mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ŞUBAT 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
İÇİNDEKİLER
ÖZET
.............................................................................................................. iii
I.
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER ........................................... 1
II.
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri..................................... 1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler........................................... 3
c. Merkez Bankasının Döviz Alımları ......................................................... 5
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER ............................................ 6
III.
SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ............................................... 11
IV.
a. İMKB Hisse Senedi Piyasası ................................................................ 11
b. Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ............................... 15
c. Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı ................................. 16
d. Takasbank Borsa Para Piyasası ........................................................... 17
e. Altın Borsası ........................................................................................ 17
f. Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ......................................................... 17
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER ................................................. 19
V.
a. Mevduatlar .......................................................................................... 19
b. Krediler ................................................................................................ 20
c. Menkul Kıymetler ................................................................................ 23
d. Yabancı Para Pozisyonu ...................................................................... 24
KATILIM BANKALARI ................................................................................ 26
VI.
PORTFÖY TERCİHLERİ .............................................................................. 27
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ........................................... 30
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER .................................................. 31
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, adincer@dpt.gov.tr,
cavdaroglu@dpt.gov.tr, bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ................................................................................2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler..................................................................3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ..............................................................................4
5. TCMB Döviz Alımları ...................................................................................................5
6. Hazine İç Borç İhaleleri...............................................................................................6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı......................................................................................7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı ....................................................................................8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı .......................................................................9
10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku................................................................................ 10
11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 11
12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 12
13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler .................................................................... 13
14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı......... 14
15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 14
16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı................................... 16
17. Vadeli İşlemler Piyasası ........................................................................................... 18
18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 19
19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 21
20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları.................................................................................... 22
21. Yabancı Para Pozisyonları ........................................................................................ 25
22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri ...................................................... 26
23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı....................................................... 27
24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku................................................................ 29
25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 30
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ......................................1
2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları .............................3
3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks) .................................4
4. Para Çarpanları..........................................................................................................4
5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat .................................5
6. Borçlanma / İtfa Rasyosu ...........................................................................................6
7. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................7
8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı ..............................................................................8
9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y) .........................................9
10. İMKB 100 Bileşik Endeksi........................................................................................ 13
11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri .............................. 15
12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Ocak 2006)..................... 15
13. YP Mevduat/Toplam Mevduat.................................................................................. 19
14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat................................... 20
15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................. 20
16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 21
17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar........................................................ 22
18. TGA/Krediler.......................................................................................................... 23
19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü.................................................... 24
20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 24
21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri...................................................... 28
22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 28
23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi ........................................ 31
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Ocak ayında bir önceki aya göre Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 4,1 milyar dolar, Net
İç Varlıklar 0,6 milyar YTL artmıştır. Aynı dönemde Merkez Bankası Parası 5,6 milyar YTL
artmıştır.
•
Ocak ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır.
•
M1, M2 ve M2Y parasal büyükleri reel olarak azalmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, Ocak ayında yüzde 14,5
düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 1,2 milyar YTL azalarak 243,6 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı, 2006 yılı Ocak ayında 0,5 puan gerileyerek 106,1 puana
düşmüştür.
•
Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine çıkmıştır.
•
Ocak ayında İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.627 milyon YTL düzeyinde
gerçekleşmişken, bu dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli yüksek
oranlarda yükselmiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık
standart sapma değerlerinde Ocak ayında Aralık ayına göre nispi artış görülmüştür.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri bir önceki ay sonuna göre yüzde 12,3
oranında artarak 76,8 milyar YTL seviyesine çıkmıştır.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi bir önceki aya
göre yüzde 5,6 oranında gerileyerek 1.757 milyon YTL düzeyine inmiştir. Ortalama basit
faiz oranı yüzde 13,85 seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak ayında
oluşan getiri eğrisinin Aralık ayına göre daha aşağı seviyede gerçekleştiği görülmektedir.
Aynı dönemde işlem hacmi ise 537-541 ve 581-595 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde
yoğunlaşmıştır.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Ocak ayında 137,5 milyar YTL işlem hacmi gerçekleşmiştir.
Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 28 baz puan gerileyerek yüzde 13,51
düzeyine inmiştir.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
•
Şubat 2006
Takasbank Borsa Para Piyasasında Ocak ayında gecelik işlemlerde 2,3 milyar YTL işlem
hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 14 baz puan azalarak yüzde 12,88 düzeyine gerilemiştir.
Piyasada Ocak ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 70,2’sini oluşturmuştur.
•
Ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre artış görülmüş ve Borsanın
faaliyete geçmesinden itibaren en yüksek ay sonu açık pozisyon sayısının gerçekleşmiş
olduğu Kasım ayı sonu değerine çok yakın gerçekleşmiştir.
•
Ocak ayında bir önceki aya göre YTL mevduatlar azalırken, YP mevduatlar artmıştır.
Toplam mevduatlar ise bu dönemde değişmemiştir.
•
Toplam YTL mevduat içinde kısa vadeli mevduatların payı artmıştır. YTL ve YP mevduatın
ortalama vadesinde ise gerileme olmuştur.
•
Ocak ayında tüketici kredilerindeki artış devam etmesine karşın, ticari krediler ve ihtisas
kredilerindeki gerileme sonucunda, toplam mevduat bankaları kredilerinde azalma
olmuştur.
•
Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı bir önceki aya göre gerilemiştir.
•
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu
bankalarının TGA/Krediler oranındaki artışın etkisiyle bir önceki aya göre yükselmiştir. Aynı
dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı da artmıştır.
•
Mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü azalırken, menkul kıymetler portföyünün
mevduatlara oranı değişmemiştir.
•
Bankacılık sektörünün bilanço içi yabancı para pozisyon açığı artmasına rağmen, bilanço
dışı işlemlerle bu açığın kapanması sonucunda net genel pozisyon fazlası oluşmuştur.
•
Katılım bankalarının topladıkları fonlar azalırken, bu bankaların kullandırdıkları fonlar
artmıştır.
•
Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar YP mevduat ve hisse
senedi portföyünde gerçekleşmiştir. Yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım
stoku, temel olarak hisse senedi portföyündeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre 8,2
milyar dolar artarak 65,2 milyar dolara yükselmiştir.
•
31 Ocak 2006 tarihinde FED, 2004 yılı Haziran ayından bu yana faiz oranlarını 14. kez
çeyrek puan artırarak yüzde 4,5 seviyesine yükseltmiştir.
•
2005 yılı sonunda 1,18 seviyesinde olan euro/dolar paritesi, 2006 yılı Ocak ayı sonunda
1,21’e yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
iv
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
Şubat 2006
PARA VE KUR PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
a.
Merkez Bankası Analitik Bilançosu Gelişmeleri
Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu Ocak ayında 4,1 milyar dolar artmıştır.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
Net Rezervler (Sol Eksen)
2006
-1
11
12
10
9
8
7
6
5
4
3
2
12
2005
-1
11
10
8
9
7
6
5
4
2
3
0 -8 -1
5
2004
-1
53 45 38 30 23 15 8
(Milyar Dolar)
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
-2
-4
-6
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
2006 yılı Ocak ayında Net Dış Varlıkların 2,3 milyar dolar artması ve İç Döviz
Yükümlülüklerinin 1,7 milyar dolar azalmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 4,1
milyar dolar artarak 19,6 milyar dolara yükselmiştir. Net Döviz Pozisyonundaki söz konusu
artış, ay içerisinde Merkez Bankası tarafından gerçekleştirilen döviz alımlarından ve
Hazinenin döviz cinsinden elde ettiği dış borçlanma ve özelleştirme gelirlerinin bir kısmını
TL’ye çevirmesinden kaynaklanmıştır. Bu dönemde Net Rezervler, bankaların ve kamunun
mevduatındaki artış ve piyasadan gerçekleştirilen döviz alımları sonucunda 3,3 milyar
dolar artış göstermiştir.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
2004
(Milyon Dolar)
2006
2005
Aralık
Eylül
2.736,4
8.892,2
13.461,4
16.761,1
15.499,1
19.566,8
- Net Dış Varlıklar
17.173,1
28.227,0
30.350,1
33.281,8
36.843,1
39.169,4
Net Rezervler
35.189,7
40.915,8
43.392,6
46.060,9
49.371,8
52.130,9
KMDTH ve SDMH(-)
18.602,5
16.060,1
16.013,4
15.615,4
15.576,4
16.027,2
586,0
3.371,3
2.970,9
2.836,3
3.047,6
3.065,7
14.436,6
19.334,8
16.888,7
16.520,7
21.344,0
19.602,6
Döv. Olarak T.Mev.
4.544,7
8.738,1
7.510,3
7.570,9
10.331,0
9.667,1
Hazine Mevduatı
3.837,5
7.944,6
6.644,5
6.646,7
8.735,2
9.298,2
Bankaların Döviz Mev.
9.891,9
10.596,7
9.378,4
8.949,8
11.013,0
9.935,5
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
Diğer
- İç Döv. Yük.
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Kaynak: Merkez Bankası
Net İç Varlıklar Ocak ayında 0,6 milyar YTL artmıştır.
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Ocak ayında,
Şubat 2006
Toplam İç Krediler ve Diğer hesabının 0,3’er milyar YTL artması
sonucunda Net İç Varlıklar 0,6 milyar YTL artarak 18,3 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu
dönemde Hazinenin Borçları kaleminde önemli bir değişiklik olmazken, Toplam İç
Kredilerdeki söz konusu artış Değerleme hesabındaki artıştan kaynaklanmıştır.
Ocak ayında Merkez Bankası Parası 5,6 milyar YTL artmıştır.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Ocak ayında Merkez Bankası Parasının
5,6 milyar YTL artarak 44,1 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Bu dönemde Bankalar
Serbest Mevduatında görülen azalış sonucu Rezerv Para 1,4 milyar YTL gerilerken, APİ’den
Borçlar ve Kamu Mevduatı hesapları sırasıyla, 2,6 ve 4,4 milyar YTL artış göstermiştir.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
2004
Aralık
Net Döviz Pozisyonu+Net İç Varlıklar =
MBP
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
Net İç Varlıklar (I+II)
I- Top. İç Kred. (1+2+3+4+5)
1- Hazinenin Borçları
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
3- IMF Acil Yardımı
4 - Bankalara Açılan Krd.
2005
Eylül
24.743,1 29.746,9
3.672,6
23.048,0
19.375,4
21.070,6
25.581,9
23.239,4
19.577,2
3.715,3
-53,0
2.032,4
0,0
7,7
Ekim
36.271,4
2006
Kasım
Aralık
Ocak
41.112,6
38.547,7
44.099,2
11.920,9
37.841,2
11.714,3
18.144,7
40.909,0
22.764,3
22.659,3
44.993,7
22.334,4
20.815,3
49.480,2
28.664,9
25.769,5
51.586,1
25.816,6
17.826,0
21.262,5
18.126,7
21.254,8
18.453,3
21.630,8
17.732,4
21.440,2
18.329,7
21.695,6
19.178,6
19.236,5
19.509,2
19.429,1
19.422,4
18.776,8
450,1
-48,2
18.822,0
451,8
-37,3
19.096,5
441,8
-29,1
19.470,0
0,0
-40,9
19.454,3
0,0
-31,9
2.078,4
0,0
2.012,3
0,0
2.117,6
0,0
2.009,6
0,0
2.271,4
0,0
5,5
6,0
4,0
1,4
1,9
302,3
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
II- Diğer
-4.511,3
-3.436,5
-3.128,1
-3.177,4
-3.707,8
-3.365,9
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI (MBP)
Kamu Mevduatı
20.327,7
13.465,2
3.115,3
3.608,0
139,2
23.949,7
3.622,1
24.743,1
793,4
27.815,1
18.601,3
4.268,9
4.854,0
90,9
26.288,5
-1.526,6
29.746,9
3.458,4
28.488,7
19.489,0
4.446,3
4.448,1
105,4
35.623,1
7.134,4
36.271,4
648,3
27.835,9
18.992,1
4.513,7
4.168,4
161,6
36.797,6
8.961,7
41.112,6
4.315,0
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
868,3
31.266,6
19.598,7
0,1
11.536,5
131,3
38.856,1
7.589,5
44.099,2
5.243,1
5- TMSF'na Kullan. Krd.
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
(1) Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Ocak ayında Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır.
2006 yılı para ve kur politikası genel çerçevesi doğrultusunda, 2 Ocak tarihinde,
gecelik borç verme faiz oranı yüzde 17,5’ten yüzde 16,5’e, borç verme faiz oranı yüzde
21,5’ten yüzde 19,5’e düşürülürken, geç likidite borçlanma faiz oranı yüzde 5’ten yüzde
9,5’e yükseltilmiş, bir haftalık vadede borçlanma faiz oranı ilan edilmesine ise son
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
verilmiştir. Faiz oranlarında yapılan söz konusu değişiklikler sadece gecelik vadedeki
faizlerin potansiyel oynaklık aralığını azaltmaya yönelik teknik bir düzenleme olup
enflasyon hedefi çerçevesinde yapılan faiz oranı değişikliği niteliğini taşımamaktadır. Ay
içerisinde yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında ise hizmet sektöründe fiyat artış
katılıklarının sürmesi, arz-talep gelişmelerinin enflasyona verdiği desteğin azalması, petrol
fiyatları ile uluslararası likidite koşullarına dair belirsizliklerin devam etmesi nedeniyle,
Ocak ayında Bankalararası Para Piyasası ve Repo–Ters Repo Pazarında uygulanmakta olan
kısa vadeli faiz oranlarını sabit tutulmuştur.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2005
Basit Faiz
2006
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Gecelik Borç Alma
17
16,5
15,5
15
14,5
14,25
14
13,75
13,5
13,5
Gecelik Borç Verme
21
20,5
19,5
19
18,5
18,25
18
17,75
17,5
16,5
Haftalık Borç Alma
17
16,5
15,5
15
14,5
14,25
14
13,75
13,5
-
Haftalık Piy. Yap. Bankalar
REPO
19
18,5
17,5
17
16,5
16,25
16
15,75
15,5
15,5
Geç Lik. Pen. Borç Verme
25
24,5
23,5
23
22,5
22,25
22
21,75
21,5
19,5
Geç Lik. Pen. Borç Alma
5
5
5
5
5
5
5
5
5
9,5
Kaynak: TCMB
Grafik 2. Merkez Bankası ve İkincil Piyasa Gösterge Tahvil Bileşik Faiz Oranları
25
22
19
16
13
2. El Bileşik
b.
20
06
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
20
04
-12
10
MB Gecelik Bileşik
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
Ocak ayında M1, M2 ve M2Y parasal büyükleri reel olarak azalmıştır.
2006 yılı Ocak ayında, M1 para arzı bir önceki aya göre yüzde 7,9 oranında azalarak
38,5 milyar YTL’ye gerilemiştir. Bu gerilemede, Aralık ayında önemli ölçüde yükselen
vadesiz ticari mevduatların, Ocak ayında gerilemesi etkili olmuştur. Aynı dönemde YTL
cinsi vadeli tasarruf mevduatlarının ve YP mevduatların artması sonucunda M2 ve
M2Y’deki gerileme sınırlı düzeyde kalmıştır. Bu dönemde M2 para arzı yüzde 1,5 oranında
azalarak 150,9 milyar YTL’ye, M2Y para arzı ise yüzde 0,1 oranında azalarak 229,5 milyar
DPT-YPKDGM
3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
YTL’ye gerilemiştir. Bu dönemde ÜFE’nin yüzde 1,04 oranında arttığı göz önüne
alındığında Ocak ayında M1, M2 ve M2Y parasal büyükleri reel olarak azaldığı
görülmektedir.
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2004
2005
2006
Yüzde Değişme
Aralık
Ekim
Kasım
Aralık
Dolaşımdaki Para
12.446
19.073
18.014
18.276
18.608
1,82
TL Vadesiz Mevd.
17.023
19.254
18.729
23.483
19.863
-15,41
M1
29.469
38.326
36.742
41.759
38.472
-7,87
TL Vadeli Mevd.
79.875
105.637
109.677
111.387
112.429
0,94
109.344
143.963
146.419
153.146
150.900
-1,47
76.074
75.010
74.269
76.440
78.550
2,76
M2Y
185.419
218.973
220.688
229.587
229.451
-0,06
ÜFE
119,1
123,5
122,4
122,3
123,6
1,04
M2
Yurtiçi Yer. DTH
Ocak 2006 Ocak/2005 Ara.
Kaynak: Merkez Bankası, DPT, TÜİK
Grafik 3. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (1998=100 Bazlı Endeks)
Emisyon
1
20
06
-
11
12
10
9
8
7
6
5
4
3
20
2
12
05
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-
1
230
210
190
170
150
130
110
90
70
M2
M2Y
2006 yılı Ocak ayında para çarpanlarının seyri incelendiğinde, M2 ve M2Y, 2005 yılı
sonuna göre sırasıyla yüzde 1,5 ve yüzde 0,1 oranlarında azalırken, Rezerv Paranın aynı
dönemde yüzde 4,37 oranında azalmasıyla; M2/RP çarpanının 0,1 puan artarak 4,8 puana,
M2Y/RP çarpanının ise 0,3 puan artarak 7,3 puana yükseldiği görülmektedir.
Grafik 4. Para Çarpanları
10
8
6
4
M2/RP
DPT-YPKDGM
-1
2006
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
2005
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2004
-1
2
M2Y/RP
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
c.
Şubat 2006
Merkez Bankasının Döviz Alımları
2005 yılında 21,4 milyar doları doğrudan müdahale, 7,5 milyar doları düzenli ihaleler
yoluyla olmak üzere Merkez Bankası tarafından toplamda 28,9 milyar dolarlık döviz alımı
yapılmıştır.
2006 yılı Ocak ayında Merkez Bankası tarafından döviz piyasasına doğrudan
müdahalede bulunulmazken, gerçekleştirilen 14 adet düzenli ihaleyle, 280 milyon doları
ihale, 360 milyon doları opsiyon tutarı olmak üzere toplamda 640 milyon dolar tutarında
döviz alımı yapılmıştır.
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları
(Milyon Dolar)
Döviz Alım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
88,4
68,2
64,9
59,0
48,8
57,8
62,5
55,9
85,2
71,3
63,8
49,2
80,1
Teklifin Karşılanma
Oranı (%)
Döviz Alım
Miktarı
Doğrudan
Döviz Alımları
TOPLAM
2003 TOP.
5.653
4.808
10.461
2004 TOP.
4.104
1.283
5.387
2005 TOP.
7.460
14.501
21.961
2005-Ocak
35,1
526
1.347
1.873
Şubat
43,9
569
0
569
Mart
45,4
706
2.361
3.067
Nisan
48,8
605
0
605
Mayıs
47,9
468
0
468
Haziran
60,1
“764
2.056
2.820
Temmuz
62,2
777
2.366
3.143
Ağustos
50,9
626
0
626
Eylül
43,3
774
0
774
Ekim
37,8
513
3.271
3.784
Kasım
49,7
539
3.100*
3.639
Aralık
57,3
593
0
593
2006-Ocak
57,0
640
0
640
Kaynak: TCMB
* Doğrudan döviz alım miktarı Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz pozisyonu verileri
kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak hesaplanmıştır.
Grafik 5. Döviz Alım İhalelerindeki Teklif, Alım Miktarları ve Ortalama Fiyat
140
1,3750
120
100
1,3500
80
60
1,3250
40
20
0
1,3000
1-Ara
8-Ara
Teklif
DPT-YPKDGM
15-Ara
22-Ara
30-Ara
Döviz Alım Miktarı
5
17-Oca
24-Oca
Ortalama Fiyat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Şubat 2006
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri aylık ortalama bileşik faiz oranı, Ocak ayında yüzde
14,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine İç Borç İhaleleri
Vade
(Gün)
Net
Borç.(1)
(Mil.
YTL)
İtfa(2)
(Mil.
YTL)
Borç/İtfa
Oranı
Bileşik
Faiz
(Yüzde)
12 Aylık
TÜFE
Beklentisi
(3)
Reel Faiz
(Yüzde)
2005 Oca-Ara
560 134.241
150.690
89,1
16,9
2005 Ocak
428
15.297
14.337
106,7
20,9
8,1
11,8
Şubat
654
12.561
10.309
121,8
17,8
7,7
9,4
Mart
720
6.995
10.695
65,4
18,0
7,2
10,1
Nisan
560
14.722
14.457
101,8
17,6
7,1
9,8
Mayıs
625
10.692
13.470
79,4
17,8
7,1
10,0
Haziran
663
5.174
12.504
41,4
17,2
6,9
9,6
Temmuz
318
12.433
14.237
87,3
15,8
6,7
8,6
Ağustos
688
13.156
14.021
93,8
16,8
6,5
9,7
Eylül
613
8.063
6.642
121,4
15,3
6,4
8,4
Ekim
582
9.582
12.916
74,2
15,2
6,2
8,5
Kasım
575
13.138
13.586
96,7
13,9
6,1
7,4
Aralık
890
12.428
13.516
91,9
14,1
5,8
7,8
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
2006 yılı Ocak ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı,
bir önceki aya göre 0,4 puan artarak yüzde 14,5 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde
ihalelerde oluşan ortalama vade 1.070 gün olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde Hazine
ihaleleri ortalama faiz oranında görülen artışta borçlanmanın vadesindeki uzama etkili
olmuştur. Ocak ayında piyasaya YTL bazında 11,6 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin,
piyasadan net olarak 10,5 milyar YTL borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu, 90,6 puan
düzeyinde gerçekleşmiştir.
14.500
120,0
12.500
100,0
10.500
80,0
8.500
60,0
6.500
40,0
4.500
2.500
20,0
2005-1
2
İTFA
DPT-YPKDGM
Yüzde
Milyon
Grafik 6. Borçlanma / İtfa Rasyosu
3
4
5
6
7
BORÇLANMA
6
8
9
10
11
12
2006-1
BORÇLANMA/İTFA
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Merkez Bankası Ocak ayı ikinci dönem beklenti anketi sonuçlarına göre, Aralık
ayında yüzde 5,8 olan 12 aylık enflasyon beklentisi, Ocak ayında yüzde 5,5’e gerilemiştir.
Diğer yandan, Hazine ihalelerinde oluşan aylık bileşik faiz oranının önceki aya göre 0,4
puan artarak yüzde 14,5 oranında gerçekleşmesiyle, Hazine ihalelerinde oluşan reel faiz
oranı aynı dönemde yüzde 7,8’den yüzde 8,5’e yükselmiştir.
Grafik 7. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
40
30
20
10
ihale DIBS
interbank
20 12
06
-1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20 12
05
-1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
03
-1
20 2
04
-1
0
TÜFE Beklentisi
Ocak ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre 1,2 milyar YTL azalarak
243,6 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Ocak ayında iç borç stoku, Aralık ayı sonuna göre 1 milyar YTL azalarak 243,6 milyar
YTL’ye gerilemiştir. Bu dönemde, nakit ve nakit dışı borç stokunun vadesinin uzaması
sonucunda, stokun ortalama vadesi 23,5 aydan 24,2 aya yükselmiştir.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2004 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2005 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2006 Ocak
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
DPT-YPKDGM
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye
Kalan Süre (Ay)
224.483
165.579
135.307
30.272
58.903
100,0
73,8
60,3
13,5
26,2
20,6
11,8
13,4
4,5
45,5
244.782
194.153
176.335
17.818
50.629
100,0
79,3
72,0
7,3
20,7
23,5
19,6
21,2
3,7
38,7
243.560
194.467
178.432
16.035
49.093
100,0
79,8
73,3
6,6
20,2
24,2
20,5
22,0
3,8
38,9
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
2005 yılı sonuyla karşılaştırıldığında, 2006 yılı Ocak ayı itibariyle iç borç stokunun
içinde sabit getirili menkul kıymetlerin payı yüzde 41,4’den yüzde 42,6’ya yükselirken,
döviz cinsi ve dövize endeksli menkul kıymetlerin payı 15,5’den 15,1’e, değişken faizli
menkul kıymetlerin payı ise yüzde 43,1’den yüzde 42,2’ye gerilediği görülmektedir.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL)
Nakit
Sabit getirili
Aralık 2004
Yüzde
Aralık 2005
Yüzde
Ocak 2006
Yüzde
165.579
73,8
194.153
79,3
194.467
79,8
94.930
42,3
101.444
41,4
103.798
42,6
Değişken faizli
36.309
16,2
57.907
23,7
56.234
23,1
Döviz cinsinden
26.608
11,9
30.762
12,6
30.395
12,5
Dövize endeksli
7.732
3,4
4.040
1,7
4.040
1,7
-IMF kredisi
3.692
1,6
-
0,0
-
0,0
-Takas
4.041
1,8
4.040
1,7
4.040
1,7
-Diğer
-
0,0
-
0,0
-
0,0
58.904
26,2
50.629
20,7
49.093
20,2
-
0,0
-
0,0
-
0,0
Değişken faizli
53.781
24,0
47.501
19,4
46.639
19,1
Döviz cinsinden
3.413
1,5
1.598
0,7
922
0,4
Dövize endeksli
1.709
0,8
1.530
0,6
1.532
0,6
224.483
100,0
244.782
100,0
243.560
100,0
Nakit Dışı
Sabit getirili
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Grafik 8. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%15,1
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%15,5
Ocak 2006
Aralık 2005
Sabit
Faizli
%41,4
Sabit
Faizli
%42,6
Değişken
Faizli
%43,3
Değişken
Faizli
%42,2
Ocak ayında iç borç stokunun ilk satıştaki alıcılara göre dağılımı 2005 yılı sonuyla
karşılaştırıldığında, piyasa payının yüzde 69,2’den yüzde 69,5’e yükselirken, kamunun
payının yüzde 30,8’den yüzde 30,5’e gerilediği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
(Milyon YTL)
2004 Aralık
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2005 Aralık
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2006 Ocak
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
USD Miktarı
(Milyon Dolar)
224.483
83.335
22.119
27.451
8.317
25.449
141.148
Yüzde Pay
(Yüzde)
167,3
62,1
16,5
20,5
6,2
19,0
105,2
100,0
37,1
9,9
12,2
3,7
11,3
62,9
244.782
75.468
18.427
25.037
4.496
27.508
169.314
182,4
56,2
13,7
18,7
3,4
20,5
126,2
100,0
30,8
7,5
10,2
1,8
11,2
69,2
243.560
74.259
18.427
24.361
3.636
27.835
169.301
184,2
56,2
13,9
18,4
2,8
21,1
128,1
100,0
30,5
7,6
10,0
1,5
11,4
69,5
İç borç stoku/M2Y oranı, 2006 yılı Ocak ayında 0,5 puan gerileyerek 106,1 puana
düşmüştür.
Grafik 9. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2Y, Nakit İç Borç Stoku/M2Y)
(Yüzde)
140
130
120
110
100
90
80
70
2
1
-1 302 200
20
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 4- 1
0
20
2
3
4
5
7
6
İç Borç/M2Y
8
9
10
11
12 5-1
0
20
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12 6-1
0
20
Nakit İç Borç/M2Y
20006 yılı Ocak ayında, M2Y para arzı yüzde 0,1 oranında azalırken, iç borç stokunun
yüzde 0,5 oranında azalmasıyla mali baskınlık oranı azalmıştır. Nitekim; kamunun mali
piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2Y’ye oranı, bu dönemde
0,4 puan gerileyerek 106,1 puana düşmüştür. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları,
Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun
hesaplamaya katılmadığı, Nakit İç Borç Stokunun M2Y’ye oranı ise, bu dönemde 76,8
puandan 77,8 puana yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Tablo 10. Konsolide Bütçe Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2004
2005
Aralık
Toplam
Ekim
68.473
2006
Kasım
64.058
Aralık
62.501
Ocak
64.445
66.169
Vade Yapısı
Kısa Vade
0
0
0
0
0
Orta Vade
6.123
4.705
4.602
2.434
2.508
Uzun Vade
62.350
59.353
57.899
62.012
63.661
Alacaklıya Göre
Kredi
38.781
33.522
31.468
32.986
33.030
Uluslararası Kuruluşlar
(IMF Sağlanan Krediler)
26.211
18.445
22.435
14.969
20.597
13.187
22.098
14.647
22.104
14.632
Hükümet Kuruluşları
6.534
5.422
5.276
5.219
5.222
Ticari Bankalar
6.036
5.665
5.595
5.669
5.705
29.692
30.536
31.033
31.460
33.139
Tahvil
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2005 yılı sonunda 64,4 milyar dolar düzeyinde bulunan konsolide bütçe dış borç
stoku, ay içerisinde yapılan tahvil ihracı sonucunda, 2006 yılı Ocak ayında 66,2 milyar
dolara yükselmiştir. Söz konusu dönemde, konsolide bütçe dış borç stokunun vade
kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 96’lık, orta vadeli borçların oranı ise
yüzde 4’lük oranını korumuştur.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
a.
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Ocak ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi en yüksek seviyesine
çıkmıştır.
Ocak ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde bir önceki aya göre yüzde 12,1
oranında artış gerçekleşmiştir. Böylece Endeks Borsa kurulduğundan bu yana en yüksek
seviyesine çıkmıştır. Ocak ayı sonu itibarıyla Endeksin yıllık getirisi yüzde 63,2 oranında
gerçekleşmiştir. Endeksin reel getirisine bakıldığında ise yıllık bazda ÜFE’ye göre yüzde
55,2, TÜFE’ye göre yüzde 51,2 oranında getiri sağladığı görülmektedir. İMKB Ulusal 100Bileşik Endeksi dolar bazında aylık yüzde 14, yıllık yüzde 64,3 düzeyinde getiri sağlamıştır.
Tablo 11. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
Nominal
Getiri
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
Yıllık Bazda
Nominal
Getiri
Dolar Bazında
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
2003- Aralık
26,8
26,2
26,2
78,7
2004- Aralık
11,1
12,3
10,7
34,7
16,8
23,2
2005- Ocak
9,4
9,9
8,8
58,4
43,0
45,0
Şubat
3,9
3,8
3,9
50,3
35,9
38,3
Mart
-10,0
-11,1
-10,2
26,6
13,7
17,3
Nisan
-7,7
-8,8
-8,3
30,9
18,8
21,0
Mayıs
7,0
6,8
6,0
47,7
39,9
35,9
Haziran
6,8
7,3
6,7
50,0
43,9
37,7
Temmuz
9,9
10,7
10,5
52,8
46,6
41,7
Ağustos
4,4
3,3
3,5
52,9
46,5
41,7
Eylül
7,8
7,0
6,8
51,8
45,5
40,6
Ekim
-4,1
-4,8
-5,8
39,6
36,1
29,8
Kasım
19,2
20,3
17,5
69,4
66,7
57,4
Aralık
4,4
4,5
4,0
59,3
55,2
47,9
2006-Ocak
12,1
9,9
11,3
63,2
55,2
51,2
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
34,4
17,1
11,3
8,0
-14,5
-10,2
9,3
8,5
10,9
2,3
8,3
-4,1
18,4
5,1
14,0
110,8
38,1
61,0
55,4
23,2
34,0
62,7
66,6
69,2
70,4
69,4
52,9
78,9
60,6
64,3
Ocak ayında İMKB günlük işlem hacmi ortalama 1.627 milyon YTL düzeyinde
gerçekleşmişken, bu dönem süresince haftalar itibarıyla işlem hacmi sürekli yüksek
oranlarda yükselmiştir.
Ocak ayında İMKB günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay ortalamasına göre
yüzde 24,8 oranında artarak 1.627 milyon YTL seviyesine çıkmıştır. Bu dönemde hafta
bazında günlük ortalama işlem hacmi sürekli yüksek oranda artış göstermiştir. Bu
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
gelişmeler sonucunda, 17 işgününün bulunduğu Ocak ayı aylık işlem hacmi 27,7 milyar
YTL düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 12. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
18.533
16.915
24.411.936
23
1.061.389
24.972
23.546
20.706.001
21
986.000
27.330
25.542
23.499.205
19
1.236.800
28.396
27.387
24.995.845
20
1.249.792
25.558
26.435
23.957.636
23
1.041.636
23.592
24.808
15.485.854
21
737.422
25.236
24.573
15.062.779
21
717.275
26.957
25.817
17.403.868
22
791.085
29.615
27.946
20.768.694
21
988.985
30.908
29.257
20.614.430
22
937.020
33.333
31.915
29.976.881
22
1.362.585
31.964
32.757
23.844.036
21
1.135.430
38.089
33.913
25.651.146
20
1.282.557
39.778
37.991
28.670.982
22
1.303.226
44.590
41.329
27.654.302
17
1.626.724
6 Ocak
41.905
38.814
6.138.277
5
1.227.655
20 Ocak
44.466
39.793
8.453.383
5
1.690.677
27 Ocak
45.315
40.878
10.319.677
5
2.063.935
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Bin YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek aylık ve yıllık
standart sapma değerlerinde Ocak ayında Aralık ayına göre nispi artış görülmüştür.
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık (20 günlük) getirisi Ocak ayında yüzde 14,3
oranında gerçekleşirken, yıllık (250 günlük) getirisi yüzde 59,6 oranında gerçekleşmiştir.
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde Ocak ayında
bir önceki aya göre nispi artış görülmüştür. Nitekim, Ocak ayı sonu itibarıyla aylık standart
sapma değeri Aralık ayı sonu değeri olan 5,1’den 7,6’ya çıkarken yıllık standart sapma
değeri ise nispi oranda artarak 24,9 düzeyine çıkmıştır. Bu dönem sonu itibarıyla İMKB
Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100
endeksiyle 0,34, Nikkei-225 endeksiyle -0,28 ve Dow Jones Industrial endeksiyle -0,34
olarak gerçekleştiği görülmektedir.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Tablo 13. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2003-Aralık
14,54
70,28
8,11
40,54
2004- Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,79
0,88
0,88
2005- Ocak
9,60
52,67
6,13
26,49
0,12
-0,59
-0,65
Şubat
3,90
51,15
6,76
25,31
-0,30
-0,03
0,26
Mart
-7,26
25,76
10,67
26,72
0,90
0,68
0,92
Nisan
-8,35
33,45
7,58
26,21
0,82
0,87
0,90
Mayıs
4,06
49,62
7,07
25,33
-0,08
-0,04
-0,30
Haziran
4,49
46,38
4,44
24,67
0,86
0,93
-0,35
Temmuz
7,24
50,35
4,03
24,61
0,72
0,87
0,82
Ağustos
4,62
50,58
6,20
24,60
-0,21
-0,24
-0,25
Eylül
5,15
51,60
5,15
23,78
0,64
0,82
-0,34
Ekim
-6,81
36,38
9,26
24,82
0,93
0,63
0,14
Kasım
19,16
65,54
5,74
24,70
0,60
0,94
0,89
Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,70
0,65
-0,31
2006-Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,34
-0,28
-0,34
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
Grafik 10. İMKB 100 Bileşik Endeksi
50.000
2.200
45.000
2.000
1.800
1.600
35.000
1.400
30.000
1.200
Dolar
YTL
40.000
1.000
25.000
800
600
15.000
400
20
04
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 12
05
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 12
06
-1
20.000
İMKB-100 Endeks (YTL)
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Ocak ayında bir önceki ay sonuna göre
yüzde 12,3 oranında artarak 76,8 milyar YTL seviyesine çıkmıştır.
Borsa piyasa değeri, Ocak ayında bir önceki ay sonuna göre yüzde 12,3 oranında
artarak 76,8 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak, Borsada işlem
gören şirketlerin toplam piyasa kapitalizasyonu da 24,4 milyar YTL artarak 242,8 milyar
YTL seviyesine yükselmiştir. Borsada işlem görmekte olan hisselerden Merkezi Kayıt
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Kuruluşu nezdinde kayıtlı olan hisselerin yabancı sahiplik oranı Ocak ayında yüzde 67,7
seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tablo 14. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
Takasbankta Saklı
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler (1)
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Tarih
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2003 Aralık
285
23.563
51,5
96.073
68.828
26,9
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Ocak
297
40.970
56,9
144.116
108.472
Şubat
297
42.275
58,0
148.600
116.312
Mart
297
38.239
57,8
134.350
99.866
30,4
Nisan
299
36.980
59,6
123.820
89.504
Mayıs
300
39.178
59,1
133.120
98.309
Haziran
298
43.000
60,8
141.328
106.038
31,1
Temmuz
300
46.888
62,8
156.257
118.349
Ağustos
299
48.262
63,9
163.230
121.234
Eylül
300
53.950
65,8
174.322
129.965
36,9
Ekim
301
50.810
64,7
167.685
125.063
Kasım
303
64.152
67,1
207.153
153.549
Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Takasbank, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
(1) Takasbank saklama bakiyelerine ait verileri göstermektedir. 28 Kasım 2005 tarihinden itibaren söz konusu
veri Merkezi Kayıt Kuruluşu tarafından ilan edilmektedir.
Tablo 15. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2003-Aralık
24.972
2004-Aralık
41.453
2005-Ocak
39.953
Şubat
46.155
Mart
56.204
Nisan
40.380
Mayıs
45.054
Haziran
40.608
Temmuz
31.316
Ağustos
34.159
Eylül
41.411
Ekim
38.346
Kasım
32.122
Aralık
40.966
2006-Ocak
29.862
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.086
1.974
2.103
2.308
2.444
1.923
2.145
1.846
(Yüzde)
26,33
22,53
20,07
18,14
17,20
17,60
17,47
16,45
16,26
16,41
15,76
14,94
14,23
14,24
13,85
DPT-YPKDGM
1.491
1.553
1.882
1.826
1.606
1.862
1.757
14
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
121.301
5.274
154.463
7.355
110.894
5.837
128.323
6.416
155.026
6.740
149.411
7.115
176.546
8.407
171.866
7.812
156.513
160.310
163.699
156.904
157.264
172.957
137.537
7.453
7.287
7.441
7.472
7.863
7.862
8.090
Faiz Oranı
(Yüzde)
26,07
19,68
17,77
17,12
16,00
15,20
14,91
14,63
14,49
14,40
14,72
14,11
14,08
13,79
13,51
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
b.
Şubat 2006
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Ocak ayında
bir önceki aya göre yüzde 5,6 oranında gerileyerek 1.757 milyon YTL düzeyine inmiştir.
Ortalama basit faiz oranı yüzde 13,85 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Ocak ayında
bir önceki aya göre yüzde 5,6 oranında gerileyerek 1.757 milyon YTL’ye inmiştir. Bu
gelişme yanında Ocak ayı işgünü sayısı da düşük (17 işgünü) gerçekleştiğinden aylık işlem
hacmi bir önceki aya göre 11,1 milyar YTL azalarak 29,9 milyar YTL düzeyinde
gerçekleşmiştir. Pazarda gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 39 baz puan gerileyerek
yüzde 13,85 olmuştur.
Grafik 11. Kamu Menkul Kıymetleri Aylık Vade-Getiri Yapısı ve Trend Eğrileri
Bileşik Faiz (Yüzde)
15,50
15,00
14,50
14,00
13,50
13,00
12,50
1
51
101
151
201
251
301
351
401
451
501
551
Vadeye Kalan Gün
ARALIK 2005
OCAK 2006
Poly. (ARALIK 2005)
Poly. (OCAK 2006)
1.200
15,50
1.000
15,00
800
14,50
600
14,00
400
13,50
200
13,00
0
Bileşik Faiz (Yüzde)
İşlem Hacmi (Milyon YTL)
Grafik 12. Kamu Menkul Kıymetleri Vade-Getiri Yapısı ve İşlem Hacmi (Ocak
2006)
12,50
1
41 81 121 161 201 241 281 321 361 401 441 481 521 561
Vadeye Kalan Gün
İŞLEM HACMİ
BİLEŞİK FAİZ
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde Ocak
ayında oluşan getiri eğrisinin Aralık ayına göre daha aşağı seviyede gerçekleştiği
görülmektedir. Ocak ayında işlem hacmi ise 537-541 ve 581-595 gün vadeli kamu menkul
kıymetlerinde yoğunlaşmıştır.
Kamu menkul kıymetlerinde vade-getiri yapısı ve trend eğrileri incelendiğinde,
Ocak ayında oluşan getiri eğrisinin Aralık ayına göre daha aşağı seviyede gerçekleştiği
görülmektedir. Ocak ayında gerçekleşen faiz oranlarının elde edildiği işlem hacmi, 537-541
ve 581-595 gün vadeli kamu menkul kıymetlerinde yoğunlaşmıştır.
c.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters
Repo
Pazarında
Ocak
ayında
137,5
milyar
YTL
işlem
hacmi
gerçekleşmiştir. Ortalama basit faiz oranı bir önceki aya göre 28 baz puan gerileyerek
yüzde 13,51 düzeyine inmiştir.
Ocak ayında Repo – Ters Repo pazarında günlük ortalama işlem hacmi yüzde 2,9
oranında artarak 8,1 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Buna karşın düşük işgünü
nedeniyle Ocak ayı toplam işlem hacmi bir önceki aya göre 35,4 milyar YTL azalarak 137,5
milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz konusu dönemde ortalama basit faiz oranı bir
önceki aya göre 28 baz puan gerileyerek yüzde 13,51 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tablo 16. Takasbank Borsa Para Piyasası O/N İşlem Hacmi ve Faiz Oranı
İşlem Hacmi
Dönemler
( YTL)
2003 Tüm Yıl
124.950.015.000
2004 Tüm Yıl
84.172.239.000
2005-Ocak
5.174.803.000
Şubat
6.549.073.000
Mart
5.415.869.000
Nisan
4.673.999.000
Mayıs
5.154.879.000
Haziran
5.244.118.000
Temmuz
4.417.076.000
Ağustos
6.912.974.000
Eylül
4.634.556.000
Ekim
4.404.811.000
Kasım
3.570.270.000
Aralık
4.201.522.000
2006-Ocak
2.284.312.000
Kaynak: Takasbank, İMKB
DPT-YPKDGM
Günlük Ortalama O/N İşlemlerin Toplam
İşlem Hacmi
İşlemlere Oranı
( YTL)
507.926.890
338.041.120
272.358.053
327.453.650
235.472.565
222.571.381
245.470.429
238.369.000
210.336.952
314.226.091
210.661.636
209.752.905
178.513.500
190.978.273
134.371.294
16
(Yüzde)
93,94
89,13
71,06
72,98
67,41
65,55
66,62
66,22
62,34
55,77
58,07
62,03
54,58
62,88
70,19
Faiz Oranı
(Yüzde)
36,43
21,45
16,91
16,29
15,32
14,42
14,23
13,94
13,70
13,64
13,91
13,39
12,97
13,02
12,88
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
d.
Şubat 2006
Takasbank Borsa Para Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında Ocak ayında gecelik işlemlerde 2,3 milyar YTL
işlem hacmi gerçekleşmiş ve faiz oranı 14 baz puan azalarak yüzde 12,88 düzeyine
gerilemiştir. Piyasada Ocak ayında gecelik işlemler tüm işlemlerin yüzde 70,2’sini
oluşturmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
Ocak ayında yüzde 70,2 seviyesinde gerçekleşmiştir. Ocak ayında O/N işlemlerde aylık
işlem hacmi 2,3 milyar YTL seviyesinde gerçekleşirken, gecelik faiz oranı 14 baz puan
gerileyerek yüzde 12,88 düzeyine inmiştir.
e.
Altın Borsası
Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı, Ocak ayında bir önceki ay ağırlıklı
ortalama değerine göre yüzde 8,9 oranında artarak 511,7 dolar seviyesinden 554,8 dolar
seviyesine çıkmıştır. İstanbul Altın Borsasındaki Ocak ayı altın işlem hacmine bakıldığında
YTL bazında 0,3 milyon YTL, dolar ile yapılan işlemlerde 274 milyon dolar işlem hacmi
gerçekleştiği görülmektedir. Miktar bazında işlem hacmi ise 16,8 tondan 15,8 tona
gerilemiştir.
f.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında İMKB endekslerine dayalı sözleşmeler önemli
oranda artış göstermiş ve vadeli işlem sözleşmeleri içindeki ağırlığı artmıştır. Düşük işgünü
sayısına karşın işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 22 oranında artmıştır.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) işlem seviyesi Borsanın kurulmasından bu
yana ilk defa Aralık ayında gerilemişken düşük işlem günü sayısına (17 işgünü) karşın
Ocak ayında tekrar artış göstermiştir. Oluşan ortalama günlük işlem hacmi, işlem
seviyesinin en yüksek olduğu Ekim ve Kasım ayları ortalamasına oldukça yakın
gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, işlem hacmi Ocak ayında bir önceki aya göre
yüzde 22 oranında artarak 421 milyon YTL seviyesine yükselmiştir. Sözleşme bazında
değerlendirme yapıldığında döviz sözleşmelerinde gerileme görülürken İMKB endeks
sözleşmelerinde önemli oranda artış olduğu görülmektedir. Faiz ve emtiaya dayalı
sözleşmelerde ise çok düşük seviyede işlem gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Tablo 17. Vadeli İşlemler Piyasası
Hacim-Miktar
(Adet)
Şubat 2005
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Endeks
Faiz
Döviz
Emtia
TOPLAM
Ocak 2006
Endeks
Faiz
Döviz
Emtia
TOPLAM
Kaynak: VOB
7.088
21.774
32.991
56.953
143.088
176.743
253.097
256.040
346.361
320.268
Hacim (YTL)
16.038.406
40.901.166
58.813.365
94.245.919
215.257.257
273.217.824
380.258.495
404.788.733
550.941.624
539.738.731
İş Günü
(Gün)
Günlük Hacim
(YTL)
17
23
21
21
22
21
22
22
21
20
943.436
1.778.312
2.800.636
4.487.901
9.784.421
13.010.373
17.284.477
18.399.488
26.235.315
26.986.937
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Pozisyon (Adet)
2.438
6.468
12.106
16.268
22.242
74.335
89.377
157.997
111.949
164.914
22
39.952
0
116.863
90
156.905
180.735.645
0
164.376.961
164.805
345.277.411
51.934
1
110.234
8
162.177
270.218.445
8.554
151.166.653
15.500
421.409.152
268
9
6.094
0
15.694.428
5.890
200
134.063
6
140.159
734
12
8.763
0
24.788.774
12.470
200
148.963
6
161.639
17
Ay sonu açık pozisyon sayısında bir önceki ay sonuna göre artış görülmüş ve
Borsanın faaliyete geçmesinden itibaren en yüksek ay sonu açık pozisyon sayısının
gerçekleşmiş olduğu Kasım ayı sonu değerine çok yakın gerçekleşmiştir.
Ocak ayı sonu itibarıyla açık pozisyon değerlerine bakıldığında bir önceki ay sonuna
göre endeks ve döviz sözleşmelerinin açık pozisyon adedinde artış görülürken faiz ve
emtia sözleşmelerinin açık pozisyon adedinde bir değişme yaşanmamıştır. Öte yandan,
Ocak ayı toplam açık pozisyon adedi Borsanın faaliyete geçmesinden itibaren en yüksek ay
sonu açık pozisyon adedinin gerçekleşmiş olduğu Kasım ayı sonu değerine çok yakın
gerçekleşmiştir. Nitekim, Kasım ayında 164.914 olan açık pozisyon adedi, Aralık ayında
140.159’a gerilemiş, Ocak ayında ise 161.639 seviyesine çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Şubat 2006
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
2006 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre YTL mevduatlar azalırken, YP mevduatlar
artmıştır. Toplam mevduatlar ise bu dönemde değişmemiştir.
Ocak ayında bankacılık sektörünün mevduat hacmi önceki aya göre değişmeyerek
226,1 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Bu dönemde YTL mevduatlar, temel olarak
vadesiz ticari ve resmi kuruluşlar mevduatındaki gerilemenin etkisiyle, bir önceki aya göre
azalırken; YP mevduatlar artış göstermiştir. Nitekim, yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları
bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında azalarak 144,7 milyar YTL’ye gerilerken; YP
mevduatların dolar değeri yüzde 4,8 oranında artarak 59,6 milyar dolara yükselmiştir.
Yurtiçi YP mevduatların YTL değeri ise önceki aya göre yüzde 2,8 oranında artarak 78,6
milyar YTL’ye yükselmiştir. Böylece, 2005 yılı boyunca azalan YP mevduatın toplam
mevduat içindeki payı, 2006 yılı Ocak ayında artarak yüzde 35,3’ten yüzde 36’ya
yükselmiştir.
Tablo 18. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
(Yüzde Değişim)
Ocak 06/
Ocak 05
27,5
43,0
8,2
Ocak 06/
Aralık 05
0,0
-1,1
4,8
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
-0,9
-0,9
-1,1
0,3
-0,9
49,9
55,2
68,2
10,7
7,9
Grafik 13. YP Mevduat/Toplam Mevduat
60
240.000
210.000
50
40
150.000
30
120.000
90.000
20
60.000
10
30.000
YP Mevduat
Toplam Mevduat
19
11
12
200
6-1
9
10
8
7
6
5
4
3
2
11
12
200
5-1
9
10
7
8
6
5
4
3
11
12
200
4-1
200
4-2
9
10
8
7
6
5
4
3
2
0
200
2-1
2
200
3-1
0
DPT-YPKDGM
Yüzde
Milyon YTL
180.000
YP Mevduat/Toplam Mevduat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Ocak ayında toplam YTL mevduat içinde kısa vadeli mevduatların payı artmıştır. YTL
ve YP mevduatın ortalama vadesinde ise gerileme olmuştur.
Ocak ayında 1 ay ve 3 ay vadeli YTL mevduat artarken, 6 ay ve daha uzun vadeli
YTL mevduatlarda gerileme olmuştur. Böylelikle, 3 ay ve daha kısa vadeli YTL mevduatın
toplam YTL mevduat içindeki payı 2005 yılı sonunda yüzde 84,2 iken, bu oran 2006 yılı
Ocak ayında yüzde 86,2’ye yükselmiştir.
Grafik 14. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat
88
86
Yüzde
84
82
80
20
12
06
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
12
05
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
78
Aynı dönemde hem YTL hem de YP mevduatın ortalama vadesi kısalmıştır. 2006
yılı Ocak ayı itibariyle YTL ve YP mevduatın ortalama vadesi 2,8 ay olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 15. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi
3 ,4
Ay
3 ,2
3 ,0
2 ,8
2 ,6
-1
12
06
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
12
05
20
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
04
-1
2 ,4
Y T L M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i
Y P M e v d u a tın O rta la m a V a d e s i
* 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir.
b.
Krediler
Ocak ayında tüketici kredilerindeki artış devam etmesine karşın, ticari krediler ve
ihtisas kredilerindeki gerileme sonucunda, toplam mevduat bankaları kredilerinde azalma
olmuştur.
DPT-YPKDGM
20
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
2006 yılı Ocak ayında mevduat bankalarının yurtiçi kredileri bir önceki aya göre
yüzde 0,9 oranında azalarak 121 milyar YTL’den 119,9 milyar YTL’ye gerilemiştir. Bu
gerilemede, ticari krediler ve tarımsal kredilerdeki azalış etkili olmuştur. Başta konut
kredileri olmak üzere tüketici kredilerindeki artış trendi ise 2006 yılı Ocak ayında da devam
etmiştir. 2006 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre mevduat bankalarının toplam yurtiçi
kredileri içinde tüketici kredilerinin payı yüzde 23,5’ten yüzde 24,5’e, kredi kartlarının payı
yüzde 14,1’den yüzde 14,2’ye yükselmiştir. Aynı dönemde ticari kredilerin payı
değişmeyerek yüzde 54,3 olarak gerçekleşirken, ihtisas kredilerinin payı yüzde 8,1’den
yüzde 7’ye gerilemiştir
Tablo 19. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2004
Aralık 2005
Ocak 2006
Önceki
Önceki
Milyon yıla Yüzde Milyon
yıla
Yüzde
YTL
Pay
YTL
göre
göre
Pay
değ.
değ.
Milyon
YTL
Önceki
aya
Yüzde
göre
Pay
değ.
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
78.248
63,0
100,0
120.994
54,6
100,0
119.915
-0,9
100,0
Ticari Krediler
44.133
47,0
56,4
65.730
48,9
54,3
65.103
-1,0
54,3
Tüketici Kre. ve Kre. K.
26.678
111,3
34,1
45.509
70,6
37,6
46.476
2,1
38,8
12.925
113,7
16,5
28.474
120,3
23,5
29.427
3,3
24,5
-Tüketici Kredileri
-Konut Kredileri
2.641
203,0
3,4
12.357
367,8
10,2
13.049
5,6
10,9
-Taşıt Kredileri
4.322
100,7
5,5
6.089
40,9
5,0
6.109
0,3
5,1
-Diğer Tüketici Kredileri
5.962
97,2
7,6
10.029
68,2
8,3
10.269
2,4
8,6
13.753
109,1
17,6
17.034
23,9
14,1
17.049
0,1
14,2
7.437
38,6
9,5
9.755
31,2
8,1
8.336
-14,5
7,0
-Tarımsal Kredi
3.739
23,4
4,8
5.084
36,0
4,2
3.590
-29,4
3,0
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
2.777
69,6
3,5
3.281
18,1
2,7
3.338
1,7
2,8
922
18,2
1,2
1.391
50,9
1,1
1.408
1,2
1,2
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Diğer
Kaynak: TCMB
Grafik 16. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
Milyon YTL
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
DPT-YPKDGM
Taşıt Kredileri
21
12
200
6-1
11
9
10
7
8
5
6
4
2
3
11
12
200
5-1
10
8
9
6
7
5
4
3
2
200
2-1
2
200
3-1
2
200
4-1
0
Diğer Tüketici Kredileri
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
2005 yılı boyunca hızlı bir şekilde gerileyen tüketici kredisi faiz oranlarında, 2006
yılının ilk ayında önemli bir değişim olmamıştır.
Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Min.
Taşıt
Max.
Ort.
Min.
Konut
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
2004 Haziran
2,35
3,00
2,72
2,10
3,00
2,63
2,10
3,00
2,57
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
2,35
2,20
2,20
2,00
2,00
1,90
1,85
1,85
1,85
1,85
1,70
2,40
2,40
2,30
2,30
2,30
2,30
2,10
2,10
2,10
2,10
1,85
2,35
2,26
2,22
2,10
2,06
2,02
1,91
1,91
1,90
1,90
1,83
1,95
1,85
1,75
1,65
1,55
1,50
1,44
1,44
1,44
1,39
1,39
2,15
1,90
1,90
1,85
1,75
1,65
1,60
1,50
1,50
1,50
1,44
2,04
1,87
1,80
1,69
1,66
1,58
1,50
1,46
1,46
1,43
1,40
1,80
1,70
1,60
1,49
1,49
1,45
1,30
1,30
1,30
1,24
1,19
2,10
1,90
1,70
1,75
1,60
1,50
1,49
1,39
1,39
1,39
1,25
1,93
1,74
1,67
1,56
1,51
1,48
1,37
1,35
1,35
1,29
1,22
Kasım
1,70
1,89
Aralık
1,70
1,89
2006 Ocak
1,70
1,89
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
1,80
1,77
1,77
1,29
1,25
1,20
1,39
1,30
1,30
1,32
1,28
1,27
1,14
1,06
1,06
1,25
1,10
1,10
1,19
1,08
1,08
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
Mevduat bankaları kredilerinin mevduatlara oranı, 2006 yılının ilk ayında bir önceki
aya göre gerilemiştir.
2005 yılı sonunda yüzde 54,1 seviyesinde olan mevduat bankaları kredilerinin toplam
mevduatlara oranı, 2006 yılı Ocak ayında toplam kredilerdeki gerileme sonucunda azalarak
yüzde 53,6’ya düşmüştür.
Grafik 17. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
60
25 0.0 0 0
50
40
15 0.0 0 0
30
10 0.0 0 0
20
5 0.0 0 0
10
Y u rtiçi Ş u b e le rin K re d ile ri
M e vd u a tla r
22
11
12
06
-1
20
10
8
9
7
5
6
4
3
2
12
05
-1
11
20
9
10
8
6
7
5
4
2
3
12
04
-1
11
20
9
7
8
6
4
5
3
2
10
03
02
20
20
-1
0
-1 2
0
DPT-YPKDGM
Yüzde
Milyon YTL
20 0.0 0 0
K re d ile r/M e vd u a tla r
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, kamu
bankalarının TGA/Krediler oranındaki artışın etkisiyle bir önceki aya göre yükselmiştir. Aynı
dönemde tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı da artmıştır.
Grafik 18. TGA/Krediler
Yüzde
40
20
-1
12
20
06
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
12
05
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
04
03
20
20
-1
2
0
M e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k .T G A /k r e d i (T M S F d a h il)
Y a b a n c ı b a n k .T G A /k re d i
2005 yılı Aralık ayında yüzde 5,8 olan mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı,
2006 yılı Ocak ayında yüzde 5,9’a yükselmiştir. Aynı dönemde söz konusu oran kamu
bankalarında yüzde 8,2’den yüzde 8,6’ya yükselirken, yabancı bankalarda yüzde 4,2’den
4,1’e gerilemiş, özel bankalarda ise yüzde 5,2 seviyesini korumuştur.
2005 yılı boyunca artış trendi görülen tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi
kartlarına oranı, 2006 yılının ilk ayında da artarak yüzde 7,7’den yüzde 7,9’a yükselmiştir.
Tasfiye olunacak tüketici kredilerinin toplam tüketici kredilerine oranı ise değişmeyerek
yüzde 0,7 olarak gerçekleşmiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Ocak ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü azalırken, menkul
kıymetler portföyünün mevduatlara oranı değişmemiştir.
2006 yılı Ocak ayında bir önceki aya göre, mevduat bankalarının menkul kıymetler
portföyü yüzde 0,2 oranında azalarak 131,1 milyar YTL’den 130,9 milyar YTL’ye
gerilemiştir. Aynı dönemde menkul kıymet portföyü içinde alım satım amaçlı ve satılmaya
hazır menkul kıymetler (ticari portföy) 84,5 milyar YTL’den 85,7 milyar YTL’ye yükselirken,
vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü 46,9 milyar YTL’den 45,5 milyar
YTL’ye gerilemiştir. Böylece, mevduat bankalarının menkul kıymetleri arasında daha kısa
vadeli ticari portföyün payı yüzde 64,5’ten yüzde 65,5’e yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Grafik 19. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
70
60
Milyar YTL
50
40
30
20
10
12
06
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
12
05
-1
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
04
20
03
20
20
02
-1
2
-1
2
0
Kamu Mevduat Bankaları
Özel Mevduat Bankaları
Yabancı Mevduat Bankaları
Ocak ayında mevduat bankaları menkul kıymetlerinin mevduatlara oranı ise bir
önceki aya göre değişmeyerek yüzde 58 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 20. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
73
250000
71
200000
69
65
63
100000
Yüzde
Milyon YTL
67
150000
61
59
50000
57
M e v d u a t la r
-1
12
06
20
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
-1
05
12
11
10
20
M e n k u l D e ğ e r le r
d.
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
04
03
20
20
02
20
-12
55
-12
0
M e n k u l D e ğ e r le r / M e v d u a t la r
Yabancı Para Pozisyonu
Ocak ayında bankacılık sektörünün bilanço içi yabancı para pozisyon açığı artmasına
rağmen, bilanço dışı işlemlerle bu açığın kapanması sonucunda net genel pozisyon fazlası
oluşmuştur.
Ocak ayında bankacılık sektörünün bilanço içi pozisyon açığı 2005 yılı sonuna göre
artarak 1.858 milyon dolardan 3.122 milyon dolara yükselmiştir. Bu yükselişte özel
bankaların ve yabancı bankaların açık pozisyonlarındaki artış etkili olmuştur. Ancak bilanço
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
dışı işlemlerle döviz pozisyon açığının kapatılması sonucunda, bankacılık sektörü Ocak
ayında net genel pozisyon fazlası vermiştir. 2005 yılı sonunda 74 milyon dolar net genel
pozisyon açığı veren bankacılık sektörü, 2006 yılı Ocak ayı sonunda 381 milyon dolar net
genel pozisyon fazlası vermiştir.
Tablo 21. Yabancı Para Pozisyonları
2002-12
(Milyon Dolar)
2006-1
2003-12
2004-12
2005-10
11
12
Bilanço İçi Yabancı Para Pozisyonu
Kamu Ban. (1)
194
227
382
228
183
56
177
Özel Bank.
-454
-367
-1.758
-2.294
-2.538
-2.029
-2.447
Yabancı B.
42
82
-98
305
49
179
-764
-367
1
-
-
-
-
-
34
37
88
-133
-235
-64
-89
-551
-20
-1.386
-1.893
-2.540
-1.858
-3.122
252
227
382
169
182
55
166
Özel Bank.
-288
-135
-515
-319
-365
-224
45
Yabancı B.
58
39
20
-5
-55
37
112
TMSF Ban. (1)
34
1
-
-
-
-
-
KYB
177
137
75
43
44
57
58
Toplam
173
269
-38
-111
-194
-74
381
TMSF Ban. (1)
KYB
Toplam
Net Genel Pozisyon
Kamu Ban. (1)
Kaynak: BDDK
(1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF
bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna
dahil edilmiştir.
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Şubat 2006
KATILIM BANKALARI
Ocak ayında katılım bankalarının topladıkları fonlar azalırken, bu bankaların
kullandırdıkları fonlar artmıştır.
Ocak ayında katılım bankalarının cari ve katılma hesaplarında gerileme olmuştur.
Katılım bankalarının topladıkları fonlar bir önceki aya göre yüzde 3,3 oranında azalarak 8,2
milyar YTL’ye gerilemiştir. Aynı dönemde katılım bankaların kullandırdıkları fonlar ise
yüzde 1 oranında artarak 6,5 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Böylece katılım
bankalarının kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara oranı artarak yüzde 75,7’den
yüzde 79,1’e yükselmiştir. Katılım bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının kullandırılan
fonlara oranı Ocak ayında azalarak yüzde 2’den yüzde 1,8’e gerilemiştir.
Tablo 22. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
2002-12
2003-12
2004-12
2005-10
11
12
(Milyon YTL)
2006-1
799
956
1.547
1.659
1.891
2.200
1.809
1.735
2.542
4.255
6.047
6.062
6.451
6.514
374
511
744
718
718
743
757
Sabit Kıymetler (Net)
495
719
568
204
216
216
212
Tahsili Gecikmiş
259
232
91
106
105
127
115
575
872
1.327
1.661
1.630
1.832
1.748
Katılma Hesapları
2.532
3.164
4.707
6.100
6.348
6.686
6.487
Toplanan Fonlar
3.107
4.036
6.034
7.761
7.978
8.518
8.235
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Pozisyon
-20
-65
21
63
77
51
77
Net Genel Pozisyon
-20
-65
1
11
6
39
51
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan Fonlar
Finansal Kiralama
Alacakları
Alacaklar (Net)
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Şubat 2006
PORTFÖY TERCİHLERİ
Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde en büyük artışlar YP mevduat ve
hisse senedi portföyünde gerçekleşmiştir.
2006 Ocak ayında yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları, vadesiz YTL mevduatlardaki
azalmanın etkisiyle, bir önceki aya göre yüzde 1,1 oranında gerilerken; yurtiçi yerleşiklerin
YP mevduatları yüzde 2,8 oranında artmıştır. Aynı dönemde yurtiçi yerleşiklerin hisse
senedi portföyü borsa endeksinde görülen artışın da etkisiyle yüzde 10,2 oranında
yükselmiştir. Ocak ayında repo ve yatırım fonu da yurtiçi yerleşiklerin portföyü içinde artış
gösteren diğer yatırım araçları olmuştur.
Tablo 23. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
Yurtiçi
Yer.
DTH
68.932
76.074
73.526
71.198
72.320
73.943
73.520
71.599
73.166
75.524
76.830
75.010
74.269
76.440
78.550
Yurtiçi
Yer. YTL
Mevd.
75.677
103.240
100.407
102.890
106.943
111.426
115.641
116.782
123.009
128.175
129.861
132.712
136.291
145.191
143.601
Repo
3.079
1.651
1.774
1.627
1.702
1.561
1.728
1.688
1.579
1.487
1.498
1.440
1.631
1.486
1.762
YTL
DİBS
(1)
44.841
56.624
58.107
59.153
59.137
58.359
57.198
57.671
55.781
54.102
54.806
54.218
52.303
53.504
52.877
YP
DİBS
(1)
2.285
2.578
2.589
2.689
2.825
2.910
2.825
2.462
2.279
2.349
1.851
1.757
1.704
1.767
1.720
Euro
bond
(1)
4.347
5.503
5.802
5.481
5.718
5.924
5.964
5.840
5.808
5.836
5.659
5.561
5.515
5.344
5.289
Yat.
Fonu
17.299
24.573
26.048
26.214
26.587
27.751
28.246
28.028
28.685
28.874
28.508
28.915
29.823
29.342
29.889
Katılım
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
4.036
6.034
5.981
5.985
6.234
6.685
6.859
6.981
7.199
7.377
7.577
7.761
7.978
8.518
8.235
Hisse
senedi
(2)
11.433
16.962
17.640
17.761
16.120
14.946
15.275
16.900
17.451
17.284
18.464
17.913
20.413
22.862
25.193
Toplam
231.929
293.239
291.874
292.998
297.586
303.505
307.256
307.951
314.957
321.008
325.054
325.287
329.927
344.454
347.116
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2003 Aralık
2004 Aralık
2005 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2006 Ocak
Yurtiçi
Yer.
DTH
29,7
25,9
25,2
24,3
24,3
24,4
23,9
23,3
23,2
23,5
23,6
23,1
22,5
22,2
22,6
Yurtiçi
Yer. YTL
Mevd.
32,6
35,2
34,4
35,1
35,9
36,7
37,6
37,9
39,1
39,9
40,0
40,8
41,3
42,2
41,4
Repo
1,3
0,6
0,6
0,6
0,6
0,5
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
0,4
0,5
0,4
0,5
YTL
DİBS
(1)
19,3
19,3
19,9
20,2
19,9
19,2
18,6
18,7
17,7
16,9
16,9
16,7
15,9
15,5
15,2
YP
DİBS
(1)
1,0
0,9
0,9
0,9
0,9
1,0
0,9
0,8
0,7
0,7
0,6
0,5
0,5
0,5
0,5
Euro
bond
(1)
1,9
1,9
2,0
1,9
1,9
2,0
1,9
1,9
1,8
1,8
1,7
1,7
1,7
1,6
1,5
Yat.
Fonu
7,5
8,4
8,9
8,9
8,9
9,1
9,2
9,1
9,1
9,0
8,8
8,9
9,0
8,5
8,6
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
1,7
2,1
2,0
2,0
2,1
2,2
2,2
2,3
2,3
2,3
2,3
2,4
2,4
2,5
2,4
Hisse
senedi
(2)
4,9
5,8
6,0
6,1
5,4
4,9
5,0
5,5
5,5
5,4
5,7
5,5
6,2
6,6
7,3
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
2006 yılı Ocak ayı itibariyle yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük pay,
yüzde 41,4 ile YTL mevduatlara aittir. Aynı tarih itibariyle, YP mevduatlar yüzde 22,6, YTL
DİBS yüzde 15,2, yatırım fonu yüzde 8,6 ve hisse senedi yüzde 7,3 ile yurtiçi yerleşiklerin
yatırım araçları içinde önemli paya sahip diğer yatırım araçlarıdır.
Grafik 21. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
160000
140000
120000
Milyon YTL
100000
80000
60000
40000
20000
YTL Mevduat
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
12
20
06
-1
11
9
10
7
Yatırım Fonu
8
6
4
5
3
2
12
20
05
-1
11
10
8
9
7
6
4
5
3
2
20
03
-12
20
04
-1
0
Hisse Senedi
70.000
60.000
50.000
40.000
30.000
20.000
10.000
0
Milyon Dolar
7.000
6.000
5.000
4.000
3.000
2.000
1.000
0
2 00
3
200-12
4 -1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
1
20 0 2
5 -1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
20 0 12
6 -1
Milyon YTL
Grafik 22. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Milyon YTL)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Milyon YTL)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Milyon Dolar)
Ocak ayında yabancı yatırımcıların ülkemize yönelik portföy yatırım stoku, temel
olarak hisse senedi portföyündeki artışın etkisiyle, bir önceki aya göre 8,2 milyar dolar
artarak 65,2 milyar dolara yükselmiştir.
Ocak ayında ülkemizde bulunan yabancı yatırımcıların portföy yatırım stoku, bir
önceki aya göre 8,2 milyar dolar artarak 65,2 milyar dolara yükselmiştir. Bu artışta,
yabancı yatırımcıların hisse senedi portföyünün 6,3 milyar dolar artarak 40,1 milyar dolara
ulaşması etkili olmuştur. Ocak ayında yabancı yatırımcıların DİBS portföyü de 20,4 milyar
dolardan 21,1 milyar dolara yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Tablo 24. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2003 Aralık
8.691
3.895
1.293
3.024
15.872
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.407
2005 Ocak
17.559
13.937
1.122
3.347
36.171
Şubat
19.025
16.095
1.074
3.556
39.841
Mart
16.138
14.918
1.122
3.249
35.427
Nisan
15.916
14.957
1.006
3.387
35.266
Mayıs
16.404
15.676
984
3.418
36.498
Haziran
19.402
16.923
821
3.628
40.774
Temmuz
22.281
17.830
891
3.569
44.571
Ağustos
22.473
16.700
870
3.983
44.026
Eylül
25.169
18.051
704
3.589
47.513
Ekim
24.416
18.154
588
4.087
47.245
Kasım
30.505
18.662
702
3.688
53.557
Aralık
33.812
20.370
634
3.434
56.964
2006 Ocak
40.080
21.084
655
3.378
65.197
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
2003 Aralık
54,8
24,5
8,1
19,1
2004 Aralık
47,5
38,8
3,5
11,4
100,0
100,0
2005 Ocak
48,5
38,5
3,1
9,3
100,0
Şubat
47,8
40,4
2,7
8,9
100,0
Mart
45,6
42,1
3,2
9,2
100,0
Nisan
45,1
42,4
2,9
9,6
100,0
Mayıs
44,9
43,0
2,7
9,4
100,0
Haziran
47,6
41,5
2,0
8,9
100,0
Temmuz
50,0
40,0
2,0
8,0
100,0
Ağustos
51,0
37,9
2,0
9,0
100,0
Eylül
53,0
38,0
1,5
7,6
100,0
Ekim
51,7
38,4
1,2
8,7
100,0
Kasım
57,0
34,8
1,3
6,9
100,0
Aralık
59,4
35,8
1,1
6,0
100,0
2006 Ocak
61,5
32,3
1,0
5,2
100,0
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 25. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2003
2004
Aralık
Aralık
2005
Haz.
Tem.
Ağus.
Eylül
2006
Ekim
Kas.
Aralık
Ocak
Faiz
Oranları
3 Ay Vadeli
Dolar Libor
Faiz Oranı
3 Ay Vadeli
Euro Libor
Faiz Oranı
Eurobond
Spread (1)
(bps)
1,15
2,56
3,52
3,70
3,87
4,07
4,26
4,42
4,54
4,68
2,12
2,17
2,11
2,13
2,13
2,17
2,27
2,48
2,49
2,55
Türkiye
306
217
203
158
184
120
140
143
137
131
Arjantin
6.978
4.873
6.489
6.542
6.684
6.780
5.921
6.018
6.129
7.047
Brezilya
371
270
270
244
259
182
208
205
166
96
Rusya
140
110
93
62
88
55
46
44
43
60
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
31 Ocak 2006 tarihinde FED, 2004 yılı Haziran ayından bu yana faiz oranlarını 14.
kez çeyrek puan artırarak yüzde 4,5 seviyesine yükseltmiştir.
31 Ocak tarihindeki toplantısında FED, faiz artırımlarına devam ederek kısa vadeli
faiz oranlarını yüzde 4,25’ten yüzde 4,5’e yükseltmiştir. 2005 yılı Aralık ayında faiz
oranlarını çeyrek puan artırarak yüzde 2,25’e yükselten Avrupa Merkez Bankası (ECB) ise
Ocak ayındaki toplantısında faiz oranlarını değiştirmemiştir. Toplantı sonrasında yapılan
açıklamada, uzun vadede fiyat istikrarını sağlamak için gerektiğinde faiz artırımı
yapılabileceği belirtilmiştir.
2005 yılı sonunda 1,18 seviyesinde olan euro/dolar paritesi, 2006 yılı Ocak ayı
sonunda 1,21’e yükselmiştir.
Ocak ayında euro/dolar paritesi, FED faiz artırımlarının sonuna yaklaşıldığına ilişkin
beklentilerin de etkisiyle, bir önceki aya göre yükselmiştir. 2005 yılı sonunda 1,18
seviyesinde olan euro/dolar paritesi, 2006 yılı Ocak ayı sonunda 1,21’e yükselmiştir.
Ocak ayında gelişmekte olan ülkelerin eurobond spreadlerinde genel olarak gerileme
görülmüştür. Türkiye’nin eurobond spreadi de, bu dönemde S&P’nin Türkiye’nin
görünümünü pozitife çevirmesi ve FED’in faiz artırımlarına ara verebileceğine yönelik
beklentilerin etkisiyle gerileyerek 137 puandan 131 puana düşmüştür.
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Şubat 2006
Grafik 23. Gelişmekte Olan Ülkelerin Eurobond Spreadlerinin Gelişimi
1100
900
700
500
300
Brezilya
Türkiye
Rusya
9
11
12
8
7
6
5
3
2
20 12
05
-1
-300
9
10
11
8
7
6
5
4
3
20
04
-1
-100
2
100
G. Kore
Kaynak: Reuters
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
21 Ocak 2006 tarihli Resmi Gazetede yatırım ortaklıkları ile yatırım fonlarına ilişkin
esaslar tebliğlerinde değişiklik yapan tebliğler yayımlanmıştır. Değişikliklerle yatırım
ortaklıklarının ve yatırım fonlarının portföylerine riskten korunma ve/veya yatırım
amacıyla döviz, kıymetli madenler, faiz, finansal göstergeler ve sermaye piyasası
araçları üzerinden düzenlenmiş opsiyon sözleşmeleri, forward, finansal vadeli işlemler
ve vadeli işlemlere dayalı opsiyon sözleşmelerini dahil edebileceklerine ilişkin hükümler
eklenmiştir. Vadeli işlem sözleşmeleri nedeniyle maruz kalınan açık pozisyon tutarı
yatırım ortaklıklarında net aktif değerini, yatırım fonlarında ise fon toplam değerini
aşamayacaktır.
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2006/02.pdf