TBMM B : 93 1.5 . 1985 0 : 1 (Komisyon ve hükümet yerlerini aldılar

T. B. M. M.
B : 93
(Komisyon ve hükümet yerlerini aldılar.
Komisyon raporunun okunup okunmaması huşu*
sunu oylarınıza sunuyorum : Komisyon raporunun
okunmasını kabul edenler... Kabul etmeyenler..! Ko­
misyon raporunun okunmaması kalbul edilmiştir.
Tasarının tümü üzerinde söz isteyen var mı?
•Buyurun Sayın Yaman.
İBRAHİM FEVZİ YAMAN (İsparta) — Sayın
Başkan, değerli milletvekilleri; İsparta ili Eğridir İl­
çesi adının Eğirdir olarak değiştirilmesi hakkında­
ki kanun teklifimin bugüne rastlaması münasebetiyle
ikinci defa huzurunuzu işgal ettiğimden dolayı özür
dilerim.
Kanun teklifinin gerekçesinde arz ve izah ettiğim
gibi Eğridir Milattan önce 546 yılında Lidya Hü­
kümdarı Krezüs tarafından kurulmuş uzun zaman
bu hükümdarın adını taşımıştır.
Pers (İran) Hükümdarı Keyhüsrev'in Lidya Kralı
Krezüs'ü mağlup ederek Anadolu'yu hâkimiyetine ge­
çirmesi sonucu Eğirdir de Keyhüsrev'in idaresine
girmiştir. Anadoludaki Roma ve Bizanz hâkimiyeti
sırasında önemli bir merkez durumunu korumuştur.
Selçukluların Anadolu'yu Bizanslılardan almaları so­
nucu Selçuklu Sultanı 2 nci Kılıçarslan zamanında
1156 yılında Eğirdir, Selçuklu Devleti idaresine gir­
miştir.
Selçuklu İmparatorluğunun yıkılması üzerine 1297
yılında Uluborlu'daki Uç Kumandam Hamit Bey
Hamitoğulları Beyliğini kurmuş ve ölümünden son­
ra 2 nci Hükümdar olan Dündar Bey tabi! güzelliği
ve merkezî vaziyette oluşu itibariyle beylik merke­
zini Uluborlu'dan Eğirdir'e nakletmiş ve ufak bir
kasaba olan Eğirdir*! yeni baştan imar ve ihya ede­
rek büyük ve mamur bir şehir haline getirmiştir.
Dündar Bey imara ve ilme büyük önem vermiş, ilk
icraatı olarak Selçuklu İmparatoru Alaattin Keykub'at'ın 1238 yılında han olarak yaptırdığı ve kapı­
sının güzelliği ve mimar! üstünlüğü ile şöhret bulmuş
ve halen «Taş Medrese» diye anılan binayı 1301 yı­
lında medreseye çevirmiştir.
Değerli milletvekilleri, Eğirdir adının Eğirdir'i
Beylik merkezi yapan Hamitoğullarının Oğuzların
<Eğirdir> boyundan gelmelerinden dolayı verilmiş
olduğu tahmin edilmektedir. Dündar Beyin Eğirdir'
de bastırdığı gümüş paraların üzerinde «Eğirdir» ya­
zılıdır. Hamitoğulları Beyliğinin güçlü ve ihtişamlı
devrinde 1330 yılında Eğirdir'e gelen Arap seyyahı
İbni Batuta Arapça olan seyahatnamesinde «Hicrî
746 yılında İsparta'dan Eğirdur'a geldim . Nüfusu
— 509
1 . 5 . 1985
0: 1
çok, sokakları güzel; nehir, orman, bağ ve bahçeleri
pek çok büyük bir beldedir. Gölünün suyu tatlı olup
bu göl yoluyla gemiler iki günde Akşehir ve Beyşe­
hir beldelere ve köylere giderler» denilmektedir.
Bu durumda, Eğirdir adının Hamitoğulları Beyliği
zamanında 'kullanıldığı ortaya çıkmaktadır.
Değerli milletvekilleri, Hamitoğulları Beyliğinin
1426 yılında son bulması üzerine Eğirdir 2 nci Murat
zamanında Osmanlı İmparatorluğu idaresine geçmiştîf.
Kanunî Sulan Süleyman zamanında Osmanlı İm­
paratorluğunun 30 eyalete taksim edildiği zamanda
merkezi Kütahya olan Anadolu Beylerbeyliğine bağ­
lı mülhak Hamitabat Sancağının önemli bir kaza
merkezi durumundadır.
Osmanlı İmparatorluğunda il sistemine geçildi­
ğinde Konya vilayetine bağlı olan İsparta Sancağı­
nın ilçe merkezi durumunu korumuştur.
Konya vilayetinin 1888, 1894, 1908, 1911, 1913
yıllarına ait salnamelerinde Eğirdir hakkında veri­
len bilgide ilçenin ve ilçe merkezinin adı «Eğirdir»
olarak geçmektedir.
1923 yılında yeni il düzenlemesi sırasında İsparta
Vilayetine bağlı ilçe olarak kamış ve ilçe merkezi
Eğirdir olarak belirtilmiştir. Barla, Pavlu, Ağrus ad­
larında üç bucağı ve 72 köyü vardır. 28.5.1938 tarih
ve 3393 sayılı Kanunla Pavlu bucağının Sütçüler
adını alarak ilçe olması sonucu 24 köy ve Ağrus bu­
cağının İsparta Merkez ilçeye bağlanması ile 5 köy
ilçeden ayrılmıştır. 1937 ve 1940 yıllarında düzenle­
nen İsparta İli Yıllıklarında ilçenin adı Eğirdir ola­
rak geçmektedir.
Değerli milletvekilleri, İçişleri Bakanlığında ya­
pılan incelemede Eğirdir adının nasıl, ne zaman Eğridir'e çevrildiğine dair hiçbir kayıt mevcut değildir.
Kars'ın İğdır ilçesi ile karışmaması için Eğridir ismi­
nin bir genelge ile kullanılmasının istendiği söylen­
miştir. Ancak, çıkarılan kanun, tüzük, yönetmelik ve
hükümet emirlerine göre 1940 yılından sonra yapı­
lan bütün işlemlerde Eğridir - adının kullanılması.
Eğirdir isminin yeniden bir kanun çıkarılmadan kul­
lanılmasını engellemektedir.
Hamitoğulları Beyliğinin merkezi olması sırasın­
da, 1300 yılında onların boyları olan Eğirdir'den ge­
len isim, Osmanlı İmparatorluğu zamanında ve cum­
huriyetin ilk yıllarında devamlı olarak kullanılmış
ve Eğridir ismi halk tarafından hiçbir zaman benim­
senmemiş ve halk ilçenin ve ilçe merkezinin ismini
Eğirdir olarak ifade etmiş ve yazışmalarda Eğirdir