mali piyasalarda gelişmeler

T.C.
BAŞBAKANLIK
DEVLET PLANLAMA TEŞKİLATI
MÜSTEŞARLIĞI
MALİ PİYASALARDA GELİŞMELER
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
MAYIS 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
İÇİNDEKİLER
ÖZET........................................................................................................ iii
I.
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.............................................. 1
a. Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler ...1
b. Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler ...........................................3
c. Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları....................................................4
II.
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER.................................. 6
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER ........................................... 11
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları .......................................11
İMKB Hisse Senedi Piyasası.................................................................12
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı ................................15
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı..................................16
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası...........16
Altın Borsası .........................................................................................18
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası..........................................................19
IV. BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER....................................... 20
a.
b.
c.
d.
V.
Mevduatlar ...........................................................................................20
Krediler ................................................................................................22
Menkul Kıymetler.................................................................................26
Yabancı Para Pozisyonu.......................................................................27
KATILIM BANKALARI ..................................................................... 29
VI. PORTFÖY TERCİHLERİ ................................................................... 30
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER ................................ 33
VIII.
HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER .................................. 35
EKLER
1. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/tcmb.xls
2. İç Borçlanma Faiz Oranları
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/icborc.xls
3. Mali Tasarruf Araçları Faiz Oranları ve Menkul
Kıymetler Borsasında Çeşitli Göstergeler
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/maliarac.xls
4. Bankacılık Sektörü Mevduat Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/mevduat.xls
5. Bankacılık Sektörü Kredi Hacmi
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/kredi.xls
6. Bankacılık Sektörü Menkul Kıymetler Portföyü
: http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05/menkulde.xls
Rapor hakkındaki görüş, öneri ve değerlendirmelerinizi abakdur@dpt.gov.tr, adincer@dpt.gov.tr,
cavdaroglu@dpt.gov.tr, bgumrah@dpt.gov.tr e-posta adreslerine bildirebilirsiniz.
DPT-YPKDGM
i
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
TABLOLAR
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
Tablo
1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu............................................................................ 1
2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu................................................................................ 2
3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler ................................................................. 3
4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler .............................................................................. 3
5. TCMB Döviz Alımları-Satımları ..................................................................................... 5
6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri ................................................................................ 6
7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı...................................................................................... 7
8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı.................................................................................... 8
9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı....................................................................... 9
10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku .............................................................................. 10
11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler................................................................... 11
12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi ................................................................................... 12
13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler ..................................................................................... 13
14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler.................................................................... 14
15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı Portföy Oranı ........ 15
16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı .......................... 16
17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası .................................... 17
18. Vadeli İşlemler Piyasası........................................................................................... 18
19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi ................................................ 20
20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı .................................... 23
21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları ................................................................................... 24
22. Yabancı Para Pozisyonları........................................................................................ 28
23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri...................................................... 29
24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı ..................................................... 30
25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku .............................................................. 32
26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler ......................................................................... 33
GRAFİKLER
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
Grafik
1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi ...................................... 1
2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı Endeks) ........................ 4
3. Para Çarpanı ............................................................................................................. 4
4. Borçlanma / İtfa Rasyosu ........................................................................................... 6
5. Faiz Oranlarında Gelişmeler ........................................................................................ 7
6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı.............................................................................. 8
7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)............................................. 9
8. İMKB 100 Bileşik Endeksi ......................................................................................... 14
9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı................................................... 17
10. YP Mevduat/Toplam Mevduat ................................................................................ 21
11. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi.......................................... 21
12. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi ................................................................ 22
13. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla) ...................... 24
14. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar ....................................................... 25
15. TGA/Krediler ......................................................................................................... 25
16. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi.................................. 26
17. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü ................................................... 27
18. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar ................................................ 27
19. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri ..................................................... 31
20. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri .................................................................. 31
21. Gelişmekte Olan Ülkelerin Borsa Endekslerinin Gelişimi (02.05.2006=100) .................. 34
22. Euro/Dolar Paritesi................................................................................................. 34
DPT-YPKDGM
ii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Mali Piyasalarda Gelişmeler
YILLIK PROGRAMLAR VE KONJONKTÜR DEĞERLENDİRME
GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
ÖZET
•
Nisan ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 1,6 milyar dolar artarak, 21 milyar
dolara yükselmiştir.
•
Net İç Varlıklar Nisan ayında 2,6 milyar YTL artarak 16,2 milyar YTL’ye yükselmiştir.
•
Nisan ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü 3,6 milyar YTL artarak, 44 milyar
YTL’ye yükselmiştir.
•
Nisan ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika faiz
oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
•
Nisan ayında, M1 para arzı reel olarak artarken, M2 ve M3 para arzları reel olarak
azalmıştır.
•
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, Nisan ayında 1,2 puan
gerileyerek yüzde 18,9 düzeyinde gerçekleşmiştir.
•
Nisan ayında Hazinenin iç borç stoku 1,4 milyar YTL azalarak 262,3 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
•
İç borç stoku/M2Y oranı Nisan ayında bir önceki aya göre 1,1 puan azalarak 84,7
puana gerilemiştir.
•
Nisan ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 3,3 milyar YTL’ye ulaşmıştır.
•
Nisan ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 3, yıllık
bazda ise yüzde 2,5 oranında artmıştır. Dolar bazında yıllık nominal kayıp yüzde 0,9
oranında gerçekleşmiştir.
•
Nisan ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 19,5
oranında artış göstermiştir.
•
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 7,6 değerine, yıllık standart sapma değeri
28,7 değerine çıkmıştır.
•
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Nisan ayı sonunda bir önceki ay sonuna
göre yüzde 0,4 oranında artarak 85,4 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 70,8 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır.
•
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 316 seviyesini korumuştur. Borsa yatırım
fonu sayısı ise 6’dır.
•
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 17,5
oranında gerileyerek 1,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Nisan ayında
piyasada gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 88 baz puan gerileyerek yüzde 19,74
seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Repo-Ters Repo Pazarında Nisan ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi yüzde
3,9 oranında gerileyerek 9,6 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 14 baz puan
gerileyerek yüzde 17,62 olmuştur.
DPT-YPKDGM
iii
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
•
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 8,5 oranında gerileyerek
2,7 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz
oranı bir önceki aya göre 38 baz puan gerileyerek yüzde 17,06 olmuştur.
•
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 40,7 oranında
artarak 83 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 705 olurken, işlem
gören pay senedi sayısı 99 olmuştur.
•
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 16,1 oranında artarak 23,6 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 4,3 oranında artarak 683,6 dolar/ons
olmuştur.
•
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Nisan ayında bir önceki aya göre
yüzde 4,5 oranında gerileyerek 6,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
•
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık poziyon miktarının
önemli oranda gerileyerek 215.498 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
•
Bankacılık sektörü mevduatları, Nisan ayında yüzde 1,1 oranında artarak 291,7 milyar
YTL’ye yükselmiştir.
•
2007 yılı Nisan ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 1,7
oranında artarak 187,6 milyar YTL düzeyine ulaşmıştır.
•
Kredilerin mevduatlara oranı, Mart ayında önceki aydaki seviyesinden 0,1 puan
azalarak yüzde 62 olmuştur.
•
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Nisan ayında
0,2 puan artarak yüzde 4,7 olarak gerçekleşmiştir.
•
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Nisan ayında yüzde 3,2 oranında
azalarak 144,9 milyar YTL’ye gerilemiştir.
•
Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu 308 milyon dolar azalarak 7.391
milyon dolara gerilemiştir.
•
Nisan ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış YP ve YTL
mevduatlarda görülmüştür.
•
Nisan ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri bir önceki aya göre
önemli ölçüde yükselmiştir.
•
Nisan ayında Avrupa Merkez Bankası, Japon Merkez Bankası ve İngiltere Merkez
Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir.
•
Nisan ayında uluslararası piyasalardaki risk algılamasının gerilemesiyle birlikte,
gelişmekte olan ülkelerin borsa endekslerinde yükselme, ulusal para birimlerinde
değer kazanma eğilimi görülmüştür.
•
Nisan ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişim göstermiştir.
DPT-YPKDGM
iv
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
I.
Mayıs 2007
PARA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
a.
Merkez Bankası Analitik Bilançosu ve Faiz Oranlarındaki Gelişmeler
Nisan ayında Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu 1,6 milyar dolar artarak, 21
milyar dolara yükselmiştir.
Grafik 1. Merkez Bankası Net Rezervler ve Net Döviz Pozisyonu Gelişimi
70 60 50 40 30 20 10
(Milyar Dolar)
2004
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2005
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2006
-1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
2007
-1
2
3
4
0
30
28
26
24
22
20
18
16
14
12
10
8
6
4
2
0
Net Rezervler (Sol Eksen)
Net Döviz Pozisyonu (Sağ Eksen)
Nisan ayında, İç Döviz Yükümlülükleri 3,2 milyar dolar azalırken, Net Dış
Varlıklardaki azalışın 1,5 milyar dolarda kalmasıyla, Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
1,6 milyar dolar artarak, 21 milyar dolara yükselmiştir. Bu dönemde piyasadan düzenli
ihaleler yoluyla 0,6 milyar dolarlık döviz alımı gerçekleştirilirken, Net Döviz Pozisyonundaki
artış Hazineden gerçekleştirilen YTL karşılığı döviz alımından kaynaklanmıştır. Nisan ayında
Merkez Bankası Net Rezervleri 1,2 milyar dolar azalmıştır. Net Rezervlerdeki azalış temelde
kamunun döviz mevduatındaki gerilemeden kaynaklanmıştır.
Tablo 1. Merkez Bankası Net Döviz Pozisyonu
(Milyon Dolar)
2005
Aralık
Net Döviz Pozisyonu (NDP)
- Net Dış Varlıklar
Net Rezervler
KMDTH ve SDMH(-)
Diğer
- İç Döv. Yük.
Döv. Olarak T.Mev.
Hazine Mevduatı
Bankaların Döviz Mev.
15.499,1
36.843,1
49.371,8
15.576,4
3.047,6
21.344,0
10.331,0
8.735,2
11.013,0
2006
Aralık
20.541,9
47.510,0
59.717,6
15.837,9
3.630,3
26.968,0
13.226,8
12.516,3
13.741,3
2007
Ocak
22.498,6
48.271,0
60.245,6
15.586,3
3.611,7
25.772,5
13.739,0
12.899,8
12.033,5
Şubat
Mart
Nisan
21.520,4
49.853,7
61.867,9
15.628,1
3.613,8
28.333,3
15.781,8
14.718,5
12.551,5
19.437,1
54.376,6
66.500,9
15.791,7
3.667,4
34.939,5
21.539,0
18.957,5
13.400,5
21.039,5
52.828,8
65.217,0
16.024,3
3.636,1
31.789,4
18.399,5
16.981,7
13.389,9
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir.
Net İç Varlıklar Nisan ayında 2,6 milyar YTL artarak 16,2 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Nisan ayında Merkez Bankası Net İç Varlıkları 2,6 milyar YTL artmıştır. Bu dönemde,
Net İç Varlıkları oluşturan kalemlerden Toplam İç Krediler 1,3 milyar YTL, Diğer İç Varlıklar
DPT-YPKDGM
1
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
ise 1,4 milyar YTL yükselmiştir. Toplam İç Kredilerdeki artış, temelde döviz kurlarında
görülen gerileme sonucu Değerleme Hesabında gerçekleşen yükselmeden kaynaklanmıştır.
Tablo 2. Merkez Bankası Analitik Bilançosu
(Milyon YTL)
Net Döviz Pozisyonu+Net
Varlıklar = MBP
İç
Net Döviz Pozisyonu(NDP)
- Net Dış Varlıklar
- İç Döviz Yükümlülükleri
Net İç Varlıklar (I+II)
ITop.
İç
Kred.
(1+2+3+4+5)
1- Hazinenin Borçları
a. DİBS
b. Dövize Endeksli DİBS
c. Diğer
2- Değerleme Hesabı
3- IMF Acil Yardımı
4 - Bankalara Açılan Krd.
5- TMSF'na Kullan. Krd.
II- Diğer
REZERV PARA
Emisyon
Bankalar Zor. Karş.
Bankalar Serbest Mevduat
Diğer
PARASAL TABAN
APİ’den Borçlar
MERKEZ BANKASI PARASI
Kamu Mevduatı
2005
2006
Aralık
Aralık
Ocak
38.547,7
41.915,6
45.164,7
20.815,3
49.480,2
28.664,9
17.732,4
29.027,8
67.136,3
38.108,5
12.887,8
19.429,1
19.470,0
0,0
-40,9
2.009,6
0,0
1,4
0,0
-3.707,8
32.696,4
19.612,0
0,0
12.898,9
185,5
37.679,4
4.983,0
38.547,7
868,3
21.440,2
2007
Şubat
Mart
Nisan
43.885,7
40.460,0
44.010,5
31.693,7
67.999,4
36.305,7
13.470,9
29.614,2
68.603,7
38.989,5
14.271,5
26.941,7
75.371,3
48.429,6
13.518,3
27.854,1
69.940,1
42.085,9
16.156,3
19.421,2
18.774,8
18.811,9
0,0
-37,0
645,6
0,0
0,8
0,0
-6.533,4
19.976,1
18.745,5
18.773,9
0,0
-28,3
1.229,8
0,0
0,8
0,0
-6.505,2
20.665,6
18.722,2
18.744,6
0,0
-22,4
1.942,8
0,0
0,6
0,0
-6.394,1
20.403,7
18.939,1
18.971,9
0,0
-32,8
1.464,3
0,0
0,3
0,0
-6.885,4
21.689,4
19.012,9
19.036,2
0,0
-23,3
2.676,2
0,0
0,3
0,0
-5.533,1
41.398,5
26.815,2
0,0
14.419,9
163,4
40.300,1
-1.098,4
41.915,6
1.615,5
37.848,2
22.054,8
0,0
15.640,4
153,0
44.549,9
6.701,8
45.164,7
614,8
34.383,6
21.547,8
0,0
12.726,1
109,7
37.741,9
3.358,3
43.885,7
6.143,8
35.865,1
22.211,9
0,0
13.418,5
234,6
39.387,9
3.522,9
40.460,0
1.072,1
34.825,1
23.214,8
0,0
11.465,2
145,0
42.629,8
7.804,7
44.010,5
1.380,7
Kaynak: TCMB günlük vaziyet
* Rakamlar ayın son cuma günü itibarıyladır. Toplamlar yuvarlama sonucu tutmayabilir
Nisan ayında Merkez Bankası Parası büyüklüğü 3,6 milyar YTL artarak, 44 milyar
YTL’ye yükselmiştir.
Bilançonun pasif kalemleri incelendiğinde, Nisan ayında Merkez Bankası Parasının
3,6 milyar YTL artarak, 44 milyar YTL’ye yükseldiği görülmektedir. Emisyon 1 milyar YTL
artarken, Bankalar Mevduatının 2 milyar YTL azalmasıyla
Rezerv Para bu dönemde 1
milyar YTL gerilemiştir. Nisan ayında, APİ’den Borçlar 4,3 milyar YTL artarak 7,8 milyar
YTL’ye yükselirken, Kamu Mevduatı 0,3 milyar YTL artarak, 1,4 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Nisan ayında yapılan Para Politikası Kurulu toplantısında Merkez Bankası politika faiz
oranlarının sabit tutulmasına karar verilmiştir.
Merkez Bankası Para Politikası Kurulu 18 Nisan 2007 tarihli toplantısında, son
dönemde açıklanan verilerilerin enflasyonun görünümünde bir değişiklik meydana
getirmediği değerlendirmesini yapmıştır. Bu çerçevede; enflasyonun yılın ikinci yarısından
itibaren belirgin bir düşüş eğilimine gireceği öngörülürken, orta vadeli enflasyon
DPT-YPKDGM
2
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
beklentilerinin henüz hedeflerle uyumlu olmaması ve hizmet fiyat enflasyonuna ilişkin
riskler ile küresel ekonomideki belirsizliklerden hareketle para politikasındaki sıkı duruşun
güçlendirilmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu çerçevede Para Politikası Kurulu, Merkez
Bankası bünyesindeki Bankalararası Para Piyasası ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası
Repo–Ters Repo Pazarında uygulanmakta olduğu kısa vadeli faiz oranlarının Nisan ayında
sabit tutulmasına karar vermiştir.
Tablo 3. Merkez Bankası Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Yüzde, Basit)
2006
Basit Faiz
02.Oca
27.Nis
07.Haz
25.Haz
28.Haz
20.Tem
Gecelik Borç Alma
13,50
13,25
15,00
17,25
17,25
17,50
Gecelik Borç Verme
16,50
16,25
18,00
20,25
22,25
22,50
Haftalık Piy. Yap. Bankalar REPO
15,50
15,25
17,00
19,25
21,25
21,50
Geç Lik. Pen. Borç Verme
19,50
19,25
21,00
23,25
25,25
25,50
Geç Lik. Pen. Borç Alma
9,50
9,25
11,00
13,25
13,25
13,50
Kaynak: TCMB
b.
Temel Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
Nisan ayında, M1 para arzı reel olarak artarken, M2 ve M3 para arzları reel olarak
azalmıştır.
2007 yılı başında açıklanmaya başlanan yeni para arzı tanımları dikkate alındığında;
Nisan ayında M1 para arzı yüzde 2,7 oranında artarak 67,6 milyar YTL’ye; M2 para arzı
yüzde 0,8 oranında
artarak 309,8 milyar YTL’ye, M3 para arzı ise yüzde 1 oranında
artarak 335,7 milyar YTL’ye yükselmiştir.
Bu dönemde TÜFE’nin yüzde 1,2 oranda arttığı
göz önüne alındığında, M1 para arzı reel olarak artarken, M2 ve M3 para arzları reel olarak
azaldığı görülmektedir.
Tablo 4. Parasal Büyüklüklerdeki Gelişmeler
(Milyon YTL)
2005
DOLASIMDAKI PARA
TL VADESIZ MEVDUAT
YP VADESIZ MEVDUAT
M1
TL VADELI MEVDUAT
YP VADELI MEVDUAT
M2
REPO
PARA PIYASASI
FONLARI
M3
TÜFE
Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK
DPT-YPKDGM
2006
Aralık
Ocak
Aralık
18.203 24.590 20.723
24.531 23.967 21.150
19.202 23.605 22.729
61.937 72.163 64.602
114.790 141.745 150.156
61.222 83.574 86.141
237.949 297.481 300.899
2.904
3.539
3.952
19.762 18.816 18.255
260.614 319.836 323.105
122,7
138,2
135,84
3
2007
Şubat
Mart
Nisan
% Değişme
Nisan/Mart
20.216 20.741 21.848
21.079 22.448 22.406
22.448 22.660 23.377
63.744 65.849 67.631
148.833 152.969 153.823
85.685 88.564 88.320
298.262 307.381 309.774
3.651
3.580
3.949
5,3
-0,2
3,2
2,7
0,6
-0,3
0,8
10,3
17.851 18.390 18.974
319.764 329.351 332.697
3,2
1,0
1,2
136,4
137,7
139,3
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 2. Parasal Büyüklüklerdeki Reel Gelişmeler (2005 Aralık=100 Bazlı
Endeks)
4
3
2
11
10
M2
12
20
07
-1
M1
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
2
20
06
-1
120
115
110
105
100
95
90
M3
Para çarpanının Nisan ayındaki seyri incelendiğinde; rezerv para yüzde 2,9 oranında
gerilerken, M2 para arzının yüzde 0,8 oranında artmasıyla, M2/RP para çarpanının 0,5
puan azalarak 8,8 puana yükseldiği görülmektedir.
Grafik 3. Para Çarpanı
M2/RP
10
9
8
7
c.
4
3
2
1
2007
-
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
2006
-
2005
-
12
6
Merkez Bankası Döviz Alım-Satımları
Merkez Bankası, Mayıs-Haziran aylarında mali piyasalarda yaşanan dalgalanmanın
etkilerinin
kaybolmasıyla
döviz
piyasasının
istikrar
kazanması ve küresel likidite
koşullarında görülen düzelme eğiliminden hareketle, 15 Mayıs 2006 tarihinde durdurduğu
döviz alım ihalelerine 10 Kasım 2006 tarihinden itibaren tekrar başlamıştır. İhalelerdeki
günlük alım limiti, 15 milyon ABD doları ihale, 30 milyon ABD doları opsiyon hakkı olmak
üzere en fazla 45 milyon ABD doları olarak belirlenmiştir. Bu çerçevede 2007 yılı Nisan
ayında yapılan 20 adet ihalede, 300 milyon doları ihale, 328,2 milyon doları opsiyon olmak
üzere toplamda 628,2 milyon dolarlık döviz alımı yapılmıştır.
DPT-YPKDGM
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 5. TCMB Döviz Alımları-Satımları*
(Milyon Dolar)
Döviz Alım-Satım İhaleleri
Günlük
Ortalama
Teklif
80,1
80,7
82,8
92,7
81,5
67,6
57,8
64,9
65,7
55,3
52,5
Teklifin Karşılanma Döviz AlımOranı (%)
Satım
Miktarı
5.653
4.104
7.443
57,0
692
47,5
690
47,2
899
38,8
699
37,7
338
-1.000
42,2
371
48,7
563
46,4
582
46,8
585
53,1
645
59,9
628
Doğrudan
Döviz Müda.
TOPLAM
2003 Top.
4.808
10.461
2004 Top.
1.283
5.387
2005 Top.
14.565
22.008
2006- Ocak
0
692
Şubat
5.441
6.131
Mart
0
899
Nisan
0
699
Mayıs
0
338
Haziran
-2.105
-3.105
Kasım
0
371
Aralık
0
563
2007 – Ocak
0
582
Şubat
0
585
Mart
0
645
Nisan
0
628
Kaynak: TCMB
* Pozitif değerler alımları, negatif değerler satımları göstermektedir. Merkez Bankası tarafından henüz
miktarları açıklanmayan doğrudan döviz alımları Merkez Bankası günlük vaziyetlerinden türetilen net döviz
pozisyonu verileri kullanılarak ve bu büyüklüğü etkileyebilecek diğer döviz işlemleri de göz önüne alınarak
hesaplanmıştır.
DPT-YPKDGM
5
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
II.
Mayıs 2007
BORÇLANMA PROGRAMINDAKİ GELİŞMELER
Hazine iç borçlanma ihaleleri ortalama yıllık bileşik faiz oranı, Nisan ayında 1,2 puan
gerileyerek yüzde 18,9 düzeyinde gerçekleşmiştir.
Tablo 6. Hazine YTL Cinsi İç Borç İhaleleri
Net
12 Aylık
Borç.(1)
İtfa(2)
Bileşik
TÜFE
Vade
(Mil.
(Mil.
Borç/İtfa
Faiz
Beklentisi
Reel Faiz
(Gün)
YTL)
YTL)
Oranı
(Yüzde)
(3)
(Yüzde)
2005-Aralık
890
14,1
5,8
7,8
12.428
13.516
91,9
2006-Ocak
1.070
10.512
11.603
90,6
14,5
5,5
8,5
Şubat
873
12.810
15.026
85,3
14,5
5,5
8,5
Mart
7.629
9.249
82,5
5,4
8,3
792
14,2
Nisan
11.243
11.896
94,5
5,5
8,2
810
14,1
Mayıs
6.990
10.350
67,5
5,8
8,6
941
15,0
Haziran
5.123
6.630
72,3
7,9
9,0
558
17,6
Temmuz
12.731
13.864
91,8
8,1
13,6
422
22,8
Ağustos
10.583
12.024
88,0
7,9
12,3
427
21,3
Eylül
12.844
16.932
75,9
7,5
13,5
617
21,6
Ekim
7.057
7.529
93,7
7,3
13,7
973
22,0
10.280
Kasım
12.030
85,5
7,2
14,0
1088
22,1
Aralık
4.514
5.607
80,5
7,1
14,4
550
22,5
2007-Ocak
13.372
16.189
82,6
6,8
12,7
495
20,3
Şubat
8.343
5.895
141,5
6,8
11,4
645
18,9
Mart
10.774
11.504
93,7
6,8
12,5
1.140
20,1
Nisan
6.901
6.799
101,5
6,6
11,4
720
18,9
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı, DPT
(1) Net borçlanma piyasadan yapılan YTL cinsi borçlanmayı göstermekte olup, döviz cinsinden ihale tutarları
dahil edilmemiştir.
(2) İtfa rakamları, ÇTTH dahil edilerek piyasaya yapılan YTL cinsi ödemeleri göstermektedir.
(3) Merkez Bankası tarafından ayda iki defa yayınlanan ve ekonomik birimlerin ekonomik değişkenlere yönelik
tahminlerini içeren geniş katılımlı “Beklenti Anketi”nden alınmıştır. 12 aylık TÜFE beklentisi, söz konusu ayın
üçüncü haftası itibariyle piyasa katılımcıları tarafından tahmin edilen değerlerin uygun ortalamasıdır.
Nisan ayında Hazine ihalelerinde oluşan ağırlıklı ortalama bileşik faiz oranı, bir
önceki aya göre 1,2
puan gerileyerek, yüzde 18,9 düzeyinde gerçekleşmiştir. Aynı
dönemde ihalelerde oluşan ortalama vade 720 gün olmuştur. Nisan ayında piyasaya YTL
bazında 6,8 milyar YTL itfası bulunan Hazinenin, piyasadan net olarak 6,9 milyar YTL
borçlanmasıyla, borçlanma/itfa rasyosu 101,5 olarak gerçekleşmiştir.
18.000
16.000
14.000
12.000
10.000
8.000
6.000
4.000
2.000
0
140
120
100
80
60
40
20
0
2005- 200612
1
DPT-YPKDGM
2
3
İTFA
4
5
6
7
8
BORÇLANMA
6
9
10
11
12 2007- 2
BORÇLANMA/İTFA
1
3
4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 4. Borçlanma / İtfa Rasyosu
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Nisan ayında Hazinenin yüklendiği reel faiz oranı gerilemiştir. Bu dönemde Merkez
Bankası beklenti anketinde yer alan 12 aylık TÜFE beklentisi kullanılarak hesaplanan
gelecek döneme yönelik reel faiz oranı, bir önceki aya göre 1,1 puan azalarak, yüzde
11,4’e gerilemiştir.
Grafik 5. Faiz Oranlarında Gelişmeler
(Bileşik, Yüzde)
25
20
15
10
5
ihale DIBS
interbank
04
03
02
12
20
07
-0
1
11
10
09
08
07
06
05
04
03
02
20
05
-1
2
'2
00
61
0
TÜFE Beklentisi
Nisan ayında Hazinenin iç borç stoku 1,4 milyar YTL azalarak 262,3 milyar YTL’ye
yükselmiştir.
Nisan ayında Hazinenin iç borç stoku bir önceki aya göre yüzde 0,5 oranında
azalarak 263,7 milyar YTL’den 262,3 milyar YTL’ye gerilemiştir. Bu dönemde nakit dışı
borç stokunda önemli bir değişim gözlenmezken, İç borç stokundaki söz konusu gerileme
nakit dışı borç stokundaki azalmadan kaynaklanmıştır. Nisan ayında nakit iç borç stoku
içinde yer alan tahvil miktarı yüzde 0,8 milyar YTL, bono miktarı 0,5 milyar YTL azalmıştır.
Tablo 7. İç Borç Stokunun Vade Yapısı
2006 Aralık
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2007 Mart
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
2007 Nisan
Genel Top.
Nakit
-Tahvil
-Bono
Nakit Dışı
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
DPT-YPKDGM
Miktar
(Milyon YTL)
Yüzde
Dağılım
Ort. Vadeye Kalan
Süre (Ay)
251.470
208.376
198.783
9.594
43.094
100,0
82,9
79,0
3,8
17,1
24,0
22,3
23,3
2,6
32,0
263.724
221.501
212.049
9.453
42.222
100,0
84,0
80,4
3,6
16,0
24,9
23,9
24,9
3,5
29,6
262.336
220.150
211.226
8.924
42.187
100,0
83,9
80,5
3,4
16,1
24,8
24,1
25,0
3,0
28,6
7
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Nisan ayında YTL cinsi sabit faizli tahvil ve bonoların Hazine iç borç stokundaki oranı,
Mart ayındaki yüzde 44,2’lik seviyesinden
yüzde 45,2’ye, YTL cinsi değişken faizli
kağıtların oranı yüzde 42,3’den yüzde 42,53’e yükselmiştir. Bu dönemde döviz cinsi ve
endeksli kağıtların oranı ise yüzde 13,5’den yüzde 12,3’e düşmüştür.
Tablo 8. İç Borç Stoku Döviz-Faiz Yapısı
(Milyon YTL, Yüzde)
Aralık 2006
Yüzde
Yüzde
Nisan 2007
208.376
82,9
111.457
44,3
221.501
84,0
220.150
83,9
116.618
44,2
118.453
45,2
Değişken faizli
63.993
25,4
71.102
27,0
71.095
27,1
Döviz cinsinden
32.927
13,1
33.781
12,8
30.601
11,7
43.094
17,1
42.222
16,0
42.187
16,1
-
-
-
-
-
41.350
16,4
15,4
40.495
15,4
Döviz cinsinden
0
0,0
-
(0)
(0,0)
Dövize endeksli
1.744
0,7
1.727
0,7
1.692
0,6
251.470
100,0
263.724
100,0
262.336
100,0
Nakit
Sabit getirili
Nakit Dışı
Sabit getirili
Değişken faizli
Toplam Stok
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Mart 2007
40.495
Yüzde
Grafik 6. İç Borç Stokunun Döviz-Faiz Yapısı
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%14,7
Döviz
Cinsi Dövize
Endeksli
%12,3
2007 Ocak
2007 Nisan
Sabit
Faizli
%44,7
Sabit
Faizli
%45,2
Değişken
Faizli
%42,5
Değişken
Faizli
%40,6
2007 Nisan ayında, iç borç stokunun ilk satışta alıcılara göre dağılımı bir önceki aya
göre bir önceki ayla karşılaştırıldığında, kamunun payının 0,3 puan artarak yüzde 28,2’ye
yükselirken, piysanın payının yüzde 71,8’e gerilediği gözlenmektedir.
DPT-YPKDGM
8
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 9. İç Borç Stokunun Alıcılara Göre Dağılımı
YTL Miktarı
USD Miktarı
(Milyon YTL)
(Milyon Dolar)
2005
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2007 Mart
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
2007 Nisan
Genel Top.
Kamu
Merkez Bankası
Kamu Bankaları
TMSF
Diğer Kamu
Piyasa
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
Yüzde Pay
(Yüzde)
244.782
75.468
18.427
25.037
4.496
27.508
169.314
182,4
56,2
13,7
18,7
3,4
20,5
126,2
100,0
30,8
7,5
10,2
1,8
11,2
69,2
263.724
73.521
17.778
19.865
4.483
31.395
190.202
191,1
53,3
12,9
14,4
3,2
22,7
137,8
100,0
27,9
6,7
7,5
1,7
11,9
72,1
262.336
74.107
17.778
19.865
4.447
32.016
188.230
197,6
55,8
13,4
15,0
3,4
24,1
141,8
100,0
28,2
6,8
7,6
1,7
12,2
71,8
İç borç stoku/M2Y oranı Nisan ayında bir önceki aya göre 1,1 puan azalarak 84,7
puana gerilemiştir.
Grafik 7. Mali Baskınlık (İç Borç Stoku/M2, Nakit İç Borç Stoku/M2)
110
100
90
80
70
60
2
-1
05
20
-1
06
20
2
3
4
5
6
7
8
İç Borç/M2
9
10
11
12
1
-0
07
20
2
3
4
Nakit İç Borç/M2
Nisan ayında M2 para arzı bir önceki aya göre yüzde 0,8 oranında artarken, iç borç
stokunun yüzde 0,5 oranında gerilemesiyle, mali baskınlık oranı azalmıştır. Kamunun mali
piyasalardaki ağırlığının bir göstergesi olan iç borç stokunun M2’ye oranı bu dönemde 1,1
puan azalarak 84,7 puana gerilemiştir. 2001 Şubat krizinden sonra kamu bankaları,
Merkez Bankası ve TMSF’ye uzun vadeli olarak verilen nakit dışı borç stokunun
hesaplamaya katılmadığı nakit iç borç stokunun M2’ye oranı ise Nisan ayında 1 puan
azalarak 71,1 puan düzeyinde gerçekleşmiştir.
DPT-YPKDGM
9
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 10. Merkezi Yönetim Dış Borç Stoku
(Milyon Dolar)
2005
2006
Ağu.
Toplam
64.161
Eylül
65.961
Ekim
2007
Kasım
Aralık
65.932 65.970 65.443
Ocak Şubat
Mart
Nisan
66.428 66.982 67.907
68.091
67.618
Vade Yapısı
Kısa Vade
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Orta Vade
2.513
2.484
2.387
2.250
2.274
2.188
2.273
2.223
2.225
2.071
Uzun Vade
61.648
63.477
63.545 63.721 63.170
64.240 64.709 65.684
65.867
65.547
Kredi
30.226
31.256
30.928 30.276 29.109
30.081 29.832 28.118
28.191
27.394
Uluslararası Kuruluşlar
19.303
20.154
20.040 19.484 18.261
19.337 18.791 17.200
17.124
16.437
(IMF Sağlanan Krediler)
11.398
11.623
11.539 11.169
10.759 10.257
5.059
5.042
Alacaklıya Göre
Hükümet Kuruluşları
Ticari Bankalar
Tahvil
5.864
6.060
33.935
34.705
9.806
4.939
4.922
4.958
5.948
5.870
5.890
35.004 35.694 36.335
8.594
8.497
7.986
4.826
4.808
4.666
4.690
4.674
5.918
6.233
6.252
6.377
6.284
36.347 37.149 39.789
39.900
40.223
Kaynak: Hazine Müsteşarlığı
2006 yılı sonunda 66,4 milyar dolar düzeyinde bulunan merkezi yönetim dış borç
stoku, 2007 Mart ayında 68,1 milyar dolara yükselirken, Nisan ayında 67,6 milyar dolara
gerilemiştir.
Söz
konusu
dönemde,
merkezi
yönetim
dış
borç
stokunun
vade
kompozisyonunda, uzun vadeli borçların oranı yüzde 96,9, orta vadeli borçların oranı ise
yüzde 3,1 düzeyinde gerçekleşmiştir. Alacaklılara göre sınıflandırılan merkezi yönetim borç
stokunda ise kredilerin oranı düşerken tahvil yoluyla sağlanan borç stokunda artış
yaşanmıştır.
DPT-YPKDGM
10
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
III. SERMAYE PİYASASINDA GELİŞMELER
Tablo 11. Sermaye Piyasalarına İlişkin Göstergeler
Kurul Kaydındaki Şirketler
İMKB Şirketleri
İMKB'de İşlem Gören Şirketler
İMKB Dışında İşlem Gören Şirketler
2005
614
316
304
12
2006
605
329
316
13
2007 Şubat
604
328
315
13
Mart
604
329
316
13
Nisan
329
316
13
Piyasa Değeri (Halka Açık Kısım)
Yabancı Payı (Halka Açık Kısım)
68.389
66,34
75.569
65,26
80.125
68,72
85.001
69,43
85.382
70,80
218.318
44,81
230.038
39,91
247.103
-
257.193
-
262.843
-
149
108
41
146
106
40
144
104
40
144
104
40
143
103
40
278
29.176
289
22.012
289
21.698
285
25.336
-
96
11
714.146
672.696
1.219
102
11
1.128.280
1.060.273
2.793
103
11
1.201.252
1.129.348
3.066
103
11
1.238.723
1.164.268
3.168
103
11
1.287.635
1.209.030
3.343
53
34
60
71
60
78
60
85
-
26
452
30
555
31
568
31
580
-
10
2.209
11
2.481
11
2.481
11
2.613
-
2
110
2
127
2
127
2
133
-
19
30.226
19
25.267
18
25.344
18
24.252
-
91
93
95
94
-
9
13
15
15
-
Piyasa Kapitalizasyonu
Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH
Aracı Kuruluşlar
Aracı Kurumlar
Bankalar
Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Bireysel Emeklilik Fonları
Şirket Sayısı
Sözleşme Sayısı
Fon Katılımcı Sayısı
Net Aktif Değer
Yabancı Yatırım Fonları
Net Aktif Değer
Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Gayrimenkul Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklıkları
Net Aktif Değer
Portföy Yönetim Şirketleri
Net Aktif Değer
Bağımsız Denetim Şirketleri
Gayrimenkul Değerleme Şirketleri
Derecelendirme Kuruluşları
5
6
7
7
Kaynak: SPK, Merkezi Kayıt Kuruluşu, Emeklilik Gözetim Merkezi, TÜİK
(1) Piyasa değeri, piyasa kapitalizasyonu ve net aktif değerler Milyon YTL olarak verilmektedir. Şirketlere ait
bilgiler şirket sayılarını göstermektedir. Yabancı payı ve Piyasa Kapitalizasyonu/GSYİH yüzde olarak verilmiştir.
a.
Yatırım Fonları ve Bireysel Emeklilik Fonları
Nisan ayında bireysel emeklilik fonları net aktif değeri 3,3 milyar YTL’ye ulaşmıştır.
Bireysel emeklilik fonlarında ortalama vade Nisan ayı sonu itibarıyla 544 gün olarak
gerçekleşmiştir. Emeklilik fonlarının net aktif değeri Nisan ayı itibarıyla bir önceki ay
sonuna göre yüzde 5,5 oranında artarak 3.343 milyon YTL düzeyine çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
11
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 12. İMKB 100 Endeksinin Getirisi
(Yüzde)
Aylık Bazda
Yıllık Bazda
Dolar Bazında
Nominal
Reel Getiri
Nominal
Reel Getiri
Getiri
ÜFE
TÜFE
Getiri
ÜFE
TÜFE
2004 Aralık
11,1
12,3
10,7
34,7
16,8
23,2
2005 Aralık
4,4
4,5
4,0
59,3
55,2
47,9
2006 Ocak
12,1
9,9
11,3
63,2
55,2
51,2
Şubat
5,4
5,2
5,2
65,6
57,3
53,1
Mart
-8,7
-9,0
-9,0
67,9
61,1
55,2
Nisan
2,3
0,3
0,9
86,0
77,2
70,9
Mayıs
-13,1
-15,4
-14,7
51,1
40,4
37,5
Haziran
-7,0
-10,6
-7,3
31,5
16,9
19,4
Temmuz
1,7
0,9
0,9
21,8
6,5
9,0
Ağustos
3,4
4,2
3,8
20,6
7,4
9,4
Eylül
-1,0
-0,7
-2,2
10,8
-0,4
0,2
Ekim
9,9
9,4
8,5
27,0
14,4
15,4
Kasım
-5,9
-5,7
-7,1
0,2
-10,3
-8,8
Aralık
2,5
2,6
2,2
-1,7
-11,9
-10,3
2007 Ocak
5,3
5,3
4,2
-7,6
-15,6
-16,0
Şubat
0,6
-0,3
0,2
-11,9
-20,0
-20,0
Mart
5,4
4,4
4,4
1,7
-8,3
-8,2
Nisan
3,0
2,2
1,8
2,5
-6,5
-7,4
Kaynak: TÜİK, İMKB
(*) Getiri, dönem sonu itibarıyla bir önceki dönem sonuna göre hesaplanmaktadır.
b.
Nominal Getiri
Aylık
Yıllık
17,1
38,1
5,1
60,6
14,0
64,3
6,6
62,1
-11,2
68,5
4,3
95,7
-26,7
31,2
-7,6
11,7
7,8
8,6
5,8
12,3
-4,2
-0,7
13,2
17,2
-5,4
-6,4
5,4
-6,1
4,7
-13,8
2,1
-17,3
6,3
-1,1
4,5
-0,9
İMKB Hisse Senedi Piyasası
Nisan ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 3, yıllık
bazda ise yüzde 2,5 oranında artmıştır. Dolar bazında yıllık nominal kayıp yüzde 0,9
oranında gerçekleşmiştir.
Nisan ayında İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi aylık bazda yüzde 3, yıllık bazda yüzde
2,5 oranında artış göstermiştir. Yıllık bazda nominal getiri sağlanmış olmasına karşın,
TÜFE’ye göre hesaplanan reel kayıp yüzde 7,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Benzer şekilde,
dolar bazında aylık nominal getiri yüzde 4,5 iken, yıllık bazda nominal kayıp yüzde 0,9
olmuştur.
Nisan ayında günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay sonuna göre yüzde 19,5
oranında artış göstermiştir.
Nisan ayında İMKB Hisse Senedi Piyasası günlük ortalama işlem hacmi bir önceki ay
sonuna göre yüzde 19,5 oranında artarak 1.569 milyon YTL seviyesine yükselmiştir. Buna
paralel olarak aynı dönemlerde aylık işlem hacmi 28,9 milyar YTL’den 31,4 milyar YTL’ye
çıkmıştır.
DPT-YPKDGM
12
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 13. İMKB’de Çeşitli Göstergeler
İMKB 100
İMKB 100
İMKB
İş günü
Günlük Ort.
sayısı
İşlem Hacmi
Dönem Sonu 30 Günlük HO. İşlem Hacmi (1)
24.972
23.546
20.706
21
986
39.778
37.991
28.671
22
1.303
44.590
41.329
27.654
17
1.627
47.016
45.089
33.553
20
1.678
42.911
44.639
37.028
23
1.610
43.880
43.567
28.129
20
1.406
38.132
41.904
32.824
22
1.492
35.453
35.494
31.259
22
1.421
36.068
34.804
21.627
21
1.030
37.286
36.604
21.505
22
978
36.925
37.340
23.391
21
1.114
40.582
38.066
23.711
19
1.248
38.169
39.202
23.275
22
1.058
39.117
38.704
21.195
21
1.009
41.183
39.510
27.837
20
1.392
41.431
42.343
30.812
20
1.541
43.661
42.209
28.882
22
1.313
44.984
44.998
31.382
20
1.569
06 Nisan
45.845
42.391
7.614
5
1.523
13 Nisan
46.044
43.119
6.705
5
1.341
20 Nisan
47.356
44.079
8.613
5
1.723
27 Nisan
46.861
44.892
6.508
4
1.627
Kaynak: İMKB Aylık Bülten
(1) Borsaya kote olan şirketlere ait hisselerde tüm piyasalarda gerçekleştirilen işlem hacmidir. Böylece bu
değer; Ulusal, İkinci Ulusal, Yeni Ekonomi ve Gözaltı Pazarlarına ait işlemleri kapsamaktadır.
(*) İMKB 100 Endeks Değerleri, 30 günlük Hareketli Ortalama; İşlem Hacimleri, Milyon YTL
(**) HO: Hareketli Ortalama
Dönemler
2004 Aralık
2005 Aralık
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi risk göstergeleri olarak kullanılabilecek standart
sapma değerlerinden aylık standart sapma 7,6 değerine, yıllık standart sapma değeri 28,7
değerine çıkmıştır.
Nisan ayı sonu itibarıyla İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksinde aylık (20 günlük) yüzde
3 oranında getiri gerçekleşmişken, yıllık (250 günlük) getiri yüzde 1,3 oranında olmuştur.
Bu dönemde, aylık ve yıllık standart sapma değerlerinde artış görülmüştür. Nitekim, Nisan
ayında bir önceki ay sonu değerine göre aylık standart sapma değeri 5,93’ten 7,61’e, yıllık
standart sapma değeri 28,41’den 28,70’e çıkmıştır. İMKB Ulusal 100-Bileşik Endeksi ile
uluslararası korelasyon katsayıları incelendiğinde, FTSE-100 endeksiyle 0,48, Nikkei-225
endeksiyle -0,05 ve Dow Jones Industrial endeksiyle 0,47 olarak gerçekleştiği
görülmektedir.
DPT-YPKDGM
13
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 14. İMKB 100 Endeksine İlişkin Göstergeler
Nominal Getiri
Standart Sapma (2)
Korelasyon Katsayıları (3)
Dönemler
Aylık (1) Yıllık (1)
Aylık
Yıllık FTSE 100
Nikkei 225 Dow Jones
2004 Aralık
10,69
36,51
6,16
28,10
0,41
0,12
-0,00
2005 Aralık
3,12
61,95
5,13
24,30
0,27
0,22
-0,09
2006 Ocak
14,29
59,61
7,61
24,93
0,37
0,18
-0,14
Şubat
5,44
72,69
6,56
24,72
0,36
0,11
0,16
Mart
-7,45
68,64
9,65
24,36
0,49
0,48
-0,02
Nisan
2,26
80,93
6,86
23,89
0,21
0,23
0,14
Mayıs
-14,14
47,80
12,99
26,41
0,74
0,22
0,31
Haziran
-9,76
27,98
12,11
28,74
0,54
0,66
0,32
Temmuz
1,72
22,08
10,08
30,08
0,31
0,38
0,10
Ağustos
4,38
17,62
5,53
29,78
0,46
0,57
-0,26
Eylül
-1,31
7,65
5,81
29,75
0,65
0,36
0,54
Ekim
8,89
30,75
5,78
29,01
0,53
0,56
0,16
Kasım
-3,38
-0,34
6,26
28,89
0,34
0,46
0,09
Aralık
2,41
-1,66
6,47
29,13
0,43
0,42
-0,13
2007 Ocak
5,28
-6,89
6,79
28,76
0,56
0,46
0,09
Şubat
0,60
-10,64
7,78
29,04
0,78
0,52
0,66
Mart
7,67
-0,93
5,93
28,41
0,78
0,65
0,20
Nisan
3,03
1,29
7,61
28,70
0,48
-0,05
0,47
Kaynak: İMKB Aylık Bülten, Reuters
(1) Aylık ve yıllık getiri, sırasıyla dönem sonu itibarıyla 20 ve 250 işgünü öncesine göre nominal getiridir.
(2) Aylık standart sapma, dönem sonu itibarıyla son 20 işgününe ait günlük getirinin 20 işgünü üzerinden
aylıklandırılmasıyla hesaplanmıştır. Yıllık hesaplamalar 250 işgünü üzerinden yapılmıştır.
(3) Endeksler yerel para cinsindendir. Ay içinde herhangi bir işgününde her iki endeks için de veri bulunması
durumunda hesaplamalara dahil edilmektedir.
İMKB-100 Endeks (YTL)
Dolar
4
3
2
1
20 2
07
-1
11
10
9
1.000
8
20.000
7
1.400
1.200
6
1.600
30.000
25.000
5
35.000
4
2.000
1.800
3
2.200
45.000
40.000
2
50.000
20
05
-1
20 2
06
-1
YTL
....
Grafik 8. İMKB 100 Bileşik Endeksi
30 Günlük Har. Ort. (YTL)
İMKB-100 Endeks (Dolar)
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Nisan ayı sonunda bir önceki ay sonuna
göre yüzde 0,4 oranında artarak 85,4 milyar YTL’ye çıkmıştır. İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 70,8 ile en yüksek seviyesine çıkmıştır.
Borsada işlem gören hisselerin piyasa değeri Nisan ayı sonunda bir önceki ay sonuna
göre yüzde 0,4 oranında artarak 85,4 milyar YTL’ye çıkmıştır. Buna paralel olarak, hisseleri
borsada işlem gören şirketlerin toplam piyasa değeri (piyasa kapitalizasyonu) 5,6 milyar
YTL artışla 262,8 milyar YTL’ye yükselmiştir. Nisan ayı itibarıyla İMKB kotasyonundaki
hisselerde yabancı sahipliği oranı yüzde 70,8 ile ay sonları itibarıyla en yüksek seviyesine
ulaşmıştır.
DPT-YPKDGM
14
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 15. İMKB’de İşlem Gören Şirketlerin Piyasa Kapitalizasyonu ve Yabancı
Portföy Oranı
İMKB Kotasyonundaki
İşlem Gören Şirketlerin Toplam Piyasa
Hisseler
Kapitalizasyonu
Şirket
Piyasa
Yabancı
Toplam/GSMH
Sayısı
değeri
Payı
Oranı
Dönemler
(Milyon YTL) (Yüzde) (Milyon YTL) (Milyon Dolar)
(Yüzde)
2004 Aralık
297
37.641
54,9
132.556
98.073
30,9
2005 Aralık
304
68.389
66,3
218.318
162.814
44,9
2006 Ocak
304
76.789
67,7
242.766
184.053
Şubat
306
82.513
67,3
260.194
199.367
Mart
306
75.478
66,1
237.563
177.180
47,6
Nisan
308
76.396
66,1
244.414
185.923
Mayıs
311
69.760
65,1
216.525
138.896
Haziran
316
64.827
65,2
201.202
128.268
38,5
Temmuz
317
66.353
65,6
204.299
138.031
Ağustos
316
68.427
65,7
215.054
148.641
Eylül
316
68.416
66,3
213.525
142.721
38,9
Ekim
316
74.733
66,9
236.295
162.626
Kasım
316
72.131
66,4
222.364
153.906
Aralık
316
75.569
65,3
230.038
163.775
40,0
2007 Ocak
316
78.713
68,6
243.118
172.119
Şubat
315
80.125
68,7
247.103
175.002
Mart
316
85.001
69,4
257.193
186.493
Nisan
316
85.382
70,8
262.843
193.310
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni, Merkezi Kayıt Kuruluşu, DPT
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 316 seviyesini korumuştur. Borsa yatırım
fonu sayısı ise 6’dır.
Borsada hisseleri işlem gören şirket sayısı 316 seviyesini korumuştur. Piyasada işlem
gören borsa yatırım fonu sayısı ise 6’dır.
c.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarı
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi yüzde 17,5
oranında gerileyerek 1,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Nisan ayında piyasada
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı 88 baz puan gerileyerek yüzde 19,74 seviyesinde
gerçekleşmiştir.
Tahvil ve Bono Piyasası Kesin Alım-Satım Pazarında günlük işlem hacmi Nisan ayında
bir önceki aya göre yüzde 17,5 oranında gerileyerek 1,4 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Buna paralel olarak aynı dönemde aylık işlem hacmi 9,2 milyar YTL
azalarak 27,6 milyar YTL olmuştur. Nisan ayında basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına
göre 88 baz puan gerileyerek yüzde 19,74 olmuştur.
DPT-YPKDGM
15
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 16. Kamu Menkul Kıymetleri Kesin Alım-Satım ve Repo-Ters Repo Pazarı
Kamu Men. Kıy. Kesin Alım-Satım Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
Faiz Oranı
Dönemler
(Milyon YTL)
2004 Aralık
41.453
2005 Aralık
40.966
2006 Ocak
29.862
Şubat
30.063
Mart
53.493
Nisan
40.184
Mayıs
42.747
Haziran
33.103
Temmuz
29.447
Ağustos
31.384
Eylül
39.035
Ekim
32.752
Kasım
43.804
Aralık
29.369
2007 Ocak
39.835
Şubat
31.620
Mart
36.787
Nisan
27.580
Kaynak: İMKB Aylık Bülteni
(Milyon YTL)
1.974
1.862
1.757
1.503
2.326
2.009
1.943
1.505
1.402
1.427
1.859
1.724
1.991
1.399
1.992
1.581
1.672
1.379
(Yüzde)
22,53
14,24
13,85
13,97
13,94
13,99
15,12
19,06
20,10
20,04
21,10
22,25
21,88
21,89
21,37
20,50
20,62
19,74
d.
Repo-Ters Repo Pazarı
İşlem Hacmi
Günlük Ort.
İşl. Hacmi
(Milyon YTL) (Milyon YTL)
154.463
7.355
172.957
7.862
137.537
8.090
159.303
7.965
213.089
9.265
211.970
10.598
243.219
11.055
270.464
12.294
240.543
11.454
222.489
10.113
222.932
10.616
213.885
11.257
216.256
9.830
187.117
8.910
191.277
9.564
180.768
9.038
220.896
10.041
192.974
9.649
Faiz Oranı
(Yüzde)
19,68
13,79
13,51
13,56
13,50
13,49
13,25
15,13
17,60
17,65
17,92
17,54
17,61
17,88
17,53
17,59
17,76
17,62
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı
Repo-Ters Repo Pazarında Nisan ayında bir önceki aya göre günlük işlem hacmi
yüzde 3,9 oranında gerileyerek 9,6 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Pazarda
gerçekleşen ortalama basit faiz oranı bir önceki ay ortalamasına göre 14 baz puan
gerileyerek yüzde 17,62 olmuştur.
Tahvil ve Bono Piyasası Repo-Ters Repo Pazarı günlük ortalama işlem hacmi bir
önceki ay ortalamasına göre yüzde 3,9 oranında gerileyerek 9,6 milyar YTL seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu gelişme sonucunda, Nisan ayı aylık işlem hacmi 193 milyar YTL
seviyesinde gerçekleşmiştir. Repo-Ters Repo Pazarı basit faiz oranı ise bir önceki aya göre
14 baz puan gerileyerek yüzde 17,62 olmuştur.
e.
Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasasında O/N işlem hacmi yüzde 8,5 oranında gerileyerek
2,7 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Piyasada gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı
bir önceki aya göre 38 baz puan gerileyerek yüzde 17,06 olmuştur.
Takasbank Borsa Para Piyasasında (TBPP) gecelik işlemlerin tüm işlemlere oranı
yüzde 85 düzeyinde gerçekleşmiştir. Gecelik işlemlerin toplam işlem hacmi bir önceki aya
göre yüzde 8,5 oranında gerileyerek 2,7 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Piyasada
DPT-YPKDGM
16
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
gerçekleşen O/N işlemlerin faiz oranı ise bir önceki aya göre 38 baz puan gerileyerek
yüzde 17,06 olmuştur.
Tablo 17. Takasbank Borsa Para Piyasası ve Ödünç Pay Senedi Piyasası
Takasbank Borsa Para Piyasası
O/N
İşlem
Hacmi
Günlük
O/N
Ort. O/N Toplam İşl.
İşl. Hac. Hac. Oranı
(Yüzde)
Ödünç Pay Senedi Piyasası
Faiz
Oranı
İşlem Günlük Sözl. Günlük
İşlem
Hacmi İşlem Sayısı Sözl. Gören Pay
Hacmi
Say.
Senedi
Dönemler
(Milyon YTL)
(Yüzde) (Milyon YTL)
(Adet) (Adet)
(Adet)
2004 Tüm Yıl
84.172
338
89,13
21,45
-
-
-
-
-
2005 Tüm Yıl
60.354
238
63,62
14,42
27
1,1
128
5
49
2006 Tüm Yıl
36.609
146
81,38
15,26
769
3,1
8.949
36
220
2006 Ocak
2.284
134
70,19
12,88
23
1,4
331
19
57
Şubat
2.977
149
72,27
12,91
27
1,3
348
17
63
Mart
3.320
144
73,78
12,87
61
2,7
1.065
46
84
Nisan
2.776
139
76,84
12,74
41
2,1
729
36
77
Mayıs
3.241
147
77,12
12,42
82
3,7
1.298
59
82
Haziran
3.113
141
81,80
14,51
58
2,6
1.121
51
83
Temmuz
2.943
140
92,76
17,02
42
2,0
443
21
80
Ağustos
2.812
128
89,46
17,10
54
2,4
589
27
69
Eylül
3.220
153
84,11
17,71
74
3,5
711
34
87
Ekim
3.076
162
85,10
17,11
87
4,6
809
43
97
Kasım
3.341
152
88,23
17,22
107
4,8
729
33
94
Aralık
3.505
167
88,90
17,68
113
5,4
776
37
102
2007 Ocak
2.874
144
88,78
17,05
158
7,9
869
43
96
Şubat
2.931
147
88,97
17,34
132
6,6
880
44
104
Mart
2.994
136
84,03
17,44
59
2,7
684
31
108
Nisan
2.741
Kaynak: Takasbank, İMKB
137
85,33
17,06
83
4,1
705
35
99
Ödünç Pay Senedi Piyasası işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 40,7 oranında
artarak 83 milyon YTL düzeyinde gerçekleşmiştir. Sözleşme sayısı 705 olurken, işlem
gören pay senedi sayısı 99 olmuştur.
Ödünç Pay Senedi Piyasası Nisan ayı işlem hacmi bir önceki aya göre yüzde 40,7
oranında artarak 83 milyon YTL’ye çıkmıştır. Piyasada gerçekleşen sözleşme sayısı 705
olurken, işlem gören pay senedi sayısı 99 olmuştur.
Grafik 9. Altın Borsası İşlem Hacmi ve Uluslararası Altın Fiyatı
İşlem Hacmi
(Milyon YTL)
DPT-YPKDGM
İşlem Hacmi
(Milyon ABD Doları )
17
4
3
2
1
20 2
07
-0
1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-1
20 2
06
-0
1
1000
800
600
400
200
0
Londra Borsası
(ABD Doları/Ons)
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
f.
Mayıs 2007
Altın Borsası
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 16,1 oranında artarak 23,6 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Uluslararası altın fiyatları yüzde 4,3 oranında artarak 683,6 dolar/ons
olmuştur.
Altın Borsasında işlem hacmi yüzde 16,1 oranında artarak 23,6 ton seviyesinde
gerçekleşmiştir. Bu hacimde ABD Doları cinsinden gerçekleştirilen işlem hacminin 424,7
milyon dolardan 459,6 milyon dolara yükselmiş olmasının yanında, YTL işlem hacminin
18,7 milyon YTL seviyesinden 72,4 milyon YTL’ye çıkmış olması etkili olmuştur.
Uluslararası altın fiyatı göstergesi olarak Londra Borsasında oluşan altının ons fiyatı yüzde
4,3 oranında artarak 683,6 dolar olmuştur.
Tablo 18. Vadeli İşlemler Piyasası
Hacim-Miktar
(Adet)
Dönem Sonu
Mevcut Açık
Poz. (Adet)
Hacim
(Milyon YTL)
İş Günü
(Gün)
12,6
69,5
140.159
198.074
24,8
31,6
35,7
40,9
67,6
78,7
80,1
70,2
80,7
88,6
122,0
104,2
161.639
113.369
144.065
67.725
80.319
77.902
119.175
88.154
146.223
169.949
234.114
198.074
Günlük Hacim
(Milyon YTL)
2005 Tüm Yıl
2006 Tüm Yıl
2006 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
1.771.308
6.628.503
2.919
17.386
162.177
226.794
316.909
321.867
634.942
767.403
731.106
557.461
616.201
608.815
889.565
795.263
421
631
821
817
1.487
1.732
1.681
1.545
1.694
1.683
2.684
2.188
232
250
17
20
23
20
22
22
21
22
21
19
22
21
2007 Ocak
892.129
3.018
20
150,9
257.383
1.328.336
4.622
20
231,1
182.514
22
Şubat
Mart
1.746.907
6.749
306,8
329.359
Endeks
1.123.571
5.850
265,9
72.226
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
623.334
0
0
899
0,0
0,0
40,9
0
0
257.131
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
2
0
0,0
2
Nisan
1.522.467
6.449
322,4
215.498
Endeks
986.097
5.708
285,4
57.287
Faiz
G-DİBS
Döviz
0
0
536.369
0
0
740
0,0
0,0
37,0
0
0
158.209
Emtia
0
0
0,0
0
Altın
Kaynak: VOB
1
0
0,0
2
DPT-YPKDGM
20
18
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
g.
Mayıs 2007
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem hacmi Nisan ayında bir önceki aya göre
yüzde 4,5 oranında gerileyerek 6,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir.
Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası (VOB) işlem hacmi, Nisan ayında bir önceki aya
göre yüzde 4,5 oranında gerileyerek 6,4 milyar YTL seviyesinde gerçekleşmiştir. Söz
konusu gerilemede Nisan ayı iş günü sayısının Mart ayına göre 2 gün az olması da etkili
olmuştur. Yüksek işlem hacmine karşın, işlem gören sözleşmelere bakıldığında, endeks ve
döviz işlemleri dışındaki sözleşmelerde ya işlem gerçekleşmemiş yada çok kısıtlı işlem
gerçekleşmiştir.
Endeks ve döviz enstrümanları içinde de işlem gören sözleşmeler açısından bir
yoğunlaşma görülmektedir. Nitekim, endeks sözleşmelerinde görülen 5.708 milyon YTL’lik
işlem hacminin 4.395 milyon YTL’si Nisan ayı İMKB-30 sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Benzer şekilde, 740 milyon YTL’lik döviz işlem hacminin 433 milyon YTL’si Nisan ayı dolar
sözleşmesinde gerçekleşmiştir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık poziyon miktarının
önemli oranda gerileyerek 215.498 adet seviyesinde gerçekleştiği görülmektedir.
Açık pozisyon sayılarına bakıldığında ay sonları itibarıyla açık pozisyon miktarı Nisan
ayında önemli miktarda gerileyerek 215.498 adet seviyesinde gerçekleşmiştir. Nisan ayı
sonu itibarıyla endeks sözleşmelerinde 57.287 adet ve döviz sözleşmelerinde 158.209 adet
açık pozisyon bulunmaktadır. Altın sözleşmelerinde 2 adet açık pozisyon bulunurken diğer
sözleşmelerde açık pozisyon bulunmamaktadır.
DPT-YPKDGM
19
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
IV.
Mayıs 2007
BANKACILIK SEKTÖRÜNDE GELİŞMELER
a.
Mevduatlar
Bankacılık sektörü mevduatları, Nisan ayında yüzde 1,1 oranında artarak 291,7
milyar YTL’ye yükselmiştir.
Mart ayında 288,5 milyar YTL olan mevduat bankalarının toplam mevduatları, Nisan
ayında yüzde 1,1 oranında artışla 291,7 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Aynı dönemde,
YTL mevduatlarda yüzde 1,6 oranında artış yaşanırken YP mevduatlarda bu oran YTL
bazında yüzde 0,3 olmuştur. Bankalarda tutulan resmi kuruluşların vadesiz hesaplarında
yaşanan
yükselişin
YTL
mevduatlardaki
artışta
önemli
bir
etkiye
sahip
olduğu
görülmektedir. 2006 yılı Haziran ayından itibaren YP mevduatların dolar değerindeki
yükseliş eğilimi, Nisan ayında da devam etmiştir. Nitekim, 2006 yılı sonunda 71,8 milyar
dolar olan YP mevduatlar, Mart ayında 74,5 milyar dolara ve Nisan ayında ise önceki aya
göre yüzde 5,0 oranında artarak 79,8 milyar dolara yükselmiştir. Döviz mevduatların dolar
değerindeki hızlı artışa karşılık döviz kurlarında yaşanan gerilemeyle birlikte YP
mevduatlardaki artış sınırlı kalmış ve YP mevduatların toplam içindeki payı düşmüştür.
Nitekim, 2006 yılı Aralık ayında yüzde 38 olan YP mevduatların toplam mevduatlara oranı
2007 yılı Mart ayında yüzde 37,8 ve Nisan ayında ise yüzde 37,5 düzeyinde
gerçekleşmiştir.
Tablo 19. Bankacılık Sektöründe Kredi ve Mevduatların Gelişimi
Aralık 06 /
Aralık 05
22,5
17,4
24,1
Nisan 07/
Nisan 06
23,0
16,4
35,7
Nisan 07/
Aralık 06
5,3
6,0
11,2
Toplam Krediler
Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YTL Kredileri
Mevduat Bankaları Yurtiçi YP Kredileri
Kalkınma Yatırım Bankaları Kredileri
Kaynak: TCMB Haftalık Bültenleri
39,8
41,0
45,1
19,0
19,3
32,9
33,8
38,1
9,3
15,2
1,7
6,0
7,4
-3,3
1,5
DPT-YPKDGM
20
Toplam Mevduat (Bankalar arası Hariç)
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YTL Mevduat
Yurtiçi Yerleşikler Toplam YP Mevduat ($)
(Yüzde Değişim)
Nisan 07/
Mart 07
1,1
1,6
5,0
1,7
1,7
2,8
-2,5
1,4
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
65
270.000
240.000
210.000
180.000
150.000
120.000
90.000
60.000
30.000
0
55
35
25
Yüzde
45
15
5
YP Mevduat
Toplam Mevduat
4
3
2
12
200
7-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
200
6-1
200
5-1
2
200
4-1
2
200
3-1
2
-5
200
2-1
2
Milyon YTL
Grafik 10. YP Mevduat/Toplam Mevduat
YP Mevduat/Toplam Mevduat
2005 yılı sonunda YTL ve YP mevduatların ortalama vadesi 2,8 ay olarak
gerçekleşirken, 2006 yılının ikinci yarısında ortalama vadeler sırasıyla 2,4 ay ve 2,7 ay
olmuştur. Vadelerdeki düşüşü açıklayan temel gelişme, 3 ay ve daha kısa vadeli mevduat
büyüklüğünün toplam mevduatlar içindeki payında yaşanan yükseliştir. Nitekim, YTL
mevduatlarda 3 ay ve daha kısa vadeli mevduatların toplam YTL mevduatlar içindeki payı,
bir yıllık süreçte yüzde 84,2’den yüzde 91,9’a; YP mevduatlarda yüzde 81,7’den yüzde
85,1’e yükselmiştir. Bankaların temel fon kaynağı olan mevduatların vadesinde yaşanan
kısalma, gerek yatırımları için uzun vadeli kredi almak isteyen ekonomik birimler gerekse
vade uyumsuzluğu riskiyle karşılaşabilecek bankalar için olumsuz bir gelişme olarak
değerlendirilmektedir.
Grafik 11. 3 Ay ve Daha Kısa Vadeli Mevduatların Payının Gelişimi
94
92
Yüzde
90
88
86
84
82
80
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
06
20
20
05
-1
2
2
-1
04
20
-1
03
20
20
02
-1
2
2
78
Kısa Vadeli YTL Mevduat/Toplam YTL Mevduat
Kısa Vadeli YP Mevduat/Toplam YP Mevduat
DPT-YPKDGM
21
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 12. YTL ve YP Mevduatların Ortalama Vadesi
3,4
3,2
Ay
3,0
2,8
2,6
2,4
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
2
20
06
-1
-1
2
05
-1
20
-1
2
04
20
03
20
20
02
-
12
2,2
YTL Mevduatın Ortalama Vadesi
YP Mevduatın Ortalama Vadesi
* 1 yıldan uzun vadeli olan mevduatların vadesi 1 yıl kabul edilmiştir.
b.
Krediler
2007 yılı Nisan ayında bankacılık sektörü tarafından kullandırılan krediler, yüzde 1,7
oranında artarak 187,6 milyar YTL düzeyine ulaşmıştır.
Bankacılık sektörü tarafından kullandırılan yurt içi kredi hacmi, Nisan ayında yüzde
1,7 oranında artarak 184,5 milyar YTL’ye yükselmiştir. Kredi stokunun alt kalemi olan YTL
kredilerde yüzde 2,8 artış olurken YP kredilerde yüzde 2,9 azalış gerçekleşmiştir. Nitekim,
Mart ayı sonunda 155 milyar YTL olan YTL kredi hacmi Nisan ayında 3,6 milyar YTL
artarak 158,6 milyar YTL’ye, aynı dönemde 22,8 milyar YTL olan YP krediler ise 0,6 milyar
YTL azalarak 22,2 milyar YTL’ye ulaşmıştır.
Mart ayı sonunda 69,8 milyar YTL olan tüketici kredileri ve kredi kartları toplamı
Nisan ayında yüzde 2,8 oranında artarak 71,8 milyar YTL seviyesine yükselmiştir. Bu
krediler içinde ise tüketici kredileri yüzde 2,8 oranında ve kredi kartları yüzde 2,7 oranında
artmıştır. Tüketici kredilerinin alt kalemleri incelendiğinde; konut kredileri ve ihtiyaç
kredilerinin sırasıyla yüzde 2,4 ve yüzde 4,4 oranında arttığı; buna karşın taşıt kredilerinin
ise azalma eğilimini sürdürdüğü ve yüzde 1,1 oranında azaldığı gözlenmektedir. Bankaların
faiz oranlarında başlayan düşüşün yanında özellike ihtiyaç kredilerinin vadelerinin
uzamasıyla birlikte ihtiyaç ve konut kredilerindeki artışın devam etmesi beklenmektedir.
DPT-YPKDGM
22
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 20. Mevduat Bankaları Yurtiçi Kredilerinin Türlerine Göre Dağılımı
Aralık 2006
Milyon
YTL
MEVD. B. YURTİÇİ KR.
Ticari Krediler
Tüketici Kre. ve Kre. K.
-Tüketici Kredileri
-Konut Kredileri
-Taşıt Kredileri
-Diğer Tüketici Kredileri
-Kredi Kartları
İhtisas Kredileri
-Tarımsal Kredi
-Küçük Esn. Sanat. Kredi.
-Diğer
Kaynak: TCMB
170.578
91.363
67.356
46.151
22.162
6.365
17.624
21.205
11.478
5.575
4.522
637
Nisan 2007
Önceki yıla
Milyon
Yüzde Pay
göre değ.
YTL
41,0
39,0
48,0
62,1
79,3
4,5
75,7
24,5
17,7
9,7
37,8
-54,2
100
53,6
39,5
27,1
13,0
3,7
10,3
12,4
6,7
3,3
2,7
0,4
Önceki yıla
Yüzde Pay
göre değ.
180.757
96.521
71.780
49834
23.882
5.875
20.078
21.946
12.456
5.282
5.231
1.943
6,0
5,6
6,6
8,0
7,8
-7,7
13,9
3,5
8,5
-5,3
15,7
205,0
100
53,4
39,7
27,6
13,2
3,3
11,1
12,1
6,9
2,9
2,9
1,1
Mevduat bankaları tarafından kullandırılan yurt içi krediler, 2006 yıl sonuna göre
Nisan ayında yüzde 6,0 oranında artmıştır. Alt kalemler itibariyle en yüksek artış yüzde
15,7 ile küçük esnaf ve sanatkar kredilerinde olurken ihtisas kredilerinin toplamdaki artışı
yüzde 6,6 olmuştur. Ziraat Bankası ve Halk Bankası kanalıyla çiftçilere ve küçük esnaf
işletmelerine görev zararı Hazine Müsteşarlığınca karşılanmak üzere sübvansiyonlu kredi
kullandırımının 2007 yılında da devam etmesi, ihtisas kredilerinin hızlı artışında temel
belirleyici olmuştur. İhtisas kredileri içinde konut kredileri eklenmiş olmasına rağmen
geriye dönük bir serisinin bulunamaması nedeniyle bu krediler, Diğer krediler kalemi içinde
gösterilmiş
ve
kapsam
değişikliğinden
kaynaklanan
yüzde
205
oranındaki
artış
değerlendirmede dikkate alınmamıştır. İkinci en büyük artış, yüzde 13,9 ile tüketici
kredileri altında yer alan diğer tüketici kredileri kaleminde yaşanmıştır. Aynı dönemde,
tüketici kredilerinin diğer alt kalemi olan taşıt kredileri yüzde 7,7 oranında azalmış ve
azalış eğilimini sürdürmüştür. Ticari krediler ise yıl sonuna göre yüzde 5,6 oranında
artmıştır. Böylece, krediler içinde ticari kredilerin payı azalmış ve yüzde 53,6’dan yüzde
53,4’e gerilemiştir. Aynı dönemde, tüketici kredilerinin toplam krediler içindeki payı ise
2006 yılı Aralık ayına göre 0,2 puan artarak yüzde 39,7 seviyesine yükselmiştir. Diğer
yandan, ihtisas kredilerinin payı 6,7’den yüzde 6,9’a ulaşmıştır.
DPT-YPKDGM
23
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 13. Tüketici Kredilerinin Türlerine Göre Reel Gelişimi (2002 yılı Fiyatlarıyla)
35.000
30.000
Milyon YTL
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
Konut Kredileri
Taşıt Kredileri
4
3
2
12
200
7-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
200
2-1
2
200
3-1
2
200
4-1
2
200
5-1
2
200
6-1
0
Diğer Tüketici Kredileri
Tablo 21. Tüketici Kredisi Faiz Oranları
(Yüzde)
İhtiyaç
Taşıt
Konut
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max.
Ort.
Min.
Max. Ort.
2004 Aralık
2,35
2,40
2,35
1,95
2,15
2,04
1,80
2,10
1,93
2005 Aralık
1,70
1,89
1,77
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
2006 Ocak
1,70
1,89
1,77
1,20
1,30
1,27
1,06
1,10
1,08
Şubat
1,70
1,89
1,76
1,25
1,30
1,28
1,06
1,10
1,08
Mart
1,60
1,89
1,71
1,15
1,30
1,24
1,06
1,10
1,08
Nisan
1,60
1,75
1,64
1,15
1,20
1,17
1,06
1,10
1,08
Mayıs
1,60
1,75
1,64
1,20
1,25
1,24
1,06
1,20
1,16
Haziran
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Temmuz
2,10
2,45
2,30
1,90
2,05
2,00
1,90
2,00
1,94
Ağustos
2,10
2,19
2,15
1,90
2,05
1,94
1,80
1,90
1,86
Eylül
2,10
2,35
2,20
1,85
2,05
1,92
1,80
1,90
1,85
Ekim
1,89
2,19
2,09
1,85
1,90
1,88
1,80
1,85
1,81
Kasım
1,99
2,19
2,11
1,79
1,90
1,86
1,58
1,80
1,72
Aralık
1,94
2,19
2,12
1,74
1,90
1,84
1,58
1,80
1,75
2007 Ocak
1,94
2,19
2,01
1,74
1,90
1,77
1,53
1,64
1,57
Şubat
1,95
2,19
1,99
1,69
1,79
1,75
1,49
1,64
1,57
Mart
1,95
2,09
2,0
1,69
1,75
1,73
1,49
1,60
1,54
Nisan
1,95
1,99
1,98
1,69
1,75
1,73
1,49
1,55
1,52
Kaynak: Reuters, bankaların web siteleri
(*) Faiz oranlarının minimum, maksimum ve ortalama değerleri bulunurken, aktif büyüklüğü itibariyle en
büyük beş bankanın oranları esas alınmıştır.
Kredilerin mevduatlara oranı, Mart ayında önceki aydaki seviyesinden 0,1 puan
azalarak yüzde 62 olmuştur.
2006 yılı Aralık ayında yüzde 62,2 seviyesinde olan kredilerin mevduatlara oranı,
Mart ayında yüzde 62,1 ve Nisan ayında da yüzde 62 büyüklüğüne gerilemiştir. Tüketici
kredilerinin mevduatlara oranı yüzde 24,2’den yüzde 24,6’ya yükselirken; üretim ve
yatırım faaliyetlerini temsil eden ticari kredilerin mevduatlara oranı ise yüzde 32,7’den
yüzde 33,1’e yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
24
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
3 5 0 .0 0 0
70
3 0 0 .0 0 0
60
2 5 0 .0 0 0
50
2 0 0 .0 0 0
40
1 5 0 .0 0 0
30
1 0 0 .0 0 0
20
5 0 .0 0 0
10
4
3
2
7-1
12
20
0
11
9
10
8
7
6
5
4
3
6-2
20
0
20
0
2
05
-1
20
04
-1
2
20
2
03
-1
20
02
-1
20
6-1
0
2
0
Yüzde
Milyon YTL
Grafik 14. Mevduat Bankaları Kredileri/Toplam Mevduatlar
Yurtiçi Şubelerin Kredileri
M e v d u a tla r
K r e d ile r /M e v d u a tla r
Mevduat bankalarının tahsili gecikmiş alacaklarının (TGA) kredilere oranı, Nisan
ayında 0,2 puan artarak yüzde 4,7 olarak gerçekleşmiştir.
Grafik 15. TGA/Krediler
40
Yüzde
30
20
10
M e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
K a m u m e v d u a t b a n k .T G A /k re d i
Ö z e l m e v d u a t b a n k . T G A / k r e d i ( T M S F d a h il)
Yabancı bank.TGA/kredi
4
3
2
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-1
2
20
04
-1
2
20
03
-1
2
20
02
-1
2
0
Mart ayı sonunda yüzde 4,5 olan mevduat bankaları TGA’larının kredilere oranı
Nisan ayında yüzde 4,7’e yükselmiştir. Söz konusu oran, kamu bankaları, özel bankalar ve
yabancı bankalar için sırasıyla yüzde 5,4 ve yüzde 4,9 ve 3 olarak gerçekleşerek önceki
aya göre yükseliş göstermiştir. 5569 sayılı Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmelerin Mali
Sektöre Olan Borçlarının Yeniden Yapılandırılması Hakkında Kanunla birlikte bankaların
ödeme güçlüğüne düşmüş ancak ödeme potansiyeli olan KOBİ’lerle borç yeniden
yapılandırma anlaşmaları yapmasıyla birlikte önümüzdeki dönemde tahsili gecikmiş
alacaklarda azalma olacağı beklenmektedir.
DPT-YPKDGM
25
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 16. Tasfiye Olunacak Kredi Kartları ve Tüketici Kredilerinin Gelişimi
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
Tasfiye Olunacak Kredi Kartları / Kredi Kartları
4
3
2
20
07
-1
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-12
20
04
-12
20
03
-12
0
Tasfiye Olunacak Tüketici Kredileri / Tüketici Kredileri
Tasfiye olunacak kredi kartlarının toplam kredi kartları alacaklarına oranı, bir aylık
süreçte 0,1 puan azalmış ve yüzde 8 olarak gerçekleşmiştir. Ödenmeme riski en düşük
kredi türü olan tüketici kredilerinde ise tasfiye olunacak kredilerin bu kredilere oranı önceki
aya göre 0,1 puan artarak yüzde 1,1’e yükselmiş ve artış eğilimine devam etmiştir.
c.
Menkul Kıymetler
Mevduat bankalarının menkul kıymet portföyü, Nisan ayında yüzde 3,2 oranında
azalarak 144,9 milyar YTL’ye gerilemiştir.
Mart ayında 149,7 milyar YTL düzeyinde olan mevduat bankalarının menkul
kıymetler portföyü bir aylık süreçte yüzde 3,2 oranında azalarak 144,9 milyar YTL’ye
gerilemiştir. Aynı dönemde, mevduat bankalarının alım satım amaçlı ve satılmaya hazır
menkul değerler portföyü (ticari portföy) yüzde 4 oranında azalarak 101,8 milyar YTL’ye;
vadeye kadar elde tutulacak menkul kıymetler portföyü ise yüzde 1,3 oranında azalarak
43,1 milyar YTL’ye düşmüştür. Gruplar bazında alım satım amaçlı ve satılmaya hazır
menkul değerler portföyü ise kamu bankalarında yüzde 1,7 özel bankalarda yüzde 6,4 ve
yabancı bankalarda ise yüzde 2,7 oranında azalmıştır. Bankaların uzun vadeli menkul
değerlerinin yer aldığı vadeye kadar elde tutulacak portföyün toplam menkul kıymet
portföyüne oranı ise yüzde 0,5 oranında artarak yüzde 29,8’e yükselmiştir.
DPT-YPKDGM
26
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 17. Banka Grupları Bazında Menkul Kıymetler Portföyü
80
70
Milyar YTL
60
50
40
30
20
10
Kamu Mevduat Bankaları
Özel Mevduat Bankaları
4
3
2
12
20
07
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
06
-1
20
05
-1
2
20
04
-1
2
20
03
-1
2
20
02
-1
2
0
Yabancı Mevduat Bankaları
Grafik 18. Mevduat Bank. Menkul Değerleri/Toplam Mevduatlar
7 0
3 5 0 0 0 0
3 0 0 0 0 0
6 5
6 0
2 0 0 0 0 0
Yüzde
Milyon YTL
2 5 0 0 0 0
1 5 0 0 0 0
5 5
1 0 0 0 0 0
5 0
5 0 0 0 0
Menkul Değerler
M e v d u a t la r
4
3
2
-1
20
07
12
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
-1
20
06
-12
20
05
4-1
2
20
0
20
03
-1
2
4 5
20
02
- 12
0
Menkul Değerler/Mevduatlar
Mevduat bankalarının mevduatların Nisan ayında ılımlı bir artış göstermesine karşılık
menkul değerler portföyünde hızlı bir düşüş olması, menkul kıymetlerin mevduatlara
oranının Mart ayındaki yüzde 51,9’dan seviyesinden yüzde 50,3’e düşmesine neden
olmuştur.
d.
Yabancı Para Pozisyonu
Bankacılık sektörünün yabancı para açık pozisyonu 308 milyon dolar azalarak 7.391
milyon dolara gerilemiştir.
2006 yılı sonunda
5.403 milyon dolar olan bankacılık sektörü bilanço içi açık
pozisyon tutarı, Mart ayı sonunda 1.634 milyon dolar artarak 7.037 milyon dolar, Nisan
ayında ise önceki aya göre 308 milyon dolar artarak 7.391 milyon dolar olarak
gerçekleşmiştir. Söz konusu artışın alt detayları incelendiğinde; özel bankaların 304 milyon
dolar pozisyon kapadıkları; kamu bankaları ve yabancı bankaların ise sırasıyla 23 ve 369
milyon
dolar
pozisyon
açtıkları
gözlenmektedir.
Kalkınma
ve
yatırım
bankaları
pozisyonlarında ise aynı dönemde 264 milyon dolar azalış olmuştur. Bankaların bilanço içi
açık pozisyonundaki artışla birlikte net genel açık pozisyonlarında küçük de olsa düşüş
olmuştur. Nitekim, bir aylık süreçte sektörün toplam bilanço içi açık pozisyonu 7.037
DPT-YPKDGM
27
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
milyon dolardan 7.391 milyon dolara yükselirken bilanço dışı işlemlerin de katıldığı net
genel pozisyonu ise, -949 milyon dolardan –929 milyon dolara gerilemiştir. Net genel döviz
pozisyon, kalkınma ve yatırım bankaları ile kamu bankalarında pozitif diğer gruplarda ise
negatif bir seviyede bulunmaktadır.
Tablo 22. Yabancı Para Pozisyonları
2002-12
2003-12
194
227
Özel Bank.
-454
-367
-1.758
-2.538
Yabancı B.
42
82
-98
KYB
34
37
-551
-20
252
227
Özel Bank.
-288
-135
-515
-365
Yabancı B.
58
39
20
KYB
177
137
Toplam
173
269
Kamu B. (1)
Toplam
Kamu B. (1)
2004-12
2005-12
2006-12
Bilanço İçi Döviz Pozisyonu
382
183
-444
2007-2
(Milyon Dolar)
3
4
-685
-731
-708
-3.333
-2.772
-3.541
-3.237
49
-1.728
-2.980
-3.269
-3.638
88
-235
101
398
457
193
-1.386
-2.540
-5.403
-6.040
-7.083
-7.391
Net Genel Döviz Pozisyonu
382
182
143
-24
-106
140
-146
-295
-744
-1.086
-55
163
45
-114
-71
75
44
88
38
35
70
-38
-194
248
-236
-929
-949
Kaynak: BDDK
(1) 12.11.2004 tarihinden itibaren TMSF bünyesindeki Pamukbank'ın Halkbank ile birleşmesi sonucu TMSF
bünyesinde bir banka kaldığından, TMSF grubundaki bankanın açık pozisyon verileri Kamu Bankaları grubuna
dahil edilmiştir.
DPT-YPKDGM
28
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
V.
Mayıs 2007
KATILIM BANKALARI
Nisan ayında katılım bankalarının hem kullandırdıkları fonlar hem de topladıkları
fonlar yükseliş göstermiştir.
Katılım bankaları tarafından kullandırılan fonlar Nisan ayında yüzde 3 oranında
artarak 10 milyar YTL’den
10,3 milyar YTL’ye yükselmiştir. Katılım bankalarının
topladıkları fonlar ise bir önceki aya göre yüzde 3,2 oranında artarak 12 milyar YTL
seviyesinde gerçekleşmiştir. Aynı dönemde katılım bankalarının kullanımları arasındaki likit
değerler, yüzde 12,3 oranında artarak 3,3 milyar YTL, finansal kiralamadan alacaklar
yüzde 0,4 oranında düşerek 0,7 milyar YTL olarak gerçekleşmiştir. Toplanan fonlar içinde
vadeli sayılabilen katılma hesapları yüzde 2,8 oranında, vadesiz sayılabilen cari hesaplar
ise 4,9 oranında artmıştır. Katılım bankalarının kullandırdıkları fonların topladıkları fonlara
oranı ise bir önceki aya göre artarak yüzde 86’dan yüzde 85,9’a gerilemiştir. Nisan ayı
itibarıyla katılım bankalarının hem bilanço içi açık pozisyonları hem de net genel
pozisyonları fazla vermektedir.
Tablo 23. Katılım Bankalarının Seçilmiş Bilanço Büyüklükleri
(Milyon YTL)
2002
2003
2004
2005
2006-12
2007-2
3
4
799
956
1.547
1.891
2.747
2.914
2.977
3.342
1.735
2.542
4.255
6.062
9.240
9.558
9.970
10.268
Fin. Kir. Alac.
374
511
744
718
794
754
752
749
Sab. Kıym. (Net)
495
719
568
216
228
256
253
272
TGA (Net)
259
232
91
105
126
160
175
194
575
872
1.327
1.630
2.426
2.042
2.162
2.268
Katıl. Hesapları
2.532
3.164
4.707
6.348
8.787
9.131
9.426
9.686
Toplanan Fonlar
3.107
4.036
6.034
7.978
11.212
11.173
11.588
11.955
Açık Pozisyon
(Milyon $)
Bilanço İçi Poz.
-20
-65
21
33
-43
-19
17
14
Net Genel Poz.
-20
-65
1
65
276
139
195
259
Kullanımlar
Likit Değerler
Kullandırılan Fon
Kaynaklar
Cari Hesaplar
Kaynak: BDDK
DPT-YPKDGM
29
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
VI.
Mayıs 2007
PORTFÖY TERCİHLERİ
Nisan ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış YP ve YTL
mevduatlarda görülmüştür.
Nisan ayında yurtiçi yerleşiklerin portföy tercihleri içinde en büyük artış gösteren
araçlar YP ve YTL mevduat olmuştur. Bu dönemde yurtiçi yerleşiklerin YTL mevduatları
yüzde 1,6 oranında artarak 180,7 milyar YTL’ye, YP mevduatların dolar değeri yüzde 5
oranında artarak 79,8 milyar dolara yükselmiştir. YP mevduatların YTL değeri ise bu
dönemde döviz kurlarında görülen düşüşün etkisiyle yüzde 0,3 ile daha sınırlı düzeyde
artış göstererek 105,6 milyar YTL’ye yükselmiştir. Aynı dönede YTL DİBS, yatırım fonu ve
hisse senedi gibi yatırım araçları da yüksek artış gösterirken; yurtiçi yerleşiklerin YP DİBS
ve eurobond portföyü gerilemiştir.
Tablo 24. Yurtiçi Yerleşiklerin Portföy Tercihlerinin Dağılımı
(Milyon YTL)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Haz.
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Yurtiçi
Yer.
DTH
76.074
76.440
92.665
89.127
91.113
93.280
95.424
99.400
101.399
103.367
102.486
105.324
105.615
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
103.240
145.191
166.422
160.408
161.868
165.035
166.180
167.464
170.774
176.091
171.317
177.930
180.696
Yurtiçi
Yer.
DTH
25,7
22,1
24,1
23,7
23,9
24,2
24,5
25,4
25,4
25,7
25,6
25,8
Yurtiçi
Yer.
YTL
Mevd.
34,9
42,0
43,3
42,6
42,5
42,9
42,7
42,8
42,8
43,8
42,8
43,5
Repo
1.651
1.486
3.456
3.179
3.144
2.321
2.600
3.009
2.202
2.607
2.179
1.932
2.258
YTL
DİBS
(1)
56.624
53.504
54.097
56.960
57.279
56.488
55.937
54.128
53.988
51.488
54.069
53.427
54.280
YP
DİBS
(1)
2.578
1.767
1.718
1.619
1.629
1.647
1.387
1.669
1.761
1.824
1.898
1.867
1.315
Euro
bond
(1)
5.503
5.344
6.299
6.314
6.168
6.253
6.013
6.085
5.412
5.318
5.166
5.243
5.073
Yat.
Fonu
24.573
29.342
25.991
24.437
24.026
24.050
22.875
22.565
23.020
22.314
22.154
22.426
23.243
Kat.
Bank.
Katılma
ve Cari
Hesabı
6.034
8.518
10.088
9.905
9.962
10.424
10.746
10.890
11.212
11.150
11.173
11.588
11.955
Yat.
Fonu
8,3
8,5
6,8
6,5
6,3
6,2
5,9
5,8
5,8
5,6
5,5
5,5
ÖFK
Katılma
ve Cari
Hesabı
2,0
2,5
2,6
2,6
2,6
2,7
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
2,8
Hisse
sen.
(2)
16.962
22.862
21.762
22.667
23.195
23.077
24.953
23.703
26.256
24.883
26.623
25.988
26.914
Emeklilik
Yatırım
Fonu
296
1.219
1.883
2.041
2.203
2.386
2.616
2.706
2.821
2.958
3.062
3.201
..
Toplam
295.539
345.673
382.282
376.657
380.587
384.961
388.731
391.619
398.845
402.000
400.127
408.926
..
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Tarih
2004 Ara.
2005 Ara.
2006 Haz.
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
2007 Ocak
Şubat
Mart
Repo
0,6
0,4
0,9
0,8
0,8
0,6
0,7
0,8
0,6
0,6
0,5
0,5
YTL
DİBS
(1)
19,2
15,5
14,1
15,1
15,1
14,7
14,4
13,8
13,5
12,8
13,5
13,1
YP
DİBS
(1)
0,9
0,5
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,4
0,5
0,5
0,5
Euro
bond
(1)
1,9
1,5
1,6
1,7
1,6
1,6
1,5
1,6
1,4
1,3
1,3
1,3
Hisse
sen.
(2)
5,7
6,6
5,7
6,0
6,1
6,0
6,4
6,1
6,6
6,2
6,7
6,4
Emeklilik
Yatırım
Fonu
0,1
0,4
0,5
0,5
0,6
0,6
0,7
0,7
0,7
0,7
0,8
0,8
Toplam
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
100,0
Kaynak: TCMB, BDDK, Takasbank, SPK
(1) Bankaların emanetinde yurtiçi yerleşikler adına tutulan kamu menkul kıymetlerinin piyasa değerleri.
(2) Hisse senedi değeri alt kalemler bazında ayrıştırılamadığından, tablodaki değer bankalar ve mali
kuruluşların portföyünde bulunan hisse senetlerinin piyasa değerini de içermektedir.
DPT-YPKDGM
30
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
* Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
Grafik 19. Yurtiçi Yerleşiklerin Başlıca YTL Portföy Tercihleri
200000
60000
180000
50000
160000
140000
Milyon YTL
40000
120000
100000
30000
80000
20000
60000
40000
10000
20000
YTL Mevduat
Yatırım Fonu
Repo
Hisse Senedi
4
3
2
12
20
07
-1
11
10
9
8
7
6
5
4
3
2
20
05
-12
20
06
-1
0
20
04
-12
0
Banka Dışı Kesim YTL DİBS
DTH (Milyon Dolar)
4.500
90.000
4.000
80.000
3.500
70.000
3.000
60.000
2.500
50.000
2.000
40.000
1.500
30.000
1.000
20.000
500
10.000
4
3
2
71
12
20
0
11
10
9
8
7
6
5
4
3
20
0
20
0
2
0
412
512
20
06
-1
0
(Milyon Dolar)
(Milyon Dolar)
Grafik 20. Yurtiçi Yerleşiklerin YP Portföy Tercihleri
Banka Dışı Kesimin YP DİBS Portföyü (Sol Eksen)
Banka Dışı Kesimin Eurobond Portföyü (Sol Eksen)
Yurtiçi Yerleşiklerin DTH Hesapları (Sağ Eksen)
Nisan ayında yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik portföyleri bir önceki aya göre
önemli ölçüde yükselmiştir.
Nisan ayında uluslararası piyasalardaki olumlu havanın etkisiyle, yurtdışı yerleşiklerin
Türkiye’ye yönelik portföylerinde artış gerçekleşmiştir. Nisan ayında bir önceki aya göre
hisse senedi portföyü 5,8 milyar dolar, DİBS portföyü ise 4 milyar dolar artış göstermiştir.
Portföylerin dolar değerindeki artışta, bu dönemde döviz kurunun değerinin düşmesinin de
etkisi olmuştur. Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye’ye yönelik toplam portföyleri ise bu dönemde
10 milyar dolar artarak 86,4 milyar dolara ulaşmıştır.
DPT-YPKDGM
31
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Tablo 25. Yurtdışı Yerleşiklerin Portföy Yatırım Stoku
(Milyon Dolar)
Tarih
Hisse Senedi
DİBS
Eurobond
Mevduat
TOPLAM
2004 Aralık
15.408
12.570
1.135
3.696
32.809
2005 Aralık
33.812
20.370
634
3.434
58.250
2006 Ocak
40.080
21.084
655
3.378
65.197
Şubat
41.777
21.383
628
3.311
67.099
Mart
37.166
21.443
638
3.339
62.586
Nisan
Mayıs
38.398
21.519
629
3.551
64.097
29.407
15.731
615
3.578
49.331
Haziran
26.361
13.798
727
3.646
44.532
Temmuz
28.486
15.547
783
3.488
48.304
Ağustos
30.913
17.527
750
3.740
52.930
Eylül
30.389
18.505
624
3.814
53.332
Ekim
34.701
22.367
621
3.824
61.513
Kasım
32.056
22.514
639
4.058
59.251
Aralık
34.774
26.019
555
4.073
66.421
2007 Ocak
39.418
29.137
619
4.236
73.410
Şubat
41.960
31.399
606
4.225
78.190
Mart
42.576
29.124
554
4.195
76.449
Nisan
48.347
33.129
556
4.389
86.421
2004 Aralık
47,0
38,3
3,5
11,3
100,0
2005 Aralık
58,0
35,0
1,1
5,9
100,0
2006 Ocak
61,5
32,3
1,0
5,2
100,0
Şubat
62,3
31,9
0,9
4,9
100,0
Mart
59,4
34,3
1,0
5,3
100,0
Nisan
59,9
33,6
1,0
5,5
100,0
Mayıs
59,6
31,9
1,2
7,3
100,0
Haziran
59,2
31,0
1,6
8,2
100,0
Temmuz
59,0
32,2
1,6
7,2
100,0
Ağustos
58,4
33,1
1,4
7,1
100,0
Eylül
57,0
34,7
1,2
7,2
100,0
Ekim
56,4
36,4
1,0
6,2
100,0
Kasım
54,1
38,0
1,1
6,8
100,0
(Toplam İçindeki Pay – Yüzde)
Aralık
52,4
39,2
0,8
7,6
100,0
2007 Ocak
53,7
39,7
0,8
5,8
100,0
Şubat
53,7
40,2
0,8
5,4
100,0
Mart
55,7
38,1
0,7
5,5
100,0
Nisan
55,9
38,3
0,6
5,1
100,0
Kaynak: Takasbank, TCMB Basın Bülteni, BDDK Haftalık Bülteni verileri
* Rakamlar ayın son Cuma günü itibarıyladır.
DPT-YPKDGM
32
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
VII. ULUSLAR ARASI PİYASALARDA GELİŞMELER
Tablo 26. Uluslar Arası Piyasalarda Gelişmeler
2004
2005
Aralık
Aralık
Faiz
Oranları
3 Ay
Vadeli
Dolar
Libor Faiz
Oranı
3 Ay
Vadeli
Euro Libor
Faiz Oranı
Eurobn.
Spread
(1) (bps)
2006
Mart
2007
Haz.
Eylül
Ara.
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
2,56
4,54
5,00
5,48
5,37
5,36
5,36
5,35
5,35
5,36
2,17
2,49
2,82
3,06
3,42
3,72
3,78
3,85
3,93
4,02
Türkiye
217
137
117
290
158
79
77
116
89
81
Arjantin
4.873
6.129
6.589
7.522
8.076
8.077
8.352
8.366
8.470
8.995
Brezilya
270
166
82
106
85
34
64
66
46
12
Rusya
110
43
63
103
90
69
77
84
82
81
Kaynak: BDDK, Reuters
(1) Ülkelerin 2009 veya 2009’a en yakın vadeli tahvillerinin ABD’nin 2009 vadeli Hazine kağıtlarına göre
spreadleri
Nisan ayında Avrupa Merkez Bankası, Japon Merkez Bankası ve İngiltere Merkez
Bankası faiz oranlarını değiştirmemiştir.
12
Nisan
tarihindeki
toplantısında
Avrupa
Merkez
Bankası
faiz
oranlarını
değiştirmeyerek yüzde 3,75 seviyesinden bırakmıştır. Toplantı sonrasında yapılan
açıklamada faiz oranlarının seviyesinin henüz yeterince yüksek olmadığının ifade edilmesi,
Haziran ayındaki toplantıda faiz artırımı olacağına yönelik beklentileri artırmıştır. Japon
Merkez Bankası da, 9-10 Nisan ve 27 Nisan tarihlerinde yapılan toplantılarında faiz oranları
değiştirmeyerek yüzde 0,5 seviyesinde bırakmıştır. 27 Nisan tarihindeki toplantı sonrasında
enflasyon oranlarının bir süre daha sıfıra yakın düzeyde gerçekleşeceği belirtilmiştir. Nisan
ayında İngiltere Merkez Bankası da yüzde 5,25 seviyesinde olan faizlerini değiştirmeden
bırakmıştır.
Nisan ayında uluslararası piyasalardaki risk algılamasının gerilemesiyle birlikte,
gelişmekte olan ülkelerin borsa endekslerinde yükselme, ulusal para birimlerinde değer
kazanma eğilimi görülmüştür.
Nisan ayında gelişmekte olan ülkelerin risk primlerinde genel olarak gerileme
görülürken, borsa endeksleri artış eğilimine girmiştir. Türkiye’de de Nisan ayında genel
olarak yükseliş eğiliminde olan İMKB-100 endeksinde, ayın son günlerinde siyasi
belirsizliğin etkisiyle gerileme görülmüştür.
DPT-YPKDGM
33
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
Grafik 21. Gelişmekte
(02.05.2006=100)
Olan
Ülkelerin
Borsa
Endekslerinin
Gelişimi
130,0
120,0
110,0
100,0
90,0
80,0
70,0
02
.0
12 5.2
. 0 00
6
24 5.2
. 0 00
6
5
05 .2
. 0 00
6
6
15 .2
. 0 00
6
6
27 .2
. 0 00
6
07 6.2
. 0 00
6
7
.
18 2
. 0 00
6
7
31 .2
. 0 00
6
7
10 .2
. 0 00
6
8
22 .2
. 0 00
6
8
04 .2
. 0 00
6
14 9.2
. 0 00
6
26 9.2
. 0 00
6
9
.
06 2
. 1 00
6
18 0.2
. 1 00
6
0
02 .2
. 1 00
6
1
14 .2
. 1 00
6
24 1.2
. 1 00
6
06 1.2
. 1 00
6
18 2.2
. 1 00
6
2
.
28 2
. 1 00
6
2
12 .2
. 0 00
6
1
24 .2
. 0 00
7
1
05 .2
. 0 00
7
15 2.2
. 0 00
7
2
27 .2
. 0 00
7
09 2.2
. 0 00
7
3
.
21 2
. 0 00
7
3
03 .2
. 0 00
7
4
13 .2
. 0 00
7
26 4.2
. 0 00
4. 7
20
07
60,0
Türkiye İMKB-100
Brezilya Bovespa
Arjantin Merval
Rusya
Nisan ayında euro/dolar paritesi euro lehine gelişim göstermiştir.
ABD’de
konut
satışlarının
ve
ekonomik
büyümenin
yavaşlaması
ve
FED’in
önümüzdeki dönemde faizleri düşürebileceğine yönelik beklentilerin artması, Nisan ayında
da ABD Dolarının Euro karşısında değer kaybetmesine neden olmuştur. Nitekim; Mart ayı
sonunda 1,33 seviyesinde gerçekleşen Euro/ABD Doları paritesi, Nisan ayı sonunda
1,36’ya yükselmiştir.
Grafik 22. Euro/Dolar Paritesi
1,4
1,35
1,3
1,25
1,2
1,15
7
7
3 .2
00
30
.0
4 .2
00
7
30
.0
7
2 .2
00
28
.0
1 .2
00
6
2 .2
00
30
.0
6
30
.1
1 .2
00
6
30
.1
0 .2
00
6
30
.1
9 .2
00
30
.0
6
6
8 .2
00
30
.0
7 .2
00
30
.0
6 .2
00
6
6
30
.0
30
.0
6
4 .2
00
5 .2
00
6
3 .2
00
30
.0
6
30
.0
2 .2
00
6
28
.0
1 .2
00
30
.0
30
.1
2 .2
00
5
1,1
Euro/Dolar Paritesi
DPT-YPKDGM
34
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf
Mali Piyasalarda Gelişmeler
Mayıs 2007
VIII. HUKUKİ VE KURUMSAL DÜZENLEMELER
•
5569 sayılı KOBi’lerin Mali Sektöre Olan Borçlarının Yeniden Yapılandırılması
Hakkında Kanun uyarınca Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları
Birliği tarafından hazırlanan ve 9 mevduat bankası, 3 kalkınma ve yatırım bankası,
3 katılım bankası ve 7 banka dışı mali kuruluş tarafından imzalanan “Finansal
Yeniden
Yapılandırma
Çerçeve
Anlaşması”
04.04.2007
tarihinde
Bankacılık
Düzenleme ve Denetleme Kurulu tarafından onaylanmıştır.
•
05.04.2007 tarihli Resmi Gazetede “Tarım Sigortaları Havuzuna Devlet Tarafından
Taahhüt Edilecek Hasar Fazlası Desteğine İlişkin Karar” yayımlanmıştır.
•
06.04.2007 tarihinde “Aracılık Faaliyetleri ve Aracı Kuruluşlara İlişkin Esaslar
Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” yayımlanmıştır.
•
06.04.2007 tarihinde “Vadeli İşlemler Aracılık Şirketlerinin Kuruluş ve Faaliyet
Esasları Hakkında Tebliğ” yayımlanmıştır.
•
18.04.2007 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile ipotek
teminatlı menkul kıymetler teminat havuzunun, varlık teminatlı menkul kıymetler
teminat havuzunun, konut finansmanı fonunun, varlık finansmanı fonunun ve
mevcut uygulamanın yerine geçmek üzere yatırım fonunun net varlık değerleri
üzerinden hesaplanarak Sermaye Piyasası Kurulu Özel Hesabına yatırılacak kayda
alma ücretinin oranı yüz binde beş olarak belirlenmiştir.
•
20.11.2006 tarihleri arasında meydana gelen sel felaketi nedeniyle zarar gören
gerçek ve tüzel kişi üreticilerin T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi
Kooperatiflerine olan tarımsal kredi borçlarının ertelenmesine ilişkin 2006/11199
sayılı Kararnamede değişiklik yapan Bakanlar Kurulu Kararı 20.04.2006 tarihinde
Resmi Gazetede yayımlanmıştır.
DPT-YPKDGM
35
http://ekutup.dpt.gov.tr/mpg/2007/05.pdf