mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
NİSAN 2008
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
İÇİNDEKİLER
ÖZET......................................................................................................... 3
I.
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................. 5
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler ...5
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................7
c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................8
II.
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER................................ 10
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ........................................... 15
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları .......................................15
İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................17
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................20
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................21
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası...........21
Altın Borsası .........................................................................................22
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................22
IV. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER....................................... 24
a.
b.
c.
d.
V.
Mevduatlar ...........................................................................................24
Krediler ................................................................................................25
Menkul Kıymetler.................................................................................28
Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................29
KATILIM BANKALARI ..................................................................... 30
VI. PORTFÖY TERCİHLERİ ................................................................... 31
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ................................ 33
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, cavdaroglu@dpt.gov.tr,
bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................ 5
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................ 6
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ................................................................ 7
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler .............................................................................. 7
5. TCMB Döviz Alımları-Satımları ..................................................................................... 9
6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri .............................................................................. 10
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı.................................................................................... 12
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı.................................................................................. 12
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı..................................................................... 13
10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku .............................................................................. 14
11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler................................................................... 15
12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 16
13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 17
14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 18
15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ........ 19
16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 20
17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası .................................... 21
18. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 23
19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 24
20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 26
21. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 26
22. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 29
23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 30
24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ...................................................... 31
25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku ............................................................... 32
26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 33
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ...................................... 5
2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) ........................ 8
3. Para Çarpanı ............................................................................................................. 8
4. Borçlanma / İtfa Rasyosu ......................................................................................... 11
5. Faiz Oranlarında Gelişmeler ...................................................................................... 11
6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı............................................................................ 13
7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)........................................... 14
8. İMKB 100 Bileşik Endeksi ......................................................................................... 18
9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı................................................... 22
10. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................. 24
11. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 25
12. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar ....................................................... 27
13. TGA/Krediler ......................................................................................................... 27
14. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi.................................. 28
15. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 28
16. Gelişmekte Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi (02.05.2006=100) .................. 34
17. Euro/Dolar Paritesi................................................................................................. 34
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Mart ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 0,3 milyar dolar azalarak 31,8
milyar dolara gerilemiştir.
•
Net İç Varlıklar 3,1 milyar YTL azalarak 11,5 milyar YTL’ye gerilemiştir.
•
Merkez Bankası Parası büyüklüğü 0,9 milyar YTL azalarak 51,6 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
•
Mart ve Nisan aylarında yapılan Para Politikası Kurulu toplantılarında Merkez
Bankası politika faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
•
Para arzları reel olarak artış göstermiştir.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2008 yılı Mart ayında
0,9 puan artarak yüzde 17,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Mart ayında Hazinenin iç borç stoku 4,5 milyar YTL artarak 266,5 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı bir önceki aya göre 2 puan azalarak 72,4 puana
gerilemiştir.
•
Mart ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 4,8 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Ortalama vade 508,9 gün olmuştur.
•
302 adet yatırım fonu toplam 26,6 milyar YTL değerinde bir net aktif değerine
sahip bulunmaktadır. Yatırım fonlarında ortalama vade 64,7 gündür.
•
Mart ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 12,9,
yıllık bazda yüzde 10,6 oranında değer kaybetmiştir. Dolar bazında yıllık kayıp
yüzde 5,6 oranında gerçekleşmiştir.
•
Mart ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi Şubat ayına
göre yüzde 9,2 oranında gerilemiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma değeri 12,35, yıllık standart sapma
değeri 32,79 seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Mart ayı sonunda bir önceki ay
sonuna göre yüzde 12,4 oranında gerileyerek 82,5 milyar YTL’ye inmiştir. İMKB
kotasyonundaki hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 71,1 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
•
Sermaye piyasalarının gelişmişlik göstergesi olarak kullanılan piyasa
kapitalizasyonunun milli gelire oranı, 2007 yıl sonu itibarıyla yüzde 39,2 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
•
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 319, borsa yatırım fonu sayısı 8
seviyesinde bulunmaktadır.
DPT-YPKDGM
3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 6,3
oranında gerileyerek 1.459 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Mart ayında
piyasada gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 110 baz puan artarak yüzde 18,35
oranına yükselmiştir.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Mart ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 3,4 oranında artışla 10,6 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 17 baz puan
gerileyerek yüzde 15,39 olmuştur.
•
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi 2,2 milyar YTL seviyesini,
piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı yüzde 14,91 seviyesini korumuştur.
•
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 1,2 oranında
gerileyerek 109 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 1021
olurken, işlem gören pay senedi sayısı 118 olmuştur.
•
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 52,8 oranında gerileyerek 15,8 ton seviyesine
inmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 2,9 oranında artarak 959 dolar/ons
olmuştur.
•
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Mart ayında bir önceki aya göre
yüzde 1,4 oranında artarak 19,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarının
yüzde 30,5 oranında artarak 377.980 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
•
Bankacılık sektörü mevduatları, Mart ayında yüzde 4,5 oranında artarak 341,6
milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde bankacılık sektörü tarafından
kullandırılan krediler yüzde 3,3 oranında artarak 244,9 milyar YTL düzeyine
ulaşmıştır.
•
Mart ayında kredilerin mevduatlara oranı yüzde 68,6’ya gerilemiştir.
•
Mart ayında mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere
oranı gerilerken, tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı bir
önceki aya göre yükselmiştir.
•
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü Mart ayında yüzde 4 oranında
artarken, menkul kıymet portföyünün mevduatlara oranı yüzde 46,3’e gerilemiştir.
•
2008 yılı başından beri azalma eğiliminde olan bankacılık sektörünün döviz açık
pozisyonu, Mart ayında da gerilemeye devam etmiştir.
•
Mart ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 6,2, kullandırılan
fonlar yüzde 5,1 oranında artmıştır.
•
Mart ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük artış YTL mevduatlarda
gerçekleşmiştir.
•
Mart ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri 11,6 milyar dolar
azalarak 82,8 milyar dolara gerilemiştir.
•
Mart ayında FED kısa vadeli faiz oranlarını 75 baz puan düşürürken, Avrupa Merkez
Bankası ve Japon Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik
yapmamıştır.
•
Euro/dolar
DPT-YPKDGM
paritesi
Mart
ayında
4
euro
lehine
gelişim
göstermiştir.
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
a.
Nisan 2008
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler
Mart ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 0,3 milyar dolar azalarak 31,8
milyar dolara gerilemiştir.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
(Milyar Dolar)
3
2
12
2008
-1
10
11
8
9
6
7
4
Net Rezervler (Sol Eksen)
5
3
2
2007
-1
11
12
9
10
7
8
5
6
3
4
2
2006
-1
70 60 50 40 30 20 10 0
36
32
28
24
20
16
12
8
4
0
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
2008 yılı Mart ayında, Net Dış Varlıklar 0,7 milyar dolar, İç Döviz Yükümlülükleri ise
0,4 milyar dolar azalmıştır. Varlık ve yükümlülük kalemlerinde görülen bu gelişme
neticesinde Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 0,3 milyar dolar azalarak 31,8 milyar
dolara inmiştir. Bu dönemde piyasadan düzenli ihaleler yoluyla 0,9 milyar dolarlık döviz
alımı gerçekleştirilirken, Mart ayında Merkez Bankası Net Rezervleri kısmi oranda
gerilemiştir.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
(Milyon Dolar)
2005
Aralık
15.499,1
36.843,1
49.371,8
15.576,4
3.047,6
21.344,0
10.331,0
8.735,2
11.013,0
2006
Aralık
20.541,9
47.510,0
59.717,6
15.837,9
3.630,3
26.968,0
13.226,8
12.516,3
13.741,3
2007
Aralık
32.905,1
58.602,0
70.527,3
15.814,2
3.888,9
25.696,9
10.429,7
8.838,3
15.267,2
Ocak
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
31.992,7
- Net Dış Varlıklar
59.272,7
Net Rezervler
70.656,4
KMDTH ve SDMH(-)
15.852,0
Diğer
4.468,3
- İç Döv. Yük.
27.280,0
Döv. Olarak T.Mev.
11.809,0
Hazine Mevduatı
10.047,7
Bankaların Döviz Mev.
15.471,0
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
2008
Şubat
32.159,0
62.346,1
74.207,0
16.215,9
4.355,0
30.187,1
12.732,7
10.963,5
17.454,4
Mart
31.812,8
61.610,5
74.049,8
16.807,4
4.368,1
29.797,7
13.600,5
11.049,7
16.197,3
Net İç Varlıklar 3,1 milyar YTL azalarak 11,5 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Mart ayında Merkez Bankası Net İç Varlıkları 3,1 milyar YTL azalmıştır. Bu
dönemde, Net İç Varlıkları oluşturan kalemlerden Toplam İç Krediler 3,3 milyar YTL
DPT-YPKDGM
5
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
azalırken, Diğer İç Varlıklar 0,2 milyar YTL artmıştır. Toplam İç Kredilerdeki düşüş,
Değerleme Hesabının 3,4 milyar YTL azalmasından kaynaklanmıştır.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
Ocak
2008
Şubat
54.691,3
53.534,6
52.503,1
29.027,8
67.136,3
38.108,5
12.887,8
38.525,3
68.611,2
30.085,9
16.166,0
38.122,5
70.629,3
32.506,9
15.412,1
37.841,5
73.362,7
35.521,2
14.661,6
40.017,32
77.499,91
37.482,59
11.538,65
19.421,2
18.774,8
18.811,9
0,0
-37,0
645,6
0,0
0,8
0,0
-6.533,4
21.829,1
16.759,1
16.789,1
0,0
-29,9
5.069,6
0,0
0,4
0,0
-5.663,1
20.249,8
16.836,1
16.859,2
0,0
-23,1
3.413,3
0,0
0,5
0,0
-4.837,8
19.738,8
16.889,4
16.919,9
0,0
-30,5
2.848,8
0,0
0,6
0,0
-5.077,2
16.416,25
16.952,23
16.986,51
0
-34,277
-536,61
0
0,623
0
-4.877,60
REZERV PARA
32.696,4
41.398,5
44.850,3
46.121,0
Emisyon
19.612,0
26.815,2
27.943,8
26.816,8
Bankalar Zor. Karş.
0,0
0,0
0,0
0,0
Bankalar Serbest Mevduat
12.898,9
14.419,9
16.747,8
19.070,6
Diğer
185,5
163,4
158,7
233,6
PARASAL TABAN
37.679,4
40.300,1
49.219,0
52.084,9
APİ’den Borçlar
4.983,0
-1.098,4
4.368,7
5.963,9
MERKEZ BANKASI PARASI
38.547,7
41.915,6
54.691,3
53.534,6
Kamu Mevduatı
868,3
1.615,5
5.472,3
1.449,7
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir
41.584,5
26.657,8
0,0
14.522,6
404,2
44.655,7
3.071,2
52.503,1
7.847,4
43.729,48
28.317,59
0
15.262,99
148,901
47.466,78
3.737,30
51.555,97
4.089,20
Net Döviz Pozisyonu+Net İç
Varlıklar = MBP
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
Net İç Varlıklar (I+II)
ITop.
İç
Kred.
(1+2+3+4+5)
1- Hazinenin Borçları
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
3- IMF Acil Yardımı
4 - Bankalara Açılan Krd.
5- TMSF'na Kullan. Krd.
II- Diğer
2005
Aralık
2006
Aralık
2007
Aralık
38.547,7
41.915,6
20.815,3
49.480,2
28.664,9
17.732,4
21.440,2
19.429,1
19.470,0
0,0
-40,9
2.009,6
0,0
1,4
0,0
-3.707,8
Mart
51.555,97
Merkez Bankası Parası büyüklüğü 0,9 milyar YTL azalarak 51,6 milyar YTL’ye
gerilemiştir.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Mart ayında Merkez Bankası Parasının
0,9 milyar YTL azalarak 51,6 milyar YTL’ye gerilediği görülmektedir. Bankalar Mevduatının
0,7 milyar YTL ve Emisyonun 1,7 milyar YTL artmasıyla, Rezerv Para bu dönemde 2,1
milyar YTL artarak 43,7 milyar YTL olmuştur. Mart ayında, APİ’den Borçlar 0,7 milyar YTL
artarak 3,7 milyar YTL’ye çıkarken, Kamu Mevduatı 3,8 milyar YTL gerileyerek 4,1 milyar
YTL’ye inmiştir.
Mart ve Nisan aylarında yapılan Para Politikası Kurulu toplantılarında Merkez Bankası
politika faiz oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
Kurul, 2008 yılı Mart ve Nisan toplantılarında, artan gıda ve enerji fiyatları ile küresel
belirsizliklere
vurgu
yaparak
enflasyon
üzerinde
yukarı
yönlü
risklerin
arttığı
değerlendirmesinde bulunmuştur. Ayrıca, uluslararası kredi piyasalarındaki gelişmelerin iç
talebi yavaşlatmaya devam ettiği ancak buna karşılık dış talepte olumsuz bir gelişme
olmadığını ifade etmektedir. Kurul, Nisan ayı toplantısında önümüzdeki dönemde olumsuz
DPT-YPKDGM
6
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
haberlere olumlu haberlere göre daha duyarlı tepki verebileceği ve faiz oranlarında artışa
gidebileceğini vurgulamıştır.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde)
PPK Toplantı Tarihleri
Faiz Kararı
Faiz Oranı(1)
16 Ocak 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
15 Şubat 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
15 Mart 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
18 Nisan 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
14 Mayıs 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
14 Haziran 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
12 Temmuz 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
14 Ağustos 2007
Değişiklik yapılmadı
17,50
-0,25
17,25
13 Eylül 2007
16 Ekim 2007
-0,50
16,75
14 Kasım 2007
-0,50
16,25
13 Aralık 2007
-0,50
15,75
17 Ocak 2008
-0,25
15,50
14 Şubat 2008
-0,25
15,25
19 Mart 2008
Değişiklik yapılmadı
15,25
17 Nisan 2008
Değişiklik yapılmadı
15,25
(1) Merkez Bankası gecelik borçlanma faiz oranı
Kaynak: TCMB
b.
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
Para arzları reel olarak artış göstermiştir.
2007 yılı başında açıklanmaya başlanan yeni para arzı tanımları dikkate alındığında;
Mart ayında M1 para arzı bir önceki aya göre yüzde 5,7 oranında artarak 77,7 milyar
YTL’ye, M2 para arzı yüzde 4,6 oranında artarak 368,1 milyar YTL’ye ve M3 para arzı
yüzde 4,8 oranında artarak 394,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Bu dönemde TÜFE’nin yüzde
1 oranında arttığı göz önüne alındığında, para arzları reel olarak artmıştır.
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
DOLAŞIMDAKİ PARA
TL VADESİZ MEVDUAT
YP VADESİZ MEVDUAT
M1
TL VADELİ MEVDUAT
YP VADELİ MEVDUAT
M2
REPO
PARA PİYASASI FON.
M3
TÜFE
Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK
DPT-YPKDGM
2006
Aralık
2007
Aralık
Ocak
2008
Şubat
24.590
23.967
23.605
72.163
141.745
83.574
297.481
3.539
18.816
26.073
29.428
22.175
77.675
178.863
88.490
345.028
4.293
20.756
25.155
26.004
21.321
72.480
185.185
90.229
347.895
4.735
21.080
24.773
28.317
20.421
73.512
187.130
91.255
351.896
4.106
20.697
26.581
29.251
21.896
77.728
194.077
96.328
368.134
4.369
22.106
7,3
3,3
7,2
5,7
3,7
5,6
4,6
6,4
6,8
319.836
138,2
370.078
145,8
373.710
146,9
376.698
148,8
394.609
150,3
4,8
1,0
7
% Değişme
Mart Mart/Şubat
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı
Endeks)
130
125
120
115
110
105
100
95
M3
3
2
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
M2
20 12
08
-1
M1
20 12
07
-1
11
9
10
8
7
6
5
4
3
2
20
05
20 12
06
-1
90
Kaynak: TCMB, TÜİK
Para çarpanının Mart ayındaki seyri incelendiğinde; rezerv paranın bir önceki aya
göre yüzde 5,2 oranında artmasına karşın, M2 para arzının yüzde 4,6 oranında artış
göstermesi sonucunda M2/RP para çarpanının 8,4 puan seviyesine indiği görülmektedir.
Grafik 3. Para Çarpanı
M2/RP
10
9
8
7
3
2
12
2008
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
2007
-
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
2006
-
2005
-
12
6
Kaynak: TCMB günlük vaziyet, TCMB Haftalık Bülten
c.
Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları
Merkez Bankası 10 Mart 2008 tarihli duyurusuyla günlük döviz alım ihalelerinde
alımı yapılacak tutarı 15 milyon ABD doları ihale ve 30 milyon ABD doları opsiyon olmak
üzere en fazla 45 milyon ABD dolarına düşürmüştür. Bu çerçevede Mart ayında yapılan 21
adet ihalede, 390 milyon doları ihale, 494 milyon doları opsiyon olmak üzere toplam 884
milyon dolar tutarında döviz alımı yapılmıştır.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları
(Milyon Dolar)
Döviz Alım-Satım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
64,9
65,7
55,3
52,5
50,4
53,0
78,7
77,9
52,9
79,7
100,5
91,6
92,7
92,0
64,5
Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%)
Satım
Miktarı
46,4
582
46,8
585
53,1
645
59,9
628
64,0
710
68,3
760
59,6
986
66,8
1.145
61,1
614
72,3
1.095
61,2
1.229
59,6
928
63,3
1.233
70,2
1.174
65,3
884
2007 – Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2008-Ocak
Şubat
Mart
Kaynak: TCMB
Not: Pozitif değerler alımları, negatif değerler satımları göstermektedir.
DPT-YPKDGM
9
Doğrudan
Döviz Müda.
TOPLAM
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
582
585
645
628
710
760
986
1.145
614
1.095
1.229
928
1.233
1.174
884
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Nisan 2008
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, 2008 yılı Mart ayında
0,9 puan artarak yüzde 17,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Reel Faiz
(Mil.
Beklentisi
(Gün)
Oranı
(Yüzde)
YTL)
YTL)
(Yüzde)
(3)
2005-Aralık
890
12.428
13.516
91,9
14,1
5,8
7,8
2006-Aralık
550
4.514
5.607
80,5
22,5
7,1
14,4
2007-Ocak
495
13.372
16.189
82,6
20,3
6,8
12,7
Şubat
645
8.343
5.895
141,5
18,9
6,8
11,4
Mart
1.140
10.774
11.504
93,7
20,1
6,8
12,5
Nisan
720
6.901
6.799
101,5
18,9
6,6
11,4
Mayıs
1.781
9.615
12.149
79,1
19,9
6,6
12,6
11,7
Haziran
958
11.303
13.496
83,8
19,0
6,6
Temmuz
392
12.691
14.039
90,4
17,6
6,4
10,5
Ağustos
836
2.757
5.192
53,1
18,9
6,4
11,8
Eylül
856
11.850
15.001
79,0
18,7
6,3
11,7
Ekim
854
6.307
7.571
83,3
16,5
6,0
9,9
Kasım
637
3.938
3.573
110,2
16,2
6,0
9,6
Aralık
719
5.616
7.551
74,4
16,6
6,1
9,8
2008-Ocak
546
5.721
6.054
94,5
16,4
6,0
9,8
Şubat
606
5.146
4.609
111,7
16,6
6,0
10,0
Mart
587
4.365
5.415
80,6
17,5
6,3
10,5
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
Mart ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir önceki
aya göre 0,9 puan artarak, yüzde 17,5 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde
ihalelerde oluşan ortalama vade 587 gün olmuştur. Mart ayında piyasaya YTL bazında 5,4
milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 4,4 milyar YTL borçlanmasıyla,
borçlanma/itfa rasyosu yüzde 80,6 olarak gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu
18.000
140
14.000
120
12.000
100
10.000
80
8.000
60
6.000
Yüzde
Milyon YTL
16.000
40
4.000
20
2.000
0
0
2006- 200712
1
2
3
4
5
İTFA
6
7
8
9
BORÇLANMA
10
11
12
20081
2
BORÇLANMA/İTFA
Mart ayında Merkez Bankası beklenti anketinde yer alan 12 aylık TÜFE beklentisi
kullanılarak hesaplanan gelecek döneme yönelik reel faiz oranı, bir önceki aya göre 0,5
puan yükselerek, yüzde 10,5 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Grafik 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
25
20
15
10
5
ihale DIBS
interbank
01
01
'2 12
00
81
11
10
09
08
07
04
06
03
02
20 12
07
-0
1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
05
'2 12
00
61
0
TÜFE Beklentisi
Mart ayında Hazinenin iç borç stoku 4,5 milyar YTL artarak 266,5 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Mart ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre yüzde 1,7 oranında artarak
266,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Söz konusu artış nakit iç borç stokundaki yükselmeden
kaynaklanırken nakit dışı borç stokunda önemli bir değişim yaşanmamıştır.
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye Kalan
Süre (Ay)
255.310
220.582
214.448
6.134
34.728
100,0
86,4
84,0
2,4
13,6
25,7
25,7
26,4
1,3
25,7
262.019
227.341
222.554
4.787
34.678
100,0
86,8
84,9
1,8
13,2
24,4
24,5
24,9
2,4
23,7
266.477
231.653
228.306
3.347
34.824
100,0
86,9
85,7
1,3
13,1
23,4
23,5
23,8
3,7
22,6
2007 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2008 Şubat
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2008 Mart
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2008 yılı Mart ayında YTL cinsi sabit faizli tahvil ve bonoların Hazine iç borç stokuna
oranı, 2007 yılı Aralık ayındaki yüzde 45,8’lik seviyesinden yüzde 47,2’ye yükselirken; YTL
cinsi değişken faizli kağıtların oranı aynı dönemde yüzde 43,9’dan yüzde 42,3’e gerilerken,
döviz cinsi ve endeksli kağıtların oranı ise yüzde 10,2’den yüzde 10,4’e yükselmiştir.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL, Yüzde)
Aralık 2007
Nakit
Yüzde
Şubat 2008
Yüzde
Mart 2008
Yüzde
220.582
86,4
227.341
86,8
231.653
86,9
116.793
45,7
123.813
47,3
125.816
47,2
Değişken faizli
78.858
30,9
79.521
30,3
79.521
29,8
Döviz cinsinden
24.931
9,8
24.007
9,2
26.316
9,9
34.728
13,6
34.678
13,2
34.824
13,1
200
0,1
110
0,0
102
0,0
33.317
13,0
33.317
12,7
33.317
12,5
-
-
-
1.211
0,5
1.251
0,5
1.405
0,5
255.310
100,0
262.019
100,0
266.477
100,0
Sabit getirili
Nakit Dışı
Sabit getirili
Değişken faizli
Döviz cinsinden
Dövize endeksli
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
DPT-YPKDGM
12
-
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
2008 Mart
Cinsi Dövize
Endeksli
%10,4
Döviz
2007 Aralık
Cinsi Dövize
Endeksli
%10,2
Sabit
Faizli
%45,8
Sabit
Faizli
%47,2
Değişken
Faizli
%42,3
Değişken
Faizli
%43,9
Mart ayında, iç borç stokunun ilk satışta alıcılara göre dağılımı 2007 yılı Aralık
ayıyla karşılaştırıldığında; kamunun payının 0,3 puan azalarak yüzde 25,9’a gerilerken,
piyasanın payının yüzde 74,1’e yükseldiği gözlenmektedir.
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
2007
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2008 Şubat
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2008 Mart
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
YTL Miktarı
USD Miktarı
(Milyon YTL)
(Milyon Dolar)
Yüzde Pay
(Yüzde)
255.310
66.876
16.028
15.765
3.757
31.326
188.434
219,2
57,4
13,8
13,5
3,2
26,9
161,8
100,0
26,2
6,3
6,2
1,5
12,3
73,8
262.019
68.499
16.028
15.765
3.797
32.910
193.519
222,7
58,2
13,6
13,4
3,2
28,0
164,5
100,0
26,1
6,1
6,0
1,4
12,6
73,9
266.477
208,8
69.038
16.028
15.765
3.951
33.294
197.439
100,0
54,1
12,6
12,4
3,1
26,1
154,7
25,9
6,0
5,9
1,5
12,5
74,1
İç borç stoku/M2Y oranı Mart ayında bir önceki aya göre 2 puan azalarak 72,4
puana gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)
110
100
90
80
70
60
1
2
6-1
05 200
20
2
3
4
5
6
7
8
10
9
12
1
-0
07
20
11
4
3
2
İç Borç/M2
5
7
6
8
10
9
11
12
-1
08
20
2
3
Nakit İç Borç/M2
Mart ayında M2 para arzı bir önceki aya göre yüzde 4,6 oranında artarken, iç borç
stokunun yüzde 1,7 oranında artmasıyla, mali baskınlık oranı azalmıştır. Kamunun mali
piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2’ye oranı bu dönemde 2
puan azalarak 72,4 puana gerilemiştir. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları,
Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun
hesaplamaya katılmadığı nakit iç borç stokunun M2’ye oranı ise Mart ayında 1,7 puan
azalarak 62,9 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2007
Toplam
2008
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Ocak
Şubat
Mart
67.410
68.769
66.506
66.764
67.078
66.683
67.698
67.716
Vade Yapısı
Kısa Vade
0
0
0
0
0
0
0
0
Orta Vade
1.909
1.849
1.731
1.710
1.618
1.619
1.378
1.331
Uzun Vade
65.500
66.920
64.775
65.054
65.460
65.064
66.320
66.384
Alacaklıya Göre
28.223
28.317
27.998
27.970
28.334
28.475
28.245
28.980
Uluslararası Kuruluşlar
(IMF Sağlanan
Krediler)
17.052
17.154
16.924
16.771
17.207
17.327
17.254
17.424
7.772
7.764
7.596
7.338
7.144
7.137
6.992
6.940
Hükümet Kuruluşları
4.631
4.632
4.651
4.788
4.634
5.033
5.098
5.377
Ticari Bankalar
6.540
6.531
0
6.410
6.493
6.114
5.893
6.180
39.244
39.187
40.452
1.731
38.794
38.209
39.453
38.735
Kredi
Tahvil
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2007 yılı sonunda 66,4 milyar dolar düzeyinde bulunan merkezi yönetim dış borç
stoku, 2008 yılı Mart ayında 67,7 milyar dolara yükselmiştir. Söz konusu ayda, merkezi
yönetim dış borç stokunun vade kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 98,
orta vadeli borçların oranı ise yüzde 2 düzeyinde gerçekleşmiştir. Alacaklılara göre
sınıflandırılan merkezi yönetim borç stokunda ise kredilerin oranı yüzde 42,8, tahvil yoluyla
sağlanan borç ise yüzde 52,7 olmuştur.
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
Tablo 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler
2007
Aralık
593
332
319
13
Ocak
590
332
319
13
2008
Şubat
589
332
319
13
Mart
589
332
319
13
Piyasa Değeri (Halka Açık Kısım)
Yabancı Payı (Halka Açık Kısım)
112.468
72,37
90.466
71,89
94.194
71,77
82.486
71,10
Piyasa Kapitalizasyonu
Piyasa Kapitalizasyonu/GSYH
335.948
39,2
265.256
-
276.259
-
245.394
-
145
104
41
145
104
41
145
104
41
145
104
41
297
26.381
293
25.869
293
25.989
302
26.642
104
10
1.571.116
1.453.896
4.554
104
10
1.603.098
1.481.367
4.601
104
10
1.623.177
1.497.954
4.741
107
10
1.658.039
1.529.538
4.810
60
90
75
65
82
51
82
59
33
689
33
622
33
638
34
591
13
4.118
13
4.118
13
4.118
14
4.059
2
174
2
174
2
174
2
183
19
31.190
19
30.771
19
31.097
19
31.793
Bağımsız Denetim Şirketleri
96
98
99
99
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri
26
26
32
35
Kurul Kaydındaki Şirketler
İMKB Şirketleri
İMKB'de İşlem Gören Şirketler
İMKB Dışında İşlem Gören Şirketler
Aracı Kuruluşlar
Aracı Kurumlar
Bankalar
Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Bireysel Emeklilik Fonları
Şirket Sayısı
Sözleşme Sayısı
Fon Katılımcı Sayısı
Net Aktif Değer
Yabancı Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Portföy Yönetim Şirketleri
Net Aktif Değer
Derecelendirme Kuruluşları
8
8
8
8
Kaynak: SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Emeklilik Gözetim Merkezi, TÜİK
(1) Piyasa değeri, piyasa kapitalizasyonu ve net aktif değerler Milyon YTL olarak verilmektedir. Şirketlere ait
bilgiler şirket sayılarını göstermektedir. Yabancı payı ve Piyasa Kapitalizasyonu/GSYH yüzde olarak verilmiştir.
a.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları
Mart ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 4,8 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Ortalama vade 508,9 gün olmuştur.
Bireysel emeklilik fonlarında ortalama vade Mart ayı sonu itibarıyla 508,9 gün olarak
hesaplanmaktadır. Emeklilik fonlarının net aktif değeri Mart ayı itibarıyla bir önceki ay
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
sonuna göre yüzde 1,5 oranında artarak 4.810 milyon YTL düzeyine çıkmıştır. Mart ayı
sonu itibarıyla portföy dağılımına bakıldığında temel olarak yüzde 65,5 oranında kamu
borçlanma senetleri, yüzde 18,8 oranında ters repo ve yüzde 8,8 oranında hisse
senetlerine yatırım yapıldığı görülmektedir.
302 adet yatırım fonu toplam 26,6 milyar YTL değerinde bir net aktif değerine sahip
bulunmaktadır. Yatırım fonlarında ortalama vade 64,7 gündür.
Mart ayında yatırım fonları net aktif değeri bir önceki ay sonu seviyesine göre yüzde
2,5 oranında artarak 26,6 milyar YTL seviyesine çıkmıştır. Yatırım fonlarında ortalama
vade 64,7 gün seviyesinde gerçekleşmiştir. Mart ayı sonu itibarıyla portföy dağılımına
bakıldığında yüzde 65,2 oranında ters repo, yüzde 29,3 oranında kamu borçlanma
senetleri, yüzde 1,6 oranında hisse senetleri ve yüzde 3,2 oranında Takasbank Borsa Para
Piyasasında yatırım yapıldığı görülmektedir.
Tablo 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
2005 Aralık
2006 Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Nominal
Getiri
4,4
2,5
5,3
0,6
5,4
3,0
4,7
0,0
12,2
-5,0
7,7
6,6
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
4,5
4,0
2,6
2,2
5,3
4,2
-0,3
0,2
4,4
4,4
2,2
1,8
4,3
4,1
0,1
0,3
12,1
13,0
-5,8
-5,0
6,6
6,6
6,8
4,7
Yıllık Bazda
Nominal
Getiri
59,3
-1,7
-7,6
-11,9
1,7
2,5
23,5
32,8
46,5
34,6
46,4
42,0
Dolar Bazında
Reel Getiri
ÜFE
TÜFE
55,2
47,9
-11,9
-10,3
-15,6
-16,0
-20,0
-20,0
-8,3
-8,2
-6,5
-7,4
15,2
13,0
29,1
22,3
43,5
37,0
29,8
25,4
39,4
36,6
36,0
31,8
Kasım
-5,9
-6,7
-7,7
42,0
34,4
31,0
Aralık
2,4
2,3
2,2
42,0
34,0
31,0
2008 Ocak
-23,1
-23,4
-23,7
3,7
-2,6
-4,2
Şubat
4,9
2,2
3,5
8,1
-0,1
-0,9
Mart
-12,9
-15,5
-13,7
-10,6
-19,1
-18,1
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
DPT-YPKDGM
16
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
5,1
60,6
5,4
-6,1
4,7
-13,8
2,1
-17,3
6,3
-1,1
4,5
-0,9
8,2
46,3
0,9
59,8
14,8
70,2
-6,2
50,9
15,4
81,9
9,6
76,2
-5,9
3,5
-23,7
2,9
-20,6
75,3
72,1
25,5
26,4
-5,6
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
b.
Nisan 2008
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Mart ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 12,9, yıllık
bazda yüzde 10,6 oranında değer kaybetmiştir. Dolar bazında yıllık kayıp yüzde 5,6
oranında gerçekleşmiştir.
Mart ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 12,9 oranında, yıllık
bazda yüzde 10,6 oranında değer kaybetmiştir. Reel bazda getiri incelendiğinde, TÜFE’ye
göre yıllık yüzde 13,7 seviyesinde reel kayıp gerçekleştiği görülmektedir. İMKB Ulusal 100Bileşik Endeksi dolar bazında aylık yüzde 20,6 oranında, yıllık yüzde 5,6 oranında düşüş
göstermiştir.
Tablo 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
39.778
37.991
28.671
22
1.303
39.117
38.704
21.195
21
1.009
41.183
39.510
27.837
20
1.392
41.431
42.343
30.812
20
1.541
43.661
42.209
28.882
22
1.313
44.984
44.998
31.382
20
1.569
47.081
45.889
31.435
23
1.367
47.094
45.924
22.014
21
1.048
52.825
50.131
45.103
22
2.050
50.199
49.928
36.130
22
1.642
54.044
49.998
33.763
20
1.688
57.616
55.415
42.802
21
2.038
54.214
54.726
36.072
22
1.640
55.538
54.456
21.544
19
1.134
42.698
50.379
34.738
22
1.579
44.777
44.558
32.454
21
1.545
39.015
42.730
29.461
21
1.403
07 Mart
41.537
44.245
5.889
5
1.178
14 Mart
42.586
44.058
9.249
5
1.850
21 Mart
39.719
43.504
7.215
5
1.443
28 Mart
39.501
42.954
5.854
5
1.171
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Milyon YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2005 Aralık
2006 Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2008 Ocak
Şubat
Mart
Mart ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi Şubat ayına
göre yüzde 9,2 oranında gerilemiştir.
Mart ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay
ortalamasına göre yüzde 9,2 oranında gerileyerek 1.403 milyon YTL seviyesine inmiştir. Bu
gelişmeye paralel olarak, aylık toplam işlem hacmi 29,5 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
17
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma değeri 12,35, yıllık standart sapma değeri
32,79 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Mart ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık (20 günlük) yüzde 10
oranında, yıllık (250 günlük) yüzde 14,7 oranında gerilemiştir. Bu dönemde, aylık standart
sapma değeri 12,35, yıllık standart sapma değeri 32,79 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Tablo 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları (3)
Dönemler
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2005 Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,27
0,22
-0,09
2006 Aralık
2,41
-1,66
6,47
29,13
0,43
0,42
-0,13
2007 Ocak
5,28
-6,89
6,79
28,76
0,56
0,46
0,09
Şubat
0,60
-10,64
7,78
29,04
0,78
0,52
0,66
Mart
7,67
-0,93
5,93
28,41
0,78
0,65
0,20
Nisan
3,03
1,29
7,61
28,70
0,48
-0,05
0,47
Mayıs
4,45
24,02
3,62
25,74
0,25
0,52
0,02
Haziran
1,30
29,09
6,21
23,65
0,59
0,66
0,25
Temmuz
8,51
49,80
10,35
23,99
0,82
0,29
0,65
Ağustos
-2,33
31,48
13,23
26,87
0,77
0,12
0,49
Eylül
7,66
46,74
8,13
27,50
0,66
0,70
0,38
Ekim
6,31
45,22
8,12
27,90
0,65
0,35
0,36
Kasım
-4,65
41,98
7,44
28,16
0,74
0,43
0,50
Aralık
4,43
44,50
6,42
28,12
0,88
0,74
0,68
2008 Ocak
-20,25
0,46
11,70
30,05
0,73
0,50
-0,08
Şubat
0,73
10,82
10,85
30,89
0,73
0,42
0,27
Mart
-9,99
-14,65
12,35
32,79
0,84
0,48
0,36
Kaynak: İMKB Aylık Bülten, Reuters
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
(3) Endeksler yerel para cinsindendir. Ay içinde herhangi bir işgününde her iki endeks için de veri bulunması
durumunda hesaplamalara dahil edilmektedir.
İMKB-100 Endeks (YTL)
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
Dolar
3
2
1
20 2
08
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
3.000
2.800
2.600
2.400
2.200
2.000
1.800
1.600
1.400
1.200
1.000
2
70.000
65.000
60.000
55.000
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
20
06
-1
20 2
07
-1
YTL
....
Grafik 8. İMKB 100 Bileşik Endeksi
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
DPT-YPKDGM
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Mart ayı sonunda bir önceki ay sonuna
göre yüzde 12,4 oranında gerileyerek 82,5 milyar YTL’ye inmiştir. İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 71,1 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Mart ayı sonunda bir önceki ay sonuna
göre yüzde 12,4 oranında gerileyerek 82,5 milyar YTL’ye inmiştir. Hisseleri borsada işlem
gören şirketlerin toplam piyasa değeri (piyasa kapitalizasyonu) 30,9 milyar YTL azalışla
245,4 milyar YTL’ye gerilemiştir. Mart ayı itibarıyla İMKB kotasyonundaki hisselerde
yabancı sahipliği oranı yüzde 71,1 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Sermaye
piyasalarının
gelişmişlik
göstergesi
olarak
kullanılan
piyasa
kapitalizasyonunun milli gelire oranı, 2007 yıl sonu itibarıyla yüzde 39,2 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Sermaye piyasalarının gelişmişlik göstergesi olarak kullanılan Toplam Piyasa
Kapitalizasyonu/GSYH
oranı,
2007
yıl
sonu
itibarıyla
yüzde
39,2
seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Tablo 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
İMKB Kotasyonundaki
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSYH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Dönemler
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2005 Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
33,6
2006 Aralık
316
75.569
65,3
230.038
163.775
30,3
2007 Ocak
316
78.713
68,6
243.118
172.119
Şubat
315
80.125
68,7
247.103
175.002
Mart
316
85.001
69,4
257.193
186.493
32,7
Nisan
316
85.382
70,8
262.843
193.310
Mayıs
320
93.343
70,9
287.066
218.185
Haziran
322
92.699
70,5
289.017
221.689
35,5
Temmuz
322
106.219
71,4
311.548
239.431
Ağustos
321
100.171
71,1
303.136
234.898
Eylül
320
109.083
71,7
323.721
268.871
38,7
Ekim
319
115.160
72,1
342.972
292.938
Kasım
319
109.791
71,7
328.716
280.786
Aralık
319
112.468
72,4
335.948
289.986
39,2
2008 Ocak
319
90.466
71,9
265.256
227.258
Şubat
319
94.194
71,8
276.259
232.190
Mart
319
82.486
71,1
245.394
187.969
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
DPT-YPKDGM
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 319, borsa yatırım fonu sayısı 8
seviyesinde bulunmaktadır.
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 319 ve işlem gören borsa yatırım fonu
sayısı 8 seviyesini korumuştur.
Tablo 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2005 Aralık
40.966
2006 Aralık
29.369
2007 Ocak
39.835
Şubat
31.620
Mart
36.787
Nisan
27.580
Mayıs
33.094
Haziran
32.579
Temmuz
33.243
Ağustos
27.358
Eylül
27.258
Ekim
30.152
Kasım
28.403
Aralık
16.012
2008 Ocak
35.875
Şubat
32.707
Mart
30.648
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.862
1.399
1.992
1.581
1.672
1.379
1.439
1.551
1.511
1.244
1.363
1.436
1.291
843
1.631
1.557
1.459
(Yüzde)
14,24
21,89
21,37
20,50
20,62
19,74
19,43
18,88
18,38
18,79
17,85
16,71
16,99
16,81
16,93
17,25
18,35
c.
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
172.957
7.862
187.117
8.910
191.277
9.564
180.768
9.038
220.896
10.041
192.974
9.649
228.927
9.953
209.162
9.960
230.346
10.470
225.998
10.273
207.070
10.354
226.295
10.776
261.225
11.874
196.232
10.328
226.634
10.435
219.144
10.302
223.805
10.657
Faiz Oranı
(Yüzde)
13,79
17,88
17,53
17,59
17,76
17,62
17,57
17,74
17,51
17,53
17,40
17,00
16,49
16,26
15,70
15,56
15,39
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 6,3
oranında gerileyerek 1.459 milyon YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Mart ayında piyasada
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 110 baz puan artarak yüzde 18,35 oranına
yükselmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Mart ayında
bir önceki aya göre yüzde 6,3 oranında gerileyerek 1.459 milyon YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu gelişmeye paralel olarak, aylık işlem hacmi 2,1 milyar YTL azalarak
30,6 milyar YTL seviyesine inmiştir. Mart ayında basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına
göre 110 baz puan artarak yüzde 18,35 oranında gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
20
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
d.
Nisan 2008
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Mart ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 3,4 oranında artışla 10,6 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 17 baz puan
gerileyerek yüzde 15,39 olmuştur.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı günlük ortalama işlem hacmi bir
önceki ay ortalamasına göre yüzde 3,4 oranında artışla 10,6 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu gelişmeye paralel olarak aylık toplam işlem hacmi 4,7 milyar YTL
artarak 223,8 milyar YTL düzeyine çıkmıştır. Repo-Ters Repo Pazarı basit faiz oranı ise bir
önceki aya göre 17 baz puan gerileyerek yüzde 15,39 olmuştur.
Tablo 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasası
O/N
İşlem
Hacmi
Günlük
O/N
Ort. O/N Toplam İşl.
İşl. Hac. Hac. Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2005
60.354
(Yüzde)
2006
36.609
146
81,38
2007
35.145
139
87,43
238
63,62
Faiz
Oranı
Ödünç Pay Senedi Piyasası
İşlem Günlük Sözl. Günlük
İşlem
Hacmi İşlem Sayısı Sözl. Gören Pay
Hacmi
Say.
Senedi
(Yüzde) (Milyon YTL)
14,42
(Adet) (Adet)
(Adet)
27
1,1
128
5
49
15,26
769
3,1
8.949
36
220
16,82
1.401
5,6 10.723
43
256
2007 Ocak
2.874
144
88,78
17,05
158
7,9
869
43
96
Şubat
2.931
147
88,97
17,34
132
6,6
880
44
104
Mart
2.994
136
84,03
17,44
59
2,7
684
31
108
Nisan
2.741
137
85,33
17,06
83
4,1
705
35
99
Mayıs
3.278
143
87,35
16,99
99
4,3
884
38
116
Haziran
2.975
142
88,83
17,15
113
5,4
1.069
51
113
Temmuz
3.227
147
89,60
16,95
174
7,9
1.273
58
123
Ağustos
3.290
150
84,77
17,05
100
4,6
1.087
49
121
Eylül
2.865
143
86,89
16,79
101
5,1
714
36
92
Ekim
2.751
131
89,58
16,13
132
6,3
910
43
113
Kasım
3.060
139
92,61
15,87
137
6,2
858
39
97
Aralık
2.159
114
82,01
15,67
112
5,9
790
42
109
2008 Ocak
2.707
123
87,73
15,57
95
4,3
894
41
112
Şubat
2.246
107
87,19
14,91
110
5,3
999
48
112
Mart
2.245
Kaynak: Takasbank, İMKB
107
78,66
14,91
109
5,2
1.021
49
118
e.
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi 2,2 milyar YTL seviyesini,
piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı yüzde 14,91 seviyesini korumuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı yüzde 78,7
düzeyinde gerçekleşmiştir. Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi 2,2 milyar
DPT-YPKDGM
21
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
YTL seviyesini, piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı yüzde 14,91 seviyesini
korumuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 1,2 oranında
gerileyerek 109 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 1021 olurken,
işlem gören pay senedi sayısı 118 olmuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası Mart ayı işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 1,2
oranında gerileyerek 109 milyon YTL’ye inmiştir. Piyasada gerçekleşen sözleşme sayısı
1.021 olurken, işlem gören pay senedi sayısı 118 olmuştur.
f.
Altın Borsası
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 52,8 oranında gerileyerek 15,8 ton seviyesine
inmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 2,9 oranında artarak 959 dolar/ons olmuştur.
Altın Borsasında işlem hacmi Mart ayında bir önceki aya göre yüzde 52,8 oranında
gerileyerek 15,8 ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu gelişmede, ABD Doları işlem
hacmindeki önemli azalış etkili olmuştur. Uluslararası altın fiyatı göstergesi olarak Londra
Borsasında oluşan altının ons fiyatı yüzde 2,9 oranında artarak 959 dolar olmuştur.
Grafik 9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı
İşlem Hacmi
(Milyon YTL)
İşlem Hacmi
(Milyon ABD Doları )
3
2
1
20 2
08
-0
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20 2
07
-0
1
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Londra Borsası
(ABD Doları/Ons)
Kaynak: İstanbul Altın Borsası, TCMB
g.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Mart ayında bir önceki aya göre
yüzde 1,4 oranında artarak 19,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) işlem hacmi, Mart ayında bir önceki aya göre
yüzde 1,4 oranında artarak 19,4 milyar YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Bu dönemde,
günlük işlem hacmi 926,5 milyon YTL olmuştur.
Endeks ve döviz enstrümanları içinde işlem gören sözleşmeler açısından bir
yoğunlaşma görülmektedir. Nitekim, endeks sözleşmelerinde görülen 17.441 milyon
DPT-YPKDGM
22
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
YTL’lik işlem hacminin 17.345 milyon YTL’si Nisan ayı İMKB-30 sözleşmesinde
gerçekleşmiştir. Benzer şekilde, 2.015 milyon YTL’lik döviz işlem hacminin 1.952 milyon
YTL’si Nisan ayı dolar sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Tablo 18. Vadeli İşlemler Piyasası
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Poz. (Adet)
Hacim-Miktar
(Adet)
Hacim
(Milyon YTL)
İş Günü
(Gün)
1.771.308
6.628.503
2.919
17.386
12,6
69,5
140.159
198.074
24.456.900
116.869
232
250
252
463,8
234.713
892.129
3.018
20
150,9
257.383
Şubat
Mart
Nisan
1.328.336
1.746.907
1.522.467
4.622
6.749
6.449
20
22
20
231,1
306,8
322,4
182.514
329.359
215.498
Mayıs
Haziran
1.401.193
1.874.496
5.809
7.283
23
21
252,5
346,8
320.200
229.454
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2008 Ocak
2.493.447
3.241.325
1.902.967
2.687.430
2.993.122
2.373.081
3.714.795
12.866
14.331
9.801
15.222
16.697
14.023
20.155
22
22
20
21
22
19
22
584,8
651,4
490,0
724,9
758,9
738,1
916,1
315.732
216.558
338.916
244.107
315.865
234.713
293.152
4.039.077
19.178
21
913,2
289.589
Endeks
3.260.328
18.228
868,0
168.192
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
778.701
0
0
950
0,0
0,0
45,3
0
0
121.371
Emtia
2
0
0,0
0
Altın
46
0
0,0
26
4.933.277
19.456
926,5
377.980
Endeks
3.356.065
17.441
830,5
195.640
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
1.577.108
0
0
2.015
0,0
0,0
96,0
0
0
182.330
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
Kaynak: VOB
104
0
0,0
10
2005
2006
2007
2007 Ocak
Şubat
Mart
21
Günlük Hacim
(Milyon YTL)
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarının
yüzde 30,5 oranında artarak 377.980 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarı Mart
ayında yüzde 30,5 oranında artarak 377.980 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
Mart ayı sonu itibarıyla endeks sözleşmelerinde 195.640 adet ve döviz sözleşmelerinde
182.330 adet açık pozisyon bulunmaktadır. Altın sözleşmelerinde 10 adet açık pozisyon
bulunurken, diğer sözleşmelerde açık pozisyon bulunmamaktadır.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Nisan 2008
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Bankacılık sektörü mevduatları, Mart ayında yüzde 4,5 oranında artarak 341,6 milyar
YTL’ye yükselmiştir.
Bankalar arası hariç toplam mevduat hacmi Mart ayında bir önceki aya göre yüzde
4,5 oranında artarak 341,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Mart ayında yurtiçi yerleşiklerin YTL
mevduatları yüzde 3,8 oranında artarken, YP mevduatların dolar değeri yüzde 1 oranında
gerilemiştir. Yurtiçi yerleşiklerin YP mevduatlarının YTL değeri ise aynı dönemde döviz
kurlarındaki artış nedeniyle yüzde 5,8 oranında artış göstermiştir. Böylece, YP
mevduatların toplam mevduat içindeki payı bir önceki aya göre artarak yüzde 33,4’ten
yüzde 33,8’e yükselmiştir.
Tablo 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
Mart 08
/Şubat 08
4,5
3,8
-1,0
Mart 08/
Aralık 07
7,0
6,9
-0,5
3,3
3,2
2,2
10,6
4,8
9,4
9,0
7,3
23,7
9,9
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB
(Yüzde Değişim)
Mart 08 /
Mart 07
18,4
26,1
16,5
31,6
31,7
32,9
24,0
30,9
330.000
300.000
270.000
240.000
210.000
180.000
150.000
120.000
90.000
60.000
30.000
0
65
55
35
25
Yüzde
45
15
5
YP Mevduat
Toplam Mevduat
3
2
200
8-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
200
7-1
200
6-1
2
200
5-1
2
200
4-1
2
200
3-1
2
-5
200
2-1
2
Milyon YTL
Grafik 10. YP Mevduat/Toplam Mevduat
YP Mevduat/Toplam Mevduat
Kaynak: TCMB
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
b.
Nisan 2008
Krediler
Mart ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler yüzde 3,3 oranında
artarak 244,9 milyar YTL düzeyine ulaşmıştır.
Mart ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan kredi hacmi bir önceki aya
göre yüzde 3,3 oranında artarak 244,9 milyar YTL’ye ulaşmıştır. Mevduat bankalarının
yurtiçi kredileri ise Mart ayında yüzde 3,2 oranında artarak 234,2 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Mart ayında en yüksek artış kaydeden kredi türü ticari krediler olmuştur. Mevduat
bankalarının ticari kredileri bir önceki aya göre yüzde 3,7 oranında artarak 120,4 milyar
YTL’ye ulaşmıştır. Aynı dönemde tüketici kredileri ise, konut kredileri ve ihtiyaç
kredilerindeki artışın sürmesiyle birlikte, yüzde 2,6 artış göstererek 71,4 milyar YTL’ye
yükselmiştir. Mart ayında konut kredileri ve ihtiyaç kredilerinde ise yüzde 2,8 oranında
artış gerçekleşmiştir. Mart ayında bankaların tüketici kredileri faiz oranlarında ise
yükselişler görülmüştür.
Konut Kredileri
Taşıt Kredileri
3
2
12
200
8-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
50.000
45.000
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0
200
2-1
2
200
3-1
2
200
4-1
2
200
5-1
2
200
6-1
2
200
7-1
Milyon YTL
Grafik 11. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
Diğer Tüketici Kredileri
Kaynak: TCMB
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Tablo 20. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Taşıt
Konut
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
2004 Aralık
2,35
2,40
2,35
1,95
2,15
2,04
1,80
2,10
1,93
2005 Aralık
1,70
1,89
1,77
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
2006 Aralık
1,94
2,19
2,12
1,74
1,90
1,84
1,58
1,80
1,75
2007 Ocak
1,94
2,19
2,01
1,74
1,90
1,77
1,53
1,64
1,57
Şubat
1,95
2,19
1,99
1,69
1,79
1,75
1,49
1,64
1,57
Mart
1,95
2,09
2,00
1,69
1,75
1,73
1,49
1,60
1,54
Nisan
1,95
1,99
1,98
1,69
1,75
1,73
1,49
1,55
1,52
Mayıs
1,95
1,99
1,98
1,64
1,74
1,69
1,29
1,49
1,40
Haziran
1,95
1,99
1,98
1,60
1,74
1,67
0,99
1,40
1,26
Temmuz
1,85
1,99
1,96
1,60
1,75
1,65
0,99
1,40
1,29
Ağustos
1,88
1,79
1,81
1,50
1,65
1,57
1,06
1,35
1,29
Eylül
1,79
1,88
1,81
1,50
1,64
1,54
0,99
1,35
1,27
Ekim
1,79
1,88
1,81
1,50
1,64
1,54
0,99
1,35
1,27
Kasım
1,59
1,88
1,73
1,38
1,64
1,47
1,26
1,34
1,30
Aralık
1,59
1,88
1,73
1,38
1,54
1,45
0,99
1,32
1,24
2008 Ocak
1,59
1,79
1,71
1,38
1,45
1,43
0,99
1,32
1,24
Şubat
1,59
1,79
1,71
1,38
1,45
1,42
0,89
1,34
1,25
Mart
1,59
1,89
1,80
1,45
1,64
1,55
1,30
1,54
1,49
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
2007 yılı Aralık ayına göre bakıldığında, mevduat bankalarının ticari kredilerinin
yüzde 9, tüketici kredilerinin yüzde 8,9, kredi kartlarının yüzde 5,4 ve ihtisas kredilerinin
yüzde 7,6 oranında yükseldiği görülmektedir. Aynı dönemde mevduat bankaları kredileri
içinde ticari krediler, konut kredileri ve ihtiyaç kredilerinin payı artarken; taşıt kredileri,
kredi kartları ve ihtisas kredilerinin payı gerilemiştir.
Tablo 21. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2007
Milyon
YTL
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
Ticari Krediler
Tüketici Kre. ve Kre. K.
-Tüketici Kredileri
-Konut Kredileri
-Taşıt Kredileri
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Tarımsal Kredi
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
-Diğer
Kaynak: TCMB
214.830
109.287
91.353
65.586
30.823
5.862
28.900
25.767
14.189
6.171
5.858
2.160
Önceki yıla
göre değ.
25,9
19,6
35,6
42,1
39,1
-7,9
64,0
21,5
23,6
10,7
29,5
239,1
Yüzde
Pay
100,0
50,9
42,5
30,5
14,3
2,7
13,5
12,0
6,6
2,9
2,7
1,0
Mart 2008
Aralık
Milyon
Yüzde
2007’ye
YTL
Pay
göre değ.
234.212
9,0
100,0
120.391
10,2
51,4
98.553
7,9
42,1
71.402
8,9
30,5
33.833
9,8
14,4
5.772
-1,5
2,5
31.797
10,0
13,6
27.152
5,4
11,6
15.268
7,6
6,5
6.531
5,8
2,8
6.410
9,4
2,7
2.327
7,7
1,0
Mart ayında kredilerin mevduatlara oranı yüzde 68,6’ya gerilemiştir.
Şubat ayında yüzde 69,5 olan kredilerin mevduatlara oranı, Mart ayında yüzde
68,6’ya gerilemiştir.
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
4 0 0 .0 0 0
80
3 5 0 .0 0 0
70
3 0 0 .0 0 0
60
2 5 0 .0 0 0
50
2 0 0 .0 0 0
40
1 5 0 .0 0 0
30
1 0 0 .0 0 0
20
5 0 .0 0 0
10
Yurtiçi Şubelerin Kredileri
M e v d u a tla r
3
2
12
20
08
-1
11
9
10
8
7
6
5
2
4
2
20
06
-1
3
2
20
05
-1
2
2
20
04
-1
20
07
-1
2
20
03
-1
0
20
02
-1
0
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 12. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
K r e d ile r /M e v d u a tla r
Kaynak: TCMB
Mart ayında mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı
gerilerken, tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartlarına oranı bir önceki aya
göre yükselmiştir.
Grafik 13. TGA/Krediler
40
Yüzde
30
20
10
M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k . T G A / k r e d i ( T M S F d a h il)
Yabancı bank.TGA/kredi
3
2
20
08
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
07
-1
20
06
-1
2
20
05
-1
2
20
04
-1
2
20
03
-1
2
20
02
-1
2
0
Kaynak: TCMB
Mevduat bankalarının TGA/ toplam krediler oranı, düşük seviyelerde seyretmeye
devam etmektedir. Şubat ayında yüzde 4,2 olan söz konusu oran, Mart ayında yüzde 4,1’e
gerilemiştir. Söz konusu oran kamu bankaları, özel bankalar ve yabancı bankalar için
sırasıyla Mart ayında yüzde 4,5, yüzde 4,6 ve yüzde 2,8 olarak gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 14. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi
9
8
7
6
5
4
3
2
1
3
20
2
08
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
07
-1
20
06
-12
20
05
-12
20
20
20
04
-12
03
-12
0
Tasfiye Olunacak Kredi Kartları / Kredi Kartları
Tasfiye Olunacak Tüketici Kredileri / Tüketici Kredileri
Kaynak: TCMB
Tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartları alacaklarına oranı, Mart
ayında bir önceki aya göre artarak yüzde 6,3’ten yüzde 6,4’e yükselmiştir. Aynı dönemde,
tüketici kredilerinde tasfiye olunacak kredi oranı ise değişmeyerek yüzde 1,5 olarak
gerçekleşmiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü Mart ayında yüzde 4 oranında
artarken, menkul kıymet portföyünün mevduatlara oranı yüzde 46,3’e gerilemiştir.
Mart ayında mevduat bankalarının menkul kıymetler portföyü bir önceki aya göre
yüzde 4 oranında artarak 158 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönemde, mevduat
bankalarının gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılan ve satılmaya hazır menkul
değerler portföyü (ticari portföy) yüzde 5 oranında, vadeye kadar elde tutulacak menkul
kıymetler portföyü ise yüzde 1,1 oranında artmıştır. Uzun vadeli menkul değerlerin yer
aldığı vadeye kadar elde tutulacak portföyün toplam menkul kıymet portföyüne oranı ise
yüzde 26’dan yüzde 25,3’e gerilemiştir.
Grafik 15. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
400000
70
350000
65
300000
60
55
200000
50
Yüzde
Milyon YTL
250000
150000
45
100000
Menkul Değerler
M e v d u a t la r
3
2
12
20
08
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
07
-1
20
06
-12
20
05
-12
35
20
04
-12
0
20
03
-12
40
20
02
-12
50000
Menkul Değerler/Mevduatlar
Kaynak: TCMB
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Şubat ayında yüzde 46,5 seviyesinde olan mevduat bankaları menkul kıymetlerinin
mevduatlarına oranı ise Mart ayında yüzde 46,3’e gerilemiştir.
d.
Yabancı Para Pozisyonu
2008 yılı başından beri azalma eğiliminde olan bankacılık sektörünün döviz açık
pozisyonu, Mart ayında da gerilemeye devam etmiştir.
Mart ayında bankacılık sektörünün bilanço içi döviz açık pozisyonu, kamu bankaları
ve yabancı bankaların açık pozisyonlarını azaltmaları ve özel bankaların ve kalkınma ve
yatırım bankalarının döviz pozisyon fazlalarını artırmaları sonucunda, Şubat ayına göre
azalarak 7,9 milyar dolardan 5,7 milyar dolara gerilemiştir. Şubat ayında 267 milyon dolar
açık veren bankacılık sektörünün net genel döviz pozisyonu ise Mart ayında 705 milyon
dolar fazla vermiştir.
Bankacılık sektörünün bilanço içi döviz pozisyonu açığı yüksek seyretmesine karşın,
net genel pozisyon açığının düşük seviyelerde olması kur riskinin yönetilebilir boyutlarda
olduğunu göstermektedir. Bankacılık sektörünün döviz açık pozisyonunun en büyük
bölümü yabancı bankalara aittir.
Tablo 22. Yabancı Para Pozisyonları
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
(Milyon Dolar)
2008-1
2
2002-12
2003-12
3
194
227
379
56
-443
-913
-1.064
-955
-80
-454
-372
-1.753
-2.049
-3.377
-2.953
-1.764
119
903
Yabancı B.
42
82
-100
176
-1.748
-6.458
-6.977
-7.104
-6.756
KYB
34
38
84
-64
102
-187
-110
108
201
Toplam
-551
-27
-1.390
-1.880
-5.467
-10.511
-9.914
-7.923
-5.732
Kamu B.
252
228
379
55
144
156
266
86
26
-288
-138
-519
-243
-189
-219
-100
82
918
58
39
18
34
142
-235
-372
-447
-233
KYB
177
136
50
57
88
1
9
12
-6
Toplam
173
263
-71
-97
184
-296
-198
-267
705
Bilanço İçi Döviz Pozisyonu
Kamu B.
Özel B.
Net Genel Döviz Pozisyonu
Özel B.
Yabancı B.
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Nisan 2008
KATILIM BANKALARI
Mart ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 6,2, kullandırılan
fonlar yüzde 5,1 oranında artmıştır.
Mart ayında katılım bankaları tarafından toplanan fonlar yüzde 6,2 oranında artarak
16,3 milyar YTL olmuştur. Aynı dönemde katılım bankaları tarafından kullandırılan fonlar
yüzde 5,1 oranında artarak 16 milyar YTL’ye yükselmiştir. Katılım bankalarının
kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara oranı Şubat ayındaki yüzde 99,4 seviyesinden
Mart ayında yüzde 98,3’e gerilemiştir. Mart ayı itibarıyla katılım bankaları döviz pozisyon
fazlası vermeye devam etmektedir.
Tablo 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
(Milyon YTL)
2003-12
2004-12
2005-12
2006-12
2007-12
2008-1
2008-2
2008-3
956
1.547
1.891
2.747
2.411
2.358
2.615
2.517
2.542
4.255
6.062
9.240
14.769
14.993
15.246
16.016
511
744
718
794
807
803
778
799
719
568
216
228
365
357
365
421
232
91
105
126
228
242
250
276
872
1.327
1.630
2.426
2.700
2.441
2.475
2.631
3.164
4.707
6.348
8.787
12.128
12.461
12.870
13.669
4.036
6.034
7.978
11.212
14.828
14.902
15.345
16.301
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Poz.
-65
21
45
-68
493
530
546
628
Net Genel Poz.
-65
1
33
-43
79
104
51
39
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan
Fon
Fin. Kir. Alac.
Sab. Kıym.
(Net)
TGA (Net)
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Katıl. Hesapları
Toplanan
Fonlar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Nisan 2008
PORTFÖY TERCİHLERİ
Mart ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük artış YTL mevduatlarda
gerçekleşmiştir.
Mart ayında yurtiçi yerleşiklerin portföyleri içinde en büyük artış YTL mevduatlarda
gerçekleşmiştir. Yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları bir önceki aya göre yüzde 3,8
oranında artarak 224,2 milyar dolara yükselmiştir. Aynı dönemde yurtiçi yerleşiklerin YP
mevduatları gerilemesine karşın, YP mevduatların YTL değerinde artış görülmüştür. Mart
ayında yurtiçi yerleşiklerin hisse senedi portföyü yüzde 7,7 oranında azalarak 24,5 milyar
dolara gerilemiştir.
Tablo 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Ara.
2007 Mart
2007 Haz.
2007 Eylül
2007 Ara.
2008 Ocak
2008 Şub.
2008 Mart
Yurtiçi
Yer.
DTH
76.074
76.440
101.399
105.324
107.972
104.810
104.196
105.088
105.258
111.346
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
103.240
145.191
170.774
177.930
190.164
197.507
209.846
212.149
216.100
224.238
Repo
1.651
1.486
2.202
1.932
3.273
2.909
2.733
2.946
2.236
2.346
YTL
DİBS
(1)
56.624
53.504
53.988
53.427
50.230
53.686
55.593
56.218
58.035
58.894
YP
DİBS
(1)
2.578
1.767
1.761
1.867
1.315
1.217
1.258
1.334
1.250
1.434
Euro
bond
(1)
5.503
5.344
5.412
5.243
4.845
4.479
4.281
3.959
4.040
4.117
Yat.
Fonu
24.573
29.342
23.020
22.426
24.654
26.043
26.498
26.752
26.043
26.920
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
6.034
8.518
11.212
11.588
12.832
13.364
14.828
14.902
15.345
16.301
Hisse
sen.
(2)
16.962
22.862
26.256
25.988
27.363
31.602
31.246
28.830
26.588
24.545
Emeklilik
Yatırım
Fonu
296
1.219
2.821
3.201
3.746
4.117
4.559
4.607
4.748
4.788
Toplam
295.539
345.673
398.845
408.926
426.394
439.734
455.038
456.785
459.643
474.929
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
2,0
2,5
2,8
2,8
3,0
3,0
3,3
3,3
3,3
3,4
Yurtiçi
Yer.
Yurtiçi
YTL
YP
Euro
Hisse
Emeklilik
Yer.
YTL
DİBS
DİBS bond
sen.
Yatırım
Yat.
DTH
Mevd.
(1)
(1)
(1)
Fonu
(2)
Fonu
Tarih
Repo
Toplam
2004 Ara.
25,7
34,9
0,6
19,2
0,9
1,9
8,3
5,7
0,1
100,0
2005 Ara.
22,1
42,0
0,4
15,5
0,5
1,5
8,5
6,6
0,4
100,0
2006 Ara.
25,4
42,8
0,6
13,5
0,4
1,4
5,8
6,6
0,7
100,0
2007 Mart
25,8
43,5
0,5
13,1
0,5
1,3
5,5
6,4
0,8
100,0
2007 Haz.
25,3
44,6
0,8
11,8
0,3
1,1
5,8
6,4
0,9
100,0
2007 Eylül
23,8
44,9
0,7
12,2
0,3
1,0
5,9
7,2
0,9
100,0
2007 Ara.
22,9
46,1
0,6
12,2
0,3
0,9
5,8
6,9
1,0
100,0
2008 Ocak
23,0
46,4
0,6
12,3
0,3
0,9
5,9
6,3
1,0
100,0
2008 Şub.
22,9
47,0
0,5
12,6
0,3
0,9
5,7
5,8
1,0
100,0
2008 Mart
23,4
47,2
0,5
12,4
0,3
0,9
5,7
5,2
1,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK), SPK
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali kuruluşların portföyünde
bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
(*) Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
2007 yılı sonuna göre bakıldığında, yurtiçi yerleşiklerin protföyleri içinde YTL
mevduat, YTL DİBS ve katılım bankaları hesaplarının payının arttığı; hisse senedi, repo ve
yatırım fonunun payının azaldığı görülmektedir.
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Mart ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri 11,6 milyar dolar
azalarak 82,8 milyar dolara gerilemiştir.
Mart ayında bir önceki aya göre yurtdışı yerleşiklerin ülkemize yönelik hisse senedi
portföyü 9,4 milyar dolar, DİBS portföyü ise 2,6 milyar dolar gerilemiştir. Aynı dönemde
yurtdışı yerleşiklerin mevduat portföyünde ise 0,3 milyar dolar artış gerçekleşmiştir.
Tablo 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.809
2005 Aralık
33.812
20.370
634
3.434
58.250
2006 Aralık
34.774
26.019
555
4.073
66.421
2007 Mart
42.576
29.124
554
4.195
76.449
2007 Haziran
49.177
32.330
543
4.708
86.758
2007 Eylül
63.510
33.116
405
4.895
101.926
2007 Aralık
69.943
31.586
373
4.947
106.849
2008 Ocak
57.168
31.852
462
5.477
94.959
Şubat
57.454
31.246
414
5.308
94.422
Mart
48.092
28.657
412
5.613
82.774
2004 Aralık
47,0
38,3
3,5
11,3
100,0
2005 Aralık
58,0
35,0
1,1
5,9
100,0
2006 Aralık
52,4
39,2
0,8
7,6
100,0
2007 Mart
55,7
38,1
0,7
5,5
100,0
2007 Haziran
56,7
37,3
0,6
5,4
100,0
2007 Eylül
62,3
32,5
0,4
4,8
100,0
2007 Aralık
65,5
29,6
0,3
4,6
100,0
2008 Ocak
60,2
33,5
0,5
5,8
100,0
Şubat
60,8
33,1
0,4
5,6
100,0
Mart
58,1
34,6
0,5
6,8
100,0
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Kaynak: MKK, TCMB, BDDK
(*) Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
2007
yılı
sonuna
göre
bakıldığında;
yurtdışı
yerleşiklerin
ülkemize
yönelik
portföyünün, hisse senedi ve DİBS portföyündeki gerilemenin etkisiyle, 24,1 milyar dolar
gerilediği görülmektedir. 2008 Mart ayı itibarıyla 2007 yılı sonuna göre, yurtdışı
yerleşiklerin toplam portföyleri içinde hisse senedi portföyünün payı gerilerken; DİBS,
eurobond ve mevduatın payında artış olmuştur.
DPT-YPKDGM
32
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2005
2006
Aralık
Aralık
2007
Mart
Haz.
2008
Eylül
Aralık
Ocak
Şubat
Mart
Faiz Oranları
3 Ay Vadeli Dolar
Libor Faiz Oranı
4,54
5,36
5,35
5,36
5,23
4,68
3,11
3,06
2,69
3 Ay Vadeli Euro
Libor Faiz Oranı
2,49
3,72
3,93
4,17
4,79
4,70
4,38
4,39
4,73
Eurobn. Spread
(1) (bps)
Türkiye
137
79
84
82
134
121
193
217
200
Arjantin
6.129
8.077
8.465
9.724
11.437
13.741
14.919
16.284
17.844
Brezilya
166
34
46
84
83
143
153
183
153
43
69
74
67
137
198
191
198
195
Rusya
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Mart ayında FED kısa vadeli faiz oranlarını 75 baz puan düşürürken, Avrupa Merkez
Bankası ve Japon Merkez Bankası kısa vadeli faiz oranlarında değişiklik yapmamıştır.
Mart ayındaki toplantılarında Avrupa Merkez Bankası ve Japon Merkez Bankası kısa
vadeli faiz oranlarını değiştirmeyerek sırasıyla yüzde 4 ve yüzde 0,5 seviyelerinde
tutmuştur. FED ise, 18 Mart tarihindeki toplantısında kısa vadeli faiz oranı 75 baz puan
düşürerek yüzde 2,25’e indirmiştir. Toplantı sonrasında yapılan açıklamada, finansal
piyasaların baskı altında olduğu ve kredi piyasasındaki daralmanın ABD büyümesini
önümüzdeki dönemlerde de olumsuz etkilemesinin beklendiği ifade edilmiştir.
Mart ayında ABD mortgage piyasasına ilişkin sorunlardan olumsuz yönde etkilenen
gelişmekte olan ülkelerin borsalarında, genel olarak bir önceki aya göre gerileme eğilimi
gözlenmiştir.
DPT-YPKDGM
33
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Nisan 2008
Grafik 16. Gelişmekte
(02.05.2006=100)
Olan
Ülkelerin
Borsa
Endekslerinin
Gelişimi
1 8 0 ,0
1 6 0 ,0
1 4 0 ,0
1 2 0 ,0
1 0 0 ,0
8 0 ,0
T ü rk iy e İM K B -1 0 0
B re z ily a B o v e s p a
20.03.2008
28.02.2008
07.02.2008
17.01.2008
26.12.2007
05.12.2007
14.11.2007
24.10.2007
03.10.2007
12.09.2007
22.08.2007
01.08.2007
11.07.2007
20.06.2007
30.05.2007
08.05.2007
13.04.2007
22.03.2007
01.03.2007
08.02.2007
18.01.2007
25.12.2006
04.12.2006
13.11.2006
18.10.2006
27.09.2006
06.09.2006
15.08.2006
24.07.2006
04.07.2006
13.06.2006
23.05.2006
02.05.2006
6 0 ,0
R usya
Kaynak: Reuters
Euro/dolar paritesi Mart ayında euro lehine gelişim göstermiştir.
Euro/dolar paritesindeki artış eğilimi Mart ayında da devam etmiş ve Şubat ayı
sonunda 1,52 seviyesinde olan parite Mart ayı sonunda 1,58’e yükselmiştir. ABD
büyümesine yönelik olumsuz beklentilerin devam etmesi, ABD’de faiz indirimlerinin
sürmesi, buna karşın Avrupa Merkez Bankası’nın faiz oranlarını değiştirmemesi, euro/dolar
paritesindeki yükselişte etkili olan faktörlerdir.
Grafik 17. Euro/Dolar Paritesi
1,70
1,60
1,50
1,40
1,30
1,20
30
.12
03 .200
.02
5
10 .200
.03
6
14 .200
.04
6
19 .200
.05
6
17 .200
.06
6
13 .200
.07
6
07 .200
.08
6
01 .200
.09
6
26 .200
.09
6
22. .200
6
10
18 .200
.11
6
13 .200
.12
6
07 .200
.01
6
01 .200
.02
7
26 .200
.02
7
24 .200
.03
7
19 .200
.04
7
18 .200
.05
7
17 .200
.06
7
16. .200
7
07
.
8.1 2007
6
20 .200
.09
7
25 .200
.10
7
29 .200
/11
7
03 /200
.01
7
07 .200
.02
8
13 .200
.03
8
.20
08
1,10
Euro/Dolar Paritesi
Kaynak: Reuters
DPT-YPKDGM
34
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2008/04.pdf