sporcu algılamalarına göre bireysel ve takım sporu

advertisement
SPORCU ALGILAMALARINA GÖRE BİREYSEL VE TAKIM
SPORU ANTRENÖRLERİNİN İLETİŞİM BECERİ
DÜZEYLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI1
*İdris YILMAZ **Zafer ÇİMEN ***Fatih BEKTAŞ
* Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir, Türkiye, idris@gazi.edu.tr
** Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, zcimen@gazi.edu.tr
*** Beden Eğitimi ve Spor Yüksek Okulu, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon, Türkiye
ÖZET
Bu çalışmanın amacı, bireysel ve takım sporu antrenörlerinin iletişim beceri düzeylerini sporcu
algılarına göre ortaya koymaktır. Araştırmanın evrenini Türkiye liglerinde 2006/2007 sezonunda
futbol, voleybol, hentbol badminton ve güreş branşlarında en üst kategoride mücadele eden takım
sporcuları, örneklemini ise çalışmaya gönüllü olarak katılan 739 sporcu oluşturmuştur. Araştırmada
veri toplama aracı olarak araştırmacılar tarafından geliştirilen “Antrenör İletişim Beceri Ölçeği”
kullanılmıştır. Betimsel nitelikteki bu araştırmada elde edilen verilere göre bireysel spor
antrenörlerinin takım sporu antrenörlerine göre iletişim beceri düzeyleri anlamlı derecede yüksek
bulunurken, takım sporu antrenörlerinin etkili fakat geliştirilmesi gereken, bireysel spor
antrenörlerinin üst düzeyde etkili iletişim becerilerine sahip oldukları tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: İletişim, İletişim Becerisi, Antrenör, Spor
COMPARISON OF COMMUNICATION SKILL LEVELS OF
INDIVIDUAL AND TEAM SPORTS TRAINERS: PERCEPTIONS
OF ATHLETES
ABSTRACT
The aim of this study was to find out the communication skill levels of individual and team sports
trainers according to the athletes’ perception. Football, volleyball, handball, badminton and wrestling
athletes (739) which are compete first divisons leagues in 2006/2007 season in Turkey, participate in
this study voluntarily. “Trainer Communication Skill Scale” that was developed by researchers, used
in this study. According to the results of the research; individual sports trainers communication skills
level is meaningfully higher than team sports trainers, team sports trainers have effective but need to
be developed communication skills and the individual sports trainers have high effective
communication skills.
Key Words: Communication, Communication Skill, Trainer, Sports
1
Bu çalışma 10. Uluslar arası Spor Bilimleri kongresinde (Kasım 23-25, 2008 Bolu) Sözel Bildiri Olarak
Sunulmuştur.
Atabesbd 2009; 11 (4) : 52-57
52
İdris YILMAZ ve Ark
alındığında, etkili iletişim becerilerinin
GİRİŞ
başladığı
bireysel ve mesleki yaşamda başarılı
günden itibaren diğer insanlarla ve
olmada hayati bir öneme sahip olduğu
çevresiyle
kadar,
İletişim
yaşama
etkileşim
halinde
olan
insan
gruplarını
yönetmek
içinde gerekli olduğu söylenebilir11
insanın kendini tanımlamasında ve
ifade etmesinde toplumsal yapının
Benzer durum, bir grup insanın
temel taşı olarak önemli rol oynar.
yöneticisi konumundaki antrenörler
İnsanoğlu,
için de geçerlidir. Yukelson2 etkili
iletişim
sayesinde
diğerlerini ve çevresini etkilerken,
iletişim
becerilerinin
varlığını
kişilerle
sürekli
sürdürebilmek
için
belli
çalıştıkları
iletişim
içinde
üreterek
olmaları gereken antrenör, sporcu,
örgütlenmiş toplumsal ve kültürel
spor yöneticisi ve spor psikologlarında
kurumlar
bulunabilecek güçlü araçlardan biri
kurallar
ve
değerler
oluşturmuştur.
Bunun
ile
olduğunu ileri sürerken, Martens9 ise
geleneklerini ve kültürel kimliklerini
iletişimde bulunurken saygı ve değer
koruma ve yeni düşünce ve değerleri
verme,
yanında,
iletişim
aracılığı
10
pozitif
yaklaşım,
de yaygınlaştırma olanağı bulmuştur .
bilgilendirmesi
Bu bağlamda, sosyal ve örgütsel
verme, tutarlılık, dinleme becerisi,
yapının temelini oluşturan iletişim;
sözel olmayan iletişime önem verme,
bireyler, gruplar ve örgütler arası
güçlendirme ve pekiştirme ilkelerini
ilişkiler kurmayı amaçlayan bir olgu
bilme, sportif becerileri öğretmede
olarak karşımıza çıkmaktadır12
bilgi ve deneyimi bir antrenör için
Bu
haliyle
etkili
iletişim
yüksek
mesajlar
mutlaka geliştirilmesi gereken sekiz
becerileri, her türlü insan ilişkilerinde
önemli
ve her türlü meslek alanında ilişkileri
sıralamıştır.
kolaylaştırıcı rol oynayabilmektedir.
iletişim
Ayrıca,
becerisi
Ansel
ve
olarak
Orlick3
Özellikle, insanlarla daha fazla bir
antrenör ve sporcu iletişimi konulu
arada
meslek
çalışmada,
iletişim
antrenörlerin, dürüst, pozitif, yapıcı ve
becerilerine daha fazla hâkim olmaları
sempatik olma, alınacak kararlarda
gerekmektedir7. Bu nedenle, günümüz
takımın düşüncesini önem verme gibi
toplum ve örgüt yaşamında iletişim
olumlu
olmadan başarılı ilişkiler kurulmasının
göstermelerinin önemini vurgularken;
oldukça
Bloom1
olunması
alanlarında
gereken
çalışanların
güç
olacağı
dikkate
53
kaliteli
iletişim
davranış
antrenörün
için
özellikleri
iletişim
İdris YILMAZ ve Ark
becerilerinin
bir
enerji
açığa
bütünleşmesi,
sporcu-antrenör
çıkardığını ve bunun “antrenörlük
iletişimi
sürecinde” bütün faktörleri etkilediği
araştırma konusu olmakta ve özellikle
ve daha etkili iletişim özellikleri
liderlik, iletişim ve grup psikolojisi
gösteren
çalışan
gibi konuların takım performansı ve
bulundukları
başarısına katkıları daha çok gündeme
antrenörlerle
sporcuların,
içinde
organizasyon,
antrenman
müsabakalarda
daha
iyi
gibi
gelmekte
ve
konular
ve
vurgulanmaktadır8.
gelişme
derinliğine
önemleri
Bu
noktadan
gösterdikleri, keyif aldıkları, başarılı
hareketle, takım ve bireysel spor
olma ve kendilerini gerçekleştirmede
antrenörlerinin
bütün potansiyellerini kullanabildikleri
düzeylerinin
sonucuna ulaşmıştır.
çerçevesinde
sporcu
algıları
belirlenip
davranışını değiştirmek, kişiler ve
oluşturmuştur.
gruplar arası ilişkileri geliştirmek,
YÖNTEM
Araştırmanın
örgütte bir haberleşme ağı kurmak,
takım
beceri
karşılaştırılması araşmanın amacını
Bu noktadan hareketle, insan
motivasyon,
iletişim
evrenini
2006–
2007 sezonunda Türkiye liglerindeki
bütünleşmesi,
çatışmaları yönetmek ve koordinasyon
kulüp
sağlamak amacıyla kullanılan iletişim
Futbol, Voleybol, Hentbol, Badminton
sürecinin5
ve Güreş branşlarında en üst lig
etkin
şekilde
sporcuları,
örneklemini
ise
de
kategorisinde müsabakalarda yer alan
işlerinde daha başarılı olabileceği
ve araştırmaya gönüllü olarak katılan
söylenebilir. Çünkü, tüm yönetim
739 sporcu oluşturmuştur. Çalışmanın
süreçlerinin
temelinde
verileri
nedeniyle
insan
etkileyen
önemli
kullanılmasıyla
durumundaki
antrenörlerin
yer
alması
araştırmacılar
davranışlarını
geliştirilen
bir
eleman
maddeden oluşan “Antrenör İletişim
başarıyla
Beceri Ölçeği” ile toplanmıştır. Bu tip
iletişimi
5’li
likert
tarafından
48
gerçekleşmeden etkili bir yönetim
araştırmalarda
gerçekleştirmek de zordur.
puanlama yöntemi olan “ölçekten
Bu
alınan puanların aritmetik ortalaması
ve
5.00–4.20 arasında ise iletişim becerisi
başarılı antrenörlükle ilişkili olarak,
üst düzeyde etkili, 4.19–3.40 arasında
liderlik sitilleri, bu sitillerin başarı ve
ise etkili fakat geliştirmesi gereken,
performansa
3.39–2.60 arasında ise vasat, 1.80–
sporda
özellikle
kullanılan
son
yıllarda
nedenle,
sıklıkla
türü
etkili
katkısı,
liderlik
takım
54
İdris YILMAZ ve Ark.
2.59 arasında ise zayıf, 1.00–1.79
tutarlılık kat sayısı (Cronbach Alfa
arasında ise etkisiz” değerlendirmesi
Katsayısı) .95 olarak bulunmuştur. Bu
benimsenmiş ve yorumlamalar bu
noktada ölçeğin güvenirlilik değerinin
yönde
yüksek
yapılmıştır.
Ölçeğin
yapı
olduğu
anlaşılmaktadır.
geçerliliği faktör analizi ile incelenmiş
Verilerin analizinde aritmetik ortalama
ve
ve. 05 önem düzeyinde ilişkisiz ”t”
48
maddenin
madde
toplam
korelasyonlarının.44 ile .86 arasında
değiştiği
görülmüştür.
Ölçeğin
testi kullanılmıştır.
iç
BULGULAR
Tablo 1: Farklı Branştaki Antrenörlerin İletişim Becerilerine İlişkin Betimsel Veriler
İletişim Becerisi
Branşlar
Futbol
Voleybol
Hentbol
Badminton
Güreş
Toplam
Tablo.1
incelendiğinde
N
Χ
SS
218
166
109
103
143
739
4.15
4.23
4.04
4.52
4.20
4.21
.734
.690
.620
.540
.721
.693
sporcu
antrenörlerinin
etkili
fakat
algılarına göre antrenörlerin iletişim
geliştirilmesi
gereken
iletişim
becerileri
becerilerine
sahip
olduğu
puanları
sırasıyla;
Χ = 4.52±.540, voleybol
görülmektedir.Tablo.2’ye bakıldığında
Χ = 4.23±.690, güreş Χ = 4.20±.721,
sporcu algılarına göre bireysel spor
futbol Χ = 4.15±.734 ve hentbol Χ =
antrenörlerinin ( Χ = 4.36±670), takım
4.04±.620
görülmektedir.
sporu antrenörlerine ( Χ = 4.15±.697)
Başka bir anlatımla, badminton, güreş
göre daha yüksek puan ortalamasına
ve
sahip oldukları ve aradaki farkın
badminton
olduğu
voleybol
antrenörlerinin
üst
anlamlı olduğu görülmektedir [t737=
düzeyde etkili; futbol ve hentbol
3.312; p<0.05].
Tablo 2: Bireysel ve Takım Sporu Antrenörlerin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılmasına İlişkin t
testi
Branşlar
N
Χ
SS
Takım Sporları
493
4.15
.697
Bireysel Sporlar
246
4.36
.670
*
p<0.05
55
t
p
3.312
.001*
İdris YILMAZ ve Ark.
çalışmada
TARTIŞMA ve SONUÇ
bu
takımlarda
çalışan
Bireysel ve takım sporlarında
antrenörlerin etkin dinleme becerisine
çalışan antrenörlerin sporcu algıları
sahip, açık iletişim kurma becerisi
çerçevesinde
iletişim
beceri
yüksek ve orta düzeyde konuşma
düzeylerinin
tespit
edilerek
becerisine sahip oldukları sonuçlarına
amaçlandığı
ulaşmış olması bu düşünceyi destekler
karşılaştırılmasının
araştırmada, antrenörlerin, bireysel ya
niteliktedir.
Buna karşın, takım sporlarında
da takım sporu antrenörü olmasına
göre
iletişim
değerlendirildiğinde;
(Χ=
antrenörlerinin
özelikle sporcu-sporcu ve sporcu-
becerileri
bireysel
spor
4.36),
takım
antrenör
arasında
önüne
iletişim becerilerinin yüksek olduğu ve
sonuçlarına
aradaki
antrenörlerinin
istatistiksel
olarak
duruma
antrenörlerinin,
bireysel
takım
alındığında,
göre
araştırma
takım
bireysel
sporu
spor
antrenörlerine göre düşük de olsa
anlamlı olduğu görülmüştür.
Bu
oranda
etkileşim ve iletişim gerektirdiği göz
sporu antrenörlerine ( Χ = 4.15) göre
farkın
yüksek
spor
iletişim beceri düzeylerinin çok etkisiz
sporu
olmadığı söylenebilir. Zaten, eldeki
antrenörlerine oranla daha az sayıdaki
bulgular Erkan’ın3, sporda iletişimin
oyuncu gruplarıyla çalışmaları ve buna
önemi ve takım performansına etkisini
paralel olarak antrenörlerin sporcularla
araştırdığı
özel olarak ilgilenme şansının artması,
takımlarında
sporcuyu daha sık ve yakından takip
sorunlarının daha çok yöneticilerden
etme, müdahalede bulunma ve geri
kaynaklandığı
ve
bildirim verme şansı, karşılıklı olarak
antrenörleriyle
açık
rollerin açıklanması, kabulü ve bu
kurduğunu
bulgusuyla
da
rolleri
örtüşmektedir.
çalışmada
varılan
yerine
anlamaların
getirmede
azaltılması,
gerçekleştirmek
için
yanlış
hedefleri
Her
çalışmada,
futbol
yaşanan
iki
iletişim
sporcuların
bir
iletişim
uygulanacak
sonuçların eldeki çalışma sonuçlarıyla
yöntem ve stratejiler konusunda daha
örtüşmesi yapılacak diğer çalışmalarda
az antrenör ve sporcu çatışmasının
bu durumun değişmeyeceği anlamına
varlığının
gelmediği
etken
olduğu
’
4
gibi,
araştırma
düşünülmektedir. Gerek in yüzme ve
kapsamındaki antrenörlerin iletişim
sutopu
becerilerinin yüksek olması da bu
takımları
üzerinde
yaptığı
56
İdris YILMAZ ve Ark.
becerilerin
geliştirilmesine
gerek
becerilerinin geliştirilmesinin sporda
olmadığı
anlamına
gelmemektedir.
başarı için daima bir zorunluluk
Nitekim,
Hannula6
etkin
olduğu söylenebilir.
iletişim
kurabilme yeteneğinin bir antrenörün
başarısını
gösteren
öğelerden
biri
en
Bu noktadan hareketle, oyuncu
önemli
olduğunu
algıları
fakat
çerçevesinde
antrenörlerin
iletişim becerilerine ilişkin bulgular
iletişimin meslek yaşamı boyunca
değerlendirildiğinde;
geliştirilebilir ve gösterilmesi zorunlu
voleybol ve güreş antrenörlerinin üst
bir tecrübe olduğunu ileri sürmektedir.
düzeyde etkili, hentbol ve futbol
İletişim becerilerinin doğuştan ve
antrenörlerinin
sezgi
geliştirilmesi
yoluyla
gerçekleştiğini
badminton,
etkili
fakat
gereken
iletişim
düşünenler olsa da pek çok çalışma
becerilerine sahip olduğu sonucuna
iletişim tekniklerinin çoğu öğesinin
varılmıştır. Bloom’un1, antrenörlerin
öğretilebilir ve öğrenilebilir özellikler
iletişim
olduğunu göstermektedir2.
çıkarttığını
Özellikle, kişilik ve kültürel
etkilediği
yabancı
oyuncularla
dikkate
antrenörler
ve
özellikteki
yabancı
çalışan
zamanda
ve
bunun
bir
enerji
antrenörlük
sürecinde yer alan bütün faktörleri
açıdan farklılık gösteren yerli ve
aynı
becerilerinin
yönündeki
alındığında
açıklaması
sporcuların
bu
antrenörlerinin iletişim becerilerini iyi
antrenörlerle
düzeyde algılamalarının Türk sporu
çalışan sporcular için de iletişim
adına olumlu olduğu söylenebilir.
KAYNAKLAR
1-.Bloom G.A. Characteristics, Strategies and
Knowledge of Expert Team Sport Coaches. Ph
D.Diss., University of Ottawa, Ontario, Canada,
1997.
2-Egan, G. Psikolojik Danışmaya Giriş. Akkoyun
F. (Çev). Ankara: Form Ofset, 1994.
3-Erkan M. Sporda İletişimin Önemi ve Takım
Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma.
Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, 2002.
4-Gerek T. Spor ve İletişim: Yönetici, Antrenör ve
Sporcu Kümeleri Bağlamında 1.Lig Yüzme ve
Sutopu Kulüplerindeki İletişimsel Yapı. Yüksek
Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, 2001.
5-Gürüz D, Temel A. İletişimde Yeni Yaklaşımlar.
Ankara: Nobel Yayıncılık, 2005.
6-Hannula D. Bir Yüzme Antrenörlüğü Felsefesi.
Geliştirme. www.turyad.com 25.11.2007
7-Korkut F. Yetişkinlere Yönelik İletişim Becerileri
Eğitimi. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005; 28:
143–149.
8-Lyle J. Sports Coaching Concepts: A Framework
For Choshes’ Behavior. Routledge, London, 2002.
9-Martens R. Successful Coaching. Second Edition,
Leisure Pres, Champaing, II Iinois, 1990.
10-Mutlu E. İletişim Sözlüğü. Ankara: Ark
Yayınevi, 1994.
11-Singer M.G. Human Resource Management.
Boston: PSW-KENT Publishing, 1990.
12-Sabuncuoğlu Z, Tüz M. Örgütsel Psikoloji.
4.Baskı. Bursa: Furkan Ofset, 2003.
57
Download