08 - TBMM

î : 75
27 . 12 . 1339
!
zırı mesulünün de ayraca masuliye tini mucibola­
cağı tabiîdir» diyor. Yani bu g-ibi mesail hakkın­
da hangi Nazır zamanında hangi Harbiye Na­
zırın zamanında bu maaşlar verilmiş ise on'lardan da tahsilini icabettirecek vaziyeti halletmiş
bulunuyor ve bendonizce bu mesele de halledil­
miştir.
RÜŞDÜ Pş. (Erzurum) — Efendiler Enver
Paşa Harbi Umumide sırf orduda şiddetli bir in­
zibat olsun diye kabahatlini gördüğü ümera ve
zabit a dan birçoklarını Divanı Harbe vermeksi­
zin; haklarında tahikat yapmaksızın ordudan
çıkarmış, tekaüde sevk etmiş, müstafi adetmiştir. Bunların içinde haklı olanlar bulunduğu
gibi haksız olan birçok kıymetli zâbitan da var­
dır. Enver Paşa savuştuktan sonra haksız ola­
rak-bu suretle tekaüde sevk edilmiş olan birçok
ümera ve zâbitan müracaat etmişler ve «Enver
Paşa bizi haksız olarak tekaüde sevk etti» de­
mişler. İstanbul'un işgalinden evvel haklarında
tahkikat yapılmış olan birçok kıymetli ümera ve
zâbitanın bu suretle rütbeleri iade edilmiştir.
Bunlardan bilhassa fedakâr olanlar Anadolu'ya
geçmişlerdir, Harekâtı Milliyeye iştirak etmiş ve
terfi etmişlerdir. Bunların bir ikisini sayabili­
rim. Meselâ Kaymakam Hurşid Bey, son hare­
kâtı taarruziyede Afyon Karahisar'ma ilk ev­
vel alayıyla girmişti. Hattâ terfii teklif edilmiş.
Müddetini ikmal edemediğinden - bir sene bu­
lunması şart imiş - dolayı terfi edememiş. Yal­
nız nişanla taltif edilmiş, Kaymakam Haydar
Bey Şark Cephesine gelmiş, hudut komiseri tâ­
yin edilmiş. Hizmeti görülmüş, miralaylığa terfi
etmiş. Şimdi bunların ve emsalinin tekaüdedilmesi teklif olunuyor. Bendenizce bu doğru de­
ğildir. Anadolu'ya geçmiş, Harekâtı Milliyede
hizmeti, fedakârlığı görülmüş ümera ve erkânın
tekaüdedilmeleri doğru değildir. Bilhassa bun­
lardan genç, faal, Avrupa'da tahsil görmüş
kıymetli arkadaşlarımızın orduda bırakılması
lâzımdır. Bu yapılmazsa haksızlık olur. Binaen­
aleyh, bu mazbatanın tekrar encümene iadesi
ile bu cihetler tamamiyle tetkik edildikten son­
ra Heyeti Celileye gelmesini teklif ederim. (Çok
doğru sesleri)
ŞAKÎR B. (Çatalca) — Efendim Erzurum
Mebusu Muhteremi Rüşdü Paşa Hazretleri bu
meselenin mahiyeti hakkında tafsilâtı lâzimeyi
arz ettiler. Bendeniz yalnız bir nokta üzerinde
O : 1
Meclisi Âliyi tenvir etmek istiyorum. Görüyo­
rum ki, ahkâmı asliyeyi ihtiva eden bir karar­
name mevzubahsoluyor. Vaktiyle Heyeti Vekile
böyle bir kararname ihzar etmiş ve bununla ihtimalki yüzlerce zabitin vaziyetleri bir tebeddü­
le duçar olmuştur. Encümen bu ciheti tetkik
ederek kararnameyi, doğrudan doğruya kanun
şekline kalbetmekle zannederim daha muvafık
bir usul takibetmiş olurdu. Arkadaşım Tekir­
dağ Mebusu Cemil Beyle beraber bir takrir tak­
dim ediyoruz. Bu takrirle, böyle ahkâmı esasiyeyi ihtiva eden kararnamenin bir kanun şeklin­
de Meclisi Âliye şevkini teklif ediyoruz. Noktai
nazarımız budur.
MÜDAFAAl
xMÎLLİYE
VEKÎLÎ KÂZIM
Pş. (Karesi) — Efendim Harbi Umumide suveri
muhtelife ile tekaüde sevk edilmiş olan birçok
ümera zâbitan mütarekeden sonra istanbul'da
bizi haksız tekaüde sevk ettiler diye şuraya bu­
raya müracaat ettiler. Bu zaten her zaman var­
dır. Her tekaüdedil'en, her ceza gören «Bana
haksız muamele yapıldı» diye müracaat eder.
Bunların hepsi, haksızdır diye müracaatta bu­
lunmuşlardır. O vakit Ferid Paşa Hükümetinin
bir Tetkiki Seyyiat Komisyonu vardı. Bütün bu
müracaat edenleri o komisyona sevk etti. îş
daha evveline gitti. Harbi Umumiden evvel En­
ver Paşa Harbiye Nâzın olduğu zaman bir def­
terle tekaüde sevk ettiği birçok adamlar «Ben
mağdurum» diye o Tetkiki Seyyiat Komisyonu­
na gittiler. Bunların içinde rütbesi tenzil edil­
miş ve tekaüde sevk edilmiş olanlar vardır. Bu
Tetkiki Seyyiat Komisyonu «Binbaşılıkla teka­
üde sevk edilmiş o zamandan bu zamana kadar
gsçen müddet zarfında bu adam miralay ola­
caktı!» diye o mütekaidi miralay yaptı ve o za­
mandan bu zamana kadar geçen müddet zarfın­
da ne kadar para alması lâzımgeliyorsa o para­
yı da verdi, al dedi. Bu suretle Tetkiki Seyyiat
Komisyonu, Menbaı Seyyiat Komisyonu gibi
bir şey oldu. Yani seyyiatı, kendi çıkardı. Bu
böyle bitti. Vaktaki Anadolu'da Millî Harekât
başladı. Bu Tetkiki Seyyiat Komisyonu tarafın­
dan rütbeleri iade edilmiş olanlardan çoğu alâ­
kadar olmadılar., Tek tük birkaç kişi muhtelif
zamanlarda Anadolu'ya geldiler ve burada vazi­
fe demlide ettiler. Malûmdur ki tekaüde sevk
edilmiş olan binlerce zabit Anadolu'da vardı ve
bunların, binlercesini tuttuk, Mücadelei Milliye-
— $08 —