Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme

advertisement
Yaşan ve ark.
389
_____________________________________________________________________________________________________
Araştırma / Original article
Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme: Yaygınlığı,
nedenleri ve bazı sonuçları
Aziz YAŞAN,1 Lut TAMAM,2 Hilal SELÇUK BARDAKÇI3
_____________________________________________________________________________________________________
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşmenin yaygınlığı, nedenleri bazı kısa dönem
sonuçları ve cinsel işlev bozukluklar ile ilişkisinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Bir üniversitede araştırma
görevlisi olarak çalışan evli 63 kadın çalışmaya alınmıştır. Deneklere sosyodemografik ve istem dışı cinsel yaşantılara ait bilgi formu ve Arizona Cinsel Yaşantılar ölçeği verildi. Sonuçlar: Olguların yarısından fazlasında istem dışı
cinsel birleşme olduğu saptandı. İstem dışı cinsel birleşmenin kabul edilmesinin en sık nedenlerinin sevgi göstermenin bir yolu olarak görülmesi ve duygusal gereksinmelerin karşılanması olduğu belirlendi. Arizona Cinsel Yaşantılar
Ölçeğine göre, istem dışı cinsel birleşme yaşayan olguların istek, uyarılma, orgazm ve orgazm doyumu alt ölçek
puanları yaşamayanlara göre anlamlı düzeyde daha düşüktü. Tartışma: Elde edilen bulgular istem dışı cinsel birleşmelerin tümünün travmatik olarak kabul edilemeyeceği ve bazı kadınların bunu olumlu cinsel deneyim olarak yaşayabileceğini göstermektedir. Ancak istem dışı cinsel birleşme yaşayan bazı kadınlarda bu yaşantıların cinsel işlev
bozuklukları ve bazı olumsuz ruhsal sonuçlara yol açabileceğide görülmektedir. Bu nedenle istem dışı cinsel birleşmenin olumlu veya olumsuz bir yaşantı olarak yaşanmasına yol açan etkenlerin neler olabileceğine ilişkin ayrıntılı
çalışmalara gerek duyulmaktadır. Aynı zamanda bu tür yaşantıların yol açabileceği cinsel işlev bozukluğu ve bazı
psikiyatrik sorunlar nedeniyle psikiyatri uygulamasında sorgulanması gereken bir durum olduğu kanısındayız.
(Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16(6):389-396)
Anahtar sözcükler: İstem dışı cinsel birleşme, cinsel işlev bozukluğu, evli kadınlar, ruhsal sonuçlar
Prevalence of unwanted sexual intercourse: reasons, short term
consequences in a group married women
ABSTRACT
Objective: The aim of this study was to examine the prevalence of unwanted sexual intercourse, its reasons, some
short term consequences and related sexual function disorder in a group of married women. Methods: Sixty three
married women who have been working as research fellow in a university have participated in the study. A study
form including sociodemographic features and information relevant to unwanted sexual experiences of cases were
completed by participants. Arizona Sexual Experiences Scale were given to collect information about sexual life
and experiences of subjects. Results: More than half of the cases revealed that they had unwanted sexual intercourse during their lifetime. The most common reasons for unwanted sexual intercourse were using sex as a way
of showing their love and satisfying a need to be sensual. According to Arizona Sexual Experience Scale, women
those have unwanted sexual intercourse had significantly lower sexual desire, arousal, orgasm and sexual satisfaction subscale as compared to women those did not have unwanted sexual intercourse. Discussion: This study has
shown that all unwanted sexual intercourse may not be considered as traumatic and for some women it might be
_____________________________________________________________________________________________________
Doç. Dr., Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, Diyarbakır
Prof.Dr. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Psikiyatri ABD, Adana
3
Uzm. Dr., Diyarbakır Devlet Hastanesi, Diyarbakır
Yazışma Adresi / Correspondence address:
Doç. Dr. Aziz YAŞAN, Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi, Psikiyatri ABD, Diyarbakır
E-mail: siyasen@hotmail.com
Geliş tarihi: 03.11.2014, Kabul tarihi: 12.11.2014, doi: 10.5455/apd.173183
1
2
Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16:389-396
390
Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme: Yaygınlığı, nedenleri ve bazı sonuçları
_____________________________________________________________________________________________________
considered as positive sexual experience. However, in some cases it may lead to negative psychological consequences and sexual dysfunction. Thus, further studies are warranted to determine the factors leading an unwanted
sexual course to be considered as a positive or negative experience. In psychiatric practice, evaluating unwanted
sexual course might help psychiatrists to find out a precipitating factor for a sexual dysfunction and some psychiatric
syndromes. (Anatolian Journal of Psychiatry 2015; 16(6):389-396)
Key words: unwanted sexual intercourse, sexual dysfunction, married women, psychological consequences
_____________________________________________________________________________________________________
GİRİŞ
İstem dışı cinsel yaşantılar, üzerinde nadiren
araştırma yapılan bir alandır.1 Cinsel ilişkilerde,
iki tarafın ilişkiye onay vermesi, sıklıkla tarafların
bu eylemi yaşamaya yönelik cinsel isteğinin
olduğu şeklinde yorumlanır. Bu yaklaşım, cinsel
sağlığa yönelik araştırmalarda cinsel etkinlik için
bireyin onay verip vermediğinin hemen daima
sorgulanmasına, ancak aynı bireyin (çoğunlukla
kadınların) bu birleşmeye isteğinin olup olmadığının genelde ele alınmamasına yol açmıştır.
Bundan dolayı, kadınların cinsel isteği olmamasına rağmen, onaylayıp yaşadıkları cinsel etkinliklerin yaygınlığı, nedenleri ve sonuçları hakkındaki literatür bilgisi sınırlıdır.2 Bununla birlikte
son yıllarda cinsel etkinlik için istek duyma ile
cinsel etkinlik için onay verme arasındaki ayrıma
dikkat çeken araştırmalar artmaktadır.3
Cinsel istek duymadan cinsel etkinlik yaşama
‘istem dışı cinsellik’ (unwanted sexuality) olarak
adlandırılmaktadır. Tam uzlaşı olmamakla birlikte, üzerinde önemli oranda anlaşma sağlanan
tanımlaması şöyledir: Herhangi bir zorlama veya
zorlama tehdidi olmaksızın partnerinin cinsellik
yaşama isteği olduğunda, kişinin cinsel isteği
olmadığı halde özgürce ve gönüllü olarak onayladığı ve başlattığı cinsel etkinlik.2,4-6 Yazı boyunca ‘istem dışı cinsellik’ terimi bu tanımın karşılığı
olarak kullanılacaktır.
İstem dışı cinsellik oranının kadınlarda erkeklerden iki kattan daha fazla olduğu bildirilmiştir.1,4
Çin ve Hindistan gibi geleneksel kültüre sahip
ülkelerde yapılan araştırmalarda, kadınlarda
istem dışı cinsellik yaşama oranının %32-44 arasında olduğu bildirilmiştir.2,7 Buna karşılık batı
ülkelerinde yapılan çalışmalarda genç kadınlarda istem dışı cinsel birleşme oranının %50 civarında olduğu saptanmıştır.3,4 Üniversite öğrencilerinde istem dışı cinsellik oranının %31-59 arasında olduğu saptanmıştır.1,6,8,9
Geleneksel kültürel yapıdaki toplumlarda yapılan
çalışmalarda istem dışı cinsellik nedenleri arasında düşük sosyoekonomik sınıfta olma, dinsel
görev olarak düşünme, erkeğin güç ve egemenliği, sosyal baskıdan çekinme, eşlerin ev içindeki
cinsellikten memnun olmaması durumunda dışaAnatolian Journal of Psychiatry 2015; 16:389-396
rıda bir başka insan ile cinsellik yaşama arayışına gireceği kaygısı gibi etkenlerin olduğu saptanmıştır.2,7 Buna karşılık ABD’de ulusal düzeydeki bir çalışmada erkeğin yalvarması veya rica
etmesi, erkeğin kendisi için ekonomik özveride
bulunması gibi nedenler de istem dışı cinsellik
nedenleri arasında bildirilmiştir.10 Batı ülkelerindeki üniversite öğrencileri arasında yapılan bir
araştırmada cinselliğe ilgi duymanın yeğlenme
nedeni olacağı gibi beklentilerin istem dışı cinsellik için öne çıkan neden olduğu bildirilmiştir.1
Bir başka çalışmada anksiyöz tip bağlanma ile
istem dışı cinsellik arasında ilişki saptanmıştır.6
İstem dışı cinselliğin kısa ve uzun dönem sonuçları hakındaki bilgilerimiz sınırlıdır. Bazı araştırmalarda, istem dışı cinselliğin ruhsal, fiziksel ve
cinsel işlevleri olumsuz yönde etkileyen bir
durum olduğu bildirilmiştir.3,11,12 Bunun yanı sıra,
cinsel istek olmadan cinsellik yaşama ve uyarılmaya bağlı yanıtsal cinsel isteğin ortaya çıktığı
kadınlar için farklı bir cinsel yanıt döngüsü önerilmiş13,14 ve bu görüşü birçok çalışma desteklemiştir.15,16 Örneğin, 2400 kadınla yapılan bir
çalışmada, olguların %41.4’ünde cinsel istek
duygusunun olmadığı veya azaldığı saptanmış,
ancak bu bulguyla beraber olguların %86’sının
orta veya yüksek oranda cinsel açıdan memnun
oldukları ve büyük çoğunluğunun cinsel uyarılma
sorunu yaşamadıkları bulunmuştur.17
Literatürde istem dışı cinsellikle ilgili çok farklı
yaygınlık oranları ve değişik çalışmalarda farklı
nedenler saptanmıştır. Bu farklılıkların olası
nedenlerinden birinin kültürel farklılıklar olabileceği bildirilmiştir.18 Bu nedenle, istem dışı cinsellik yaşantılarının yaygınlığının, nedenlerinin ve
nasıl sonuçlara yol açtığının farklı kültürler içinde
de araştırılmasına gerek duyulmaktadır. Ulusal
ve uluslararası dizinlerde Türkiye’de evlilik gibi
uzun bir ilişki içinde istem dışı cinselliğin yaygınlığını, nedenlerini ve sonuçlarını ele alan bir
çalışmaya rastlamadık. Bu nedenle, bu çalışmada bir grup evli kadında istem dışı cinsel
birleşme yaygınlığı, nedenleri, bazı sonuçları ve
cinsel işlev bozuklukları ile ilişkisinin araştırılması planlanmış ve bu konu ile ilgili literatüre
ülkemiz kültürel yapısı bağlamında bir katkı
yapılması amaçlanmıştır.
Yaşan ve ark.
391
_____________________________________________________________________________________________________
YÖNTEM
Örneklem ve uygulama
Bu çalışmaya Dicle Üniversitesi’nde çalışan ve
evli olan bütün kadın araştırma görevlilerinin
alınması amaçlanmıştır. Çalışma için Dicle Üniversitesi Etik Kurulu onayı alınmış, çalışmaya
alınan tüm olgular yazılı bilgilendirilmiş onam
vermişlerdir.
Araştırma 06.06.2013-24.06.2013 tarihleri arasında yapılmıştır. Araştırmanın ilk aşamasında
ana konusunun cinsellik olması ve bazı deneklerin karşı cinsle görüşmekten çekinebilecek
olması düşüncesiyle ve daha sağlıklı sonuçlara
ulaşmak amacıyla bir kadın araştırma görevlisi,
çalışmaya katılacak kişilerle bilgilendirme amacıyla yüz yüze kısa bir bireysel görüşme yapıp
çalışmanın amacını anlatmıştır. Çalışmaya katılmayı kabul eden kişilere kapalı zarf içinde bilgilendirme onam formu ile uygulanacak veri formları ve boş bir zarf verilip ertesi gün formların
kapalı zarf içinde geri alınacağı açıklanmıştır.
Ertesi gün olgulardan veri formları geri alınmıştır.
Araştırma yapıldığı sırada çalışmaya alınma
ölçütlerini karşılayan toplam 72 kişiye ulaşılmış,
bunlardan 66’sı çalışmaya katılmayı kabul etmiş
ve bilgilendirilmiş onay formunu imzalamıştır.
Daha sonra bir kişi ölçekleri doldurmadığı, iki
kişinin ise veri formlarında eksiklikler olduğu için
değerlendirme dışı bırakılmıştır. Sonuçta 63 kişinin veri formlarını istatistiksel değerlendirmeye
alınmıştır.
Veri toplama araçları
Sosyodemografik ve İstem Dışı Cinsel Birleşme Bilgi Formu: Bu formda yaş, eşin yaşı,
evlilik süresi, evlilik biçimi, dinsel inanç düzeyi,
eşin dinsel inanç düzeyi gibi sosyodemografik
bilgilerin yanısıra evliliklerinde onay vermedikleri
cinsel birleşme ve istem dışı cinsel birleşme
yaşayıp yaşamadıkları sorgulandı.
İstem dışı cinsel birleşme yaşantısı olup olmadığı sorusu şu şekilde soruldu: ‘Siz istemediğiniz
halde eşinizin cinsel birleşme isteği olduğu
zaman, ona istemediğinizi söylemeden ve karşı
çıkmadan cinsel birleşme sağlamaya onay verip
cinsel birleşme yaşadığınız oldu mu?’ Katılanlardan bu soruya ‘evet’, ‘hayır’ şeklinde yanıt
vermeleri istendi. Bu soruya evet yanıtı verenler
istem dışı cinsel birleşme yaşayan grup olarak
değerlendirildi. Evet diyenlere ‘Eşinizin bu şekilde cinsel birleşme isteklerine hangi sıklıkla onay
verip yaşıyorsunuz?’ şeklindeki soru için ‘nadir
olarak’, ‘bazen’, ‘yaklaşık yarısında’ ve ‘çoğu
zaman’ seçenekleri sunuldu.
İstem dışı cinsel birleşme nedenleri birden çok
seçenek işaretleyebilecekleri belirtilerek şu şekilde araştırıldı: a. Kadınlık görevim olduğu için, b.
Eşimin bana iyi davranmasını sağladığı için, c.
Eşimin yatakta bana sarılması ve duygusal
gereksinmelerimi sağladığı için, d. Ekonomik ve/
veya sosyal avantajlar sağladığı için, e. Eşimin
var olan cinsel gereksinmesini gidermezsem,
başka kadınlarla beraber olacağını düşündüğüm
için, f. Eşimin var olan cinsel gereksinmesini
gidermezsem, beni terk edeceğini veya ikinci
birliktelik/evlilik yapacağından çekindiğim için, g.
Fiziksel/duygusal şiddet uygulayacağından korktuğum için, h. Eşime sevgimi göstermenin bir
yolu olduğunu düşündüğüm için, ı. Dini inancımın bir gereği olduğu için, j. Diğer nedenler (Lüt
fen yazınız)…
Bu cinsel birleşmelerde uyarılma/haz alıyor
musunuz, orgazm oluyor musunuz, ağrı hisseder misiniz sorularına ‘hiçbir zaman’, ‘nadir olarak’, ‘yaklaşık yarısında’, ‘çoğu zaman’ ve ‘her
zaman’ şeklinde seçenekler sunuldu. Aynı
zamanda bu yaşantılar sonrasında kendilerini
kötü hissetme veya bir başka olumsuz duygu ve
baş ağrısı, uyuşma gibi bedensel yakınmalarının
olup olmadığı ‘hiçbir zaman’, ‘nadir olarak’,
‘yaklaşık yarısında’, ‘çoğu zaman’ ve ‘her zaman’
şeklinde seçenekler sunularak araştırıldı.
Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği (ACYÖ):
Cinsel alanda yaşanan sorunların kısa ve kolay
biçimde tarama ve saptama amacı ile geliştirilmiştir. İstek, ruhsal ve fizyolojik uyarılma, orgazm ve orgazm doyumu alt ölçekleri olup her alt
ölçekte altı seçenek sunulmaktadır.18 Türkçe
güvenilirlik ve geçerlilik çalışması yapılmıştır.19
İstatistiksel analiz
Verileri topladıktan sonra SPSS 15 paket programına girildi. İstem dışı cinsel birleşme olan ve
olmayan olguların sosyodemografik özellikleri kikare ve t testi ile karşılaştırıldı. Aynı zamanda
istem dışı birleşme deneyimi olan olmayan olguların ACYÖ’nün alt bölümlerinden aldıkları puanlar t testi ile karşılaştırıldı. Anlamlılık düzeyi için
p<0.05 değeri kabul edildi.
BULGULAR
Araştırmaya katılan 63 kişinin tümü üniversite
mezunu olup yaş ortalaması 29±4.92 yıldı. Ortalama evlilik süresi 6.86±4.48 yıldı. Olguların 10’u
(%15.9) evlilik süresince en az bir kez cinsel
şiddete uğramış ve 36’sı (%57.1) istem dışı
cinsel birleşme yaşamıştı. Olguların sosyodemografik özellikleri Tablo 1’de verilmiştir.
Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16:389-396
392
Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme: Yaygınlığı, nedenleri ve bazı sonuçları
_____________________________________________________________________________________________________
Tablo 1. Katılımcıların sosyodemografik özellikleri
_____________________________________________________________________________________________________
Özellikler
Ort.±SS
Sayı
%
_____________________________________________________________________________________________________
Ortalama yaş (yıl) (Ort.±SS)
29.78±4.92
Erkek eşin ortalama yaşı (yıl) (Ort.±SS)
32.64±6.01
Ortalama evlilik süresi (yıl) (Ort.±SS)
6.86±4.48
Evlilik biçimi
Görücü yöntemi
Kendi isteği/sevgi-aşk ilişkisi
Dinsel inanç
Dindarım, dinimin gerektirdiği tüm günlük aktiviteleri yerine getiririm
Dinsel inancım var ama bazı günlük aktivitelerini yerine getirmiyorum
Dinsel inancım var ama hiçbir günlük dini aktiviteyi yerine getirmiyorum
Dini inancım yok
Eşin eğitim düzeyi
İlköğretim
Lise
Üniversite
Eşin dinsel inancı
Dindar, dinin gerektirdiği tüm günlük aktiviteleri yerine getirir
Dini inancı var ama bazı günlük aktivitelerini yerine getirmiyor
Dini inancı var ama hiçbir günlük dini aktiviteyi yerine getirmiyor
Dini inancı yok
Siz cinsel birleşmeyi istemediğiniz ve bunu ona söylediğiniz halde eşiniz sizinle cinsel
birleşme sağladı mı?
Hiçbir zaman
Bir kez
Birden fazla
Siz istemediğiniz halde eşinizin cinsel birleşme isteği olduğu zaman, ona istemediğinizi
söylemeden ve karşı çıkmadan cinsel birleşme sağlamaya onay verdiğiniz oldu mu?
Hayır
Evet
Eşinizin bu şekildeki cinsel birleşme isteklerine hangi sıklıkla onay verirsiniz?
Nadir olarak
Bazen
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman
5
58
7.94
92.06
7
32
24
0
11.11
50.79
38.10
0.00
0
0
63
0.00
0.00
100.00
6
31
26
0
9.52
49.21
41.27
0.00
53
7
3
84.13
11.11
4.76
27
36
42.86
57.14
4
5
22
2
6.35
7.94
34.92
3.17
_____________________________________________________________________________________________________
İstem dışı cinsel birleşme yaşantısı olan ve
olmayan kişilerin sosyodemografik verilerinin
karşılaştırılmasında iki grup arasında hiçbir
değişkende anlamlı fark saptanmamıştır. İstem
dışı cinsel birleşme yaşantıları olan ve olmayan
olguların sosydemografik verilerinin karşılaştırılması Tablo 2’de verilmiştir.
İstem dışı cinsel birleşme yaşantısı olanlarda en
sık saptanan nedenler ‘sevgimi göstermenin bir
yolu olduğu için’ (25 kişi, %69.4), ‘eşimin yatakta
bana sarılması ve duygusal ihtiyaçlarımı karşıladığı için’ (dokuz kişi, %25.0), ‘kadınlık görevim
olduğu için’ (sekiz kişi, %22.2) seçenekleriydi.
Olguların istenmeyen cinsel birleşme yaşama
nedenleri Tablo 3’te gösterilmiştir.
Katılanların dokuzu (%25.0) istem dışı cinsel
birleşmelerin en az yarısı veya daha fazlasında
cinsel uyarılma/haz alma yaşarken, yedisi
Anatolian Journal of Psychiatry 2015; 16:389-396
(%19.4) yaklaşık yarısında olumsuz duygu yaşadığını belirtmiştir. Katılanların dokuzu (%25.0)
bu cinsel birleşme sırasında hiçbir zaman ağrı
yaşamadıklarını bildirmiştir. İstem dışı cinsel
birleşme yaşayanların bu yaşantılar ile ilgili kısa
dönem etkileri Tablo 4’te verilmiştir.
İstem dışı cinsel birleşmeye onay veren ve
vermeyen olguların ACYÖ’nün alt ölçeklerin
karşılaştırılmasında cinsel istek (t=-3.72, p=
0.001), haz (t=3.34, p=0.002) ve orgazm (t=5.60, p=0.001) alt ölçek puanları arasında
anlamlı fark saptanmıştır. İstem dışı cinsel birleşme yaşayan ve yaşamayan olguların ACYÖ’nün
alt ölçeklerinden aldıkları ortalama puanların
kaşılaştırılması Tablo 5’te verilmiştir.
TARTIŞMA
Katılanların yarısından çoğu en az bir kez ve
Yaşan ve ark.
393
_____________________________________________________________________________________________________
Tablo 2. İstem dışı cinsel birleşme yaşantısı olan ve olmayanların demografik özellikleri
_____________________________________________________________________________________________________
İstem dışı cinsel birleşme
var
yok
Sayı (36) % Sayı (27) %
t/χ2
p
_____________________________________________________________________________________________________
Yaş ortalaması
Eşlerin yaş ortalaması
Evlilik süresi ortalaması
29.42±5.39
32.17±6.70
7.31±5.84
29.5±3.65
2.42±3.95
6.78±4.61
Evlilik biçimi
Görücü yöntemi
Kendi isteği ile
4
32
11.1
88.9
1
26
3.7
96.3
11.1
52.8
3
14
11.1
52.4
36.1
0.0
10
0
36.5
0.0
Dinsel inanç düzeyi
Dindarım, dinimin gerektirdiği tüm günlük aktiviteleri yerine getiririm 4
Dinsel inancım var, bazı günlük aktivitelerini yerine getirmiyorum
19
Dinsel inancım var ama hiçbir günlük dini aktiviteyi yerine
getirmiyorum
13
Dinseli inancım yok
0
Eşin dinsel inanç
Dindar, dinin gerektirdiği tüm günlük aktiviteleri yerine getirir
Dinsel inancı var ama bazı günlük aktivitelerini yerine getirmiyor
Dinsel inancı var ama hiçbir günlük dini aktiviteyi yerine getirmiyor
Dinsel inancı yok
4
18
14
0
11.1
50.0
38.9
0.0
2
13
12
0
7.4
48.1
41.3
0.0
Cinsel şiddet
Var
Yok
8
28
22.2
77.8
2
25
7.4
92.6
0.04
0.13
-0.30
0.964
0.894
0.764
1.16
0.282
0.06
0.997
0.35
0.840
2.54
0.105
_____________________________________________________________________________________________________
Tablo 3. İstem dışı cinsel birleşme yaşamayı kabul etme nedenleri
_____________________________________________________________________________________________________
Nedenler
Sayı (36) %
_____________________________________________________________________________________________________
Kadınlık görevim olduğu için
Eşimin bana iyi davranmasını sağladığı için
Eşimin yatakta bana sarılma ve duygusal gereksinmelerimi karşıladığı için
Ekonomik ve/veya sosyal avantajlar sağladığı için
Eşimin var olan cinsel gereksinmelerini gidermezsem, başka kadınlarla beraber olacağını
düşündüğüm için
Beni terk edeceğini veya ikinci birliktelik/evlilik yapacağından çekindiğim için
Fiziksel/duygusal şiddet uygulayacağından korktuğum için
Sevgimi göstermenin bir yolu olduğu için
Dini inancımın bir gereği olduğu için
Diğer nedenler: üzülmesin diye, acıyorum, kırmak istemedim, yalvarıyor, güzel sözler söylediği için
8
4
9
0
22.2
11.1
25.0
0.0
3
2
4
25
5
5
8.3
5.6
11.1
69.4
13.9
13.9
_____________________________________________________________________________________________________
üçte birinden çoğu yineleyen istem dışı cinsel
birleşme yaşadıklarını bildirmişlerdir. Bu sonuçlar çalışmaya katılan kadınlar arasında istem dışı
cinsel birleşme oranının çok yaygın olduğunu ve
bunun büyük kısmında süreklilik gösterdiğini
ortaya koymaktadır. Bulduğumuz oranlar geleneksel yapı içinde yaşayan kadınlar arasında
yapılan çalışmalarda bildirilen oranlardan2,7
daha yüksek ve batıda yapılan çalışmalarda
bildirilen oranlara daha yakındı.3-5,9 Bunun
nedenleri araştırma yöntemlerinden kaynaklanabileceği gibi, araştırmayı yaptığımız kişilerin
tümünün üniversite mezunu olmaları nedeniyle
kendilerini rahat ifade edebilmeleri veya ‘cinsel
uyum birlikteliği çift uyumu için gereklidir’1 gibi
batıdaki neoliberal düşüncelerin bir yansıması
olabilir. Örneğin, ABD’de sosyoekonomik düzeyi
yüksek üniversite öğrencileri arasında yapılan
bir araştırmada, kadınların %59’unun en az bir
kez cinsel istek duymadan cinsel birleşme yaşadığını ve bunun temel nedeninin ilişkinin uyumu
için cinsel uyumun gerekli olduğu düşüncesinin
egemen olması olarak bildirilmiştir.3
Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16:389-396
394
Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme: Yaygınlığı, nedenleri ve bazı sonuçları
_____________________________________________________________________________________________________
Tablo 4. İstem dışı cinsel birleşme yaşayan
olgularda yaşantının kısa dönem etkileri
______________________________________________
Kısa dönem etkileri
Sayı (36)
%
______________________________________________
Uyarılma/haz alma
Hiçbir zaman
Nadir olarak
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman/her zaman
25
2
6
3
69.44
5.56
16.67
8.33
Orgazm olma
Hiçbir zaman
Nadir olarak
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman/her zaman
27
2
5
2
75.00
5.56
13.89
5.56
Cinsel birleşme ile ağrı olması
Hiçbir zaman
Nadir olarak
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman/her zaman
9
3
11
13
25.00
8.33
30.56
36.11
Olumsuz duygu yaşama
Hiçbir zaman
Nadir olarak
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman/her zaman
21
3
7
5
58.33
8.33
19.44
13.89
Somatik yakınmalar
Hiçbir zaman
Nadir olarak
Yaklaşık yarısında
Çoğu zaman/her zaman
26
2
5
3
77.78
5.56
13.89
8.33
______________________________________________
İstem dışı cinsel birleşme yaşayan ve yaşamayan iki grubun karşılaştırılmasında hiçbir demografik özellik açısından fark bulunmadı. Bunun
nedeni olguların tümünün üniversite mezunu
olması, çalışıyor olmaları, yakın ekonomik özelliklere sahip olması gibi benzer demografik özelliklere sahip olmasının yanında, örneklemin
küçük olması ile de ilişkili olabilir. Örneğin, daha
önce yapılan bazı çalışmalarda düşük eğitim
düzeyi, ekonomik özgürlüğün olmaması gibi
nedenlerin istenmeyen cinsel birleşme için bazı
belirleyici etkenler olduğu bildirilmiştir.2,7,22
Katılanların istem dışı cinsel birleşme yaşamayı
kabul etmelerinin en sık nedeni ‘eşlerine sevgilerini göstermelerinin bir yolu’ olarak görmeleridir.
Bunun dışında kadınlık görevi ve dinsel inanç
gereği gibi geleneksel kadınlık rolüyle ilgili
nedenler olguların 1/3’ünde istem dışı cinsel
birleşme yaşama nedeniydi. Bir araştırmada
insanların cinsellik yaşamasının yüzlerce farklı
nedeninin olabileceğini bildirilmiştir.23 Literatürde
geleneksel kültürlerde yapılan çalışmalarda
geleneksel kadınlık rolüne ilişkin nedenler ve
kadının dezavantajlı konumu istem dışı cinsel
birleşmeyi kabul etmede öne çıkan nedenlerken,2,7 gelişmiş ülkelerdeki çalışmalarda kadınlar
daha çok ilişkinin uyumu ve cinsellik dışındaki
duygusal ve diğer gereksinmelerin karşılanmasına ilişkin güdülenmeler nedeniyle istem dışı
cinsellik yaşadıklarını bildirmişlerdir. 1,3,6 Araş-
Tablo 5. İstenmeyen cinsel birleşme yaşayan ve yaşamayanların Arizona Cinsel Yaşantılar Ölçeği puanları
________________________________________________________________________________________________
İstem dışı cinsel birleşme
Var
Yok
Ort.±SS
Ort.±SS
t
p
________________________________________________________________________________________________
İstek
Ruhsal uyarılma
Fizyolojik uyarılma
Orgazm
Orgazm doyumu
3.05±0.91
3.14±0.97
3.22±0.87
3.42±0.77
3.25±0.88
2.00±0.87
2.14±0.86
1.85±0.86
2.00±0.88
2.00±0.87
-3.723
-3.345
-4.963
-5.601
-4.500
0.001
0.002
0.000
0.000
0.000
________________________________________________________________________________________________
tırmamızda hem geleneksel cinsiyet rolü, hem
de daha liberal cinsel tutumların olduğu kültüre
ilişkin nedenler ile istem dışı cinsel birleşme
yaşanması, ülkemizin bir yandan geleneksel
özellikler taşıması, diğer yandan liberal tutumların etkilediği bir geçiş evresinde olmasıyla ilişkili
olabilir.
İstem dışı cinsel birleşme yaşantılarında olguların dörtte biri cinsel haz/uyarılma yaşarken, altıda biri orgazm yaşamaktadır. Bu sonuç tüm
istem dışı cinsel birleşmelerin kişiler için travmaAnatolian Journal of Psychiatry 2015; 16:389-396
tik olmayabileceğini göstermektedir. Kaplan,
cinsel yanıt modeline24 göre uyarılma ve orgazm
için istekliliği öncelerken, Basson ve arkadaşları13-16 kadınlar için özellikle evlilik gibi uzun ilişki
içinde yanıta bağlı istek modelinin daha uygun
olacağını önermişlerdir. İstem dışı cinsel birleşme yaşayan olgularımızın küçük bir kısmının bu
yaşantıları sırasında haz ve orgazm yaşadıklarını bildirmeleri cinsel yanıt için önerilen Basson modelinin olgularımızın sonuçları ile uyumunun düşük olduğunu göstermektedir.
Yaşan ve ark.
395
_____________________________________________________________________________________________________
Basson modelinin olgularımızın sonuçları ile
uyuşmamasının eş faktörü, yeterli süre ve uygun
şekilde uyaran olmaması gibi birçok nedeni olabilir ve ayrıntılı bir şekilde araştırılması gereklidir.
İstem dışı cinsel birleşme sırasında olguların
yaklaşık üçte ikisi ağrı yaşadığını bildirmiştir.
Cinsel birleşme sırasında yineleyen ağrı gibi
olumsuz cinsel yaşantılar diğer cinsel işlev
bozukluklarının ortaya çıkmasında ve sürmesinde bir etkendir. Bu bulgu istem dışı cinsel birleşme yaşayanların ACYÖ alt kategorilerin hepsinde anlamlı düzeyde daha yüksek puan almalarına neden olmuş olabilir. Literatürde istem dışı
cinsel birleşme ile cinsel işlev bozuklukları arasında ilişki olduğunu bildiren çalışmalar vardır,11,12 ancak neden-sonuç ilişkisinin açık bir
şekilde araştırılmasına gerek duyulmaktadır.
İstem dışı cinsel birleşme yaşayanların bu
yaşantıdan sonra üçte birinden fazlasında kendini kötü hissetme veya başka bir olumsuz duygu,
beşte birinden fazlasında başağrısı veya bir
başka bedensel yakınma olduğu belirlenmiştir.
Bu bulgu, istenmeyen cinsel yaşantıların kısa
dönem olumsuz ruhsal-bedensel sorunlara yol
açabileceğini düşündürmektedir. Cinsel şiddetin
olumsuz ruhsal sonuçları ile ilgili oldukça fazla
literatür birikmiştir,2,7,24-26 ancak istem dışı cinsel
birleşmenin olumsuz ruhsal sonuçları11,12 ile ilgili
literatür sınırlıdır. Buna karşılık ilişki içinde duygusal yakınlığı artırdığına ilişkin olumlu sonuç
bildiren çalışmalar da vardır.27 Olgularımızda
saptanan istenmeyen cinsel birleşme sonrası
oluşan olumsuz duygular ve bedensel yakınmaların uzun dönem olumsuz ruhsal sonuçlara yol
açıp açmadığının belirlenmesi için yeni çalışmalara gerek vardır.
Çalışmanın sınırlılıkları arasında olgularımızın
benzer eğitim ve sosyoekonomik grupta olan
kadınlardan oluşması nedeniyle topluma genellenememesi ve toplumun tümünü temsil etmemesi vardır. Aynı zamanda kişilerin uzun bir
sorgulama listesinin yanıtlama oranı ve yeterince doğru bilgiye ulaşmamızı engelleyeceği
kaygısı ile ayrıntılı evlilik, cinsel yaşam ve eş
özellikleri de dahil olmak üzere demografik verilerine ilişkin bilgilerin ayrıntılı sorgulanmaması
ve olgularımızın az sayıda olması çalışmanın
diğer sınırlılıkları arasında yer almaktadır.
Sonuç olarak, istem dışı cinsel birleşme oranının
olgularımızda oldukça yaygın olması, ülkemiz
genelinde yaygın olabileceğini düşündürmektedir. Ancak bu durumun saptanması için daha
geniş örneklem grubu içeren araştırmalara gerek
duyulmaktadır. Olgularımızda elde edilen sonuçlar göz önüne alındığında, istem dışı cinsel
birleşmelerin tümünün travmatik olarak kabul
edilemeyeceği ve bazı kadınların bunu olumlu
cinsel deneyim olarak yaşayabileceğini göstermektedir. Ancak istem dışı cinsel birleşme yaşayan bazı kadınlarda bu yaşantılarının cinsel işlev
bozuklukları ve bazı olumsuz ruhsal sonuçlara
yol açabileceği görülmektedir. Bu nedenle istem
dışı cinsel birleşmenin olumlu veya olumsuz bir
yaşantı olarak yaşanmasına yol açan etkenlerin
neler olabileceğine ilişkin ayrıntılı çalışmalara
gerek duyulmaktadır. Aynı zamanda bu tür
yaşantıların yol açabileceği cinsel işlev bozukluğu ve ilişkili diğer psikiyatrik sorunlar nedeniyle
günlük psikiyatri uygulamasında sorgulanması
gereken bir durum olduğu kanısındayız.
KAYNAKLAR
1. Laina Y, Rebecca K. The making of unwanted
sex: gendered and neoliberal norms in college
women's unwanted sexual experiences. J Sex
Res 2008; 45:386-397.
which women ‘give in’ to unwanted sex with their
husbands. Violence Against Women 1999;
5:1036-1058.
2. Parish WL, LUo Y, Laumann EO, Kew M, Yu Z.
Unwanted Sexual Activity among Married Women
in Urban China. J Sex Res 2007; 44:158-171.
6. Impett EA, Peplau LA. Why some women consent
to unwanted sex with a dating partner: Insights
from attachment theory. Psychol Women Q 2002;
26:360-370.
3. Vannier SA, O’Sullivan LF. Sex without desire:
characteristics of occasions of sexual compliance
in young adults’ committed relationships. J Sex
Res 2010; 47:429-439.
7. Santhya KG, Rama F, Sİnha RK, Mohanty SK.
Consent and Coercion: Examining Unwanted Sex
Among Married Young Women in India. Int Fam
Plan Perspect 2007; 33:124-132.
4. O’Sullivan LF, Allgeier ER. Feigning sexual desire: Consenting to unwanted sexual activity in
heterosexual dating relationships. J Sex Res
1998; 35:234-243.
8. Sione´an C, DiClemente RJ, Wingood GM,
Crosby R, Cobb BK, Harrington K, et al. Psychosocial and behavioral correlates of refusing
unwanted sex among African American adolescent females. J Adolesc Health 2006; 30:55-63.
5. Basile KC. Rape by acquiescence: The ways in
Anadolu Psikiyatri Derg 2015; 16:389-396
396
Bir grup evli kadında istem dışı cinsel birleşme: Yaygınlığı, nedenleri ve bazı sonuçları
_____________________________________________________________________________________________________
9. Peterson ZD, Muehlenhard CL. Conceptualizing
the ‘wantedness’ of women’s consensual and
nonconsensual sexual experiences: Implications
for how women label their experiences with rape.
J Sex Res 2007; 44:72-88.
10. Basile KC. Prevalence of wife rape and other
intimate partner sexual coercion in a nationally
representative sample of women. Violence Vict
2002; 17:511-524.
11. Capitaine M, Rodgers RF, Chabrol H. Unwanted
sexual experiences, depressive symptoms and
disordered eating among college students. Eat
Behav 2011;12:86-89.
12. Lehrer JA, Lehrer EL, Koss MP. Unwanted sexual
experiences in young men: evidence from a
survey of university students in Chile. Arch Sex
Behav 2013; 42:213-223.
13. Basson R. The female sex ual response: a different model. J Sex Marital Ther 2000; 26:51-65.
14. Basson R. Using a different model for female
sexual response to address women’s problematic
low sexual desire. J Sex Marital Ther 2001;
27:359-403.
15. Cain VS, Johannes CB, Avis NE, Mohr B,
Schocken M, Skurnick J, et al. Sexual functioning
and practices in a multi-ethnic study of midlife
women: Baseline results from SWAN. J Sex Res
2003; 40:266-276.
16. Sand M, Fisher WA. Women’s endorsement of
models of female sexual response: The nurses’
sexuality study. J Sex Med 2007; 4:708-719.
17. Avis NE, Zhao X, Johannes CB, Ory M, Brockwell
S, Greendale GA. Correlates of sexual function
among multi-ethnic middle-aged women: Results
from the Study of Women’s Health Across the
Nation (SWAN). Menopause 2005; 12:385-398.
18. Hines DA. Predictors of sexual coercion against
Anatolian Journal of Psychiatry 2015; 16:389-396
women and men: a multilevel, multinational study
of university students. Arch Sex Behav 2007;
36:403-422.
19. McGahuey CA, Glenberg AJ, Laukes CA, Moreno
FA, Delgado PL, McKnight KM, et al. Arizona
Sexual Experiences Scale: Reliability and validity.
J Sex Marital Ther 2000; 26:25-40.
20. Soykan A. The reliability and vaidity of Arizona
sexual experiences scale in Turkish ESRD patients undergoing hemodialysis. Int J Impot Res
2004; 16:532-534.
21. Wolff B, Blanc AK, Gage AJ. Who decides?
Women’s status and negotiation of sex in Uganda.
Cult Health Sex 2000; 2:303-322.
22. Kaplan HS. The New Sex Therapy: Active Treatment of Sexual Dysfunctions. New York: Brunner
Mazel, 1974.
23. Stephenson KR, Ahrold TK, Meston CM. The
association between sexual motives and sexual
satisfaction: gender differences and categorical
comparisons. Arch Sex Behav 2011; 40:607-618.
24. Çakır U, Gündüz N, Turan H, Güleş E, Aker T.
Kadın majör depresif bozukluk hastalarında cinsel
travmaya bağlı travma sonrası stres bozukluğu ve
ilişkili bilişler. Anadolu Psikiyatri Derg 2014;
15:200-206.
25. Puri M, Tamang J, Shah I. Suffering in silence:
consequences of sexual violence within marriage
among young women in Nepal. BMC Public
Health 2011; 11:29-34.
26. Oswald DL, Russell BL. Perceptions of sexual
coercion in heterosexual dating relationships. J
Sex Res 2006; 43:87-95.
27. Impett, EA, Peplau LA, Gable SL. Approach and
avoidance sexual motives: Implications for personal and interpersonal well-being. Pers Relat
2005; 12:465-482.
Download