ünite-1 hasta odası hazırlama

advertisement
MESLEK ESASLARI
“Meslek Esasları Dersi sunusu”
© Bu Sunu’ya ait tüm Haklar Atlas Yayınevine aittir. Hiçbir şekilde üçüncü şahıslara verilemez
Ünite 1:
Hasta Odası Hazırlama
Hasta Odası
• Yataklı
servisler;
hastalara
hastane
hizmetlerinin verildiği, tedavi ve bakımın
yapıldığı birimlerdir.
• Hastane ortamı, birey için yabancı ve alıştığı
sosyal etkileşimlerinin dışında bir çevredir.
• Birey hastalığının yanı sıra bu değişik çevreye
uyum sağlamak ve bazı alışkanlıklarını
bırakmak zorunda kalacaktır.
• Hastalar hastanede yatarken tüm zamanlarını
odalarında ve yataklarında geçirirler.
• Bu nedenle hasta odaları, işlevsellik ve konfor
açısından hastalar, hasta başında bulunan
refakatçiler, tedavi ve bakım hizmetlerini
gerçekleştiren sağlık çalışanlarının tüm
beklentilerini
karşılayabilecek
nitelikte
olmalıdır.
• Sağlık personeli hastaya bakım verirken fiziksel
gereksinimlerin yanı sıra psikoljik ve sosyal
ihtiyaçlarını da gidermeye çalışmalıdır.
• Hemşirelik mesleğinin kurucusu olan Florence
Nightingale, hatanın fiziksel çevresinin onun
psikolojik durumuna, hastalığı kabullenmesine
ve hastanede yatma sürecine etki edeceğini
vurgulamıştır.
• Hastanın kendisini hastanede rahat ve
güvende hissetmesi için hasta ünitesinin
uygun şartlarda düzenlenmesi önemlidir.
• Hastanelerdeki hasta odaları Sağlık Bakanlığı
Hizmet
Kalite
Standartları
Rehberi
doğrultusunda düzenlenmektedir.
Hasta odası
Hasta Odalarının Özellikleri ve
Düzenlenmesi
• Hasta ünitesi, hastanın fiziksel ve psikolojik
ihtiyaçlarına cevap verecek ve sağlık
personelinin rahat çalışmasına olanak
sağlayacak özellikte olmalıdır.
• Hasta odaları ideal olarak tek kişilik
planlanmalıdır. Tek kişilik odalar, enfeksiyon
kontrolü, hasta mahremiyeti, hasta güvenliği
ve uzun dönemde ekonomik olması nedeni ile
tavsiye edilmektedir.
• Oda kapasitesi 2 hastadan fazla olmamalıdır.
• Ancak kurumun fizik şartlarına göre daha fazla
hastanın kalabileceği çok yataklı hasta odaları da
düzenlenebilir.
• Tek yataklı hasta odaları en az 9 (dokuz) m2,
birden çok yataklı hasta odaları, hasta yatağı
başına en az 7 (yedi) m2 olmalıdır.
• Hastanın gerektiğinde kullanabileceği, yatak
başucunda bir çağrı zili ve oda kapısı üzerinde
sağlık personelinin görebileceği özellikte ışıklamba düzeneği bulunmalıdır.
• Hastaların kullandığı tüm banyo ve tuvaletlerde
de çağrı sistemi bulunmalıdır.
Hasta odasında çağrı zili ve kapı üzerinde ışık lamba düzeneği
• Hasta odaları, doğrudan ve yeterli gün ışığı ile
aydınlanabilecek konumda olmalıdır.
• Odanın duvar rengi hastayı rahatlatacak
şekilde doğal, yumuşak ve pastel renklerden
seçilmelidir.
Hasta odasında renk uyumu
• Taban ve duvarları düzgün ve kolay
temizlenebilecek nitelikte ve dezenfeksiyon
amaçlı kullanılan kimyasal maddelere karşı
dayanıklı olmalıdır.
• Hasta odası için tercih edilen mobilyalar kolay
temizlenebilen, dayanıklı ve gerektiğinde kolay
taşınabilen özellikte olmalıdır.
• Yer döşemeleri dayanıklı, kaygan olmayan ve
gürültüyü
engelleyen
malzemelerden
yapılmalıdır.
• Hasta odası ile uyumlu pencere bulunmalıdır.
• Pencerelerde odaya fazla ışık gelmesini
önlemek amacıyla, duvar ve eşya rengiyle
uyumlu, yıkanabilir özellikte tül ve güneşlik
bulunmalıdır.
• Tüm pencerelerin zeminden yüksekliği en az
90 cm. odaların tavan yükseklikleri 270 cm.
olmalıdır.
• Hasta odası için tercih edilen mobilyalar kolay
temizlenebilen, dayanıklı ve gerektiğinde kolay
taşınabilen özellikte olmalıdır.
• Hasta odalarında duş, tuvalet ve lavabo
olmalıdır.
• Banyo/duşlarda hastanın tutabileceği aparat
bulunmalıdır.
Hasta odalarında duş
Hasta odasında tuvalet ve lavabo
• Hasta, odada bulunan eşyalara kolay
ulaşabilmeli ve kullanım özelliklerini bilmelidir.
• Her serviste hasta odalarından biri özürlüler
için gerekli tüm özellikleri taşımalıdır.
• Tuvalet ve lavabolarının yan tarafında destek
alacak aparatların bulunması gerekir.
• Engelli hastaların kullanımına uygun şekilde,
odalarda tutunma barları, lavabo, banyo ve
tuvaletlerde tekerlekli sandalye manevrasına
imkân
verecek
şekilde
düzenlemeler
yapılmalıdır.
• Hastane içinde ve hasta odalarında tekerlekli
sandalye geçişini engelleyecek şekilde seviye
farkı olan yerlerde uygun bağlantı rampaları
yapılmalıdır.
Engelli hasta için lavoba ve tuvalet dizaynı
• Tüm el yıkama alanlarında kâğıt havlu
depolanacak aparatlar ve kullanılan kâğıtların
atılacağı aparatlar bulundurulmalıdır.
• Ayrıca bahsi geçen tüm tuvalet/banyolarında
en az bir mekanik veya doğal havalandırma
sağlanmalıdır.
• Her hasta odasında, hastaların uzun
kıyafetlerini katlamadan asabileceği ve kişisel
eşyalarını koyabileceği kendisine ait bir
gardırop veya dolaba sahip olmalıdır.
Hasta odasında gardırop
• Tüm el yıkama alanlarında kâğıt havlu
depolanacak aparatlar ve kullanılan kâğıtların
atılacağı aparatlar bulundurulmalıdır.
• Ayrıca bahsi geçen tüm tuvalet/banyolarında
en az bir mekanik veya doğal havalandırma
sağlanmalıdır.
Birden fazla hasta yatağı bulunan odalarda perde
• İki ve daha fazla yatak bulunan odalarda,
muayene, tedavi, pansuman, boşaltım ihtiyacı,
kişisel hijyen uygulamaları, olası acil müdahaleler
sırasında hastanın mahremiyetini korumak için
yatakları çevreleyen perde ya da paravan
bulunmalıdır.
• Yatakla aralarında en az 45 cm. boşluk kalmalıdır.
• Hasta odalarında hasta ve hasta yakınlarının özel
eşyalarını konabileceği yer kaplamayan gömme
dolap,
refakatçilerin
gerektiğinde
yatıp
dinlenebileceği pozisyon verilebilen bir koltuk,
mümkünse odalarda televizyon, telefon, mini
buzdolabı bulunmalıdır.
Hasta Odasının Düzenlenmesi
• Hasta odasındaki düzenlemeler; hasta ve çalışan
sağlığı açısından Hizmet Kalite Standartları’na
uygun olarak planlanmalıdır.
 Hasta odası düzenlenirken göz önünde
bulundurulması gereken durumlar:
• Fiziksel çevrenin düzenlenmesi,
• Odaların havalandırılması,
• Aydınlatılması,
• Isı ve nemin iyi ayarlanmasıdır.
 Fiziksel çevrenin düzenlenmesi
• Fiziksel çevre, insan sağlığı ve davranışları
üzerine etkilidir.
• Fiziksel çevrenin düzenlenmesi, hastanın
kendini güvende hissetmesini, hastanede
oluşacak zararlardan (kazalar, enfeksiyon vb.)
korunmasını ve tedavi sürecinde rahat
olmasını sağlayacak şekilde olmalıdır.
 Hasta odasında;
• Her hasta için odada kullanışlı, rahat bir yatak olmalı,
• Hasta yatakları odanın özelliğine göre pencerenin
yakınına yerleştirilmeli,
• Pencerelerde, duvar ve eşya rengiyle uyumlu,
yıkanabilir özellikte tül ve güneşlik olmalı,
• Hastanın mahremiyetine saygı göstermek amacıyla çok
yataklı odalarda paravan/paravan perde bulunmalı,
• Hasta yatağının başucunda çekmeceli etajer olmalı,
• Her hasta odasında en az bir lavabo olmalı,
• Her hastanın oturabileceği bir sandalye olmalıdır.
• Hasta odalarında telefon, televizyon gibi iletişim
araçları da olabilir.
• Boş yataklar her an kullanıma hazır olmalıdır.
 Odaların havalandırılması
• Yaşanılan ortamda; temiz hava, nem ve ısı
yeterli derecede olmalıdır.
• Kapalı odanın havası; odada bulunanların
çıkardıkları nefes, ter, koku, ısı, nem ile çevreye
saçtıkları
mikroorganizmalar
tarafından
kirlenir.
• Zamanla ortamda bulunan havanın oksijeni
azalır ve karbondioksiti artar.
• Bu durumda ortamın havalandırılması gerekir.
• Ortamdaki havanın kirden, bakteriden arınmış
hava ile yer değiştirmesine havalandırma
denir.
• Havalandırma doğal havalandırma ve suni
havalandırma olma üzere iki şekilde yapılır.
Doğal havalandırma: Kapı ve pencereler
karşılıklı açılarak yapılır. Havalandırma işlemi
yapılmadan önce işlem ve nedeni hastaya
açıklanır. Hastanın hava akımından korunması
ve oda ısısına göre giyinmesi sağlanmalıdır.
Suni
havalandırma:
Havalandırma
sistemlerinin kullanılmasıyla sağlanır. Bu tür
havalandırmada klimalar ve vantilatörler
kullanılır. Klima kaynaklı hastane enfeksiyonları
çok sık görülmektedir. Bu nedenle klimaların
periyodik bakımları ve filtre temizlikleri, teknik
servis
tarafından
yapılamalıdır.
Oda
havalandırılırken hava akımından korumak
amacıyla hastanın üzeri örtülmelidir.
• Hasta odalarında kötü kokuların da önlenmesi
gerekir.
KÖTÜ KOKULARIN ÖNLENMESİ İÇİN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN
NOKTALAR
 Hastaların yatak takımları sık değiştirilmeli ve temiz tutulmalıdır.
 Hastanın kullandığı, bardak, kaşık, çatal gibi malzemeler temiz ve kapalı
bir yerde bulundurulmalıdır
 Hasta hijyenine önem verilmelidir.
 Hasta odaları uygun malzemelerle temizlenmelidir.
 Koku çıkaran yiyeceklerin (örneğin; turşu vb.) hasta odalarına sokulmamalıdır.
 Yemeklerden sonra artmış besin maddeleri ortadan uzaklaştırılmalıdır
 Hastanın varsa değiştirilen pansuman atıkları tıbbi atığa atılmalıdır
 Odada vazoda çiçek bulunuyorsa suyunun her gün değiştirilmelidir
Kötü kokuların önlenmesi için dikkat edilmesi gereken noktalar
 Hasta Odalarının Aydınlatılması
• Hasta odalarının aydınlatılmasının istenen
düzeyde olması, hastanın rahat bir ortamda
olmasını ve yapılacak işlemlerin kolay
yürütülmesini sağlar.
• Aydınlatma, doğal ve suni aydınlatma olarak
ikiye ayrılır.
Doğal
aydınlatma:
Güneş
ışığından
yararlanarak elde edilen aydınlatmadır. Güneş
ışığının aydınlatmanın yanı sıra ısıtıcı ve
sakinleştirici etkisi de vardır. çocukların
gelişmesinde rol oynar. Hasta odalarında
güneşten yeterince faydalanabilmek için
pencerelerin ve perdelerin uygun olması
gerekir. Fazla gelen ve rahatsız eden güneş
ışığını kesmek için tül perde (gerekirse
güneşlik) kullanılmalıdır.
Suni aydınlatma: Aydınlatmanın elektrik ile
sağlanmasıdır. Elektrikle aydınlatmada, ışığın
çok parlak olmamasına, doğrudan göze
gelmemesine dikkat edilmelidir. Hasta
odalarında genel aydınlatma 90 watt olmalıdır.
Okuma amaçlı kullanılan lambalar 30 watt ve
hasta yatağının üst kısmına monte edilmelidir.
Aydınlatmada tozu daha az barındırmaları
nedeniyle, özellikle gömme olan armatürler
tercih edilmelidir. Suni aydınlatmada ışığın
yeterli olması, hasta bakımı ve tedavi için
uygun ortam oluşturulmasında ve güvenliğin
sağlanmasında önemlidir.
 Hasta Odasında Isı ve Nem
• Hasta odalarında ısı, ortalama 18-22 °C’dir.
• Bu ısı yaz ve kış muhafaza edilmelidir. Yazın bu
ısı, odanın kapısını, penceresini açarak veya
soğutma cihazları (klima, vantilatör vb.) ile
sağlanır.
• Kışın ise kalorifer ve klima ile muhafaza edilir.
• Bazı uygulamalarda oda ısısı yükseltilmesi
gerekebilir. Örnek: Hastaya yatak banyosu
yaptırmak vb.
• Solunum yolları mukozasındaki siliaların
görevini yerine getirebilmesi için mukus ile
nemlendirilmiş olması gerekir.
• Mukozalardaki
kuruma
enfeksiyonlara
yatkınlığı artırır.
• Bu nedenle solunan ortamın nemlendirilmesi
önemlidir.
• Hasta odası havasının, nem oranı %30-60
arasında olmalıdır.
• Gerekli durumlarda hastanın soluduğu
havanın nemi özel cihazlarla artırılabilir.
• Özellikle kış aylarında kaloriferlerden dolayı
ortam kuru olacağından kalorifer peteklerinin
üzerine nemi sağlayacak özel tasarlanmış su
kabı konulabilir.
• Su miktarı kontrol edilmeli, azaldıkça ilave
edilmelidir.
• Ortamın ısı ve nemi normalin üstünde artarsa
hastada uyuşukluk ve uyku hali gibi belirtiler
gözlenir.
 Gürültü
• Gürültü, önemli bir stres kaynağıdır. Hastaların
hastanede sakin bir ortama gereksinimi vardır.
• Hastaların rahatsız olmamaları için gürültüye yol
açabilecek uyaranların en aza indirilmesi gerekir.
 Yapılan araştırmalarda, hastaları rahatsız eden
gürültü çeşitleri:
• Personel konuşmaları,
• Ayak sesi,
• Hasta bağırmaları,
• Telefon zili,
• Yemek, pansuman arabalarının ve asansör kapılarının
sesi olduğu tespit edilmiştir.
Gürültüyü
önlemede
tedbirlerden başlıcaları:
alınacak
• Yüksek sesle konuşulmaması gerektiği
uyarılarını yapmak,
• Çağrı
sistemlerinin
sesinin
iletişimi
engellemeyecek
şekilde
azaltılmasını
sağlamak,
• Hareketli araçların tekerleklerinin lastikle
kaplanmasını sağlamak,
• Malzeme seçiminde gürültüyü iletmeyen
malzemeleri tercih etmek,
• Gürültü olduğunda, ziyaretçileri uygun bir
şekilde uyarmak,
• Ses çıkarmayan ayakkabı veya terlik giymek,
• Çalışan personellerin kendi arasında yada
telefonla yüksek sesle konuşmaması,
• Hastane genelinde personele gürültü ve
etkileri ile ilgili seminer verilmesini
sağlamaktır.
Hasta Odasında Bulunması Gereken
Malzemeler
• Hasta üniteleri, hastanın ihtiyaçlarına cevap verecek
şekilde düzenlenmelidir.
• Hasta odasında:
• Karyola,
• Yatak (Şilte),
• Yatak takımları (Nevresim, Battaniye Yastık Gibi),
• Etajer,
• Çağırma zili,
• Sandalye,
• Merkezi Oksijen Sistemi,
• Sakşın Sistemi,
• Tekerlekli Yemek Masası Bulunur.
Hasta karyolası
• Hasta karyolasının; ayakucu ve başucu
istendiğinde yükseltilip alçaltılabilen özellikte
mekanik olarak ayarlanabilir olmalıdır.
• Ayakları tekerlekli, gerektiğinde hareket
ettirilebilme ve kilitlenme özelliğine sahip
olmalıdır.
• Karyolanın başucu ve ayakucu panellerinin her
iki tarafında serum askısı yuvaları ve bir adet
serum askısı bulunmalıdır.
• Hastaya pozisyon vermeye uygun olmalıdır.
• Dayanıklı ve ekonomik olmalıdır.
• Her iki yan tarafında güvenlik amacıyla
korkulukları bulunmalıdır.
• Özellikle bilinçsiz hastaların düşmesini
önlemek için önemlidir.
• Drenaj torbaları ve aksesuarlar için de
karyolanın her iki tarafında askı bulunmalıdır.
• Elektrikli, üzerinde kumanda sistemi bulunan,
elektrik kesintilerinde üzerinde bulunan aküyle
çalışabilen, hareketli karyolalar da vardır.
Hasta karyolası
 Hasta yatağı (şilte)
• Sürekli yatmayı gerektiren durumlar; kas- iskelet
sistemi
hastalıklarına,
dolaşım
sistemi
bozukluklarına ve yatak yaralarının (dekibütüs)
oluşumuna zemin hazırlar. Bu nedenle hasta
yatağı, ortopedik ve vücut mekaniğine uygun
olamalıdır.
• Havalanabilir ve rahat olması gerekir. Hastanın
uyuması, tedavi sürecinin devam etmesi için
önemli bir faktördür.
• Dezenfekte edilebilen ve silinebilen malzemeden
yapılmış olmalıdır.
• Bilinçsiz ya da yatağa bağımlı hastalar için şişme
(havalı) veya su yatakları tercih edilir.
Hasta karyolası ve yatağı
Yatak çarşafı
• Yatak çarşafı, keten, pamuklu kumaş veya
patiskadan yapılır.
• Çarşafın eni ve boyu yatağın (şiltenin) altına
girebilecek büyüklüktedir.
• Günümüzde köşeleri ve kenarları lastikli
çarşaflar da kullanılmaktadır.
Yastık
• Yastık, çeşitli boyutta ve kalınlıkta olabilir.
• Pamuktan, kuş tüyünden, elyaftan, sünger
parçalarından ve yünden yapılır.
• Kullanışlı ve rahat olmasına rağmen,
temizliğinin hastane şartlarında zor olması
nedeniyle yün yastık tercih edilmez.
Yastığın kullanılış amaçları:
• Uyumak için başın altına koymak,
• Hastaya pozisyon vermek ya da desteklemek,
• Astımlı hastaların solunumunu rahatlatmak,
• Ekstremiteleri yükseğe kaldırmaktır.
Yastık Alezleri
• Yastık alezi, yastık kılıfından önce yastığa
geçirilir.
• Yastığı olası kirlenmelere karşı korur,
• Çamaşır makinesinde 90 derecede yıkanabilir,
çabuk kuruyan, ütü istemeyen özellikte ve
tercihen beyaz renkte olmalıdır.
• Antibakteriyel ve anti alerjen olmalı ve
terleme yapmamalıdır.
Yastık kılıfları
• Yastık kılıfı, yastığın kirlenmesini önlemek
amacıyla kullanılır.
• Pamuklu kumaş veya patiskadan yapılır.
• Yastığa rahat geçirebilmek için kılıf, yastıktan
biraz büyük olmalıdır.
Yastık ve yastık kılfı
 Ara muşambası
• Ara muşambası, hasta yatağının kirlenmesini
önlemek amacıyla kullanılır.
• Kadın doğum servislerinde, acil servis, çocuk
servisi ve yoğun bakım vb. ünitelerde kullanılır.
• Bu ünitelerde, yatağı tamamen kaplayan
muşamba çarşaflar da kullanılabilir.
• Ara muşambası, çarşafın üzerine serilir. Hastanın
sırt ve diz kapağı bölgesini kapsayacak boyutta
olmalıdır.
• Ortalama boyu 70-80 cm ve eni 60-70 cm olan
muşambanın uçlarına, yatak şiltesinin altına
sıkıştırmak için 40-50 cm genişliğinde kumaş
eklenir.
• Tek kullanımlık ara bezleri tercih edilmelidir.
Ara çarşafı
• Ara çarşafı, ara muşambasının üzerini örtmek
amacıyla kullanılır.
• Genellikle iki metre eninde, bir metre boyunda
yapılır.
• Ara çarşafı yoksa alt çarşafı katlanarak aynı
amaçla kullanılabilir.
• Günümüzde ara muşambası ve ara çarşafı
yerine hazır alt bezi de kullanılmaktadır.
Yatak çarşafı
• Yatak çarşafı, keten, pamuklu kumaş veya
patiskadan yapılır.
• Çarşafın eni ve boyu yatağın (şiltenin) altına
girebilecek büyüklüktedir.
• Günümüzde köşeleri ve kenarları lastikli
çarşaflar da kullanılmaktadır.
Değerli Eğitimcilerimiz,
sunumların tamamına ulaşmak
için yayınevimiz ile irtibata
geçiniz.
Atlas Sağlık Yayınları
Gsm : 533 745 49 44
bilgi@asmlyayin.com
Download