ÜSLÜ NİCELİKLER Kazanım : Doğal sayıların kendisiyle tekrarlı çarpımını üslü nicelik olarak ifade eder ve üslü niceliklerin değerini belirler. 60 = 1 190 = 1 970 = 1 ÜSLÜ NİCELİKLER Bir doğal sayının kendisiyle tekrarlı çarpımına üslü ifadeler denir. an biçiminde yazılır. Bütün doğal sayıların 1.kuvveti sayının kendisidir. 01 = 0 41 = 4 1721 = 172 üs ( kuvvet) n a Sıfır hariç tüm doğal sayıların 0. kuvveti 1’dir. taban 1’in bütün kuvvetleri 1’dir. n a =axaxa…xa 13 = 1 19 = 1 1103 = 1 n tane Üs : Tabandaki sayının kaç kere yan yana yazılıp çarpılacağını gösterir. n a ifadesi “ a üssü n “ veya “ a’nın n.kuvveti ” diye okunur. ESRA ÇAKIR Taban : Çarpılacak sayıdır. ÖRNEK: 24 = 2 x 2 x 2 x 2 = 16 10’un kuvvetleri bulunurken 1’in yanına kuvvetteki sayı kadar 0 yazılır. n 10 = 100…0 n tane n 10 doğal sayısının sonunda n tane 0 vardır. (n + 1) basamaklı bir sayıdır. 104 = 10 x 10 x 10 x 10 = 10000 Sayının sonunda 4 tane 0 vardır. 5 basamaklıdır. 2’nin 4.kuvveti veya 2 üssü 4 diye okunur. 106 = 1000000 Sayının sonunda 6 tane 0 vardır. 7 basamaklıdır. ÖRNEK: 32 = 3 x 3 =9 5.102 = 5 x 10 x 10 = 500 3’ün karesi diye okunur. 1 + 2 = 3 basamaklı ÖRNEK: 53 = 5 x 5 x 5 Sayının sonunda 2 tane 0 vardır. 3 basamaklıdır. = 125 5’in küpü diye okunur. 1 ÜSLÜ NİCELİKLER 41.103 = 41000 Sayının sonunda 3 tane 0 vardır. 5 basamaklıdır. 2- Aşağıda okunuşları verilen üslü ifadeleri bulunuz. Tabanı aynı olan üslü ifadelerde üssü büyük olan daha büyüktür. Sekizin küpü : On yedi üssü bir : ÖRNEK: 35 ile 33 üslü ifadelerini karşılaştırınız. Üç üssü dokuz : On beşin karesi : 35 = 3 x 3 x 3 x 3 x 3 = 243 On üçün altıncı kuvveti : 33 = 3 x 3 x 3 = 27 Altının sekizinci kuvveti : Dokuz üssü dört : Dördün onuncu kuvveti : Dolayısıyla 35 > 33 ‘tür. Üssü eşit olan üslü ifadelerde tabanı büyük olan daha büyüktür. 3- Aşağıda verilen tekrarlı çarpımları üslü biçimde yazınız. ÖRNEK: 42 ve 62 üslü ifadelerini karşılaştırınız. 5x5x5x5x5x5= 14 x 14 = 21 = 6x6x6x6= ALIŞTIRMALAR 10 x 10 x 10 = 1- Aşağıda verilen ifadelerin okunuşlarını yazınız. 8x8x8x8x8= 1x1x1x1= 2x2x2x2x2x2x2= 62 = 6 x 6 = 36 2 2 Dolayısıyla 6 > 4 ‘dir. 64 : 135 : 97 : 180 : 33 : 26 : 92 : ESRA ÇAKIR 42 = 4 x 4 = 16 2 ÜSLÜ NİCELİKLER 4- Aşağıda verilen üslü ifadeleri tekrarlı 6- Aşağıda verilen eşitliklerde harflere biçimde yazınız. karşılık gelen doğal sayıları bulunuz. 93 = 2 =8,a=? 46 = 7b = 1 , b = ? 37 = 3c =81 , c = ? 85 = 4d = 16 , d = ? 161 = 5e = 125 , e = ? 242 = 74 = 58 = a 7- Aşağıdaki boşluklara “ < , > , = “ sembollerinden uygun olanı yazınız. 5- Aşağıda verilen üslü ifadelerin değerlerini bulunuz. 43 ……. 47 14 ……. 18 85 ……. 55 69 ……. 62 47 ……. 107 32 ……. 34 19 ……. 113 1110 ……. 810 270 = 34 = 25 = 18 = 72 = 43 = 111 = 102 = 63 = 91 = 107 = 50 = 104 = 82 = 105 = 103 = 9.104 = 23.106 = 341.102 = 18.103 = ESRA ÇAKIR 8- Aşağıda verilen üslü ifadelerin değerlerini bulunuz. 3 ÜSLÜ NİCELİKLER 11- A.109 sayısı 13 basamaklı bir doğal sayı ise A’nın basamak sayısı kaçtır? 9- Aşağıdaki tabloyu doldurunuz. Üslü İfade Sonundaki Basamak 0 Sayısı Sayısı a 108 12- 259.10 sayısı 17 basamaklı bir doğal sayı ise a’nın değeri kaçtır? 109 1012 1019 7.106 13- 54.103 5 128.10 53 – 72 = A 43 – 25 = B Yandaki işleme göre A – B ifadesinin sonucu kaçtır? 26.104 102 + 13 + 90 = ( 111 + 18 ) – ( 05 + 40 ) = ( 33 + 42 ) - 52 = 73 – ( 62 + 120 ) = 103 : ( 62 + 82 ) = ESRA ÇAKIR 10- Aşağıdaki işlemleri yapınız. 14- “ 82 , 53 , 34 “ üslü sayılarını küçükten büyüğe doğru sıralayınız. 15- Bir kolideki 62 tane yumurtanın 33 tanesi kırıldığına göre, geriye sağlam kaç yumurta kalmıştır? 16- 256 sayfalık bir kitabın her gün 24 sayfasını okuyan Atahan, bu kitabın tamamını kaç günde okur? 4 ÜSLÜ NİCELİKLER Kazanım : İşlem önceliğini dikkate alarak doğal sayılarla dört işlem yapar. ALIŞTIRMALAR 1- 32 + 12.3 – 25 işleminin sonucu kaçtır? İŞLEM ÖNCELİĞİ Birden fazla işlemin bulunduğu durumlarda işlem sırası aşağıdaki şekildedir: Üslü sayılar Parantez içi Çarpma veya bölme işlemleri Toplama veya çıkarma işlemleri 2- 35 – 9.3 + 6 işleminin sonucu kaçtır? Aynı önceliklere sahip işlemlerde soldan sağa doğru sıra takip edilir. Bölme işlemi, çıkarma işleminden daha önce yapılır. Dolayısıyla, = 28 – 3 = 25 ESRA ÇAKIR ÖRNEK: 28 – 21 : 7 işleminin sonucu kaçtır? 3- 49 + ( 43 – 52 ) – 39 işleminin sonucu kaçtır? ÖRNEK: 47 + ( 34 – 9.7 ) işleminin sonucu kaçtır? 4- ( 62 – 13 ).4 işleminin sonucu kaçtır? = 47 + ( 34 – 9.7 ) = 47 + ( 81 – 9.7 ) = 47 + ( 81 – 63 ) = 47 + 18 = 65 5- 64 : 4 + 8.3 işleminin sonucu kaçtır? 5 ÜSLÜ NİCELİKLER 6- 98 – ( 17 + 23 ).3 işleminin sonucu kaçtır? 11- 55 – 35 : 5 + 7.123 işleminin sonucu kaçtır? 7- 9 + 9.9 + 9 : 3 işleminin sonucu kaçtır? 12- 61 – ( 33 – 43 : 8 ) işleminin sonucu kaçtır? 13- 16 + 16.( 22 – 80 ) işleminin sonucu kaçtır? ESRA ÇAKIR 8- 54 : 6 - 4.2 işleminin sonucu kaçtır? 9- 128 : 8 + 4.3 – 6 işleminin sonucu kaçtır? 14- 19.7 – 11.8 işleminin sonucu kaçtır? 10- 3.3 + 3.3 + 3.3 işleminin sonucu kaçtır? 15- A = 75 : 5 + 20 B = ( 75 + 5 ) : 20 Yukarıdaki işleme göre A + B işleminin sonucu kaçtır? ESRA ÇAKIR 6