BİTKİ TANIMA III FAM: CONVOLVULACEAE • • • • • • • • Dik sarılıcı otsu veya çalılardır. 1000 kadar türü vardır. Yapraklar sarmal dizilişlidir. Basit veya ender olarak tüysüdür. Taç yapraklar birleşmiş hunu biçimlidir. Meyve kapsül veya üzümsüdür. İki cins bahçe çiçeği olarak değer taşır; Convolvulus ve ipomea GENUS: Convolvulus (gündüz güzeli, gündüz sefası) • Küçük çalı veya tabanı odunsu çok yıllıktır. • Tırmanıcı veya dik duran gövdeleri vardır. • Daha çok akdeniz bölgesinde yayılış gösteren 250 kadar türü bulunur. • Çiçekler teker teker bulunur veya çiçek durumu oluşturur. • Yapraklar saplı veya sapsızdır. • Türkiye’de doğal olarak 32 türü yetişir. • Geniş boşlukların doldurulmasında kullanılır. • Kesme çiçekçiliğe uygun değildir. • Güneşli yerleri sever. • Kireçli ve kumlu bahçe toprağında yetişir. • Haziran başından temmuz hatta eylül sonuna kadar çiçekli kalabilir. Convolvulus tricolor • 30-40 cm boylanır. • Çiçekler huni şeklinde uzun saplıdır. • Çiçeklerin Kenarları mavi, içeri doğru beyaz ve ortası sarıdır. • Bitki dallanmış yapıdadır. • Çiçekler akşamları ve yağmurlu havalarda kapanır. • Birçok kültür formu bulunur. Convolvulus cneorum • 30-60 cm boylanır. • Yazdan sonbahara kadar çiçekli kalır. • Çiçekler beyazdır. Convolvulus compactus • Türkiye’de doğal olarak bulunan endemik bir türdür. GENUS: İpomoea (gece sefası) • Çoğunlukla sarılıcı ve tırmanıcı yapıda bitkilerdir. • Genellikle sıcak bölgelerde yetişen 550 ye yakın türü bulunur. • Bina duvarı, sütun, taş duvar, parmaklık ve balkonlara sardırılır. • Hızlı gelişen ve güzel çiçekli ötrü bitkileridir. • Güneşli yerleri sever. • Kireçli, kumlu, killi ve gübreli toprakları sever. • Suyu çok sever günde iki kez sulanmalıdır. • Rüzgarlı yerlerden hoşlanmazlar. • Haziran ekim arası çiçekli kalabilirler. İpomoea coccinea • 4-5 m boylanır, yapraklar kalp şeklindedir. • Uzun saplı çiçek çan şeklindedir. • Çiçekler kırmızı renklidir. İpomoea hederacea • 2-3 m boylanır. • Yapraklar uzun saplıdır. İpomoea purpurea • • • • 3-4 m boylanır. Yapraklar tüylü ve kalp şeklindedir. Çiçekler büyük çan veya huni şeklindedir. Çiçeklerin sapı uzundur ve 2-5 tanesi bi arada bulunur. İpomoea tricolor • 2-3 m boylanır. • Dallanmış gövdelidir. • Çiçeklerin ortası beyaz, kenarları kırmızı ve pembedir. • Yapraklar oval veya kalp şeklindedir. • İpomoea rubra-cacrulea (SYN. tricolor) • 2-4 m boylanır. • Mavi çiçekleri vardır. • Yaz ortasından son bahara kadar çiçekli kalır. FAM: CRUCİFERAE • Dört adet taç yaprak karşılıklı haç görünümündedir. • 6 adet stamenin ikisi kısa ikisi uzundur. • 3000 e yakın tür içerir. • Sebze olarak tüketilen türleri vardır. • Bazı cinsleri ise süs bitkisi olarak kullanılır. Genus: Cheiranthus (şebboylar) • • • • • 12 tür içerir. Cazip görünüşlü ve keskin kokuludur. Güneşli yerleri sever. Hafif killi-kireçli toprakta iyi gelişir. Sonbaharda ekilir ise şubat-mart, ilkbaharda ekilirse temmuz-ağustos ta çiçeklenir. Cheiranthus cheiri (sarı şebboy) • Çalımsı ve boylu olan iki formu vardır olabilir. • Çalımsı olan 25-30 cm, boylu olan ise 7080 cm boylanabilir. • Sarı, altın sarısı, kahverengi, kırmızı ve mor çiçekleri olan kültür formları vardır. Cheiranthus aalionii • • • • • 30-35 cm boylanır. Bodurdur. Parlak turuncu renklidir. Menekşe ile birlikte sıkça kullanılır. Çiçekler güzel kokuludur. Kesme çiçek olarak da kullanılır. Genus: İberis (yenidünya çiçekleri) • • • • Tek iki veya çok yıllık otsu bitkilerdir. Beyaz, gül veya leylak renkli çiçekleri vardır. Yapraklar basit loplu ve etlidir. Toplam 32 tür vardır ve bunların 7 si Türkiye’de yaşar. • Saf parterlerde kullanılır veya soğanlı bitkiler arasına serpiştirilir. • Kesme çiçek olarak ta kullanılabilir. • Güneşli yerleri severler. • Killi, kireçli ve kumlu topraklarda yetişirler. • Sonbahar ekiminde nisanda, ilkbahar ekiminde haziranda çiçeklenir ve 1-2 ay çiçekli kalırlar. İberis amara • 20-30 cm boylanır. • Çiçekler beyaz renkli ve kokuludur. İberis odorata • • • • 15 cm boylanır. Vatanı anadolu ve girittir. Yapraklar dişli ve beyaz tüylüdür. Çiçekler beyaz ve güzel kokuludur. İberis umbellata • Çiçekler kırmızı ve mor renkte kokusuzdur. İberis saxatilis • 8-15 cm boylanır. • Beyaz çiçeklidir. • Yaz ortasına kadar çiçekli kalır. İberis sempervirens • 20-25 cm boylanan beyaz çiçekli bir türdür. Genus: Lobularia • Tek ya da çok yıllık otsu bitkilerdir. • Taş bahçelerinde, saf parterlerde ve parter kenarlarında kullanılabilirler. Lobularia maritima • • • • 1-15 cm boylanır. Uzun ve dar yapraklıdır. Çiçekler beyaz küçük ve çok sayıdadır. Kokusu bal kokusuna benzer. Lobularia saxatile • 23 cm kadar boylanır. • Kirli sarı çiçekleri vardır. • İlkbahar ortasından yaza kadar çiçeklidir. Genus: Matthiola (Bahçe şebboyları) • Tek yada çok yıllık otsu yada çalımsı bitkilerdir. • Çanak yapraklar torba şeklindedir. • Taç yapraklar pembe, menekşe, beyazımsı sarıdır. • Türkiyede 8 türü yaşar. • Çoğunluğunun yaprak ve gövdesi tüylüdür. • Güneşli yerleri severler. • Besince zengin ve iyi gübrelenmiş toprakları sever. • Kokulu çiçekleri saksı bitkisi olarak ta kullanılır. • Çiçeklenme durumu ekim tarihine göre değişir ( kış sonu, ilkbahar ve yaz). Matthiola incana (katmerli şebboy) • 80 cm boylanabilir. • Kültür formları daha bodurdur. • Yapraklar tam mızrak şekillidir ve beyaz gri tüylerle kaplıdır. • Çiçekler mor-kırmızı renkli ve kokuludur. • Kültür formlarında çok çeşitli renklerde çiçek bulunur. • Şubat sonundan kasım sonuna kadar çiçek açarlar. Genus: Malcolmia (Yaz şebboyları) • Tek yıllık otsu bitkilerdir. • Çanak yapraklar çanak şeklinde veya değildir. • Taç yapraklar kırmızımsı, soluk leylak renklidir. • Türkiye’de 6 türü bulunur. • Güneşli yerde gübreli toprakta yetişir. • Nisan temmuz arası çiçekli kalır. Malcolmia maritima • Bahçe çiçekçiliğinde kullanılan tek türüdür. • 20-30 cm boylanır. • Yapraklar uzundur ve uca doğru genişler. • Çiçekler kokuludur. • Çiçek rengi pembemsi kırmızı ortası yeşilimsi renklidir. FAM: DİSPACACEAE (Tarakotugiller) • • • • Bir, iki veya çok yıllık otsu bitkilerdir. 11 cinse dahil 160 tür içerir. Çiçekler küçüktür. Çiçekçilikte kullanılan tek tür bulunur. GENUS: Scabiosa (dul çiçekleri) • • • • Bir, iki veya çok yıllık otsu bitkilerdir. Yaprak ve sürgünler tüylüdür. Çiçek başçıklar halinde ve uzun saplıdır. Leylak, pembe ve mavimsi leylak çiçekleri bulunur. • Güneşli ve yarı gölge yerleri severler. • İyi gübrelenmiş kireçli toprakları severler. • Temmuz ortasından ağustos ortasına kadar çiçekli kalır. Scabiosa atropurpurea • 60-90 cm boylanır. • Hafif tüylü kadifemsi erguvan kırmızımsı renkte çiçekleri vardır. • Geniş ve saf parterlerde kullanılmaz çünkü donuk ve solgun görünüm arz ederler. • Diğer çiçeklerin arasında ve kesme çiçek olarak kullanılırlar. • Farklı kültür formları bulunur.