kamu idaresinin üst yöneticisi tarafından belir-
2013 | 525
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
lenerek duyurulur. Kasa mevcudunun belirlenen tutarı aşması halinde aşan kısım bankaya yatırılır.
Kasanın hangi saatte açılacağı ve kapanacağı hususu kamu
idarelerinin idari düzenlemeleri ile belirlenir.
Kasa mevcudunun müşterek muhafazaya alınması
Madde 10- Bu Yönetmeliğin 9 uncu maddesine göre belirlenen kasa limitini aşan tutarın çeşitli nedenlerle aynı gün bankaya
yatırılamaması veya banka gişelerinin kapanmasından sonra yapılan
tahsilat dolayısıyla kasada bulunan para miktarının belirlenen kasa
limitini aşması halinde; kasa fazlası para ertesi gün bankaya yatırılmak üzere, muhasebe yetkilisi ve kasa defterini tutmakla sorumlu
veznedar tarafından müşterek muhafaza altına alınır.
Müşterek muhafaza işlemi aşağıda açıklandığı şekilde yapılır
ve durum kasa defterinin açıklama bölümüne yazılarak muhasebe
yetkilisi ve veznedar tarafından imzalanır.
Veznede bir adet kasa var ve tek gözlü, tek kilitli ise; veznedar
tarafından kilitlenir ve anahtarını veznedar muhafaza eder. Kasanın
iki kilidi varsa; anahtarlardan birini muhasebe yetkilisi, diğerini veznedar muhafaza eder. Kasa bir adet ve iç gözü varsa; müşterek muhafaza altına alınacak para iç göze konularak iç gözün anahtarı muhasebe yetkilisince, kasanın anahtarı ise veznedar tarafından muhafaza
edilir.
Kasa sayısı birden fazla ise; müşterek muhafaza altına alınacak para, kasalardan birisine konularak kasanın özelliğine göre yukarıdaki açıklamalara göre işlem yapılır.
Müşterek muhafaza altına alınan kasa, ertesi gün muhasebe
yetkilisi ve veznedar tarafından birlikte kontrol edilerek açılır ve kasa
mevcudu sayılır.
Vezne ve ambarların kontrolü
Madde 11- Kasanın günlük kontrolü dışında, vezne ve ambarlarda bulunan para ve değerler; özel mevzuatında aksine bir hüküm
yoksa bu Yönetmeliğin 8 inci maddesi gereğince ayda iki defadan az
olmamak üzere onbeş günde en az bir kez, belirsiz günlerde kontrol
edilir. Bu kontroller, kasa mevcudu sayılmak; kasaca yapılan tahsilat
ve ödemeler karşılığında düzenlenen belgeler ile kasa defteri ve diğer
değerlere ilişkin defter kayıtları karşılaştırılmak ve toplamlarına bakılmak suretiyle yapılır.
Yapılan kontrol ve denetimlere ilişkin açıklamalar, kasa defterinin açıklama bölümü ile en son kullanılmış alındı nüshasının arkasına ve diğer değerlere ait yardımcı defterlere yazılarak muhasebe
526 | 2013
EKLER
yetkilisi ve değerlerden sorumlu veznedar tarafından imzalanır. Bilgisayar ortamında tutulan yardımcı defterlerde bu işlemler, yardımcı
defterlerin bilgisayardan alınan son sayfalarının dökümü üzerinde
yapılır ve muhasebe yetkilisi ile değerlerden sorumlu veznedar tarafından imzalanarak muhasebe biriminde saklanır.
Birden fazla veznedarın görev yaptığı muhasebe birimlerinde
her veznedarın sorumluluk alanı, veznedarların müşterek sorumluluğuna yer vermeyecek şekilde muhasebe yetkilisi tarafından belirlenir.
Muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi
mutemetlerinin belgeleri üzerinde yapılacak kontroller
Madde 12- Muhasebe yetkililerince, kendilerine bağlı olarak
muhasebe birimi dışında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından yapılan tahsilat tutarı vezneye yatırılmadan önce tahsilat, ödeme ve gönderme belgeleri incelenerek yatırılacak tutar tespit
edilir. Yapılan tahsilat, ödeme ve göndermelerin (banka hesabına
yatırılanlar dahil) belgelerine uygunluğu sağlandıktan sonra, her bir
muhasebe yetkilisi mutemedince yapılan işlemler itibarıyla düzenlenecek muhasebeleştirme belgeleri ile gerekli muhasebe kayıtları yapılır.
Muhasebe birimi dışında bir günden fazla süreyle görev yapan tahsildarlar ile icra memurlarının yaptıkları tahsilatın muhasebe
biriminin veznesine veya banka hesabına süresinde yatırılıp yatırılmadığı, yatırılan tutarların belgelerine uygunluğu iki ayda en az bir
defa ve her tahsilattan dönüldüğü günü takip eden on gün içinde
kontrol edilir.
Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan
muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görev mahallinde kontrolü
Madde 13- Muhasebe yetkilileri, muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev yapan mutemetlerin işlemlerinin kontrolünü,
mutemetlerin görev yaptıkları yerde bulunan ve adına tahsilat yapılan ilgili kamu idaresinden isteyebilir. Bu durumda, ilgili kamu idaresinin o mahaldeki üst yöneticisi veya görevlendireceği kişi, muhasebe yetkilisinin talebine ilişkin yazıyı veya kendisine bu amaçla verilen görev yazısını mutemede gösterip, üzerindeki para ve parayla
ifade edilen değerleri ibraz etmesini ister. İbraz edilen para ve değerler sayıldıktan sonra, en son kullanılan alındının muhasebe yetkilisi
mutemedinde kalan nüshasının arkasına ve muhasebe yetkilisi mutemedi kasa defteri ile diğer yardımcı defterlere kontrole ilişkin gerekli açıklamalar yazılarak ad, soyad ve tarih belirtilmek suretiyle
2013 | 527
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
mutemetle birlikte imzalanır. Sonuç ilgili muhasebe yetkilisine bildirilir.
Görev ve yetki yazısı ibraz edilmesine rağmen üzerindeki para ve değerler ile kullandığı alındıların kendisinde kalan nüshalarını
ibraz etmeyen veya kontrolünü engelleyen muhasebe yetkilisi mutemetleri üç gün içinde bağlı olduğu muhasebe yetkilisine; istenilen
kontrolleri hiç yapmayan veya gereği gibi yapmayan görevliler, genel
bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde Bakanlığa, kapsamdaki diğer
kamu idarelerinde ilgili üst yöneticiye bildirilir.
Bu şekilde yapılan kontroller, muhasebe yetkilisinin kontrol
ve denetim yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerince Düzenlenecek Belgeler, Tutulacak Defterler, Ay ve Yıl Sonu İşlemleri
Tahsil olunan paralar ve teslim alınan değerler için düzenlenecek alındılar
Madde 14- Muhasebe yetkilisi mutemetlerince yapılan tahsilat
ve alınan değerler karşılığında alındı düzenlenir.
Alındılarda;
- Alındı sıra numarası,
- Para veya değerin yatırıldığı/adına tahsilat yapıldığı muhasebe biriminin adı,
- Para veya değeri teslim edenin (banka kredi kartı ile yapılan
tahsilatta kart sahibinin) adı, soyadı, unvanı, T.C. kimlik veya vergi
kimlik numarası,
- Para veya değerin alındığı tarih, ne için alındığı ve tutarı,
- Alınan değerin cinsi, miktarı, ayarı ve belirtilmesi zorunlu
olan diğer özellikleri,
gösterilir ve alındı, para veya değeri teslim alan muhasebe
yetkilisi mutemedi tarafından adı, soyadı yazılarak imzalanır.
Banka kredi kartı ile yapılan tahsilatta, kart sahibi ile hizmetten yararlananın farklı olması halinde, düzenlenen alındıda kart sahibi ile birlikte hizmetten yararlanan kişinin de adı ve soyadı ile T.C.
kimlik veya vergi kimlik numarası bilgilerine yer verilir. Kredi kartı
üye iş yeri sözleşmesinde yer alacak hükümler ile POS cihazı kullanılması, kredi kartlarının kabulü hususlarında Bakanlıkça yapılan
düzenlemelere uyulması esastır.
528 | 2013
EKLER
Alındılar, Bakanlıkça verilen özel izinler dışında; veznece yapılan tahsilat ve teslim almalarda en az iki, vezne dışında yapılan
tahsilat ve teslim almalarda üç nüsha olarak düzenlenir. Birinci nüshası para veya değeri teslim edene verilir. Üç nüsha düzenlenen alındıların ikinci nüshası dairesine verilir.
Bilgisayar ortamında düzenlenen alındıların muhasebe birimi
veznesinde veya muhasebe yetkilisi mutemedinde kalması gereken
nüshasının elektronik ortamda muhafaza edildiği durumlarda sayım
ve kontroller, bilgisayardan alınacak alındıların dökümünü gösteren
listelere dayanılarak yapılır, denetim ve kontrole ilişkin gerekli açıklamalar bu liste üzerine yazılarak imzalanır.
Tutulacak defterler
Madde 15- Muhasebe biriminin veznesinde yapılan tahsilat
için veznedar tarafından kasa defteri tutulur. Muhasebe birimi dışında yapılan tahsilat, iade ve göndermeler için ise muhasebe yetkilisi
mutemetliklerince, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri ve
ilgili diğer defterler tutulur.
Kasa defterlerinde; tahsilat veya ödemeye esas belgenin yevmiye tarih ve numarası ile tahsilatın tarihi, tahsilat karşılığında verilen alındının sıra numarası, kimden tahsil edildiği veya kime ödendiği, tahsilat veya ödemenin mahiyeti ve tutarı mutlaka gösterilir.
Muhasebe yetkilisi mutemetleri, yaptıkları tahsilat, iade ve
ödemeler ile aldıkları emanet, teminat, menkul değerler ve bunlardan
yapılan iadeler ile değerli kağıt işlemlerini ilgili yardımcı defter ve
belgelere usulüne uygun olarak kaydetmek ve muhasebe yetkilisinin
denetimine her an hazır bulundurmak zorundadır.
Defterlerin basılı olması durumunda, kullanılmadan önce
muhasebe yetkilerince sayfaları sayılır ve kaç sayfadan oluştuğu defterin iç kapak sayfasına yazılarak imza ve mühürle onaylanır.
Tahsildar ve icra memurlarınca yapılan tahsilatlar için, muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa defteri yerine tahsildar ve icra memurları tahsilat bordrosu düzenlenir.
Ay sonu işlemleri
Madde 16- Muhasebe biriminin bulunduğu yer dışında görev
yapan muhasebe yetkilisi mutemetlerince nakden ve mahsuben yapılan tahsilat, iade ve göndermeler muhasebe yetkilisi mutemetleri kasa
defterine kaydedilir. Ay sonlarında bu defterin bir nüshası tahsilat ve
ödemelere ilişkin belgelerle birlikte bağlı bulunulan muhasebe birimine verilir. Muhasebe birimince, muhasebe yetkilisi mutemetleri
kasa defteri muhteviyatının ekli belgelere ve muhasebe yetkilisi mu2013 | 529
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
temedince tutulan diğer ilgili yardımcı defter kayıtlarına uygunluğu
görüldükten sonra gerekli muhasebeleştirme işlemleri yapılır.
Elçilik ve konsolosluklardaki muhasebe yetkilisi mutemetlerince bir ay içinde tahsil edilen harç ve değerli kağıt satış hasılatı ile
emanet niteliğindeki tahsilat ve bunlardan yapılan iade ve ödemelere
ilişkin olarak düzenlenen hasılat cetveli, en geç ilgili olduğu ayı takip
eden ayın 15 inci gününün sonuna kadar ilgili muhasebe birimine
gönderilir.
Yıl sonu işlemleri
Madde 17- Muhasebe birimlerinin vezne ve ambarlarında bulunan
hazır değerler, değerli kağıtlar, menkul kıymet ve varlıklar ile teminat mektupları gibi değerler, mali yılın son günü itibarıyla muhasebe yetkilisinin
veya yetki devrinde bulunduğu yardımcısının başkanlığı altında, ilgili muhasebe yetkilisi mutemedinin katılacağı ve en az üç kişiden oluşan kurul tarafından sayılır.
Elçilik ve konsolosluklardaki muhasebe yetkilisi mutemetlerinin mevcutlarının sayımı, konsolosluk şubesi bulunan elçiliklerde
konsolosluk şubesi müdürü ya da elçilik katibi; konsolosluklarda ise
konsolos veya yardımcı konsolos ya da kançılar tarafından yapılır.
Yıl sonunda yapılan sayımlarda; kasa ve bankada bulunan para mevcudu, alınmış ancak henüz tahsil edilmemiş çekler, kamu idaresine ve kişilere ait menkul kıymet ve varlıklar, teminat mektupları,
değerli kağıtlar için ayrı ayrı olmak üzere tutanak düzenlenir ve sayım kurullarınca imzalanır. Elçilik ve konsolosluklardaki mutemetliklerde düzenlenen tutanakların iki nüshası yönetim dönemi hesabı
cetvellerine bağlanmak üzere bağlı bulunulan muhasebe birimine
gönderilir, bir nüshası ise mutemetlikte saklanır. Tutanaklarda gösterilen sayım sonuçları, yardımcı defter ve muhasebe kayıtları ile karşılaştırılır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çeşitli ve Son Hükümler
Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin hesaplarını başka mutemede devri
Madde 18- Muhasebe yetkilisi mutemetlerinin görevlerinden
geçici veya kesin olarak ayrılmalarında, ayrılan mutemet ile yeni mutemet arasında aşağıda açıklandığı şekilde devir işlemi yapılır.
a) İzin, hastalık gibi nedenlerle iki aydan daha kısa süreli ayrılmalarda, kasa defterinin günlük toplamı alınarak veznede bulunması gereken para, eski muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından yeni
530 | 2013
EKLER
muhasebe yetkilisi mutemedine devredilir ve deftere açıklama yapılarak, muhasebe yetkilisi ve muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından
imzalanır. Bu işlem veznede bulunan diğer değerler için de yapılır.
b) İki aydan daha uzun süreli geçici ayrılmalar veya kesin ayrılmalarda, kasa defteri ile vezne ve ambarlarda muhafaza edilen
diğer değerlere ilişkin yardımcı defterlerin toplamı alınarak vezne ve
ambarlarda bulunması gereken para ve değerler, yardımcı defterlerle
birlikte eski muhasebe yetkilisi mutemedi tarafından yeni muhasebe
yetkilisi mutemedine devredilir. Yapılan bütün devir işlemleri, kasa
defteri ve diğer yardımcı defterlerin ilgili sayfasına gerekli açıklamalar yazılarak gösterilir ve ilgili yeni ve eski muhasebe yetkilisi mutemetleri ile muhasebe yetkilisi tarafından imzalanır. Ayrıca, yapılan
devirler ayrıntılı olarak tutanağa kaydedilir ve ayrılan muhasebe yetkilisi mutemedine bu devir tutanağının onaylı bir örneği verilir.
Vezne ve ambarlarda muhafaza edilen kullanılmış alındı nüshaları ile kullanılmamış alındı ve çek ciltleri de yeni muhasebe yetkilisi mutemedine devredilir.
Devir işlemi, özel mevzuatında aksine bir hüküm belirtilmediği sürece iki gün içinde tamamlanır.
Görevinden kesin olarak ayrılacak olan muhasebe yetkilisi
mutemedi, yukarıda belirtildiği şekilde muhasebe yetkilisine hesabını
vererek ibra edilmedikçe görevinden ayrılamaz.
Yetkisiz tahsil, ödeme, kamu zararına sebebiyet verme ve mutemetlik görevine son verilmesi
Madde 19- Kanunlarda öngörüldüğü şekilde ve bu Yönetmelik esaslarına göre yetkili kılınmamış hiçbir kimse kamu idaresi adına
para tahsil edemez, değerleri alamaz ve ödeme yapamaz. Aksi halde,
bunlar hakkında ilgili kanunlar uyarınca idari ve cezai yönden gerekli işlemler yapılır, yapılan tahsilat ve ödemelerle ilgili olarak Kanunun 72 nci madde hükmü uygulanır.
Kontrol, denetim ve tahkikat sonucunda, görevini bu Yönetmelikte ve diğer ilgili mevzuatta belirlenen usul ve esaslara göre tam
ve zamanında yapmadığı tespit edilen muhasebe yetkilisi mutemetleri, muhasebe yetkililerince ilgilinin üst amirine yazılı olarak bildirilerek mutemetlik görevlerinden azledilir. Bunlardan hesabını veremediği anlaşılan veya tahsil ettiği hasılatı süresinde yatırmayıp üzerinde
tutanlar, bir daha mali sorumluluk gerektiren görevlerde çalıştırılmaz.
5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 247 nci maddesinde yazılı
zimmet suçunu işleyen muhasebe yetkilisi mutemetleri hakkında
2013 | 531
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
uygulanacak cezai hükümler açısından 2489 sayılı Kefalet Kanunu
hükümleri saklıdır.
Kamu idarelerinin muhasebe yönetmeliklerinin uygulanacağı durumlar
Madde 20- Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hususlarda
kamu idarelerinin tabi oldukları muhasebe yönetmeliklerindeki usul
ve esaslar uygulanır.
Yürürlük
Madde 21- Bu Yönetmelik 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak
üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 22- Bu Yönetmelik hükümlerini Maliye Bakanı yürütür.
532 | 2013
EKLER
TAŞINIR MAL YÖNETMELİĞİ
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, kaynağına ve edinme
yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taşınır malların kaydı,
muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi, merkez ve
taşrada taşınır yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak
olanların belirlenmesi ve kamu idareleri arasında taşınırların bedelsiz
devrine ilişkin esas ve usulleri belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik genel yönetim kapsamındaki
kamu idarelerini ve bunlara ait taşınır malları kapsar.
(2) Türk Silahlı Kuvvetleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve
Sahil Güvenlik Komutanlığı dahil), Milli İstihbarat Teşkilatı ve Emniyet Genel Müdürlüğünün savunma ve güvenlik amaçlı taşınır mallarının kayda alınması ile bunların yönetim ve denetiminde özel mevzuatındaki hükümler uygulanır.
(3) Kapsamdaki idarelerin bünyesinde bulunan fabrika, imalathane ve benzeri üretim yerlerinde kullanılan ilk madde ve malzemeler ile yarı mamul ve mamul maddeler hakkında bu Yönetmelik
hükümleri uygulanmaz. Bunlar hakkında kendi düzenleyici işlemlerinde belirlenen esas ve usuller uygulanır.
(4) Kamu idarelerinin görevleri gereğince herhangi bir işlemin
sonuçlanmasına veya bir kararın verilmesine kadar muhafaza edilmek üzere alınan emanet taşınır mallar hakkında özel mevzuatındaki
hükümler uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44 üncü maddesine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında;
a) Ambar: Kamu idarelerine ait taşınırların kullanıma verilinceye kadar veya kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri,
b) Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
c) Dayanıklı taşınırlar: Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde
gösterilen makine ve cihazlar ile taşıtlar ve demirbaşları,
ç) Demirbaşlar: Belirli bir hizmete tahsis amacıyla edinilen, belli
bir süreye tâbi olmaksızın uzun süre kullanılabilen ve kullanılmakla
2013 | 533
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
yok olmayan, çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (B)
bölümü 255 hesap detayında yer alan taşınırları,
d) Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi bulunan merkez birimi ile ödenek gönderme
belgesiyle harcama yetkisi verilen merkez dışı birimi,
e) Harcama yetkilisi: Harcama biriminin en üst yöneticisini,
f) Hurda: Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle alınış amaçları doğrultusunda kullanılması imkânı kalmayan veya tamiri mümkün veya ekonomik olmayan arızalar nedeniyle kullanılmasında yarar görülmeyerek
hizmet dışı bırakılan taşınırlar ile üretim sırasında elde edilen kırpıntı, döküntü ve artık parçaları,
g) Kanun: 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununu,
ğ) Makine ve cihazlar: Çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod
Listesinin (B) bölümü 253 hesap detayında yer alan, üretim ve hizmet
amacıyla kullanılan her türlü makine, cihaz ve aletleri,
h) Malî hizmetler: Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan görevleri,
ı) Rayiç bedel: Taşınırların değerleme günü ve yerindeki normal
alım ve satım değerini,
i) Strateji geliştirme birimi: Strateji geliştirme başkanlıkları, strateji geliştirme daire başkanlıkları, strateji geliştirme ve malî hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükleri, mahalli idarelerde ilgili mevzuatında yer alan hükümler çerçevesinde kurulacak birimleri ve strateji
geliştirme birimi kurulmayan idarelerin mevcut yapılarında malî
hizmetlerini yürüten birimleri,
j) Taşınır: Çeşitleri ile kod numaraları Yönetmeliğe ekli Taşınır
Kod Listesinin (A) ve (B) bölümlerinde gösterilen taşınırları,
k) Taşınır I inci düzey detay kodu: Taşınır Kod Listesinde gösterilen taşınır hesap kodundan sonra gelen iki haneli detay kodunu,
l) Taşınır II nci düzey detay kodu: Taşınır Kod Listesinde gösterilen taşınır I inci düzey detay kodundan sonra gelen iki haneli detay
kodunu,
m) Taşınır hesap kodu: 3/5/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı
Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği çerçeve hesap planında yer alan ve taşınırın kaydedildiği ilgili hesap kodunu,
n) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi: Harcama yetkilisi adına
taşınırları teslim alan, koruyan, kullanım yerlerine teslim eden, bu
Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre kayıtları tutan ve bunlara ilişkin belge ve cetvelleri düzenleyen ve bu hususlarda hesap verme sorumluluğu çerçevesinde harcama yetkilisine karşı sorumlu olan
görevlileri,
534 | 2013
EKLER
o) Taşınır kodu: Taşınırın kayıtlarda detaylı izlendiği, taşınır
hesap kodu ile taşınır I ve II nci düzey detay kodu ve sonraki düzey
detay kodlarının birleşiminden oluşan kodu,
ö) Taşınır konsolide görevlisi: Kamu idaresinin taşınır kayıt ve
kontrol yetkililerinden aldığı harcama birimi taşınır hesaplarını konsolide
ederek taşınır hesap cetvellerini hazırlamak ve biriminin bir üst teşkilattaki taşınır konsolide görevlisine vermekle sorumlu olan görevlileri,
p) Taşıtlar: Yolcu ve yük taşımacılığında kullanılanlar ile özel
amaçlı kullanımlar için muhtelif cihazlarla donatılmış bulunan ve
çeşitleri ile kod numaraları Taşınır Kod Listesinin (B) bölümü 254
hesap detayında gösterilen taşıtları,
r) Tüketim malzemeleri: Belirli bir hizmetin üretilmesinde kullanılan, kullanımı sonucunda tükenen veya bir süre kullanıldıktan
sonra ilk özelliklerini kısmen veya tamamen kaybederek bir daha
kullanılamayacak duruma gelen, çeşitleri ile kod numaraları Taşınır
Kod Listesinin (A) bölümü 150 hesap detayında yer alan malzemeleri,
s) Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteşarı, Milli Savunma Bakanlığında bakanı, diğer kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye başkanını,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Sorumluluk ve Görevliler
Sorumluluk
MADDE 5 – (1) Harcama yetkilileri taşınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden, kullanılmasından, kontrolünden, kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve
usullere göre saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını sağlamaktan
ve taşınır yönetim hesabını ilgili mercilere göndermekten sorumludur. Harcama yetkilileri taşınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak tutulması ve taşınır yönetim hesabının ilgili mercilere gönderilmesi sorumluluğunu taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri
aracılığıyla yerine getirir.
(2) Harcama yetkilileri, taşınırlara ilişkin işlem ve kayıtların
usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya kaybolan
taşınırların ilgililerden tazmini için gerekli işlemleri yapmaya veya
yaptırmaya yetkilidir.
(3) Kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan
veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlileri bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve
onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şe-
2013 | 535
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
kilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorundadırlar.
(4) Zimmetle teslim edilen dayanıklı taşınırlar, kullanıcıları tarafından başkasına devredilemez. Kullanıcılarının görevden ayrılması halinde söz konusu taşınırların ambara iade edilmesi zorunludur.
Bu şekilde teslim yapılmadan personelin kurumla ilişiği kesilmez.
(5) Taşınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu
olanların, gerekli tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi
nedeniyle taşınırın kullanılmaz hale gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006 tarihli ve
2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının Tahsiline İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.
(6) Kullanılmak üzere kendilerine taşınır teslim edilen kamu
görevlilerinin kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik ya da dikkatsizlikleri nedeniyle oluşan kamu zararı, değer tespit komisyonu tarafından
tespit edilecek rayiç bedeli üzerinden, ilgili mevzuat hükümleri uygulanmak suretiyle tahsil edilir.
(7) Taşınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile usulüne uygun olarak belirlenen firelerden
dolayı sorumluluk aranmaz.
Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri
MADDE 6 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, harcama
yetkililerince, memuriyet veya çalışma unvanına bağlı kalmaksızın,
taşınır kayıt ve işlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun
şekilde yapabilecek bilgi ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. Dış temsilciliklerde taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri
misyon şefleri tarafından görevlendirilir. Taşınır işlemleri yoğun olan
harcama birimlerinde birden fazla taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi
görevlendirilebilir.
(2) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları aşağıda belirtilmiştir.
a) Harcama birimince edinilen taşınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve kullanıma verilmeyen taşınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.
b) Muayene ve kabul işlemi hemen yapılamayan taşınırları
kontrol ederek teslim almak, bunların kesin kabulü yapılmadan kullanıma verilmesini önlemek.
c) Taşınırların giriş ve çıkışına ilişkin kayıtları tutmak, bunlara
ilişkin belge ve cetvelleri düzenlemek ve taşınır yönetim hesap cetvellerini konsolide görevlisine göndermek.
ç) Tüketime veya kullanıma verilmesi uygun görülen taşınırları
ilgililere teslim etmek.
536 | 2013
EKLER
d) Taşınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve
benzeri tehlikelere karşı korunması için gerekli tedbirleri almak ve
alınmasını sağlamak.
e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları harcama yetkilisine bildirmek.
f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgarî stok seviyesinin altına düşen taşınırları harcama yetkilisine bildirmek.
g) Kullanımda bulunan dayanıklı taşınırları bulundukları yerde
kontrol etmek, sayımlarını yapmak ve yaptırmak.
ğ) Harcama biriminin malzeme ihtiyaç planlamasının yapılmasına yardımcı olmak.
h) Kayıtlarını tuttuğu taşınırların yönetim hesabını hazırlamak
ve harcama yetkilisine sunmak.
(3) Ayrıca taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumluluklarında bulunan ambarlarda kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan sorumludurlar.
(4) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri sorumluluklarında bulunan ambarları devir ve teslim etmeden görevlerinden ayrılamazlar.
Taşınır konsolide görevlileri
MADDE 7 – (1) Kamu idarelerinin merkez ve taşra harcama birimlerinin taşınır hesaplarının, ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez
teşkilatları itibarıyla konsolide edilmesi işlemlerini yürütmek üzere
merkez, bölge, il ve gerek görülmesi halinde ilçe teşkilatlarında birer
taşınır konsolide görevlisi belirlenir.
(2) Taşınır konsolide görevlisi, kamu idarelerinin merkez teşkilatlarında strateji geliştirme birimi yöneticisine bağlı malî hizmetleri yürüten birimin bünyesindeki taşınır kayıt işlemlerinden sorumlu
yöneticidir. İlçe, il veya bölge teşkilatlarında ise taşınır konsolide
görevlisi, bu teşkilatların en üst yöneticileri tarafından belirlenir.
(3) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, harcama birimleri
ile dış temsilciliklerden ve taşradaki taşınır konsolide görevlilerinden
aldıkları Taşınır Hesap Cetvellerini konsolide ederek, idarenin Taşınır Kesin Hesap Cetveli ile Taşınır Hesabı İcmal Cetvelini, üst yönetici adına hazırlamakla yükümlüdür.
Muhasebe yetkililerinin taşınır hesabına ilişkin görev ve sorumlulukları
MADDE 8 – (1) Taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtları,
Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine dayanılarak çıkarılmış ilgili
muhasebe düzenlemeleri ve bu Yönetmelik hükümleri çerçevesinde
muhasebe yetkilileri tarafından yapılır.
(2) Muhasebe yetkilileri, harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvelinde gösterilen tutarların
2013 | 537
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan
sonra, harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumludurlar.
(3) Muhasebe yetkililerinin bu Yönetmelikteki görevleriyle ilgili
sorumlulukları, taşınır işlemlerine ilişkin muhasebe kayıtlarının, dayanağı belgelere uygunluğu ile harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini inceleyip onaylayarak harcama yetkilisine vermekle sınırlıdır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Defter ve Belgeler
Defterler
MADDE 9 – (1) Taşınır işlemlerinde, özelliklerine göre tutulacak defterler şunlardır.
a) Tüketim Malzemeleri Defteri (Örnek: 1): Bu defter, Taşınır
Kod Listesinin (A) bölümünde yer alan tüketim malzemelerinin giriş
ve çıkış kayıtları için kullanılır.
b) Dayanıklı Taşınırlar Defteri (Örnek: 2): Bu defter, Taşınır Kod
Listesinin (B) bölümünde yer alan dayanıklı taşınırların kayıtları için
kullanılır. Her bir dayanıklı taşınıra ait giriş ve çıkış kayıtları ayrı
yapılır.
c) Müze Defteri (Örnek: 3): Bu defter, müzelerde sergilenen veya sergilenmek üzere muhafaza altında bulundurulan taşınırlar için
tutulur. Her bir taşınır için ayrı kayıt yapılır.
ç) Kütüphane Defteri (Örnek: 4): Bu defter, kütüphanelerdeki
yazma ve basma nadir eserler ile kitap ve kitap dışı materyal için tutulur. Her bir taşınır için ayrı kayıt yapılır.
Belge ve cetveller
MADDE 10 – (1) Taşınır işlemlerinde, işlem türüne göre aşağıda belirtilen belge ve cetveller kullanılır.
a) Taşınır İşlem Fişi (Örnek: 5; 5/A): İlgili mevzuatı çerçevesinde kabul edilerek teslim alınan taşınırların girişleri ile taşınırların
çıkış ve ambarlar arasında devir işlemlerinde, dayanıklı taşınırların
niteliklerini değiştiren esaslı onarım ve ilaveler sonucu değer artışlarında, kayıtlara esas olmak üzere 5 örnek numaralı Taşınır İşlem Fişi
düzenlenir. Müze ve kütüphanelerdeki eserler için ise 5/A örnek
numaralı Taşınır İşlem Fişi kullanılır. Taşınır İşlem Fişleri en az üç
nüsha olarak düzenlenir ve her malî yıl başında "1"den başlamak
üzere bir sıra numarası verilir. Fiş, dayanağını oluşturan belgenin
tarihinden önceki bir tarihi taşıyamaz. Taşınır İşlem Fişinin elektronik
ortamda düzenlenemediği hallerde, seri ve sıra numaralı olarak bastırılmış fişler kullanılır. Düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin nüshaları
hakkında Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre işlem yapılır. İhtiyaç
duyulduğunda kullanılmak üzere satın alınarak depolanan ya da
538 | 2013
EKLER
arşivlenenler ile süreli yayınlardan ciltletilmiş olanlar hariç olmak
üzere aşağıda sayılan hallerde Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez.
1) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz,
kum, çakıl, bahçe toprağı, bahçe gübresi ve benzeri maddeler,
2) Makine, cihaz, taşıt ve iş makineleri ile demirbaşların servislerince yapılan bakım ve onarımlarında kullanılan yedek parçalar ile
doğrudan taşıtların depolarına konulan akaryakıt, likit gaz (LPG) ve
yağlar,
3) Kısa sürede tüketilen mutfak tipi tüpler ve yangın söndürme
tüplerine yapılan gaz dolumları ile yazıcı kartuşlarının dolumları,
4) Dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile arşivlenme niteliği olmayan kütüphane materyalleri.
b) Zimmet Fişi (Örnek: 6; 6/A): Taşınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilen kara taşıtları ve iş makinelerinin bunları sürekli
olarak kullanacak personele verilmesinde 6 örnek numaralı Zimmet
Fişi düzenlenir. Bu Fiş, vardiya usulü çalışılan yerlerde kullanılan
kara taşıtları ve iş makineleri için işyerinde koordinasyonu sağlayan
sorumlu yönetici adına düzenlenir. Demirbaş, makine ve cihazların
kullanıma verilmesinde ise 6/A örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenir.
c) Taşınır İstek Belgesi (Örnek: 7): Bu Belge, ambardan taşınır
talep edildiğinde kullanılır ve talepte bulunan birim yetkilisinin onayını taşır.
ç) Dayanıklı Taşınırlar Listesi (Örnek: 8): Bu Liste, Taşınır Kod
Listesinin (B) bölümünde gösterilen taşınırlardan oda, büro, bölüm,
atölye ve servislerde kullanılmak üzere verilenler için iki nüsha olarak düzenlenir. Listenin bir nüshası taşınırın bulunduğu yerde asılı
bulundurulur. Diğer nüshası ise taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından dosyasında saklanır.
d) Taşınır Geçici Alındısı (Örnek: 9): Bu Alındı, muayene ve kabul işlemi derhal yapılamayan hallerde, taşınırların geçici olarak teslim alınmasında düzenlenir. Alındının birinci nüshası taşınırı teslim
edene verilir. Muayene ve kabul işleminden sonra kabul edilen taşınırlar için Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve bu Fişin tarih ve numarası
geçici alındının dosyasında saklanan ikinci nüshası üzerine kaydedilir. Muayene ve kabul işleminden sonra kabul edilmeyen taşınırlarda
ise ilgiliye verilen Taşınır Geçici Alındısı geri alınarak dosyasındaki
ikinci nüshasıyla birleştirilir. Alındının geri alınamaması halinde
ikinci nüshası üzerine durumu belirtir açıklama yapılır.
e) Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı (Örnek: 10): Bu Tutanak, taşınırın kaybolma, çalınma ve fire gibi herhangi bir nedenle
yok olması; yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi; hurdaya ayrılması ile canlı taşınırların ölmesi gibi
nedenlerle kayıtlardan düşülmesini sağlamak amacıyla üç nüsha olarak düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst yönetici veya harca2013 | 539
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
ma yetkilisi tarafından onaylanır. Bir nüshası, çıkış kaydına esas olmak üzere düzenlenen Taşınır İşlem Fişine, ikinci nüshası muhasebe
birimine gönderilecek Taşınır İşlem Fişine eklenir. Diğer nüshası ise
dosyasında saklanır. Bu Tutanak, bu bentte sayılan hallerin ortaya
çıkması durumunda, bu durumun araştırma gerektirmesi halinde
harcama yetkilisi tarafından görevlendirilecek en az üç kişiden oluşan komisyon kararına, gerektirmemesi halinde harcama yetkilisinin
kararına, sayım sonucunda taşınırların noksan çıkması halinde ise
sayım kurulunun kararına dayanılarak taşınır kayıt kontrol yetkilisince düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst yönetici veya harcama yetkilisi tarafından onaylanır.
f) Ambar Devir ve Teslim Tutanağı (Örnek: 11): Bu Tutanak, taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri arasındaki ambar devir ve teslim alma işlemlerinde düzenlenir. Taşınırlar tutanağa taşınır kodları itibarıyla kaydedilir. Kayıtlara göre ambarda bulunması gereken taşınırlar
ile sayımda fiilen bulunan miktarlar, varsa fazla ve noksanlar Tutanakta gösterilir. Tutanak üç nüsha düzenlenir, bir nüshası devredene,
bir nüshası devir alana verilir ve üçüncü nüshası dosyasında saklanır.
g) Sayım Tutanağı (Örnek: 12): Bu Tutanak, taşınırların sayım
işlemlerinde taşınır II nci düzey detay kodu itibarıyla düzenlenir ve
taşınırlar Tutanağa taşınır kodu düzeyinde kaydedilir. Tutanağın
sayım fazlası veya noksanına ilişkin sayfalarının bir nüshası, girişçıkış işlemleri için düzenlenen Taşınır İşlem Fişi ekine, bir nüshası da
Taşınır İşlem Fişinin muhasebe birimine gönderilecek nüshasına bağlanır. Sayım tutanakları, dosyasında bir bütün olarak saklanır.
ğ) Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli (Örnek: 13): Bu Cetvel, taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin yıl sonu hesaplarına ilişkin işlemlerinde taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır
grubu için düzenlenir ve taşınırlar bu Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir. Cetvelin "Gelecek Yıla Devir" sütununda gösterilen miktarın, yıl sonlarında sayım tutanaklarının "Sayımda Bulunan Miktar" sütununda gösterilen miktara eşit olması
gerekir.
h) Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 14):
Bu Cetvel, harcama biriminin taşınır yönetim hesabının çıkarılması
amacıyla taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından harcama birimi
itibarıyla taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır
grubu için düzenlenir ve taşınırlar bu Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.
ı) Taşınır Hesap Cetveli (Örnek: 15): Bu Cetvel, taşınır konsolide
görevlilerince ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez birimlerinin
taşınır hesabının çıkarılması işlemlerinde düzenlenir. Harcama Birimi
Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli esas alınarak taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenen bu Cetvele taşınırlar taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.
540 | 2013
EKLER
i) Taşınır Kesin Hesap Cetveli (Örnek: 16): Bu Cetvel, merkezdeki taşınır konsolide görevlisince kamu idaresinin taşınır kesin hesabının çıkarılması amacıyla taşınır konsolide görevlilerinden alınan
Taşınır Hesap Cetveline dayanılarak taşınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir ve taşınırlar
Cetvele taşınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.
j) Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetveli (Örnek: 17): Bu Cetvel, kamu idaresinin taşınır kesin hesabının çıkarılmasına ilişkin işlemlerde
taşınır hesap kodunda gösterilen her bir taşınır grubu için düzenlenir
ve taşınırlar Cetvele taşınır I inci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.
k) Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 18): Bu
Cetvel, kamu idarelerinin elinde bulunan veya müzelerdeki tarihi ve
sanat değeri olan taşınırlar ile kütüphanelerde bulunan yazma ve
basma nadir eserler ile diğer materyallerin yönetim hesaplarının verilmesinde düzenlenir.
Kamu idarelerince yapılabilecek düzenlemeler ile defter ve
belgelerin elektronik ortamda tutulması
MADDE 11 – (1) Taşınırların tüm giriş ve çıkış kayıtları ile kullanılacak defter, belge ve cetvellerin bilgisayar ortamında tutulması
ve düzenlenmesi esastır.
(2) Kamu idareleri, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere bağlı kalmak ve Bakanlığın uygun görüşünü almak koşuluyla özel
düzenleme yapabilir ve gereken hallerde bu Yönetmelikte yer alan
defter, belge ve cetveller yanında başka defter, belge ve cetveller de
kullanabilirler.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Taşınır İşlemleri
Taşınırların kaydı
MADDE 12 – (1) Kamu idarelerince bütün taşınırların ve bunlara ilişkin işlemlerin kayıt altına alınması esastır. Taşınır kayıtları,
yönetim hesabı verilmesine esas olacak şekilde tutulur. Her bir kaydın belgeye dayanması şarttır.
(2) Bu çerçevede;
a) Önceki yıldan devren gelen taşınırlar ile içinde bulunulan
yılda herhangi bir şekilde edinilen veya elden çıkarılan taşınırlar,
b) Taşınırlardaki kayıp, fire, yıpranma ve benzeri nedenlerle
meydana gelen azalmalar,
c) Sayım sonucunda ortaya çıkan fazlalar,
miktar ve değer olarak kayıtlara alınarak takip edilir.
2013 | 541
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu
MADDE 13 – (1) Taşınırlar, edinme şekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim alındığında giriş; tüketime
verildiğinde, satıldığında, başka harcama birimlerine devredildiğinde, bağışlandığında veya yardım yapıldığında, çeşitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde, hurdaya ayrıldığında veya kaybolma, çalınma, canlı taşınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkış kaydedilir.
(2) Giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişine dayanılarak yapılır. Giriş ve çıkış kayıtlarında;
a) Satın alma suretiyle edinme ve değer artırıcı değişiklik hallerinde maliyet bedeli,
b) Bedelsiz devir, kullanılamaz hale gelme, yok olma ve hurdaya ayrılma hallerinde kayıtlı değeri,
c) Bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırlarda; bağış ve yardımda bulunan tarafından ispat edici bir belge ile değeri belirtilmiş
ise bu değer, belli bir değeri yoksa değer tespit komisyonunca belirlenen değer,
esas alınır.
(3) Değer tespit komisyonu, harcama yetkilisinin onayı ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin ve işin uzmanının da katıldığı en az
üç kişiden oluşturulur. Komisyon değer tespitinde ticaret odası, sanayi odası, borsa, meslek kuruluşları, ilgili diğer kuruluşlardan veya
aynı nitelikteki taşınırı satın alan idarelerden ve fiyat araştırması sonuçlarından yararlanabilir.
(4) Satın alma suretiyle edinilen taşınırların maliyet bedelinin
tespitinde, Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ilgili hükümleri
uygulanır. Faturada çeşitli taşınırlar için topluca gösterilmiş giderler
olması durumunda, giderler taşınırların alış bedelleri ile orantılı olarak paylaştırılır. Taşınırlar faturada kayıtlara esas olacak şekilde çeşitleri itibarıyla ayrı ayrı gösterilir.
Dayanıklı taşınırlarda değer artışı
MADDE 14 – (1) Kullanım devamlılığının sağlanması için yapılan bakım ve onarım harcamaları hariç olmak üzere dayanıklı taşınırların; niteliğini, kullanım şeklini değiştiren, hizmet kalitesini ve taşınırlardan sağlanan faydayı artıran ve benzeri amaçlarla yapılan değer artırıcı harcamalar, taşınırın kayıtlı maliyet değerine Taşınır İşlem
Fişi düzenlenmek suretiyle ilave edilir.
(2) Bu şekilde maliyetlere ilave edilecek değer artırıcı harcamalar nitelik, tür ve tutar itibarıyla Bakanlıkça belirlenebilir.
Satın alınan taşınırların giriş işlemleri
MADDE 15 – (1) Satın alınan taşınırlar için, teslim alındıktan
sonra, Taşınır Kod Listesindeki hesap kodları itibarıyla üçer nüsha
Taşınır İşlem Fişi düzenlenir.
542 | 2013
EKLER
(2) Alımı bir merkezden yapılarak birden fazla birime doğrudan teslim edilen taşınırlar için, taşınırın teslim edildiği birimlerce
Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve bir nüshası alımı yapan birime gönderilir. Alımı yapan birim, gelen fişlere dayanarak, ödemeye ve kendi
giriş kayıtlarına esas olmak üzere Taşınır İşlem Fişi düzenler. Diğer
birimlerden alınan Fişler, düzenlenen bu Fişin idarede kalan nüshasına bağlanır. Alımı yapan birimce giriş kayıtları yapıldıktan sonra
düzenlenecek Taşınır İşlem Fişiyle de ilgili diğer birimler adına çıkış
kaydedilir.
(3) Farklı hesaplara kaydı gereken taşınırların aynı faturada yer
alması halinde, faturadaki taşınırların kaydedileceği hesap sayısınca
fatura fotokopileri çıkarılır ve üzerine her hesap için düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin numarası yazılır. Fişin birinci nüshası ödeme emri
belgesine, ikinci nüshası ise ödeme emri belgesinin harcama biriminde kalan nüshasına bağlanır. Üçüncü nüshası, muayene ve kabul komisyon tutanağı veya idare yetkilisince düzenlenmiş kabul belgesi ile
birlikte, sıralı olarak dosyalanır.
(4) Satın alınan dergi ve gazete gibi süreli yayınların bedellerinin ödenmesi sırasında Taşınır İşlem Fişi düzenlenmez. Söz konusu
yayınlardan cilt birliği sağlananlar, ciltletildikten sonra Taşınır İşlem
Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır.
Bağış ve yardım yoluyla edinilen taşınırların girişi
MADDE 16 – (1) Kanunun 40 ıncı maddesi ile diğer mevzuat
çerçevesinde bağış ve yardım olarak edinilen taşınırlar teslim alındığında, taşınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Fişin birinci nüshası bağış ve yardım edene verilir veya gönderilir.
Sayım fazlası taşınırların girişi
MADDE 17 – (1) Yapılan sayım sonucunda fazla bulunan taşınırlar, Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlara alınır. Sayım fazlası
taşınırların giriş kaydedilmesinde; söz konusu taşınırla aynı nitelikte
son bir yıl içinde girişi yapılan taşınır varsa bu değer, aksi halde değer tespit komisyonu tarafından belirlenecek değer esas alınır.
İade edilen taşınırların girişi
MADDE 18 – (1) Kullanıma verilen tüketim malzemelerinden
herhangi bir nedenle iade edilenler, iadeyi yapan birim yetkilisinin
onayını taşıyan ve iade edilen malzemenin cins ve miktarını belirten
belge karşılığında teslim alınır ve Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek
tekrar giriş kaydedilir. Fişin birinci nüshası taşınırları iade edene verilir.
(2) Yönetmelik eki taşınır kod listesinde tüketim malzemesi olarak sınıflandırılan taşınırlardan, üzerine kayıt yapmak veya yeniden
formatlanmak ya da doldurulmak suretiyle tekrar kullanılması
mümkün olanların, görevin tamamlanmasını takiben ambara iadesi
2013 | 543
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
zorunludur. Bu şekilde iade edilen taşınırlar hakkında birinci fıkraya
göre işlem yapılır.
(3) Kullanılmak üzere zimmetle verilen dayanıklı taşınırlardan,
herhangi bir nedenle ilgililerince iade edilenler için Taşınır İşlem Fişi
düzenlenmez. Bu taşınırların kullanıma verilmelerinde düzenlenmiş
olan Zimmet Fişleri, ilgili bölüm imzalanarak zimmetinden düşülen
kişiye geri verilir ve Dayanıklı Taşınırlar Defterinde gerekli kayıtlar
yapılır.
Devir alınan taşınırların girişi
MADDE 19 – (1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devir alınan taşınırlar, devreden idarenin Taşınır İşlem Fişinde gösterilen değer esas alınarak düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile giriş kaydedilir ve Fişin bir nüshası yedi gün içerisinde devreden idarenin çıkış kaydına esas Taşınır İşlem Fişine bağlanmak üzere gönderilir. Devralan idarenin yapmış olduğu taşıma
giderleri taşınırın değeri ile ilişkilendirilmez.
(2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırların alınmasında da Taşınır İşlem Fişi
düzenlenir ve Fişin birinci nüshası ilgili taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir.
(3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taşınır devirlerinde düzenlenen Taşınır İşlem Fişi muhasebe birimine gönderilmez.
Tasfiye idaresinden edinilen taşınırların girişi
MADDE 20 – (1) 24/11/2000 tarihli ve 2000/1724 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Tasfiye Tüzüğü hükümlerine
göre tasfiye idaresince kamu idarelerine bedelli veya bedelsiz devredilen taşınırlar karşılığında Taşınır İşlem Fişi düzenlenir ve giriş kaydedilir. Fişin birinci nüshası taşınırı teslim eden işletme yetkilisine
verilir.
İç imkanlarla üretilen taşınırların giriş işlemleri
MADDE 21 – (1) Kamu idarelerinin kendi kullanımları için iç
imkanlarıyla ürettikleri taşınırlar, değer tespit komisyonu tarafından
belirlenecek rayiç bedel üzerinden Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek
giriş kaydedilir.
(2) Kamu idarelerinin mülkiyetindeki arazilerde yetiştirilen
ağaçlardan üretilen ekonomik değere sahip kereste, odun, meyve gibi
ürünler hakkında da birinci fıkra hükmü uygulanır.
Tüketim suretiyle çıkış
MADDE 22 – (1) Tüketim malzemeleri, Taşınır İstek Belgesi
karşılığında düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile çıkış kaydedilir.
(2) Kamu idarelerinin iç imkanlarıyla kendi kullanımları için
üretecekleri dayanıklı taşınırların üretiminde kullanılan taşınırlar için
de birinci fıkra hükmü uygulanır.
544 | 2013
EKLER
(3) Taşınır İşlem Fişi düzenlenmeden hiçbir şekilde tüketim
malzemesi çıkışı yapılamaz.
(4) Tüketim malzemelerinin çıkış kayıtları, ambarlara girişlerindeki öncelik sırası dikkate alınarak "ilk giren-ilk çıkar" esasına
göre ve giriş bedelleri üzerinden yapılır.
Kullanım suretiyle çıkış
MADDE 23 – (1) Taşıt ve iş makineleri haricindeki dayanıklı taşınırlar Taşınır İstek Belgesi düzenlenmek suretiyle talep edilir. Talep
edilen dayanıklı taşınırlar 6/A örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenerek kullanıma verilir.
(2) Kara taşıt ve iş makinelerinin yetkili makamın onayına istinaden yönetiminden sorumlu görevliye veya kullanıcısına verilmesinde ise 6 örnek numaralı Zimmet Fişi düzenlenir.
(3) Kara taşıtlarının dışındaki taşıtların sorumluya veya kullanıcılarına devir ve teslimine ilişkin usul ve düzenlenecek belgeler kamu
idarelerince ayrıca belirlenir.
(4) Zimmet Fişine dayanılarak Dayanıklı Taşınırlar Defterine
gerekli kayıtlar yapılır. Fişin birinci nüshası dosyasında saklanır.
İkinci nüshası zimmetle taşınır teslim edilen görevlilere verilir.
(5) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında kullanılmak üzere verilen taşınırlar için Dayanıklı Taşınırlar Listesi düzenlenir ve taşınırlar ortak kullanım alanının sorumlusu veya yöneticisine imzası alınarak teslim edilir.
Devir suretiyle çıkış
MADDE 24 – (1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devredilen taşınırların çıkışı Taşınır İşlem Fişi
düzenlenerek yapılır. Fişin bir nüshası taşınırın devredildiği idareye
verilir. Devir alan idareden alınan Fiş, düzenlenen Fişin ekine bağlanır.
(2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen taşınırlar için de Taşınır İşlem Fişi düzenlenir
ve Fişin birinci nüshası devredilen harcama biriminin taşınır kayıt ve
kontrol yetkilisine verilir.
(3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taşınır devirlerinde de Taşınır İşlem Fişi düzenlenir, ancak bu Fişler muhasebe birimine gönderilmez.
Yabancı ülkelere bağış veya yardım olarak verilen taşınırların
çıkışı
MADDE 25 – (1) Yabancı ülkelere bağış veya yardım olarak verilen taşınırlar, yetkili makamın onay veya kararına dayanılarak düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi ile kayıtlardan çıkarılır. Onay veya kararın bir örneği Fişin ekine bağlanır.
2013 | 545
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Satış suretiyle çıkış
MADDE 26 – (1) İlgili mevzuatı çerçevesinde satılan taşınırlar
Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek çıkış kaydedilir. Satışa ilişkin karar
veya onayın bir nüshası Fişin birinci nüshasına bağlanır.
Kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkış
MADDE 27 – (1) Tüketim malzemelerinin özelliklerinde, ağırlıklarında veya miktarlarında meydana gelen değişmeler nedeniyle
oluşan fireler, sayımda noksan çıkan taşınırlar, çalınma, kaybolma
gibi nedenlerle yok olan taşınırlar ya da yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taşınırlar ile canlı taşınırın ölmesi halinde, Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı ve
Taşınır İşlem Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır.
(2) Eskimiş, solmuş, yırtılmış ve kullanılamayacak duruma
gelmiş bayrakların Türk Bayrağı Tüzüğünün 38 inci maddesi uyarınca çıkarılan Eskimiş, Solmuş, Yırtılmış ve Kullanılamayacak Duruma
Gelmiş Bayrakların Yok Edilmesi Usul ve Esaslarını Gösterir Yönetmelik hükümleri gereğince ilgili yerlere teslim edilmesinde de birinci
fıkra hükmü uygulanır.
(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hallerde kasıt, kusur,
ihmal veya tedbirsizlik olup olmadığı araştırılarak sonuçları ayrı bir
tutanakta belirtilir ve 5 inci madde hükmüne göre işlem yapılır.
Hurdaya ayırma nedeniyle çıkış
MADDE 28 – (1) Ekonomik ömrünü tamamlamış olan veya
tamamlamadığı halde teknik ve fiziki nedenlerle kullanılmasında
yarar görülmeyerek hizmet dışı bırakılması gerektiği ilgililer veya
özel mevzuatı çerçevesinde oluşturulan komisyon tarafından bildirilen taşınırlar, harcama yetkilisinin belirleyeceği en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından değerlendirilir.
(2) Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda hurdaya ayrılması uygun görülmeyen taşınırlar hakkındaki gerekçeli karar harcama yetkilisine bildirilir.
(3) Komisyonca hurdaya ayrılmasına karar verilenler için ise
Kayıttan Düşme Teklif ve Onay Tutanağı düzenlenir.
(4) Hurdaya ayrılmasına karar verilen taşınırlardan kayıtlı değeri Bakanlıkça belirlenecek tutara kadar olanlar harcama yetkilisinin, belirlenen tutarı aşan taşınırlar ise kamu idaresi üst yöneticisinin
onayı ile kayıtlardan çıkarılır.
(5) Birinci fıkraya göre harcama yetkilisince oluşturulacak komisyon tarafından ekonomik değerinin olmadığı veya teknik, sağlık,
güvenlik ve benzeri nedenlerle imha edilmesinin şart olduğuna karar
verilen taşınırlar, harcama yetkilisinin onayı ile imha edilir. İmha,
komisyon veya komisyonun gözetiminde uzman kişiler tarafından
yapılır. Bu işleme ilişkin ayrıca bir imha tutanağı düzenlenir. İmha
işleminde özel mevzuat hükümleri öncelikle dikkate alınır.
546 | 2013
EKLER
(6) Hurdaya ayrılan veya imha edilen taşınırlar Taşınır İşlem
Fişi düzenlenerek kayıtlardan çıkarılır. Fişin ekine Kayıttan Düşme
Teklif ve Onay Tutanağının bir nüshası bağlanır.
Bölünen, birleşen veya kaldırılan harcama birimlerine ait taşınırlar hakkında yapılacak işlemler
MADDE 29 – (1) Kamu idarelerinin yeniden yapılanmaları sonucu teşkilat yapılarında meydana gelen değişiklikler nedeniyle bölünmesine, birleşmesine veya kaldırılmasına karar verilen harcama
birimlerine ait taşınırlar;
a) Bölünerek ayrı bir harcama birimi haline gelen birimin kullanımına terk edilmesi halinde, bölünen harcama biriminin kayıtlarına
çıkış, yeni oluşan harcama biriminin kayıtlarına giriş,
b) Başka bir harcama birimi ile birleşme sonucunda kaldırılan
birimin kayıtlarına çıkış, bünyesinde birleşilen birimin kayıtlarına
giriş,
c) Kaldırılma halinde, kaldırılan harcama biriminin kayıtlarına
çıkış, devredilmesi kararlaştırılan harcama biriminin kayıtlarına giriş,
kaydedilir.
(2) Giriş ve çıkış kayıtları Taşınır İşlem Fişi ile yapılır. Düzenlenen fişlerin birer nüshası, muhasebe birimine gönderilir.
Taşınır giriş ve çıkış işlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi
MADDE 30 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri tarafından,
kamu idarelerinin muhasebe kayıtlarında ilgili stok ve maddî duran
varlık hesaplarında izlenen taşınırlardan; satın alma suretiyle edinilenlerin giriş işlemleri ile değer artırıcı harcamalar için düzenlenen
Taşınır İşlem Fişlerinin bir nüshası ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe birimine gönderilir. Diğer şekillerde edinilen taşınırların girişleri ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taşınırların çıkışları
için düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin birer nüshasının, düzenleme
tarihini takip eden en geç on gün içinde ve her durumda malî yıl sona
ermeden önce muhasebe birimine gönderilmesi zorunludur.
(2) Muhasebe kayıtlarında "150-İlk Madde ve Malzemeler Hesabı"nda izlenen tüketim malzemelerinin çıkışları için düzenlenen
Taşınır İşlem Fişleri muhasebe birimine gönderilmez. Bunların yerine, genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde üç aylık dönemler
itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst yöneticiler
tarafından belirlenen sürede kullanılmış tüketim malzemelerinin taşınır II nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesi, en
geç ilgili dönemin son iş günü mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilir.
2013 | 547
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
(3) Muhasebe yetkilileri, taşınır giriş ve çıkış işlemlerine ilişkin
olarak kendilerine gönderilen Taşınır İşlem Fişlerinde gösterilen tutarları II nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili hesaplara kaydeder.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Kamu İdareleri Arasında Taşınır Devri
Kamu idareleri arasında bedelsiz devir
MADDE 31 – (1) Kayıtlara alınış tarihi itibarıyla beş yılını tamamlamış ve idarece kullanılmasına ihtiyaç duyulmayan taşınırlar,
bu taşınıra ihtiyaç duyan idarelere bedelsiz devredilebilir.
(2) Ancak devralmak isteyen idare açısından bakım, onarım ve
taşıma giderleri nedeniyle ekonomik olmayan ve kullanılmasında
fayda görülmeyen taşınırlar devredilemez.
(3) Kamu idarelerince yürütülen veya desteklenen projelerin
gerçekleştirilmesi için edinilen araştırma ve geliştirme amaçlı taşınırlar, uluslararası organizasyonların gerçekleştirilmesi için alınan taşınırlar ile devredilmediği takdirde kullanım imkanı kalmayacak olan
veya zorunlu sebeplerle devredilmesi gereken tüketim malzemelerinin devrinde beş yıl şartı aranmaz.
(4) Bedelsiz devredilecek ve devredilemeyecek taşınırlara ilişkin diğer esas ve usuller Bakanlıkça belirlenir.
ALTINCI BÖLÜM
Sayım ve Devir İşlemleri
Sayım ve sayım sonrası yapılacak işlemler
MADDE 32 – (1) Kamu idarelerine ait taşınırların, taşınır kayıt
kontrol yetkililerinin görevlerinden ayrılmalarında, yıl sonlarında ve
harcama yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda sayımı
yapılır.
(2) Taşınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kişinin başkanlığında taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kişiden oluşturulan sayım kurulu tarafından yapılır.
(3) Sayım süresince, hizmetin aksamaması ve bozulabilecek nitelikteki taşınırlar için gerekli tedbirlerin alınması kaydıyla, taşınır
giriş ve çıkışları sayım kurulunun talebi üzerine harcama yetkilisince
durdurulabilir. Sayım yapılırken gerekli önlemlerin alınması, sayım
kurulunun görev ve sorumluluğu altındadır.
(4) Sayım kurulu öncelikle, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisince
ambarda bulunduğu veya ambardan çıktığı halde belgesi düzenlenmediği ve kayıtları yapılmadığı belirtilen taşınırlara ilişkin işlemlerin
yaptırılmasını sağlar. Sayım Tutanağının "Kayıtlara Göre Ambardaki
548 | 2013
EKLER
Miktar" sütunu, defter kayıtları esas alınarak doldurulduktan sonra
ambarlardaki taşınırlar fiilen sayılır ve bulunan miktarlar Sayım Tutanağının "Ambarda Bulunan Miktar" sütununa kaydedilir.
(5) Ambar sayım işlemleri tamamlandıktan sonra oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taşınırlar Dayanıklı Taşınır Listeleri ve bunların verilme
sırasında düzenlenen Zimmet Fişleri esas alınarak sayılır ve sayım
sonuçları Sayım Tutanağında gösterilir. Kullanım amacıyla kişilere
zimmetle verilmiş olan taşınırlar için, sayım yapılmaksızın Sayım
Tutanağının "Kayıtlara Göre Kişilere Verilen Miktar" sütunundaki
bilgiler dikkate alınır.
(6) Sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması halinde miktarlarında farklılık bulunan taşınırların sayımı
bir kez daha tekrarlanır. Yine farklı çıkarsa bu miktar "Fazla" veya
"Noksan" sütununa kaydedilir.
(7) Sayım kurulunca, taşınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun tespit edilmesi halinde Kayıttan Düşme
Teklif ve Onay Tutanağı ve Taşınır İşlem Fişi; fazla olduğunun tespit
edilmesi halinde ise Taşınır İşlem Fişi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlanır.
(8) Düzenlenen giriş ve çıkış belgelerinin bir örneği, muhasebe
kayıtlarının yapılması için muhasebe birimine gönderilir.
(9) Kayıtların sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlandıktan sonra
sayım kurulu tarafından Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli düzenlenir.
Cetvel, sayım kurulu ile taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından
imzalanır. Bu Cetvel ve eki sayım tutanağı ile sayım sonuçlarına göre
düzenlenen giriş ve çıkış belgeleri, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisinin
yıl sonu hesabını oluşturur.
Devir işlemleri
MADDE 33 – (1) Taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumlulukları altındaki ambarlarda bulunan taşınırları ve bunlara ilişkin
kayıt ve belgeleri, yerlerine görevlendirilenlere devretmeden görevlerinden ayrılamazlar. Yeni görevlendirilen taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri de söz konusu kayıt ve belgeleri aramak ve almak zorundadır.
(2) Ambarlarındaki taşınırları ve taşınır işlemlerine ilişkin kayıt
ve belgeleri teslim etmeyen veya istifa, hastalık, tutuklanma, ölüm
gibi nedenlerle devir ve teslim edemeyen taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin sorumluluğundaki taşınırlar ile dayanağı kayıt ve belgeler,
devir kurulu aracılığı ile yeni taşınır kayıt ve kontrol yetkilisine devir
ve teslim edilir. Devir kurulu, harcama yetkilisi tarafından belirlenen
bir kişinin başkanlığında, taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin de
katıldığı, en az üç kişiden oluşur.
(3) Ambarların devri, Ambar Devir ve Teslim Tutanağı düzenlenerek yapılır.
2013 | 549
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
(4) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taşınırlar, buralarda asılı Dayanıklı
Taşınırlar Listesinde gösterilen miktarlar esas alınarak sayılmak ve
listedeki ilgili bölüm imzalanmak suretiyle yeni sorumluya devir ve
teslim edilir.
(5) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin geçici görev, aylıksız
izin, hastalık izni gibi on günlük süreyi aşmayan geçici ayrılmalarında, harcama yetkilisi tarafından idarenin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak gerekli tedbirler alınmak suretiyle ambar kapalı tutulabilir. Bu süre gerektiğinde harcama yetkilisi tarafından uzatılabilir.
YEDİNCİ BÖLÜM
Taşınır Yönetim Hesabı ve Taşınır Kesin Hesabı
Taşınır yönetim hesabı
MADDE 34 – (1) Harcama yetkilileri tarafından Sayıştaya verilecek taşınır yönetim hesabı; önceki yıldan devreden taşınırlar ile yılı
içinde girenleri, yılı içinde çıkışı yapılan taşınırlar ile ertesi yıla devredilenleri ve yıl sonunda yapılan sayım sonucu bulunan fazla ve
noksanları gösterir.
(2) Taşınır yönetim hesabı aşağıdaki cetvellerden oluşur:
a) Yıl sonu sayımına ilişkin Sayım Tutanağı,
b) Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli,
c) Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli; Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli,
ç) Yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanak.
(3) Taşınır yönetim hesabı aşağıda açıklandığı şekilde hazırlanır
ve ilgili yerlere gönderilir:
a) Taşınır kayıt ve kontrol yetkililerince, sayım kurulu tarafından onaylanan Taşınır Sayım ve Döküm Cetveline dayanılarak ilgisine göre üç nüsha Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetveli,
Müze Yönetim Hesabı Cetveli veya Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli düzenlenir. Bünyesinde tarihi veya sanat değeri olan taşınırlar ile
kütüphane materyalleri bulunan kamu idareleri söz konusu cetvellerden ilgili olanını ayrıca düzenlerler.
b) (a) bendine göre düzenlenecek cetvellerin ekine Taşınır Sayım ve Döküm Cetveli eklenir ve harcama yetkilisinin onayına sunulur. Harcama yetkilisince, Cetvelin Taşınır Sayım ve Döküm Cetveline uygunluğu kontrol edilerek muhasebe yetkilisine gönderilir.
c) Muhasebe yetkilisi, gönderilen cetvellerdeki kayıtları muhasebe kayıtlarıyla karşılaştırıp uygunluğunu onaylar ve harcama yetkilisine geri gönderir.
550 | 2013
EKLER
ç) Harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisince onaylanmış cetvellerin bir nüshasını, Sayıştayca belirlenecek sürelerde, yıl sonu sayım
tutanağı, sayım ve döküm cetveli ve yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen Taşınır İşlem Fişinin sıra numarasını gösterir tutanak ile birlikte
Sayıştaya, bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili
taşınır konsolide görevlisine gönderir. Cetvellerin birer nüshası da
harcama biriminde muhafaza edilir. Kamu idarelerinin yurt dışı teşkilatlarının taşınır yönetim hesabı merkez teşkilatları aracılığıyla Sayıştaya gönderilir.
Taşınır kesin hesabı
MADDE 35 – (1) Kamu idarelerinin taşınır kesin hesabı, taşınır
konsolide görevlilerince, ilçe, il, bölge, dış temsilcilik ve merkez harcama birimleri itibarıyla düzenlenen Harcama Birimi Taşınır Yönetim
Hesabı Cetvellerinin konsolide edilmesiyle oluşturulan taşınır hesabı
cetvelleri esas alınarak hazırlanır.
(2) İlçedeki harcama birimlerinden alınan taşınır yönetim hesabına ilişkin cetveller ilçe taşınır konsolide görevlilerince konsolide
edilerek iki nüsha İlçe Taşınır Hesabı Cetveli düzenlenir. Cetvelin bir
nüshası malî yılı takip eden ikinci ayın onbeşine kadar ildeki taşınır
konsolide görevlisine gönderilir.
(3) İl taşınır konsolide görevlileri, ildeki harcama birimlerinden
alınan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide
ederek İl Merkezi Taşınır Hesap Cetvelini hazırlar ve İlçe Taşınır Hesap Cetvelleri ile konsolide ederek, İl Taşınır Hesabı Cetvelini oluştururlar. Kamu idaresinin bölge teşkilatının bulunması halinde İl Taşınır Hesap Cetvelleri Mart ayının onbeşine kadar bölgedeki taşınır
konsolide görevlisine gönderilir.
(4) Bölge teşkilatı olan kamu idarelerindeki taşınır konsolide
görevlileri bölgedeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi
Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek oluşturduğu
Bölge Merkezi Taşınır Hesap Cetveli ile bölgeye bağlı illerden aldıkları İl Taşınır Hesabı Cetvellerini konsolide etmek suretiyle idarenin
Bölge Taşınır Hesabı Cetvelini düzenlerler.
(5) İki nüsha olarak düzenlenen İl/Bölge Taşınır Hesabı Cetvellerinin birer nüshaları, malî yılı takip eden Nisan ayının onbeşine
kadar merkezdeki taşınır konsolide görevlisine gönderilir.
(6) Dış temsilciliklerde bulunan taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri, hazırlanan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı Cetvellerini
Şubat ayının onbeşine kadar merkezdeki konsolide görevlisine gönderirler.
(7) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, merkezdeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı
Cetvellerini konsolide ederek Merkez Taşınır Hesap Cetvelini, dış
temsilciliklerden aldıkları Harcama Birimi Taşınır Yönetim Hesabı
2013 | 551
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Cetvellerini konsolide ederek ise Dış Temsilcilikler Taşınır Hesap
Cetvelini oluştururlar.
(8) Merkezdeki taşınır konsolide görevlileri, Merkez Taşınır Hesap Cetveli ile İl/Bölge/Dış Temsilcilikler Taşınır Hesabı Cetvellerini
konsolide etmek suretiyle kamu idaresinin Taşınır Kesin Hesap Cetveli ve Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvelini hazırlarlar.
(9) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde, Taşınır
Kesin Hesap Cetvelleri ile Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvellerinin
birer nüshası Mayıs ayının onbeşine kadar bütçe kesin hesap cetvelleri ile birlikte Bakanlığa ve Sayıştaya gönderilir.
(10) Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler, yukarıdaki
hükümlere göre hazırlayacakları Taşınır Kesin Hesap Cetvelleri ile
Taşınır Kesin Hesap İcmal Cetvellerinin bir nüshasını bütçelerinin
uygulama sonuçlarını kesin hesaba bağlayacak mercilere gönderirler.
SEKİZİNCİ BÖLÜM
Numaralandırma ve Kod Sistemi
Dayanıklı taşınırların numaralanması
MADDE 36 – (1) Giriş kaydı yapılan dayanıklı taşınırlara, taşınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından bir sicil numarası verilir. Bu
numara yazma, kazıma, damga vurma veya etiket yapıştırma suretiyle taşınırın üzerinde kalıcı olacak şekilde belirtilir. Fiziki veya kullanım özellikleri nedeniyle numaralandırılması mümkün olmayan taşınırlara bu işlem uygulanmaz.
(2) Sicil numarası üç grup rakamdan oluşur. Birinci grup rakam, taşınırın Dayanıklı Taşınırlar Defterinde ayrıntılı izlenmek üzere kaydedildiği taşınır kodundan; ikinci grup rakam, taşınırın giriş
kaydedildiği yılın son iki rakamından; üçüncü grup rakam ise taşınıra verilen giriş sıra numarasından oluşur.
Taşınır kodları ve detaylı hesap planı
MADDE 37 – (1) Taşınırın Bakanlıkça belirlenen düzey detay
kodundan sonraki detay kodları, kamu idarelerince ölçü birimi esas
alınarak belirlenir.
(2) Kapsamdaki kamu idarelerinin muhasebe detaylı hesap
planları, Yönetmelik ekindeki Taşınır Kod Listesine uygun olarak
belirlenir.
Harcama birimi ve ambarların kodlanması ve Sayıştaya bildirilmesi
MADDE 38 – (1) Kapsamdaki kamu idarelerinde harcama birimlerine ve bunlara bağlı ambarlara aşağıdaki esaslara göre birer
kod numarası verilir.
a) Harcama birimlerine iki grup ve onbir rakamdan oluşan kod
verilir. Birinci grup (00.00.00.00) sekiz karakterden oluşur ve idarenin
552 | 2013
EKLER
analitik bütçe uygulamasına ilişkin kurumsal sınıflandırmadaki düzeylerini gösterir. İkinci grup (000) üç karakterden oluşur ve o ilçe, il,
bölge veya merkezdeki harcama birimi sayısını gösterir. Bakanlık
saymanlık otomasyon sistemini (say2000i) kullanan idarelerde Bakanlıkça verilen birim kodları kullanılır.
b) Harcama birimlerinin bünyesinde bulunan ambarlara harcama yetkililerince bir düzeyli ve iki karakterden oluşan kod verilir.
Bu kod aynı harcama birimine bağlı ambarların sayısını gösterir.
Ambar, bağlı olduğu harcama birimi koduyla birlikte tanımlanır.
(2) Bu kodlar taşınır kayıt ve kontrol yetkilileri ile taşınır konsolide görevlilerince yapılan taşınır işlemlerine ilişkin olarak düzenlenen belge ve cetvellerde kullanılır.
(3) Kamu idareleri, her malî yılbaşından önce, harcama birimlerini ve bunlara bağlı ambarların açık adreslerini ve bu ambarlardan
sorumlu taşınır kayıt ve kontrol yetkililerinin ad, soyad ve unvanlarını gösteren listeleri Sayıştaya göndermekle yükümlüdür. Yıl içinde
yapılan değişiklikler de, değişiklik tarihinden itibaren en geç bir ay
içinde Sayıştaya bildirilir.
DOKUZUNCU BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yetki
MADDE 39 – (1) Bakanlık;
a) Yönetmelik ekinde yer alan Taşınır Kod Listesi ile defter,
belge ve cetvellerde değişiklik yapmaya,
b) Taşınır II nci düzey detay kodundan sonraki detay kodları
belirlemeye,
c) Taşınırların takibine ilişkin olarak barkod sistemini uygulatmaya ve buna ilişkin usul ve esasları belirlemeye,
ç) Taşınır kesin hesabının elektronik ortamda alınmasına ilişkin
düzenlemeleri yapmaya,
d) Bakanlık birimlerinin taşınır kayıt ve işlemlerini say2000i sistemi üzerinden yaptırmaya, uygulama sonuçlarına göre diğer idarelerin taşınır işlemlerinin de say2000i sistemi üzerinden yürütülmesine
ve buna ilişkin usul ve esaslar ile uygulama tarihini idareler itibarıyla
belirlemeye,
e) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, tüketim malzemelerinin çıkışına esas olmak üzere taşınır II nci düzey detay kodu
bazında düzenlenen onaylı listelerin muhasebe birimine gönderilmesinde uygulanacak sürelerde değişiklik yapmaya,
f) Harcama yetkililerinin onayı ile kayıtlardan çıkarılacak taşınırlar için tutar belirlemeye,
yetkilidir.
2013 | 553
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kodların bildirimi
GEÇİCİ MADDE 1 – (1) Kamu idareleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu Yönetmelikte belirlenen esaslara göre harcama birimlerini ve bunlara bağlı ambarların
kod numaralarını tespit ederek Sayıştaya bildirmek zorundadırlar.
Envanteri yapılan taşınırların muhasebe birimine bildirilmesi
GEÇİCİ MADDE 2 – (1) Harcama birimlerince; 150, 253, 254 ve
255 hesap kodlarında izlenmesi gereken taşınırların fiili envanterleri,
30/6/2007 tarihi itibarıyla yapılır ve söz konusu taşınırlar, kayıtlı
değerleri üzerinden, kayıtlı değeri yoksa değer tespit komisyonu tarafından belirlenen değer üzerinden düzenlenecek Taşınır İşlem Fişi
ile ilgili defterlere kaydedilir. Düzenlenen Taşınır İşlem Fişlerinin
birer nüshası muhasebe birimine gönderilir.
(2) Muhasebe birimlerince; daha önce 150, 253, 254 ve 255 hesap
kodlarına kaydedilmiş olan değerler 30/6/2007 tarihi itibarıyla tutarlar üzerinden bir taraftan Net Değer Hesabına borç, ilgili hesaplara
alacak kaydedilerek hesaplardan çıkarılır; diğer taraftan Taşınır İşlem
Fişlerinde gösterilen taşınırlar 1/7/2007 tarihi itibarıyla ilgili hesaplara giriş kaydedilerek, envanter kayıtlarıyla uygunluğu sağlanır.
(3) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin düzenlemeleri yapmaya
ve zorunlu hallerde belirlenen süreleri değiştirmeye Bakanlık yetkilidir.
Önceki mevzuata göre sonuçlandırılmış işlemler
GEÇİCİ MADDE 3 – (1) Kamu idareleri tarafından 1/1/2006
tarihinden bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar Ayniyat
Talimatnamesi veya Ayniyat Talimatnamesine dayanılarak çıkarılmış
özel yönetmeliklerinin hükümlerine göre sonuçlandırılmış olan taşınır işlemleri, mevzuatına uygun olarak yapılmış kabul edilir.
(2) Diğer düzenleyici mevzuatta Ayniyat Talimatnamesine yapılan atıflar, bu Yönetmeliğe yapılmış sayılır.
Yürürlük
MADDE 40 – (1) Sayıştayın görüşü alınarak hazırlanan bu Yönetmeliğin;
a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a), (f), (g) bentleri, 13
üncü maddesinin üçüncü fıkrası, 39 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile 31 inci, 36 ncı, 37 nci maddeleri ve geçici 1 inci, 2 nci
ve 3 üncü maddeleri yayımı tarihinde,
b) 34 üncü ve 35 inci maddeleri 31/12/2007 tarihinde,
c) Diğer maddeleri 1/7/2007 tarihinde,
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 41 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
554 | 2013
EKLER
KAMU İDARELERİNE AİT
TAŞINMAZLARIN KAYDINA
İLİŞKİN YÖNETMELİK
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin amacı; genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında
olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
Kapsam
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, genel yönetim kapsamındaki
kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında
bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları kapsar.
Dayanak
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelik; 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı
Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44, 45 ve 60 ıncı maddeleri ile 178 sayılı Maliye Bakanlığının Teşkilât ve Görevleri Hakkında
Kanun Hükmünde Kararnamenin 13 üncü maddesinin (f) bendine
dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 - (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Maliye Bakanlığını,
b) Cins tashihi: Binalar, arazi ve arsalar ile yer altı ve yer üstü
düzenlerinin mevcut kullanım şekilleri ile tapu kayıtlarının farklılık
göstermesi durumunda tapu kayıtlarının mevcut kullanım şekli dikkate alınarak düzeltilmesi işlemini,
c) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri: Kanunun 3 üncü
maddesinde tanımlanan kamu idarelerini,
ç) Kanun: 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi
ve Kontrol Kanununu,
d) Kayıt planı: Yönetmeliğin (1) numaralı ekinde yer alan taşınmazların cinslerine göre oluşturulmuş listeyi,
2013 | 555
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
e) Malî hizmetler birimi: Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan
görevleri yürüten birimi,
f) Malik idare: Hazine adına tescilli taşınmazlar ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler açısından Maliye Bakanlığını, diğer
kamu idareleri açısından kendi tüzel kişiliklerini,
g) Taşınmaz ve haklar: Kamu idarelerinin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan, eklenti ve bütünleyici parçaları
dahil olmak üzere arazi, arsa, bina, yer altı ve yer üstü düzenleri ile
sınırlı aynî haklar ve kişisel hakları,
ğ) Üst yönetici: Kanunun 11 inci maddesinde tanımlanan kamu
personelini,
h) Yönetmelik: Bu Yönetmeliği,
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Kayıt ve Kontrol Usul ve Esasları
Kayıt ve kontrol işlemleri
MADDE 5- (1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda
çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye
dayanması esastır.
(2) Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması
ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar.
(3) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, idaresinde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt
ve kontrol işlemleri; kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından
yapılır.
(4) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir.
Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumluluklar
MADDE 6- (1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personel;
556 | 2013
EKLER
a) Kayıtların mevzuata uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasını ve bu kayıtlara ilişkin bilgisayar programı, defter ve belgelerin denetime hazır şekilde muhafaza edilmesini sağlamakla,
b) Herhangi bir nedenle görevlerinden ayrılmaları durumunda
kayıt, defter ve belgelerini devir ve teslim etmek, göreve başladıklarında devir ve teslim almakla,
c) Yapılan kayıt ve işlemlerden dolayı harcama yetkililerine karşı
sorumlu olup, bu Yönetmelik ve ilgili mevzuatı gereğince harcama
yetkilisi adına hazırlayacakları Ek 1’deki kayıt planına göre oluşturulan formları, mali yılı takip eden ay sonuna kadar mali hizmetler birimine göndermekle,
yükümlüdür.
Kayıt şekli
MADDE 7 - (1) Kamu idareleri;
a) Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1’deki Kayıt
Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan
taşınmazların kaydını Ek 2’deki ‘Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar
Formu’nda,
b) Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan ve Ek 1’deki Kayıt Planının
“Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 3’teki ‘Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar
Formu’nda,
c) Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan
taşınmazların kaydını Ek 4’teki ‘Orta Malları Formu’nda,
ç) Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5’teki ‘Genel Hizmet Alanları
Formu’nda,
d) Tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu
idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis,
kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6’daki “Sınırlı Aynî Haklar ile
Kişisel Haklar ve Tahsis Formu’nda”,
yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutarlar.
(2) Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri
hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler
birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek
2013 | 557
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur.
(3) İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her
biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet ve yüzölçüm
toplamları belirtilir.
(4) Maliye Bakanlığında bu cetvellerin oluşturulması yetki ve görevi Milli Emlak Genel Müdürlüğüne aittir.
Taşınmazların numaralandırılması
MADDE 8 - (1) Kamu idarelerince kaydedilen her taşınmaz için
daha önce belirlenmiş taşınmaz numarası var ise bu taşınmaz numarası, yoksa kamu idarelerinin belirleyeceği taşınmaz numarası verilir.
Dosyalama
MADDE 9- (1) Kamu idarelerince bu Yönetmeliğin 7 nci maddesine göre kaydedilen her taşınmaz için taşınmaz ile aynı numarayı
taşıyan ve aşağıdaki belgeleri içeren birer dosya düzenlenir;
a) Satın almada, satış sözleşmesi ve tapu senedi,
b) Trampada, trampa sözleşmesi ve tapu senedi,
c) Kamulaştırmada; taraflar anlaşmışlarsa taraflarca düzenlenen
anlaşma tutanağı ile satış sözleşmesi, anlaşamamışlarsa mahkeme
kararı ve tapu senedi,
ç) 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 98 inci maddesine göre yapılan teferruğlarda, satış komisyonu
kararı ve tapu senedi; 2004 sayılı İcra ve İflâs Kanununa göre yapılan
teferruğlarda, ihale kararı ve tapu senedi,
d) 3082 sayılı Kamu Yararının Zorunlu Kıldığı Hallerde, Kamu
Hizmeti Niteliği Taşıyan Özel Teşebbüslerin Devletleştirilebilmesi
Usul ve Esasları Hakkında Kanun hükümlerine göre yapılacak devletleştirmelerde, bu Kanunun 5 inci maddesi uyarınca oluşturulacak
komisyonun, aynı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca düzenleyeceği
tutanak ve tapu senedi,
e) Kanunlar ve uluslararası anlaşmalar gereğince kamu idarelerine intikal eden taşınmazlarda, tapu senedi,
f) Mahkeme kararı ile mülkiyeti kamu idarelerine geçen taşınmazlarda, kesinleşen mahkeme kararı ve tapu senedi,
g) Kadastro uygulaması sonucu kamu idareleri adına tescil edilen taşınmazlarda, kesinleşen kadastro tutanağı ve tapu senedi,
ğ) Kamu idarelerine bağışlanan taşınmazlarda, usulüne uygun
olarak düzenlenen bağış formu ile tapu senedi,
558 | 2013
EKLER
h) İdarî yoldan kamu idareleri adına tescil edilen taşınmazlarda,
tescilin yapıldığına ilişkin yazı ile tapu senedi,
ı) Yapım suretiyle edinilen taşınmazlarda, usulüne uygun olarak
düzenlenen ve yetkili makam tarafından onaylanan kesin kabul tutanağı,
i) Kiralanan taşınmazlarda, kira sözleşmesi,
j) İrtifak hakkı tesis edilmek suretiyle kullanılan taşınmazlarda
irtifak hakkı sözleşmesi (resmi senet), kullanma izni verilen taşınmazlarda kullanma izni sözleşmesi, bağımsız ve sürekli nitelikli hak tesis
edilmek suretiyle kullanılan taşınmazlarda ise sözleşme (resmi senet)
ve tapu senedi örneği,
k) Kanunun 47 nci maddesi veya mevzuatta tahsise imkân tanıyan diğer hükümler uyarınca kamu idarelerine tahsis edilen taşınmazlarda, tahsis eden idarenin tahsis kararı,
l) Kanunun 45 inci maddesi kapsamında veya mevzuatta bedelsiz devre imkân tanıyan diğer hükümlere göre bir idare tarafından
bir diğer idareye bedelsiz olarak devredilen taşınmazlarda, devreden
idare tarafından gönderilen devir kararı,
m) Taşınmaza ilişkin yazışmalar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Diğer İşlemler
Cins tashihlerinin yapılması
MADDE 10- (1) Kamu idareleri; mülkiyetlerinde, yönetimlerinde ve kullanımlarında bulunan taşınmazların mevcut kullanım şekli
ile tapu kaydının birbirine uygun olmaması durumunda, tapu kayıtlarında cins tashihinin yapılması için gerekli işlemleri yaparlar.
(2) Tahsis edilen ve üzerinde irtifak hakkı tesis edilen taşınmazlar açısından bu yükümlülük kullanan idarenin veya gerçek veya
tüzel kişilerin durumu tespit eden yazısı üzerine taşınmaz maliki
idareye aittir. Ancak cins tashihine ilişkin gerekli belgeler ile buna
ilişkin malî yükümlülükler kullanıcılar tarafından karşılanır.
Kayıt değişikliği işlemleri
MADDE 11- (1) Kadastro, imar, ifraz, tevhid, cins tashihi, yüzölçüm değişikliği, kat mülkiyeti tesisi, kamuya terk gibi nedenlerle taşınmazda meydana gelebilecek değişikliklerde kayıtlar kapatılıp oluşan taşınmazlar esas alınarak yeni kayıt tesis edilir.
(2) Terkin, satış, devir gibi mülkiyeti sona erdiren durumlarda
sona eriş nedeni açıklanarak kayıt kapatılır.
2013 | 559
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
Kayıtların yenilenmesi
MADDE 12- (1) Kayıtların yenilenmesi halinde kapatılan kayıtlar da dahil olmak üzere eski kayıtların tamamı yeni kayıtlara işlenir.
Tereddütlerin giderilmesi
MADDE 13- (1) Bu Yönetmeliğin uygulanması esnasında ortaya
çıkabilecek tereddütleri gidermeye Maliye Bakanlığı yetkilidir.
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte kamu idarelerinin mülkiyetinde, kullanımında ve yönetiminde
bulunan taşınmazların kayıtları, 31/12/2006 tarihine kadar tamamlanır.
Yürürlük
MADDE 14- (1) Sayıştayın görüşü de alınarak hazırlanan bu Yönetmelik, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde
yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 15- (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu
yürütür.
560 | 2013
EKLER
AMORTİSMAN UYGULAMASI
İLE İLGİLİ GENEL TEBLİĞ
Maliye Bakanlığından
GENEL YÖNETİM MUHASEBE YÖNETMELİĞİ GENEL TEBLİĞİ
(SAYI: 1)
1 – Amaç ve kapsam
(1) Bilindiği üzere, 5018 sayılı Kanunun 49 ve geçici 3 üncü maddeleri gereğince Bakanlığımızca hazırlanarak Bakanlar Kurulu’nun
03/05/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı kararıyla kabul edilen Genel
Yönetim Muhasebe Yönetmeliği 08/06/2005 tarihli ve 25839 sayılı
Resmî Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
(2) Söz konusu Yönetmeliğin 27 nci maddesinde; “Yönetmelik
kapsamına dahil kamu idarelerince muhasebe sistemine dahil edilen
duran varlıklardan; arazi ve arsalar, yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat
eserleri dışındakilerden hangilerinin amortisman ve tükenme payına
tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak
amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre Bakanlıkça belirlenir.” hükmü yer almaktadır.
(3) Anılan Yönetmelik hükmü çerçevesinde, genel yönetim kapsamına dahil kamu idarelerinde muhasebe sistemine dahil edilen
duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi
tutulacağı ve bunlara ilişkin esas ve usuller ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranları duran varlık çeşitlerine göre bu Tebliğde belirlenmiştir.
2 – Amortisman ve tükenme payına tabi duran varlıklar
(1) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde muhasebe
sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan; arazi ve arsalar,
yapım aşamasındaki sabit varlıklar, varlıkların elde edilmesi için verilen avans ve krediler ile sanat eserleri amortismana tabi değildir.
(2) Aşağıdaki hesaplarda izlenen duran varlıklar, amortisman ve
tükenme payına tabidir:
251 - Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı,
252 - Binalar Hesabı,
253 - Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı,
2013 | 561
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
254 - Taşıtlar Hesabı,
255 - Demirbaşlar Hesabı,
256 - Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı,
260 - Haklar Hesabı,
263 - Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı,
264 - Özel Maliyetler Hesabı,
267 - Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı,
271 - Arama Giderleri Hesabı,
277 - Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar Hesabı,
294 - Elden Çıkarılacak Stoklar ve Maddi Duran Varlıklar Hesabı.
3 –Amortisman ve tükenme payına tabi tutulan varlıkların değeri
(1) Duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerleri maliyet bedelidir. Maliyet bedeli ise, bir varlığın satın alınması,
üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya
verilen kıymetlerin toplamıdır. Ancak, yeniden değerlemeye tabi tutulmuş olan varlıklar için amortisman ve tükenme payı hesaplamasına esas alınacak değer, yeniden değerleme sonucu ortaya çıkan değerdir.
(2) Bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave
edilmesi halinde, amortisman hesaplaması varlığın yeni değeri üzerinden yapılır.
4 – Amortisman ve tükenme payı ayırma yöntemi
(1) Duran varlıklar için amortisman ve tükenme payı ayrılmasında normal amortisman yöntemi uygulanır. Bu yönteme göre varlıklar için amortisman ve tükenme payı, varlığın yararlanma süresine
göre (Ek: 1)’de yer alan “Amortisman ve Tükenme Payı Süre ve Oranları Listesi”nde belirlenen oranlarda her sene eşit olarak ayrılır.
5 – Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları
(1) Amortisman ve tükenme payı süresi, duran varlıkların aktife
girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için “1” rakamı bu Tebliğ ekinde belirtilen, varlığın yararlanma süresine göre
belirlenmiş orana bölünür. (Örnek: 1/0,20 = 5 yıl; 1/0,025 = 40 yıl)
(2) Ancak, maliyet bedeli, 18/1/2007 tarihli ve 26407 sayılı Resmî
Gazetede yayımlanarak yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliği
eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 YTL’yi,
taşınmazlar için 34.000 YTL’yi aşmayan duran varlıklar ile tutarına
bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Özel Tükenmeye
Tabi Varlıklar hesap gruplarıyla 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar
562 | 2013
EKLER
Hesabında izlenen varlıklar için, amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli bu tutarlara kadar olan
duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti
edilecektir.
(3) Hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan yukarıda belirtilen limitleri aşanlar değer artırıcı harcama olarak
kabul edilecektir.
(4) Bu limitler, yapım aşamasındaki maddi duran varlıklar için
aktifleştirilen maliyetlerin, geçici ve kesin kabule tabi işlerde geçici
kabulün onaylanmasından, diğer hallerde ise işin fiilen tamamlanmasından sonra ilgili varlık hesabına aktarıldığı toplam tutarı için geçerlidir.
(5) Bu limitler, gerektiğinde Bakanlığımızca güncellenerek yılı
Kasım ayı sonuna kadar duyurulacaktır.
(6) Kapsama dahil idarelerden bu Tebliğin yürürlüğe girdiği tarihten önceki dönemlerde duran varlıkları için amortisman ve tükenme payı ayırma uygulaması yapanlar, uyguladıkları süre ve yöntemlerine bakılmaksızın bu limitlerin altında kalan amortismana tabi
varlıkların henüz amorti edilmemiş kısımlarını tamamen amorti edeceklerdir. Limitin üzerinde kalan varlıkları için ise uyguladıkları süre
ve yöntemlerine varlık tamamen amorti edilinceye kadar devam edebileceklerdir.
(7) Buna göre kapsama dahil kamu idarelerinin 2008 ve sonraki
yıllarda tam ve düzenli amortisman uygulamasını yapabilmeleri için;
belirlenen limitlerin üzerinde olan varlıkların ilk kayıtları ile değer
artırıcı harcamalara ilişkin kayıtlarının düzenli olarak tutulabilmesini
sağlamak amacıyla harcama birimlerince muhasebe birimlerine varlıklarını taşınır sicil numarası veya taşınmaz numarası ile bildirmeleri, muhasebe yetkililerinin ise taşınır ve taşınmazları muhasebe kayıtlarına ve Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine (Ek: 2) bu limitleri ve bilgileri göz önünde bulundurarak kaydetmeleri gerekmektedir.
(8) Amortismana tabi olup, yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden varlıkların
amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı, üst yöneticinin uygun görüşü üzerine amortismana tabi tutulur.
(9) Çeşitli nedenlerle kullanılma olanaklarını yitiren amortismana tabi maddi duran varlıklardan 294- Elden Çıkarılacak Stoklar ve
Maddi Duran Varlıklar Hesabında izlenmesine karar verilenlerin,
2013 | 563
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
amortismana tabi tutulmamış kısmının tamamı amortismana tabi
tutulacaktır.
6 – 2008 yılı sonunda amortisman ve tükenme payı uygulaması
(1) Kapsama dahil kamu idareleri, 2008 mali yılı dönem sonu işlemleri sırasında amortisman ve tükenme payı ayrılmasını aşağıdaki
şekilde yapacaklardır.
a) 251- Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı, 252- Binalar Hesabı,
253- Tesis, Makine ve Cihazlar Hesabı, 254-Taşıtlar Hesabı, 255Demirbaşlar Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak:
1) Bu hesaplardaki duran varlıklardan, maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitin üzerinde maliyet bedeliyle edinilenler (Ek:1)’de
yer alan süre ve oranlara göre amortismana tabi tutulacaklardır. Bu
limitin altında kalanlar ise %100 oranında amortismana tabi tutulacaktır.
2) Edinim tarihindeki yıl için belirlenen limitin üzerinde bir maliyet bedeli olan amortismana tabi tutulmuş bir varlığın değeri sonraki yıl/yıllarda belirlenen limitin altında kaldığı takdirde, kalan amortisman süresine bakılmaksızın varlığın henüz amorti edilmemiş kısmı
tamamen amortismana tabi tutulacaktır.
3) Maliyet bedeli bu Tebliğde belirtilen limitlerin üzerinde olan
duran varlıklar için değer artırıcı olarak kabul edilemeyecek tutarlardaki harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeyerek doğrudan
giderleştirilecektir.
4) Daha önceki dönemlerde tamamen amorti edilmiş olan duran
varlıklar için yapılan harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenmeksizin doğrudan giderleştirilecektir.
5) Henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamalar, varlığın maliyet
bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacaktır.
6) Henüz envanterleri yapılmadığı için yukarıda sayılı hesaplarda kayıtlı bulunmayan duran varlıklara ilişkin olarak yapılan tüm
harcamalar, bu hesaplarla ilişkilendirilmeksizin doğrudan giderleştirilecektir.
b) 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı,
263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler
Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
Hesabında kayıtlı duran varlıklara ilişkin olarak:
564 | 2013
EKLER
1) Bu hesaplarda kayıtlı duran varlıklara uygulanacak amortisman oranı %100 olarak belirlenmiştir.
2) Bu hesaplarda kayıtlı olan duran varlıklar için yıl içerisinde
yapılan değer artırıcı harcamalar varlığın maliyet bedeline eklenecek
ve yılsonunda aynı şekilde amortismana tabi tutulacaktır. Bu varlıklar için daha sonraki yıllarda yapılan harcamaların tamamı doğrudan
giderleştirilecektir.
(2) Bu işlemler yeni bir düzenleme yapılıncaya kadar sonraki yıllarda da aynı şekilde uygulanmaya devam edilecektir.
7 – Amortisman ve tükenme payının muhasebeleştirilmesi
(1) Ayrılan amortisman ve tükenme payları, 630-Giderler Hesabına borç, ilgisine göre 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 268Birikmiş Amortismanlar Hesabı, 278-Birikmiş Tükenme Payları Hesabı veya 299-Birikmiş Amortismanlar hesabına alacak kaydedilir.
8 – Amortismana tabi duran varlıkların deftere kaydedilmesi
(1) Amortismana tabi her bir varlık “Duran Varlıklar Amortisman ve Yeniden Değerleme Defterine” kaydedilir.
(2) Tutarları bu Tebliğde belirtilen limitleri aşmayan duran varlıklar ile 256-Diğer Maddi Duran Varlıklar Hesabı, 260-Haklar Hesabı, 263-Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı, 264-Özel Maliyetler
Hesabı, 267-Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesabı, 271Arama Giderleri Hesabı ile 277-Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
Hesabında kayıtlı duran varlıklar bu deftere kaydedilmeyecektir.
(3) Tutarına bakılmaksızın taşınırların ilgili yönetmelikleri çerçevesinde taşınır kayıtlarında; taşınır kayıtlarında izlenmeyen diğer
duran varlıkların (Haklar, lisanslar vb.) ise hesaplardan çıkarılıncaya
kadar idari kayıtlarda izlenilmesine devam edileceği tabiidir.
9 – Amortismana Tabi Varlıkların Çıkış İşlemlerinin Muhasebeleştirilmesi
(1) İmha, bağış, yok olma gibi nedenlerle çıkışları yapılması gereken duran varlıklar ilgili varlık hesabına alacak, ayrılmış olan
amortisman tutarları ilgili amortisman hesaplarına, henüz amorti
edilmemiş tutarları 630-Giderler Hesabına borç, olumlu/olumsuz
farklar ilgili hesaplara borç/alacak yazılmak suretiyle muhasebeleştirilecektir.
(2) Genel bütçeli idareler arasındaki devirler ile aynı kamu idaresinin harcama birimleri arasındaki devirler;
2013 | 565
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
a) Devreden ve devralan birimlerin aynı muhasebe biriminden
hizmet almaları halinde, kurumsal kodlar kullanılarak, ilgili varlık ve
amortisman hesaplarına borç ve alacak yazılmak suretiyle,
b) Farklı muhasebe birimlerinden hizmet alınıyor olması durumunda ise; devreden birimin muhasebe birimince, bir taraftan 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili varlık hesabına alacak, aynı zamanda ilgili amortisman hesabına borç, 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, devralan birimin
muhasebe birimince de, bir taraftan ilgili varlık hesabına borç, 511Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına alacak, aynı zamanda
511-Muhasebe Birimleri Arası İşlemler Hesabına borç, ilgili amortisman hesabına alacak yazmak suretiyle,
muhasebeleştirilecektir.
10 – Yürürlükten kaldırılan genel tebliğ
(1) 30/12/2006 tarihli ve 26392 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinde Uygulanacak
Amortisman ve Tükenme Payı Süre, Yöntem ve Oranlarına İlişkin
Genel Tebliğ (Sayı: 2006–1) yürürlükten kaldırılmıştır.
11 – Yürürlük
(1) Bu Tebliğ 01/01/2008 tarihinde yürürlüğe girer.
(2) Tebliğ olunur.
566 | 2013
EKLER
EK : 1
25
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
251
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
252
01
02
03
04
05
06
06
06
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
16
17
17
17
17
17
17
17
18
19
19
19
20
99
01
01
01
02
02
02
02
02
02
02
03
03
03
03
03
03
03
03
03
03
01
02
03
01
02
03
04
05
06
01
02
01
99
01
02
03
04
05
99
01
02
03
04
05
06
07
08
99
Yardımcı 4
Yardımcı 3
Yardımcı 2
Yardımcı 1
Hesap Kodu
AMORTİSMAN VE TÜKENME PAYI SÜRE VE ORANLARI LİSTESİ
HESAP GRUBU, HESAP VE YARDIMCI HESABIN
ADI
MADDİ DURAN VARLIKLAR
YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HESABI
Boru Hatları
Enerji Nakil Hatları
Su İsale Hatları
Kanalizasyon Hatları
Tüneller
Köprü ve Geçitler
Köprüler
Alt Geçitler
Üst Geçitler
Yollar
Sulama Kanalları
Baraj ve Göletler
Hava Meydanları
Liman ve Rıhtımlar
İskeleler
Çekek Yerleri
Balıkçı Barınakları
Mendirekler ve Dalgakıranlar
Şamandıra, Dolfen ve Platformlar
Toplu Taşıma Hatları ve İstasyonları
Demiryolu Hatları ve İstasyonları
Metro Hatları ve İstasyonları
Tramvay Hatları ve İstasyonları
Teleferik Hatları ve İstasyonları
Telesiyej Hatları ve İstasyonları
Yolcu Terminalleri (Otogar)
Park ve Bahçeler
Kuyular
Su Kuyuları
Petrol Kuyuları
Duraklar
Diğer Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri
BİNALAR HESABI
İdare Binaları
Hizmet Binaları
Diğer
Eğitim ve Öğretim Amaçlı Binalar
Ana Okulları
İlköğretim Okulları
Orta Öğretim Okulları
Üniversite, Akademi, Enstitü ve Yüksek Okul Binaları
Mesleki Eğitim Merkezleri
Diğer
Sağlık Hizmeti Amaçlı Binalar
Sağlık Evleri
Sağlık Ocakları
Dispanserler
Hastaneler
Laboratuvarlar
Fizik Tedavi ve Rehabilitasyon Merkezleri
Klinikler
Veteriner Klinikleri ve Hayvan Hastaneleri
Diğer
Amortisman
Süresi
( Yıl )
Amortisman
Oranı
( Yüzde )
40
40
40
40
40
2.50
2.50
2.50
2.50
2.50
20
20
20
20
20
40
20
20
20
20
20
20
20
5
5
5
5
5
2.50
5
5
5
5
5
5
5
40
40
20
20
20
20
20
2.50
2.50
5
5
5
5
5
20
20
5
20
5
5
20
5
50
50
2
2
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
50
50
50
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
2
2
2
Açıklama
Binalar Hesabında belirlenen
amortisman süre ve oranları beton,
kagir, demir, çelik binalar için
geçerlidir. Yarı kagir ve yarı ahşap
binalar için bu sürelerin 2/3'ü dikkate
alınır. Ahşap, kerpiç binalar için
burada belirlenen amortisman
sürelerinin yarısı esas alınır. Galip
malzemesi saç, çinko, teneke olan
mevsimlik faaliyette bulunan sinema,
gazino ve emsali yerlerdeki cam veya
ahşap tesisler ile benzeri binalar ve
galip malzemesi cam olan binalar
(Sera, depo ve tesisler) ve benzerleri
ve her çeşit tanklar için bu bölümde
belirlenen sürelerin 3/10'u esas alınır.
Galip malzemesi teneke muvakkat
barakalar, inşaat şantiye binaları ve
prefabrik yapılar için ise binalar için
belirlenen sürelerin 1/5'i esas alınarak
amortisman uygulaması yapılır.
2013 | 567
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
04
05
05
05
05
05
05
05
05
06
06
06
06
06
06
06
06
06
06
07
07
07
08
08
08
08
08
08
09
09
09
09
09
09
09
10
10
10
11
11
11
11
11
99
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
12
13
14
15
99
01
02
03
04
05
06
99
01
02
03
04
05
06
07
08
99
01
99
01
02
03
04
99
01
02
03
04
05
99
01
99
01
02
03
99
Sosyal ve Kültürel Amaçlı Binalar
Yurt ve Pansiyonlar
Bakımevi ve Huzurevleri
Kreş ve Gündüz Bakımevleri
Misafirhaneler
Halk Eğitim Merkezi
Kurs Merkezleri
Kütüphaneler
Sinema, Tiyatro ve Opera vb. Salonları ve Stüdyoları
Sergi ve Fuar Alanları
Müzeler,Sanat Galerileri
İbadet Yerleri
Eğitim ve Dinlenme Binaları
Düğün, Tören ve Konferans Salonları
Hayvanat Bahçeleri
Hayvan Barınakları
Diğer
Spor Amaçlı Bina ve Tesisler
Spor Sahaları
Spor Salonları
Stadyumlar
Kortlar
Yarış Pistleri
Hipodromlar
Diğer
Turizm ve Dinlenme Amaçlı Bina ve Tesisler
Turizm Kompleksi
Oteller
Tatil Köyleri
Moteller
Pansiyonlar
Kültür ve Eğlence Merkezleri
Kamping ve Günübirlik Alanları
İçmece ve Kaplıca Tesisleri
Diğer
Konutlar
Kamu Konutları
Diğer
Tutukevi, Cezaevi ve Islahevleri
Cezaevleri
Islahevleri
Madde Bağımlıları Islah Merkezleri
Tutukevleri
Diğer
Ticaret Amaçlı Binalar
Alışveriş ve İş Merkezleri
Büyük ve Çok Katlı Mağazalar
Market ve Süpermarketler
Restoranlar, Lokantalar
Dükkan ve İşyeri
Diğer
Depolama Amaçlı Binalar
Hangarlar, Antrepolar, Silolar ve Depolar
Diğer
Tarihi Yapılar
Saraylar
Köşkler, Kasırlar
Medreseler ve Külliyeler
Diğer
Diğer Binalar
568 | 2013
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
50
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
2
50
50
50
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
2
2
2
50
50
2
2
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
50
50
50
50
50
50
2
2
2
2
2
2
50
50
2
2
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
50
2
EKLER
01
01
01
01
01
01
01
01
02
02
02
02
02
02
02
02
02
02
02
03
03
03
03
03
03
03
03
03
01
01
01
01
01
01
01
01
02
02
02
02
02
02
02
02
02
02
02
02
01
01
01
01
01
01
99
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
01
02
03
04
05
06
07
08
01
02
03
04
05
06
07
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
01
02
03
04
99
TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR HESABI
Tesisler Grubu
Sanayi ve Üretim Tesisleri
Fabrikalar
Atölyeler
İmalathaneler
Tersaneler
Diğer Sanayi ve Üretim Tesisleri
Diğer Tesisler
Makineler ve Aletler
Tarım ve Ormancılık Makineleri ve Aletleri
İnşaat Makineleri ve Aletleri
Atölye Makineleri ve Aletleri
İş Makineleri ve Aletleri
Güç Elektroniği ve Basınçlı Makineler ile Aletleri
Posta Makineleri
Paketleme Makineleri
Etiketleme Makineleri
Ayırma, Sınıflandırma Makineleri
Matbaacılıkta Kullanılan Makine ve Aletler
Cihazlar ve Aletler
Yıkama, Temizleme ve Ütüleme Cihaz ve Araçları
Beslenme, Gıda ve Mutfak Cihaz ve Aletleri
Kurtarma Amaçlı Cihaz ve Aletler
Ölçüm, Tartı, Çizim Cihazları ve Aletleri
Tıbbi ve Biyolojik Amaçlı Kullanılan Cihazlar ve Aletler
Araştırma ve Üretim Amaçlı Cihazları ve Aletleri
Müzik Aletleri ve Aksesuarları
Spor Amaçlı Kullanılan Cihaz ve Aletler
TAŞITLAR HESABI
Karayolu Taşıtları
Otomobiller
Yolcu Taşıma Araçları
Yük Taşıma Araçları
Arazi Taşıtları
Özel Amaçlı Taşıtlar
Mopet ve Motosikletler
Motorsuz Kara Araçları
Su ve Deniz Taşıtları
Gemiler
Tankerler
Deniz Altılar
Römorkörler ve İtici Gemiler
Yüzer Yapılar
Tekneler
Botlar
Yelkenliler
Kanolar ve Kayıklar
Yatlar ve Kotralar
Sandallar ve Sallar
20
20
20
20
20
20
20
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
20
20
20
20
20
20
20
20
20
20
5
5
5
5
5
5
5
5
20
20
20
20
20
20
20
20
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
2013 | 569
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
03
03
03
03
04
04
04
01
01
01
01
01
01
02
02
02
02
02
02
02
02
03
03
03
03
03
03
04
04
05
05
05
05
05
06
06
06
06
06
06
06
06
06
06
06
07
07
07
07
07
08
08
08
08
08
09
09
09
09
09
01
02
03
01
02
01
02
03
04
05
01
02
03
04
05
06
99
01
02
03
04
05
01
01
02
03
04
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
01
02
03
04
01
02
03
04
01
02
03
99
Hava Taşıtları
Motorlu Hava Taşıtları
Motorsuz Hava Taşıtları
Uzay Araçları
Demiryolu ve Tramvay Taşıtları
Lokomotifler ve Elektrikli Troleybüsler
Demiryolu ve Tramvay Araçları
DEMİRBAŞLAR
Döşeme ve Mefruşat
Döşeme Demirbaşları
Temsil ve Tören Demirbaşları
Koruyucu Giysi ve Malzemeler
Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki
Hastanede Kullanılan Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar
Büro Makineleri
Bilgisayarlar ve Sunucular
Bilgisayar Çevre Birimleri
Teksir ve Çoğaltma Makineleri
Haberleşme Cihazları
Ses, Görüntü ve Sunum Cihazları
Aydınlatma Cihazları
Diğer Büro Makineleri ve Aletleri
Mobilyalar
Büro Mobilyaları
Misafirhane, Konaklama ve Barınma Amaçlı Mobilyalar
Kafeterya ve Yemekhane Mobilyaları
Bebek ve Çocuk Mobilyası ve Aksesuarları
Seminer ve Sunum Amaçlı Ürünler
Beslenme, Gıda ve Mutfak Demirbaşları
Yemek Hazırlama Ekipmanları
Canlı Demirbaşlar
Çiftlik Hayvanları
Hizmet Amaçlı Hayvanlar
Gösteri Amaçlı Hayvanlar
Koruma Altına Alınan Hayvanlar
Tarihi ve Sanat Değeri Olan Demirbaşlar
Etnografik Eserler
Arkeolojik Eserler
Geleneksel Türk Süslemeleri
Güzel Sanat Eserleri
Kitap, Belge, El Yazmaları ve Nadir Eserler
Para, Pul, Sikke ve Madalyonlar
Tabletler
Mühür ve Mühür Baskıları
Arşiv Vesikaları
Fosiller
Kütüphane Demirbaşları
Kütüphane Mobilyaları
Basılı Yayınlar
Görsel ve İşitsel Kaynaklar
Bilgi Saklama Üniteleri
Eğitim Demirbaşları
Eğitim Mobilyaları ve Donanımları
Öğrenmeyi Kolaylaştırıcı Ekipmanlar
Derslik Süslemeleri
Okul Bahçesi ve Oyun Demirbaşları
Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar
Doğa Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar
Salon Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar
Saha Sporlarında Kullanılan Demirbaşlar
Diğer Spor Amaçlı Kullanılan Demirbaşlar
570 | 2013
10
10
10
10
10
10
10
10
10
10
4
4
4
4
4
25
25
25
25
25
5
5
5
5
5
5
5
20
20
20
20
20
20
20
5
5
5
5
5
20
20
20
20
20
1
100
1
1
1
1
100
100
100
100
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
5
20
5
5
5
5
20
20
20
20
5
5
5
5
20
20
20
20
EKLER
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
255
256
256
256
256
256
256
26
260
260
260
260
260
260
260
260
263
264
267
27
271
277
10
10
10
10
11
11
11
11
12
12
12
99
99
99
99
01
02
03
01
02
03
01
02
01
02
03
01
02
03
04
99
01
02
02 01
02 02
03
04
99
Güvenlik, Kontrol ve Tedbir Amaçlı Demirbaşlar
Güvenlik ve Korunma Amaçlı Araçlar
Kontrol ve Güvenlik Sistemleri
Yangın Söndürme ve Tedbir Cihaz ve Araçları
Demirbaş Niteliğindeki Süs Eşyaları
Vitrinde Sergilenen Süs Eşyaları
Duvarda Sergilenen Süs Eşyaları
Masa ve Sehpalarda Sergilenen Süs Eşyaları
Kullanımda Olan Demirbaş Niteliğinde Eşyalar
Yemek, Servis ve Çatal-Bıçak Takımları
Büro Malzemeleri
Diğer Demirbaşlar
Seyyar Kulübe, Kabin, Büfe ve Kafesler
Seyyar Tanklar ve Tüpler
Sergileme ve Tanıtım Amaçlı Taşınırlar
DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HESABI
Orta Malları ve Genel Hizmet Alanları
Ormanlar
Maden Ocakları
Sınırlı Ayni Haklar
Diğer Maddi Duran Varlıklar
MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
HAKLAR HESABI
Bilgisayar Yazılımları
Harita, Plan ve Projeler
Haritalar
Plan ve Projeler
Lisanslar
Patentler
Diğer Haklar
ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
ÖZEL MALİYETLER HESABI
DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
ARAMA GİDERLERİ HESABI
DİĞER ÖZEL TÜKENMEYE TABİ VARLIKLAR
1
1
1
100
100
100
1
1
1
100
100
100
1
1
100
100
5
5
1
20
20
100
1
100
Amortismana Tabi Değil
Amortismana Tabi Değil
1
100
1
100
1
100
1
1
1
1
1
1
1
1
100
100
100
100
100
100
100
100
1
1
100
100
251, 252 ve 253 (Taşınırlar hariç) Hesaplarda kayıtlı ve maliyet bedeli 34.000 YTL yi aşmayan her bir varlık için amortisman oranı %100 olarak
uygulanacaktır.
253 (Sadece taşınırlar), 254 ve 255 Hesaplarda kayıtlı ve maliyet bedeli 14.000 YTL yi aşmayan her bir varlık için amortisman oranı %100
olarak uygulanacaktır.
Tutarına bakılmaksızın 256, 260, 263, 264, 267, 271 ve 277 Hesaplarda kayıtlı her bir varlık için amortisman oranı %100 olarak uygulanacaktır.
2013 | 571
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
HARCAMALARIN EKONOMİK
SINIFLANDIRMASINA İLİŞKİN
REHBER
T.C.
MALİYE BAKANLIĞI
Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü
SAYI : B.07.0.BMK.0.027.310
KONU: Harcamaların Ekonomik
Sınıflandırmasına İlişkin
Rehber
2004 MALİ YILI
BÜTÇE UYGULAMA TALİMATI
(Sıra No: 9 )
I. GİRİŞ
Devlet harcamaları ve verilen borçlar eksi geri ödemelerin ekonomik özelliklerine göre sınıflandırması, devletin görev ve fonksiyonlarını yerine getirirken yürüttüğü faaliyetlerde kullandığı mal ve
hizmetlerin çeşitlerini ve bunların milli ekonomiye, piyasalara ve
gelir dağılımına etkilerini gösterir.
Devlet birimleri arasında ve zaman serileri açısından kamu harcamalarının maaş ve ücretler, mal ve hizmet alımları, borç faizi ödemeleri, hane halklarına veya devletin diğer birimlerine transferler ve
borç verme ve verilen borçlardan yapılan tahsilatların dağılımında
önemli farklılıklar olabilir ve bu farklılıkların izlenmesinde fayda
görülebilir.
Ekonomik sınıflandırma, çalışanlara sağlanan ayni imkanlar örneğinde olduğu gibi nihai kullanım amacı ve yeri üzerinde değil, mal
ve hizmet alımında olduğu gibi işlem gerçekleştiğinde işlemin ilk
niteliği üzerinde durur. Ekonomik sınıflandırma birimi işlem olup,
bu genellikle devlet bütçesinde ve hesaplarda farklı bir kodla tanımlanır.
572 | 2013
EKLER
Uluslararası standartlara (GFS: Government Finance Statistics ve
ESA 95: European System of Integrated Economic Accounts) uygun
olarak hazırlanan Analitik Bütçe Sınıflandırmasının “Ekonomik Sınıflandırma” bölümünün detayları hakkında bütçe hazırlığı ve uygulamasında görevlilere yardımcı olmak üzere rehber niteliğinde hazırlanan bu Talimatta önce bir takım temel tanımlar ve kriterlerden bahsedilmiş, daha sonra bu tanımlar esas alınarak ilgili mevzuatına göre
ödenmesi gereken tutarların ekonomik sınıflandırmanın üçüncü ve
dördüncü düzeyinde hangi kodlara gider kaydedileceği anlatılmıştır.
Aşağıda yer alan tanım ve açıklamalar çerçevesinde harcamanın
ekonomik sınıflandırması 4 düzeyli ve toplam 6 haneli bir kod grubundan oluşacaktır.
Bu itibarla, Talimatta yer alan açıklama ve tanımlar giderin yasal
dayanağı olarak kullanılmayacak, sadece ödemelerin tahakkuk evrakında hangi kodlara gider kaydedileceği hususunda esas alınacaktır.
Öte yandan;
1. Bu Talimatın yayımından önce tahakkuk ettirilerek ödenmiş
evraklar ile tahakkuk işlemleri başlatılarak ilgili saymanlığa intikal
ettirilmiş ve henüz ödenmemiş evraklarda farklı ekonomik kodlar
belirtilmiş olsa bile bu evrakların düzelttirilmesi yoluna gidilmeyecektir.
2. Analitik Bütçe Sınıflandırmasında; ilama bağlı borçlar, taahhüt avansları ve akreditiflerden harcanmayan kısımların devri ile
özel ödenek kaydına ilişkin bütçe işlemlerinde program bütçe uygulamasına göre farklılıklar olacaktır.
İlama bağlı borçlar, prensip olarak borcun kaynağı olan ilgili
bütçe tertiplerinden ödenecektir.
Taahhüt avansları ve akreditiflerden harcanmayan kısımlar
ise avansın veya akreditifin açıldığı hizmetlerle ilgili bütçe tertiplerine devredilecektir.
Özel ödenekler ise, harcamanın niteliğine göre detaylandırılarak ekonomik sınıflandırmanın ilgili bölümlerine ayrı ayrı kaydedilecektir.
(1) Sıra No’lu Bütçe Uygulama Talimatı ekinde yer alan ekonomik sınıflandırmanın dört düzeyine ait listenin detaylarından açıklamasına ihtiyaç duyulanların dışında kalanlar ise sadece sayılmak
suretiyle tekrarlanmıştır.
2013 | 573
TÜRKİYE BELEDİYELER BİRLİĞİ
II. TANIMLAR
1. HARCAMA : Harcama, geri ödenmeyen bir başka deyişle
herhangi bir mali hak yaratmayan veya mevcut bir mali hakkı ortadan kaldırmayan devlet ödemeleri olarak tanımlanabilir. Harcama,
cari ya da sermaye nitelikli olabilir. Mal veya hizmet alımında olduğu
gibi bir şey karşılığında yapılabileceği gibi karşılıksız harcama da
yapılabilir. Bu nedenle harcama, devletin itfa ödemelerini, bir başka
deyişle finansman bölümünde sınıflandırılan kamu borçlarının anapara geri ödemelerini ve borç verme bölümünde sınıflandırılan devlet tarafından verilen borçları kapsamaz.
Cari ya da sermaye nitelikli harcama tanımına giren ödemelerin
kapsamına, bu mal veya hizmetlerin alımları/yapımları sırasında ve
bunlarla birlikte mutad olarak yapılan vergi, resim, harç, depoantrepo ücreti gibi mütemmim ödemeler aynı ekonomik koduna
kaydedilir. Ancak, kullanım sırasında yapılan ve işletmeye yönelik
bu tür ödemeler ayrı gider olarak değerlendirilmelidir.
Ekonomik sınıflandırmanın özellikle III. ve IV. düzeylerinde cari
ve sermaye bölümlerinde aynı isim veya tanımlarla yer alan bazı detaylara rastlanması mümkün olacaktır. Burada harcamanın hangi
bölüme gider kaydedileceğinin belirlenmesinde temel kriter yukarıda
açıklanan cari ve sermaye ayrımında kullanılan kriterler olacaktır.
1.a Cari Harcama : Cari harcama, sermaye varlıkları veya sermaye varlıklarının üretiminde kullanılacak mal veya hizmetler için yapılan ödemeler dışında kalan, karşılıklı ödemeleri ve alıcıların sermaye
varlıkları satın almasına izin verilmesi, sermaye varlıklarının uğradığı tahribat veya zarar için alıcılara tazminat ödenmesi dışında kalan,
alıcıların mali sermayesinin artırılması dışındaki amaçlarla yapılan
karşılıksız ödemeleri kapsar.
Analitik bütçe sınıflandırmasıyla cari ve yatırım tanımları değiştiğinden;
- Personel için yapılan ödemeler (sosyal güvenlik dahil) ile bütçe kanunlarıyla belirlenmiş asgari değeri aşmayan ve normal ömrü
bir yıl veya daha uzun olmayan mal ve hizmet alımları ve faiz giderleri “cari giderler”,
- Cari nitelikli mal ve hizmet alımlarının finansmanı amacıyla
yapılan karşılıksız ödemeler “cari transferler”
- Her ikisinin toplamı ise “toplam cari giderler”
olarak ifade edilecektir.
574 | 2013
EKLER
1.b Sermaye Harcaması : Sermaye harcamaları, sabit ser
Download